1

Keuzes, keuzes: hoe weet ik dat ik eruit ben?

Ingeborg Zeijlmans

medisch psycholoog UMCG

Eerste ronde:

Als er een BRCA-genmutatie in je familie voorkomt: kiezen of

je je wel of niet laat testen

• Wat wil je weten en waarom wil je het weten?

• Wat kun je met de uitkomst?

• Wat doet het met je als je een ongunstige uitslag krijgt?

• Gevolgen voor jezelf, je partner, je kinderen, je

familieleden

2

Tweede ronde:

Als je drager blijkt te zijn: kiezen of je wel of geen

preventieve operaties laat doen

• Wat kun je met de opties?

• Gevolgen voor jezelf, je partner, je kinderen, je

familieleden

• Overwegingen m.b.t. kinderwens

3

Rationeel model van keuze

Keuze A Keuze B

Voordelen * * * *

Nadelen * *****

3 - 1 = 2 1 - 5 = -4

4

Nog wat ingewikkelder:

Keuze A Keuze B

korte termijn lange termijn korte termijn lange termijn

Voordelen ** *** *** **

Nadelen * ** * *

2-1=1 3-2=1 3-1=2 2-1=1

5

Het wordt steeds ingewikkelder:

Verschillende opties, en percentages met kansen op voor- en

op nadelen

Hoe complexer die opties en die kansen, hoe meer je merkt

dat je gevoel gaat meespelen in de richting van je keuze

6

7

Je stemming op het moment van informatieverstrekking en op

het moment van keuze heeft veel invloed op je besluit, en op

hoe je de kansen inschat.

8

9

• De meningen van de mensen om je heen hebben invloed op

je keuze

• En ook de oordelen over de waarde van een keuze zijn van

invloed: “mag dat?”

10

Een besluit moet rijpen! En dat rijpen, dat is een proces:

11

Dus:

• Niet alleen focussen op het besluit zelf

• Maar ook focussen op het proces dat naar het besluit

toe leidt

12

Even proberen: neem iets in gedachten waarover je nog geen

besluit hebt genomen.

Mogelijke vragen die je kunt stellen:

13

• Op een schaal van 0 tot 10 (waarbij 0 betekent dat je nog

maximaal ver weg bent van je besluit, en 10 betekent dat

je besluit “rijp” is):

waar sta je nu?

14

Hoe weet je het als jouw besluit rijp is?

• Waar merk je dat aan?

• Hoe merken je dierbaren dat aan je?

• Wat is er dan anders aan jou?

15

• Heb je al eens een moeilijk besluit genomen?

• Wat heeft je toen geholpen gedurende de tijd dat het

besluit nog niet “rijp” was?

16

• Stel dat je weet dat jouw besluit over 3 maanden rijp zal

zijn, dat je nu weet dat je dan zult weten wat je gaat

kiezen en dat je daar dan tevreden over zal zijn:

Wat voor verschil zou dat nu maken?

Zou je je anders voelen over het keuzeproces?

17

18

• Vragen?

• Ideeën?

• Toevoegingen?

19