VLAAMSE REGIONALE INDICATOREN

2013V

laamse R

egionale Indicatoren

S t u d i e d i e n s t v a n d e V l a a m s e R e g e r i n g

Boudewijnlaan 30

1000 Brussel

Algemeen telefoonnummer

02 553 52 07

Faxnummer

02 553 58 08

http://vlaanderen.be/svr

vrind

13_COVER_DEF.indd 1 10/09/13 14:29

VRIND Is eeN uItgaVe VaN De stuDIeDIeNst VaN De Vlaamse RegeRINg.

De studiedienst van de Vlaamse Regering (SVR) is een agentschap binnen het domein Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid van de Vlaamse overheid. Hij verricht op wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke wijze studies over demografische, sociaal-maatschappelijke en macro-economische themas, vertrekkende vanuit een beleidsrelevante vraagstelling. De Studiedienst heeft tevens een cordinerende rol op het gebied van de monitoring van de algemene omgeving voor het Vlaamse beleid. Hij heeft een ondersteunende rol ten aanzien van andere beleidsdiensten die vragen hebben over statistiek, survey, monitoring, beleidsevaluatieonderzoek en toekomstverkenningen als techniek en bij praktische vraagstukken. De Studiedienst is tevens de draaischijf voor vraag en aanbod van openbare statistieken over Vlaanderen.

VRIND is ook te raadplegen via de website (www.vlaanderen.be/svr).U kunt daar eveneens andere publicaties van de Studiedienst van de Vlaamse Regering downloaden. De reeksen uit deze publicatie en de metadata zijn daar terug te vinden via de rubriek Cijfers.

stuDIeDIeNst VaN De Vlaamse RegeRINgBoudewijnlaan 30 bus 23, 1000 BrusselTel. 02 553 52 07Fax 02 553 58 08E-mail svr@dar.vlaanderen.behttp://vlaanderen.be/svr

Bestellingenhttp://publicaties.vlaanderen.beTelefonisch via gratis nummer 1700 (elke werkdag van 9 tot 19 uur).

Depotnummer: D/2013/3241/222ISBN-NUMMER : 9789040303425

VeRaNtWOORDelIJKe uItgeVeRJose Lematre, administrateur-generaal

gRaFIsCHe VORmgeVINg, OPmaaK eN DRuKPrepress & Drukkerij Bosmans, Lommel

Dit rapport is gedrukt op chloorvrij milieuvriendelijk papier.

vrind 20132

wOORD VOORAF

Voor u ligt de 21ste editie van de Vlaamse Regionale Indicatoren (VRIND). Het is het 4de

rapport in de lopende legislatuur van de huidige Vlaamse Regering.

De basis van elke editie bestaat uit een set van indicatoren voor de verschillende bevoegd-

heidsdomeinen van de Vlaamse overheid. Het regeerakkoord en de beleidsnotas van de

ministers vormen de basis voor de indicatorenset. Bij aanvang van de legislatuur wordt

telkens gezocht naar indicatoren die het best het vooropgezette beleid en de mogelijke

effecten er van in beeld kunnen brengen. Noch het beleid, noch de omgeving waarin deze

opereert, is statisch. Keuzes worden in de loop van een legislatuur scherper gesteld en

wel eens bijgestuurd. Dit kan gebeuren vanuit effectiviteit- of efficintieoverwegingen

maar soms zijn het de veranderde maatschappelijke en economische omstandigheden die

een bijsturing vereisen. Dit houdt ons bij de les en zorgt er voor dat jaarlijks de set van

indicatoren opnieuw wordt bekeken en waar nodig bijgestuurd.

Dit gebeurt in een jaarlijkse overlegronde. Het zijn uiteindelijk de beleidsraden - waar de

minister en zijn administratie samen zitten - die de indicatorenset definitief vastleggen.

De Studiedienst van de Vlaamse Regering (SVR) zelf doet jaarlijks suggesties zowel naar

invulling van de indicatoren op basis van nieuw beschikbare data als naar een mogelijke

invalshoek voor de presentatie van de indicatoren.

Eigen aan een monitor zoals VRIND, is het systematisch en periodiek opvolgen en pre-

senteren van ontwikkelingen die voor het beleid relevant zijn. Het opbouwen van reeksen

is daarbij belangrijk. Ze laten toe de ontwikkelingen te beschrijven en aan te geven in

welke richting deze ontwikkelingen gaan. Als het beleid duidelijke keuzes heeft gemaakt,

kan nagegaan worden of de vastgestelde evolutie in de juiste richting gaat en de beoogde

doelstelling al dan niet in zicht komt. Beschrijvingen op zich verklaren niet waarom ont-

wikkelingen zich voordoen. VRIND kan dus zeker niet opgevat worden als een evaluatie-

instrument van het beleid van de Vlaamse overheid.

De vastgestelde ontwikkelingen verklaren, veronderstelt een grondiger analyse waarbij

rekening wordt gehouden met de vele spelers en actoren die deze ontwikkelingen mee

benvloeden en sturen. De verschillende steunpunten kunnen hierbij een rol spelen. Zelf

investeert SVR in het zoeken naar verklaringen voor sociaal-maatschappelijke fenome-

nen. De resultaten daarvan zijn terug te vinden in studies en webartikels die jaarlijks

worden gepubliceerd (zie www.vlaanderen.be/svr). Eind 2013 verschijnt ook de 3de editie

van de Sociale Staat van Vlaanderen waarin wordt ingegaan op de ongekwalificeerde

uitstroom, werkbaar werk, de inkomenssituatie van eenoudergezinnen, geestelijke ge-

zondheid, energie-armoede en energie-efficinte bij wonen, digitale participatie en ver-

keersleefbaarheid.

3woord vooraf

Indicatoren het woord zegt het zelf geven een indicatie aan. Vooral voor maatschap-

pelijke effecten is het dikwijls afwegen hoe effecten het best kunnen opgevolgd worden.

Belangrijk daarbij is dat de indicatoren gedragen worden door alle betrokken partners en

de resultaten eenduidig kunnen worden genterpreteerd. In vele gevallen moet men zich

tevreden stellen met een indicator die een of ander aspect opvolgt en bij benadering iets

zegt over een mogelijk resultaat of effect. Gebrekkige statistieken of ontbrekende meetin-

strumenten kunnen daar voor zorgen.

De structuur van deze editie loopt parallel met deze van de voorgaande jaren. De beleids-

domeinen werden ondergebracht in 5 clusters .

VRIND is een coproductie. Naast medewerkers van de Studiedienst is een prominente rol

toebedeeld aan de beleidscellen van de departementen en wordt daarnaast een beroep

gedaan op circa 200 medewerkers uit de Vlaamse overheid, de wetenschappelijke steun-

punten en andere instellingen. Hun medewerking is noodzakelijk om tot een kwaliteitsvol

en onderbouwd product te komen. We willen hen hier uitdrukkelijk voor bedanken.

Luk Bral

VRIND-cordinator

vrind 20134

medewerkers

MEDEwERkERSMEDEwERkERS STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING

Projectcordinatie Luk Bral

eindredactie Luk Bral, Myriam Vanweddingen

dwarsdoorsnede Veerle Beyst, Luk Bral, Jo Noppe, Dirk Smets, karolien weekers

algemeen referentiekader Sociaal-culturele context Luk Bral Macro-economische context kim Creminger Demografische context Edwin Pelfrene

talent, werk, ondernemen en innovatie De lerende Vlaming Isabelle Erauw (O&V), Dirk Festraets Werk en sociale economie Myriam Vanweddingen, Jo Noppe De open ondernemer Thierry Vergeynst Innovatiecentrum Vlaanderen Peter Viaene (EwI), kim Creminger, Michal Goethals

inzetten oP een warme samenleving Cultuur Guy Pauwels Sport Guy Pauwels Gezondheid Dirk Smets Diversiteit, inburgering en integratie Jo Noppe Inkomen, armoede en sociale uitsluiting Jo Noppe Zorg Dirk Moons Media Marie-Anne Moreas Toerisme Pieter De Maesschalck

groen en dynamisch stedengewest Ruimtelijke ontwikkelingen Greta Sienap Wonen Greta Sienap Stad en platteland Hilde Schelfaut, Luk Bral, Annelies Jacques (UGent) Milieu en natuur Veerle Beyst Landbouw Dirk Smets Energie Dirk Smets

slimme draaischijf van euroPa Veerle Beyst, Pieter De Maesschalck

slagkrachtige overheid Vlaamse overheid Dirk Festraets, Dirk Moons, Pieter De Maesschalck Lokale en provinciale besturen Dirk Festraets, Dirk Moons Internationaal Vlaanderen Myriam Vanweddingen

focus gezin Dirk Moons, Luk Bral

technische en administratieve ondersteuning Guy De Smet, Nancy Jadoul, Erik Roebben, Georneth Santos, Caroline Temmerman, Lieven Van der Elst, karina Van De Velde, Tina Vander Molen

cartografie Greta Sienap

5

MEDEwERkERS UIT DE VLAAMSE OVERHEIDS- EN ANDERE INSTELLINGEN

algemeen referentiekader

Demografische context

ADSEI: kim Derwae, Patrick Lusyne, Michel willems

talent, werk, ondernemen en innovatie

De lerende Vlaming

DEPARTEMENTALE CORDINATOR: Isabelle Erauw

ADSEI: Essin Fehmieva, Anja TermoteAgODI: Peter Bex, Goedele De Cock, Ann Lips, Patrick Poelmans, Joachim Valkiers, Marc Van de Meirssche, Lise Van ProeyenAHOVOS: Aron De Hondt, Caroline Domogala, katelijne Janssens, Tessa Mouha, karin Van de VoordeAkOV: Emile Ponsaerts, Lieve VerbruggenDepartement O&V: Arif Akgnl, Anton Derks, Chris Dockx, Isabelle Erauw, Lis Feyen, Hilde Goeman, Franky Lava, Marc Leunis, Ruben Plees, Guy Stoffelen, Raymond Van de Sijpe, Ann Van Driessche, Johan Vermeiren, Geert Vermeulen, karl wautersEPOS vzw: Jan Ceulemans, Ronny MassetETNIC: Violaine Defourny, Philippe Dieu, Catherine LefvreSteunpunt Studie- en Schoolloopbanen: Jan Van Damme, Georges Van Landeghem Syntra Vlaanderen: Gert Franssen, Raf Raymaekers, An Van de VenVGC: Lies wallynVLIR: koen HostynVSAwSE: kim De Paepe, Anja wagemans

Werk en sociale economie

DEPARTEMENTALE CORDINATOR: Faiza Djait

wSE, afdeling werkgelegenheidsbeleid: Lieselotte Bommerez, Raf Boey, willem De klerck, Lieve De Lathouwer, Faiza Djait, Ryfka Heyman, Marleen Jacobs, Erik Samoy, Patricia VromanSteunpunt wSE: Stijn Braes, wim Herremans, Boie Neefs, Luc Sels, Michelle Sourbron, Gert Theunissen, wouter VanderbiesenVDAB: Stefaan Gekiere, Paul Poels, Steven Schietecatte, Bert Serroyen, Bart Van Schel, willem VansinaSERV-Stichting Innovatie & Arbeid: Ria Bourdeaudhui, Step