VPS Rijksgebouwendienst

Vastgoedportefeuillestrategie Rgd 2013-2020 & Uitvoeringsagenda

1

Vastgoedportefeuillestrategie Rijksgebouwendienst 2013-2020WERKCONFERENTIE 21 maart 2013

Verslag van de werkconferentie op 21 maart 2013 over de uitvoering van de Vastgoedportefeuillestrategie.


2



3


“


4

“Wat we hebben bereikt met de

vastgoedportefeuillestrategie is dat we alles

integraal in beeld hebben. Zo kunnen we vanuit

het vastgoedbedrijf heel goed laten zien wat

we gaan doen. Hiermee kunnen we binnen de

rijksbrede vastgoedstrategie sturing geven. We

hoeven het niet meer over ons heen te laten

komen of ad hoc te reageren.”

“De grootste opgave is onze krimp. Binnen 10

jaar gaat er 2 miljoen vierkante meter van onze

portefeuille af. We moeten veel van onze panden

afstoten op een markt die lastig is en daarnaast

hebben we nog veel bijzondere panden. Het

voordeel is dat we kwalitatief goede gebouwen

bezitten en deze vaak op een goede locatie

staan. Daarnaast hebben we niet stil gezeten

en hebben we al jaren volop de focus op onze

portefeuille. We hebben al goed inzicht in ons

proces.”

“Als een probleem maar groot genoeg is,

moet er wel beweging komen, daar geloof ik

in. Dit probleem is er zo één, hierdoor komen

mensen en organisaties op alle niveaus in

beweging. De opgave is moeilijk, maar ik ben er

optimistisch over. Binnen het rijk moeten we één

vuist maken, daarom is het goed dat we één

Rijksvastgoedbedrijf worden. Daardoor kunnen

VastgoedstrategieDirecteur Vastgoed: Eva Klein Schiphorst

we het veel strategischer oppakken.”

“Het werken in vastgoed is in deze

tijd erg leuk. Veel leuker dan wanneer

alles maar ruim kan. Het is een grote

uitdaging om na te denken over onze

portefeuille in een tijd waarin het

minder en soberder moet. We moeten

niet alleen kijken naar afstoot, maar

ook samen met de markt inventieve

oplossingen zoeken voor onze

panden én voor de grootschalige

leegstand in Nederland. We hebben

al veel gedaan, daar ben ik trots op

en daar zou iedereen bij ons trots op

moeten zijn. Etaleer en ventileer dit

ook!”

Binnen het rijk moeten we één vuist maken, daarom is het goed dat we één Rijksvastgoed-bedrijf worden.”

“


5



66


7

Een inspirerendeen energiegevendebijeenkomst om invulling te gevenaan de vastgoedportefeuillestrategie.

“

”



8

“De komende jaren is het voor de

Rijksgebouwendienst de uitdaging vraag en

aanbod in balans te brengen door afstemming

van de hoeveelheid vastgoed. Daarbij is het

belangrijk dat we de financiële kant goed

organiseren. Ook moeten we ons buigen over

de vraag hoe we onze organisatie daarop gaan

inrichten. Hoe we zo gaan acteren dat we met

een nieuwe werkwijze onze nieuwe uitdagingen

aankunnen. Het is een nieuwe tijd, met een nieuwe

overheid. Er is een andere rol voor ons. Waren we

vroeger nadrukkelijker volgend op de wensen van

de klant, de klanten bepaalden immers, nu staan

we echt aan de lat om binnen een nieuw kader

kwaliteit te leveren. Het in stand houden van onze

gebouwen vanuit de concerngedachte vraagt

nieuwe vaardigheden met nieuwe spelregels.

Voor ons is de vraag: hoe managen we onze

portefeuille en hoe communiceren we dat, zowel

in- als extern?”

“Grote problemen los je op door ze op te delen

en te verdelen vanuit een gedragen visie. We zijn

volop bezig om het assetmanagement anders uit

te voeren. Wij hebben onze portefeuille in twee

blokken ingedeeld: huur en eigendom. Op de

huurportefeuille gaan we kritisch kijken welke

gebouwen heronderhandeld gaan worden en

van welke we afscheid nemen. Op ons eigendom

De toekomst

FARID AZARKAN

hebben we toegewijde teams gezet

die per gebouw de waarde en

kenmerken in kaart gaan brengen.

Soms zullen we het direct op de markt

kunnen verkopen, in andere gevallen

moeten we eerst waarde toevoegen.

Als het gesloopt moet worden doen

we dat ook. We moeten hapklare

brokken maken.”

Farid Azarkan


9

Hoe zorg je datgebruikers inspraakhebben in destrategie, binnen degestelde kaders?

“

”FARID AZARKAN


“Wat ik van vandaag verwacht? Drie

dingen. Allereerst een verbredingsslag:

hebben we alle aspecten goed in

beeld? Ten tweede wil ik boven tafel

halen wat we al volledig hebben en

waar we dieper op in moeten gaan.

Verder wil ik graag draagvlak bij

de Rijksgebouwendienst en andere

bedrijven creëren, zodat we het met

elkaar kunnen organiseren.”

Zoek een balanstussen fysieke ruimtes en digitaalwerken.

“”


10

Marloes Pomp inspireert door inkleuring te geven aan hoe Nederland er in 2020 uit ziet.

Trendwatching

MARLOES POMP


Marloes Pomp


11


1212

Delen is het nieuwe hebben.“ ”


13

MARLOES POMP

13


14


15

Zonder socialmedia was de wereld niet mijnwerkplek geworden.

“

”


16

MARLOES POMP



1717


1818

De socialmediarevolutie heeftal plaats gevonden.”

MARLOES POMP

“


1919


20


21

Cees van ‘t Veen reflecteert op de VPS. Ook

geeft hij aan welke onderwerpen volgens hem de

meeste prioriteit hebben om uitgewerkt te worden

om de VPS te realiseren.

Reflectie


22

CEES VAN ‘T VEEN

Cees van ‘t Veen

Een complimentmag ook wel eens.“ ”


23CEES VAN ‘T VEEN

23

Maak de motivatievoor je keuzes zohelder mogelijk en communiceer dat vooral naar de klant.

“

”


24

CEES VAN ‘T VEEN


CEES VAN ‘T VEEN

Maak de motivatievoor je keuzes zohelder mogelijk en communiceer dat vooral naar de klant.


2525


26


27


2828

De klant moet zich met jullie kunnen identificeren.

“”


29

CEES VAN ‘T VEEN

29


30


31


32

“We hebben een programma ‘Afstoot en Her-

ontwikkeling’. Dat programma is bedoeld om te

zorgen dat de afstoot van overtollig rijksvastgoed,

die erg omvangrijk wordt de komende jaren, zo

goed mogelijk verloopt. Afstoot heb je als vast-

goedorganisatie altijd, er komen panden bij en

gaan panden weg. Het wordt nu zo groot, deels

omdat het rijk gaat krimpen, maar vooral omdat

we de normen voor de huisvesting aan het ver-

strakken zijn. Er zijn namelijk minder meters nodig

door allerlei varianten van het Nieuwe Werken.”

“Het is nu een moeilijke vastgoedmarkt. Wij staan

voor de grootste afstootopgave van vastgoed in

Nederland. We moeten dat op een zorgvuldige

en maatschappelijk verantwoorde manier doen.

Voordeel is dat we gebouwen hebben die vaak

goed in elkaar zitten en op mooie locaties staan.

De grote opgave is om daarvoor tegelijkertijd een

gebruiker, koper en financier te vinden. In heel

veel gevallen zullen de gebouwen dan een an-

dere functie krijgen; getransformeerd voor ander

gebruik, zoals woningen, zorg en appartemen-

ten.“

“Als Rgd en RVOB hebben we samen de ABC-

scan ontwikkeld. Hiermee kijken we met vastgoe-

dexperts naar de gebouwen en de omgeving.

We betrekken zowel financiële, als

maatschappelijke aspecten; een

multidisciplinaire benadering. Wat

kunnen we met een gebouw en wat

kan de toekomstige bestemming

zijn. Voor de maatschappelijke

aspecten maken we ook gebruik van

crowdsourcing. We kijken samen met

mensen in de omgeving wat zij vinden

van een gebouw en wat voor functie

er bij zou passen. Daar komen veel

leuke dingen uit. Ook hebben we dit

gebruikt om foto’s van gebouwen en

de omgeving snel te krijgen.”

“We moeten relatief veel vastgoed

kwijt, dat is natuurlijk niet positief,

maar door alle mogelijkheden die

er liggen wordt het wel iets positiefs.

We worden er creatief van. En als we

het ook in de verkoopfase kunnen

combineren met crowdsourcing is

dat helemaal mooi, maar het blijft

natuurlijk pittig.”

AfstootopgaveHoofd projectontwikkeling: Pieter Dijckmeester

Wij staan voor de grootste afstoot-opgave van vastgoed in Nederland.”

“


33



34


35


36

UitwerkingUitvoeringsagenda

• Instandhouding• Financiële Optimalisatie• Duurzaamheid & Energie• Ontwikkeling Portefeuille


37

UitwerkingUitvoeringsagenda


38

“Voor mij is het belangrijkste dat we een goede

lange termijn visie krijgen over kwaliteitsbewaking,

en de relatie met de kosten die daarmee gepaard

gaan goed in kaart brengen. Daar hebben

we nu geen idee van. We weten niet welke

kostenniveaus we kunnen en willen hebben, of

welke kwaliteit we nastreven. De samenwerking

binnen de Rijksgebouwendienst wil ik ook graag

verbeteren. Onze directie, de directie Vastgoed,

bepaald de kaders. De directie Beheer maakt

de concrete plannen. Dat moeten we beter

intern afstemmen, want er is nog onvoldoende

samenwerking. Maar we moeten oppassen dat

we hier niet in blijven hangen. Dat gaat ten koste

van onze slagvaardigheid.”

“In onze portefeuille zitten veel kantoren, maar

ook wat wij noemen specialties. Die moet je

gescheiden houden. Bij kantoren heb je een

heel andere dynamiek en hogere budgetten.

Dat is relatief eenvoudig. Waar kantoren qua

gebruik veelal hetzelfde zijn, verschillen de

specialties nogal, wat natuurlijk veel duurder is.

Ik zou kiezen voor twee strategieën. Het is een

valkuil om ze samen te bekijken. Het onderwerp,

instandhouding, vindt men over het algemeen

vrij suf, maar we moeten zorgen dat we voor

het onderhoud genoeg aandacht krijgen bij de

top. Vandaag wil ik vooral dat duidelijk wordt

Instandhouding

JOS MANDEMA

top. Vandaag wil ik vooral dat

duidelijk wordt welke stappen we de

komende weken nemen. Daarvoor

moeten we eerst alle definities scherp

krijgen.”

Jos Mandema


39

Kantoren en specialties moet je gescheiden houden.

“”

JOS MANDEMA



4040

Misschien moetenwe de vastgoed-portefeuille inmootjes hakken.

“”


4141


42

“Financiering is nog nooit zo goedkoop geweest

via de overheid, dat is een heel grote kans. Verder

kunnen we voordeel halen uit onze huurportefeuille,

omdat we door de vele leegstand een goede

onderhandelingspositie hebben als huurder. We

moeten prioriteren om investeringen goed op orde

te krijgen. De systematiek van de investment club

moet goed op de rit, anders lopen we een groot

risico. Ook de onderhoudsplanningen moeten we

goed organiseren. Wanneer onderhouden een

pand en wanneer niet? Dat moet ons systeem

in. Als je niet goed nadenkt over de verdeling

kloppen klanten straks bij je aan, terwijl het geld al

is uitgegeven. Dat moeten we zien te voorkomen.

Ik hoop dan ook dat er vandaag een paar verse

ideeën op tafel worden gelegd.”

Financiële Optimalisatie

PETER VAN HEUN

Peter van Heun


43

We moeten prioriteren om investeringen goed op orde te krijgen.

“

”PETER VAN HEUN



4444

Het verdienmodelstaat in desteigers...

“”


45



46

“Per 1 januari 2016 is de Rijksgebouwendienst

verantwoordelijk voor de energierekening, wat

betekent dat we nu zelf verantwoordelijk zijn

voor de maatregelen voor energiegebruik.

Voorheen lag dat bij de klanten, omdat zij daar

toen over gingen. We krijgen dus een andere

verantwoordelijkheid, daar daar kunnen we een

slag maken. Niet alleen kostenbesparing, maar

vooral het terugdringen van energiegebruik is

onze ambitie. Wat we hier doen is op basis van

een gemeenschappelijke agenda komen tot

een aantal keuzes over hoe we dat gaan doen.

Waar we voor moeten oppassen is dat we niet

te hoge ambities hebben, maar dichtbij de

realiteit blijven waar we nu in leven. Er is weinig

geld, dus we moeten slim acteren. Als we mooie

beleidsvoornemens hebben die te abstract zijn

kunnen die makkelijk stranden. Als je ervoor kiest

om er met z’n allen voor te gaan ben ik niet bang

voor valkuilen. Vandaag hoop ik dat we een stap

kunnen maken naar een gedeelde agenda. Er

zijn een heleboel thema’s, maar wat kunnen we

de komende jaren oppakken? Wie daarvoor

verantwoordelijk is en wanneer, dat moeten we

uitwerken. De abstractie moet concreet worden.”

“We hebben als Rijksgebouwendienst de mooiste

gebouwen in beheer: het Rijksmuseum, Muiderslot,

de grafkelder van de Oranjes, maar ook heel

Duurzaamheid & Energie

FRANS DEELEMAN

coole, moderne torenflats. Vastgoed

is eigenlijk een heel mooi onderwerp,

we mogen daar gepassioneerder

over zijn. Het is geen paperclip of zo,

het is iets heel spannends. Ons oudste

gebouw komt uit 800, we beheren

miljarden aan vastgoed, dus het gaat

echt ergens over. Als je daar dan

richting aan kunt geven is dat mooi.”

Frans Deeleman


47

Vastgoed is geen paperclip of zo, het is iets heel spannends.

“”

FRANS DEELEMAN



48

“We staan aan de vooravond van een grote

afstootopgave van vastgoed. Er zijn door de

hoge mate van mutatie veel kansen om onze

vastgoedvoorraad beter op de klantvraag

te kunnen laten aansluiten. Op dit moment

is er een grote spreiding van de voorraad,

in veel verschillende steden. We willen terug

naar een minder aantal vierkante meters

in minder verschillende plaatsen. Het moet

geconcentreerder. Waar we voor moeten

oppassen is de ingewikkelde beslisboom. Er zijn

veel mensen die er allemaal iets over moeten

zeggen. Desondanks moeten we zorgen dat

we fatsoenlijke slagen maken. Vandaag stap

ik er blanco in. Er zitten diverse mensen met

verschillende achtergronden aan tafel, dus ik ben

heel benieuwd naar hun toevoegingen en visies.”

Ontwikkeling Portefeuille

ROGER PAAS

Roger Paas


49

Onze vastgoedvoorraad moet geconcentreerder.

“”

ROGER PAAS



50


51



52


53


54


55


56


57


58

Deelnemers

• Farid Azarkan

• Marloes Pomp

• Cees van ‘t Veen

• Allard Jolles

• Johan van der Harst

• Hans Drooger

• Ron van den Boom

• Geert Hendriks

• Peter van Heun

• Pieter Stelling

• Rutger de Gier

• Paul Reinders

• Dennis Wiggemansen

• Herbert Goorkate

• Simon Blokdijk

• Ton van Osch

• Frans Deeleman

• Joost van Linder

• Pieter Dijckmeester

• Henk van de Wetering

• Dictus Benedictus

• Cornelis Nauta

• Albart Petersen

• Lennart Kerpel

• Roger Paas

• Thomas van Dijk

• Kees Wassenaar

• Annemarieke Loth

• Dirk Kazemier

• Jose Vlasveld

• Martin Hirs

• Marije den Hollander

• Martine Moeselin

• Aldo Looijenga

• Jos Mandema

• Kees Wingelaar

• Mariam Annali

• Conrad Kerssens

• Corine Robers

• Joost van Hoek

58


59

Colofon

Teamcaptain - Diederik Vrijhoef

Fotograaf - Mirjam Tonnaer

Illustrator - Marijke Timmerman

Illustrator - Gerko de Vries

Tekstschrijver - Joris Postulart Magazinedesigner - Michael Kluver

Ook een visuele notulen? kijk op www.cre-aid.nlOf neem contact met ons op:

[email protected]: 06 30 07 76 75



60

I breekijzer in innovatie I

21 maart 2013

VPS Rijksgebouwendienst

Documents

Transcript of VPS Rijksgebouwendienst