1

VOORWOORD

In 2012 werd door de Werkgroep op beide locaties wederom met inspanning van medische en

paramedische disciplines goede hoofd-halsoncologische zorg verleend. Dit werd bevestigd door een

positieve beoordeling bij de vijfjaarlijkse visitatie door de Nederlandse Werkgroep Hoofd Hals Tumoren.

Uiteraard hebben wij deze visitatie ook een aantal verbeterpunten, die worden opgenomen in het

beleidsplan van de Werkgroep.

Op 1 januari 2014 zal de nota inzake de hoofd-halsoncologie van de IGZ van kracht worden. De

Werkgroep voldoet op één punt na reeds aan de door de IGZ gestelde eisen. Het aspect dat nog geregeld

moet worden, is de eis om patiënten vanuit het MCL fysiek in het hoofd-halsoncologisch centrum UMCG

te laten beoordelen. Dit is nodig omdat het MCL niet de norm van 200 nieuwe patiënten uit een bepaalde

indexcategorie haalt. Het gaat om ongeveer 180 patiënten. In samenspraak met de Raden van Bestuur van

beide locaties en de zorgverzekeraars, wordt gezocht naar een oplossing voor de financiering van de

consulten en overige kosten.

Dit jaar werd ook de samenwerkingsovereenkomst tussen de beide locaties door de Raden van Bestuur

van zowel het UMCG als het MCL bekrachtigd (zie bijlage).

Het jaarverslag geeft verder wederom naast de activiteiten op het gebied van de patiëntenzorg, de inzet op

het gebied van wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en opleiding weer.

prof. dr. J.L.N. Roodenburg dr. J.G.A.M. de Visscher

Groningen Leeuwarden

2

Jaarverslag Werkgroep Hoofd-Halsoncologie UMCG-MCL 2012

1. INLEIDING

De Werkgroep Hoofd-Halsoncologie Universitair Medisch Centrum Groningen - Medisch

Centrum Leeuwarden bestaat sinds 1993. Aanleiding om tot deze samenwerking te komen was

het verschijnen van rapporten van de Nederlandse Werkgroep voor Hoofd Hals Tumoren

(NWHHT) en van de Gezondheidsraad waarin werd aangegeven dat hoofd-halsoncologische zorg

in multidisciplinaire centra zou moeten plaatsvinden en dat voor behoud van expertise en

ontwikkeling van het vakgebied er een minimum aantal nieuwe patiënten per jaar zou moeten

worden behandeld. In 1997 is deze samenwerking in de vorm van een overeenkomst

geformaliseerd. Vanwege nieuwe regelgeving vanuit de IGZ en de NWHHT werd de

samenwerkingsovereenkomst in 2012 geactualiseerd.

Op basis van visitatie werd de Werkgroep door de NWHHT erkend. Hoewel de patiëntenzorg

binnen de Werkgroep centraal staat, is de samenwerking ook een uitstekende basis voor de

academische taken zoals onderzoek, onderwijs en opleiding. Hierover wordt verderop

gerapporteerd.

2. PATIËNTENZORG

Door de Werkgroep werden in 2012 910 nieuwe patiënten dan wel bekende patiënten met een

nieuwe aandoening besproken. Tabel 1 toont de verdeling over de verschillende lokalisaties van

plaveiselcelcarcinomen van de bovenste adem- en voedingsweg, maligne speekselkliertumoren en

halskliermetastasen van een onbekende primaire tumor. Het betreft 487 patiënten. De expertise

van een hoofd-halsoncologische werkgroep maakt dat dit ook een centrum is voor behandeling

van premaligne, andere maligne en benigne afwijkingen in het hoofd-halsgebied. Het betreft 423

patiënten. Een overzicht daarvan wordt in tabel 2 gegeven.

Op de locatie UMCG vonden 52 voorbesprekingen en op de locatie MCL 50 voorbesprekingen

plaats. Vervolgens vond 48 keer bespreking plaats via teleconsulting tussen de twee locaties.

3. BESTUURLIJKE ORGANISATIE WERKGROEP

De coördinatie tussen de twee locaties vond plaats door prof. dr. J.L.N. Roodenburg vanuit het

UMCG en dr. J.G.A.M. de Visscher namens het MCL.

De coördinatie op beide locaties vindt plaats door een bestuur bestaande uit vertegenwoordigers

van de poortdisciplines, te weten de Keel- Neus- en Oorheelkunde, de Kaakchirurgie, de Medische

Oncologie en de Radiotherapie. De bestuurssamenstelling is als volgt:

3

locatie UMCG :

prof. dr. J.L.N. Roodenburg, voorzitter

dr. H.P. Bijl, secretaris

prof. dr. B.F.A.M. van der Laan, lid

prof. dr. J.A. Gietema, lid

locatie MCL:

dr. J.G.A.M. de Visscher, voorzitter

dr. O.B. Wijers, secretaris

dr. K.T. van der Laan, lid

Het bestuur van de locatie UMCG heeft dit jaar het focus gehad op de volgende zaken:

1. Uitvoering van het beleidsplan

2. Het nieuwe EPD. De belangrijkste zaken die wij in het nieuwe EPD willen realiseren zijn:

- Een patiëntenvolgsysteem (PVS), dat automatisch per patiënt de voortgang van het

diagnostisch proces bewaakt en meldt wanneer dit is afgerond of dat de deadlines niet

worden gehaald. Daarnaast moet het PVS inzicht geven in de gehele groep patiënten die

worden voorbereid op behandeling, om vervolgens de therapeutische capaciteit zo efficiënt

mogelijk te kunnen gebruiken.

- Geïntegreerde verslaglegging van de multidisciplinaire spreekuren en besprekingen

De prototypen zijn al volledig door de Werkgroep ontwikkeld. De hoop is dat deze ook

daadwerkelijk worden geïmplementeerd.

In het MCL zijn de zorgpaden mondholte/orofarynx en larynx/hypofarynx geactualiseerd. Dit

vindt 2 jaarlijks plaats. Daarnaast heeft de HH-werkgroep zijn bijdrage geleverd bij de

totstandkoming van het zorgpad melanoom.

De besturen van beide locaties hebben veel energie gestoken in de voorbereiding van de

NWHHT-visitatie. De Werkgroep heeft wederom voor 5 jaar erkenning gekregen. Er zijn wel

verbeterpunten, die uiteraard zullen worden opgepakt. Daarnaast wordt gezamenlijk gewerkt aan

de implementatie van de IGZ-nota.

4. PARAMEDISCHE WERKGROEP HOOFD-HALSONCOLOGIE UMCG

De Paramedische Werkgroep Hoofd-Halsoncologie heeft dit jaar weer een vaste afvaardiging van

de volgende disciplines: diëtetiek, geestelijke verzorging, medisch maatschappelijk werk,

logopedie, mondhygiëne, radiotherapie en verpleging van KNO en MKA

De leden van de Werkgroep komen vier keer per jaar bijeen en hebben dit jaar twee

4

bijeenkomsten georganiseerd met de volgende thema’s:

in januari een casusbespreking: Chirurgie, ook na je 90ste?

met presentaties van Guyri Halmos(KNO arts), en Thomas Peters(KNO arts i.o.)

in november een klinische avond: Kijk op leven en sterven

met presentaties van Arie van den Berg (geestelijk verzorger), An Reyners (internist-oncoloog)

en Mieke Boelens(verpleegkundig consulent ouderengeneeskunde)

In de landelijke Paramedische Werkgroep Hoofd Hals Tumoren participeren geen deelnemers

meer vanuit het UMCG. Dineke Jönfors (verpleging) heeft na 10 jaar haar lidmaatschap beëindigd.

Medisch maatschappelijk werk:

Jesmin Poelstra heeft een artikel geschreven voor het landelijke vakblad voor maatschappelijk

werkers, Maatwerk, over hun werk binnen de Hoofd Hals Oncologie.

N.a.v. dit artikel worden alle hoofdhals patiënten van KNO nu gezien door het medisch

maatschappelijk werk

5. WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN

Op initiatief van de Research Commissie zijn drie aandachtsgebieden van het onderzoek van de

Werkgroep geformuleerd, te weten:

1. Therapiegerelateerde morbiditeit/kwaliteit van leven

slikstoornissen na radiotherapie

speekselklierschade na radiotherapie

stamceltransplantatie bij radiatieschade aan de speekselklieren

preventie van bijwerkingen van bestraling en chemotherapie in het hoofd-halsgebied

trismus en schouderklachten na oncologische chirurgie

het gebruik van implantaten t.b.v. de bevestiging van protheses in het hoofd-halsgebied

voeding en voedingstoestand bij patiënten met hoofd-halstumoren

in vitro en in vivo studies naar de levensduur van spraakprothesen na laryngectomie

biomedical engineering en klinische evaluatie van nieuw te ontwikkelen stomaklep en

spraakprothese

“Huid, optische diagnose en receptuur gelaatsprothese”

5

2. Beeldvorming

fotodynamische therapie en fotodetectie

Positron Emissie Tomografie (PET)

3. Moleculaire en genetische profilering

histologische aspecten en moleculair biologische analyse van plaveiselcelcarcinoom van

de larynx, pharynx en mondholte

Deze aandachtsgebieden zijn ook in het beleidsplan vastgelegd. De lopende onderzoekslijnen zijn

goed in te passen in deze aandachtsgebieden.

Binnen de faculteit is het oncologisch onderzoek in het Cancer Research Center Groningen

(CRCG). De Principal Investigators (PI) hebben het door hen begeleide onderzoek in het CRCG

ondergebracht.

Het zwaartepunt van de wetenschappelijke activiteiten ligt in de locatie UMCG. De locatie MCL

participeert ook in de onderzoeken, met name het patiëntgebonden onderzoek. Voor een

overzicht van de wetenschappelijke productie wordt verwezen naar de betreffende bijlage.

6. ONDERWIJS EN NASCHOLING

Binnen het curriculum Geneeskunde participeren de afdelingen van de Werkgroep in het blok

Oncologie en zijn er (keuze) coschappen.

Vanuit de opleiding Tandheelkunde lopen coassistenten stage Kaakchirurgie in het UMCG en in

het MCL. Daarnaast wordt onderwijs gegeven in de opleiding Mondzorgkunde, aan de opleiding

Oncologie Verpleegkunde en Nurse Practitioner. Door middel van refereeravonden werd

nascholing verzorgd voor huisartsen, tandartsen en specialisten. In de bijlagen zijn de diverse

onderwijsactiviteiten vermeld.

7. INTERNATIONAL SUMMER SCHOOL ONCOLOGY MEDICAL STUDENTS (ISOMS)

Vanuit de Werkgroep werd dit jaar ook weer geparticipeerd in de ISOMS 2012. Er is plaats voor

40 studenten uit de gehele wereld. Het programma beslaat tien dagen en bestaat uit

patiëntencolleges, interactieve colleges, skillslabs, posterpresentaties en ward rounds. In 2012 is

er naast een “educational track” ook een “research track” georganiseerd.

8. SPECIALISTENOPLEIDING

Vanuit de afdeling Keel-, Neus-, en Oorheelkunde, de afdeling Kaakchirurgie en de afdeling

Radiotherapie lopen AIOS’en stage bij de Werkgroep. Vanuit de Kaakchirurgie wordt deze stage

6

ook in het MCL gevolgd. In 2012 is de opleiding van dr. C.A. Krabbe tot kaakchirurg-oncoloog

gestart. Na de opleiding zal hij toetreden tot de maatschaap Kaakchirurgie van het MCL.

9. VERDERE ONTWIKKELINGEN EN ACTIVITEITEN

1. NWHHT-IGZ

In 2010 is de nota van de IGZ-NWHHT vastgesteld ten aanzien van de concentratie van

zorg in de hoofd-halsoncologische centra, eventueel in samenwerking met een prefered

partner. Het belangrijkste gevolg van deze nota voor de samenwerking binnen de

Werkgroep Hoofd-Halsoncologie UMCG-MCL is, dat een deel van de patiënten die in

Leeuwarden worden behandeld, ook in Groningen moeten worden gezien. Deze regeling

zal in 2014 ingaan. Er wordt nog steeds aan gewerkt om deze regeling op tijd te

effectueren. Voorwaarde hiervoor is de financiering door de zorgverzekeraars. De ruimte

voor het multidisciplinaire spreekuur in het Oncologie Centrum UMCG is ondertussen

gerealiseerd.

2. Beleidsplan

Het jaarplan 2012 van het beleidsplan is grotendeels gehaald. De visitatie van de NWHHT

heeft nog een extra aantal verbeterpunten opgeleverd, die worden geïntegreerd in de

aandachtspunten van het beleidsplan.

Door de toegenomen werkdruk, zowel op het gebied van de patiëntenzorg als extra

administratieve taken en het ontbreken van ondersteuning van het bestuur van de

Werkgroep, wordt het steeds moeilijker om aan dit soort zaken uitvoering te geven. Het

UMCG heeft plannen om de Oncologie en met name de tumorwerkgroepen beter te

positioneren. Hopelijk leidt dit tot ondersteuning van de tumorwerkgroepen.

7

TABEL 1

Maligne tumoren van de bovenste adem- en voedingweg en speekselklieren

Nieuwe aandoeningen per locatie (ICD-O) UMCG UMCG MCL MCL

2011 2012 2011 2012

lip (140) 21 16 25 24

tong (141) 44 33 15 15

grote speekselklieren (142) 33 22 15 12

gingiva (143) 10 11 5 3

mondbodem (144) 28 15 17 15

andere, niet gespecificeerde delen van de mond (145) 30 19 16 17

orofarynx (146) 73 44 24 17

nasofarynx (147) 5 9 4 2

hypofarynx (148) 16 20 14 11

neusholten, middenoor en neusbijholten (160) 15 14 6 7

larynx (161) 89 91 56 53

halskliermetastase onbekende primaire tumor (199) 16 12 8 5

Totaal 380 306 205 181

8

TABEL 2

Overige tumoren en aanverwante aandoeningen in het hoofd-halsgebied

Nieuwe aandoeningen per locatie (ICD-O) UMCG UMCG MCL MCL

2011 2012 2011 2012

maligne neoplasmata van de huid (173) 49 70 52 62

basaalcelcarcinoom 22 16 41 45

maligne neoplasmata van bot en kraakbeen (170) 1 1 1 0

maligne lymfoom hoofd-halsgebied 15 12 28 21

overige maligne neoplasmata 26 16 29 22

premaligne afwijking 12 10 8 13

benigne speekselkliertumor 25 19 52 36

diversen 69 38 62 42

Totaal 219 182 273 241

TABEL 3

Aantal patiëntenbesprekingen en vervolgverslagen van bekende patiënten

Besprekingen Aantal

patiëntenbesprekingen UMCG-MCL via teleconsultatie 48

voorbesprekingen locatie UMCG 52

voorbesprekingen locatie MCL 50

9

Artikelen internationale tijdschriften

Andreassen CN, Barnett GC, Langendijk JA, Alsner J, De Ruysscher D, Krause M, Bentzen SM, Haviland JS,

Griffin C, Poortmans P, Yarnold JR. Conducting radiogenomic research - Do not forget careful consideration

of the clinical data. Radiother Oncol. 2012 Dec;105(3):337-40.

Andry G, Langendijk JA, Locati LD. Management of salivary gland tumors. Expert Rev Anticancer Ther 2012

Sept;12(9): 161-8.

Beetz I, Schilstra C, Burlage FR, Koken PW, Doornaert P, Bijl HP, Chouvalova O, Leemans CR, Bock GH de,

Christianen ME, Laan BF van der, Vissink A, Steenbakkers RJ, Langendijk JA. Development of NTCP models

for head and neck cancer patients treated with three-dimensional conformal radiotherapy for xerostomia

and sticky saliva: the role of dosimetric and clinical factors. Radiother Oncol. 2012 Oct;105(1):86-93.

Beetz I, Schilstra C, Burlage FR, Koken PW, Doornaert P, Bijl HP, Chouvalova O, Leemans CR, Bock GH de,

Christianen ME, Laan BF van der, Vissink A, Steenbakkers RJ, Langendijk JA. NTPC models for patient-rated

xerostomia and sticky saliva after treatment with intensity modulated radiotherapy for head and neck

cancer: The role of domestic and clinical factors. Radiother Oncol. 2012; 105(1):101-6.

Beetz I, Schilstra C, Luijk P van, Christianen MEMC, Doornaert P, Bijl HP, Chouvalova O, Heuvel ER van den,

Steenbakkers ER, Langendijk JA. External validation of three dimensional conformal radiotherapy based

NTCP models for patient-rated xerostomia and sticky saliva among patients treated with intensity

modulated radiotherapy. Radioth. Oncol. 2012 Oct;105(1):94-100.

Boomsma MJ, Bijl HP, Christianen ME, Beetz I, Chouvalova O, Steenbakkers RJ, Laan BF van der,

Wolffenbuttel BH, Oosting SF, Schilstra C, Langendijk JA. A Prospective Cohort Study on Radiation-

induced Hypothyroidism: Development of an NTCP Model. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2012 Nov

1;84(3):e351-6.

Brouwer CL, Steenbakkers R, Heuvel E van den, Duppen J, Navran A, Bijl H, Chouvalova O, Burlage F,

Meertens H, Langendijk J, Veld A van 't. 3D Variation in delineation of head and neck organs at risk. Radiat

Oncol. 2012 Mar 13;7(1):32.

Buijssen KJ, Laan BF van der, Mei HC van der, Atema-Smit J, Huijssen P van den, Busscher HJ, Harmsen HJ.

Composition and architecture of biofilms on used voice prostheses. Head Neck. 2012; 34(6):863-71.

10

Christianen ME, Schilstra C, Beetz I, Muijs CT, Chouvalova O, Burlage FR, Doornaert P, Koken PW,

Leemans CR, Rinkel RN, Bruijn MJ de, Bock GH de, Roodenburg JL, Laan BF van der, Slotman BJ, Verdonck-

de Leeuw IM, Bijl HP, Langendijk JA. Predictive modelling for swallowing dysfunction after primary

(chemo)radiation: results of a prospective observational study. Radiother Oncol. 2012 Oct;105(1):107-14.

Cnossen IC, Bree R de, Rinkel RN, Eerenstein SE, Rietveld DH, Doornaert P, Buter J, Langendijk JA, Leemans

CR, Verdonck-de Leeuw IM. Computerized monitoring of patient-reported speech and swallowing

problems in head and neck cancer patients in clinical practice. Support Care Cancer. 2012

Nov;20(11):2925-31.

Dijk JM van, Wagemakers M, Korsten-Meijer AG, Kees Buiter CT, Laan BF van der, Mooij JJ. Cranialization

of the frontal sinus--the final remedy for refractory chronic frontal sinusitis. J Neurosurg. 2012; 116(3):531-

5.

Gogh CD van, Verdonck-de Leeuw IM, Langendijk JA, Kuik DJ, Mahieu HF. Long-Term Efficacy of Voice

Therapy in Patients With Voice Problems After Treatment of Early Glottic Cancer. J Voice. 2012

May;26(3):398-401.

Gogh CDL van, Verdonck-de Leeuw IM, Wedler-Peeters J, Langendijk JA, Mahieu HF. Prospective

evaluation of voice outcome during the first two years in male patients treated by radiotherapy or laser

surgery for T1a glottic carcinoma. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2012 Jun;269(6):1647-52.

Haigentz M Jr, Hartl DM, Silver CE, Langendijk JA, Strojan P, Paleri V, Bree R de, Machiels JP, Hamoir M,

Rinaldo A, Paccagnella D, Shaha AR, Takes RP, Ferlito A. Distant metastases from head and neck squamous

cell carcinoma. Part III. Treatment. Oral Oncol. Oral Oncol. 2012 Sep;48(9):787-93.

Halmos GB, Laan TP van der, Hemel BM van, Dikkers FG, Slagter-Menkema L, Laan BF van der, Schuuring E.

Is human papillomavirus involved in laryngeal neuroendocrine carcinoma? Eur Arch Otorhinolaryngol.

[Epub 2012; Jun]

Harms K, Post WJ, Laan BF van der. Evaluation of preference for voice prosthesis (Letter to the Editor). Oral

Oncol. 2012; 48(11):e43.

11

Hooff SR van, Leusink FKJ, Roepman P, Baatenburg de Jong RJ, Speel EJM, Brekel MWM van den,

Velthuysen MLF van, Diest PJ van, Es RJJ van, Merkx MAW, Kummer JA, Leemans CR, Schuuring E,

Janssens GO, Rademakers SE, Terhaard CH, Doornaert PA, Bijl HP, Ende P van den, Chin A, Marres HA,

Bree R de, Kogel AJ van der, Hoogsteen IJ, Bussink J, Span PN, Kaanders JH. Accelerated radiotherapy with

carbogen and nicotinamide for laryngeal cancer: results of a phase III randomized trial. J Clin Oncol. 2012

May20;30(15):1777-83.

Janssens GO, Terhaard CH, Doornaert PA, Bijl HP, Ende P van den, Chin A, Pop LA, Kaanders JH. Acute

Toxicity Profile and Compliance to Accelerated Radiotherapy Plus Carbogen and Nicotinamide for Clinical

Stage T2-4 Laryngeal Cancer: Results of a Phase III Randomized Trial. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2011 Feb

2012 Feb 1;82(2):532-8.

Kamstra JI, Roodenburg JL, Beurskens CH, Reintsema H, Dijkstra PU. TheraBite exercises to treat trismus

secondary to head and neck cancer. Support Care Cancer. 2012 Oct 4. [Epub ahead of print]

Karakullukcu B, Nyst HJ, Veen RL van, Hoebers FJ, Hamming-Vrieze O, Witjes MJ, Visscher SA de, Burlage

FR, Levendag PC, Sterenborg HJ, Tan IB. mTHPC mediated interstitial photodynamic therapy of recurrent

nonmetastatic base of tongue cancers: Development of a new method. Head Neck. 2012

Nov;34(11):1597-606.

Laan HP van der, Christianen ME, Bijl HP, Schilstra C, Langendijk JA. The potential benefit of swallowing

sparing intensity modulated radiotherapy to reduce swallowing dysfunction: an in silico planning

comparative study. Radiother Oncol. 2012 Apr;103(1):76-81.

Laan TP van der, Laan BFAM van der, Plaat BE, Wedman J, Hemel BM van, Halmos GB. Neuroendocrine

carcinoma of the larynx - an extraordinary malignancy with high recurrence rates and long survival: our

experience in 11 patients. Clin Otolaryngol. 2012; 37(1):63-66

Lalami Y, Specenier PM, Awada A, Lacombe D, El-Hariry I, Bogaerts J, Langendijk JA, Vermorken J. EORTC

24051 : Unexpected side effects of a phase I study of TPF induction chemotherapy (IC) followed by

chemoradiation (CRT) with lapatinib (LAP), a dual EGFR/ErbB2 inhibitor, in patients with locally advanced

larynx and hypopharynx squamous cell carcinoma. Radiother Oncol 2012;105(2):238-40.

Langendijk JA, Lacko M, Herdt MJ de, Jansen JC, Brakenhoff RH, Slootweg PJ, Takes RPT, Holstege FCP.

Validation of a gene expression signature for lymph node metastasis detection in oral cavity squamous cell

carcinoma. J Clin Oncol. 2012; 30(33): 4104-10.

12

Langius JAE, Kruizenga HM, Uitdehaag BMJ, Langendijk JA, Doornaert P, Leemans CR, Weijs P. Resting

energy expenditure in head and neck cancer patients during radiotherapy. Radiother Oncol 2012

Aug;31(4):549-54

Meij EH van der, Schepman KP, Visscher JGAM de. Diagnostische en therapeutische aspecten van lichen

planus en lichenoïde afwijkingen van het mondslijmvlies. Ned Tijdschr Dermatol Venereol 2012; 22:192-6.

Melchers LJ, Schuuring E, Dijk BA van, Bock GH de, Witjes MJ, Laan BF van der, Wal JE van der,

Roodenburg JL. Tumour infiltration depth ≤4mm is an indication for an elective neck dissection in pT1cN0

oral squamous cell carcinoma. Oral Oncol. 2012; 48(4):337-42.

Schaaf A van der, Schilstra C, Xu CJ, Veld AA van’t, Langendijk JA. Multivariate modelling of complications

with data driven variable selection: Guarding against overfitting and effects of data set size. Radiother

Oncol. 2012 Oct;105(1):115-21.

Schepers RH, Raghoebar GM, Lahoda LU, Meer WJ van der, Roodenburg JL, Vissink A, Reintsema H,

Witjes MJ. Full 3D digital planning of implant supported bridges in secondarily mandibular reconstruction

with prefabricated fibula free flaps. Head Neck Oncol. 2012 Sep 9;4(2):44.

Schneiders FL, Bruin RC de, Eertwegh AJ van den, Scheper RJ, Leemans CR, Brakenhoff RH, Langendijk JA,

Verheul HM, Gruijl TD de, Molling JW, Vliet HJ van der. Circulating Invariant Natural Killer T-Cell Numbers

Predict Outcome in Head and Neck Squamous Cell Carcinoma: Updated Analysis With 10-Year Follow-Up.

J Clin Oncol. 2012 Feb 10;30(5):567-70.

Schrijvers ML, Pattje WJ, Slagter-Menkema L, Mastik MF, Gibcus JH, Langendijk JA, Wal JE van der, Laan BF

van der, Schuuring E. FADD expression as a prognosticator in early-stage glottic squamous cell carcinoma

of the larynx treated primarily with radiotherapy. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2012; 83(4):1220-6.

Stokman MA, Burlage FR, Spijkervet FK. The effect of a calcium phosphate mouth rinse on (chemo)

radiation induced oral mucositis in head and neck cancer patients: a prospective study. Int J Dent Hyg. 2012

Aug;10(3):175-80.

Strojan P, Ferlito A, Langendijk JA, Siver CE. Indications for radiotherapy after neck dissection. Head Neck.

2012 Jan;34(1):113-9. (IF: 2.182, Q1).

13

Takes R, Strojan P, Silver C, Bradley P, Haigentz M, Wolf G, Shaha A, Hartl D, Olofsson J, Langendijk JA,

Ferlito A. Current Trends in Initial Management of Hypopharyngeal Cancer: the Declining Use of Open

Surgery. Head Neck. 2012 Feb;34(2):270-81.

Tjon Pian Gi RE, Halmos GB, Hemel BM van, Heuvel ER van den, Laan BF van der, Plaat BE, Dikkers FG.

Narrow band imaging is a new technique in visualization of recurrent respiratory papillomatosis.

Laryngoscope. 2012 Aug;122(8):1826-30.

Trott KR, Doerr W, Facoetti A, Hopewell J, Langendijk J, Luijk P van, Ottolenghi A, Smyth V. Biological

mechanisms of normal tissue damage: Importance for the design of NTCP models. Radiother Oncol.

2012;105(1):79-85.

Visscher SA de, Dijkstra PU, Tan IB, Roodenburg JLN, Witjes MJH. mTHPC mediated

photodynamic therapy (PDT) of squamous cell carcinoma in the head and neck: A

systematic review. Oral Oncol. 2012 Oct 12: S1368-8375(12)

Visscher SA de, Witjes MJH, Kascáková S, Sterenborg HJ, Robinson DJ, Roodenburg JLN, Amelink A. In vivo

quantification of photosensitizer concentration using fluorescence differential path-length spectroscopy:

influence of photosensitizer formulation and tissue location. J Biomed Opt. 2012 Jun;17(6):067001. doi:

10.1117/1.JBO.17.6.067001.

Water TA van de, Lomax AJ, Bijl HP, Schilstra C, Hug EB, Langendijk JA. Using a reduced spot size for

intensity modulated proton therapy potentially improves salivary gland sparing in oropharyngeal cancer.

Int J Radiat Oncol Biol Phys 2012 Feb 1;82(2):e313-9.

Wedman J, Pruim J, Roodenburg JL, Halmos GB, Langedijk JA, Dierckx RA, Laan BF van der. Alternative PET

tracers in head and neck cancer. A review. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2012 Dec 27. [Epub ahead of print]

Xu CJ, Schaaf A van der, Schilstra C, Langendijk JA, Veld AA van’t. Impact of statistical learning methods on

the predictive power of multivariate Normal Tissue Complication Probability models. Int J Radiat Oncol

Biol Phys Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2012 Mar 15;82(4):e677-84.

Xu CJ, Schaaf A van der, Veld AA van’t , Langendijk JA, Schilstra C. Statistical Validation of NTCP Models. Int

J Radiat Oncol Biol Phys 2012 Sep 1;84(1):e123-9.

14

Prijzen + waarderingen

Prof. dr. J.L.N. Roodenburg is benoemd to erelid van de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten Kaak-

en Aangezichtschirurgie vanwege zijn verdiensten voor de Hoofd-Halsoncologie.

Subsidies

Lopende subsidies

1. Stimuleringsgelden UMCG: Voeding en voedingstoestand bij hoofd-halsoncologische patiënten, deel

II, afd. Kaakchirurgie

2. Moleculair biologische analyse van plaveiselcel carcinoom van de larynx/2/12/ eerste geldstroom, afd.

KNO

3. Doelmatigheidsgelden UMCG: Multicenter doelmatigheidsonderzoek naar het gebruik van

verschillende spraakprothesen na laryngectomy (KIM-studie), afd. KNO

4. In vitro en in vivo studies naar levensduur van spraakprothese/3/11/ eerste en derde geldstroom, afd.

KNO

5. Derde geldstroomproject: FAZA PET studie naar in vivo tumorhypoxie vergeleken met endogene en

exogene hypoxiemarkers, afd. KNO.

6. Beleidsruimte RUG: Intensity Modulated Proton Therapy in Head and Neck Cancer, afdeling

Radiotherapie

7. CKTO: POstoPerative Accelerated Radio Therapy vs conventional radiotherapy in squamous cell head

and neck cancer. A multicenter prospective randomized study (POPART-study), afd. Radiotherapie

8. KWF-subsidie: Prediction and prevention of Swallowing Dysfunction after curative (chemo-) radiation.

Toegekend door KWF, afdeling Radiotherapie

9. KWF-subsidie: Protection against radiation-induced damage to salivary glands by stem cell

transplantation. Toegekend door KWF (Rob Coppes), afdeling Radiotherapie

10. AGIKO-gelden drs. J.I. Kamstra. “De risicofactoren, behandeling en het criterium van een hoofd-

halsoncologie gerelateerde trismus“

15

Samenstelling van de Werkgroep Hoofd-Halsoncologie UMCG-MCL

Locatie UMCG

Afdeling Heelkunde/Hoofd-Halschirurgie:

prof. dr. J.Th.M. Plukker, chirurg

Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde:

prof. dr. B.F.A.M. van der Laan, KNO-arts-oncoloog

drs. J. Wedman, KNO-arts-oncoloog

dr. B.E.C. Plaat, KNO-arts-oncoloog

dr. G.B. Halmos, KNO-arts-oncoloog

mw. E.R. Baldal, Oncologiecoördinatrice, secretariaat werkgroep locatie UMCG

mw. L.D. Klei, Oncologieverpleegkundige, secretariaat werkgroep locatie UMCG

Afdeling Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde:

prof. dr. J.L.N. Roodenburg, kaakchirurg-oncoloog

dr. M.J.H. Witjes, kaakchirurg-oncoloog

dr. K.P. Schepman, kaakchirurg-oncoloog

dr. H. Reintsema, tandarts-maxillofaciaal prothetist

dr. W.D. Noorda, tandarts-maxillofaciaal prothetist

mw. M. Popma, nurse practitioner

mw. R. Dopheide, nurse practitioner

Afdeling Radiotherapie:

prof. dr. J.A. Langendijk, radiotherapeut-oncoloog

dr. H.P. Bijl, radiotherapeut-oncoloog

drs. O. Chouvalova, radiotherapeut-oncoloog

dr. R.J.H.M. Steenbakkers, radiotherapeut-oncoloog

Afdeling Dermatologie:

drs. J.B. Terra, dermatoloog

dr. J.R. Spoo, dermatoloog

Afdeling Plastische en Reconstructieve Chirurgie:

prof. dr. P.M.N. Werker, plastisch chirurg

drs. L.U. Lahoda, plastisch chirurg

dr. M. Rüttermann, plastisch chirurg

dr. T.R. Middelberg, plastisch chirurg

16

Afdeling Radiodiagnostiek:

drs. B. Dorgelo, neuro-/hoofd-halsradioloog

dr. J.C. de Groot, neuro-/hoofd-halsradioloog

dr. L.C Meiners, neuro-/hoofd-halsradioloog

drs. A. van der Vliet, neuro-/hoofd-halsradioloog

dr. H. Westerlaan, neuro-/hoofd-halsradioloog

Afdeling Pathologie:

drs. B.M. van Hemel, patholoog

dr. E.M.D. Schuuring, moleculair bioloog

Afdeling Interne Geneeskunde/Oncologie:

prof. dr. J.A. Gietema, internist-oncoloog

dr. S.F. Oosting, internist-oncoloog

Afdeling Revalidatie:

prof. dr. P.U. Dijkstra

Ondersteuning Werkgroep Hoofd-Halsoncologie:

mw. L. van Huizen, medewerker UMCG-Staf

17

Samenstelling van de Werkgroep Hoofd-Halsoncologie UMCG-MCL

Locatie MCL

Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde:

dr. K.T. van der Laan, KNO-arts-oncoloog

dr. L.Q. Schwandt, KNO-arts-oncoloog

Afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie en Bijzondere Tandheelkunde:

dr. E.H. van der Meij, kaakchirurg-oncoloog

drs. H.B. Seydell, kaakchirurg

dr. J.G.A.M. de Visscher, kaakchirurg-oncoloog

drs. A. de Boer, tandarts-maxillofaciaal prothetist

dr. A. P. Slagter, tandarts-maxillofaciaal prothetist

Radiotherapeutisch Instituut Friesland:

dr. F.R. Burlage, radiomtherapeut-oncoloog

drs. A.M. van der Wel, radiotherapeut-oncoloog

dr. O.B. Wijers, radiotherapeut-oncoloog

Afdeling Dermatologie:

drs. R. Blanken, dermatoloog

Afdeling Plastische en Reconstructieve Chirurgie:

drs. D. van Dam, plastisch chirurg

drs. E.C.A. Verschuur, plastisch chirurg

Afdeling Radiodiagnostiek:

drs. J.A. Dol, radioloog

drs. B.M. Doorenbos, radioloog

drs. J. Dorgelo, neuro-/hoofd-halsradioloog

Afdeling Pathologie:

dr. H. Eggink, patholoog

18

Afdeling Interne Geneeskunde/Oncologie:

dr. W. E. Fiets, internist-oncoloog

Afdeling Oogheelkunde:

drs. D.M.M. Edens-Schipper, oogarts

Afdeling Nucleaire Geneeskunde:

drs. H. Balink, nucleair geneeskundige

drs. W.D. van Schelven, nucleair geneeskundige

Verpleegkundig consulenten hoofd-halsoncologie:

mw. W. van Abbema

mv. K. Rozestraten-Munniksma

mv. U. Bron-Landman

19

BIJLAGE

20

21