MAART ’16Elk kind heeft recht op cultuur

DE VRIENDEN VAN HETPALEIS

Vriendenbrief

2016 is al een paar weken oud, wat maakt dat de dagen al wat langer worden en wij stilaan de natuur terug

zien wakker worden. Deze periode van het jaar is de tijd van de hoop, hoop op een prachtige lente en een zonnige zomer, hoop op een zinvolle invulling van de aankomende vakanties en feestdagen, hoop op een verbe-tering van de economische toestand (waar we al 8 jaar op zitten te wachten), kortom wij hopen veel…. Als extra dimensie komt er dit jaar de hoop op een betere toekomst bij voor de talrijke vluchtelingen, die op de loop zijn voor oorlog en geweld. De afgelopen weken zijn wij meermaals geconfronteerd geworden met verschrikkelijke beelden, waar vluchte-lingen in erbarmelijke omstandigheden de kou en de honger moeten verwerken, zelfs niet zo ver van ons eigen bedstee. Toch blijven overheden eerder passief en worden deze mensen voortdurend opgejaagd. Inderdaad, de uiteindelijke oplossing ligt in de landen van herkomst, waar zo snel mogelijk terug rust en stabiliteit zou moeten komen zodat al deze vluchtelingen terug een eerbaar alter-natief voorgeschoteld krijgen door ofwel zich op te maken voor een mogelijke terugtocht of door te (kunnen) kiezen voor een verdere integratie in de landen waar ze onderdak gevonden hebben.Wij als organisatie maken ons op voor een aantal mooie en opzienbarende voorstel-lingen in HETPALEIS, voorstellingen die al lang in steigers staan en waar de verwach-tingen hooggespannen over zijn. Maar zoals steeds hebben wij het volste vertrouwen in het uiteindelijke resultaat en zullen opnieuw de kinderen de grote winnaars worden van de voorstellingen.

Uw Voorzitter, Luc Allaerts

Beste leden, sympathisanten

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: Luc AllaertsREDACTIE: Dominique Piedfort EINDREDACTIE: Dirk Vandervelden, Cien SchelkensVORMGEVING: Yellow Submarine COVERBEELD: © Kurt Van der ElstCONTACT: Charlotte Allaerts: devrienden@hetpaleis.be 0498/10.29.89 INFO: www.devriendenvanhetpaleis.be - Facebook ‘De Vrienden van HETPALEIS’ RAAD VAN BESTUUR: Luc Allaerts (voorzitter), Jessica Engelbregt, Anja Geuns, Rita Huysmans, Koen Maertens, Lieve Mariën, Annie Poelmans, Dieter Schoeters, Marco Schoups, Dirk Vandervelden (secretaris), Bart Verhelst, Wendy Willems, Barbara Wyckmans.

V.U.: Luc Allaerts p.a. De Vrienden van HETPALEIS Meistraat 2 - 2000 Antwerpen

De Vriendenbrief is een initiatief van de Vrienden van HETPALEIS vzw met als doel de huidige leden en alle geïnteresseerden te informeren over de werking van de Vrienden. Met de HETPALEISrevolutie willen wij de cultuurparticipatie van kansarmen en minder kapitaalkrachtigen bevorderen.

“Een reisje naar de wereld. Of toch naar een andere wereld. Een ver-van-mijn-bed-wereld. Een plek waar vele stukjes van de wereld samen-komen. Of ook wel gewoon bekend als Opvang-centrum Linkeroever. Want daar hielden we vandaag met de Vervelende Bus halt.

Grote, verwonderde ogen.Voorzichtig wijzende vingers.Gefluister in de buurvrouw haar oor.Gegibber achter een handje.Trappende voetjes op de maat van de muziek.Zwaaiende handjes naar het meisje dat op het plafond verschijnt.

Een dag vol indrukken en verkleinwoorden. Drie keer stroomde de bus vol met jonge kinderen. Allemaal verschillende kinderen met één gelij-kenis. Ze hebben geen huis meer en al helemaal geen échte thuis. Het belang van één letter... Maar dat houdt deze kinderen niet tegen, wat een dappere baasjes. Nooit gedacht dat ik naar een kind van drie zou opkijken. Slikken, om niet te snikken. Dit bezoekje zal ongetwijfeld nog even aan mijn ribben blijven kleven.

Een jongen van nog geen twee jaar duikelt een ballenbad in en komt terug met twee blauwe ballen in zijn knuisten. Ze lijken als twee druppels water op het speciale ideeën-balletje dat Sarah, de begeleidster van de bus, op dat moment aan het uitleggen is. Balletje in de handen, ogen

EEN REIS NAAR EEN ANDERE WERELD.

sluiten, tellen tot drie, het in de lucht werpen en opvangen. Plots krijg je een idee over wat je zou kunnen doen om de verveling te verdrijven. Hoe meer balletjes, hoe meer ideeën. En met dit kereltje op kop zal het in Linkeroever bulken van de ideeën.

Een beetje verder in de gang worden we aange-sproken door een grote, potige man: ‘Bus! Bus!’, zegt hij terwijl zijn duimen de lucht in gaan. Voluit grijnzend legt hij ons met handen en voeten uit dat zijn zoontje net naar de voorstelling is gaan kijken en hier heel enthou-siast over is. Warmte langs alle kanten op deze stormachtige dag.”

Anse Poppe heeft tijdens haar stage in HETPALEIS op de afdeling ‘educatie’ verschillende vluchtelingenprojecten opgevolgd binnen HETPALEIS. Zo zijn er gezinnen uit asielcentra komen knutselen tijdens Feest op de Kaart en kwamen zij kijken naar de avant-première van Babel. Tijdens de krokusvakantie ging ze mee met de Vervelende Bus langs de asielcentra van Linkeroever, Kapellen, Broechem en Lint. De Vervelende Bus is een installatievoorstelling zonder woorden, die mede mogelijk wordt gemaakt door de Vrienden van HETPALEIS. Op die manier komen kinderen, die niet tot in HETPALEIS geraken, toch in aanraking met theater en beeld.

© Kurt Van der Elst

© Kurt Van der Elst

2

VRIENDENBRIEF MAART ‘16

BELGIË, EEN SPROOKJE

België, een sprookje moet in maart de trekpleister worden in HETPALEIS. De voorstelling voor 16+ wordt aangekondigd als een gruwelijke whodunit. Voor deze productie leverde Frank Adam de tekst. Het spel komt van het Antwerpse theatercollectief De Roovers. We sprongen even bij hen binnen in de culturele site Matterhorn in Borgerhout.

“In 2048 bestaat ons land niet meer.”

Acteur Robby Cleiren laat nog even op zich wachten. Op een tafel staat een maquette van het decor. Een donker bos waar weinig plaats is voor zonlicht belooft weinig vrolijkheid. Dat lijkt geen vergissing, zo geeft Robby wat later toe. “De voorstelling speelt zich inderdaad af in een duister woud. Een melkboer die de toekomst kan voorspellen speelt een hoofdrol in het stuk. Er passeert ook een paranormaal begaafde kolonel in het verhaal. Samen onderzoeken ze de zaak van een meisje dat zelfmoord pleegde.

Tijdens het onderzoek ontdekken ze dat er ook een kleine jongen is vermist. Hij heet Kareltje.” Ook collega Luc Nuyens is inmiddels gearriveerd in Matterhorn. “Vergeet de boswachter niet!”, roept Luc.

BOSWACHTEREen boswachter, een vermist kind, een donker bos. Dan denk je al snel aan de affaire Dutroux. De jaren ‘90 zijn trouwens weer in. Zou het? Cleiren kan het maar half bevestigen. “Naar

Dutroux wordt onrechtstreeks verwezen. Dat is misschien niet oninteressant voor het doelpu-bliek. Die jongeren hebben de jaren ‘90 niet meegemaakt. Ze hebben wellicht ooit wel wat vernomen over Dutroux, maar momenteel zijn ze met heel andere dingen bezig. Toch is het geen voorstelling die de jaren ‘90 in beeld brengt. Er zitten ook elementen in van een klassiek, luguber sprookje. Bovendien speelt dit stuk zich niet in het verleden af, maar in de toekomst. We trekken naar het jaar 2048. België bestaat op dat moment niet meer. Het is het droomscenario van bepaalde politieke partijen. Maar de zaken zijn er niet op verbeterd, integendeel. Het land is één groot moeras geworden waar de kerncentrales alleen nog maar lekken.”

ZOMER VAN ANTWERPENDat wordt misschien geen hapklare brok theater voor de toeschouwer. Robby Cleiren is op de hoogte van de missie van de Vrienden van HETPALEIS. Die kan hij alleen maar onder-schrijven. “De Roovers maken theater voor iedereen. Dat moet ik duidelijk benadrukken. Dat hebben we in het verleden al vaak bewezen, onder meer toen we op het programma stonden van de Zomer van Antwerpen. Goed, daar zit je meer met een festivalpubliek dan met een theaterpubliek. Daar hou je ergens rekening mee. Maar ik mag zeggen dat dit voor het publiek en voor ons telkens erg positieve ervaringen waren.”

En komen er ook toegevingen voor zestien-plussers? Die hanteren een eigen straattaal, houden de Roovers daar rekening mee? “De tekst komt van Frank Adam (hij schreef onder meer ook de tekst van Aleksej en Babel). Frank hanteert sowieso een eigen, aparte taal. Maar ik zie dat niet als een belemmering. Die jongeren kunnen wel wat aan. Denk aan Romeo & Julia dat in HETPALEIS een apart kader meekreeg. Het kon dat jongerenpubliek alleen maar boeien. Dat willen we ook met België waarmaken.

Dominique Piedfort

BELGIË, EEN SPROOKJE beleeft de première op 12 maart en speelt in HETPALEIS een laatste keer op 1 april. De Roovers bestaan, naast Luc Nuyens en Robby Cleiren, nog uit Sofie Sente en Sara De Bosschere. Nico Sturm en Michael Vergauwen zijn de twee gastacteurs bij deze productie.

3

VRIENDENBRIEF MAART ‘16

Babel gaat over een stad waar de mensen elkaar niet verstaan, al willen ze elkaar wel begrijpen. De taal die je hoort, is verzonnen. Dat kan ergens een parallel vormen met de wereld van vluchtelingen.

“HETPALEIS nodigde echter niet alleen daarom deze mensen uit”, legt de coördinator publiek Anja Geuns uit. “HETPALEIS is naar de asielcentra in en rond Antwerpen geweest. We zagen dat alle ruimtes daar dienen om te slapen of te eten. Voor gezinnen en kinderen is het nodig dat ze eens iets anders kunnen doen. Daarom nodigden we deze mensen uit. Dat willen we meer gaan doen. We gaan ook zelf naar de centra met de voorstelling in onze lijnbus, de Vervelende Bus. En het plan is ook om in die asielcentra een project op te zetten rond dans.” IRAKDie woensdagavond in december werd iedereen In de foyer hartelijk verwelkomd met opschriften in verschillende talen. Voor de voorstelling vernamen de genodigden waar Babel over gaat. Ze kregen die uitleg via Kamishibai prenten, een Japanse vertelvorm. Alles werd bovendien netjes vertaald door enkele tolken.

Scenografe Emilie Lauwers maakte het decor van Babel. Zij was voor de gelegenheid de fotografe van dienst. Deze avond had ook voor haar een speciale betekenis. “Babel gaat over een stad die de mensen zelf hebben gemaakt. Maar de mensen vinden hun plek er niet meer in terug. Daarom willen we dit verhaal zeker ook voor de vluchtelingen brengen. Het echte Babel ligt in Irak. Een man uit Irak vroeg net of het over zijn Babel ging. Dat vond hij triest, maar deze voorstelling wil wel hoop geven.”

OPERADe spanning was wel voelbaar in het huis. Zou dit publiek een voorstelling als Babel wel kunnen smaken? Emilie vond het in elk geval spannend. “In opera hoor je veel muziek. En in muziek zitten emoties die iedereen kan

SAMEN GENIETEN VAN OPERA IN HETPALEIS

“Gaat het over mijn Babel?”HETPALEIS was vorig jaar in december weer een warm huis. In meer dan één opzicht. Kinderen die hun land waren ontvlucht zaten er naast de kinderen van u en ik feest-kaarten te maken tijdens Feest Op De Kaart, een gratis workshop in de foyer. Daarna werden ze uitgenodigd om naar de voorstelling Babel te komen kijken.

voelen. Je ziet ook veel beelden. En in de taal hoor je een paar Arabische woorden. Hopelijk kunnen we dit soort dingen nog meer doen.”

Dit initiatief is voor iedereen zeker voor herhaling vatbaar, ook al bleken niet alle aanwezigen de codes van het theater helemaal onder de knie hebben. Tijdens de voorstelling was er wel wat rumoer en rinkelde in de zaal af en toe een telefoon. Ach ja, het is iets waar ook vele Belgen soms niet aan denken. Toch?

Dominique Piedfort

foto’s: © Emilie Lauwers

4

VRIENDENBRIEF MAART ‘16

ERVARINGSDESKUNDIGE EVELYNE DECEUR OVER CULTUUR VOOR KWETSBARE MENSEN

“Erken dat deze mensen iets kunnen.”

Evelyne Deceur werkt momenteel als assistent voor de vakgroep sociaal werk en sociale pedagogiek. Daarnaast is ze bezig aan een doctoraatsstudie over sociaal-cultureel werk en participatie in een stedelijke context. “Die inhoud heeft te maken met mijn eerdere ervaringen. Ik ben in 2003 afgestudeerd als sociaal agoog. Ik had een grote liefde voor theater en ik wou graag in een theater voor en met jongeren werken. Daarom stond ik ooit dicht bij een stage in HETPALEIS. Uitein-delijk ben ik een tijd publiekswerker geweest bij NTGent. Hoe kan je jongeren op een goede manier naar het theater leiden? Daar was ik vooral mee bezig. Na die periode ging ik aan de slag in de sociaal-artistieke organisatie Rocsa. Toen werd een aantal zaken mij meteen duidelijk.“

Zoals?“In het theater was ik vooral bezig met het leiden van het juiste publiek naar de juiste voorstelling. In sociaal-artistiek werk wordt het ook mogelijk om samen met mensen voorstel-lingen te maken. Zelf werkte ik vijf jaar lang in het Rabot, een wijk ten noorden van het Gentse stadscentrum. Het is een buurt met een rijk textielverleden, een typische aankomstwijk ook met een heel grote diversiteit. Ik had de opdracht om de buurtbewoners via een ‘creatieve methodiek’ rechtstreeks te betrekken bij de grote stadsvernieuwingsplannen die er op stapel stonden.”

Wat heb je er geleerd?“Daar neerstrijken met een rugzak vol metho-dieken, dat werkte voor een grote groep mensen niet. Door hen jouw visie op te dringen van bovenaf miskenden we dat in zo’n wijk al heel veel gebeurt, zaken die vaak onzichtbaar zijn voor de buitenwereld. We moesten onze aanpak omdraaien: mensen niet leiden naar een podium of een inspraakvergadering, maar net een podium creëren waarop al hetgeen dat leefde in de wijk kon worden getoond en besproken. We gingen na hoe we vanuit de talenten, de krachten en de vragen die aanwezig waren in het Rabot bruggen konden bouwen naar de wijken rondom, in plaats van andersom.”

Kortom, theatermakers moeten die wijken in.

En dan niet om kinderen naar de schouwburg te lokken.“Je moet vooral zien wat er in die wijken zelf gebeurt. Ik ben er zeker van dat er ook in de Antwerpse buurten heel veel boeiende dingen gaande zijn. En ik ben ervan overtuigd dat op dat vlak een belangrijke rol is weggelegd voor grote theaterhuizen. De vraag is of zo’n theaterhuis bereid is om de eigen logica op zijn kop te zetten, om mensen niet langer enkel te zien in termen van wat ze niet kunnen, maar erkennen dat ze wél iets kunnen. Durven ze samen te zoeken, de bestaande, veilige codes van het theater los te laten en te doorbreken? En kunnen ze die grote termen van participatie, empowerment of emancipatie achter zich laten?”

Wat is daar mis mee?“Participatie wordt te snel herleid tot een probleem van toegankelijkheid. Dan krijg je het bekende verhaal van al die drempels. Voor alle duidelijkheid: toegankelijkheid is ook een probleem. Maar in dat soort toegankelijk-heidsdiscussies wordt het aanbod zelf zelden of nooit in vraag gesteld, terwijl we weten dat alledaagse, gewone en alternatieve verhalen in het ‘reguliere aanbod’ nauwelijks worden verteld. Als ze al een plaats krijgen, gebeurt dat vaak in de marge en wordt het gebruikt als een soort opstap naar wat dan als het echte

De Vrienden van HETPALEIS maakt het mogelijk dat kansarme kinderen makkelijker de weg vinden naar theater.  Dat zou een definitie kunnen zijn. Maar Evelyne Deceur van de Universiteit Gent ziet het graag nog iets ambitieuzer. Hoezo? Dat en nog veel meer legt ze uit in volgend interview.

theater geldt. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat dat alternatieve aanbod als even volwaardig wordt gezien? Grote cultuurhuizen zouden voor die verbinding kunnen zorgen. De kruisbestui-vingen tussen wat zo’n huis nu al doet en wat er in zo’n wijk gebeurt, kan voor ongelofelijke, fantastische, nieuwe verhalen zorgen, zowel in het theater zelf als in de wijk.”

Genoteerd!“Ik wil De Vrienden van HETPALEIS graag nog zeggen dat dé kansarme jongeren niet bestaan. Dat is een erg diverse groep. Van die termen hou ik niet zo. Er zitten zoveel verschillende, jongeren onder die noemer. In wijken zoals het Rabot ervaar je dat aan de lijve. Zet je ogen en oren daarom wijd open en je zal verrast zijn door het nu nog onbekende, maar overvloedig aanwezige talent!”

Dominique Piedfort

© Laurent De Bie

Onderzoeker EVELYNE DECEUR werkt als assistente in de vakgroep ‘Sociale agogiek’ in Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen te Gent. Van eind 2006 tot halfweg 2011 werkte ze als coördinator van de Gentse sociaal-artistieke werking ROSCA VZW. Ze staat ook in voor onderwijsondersteuning bij vakken zoals sociaal-cultureel werk en sociale pedagogiek.

5

VRIENDENBRIEF MAART ‘16

Op onze jaarlijkse Algemene Vergadering krijg je de resultaten van onze werking van het voorbije kalenderjaar op een mooi presenteerblaadje gepresenteerd. Het is bovendien de gelegenheid bij uitstek om contact te maken met andere vrienden. Naar goede gewoonte voorzien we ook nu weer een inleiding bij de voorstelling die we nadien samen zullen gaan bekijken. Na de voorstelling is er ruim de tijd om na te praten en verder kennis te maken bij een drankje. Kortom hoe meer Vrienden, hoe meer vreugd.

PRAKTISCHDe Algemene Vergadering gaat door op vrijdag 15 april om 18u, gevolgd door de avant-

AGENDA VRIJDAG 11 MAART

19uavant-première

België, een sprookje (16+)

VRIJDAG 15 APRIL18u

Algemene Vergadering

VRIJDAG 15 APRIL19u

avant-premièreVenn (15+)

Hoe méér Vrienden, hoe méér vreugd. Ook op de Algemene Vergadering.

ALGEMENE VERGADERING

première van de dansvoorstelling Venn. Je kan je aanwezigheid nu al bevestigen door een mail te versturen naar devrienden@hetpaleis.be. Vermeld duidelijk of je komt voor de Algemene Vergadering, voor de voorstelling, of voor beide (in dit geval is deze optie de beste!)

Venn (15+ Conservatorium Antwerpen/AP Hogeschool, Eastman, Ballet Vlaanderen en HETPALEIS) is een dansvoorstelling van Iris Bouche met choreografieën van Sidi Larbi Cherkaoui. Verwacht je aan 30 dansers, 8 live muzikanten die een ontroerend verhaal van gelijkheid, samenhorigheid en isolement vertellen met hun lichaam, instrument en/of stem.

© Frederik Beyens

OPROEP!De Vrienden van HETPALEIS denkt aan het milieu. Bepaalde informatie sturen we liever digitaal door. Een eenvoudig mailtje met je naam en je adres naar devrienden@hetpaleis.be volstaat om per mail op de hoogte gehouden worden van alle avant-premières en extra activiteiten. De natuur zal u dankbaar zijn.

6

VRIENDENBRIEF MAART ‘16

Vul het inschrijfformulier in op onze website WWW.DEVRIENDENVANHETPALEIS.BE en stort het gewenste bedrag op het rekeningnummer van de Vrienden van HETPALEIS BE10-410-0655701-04. Meer info krijg je van Charlotte Allaerts op het nummer 0498/10.29.89 of via devrienden@hetpaleis.be

VRIEND

GOEDE VRIEND

BOEZEMVRIEND

HARTSVRIEND

ZIELSVERWANT

STAP 1: KIES WELK TYPE VRIEND JE WILT WORDEN

STAP 2: IN- & OVERSCHRIJVEN

STAP 3: WELKOM BIJ DE VRIENDEN!

VRIEND van HETPALEIS ben je al voor €40 per persoon. Indien je samen met je partner voor een Twee Vrienden wilt gaan, betaal je €60. Jongeren t/m 18 jaar kunnen lid worden voor €10. Als VRIEND word je uitgenodigd voor de avant-premières van de Grote zaalvoorstellingen.

GOEDE VRIENDEN betalen €150. Ze worden uitgenodigd op alle avant-premières van HETPALEIS in de Grote zaal en krijgen 2 gratis tickets voor een HETPALEIS- of coproductie in HETPALEIS.

BOEZEMVRIENDEN betalen €300. Je wordt uitgenodigd op alle avant-premières van HETPALEIS in de Grote zaal en je krijgt 5 gratis tickets voor een HETPALEIS- of coproductie in HETPALEIS.

HARTSVRIEND ben je al voor €1000. Je wordt uitgenodigd op alle avant-premières van HETPALEIS in de Grote zaal en krijgt 15 gratis tickets voor een HETPALEIS- of coproductie in HETPALEIS.

Als ZIELSVERWANT steun je de Vrienden voor €2000. Je wordt uitgenodigd op alle avant-premières van HETPALEIS in de Grote zaal en krijgt daar bovenop 20 gratis tickets voor een HETPALEIS- of coproductie in HETPALEIS. Het logo van je bedrijf krijgt ook een ereplaats in de inkomhal van HETPALEIS.

Zodra we je overschrijving hebben ontvangen, krijg je van ons per post een bevestiging met een exemplaar van de meest recente Vriendenbrief. WELKOM BIJ DE VRIENDEN!

Aarzel niet! Word vandaag nog lid van de Vrienden van HETPALEIS

Vriend van HETPALEIS worden is eenvoudig.

7

VRIENDENBRIEF MAART ‘16

Elk kind heeft recht op cultuur

WORD LID VAN DE VRIENDEN VAN HETPALEIS | WWW.DEVRIENDENVANHETPALEIS.BE

© K

urt Van der Elst