Vier geheimen om je kind te helpen bij studiekeuze

Vier geheimen om je kind te helpen bij studiekeuze

Waarom dit boekje over het studiekeuzeproces?

Het studiekeuzeproces is complex. Je kunt dit onderwerp van veel kanten be-naderen. Ouders van een kind met een studiekeuzevraag vroegen mij of er een boekje met tips is. Een dergelijk boekje is er niet. Daarom heb ik deze samen-vatting gemaakt.

Ouders willen een richtlijn over hoe zij hun kind kunnen helpen. Zij voelen zich onwennig in de nieuwe onderwijsstructuur. Het studeren en de maatschap-pelijke visie hierop zijn sterk veranderd. Door het nieuwe leenstelstel ziet het financiële plaatje er heel anders uit. Het aantal opleidingen is sterk toegenomen. De toelating tot een opleiding heeft grote verandering ondergaan met selectie en studiekeuzecheck. Vanaf het studiejaar 2017-2018 gaat de selectie definitief een rol spelen. De loting voor studies wordt afgeschaft.

De motivatie voor het kiezen van een studie speelt nog meer dan voorheen een leidende rol. Kon je eerst nog makkelijk switchen van studie of het stape-len van studies, nu wordt een verkeerde studiekeuze financieel zwaar belast. Maar nog belangrijker vind ik dat het gemotiveerd kiezen voor een studie het studiesucces vergroot. Ook daarom heb ik deze handleiding geschreven en de vier geheimen onthuld!

Welkom!

In dit boekje vind je allerlei handige tips die je helpen in het begeleiden van je kind bij zijn of haar studiekeuze.

Dit boekje hoort bij de methode Studiekeuze GBS van GB Studiekeuze. Je kunt de ‘geheimen’ uit dit boekje als rode draad toepassen om te ontdekken in welke fase je kind zich in het studiekeuzeproces bevindt. Met dit boekje kun je stap voor stap je kind begeleiden in het hele proces. Bij elke fase staat er hiervoor een tip om samen met je kind te werken aan de toekomst.

Ik wens je veel inspiratie en plezier om samen met je kind dit unieke proces te beleven.

Hoe verloopt het proces van studiekeuze?

Het keuzeproces omvat vier fasen. De logische volgorde is oriënteren, verkennen, verdiepen en besluiten. Dit is ook de volgorde die meestal door de jongere gehanteerd wordt. Hoe lang je over elke fase doet is zeer persoonlijk. Hiervoor is geen indicatie te geven. Bovendien is de tijd die je eraan besteedt niet goed of fout. Het gaat over de acceptatie en de zorgvuldigheid om elke fase goed te doorlopen.

Wat gebeurt er als je ‘instapt’ in een andere fase, bijvoorbeeld ‘ver-diepen’? Dit kan heel effectief lijken omdat je kind aangeeft ‘het’ al te weten. In de praktijk blijkt dat dit vaak leidt tot een studieswitch of het stoppen met de studie, uitzonderingen daargelaten. Vroeg weten ‘wat je wilt worden’ kan ook zorgen voor een beperkte ontdekking om je ta-lenten in te zetten. In elk ‘geheim’ staat het kind en de ontdekkingstocht centraal. Dit boekje is dan ook geschreven in de ‘je’-vorm.

Waarom is het keuzeproces zo complex?

Puberbrein research heeft aangetoond dat het brein van jongeren in de leeftijd van 16 tot ongeveer 23 jaar volop in ontwikkeling is. Een aantal zaken zoals het kunnen ‘plannen en organiseren’ en ‘overzicht hebben’ is nog niet ‘af’. Zelfre-flectie is ook nog niet mogelijk. Ze zijn juist bezig met het experimenteren met het ‘zelf’.

Het merkwaardige is dat jongeren juist in deze leeftijd in het onderwijs een profiel- sector of studiekeuze moeten maken. Zo zit ons onderwijsstructuur in elkaar. Feit: de scholier is nog volop met zijn eindexamen bezig en moet al vooruit kijken naar zijn toekomst! Meestal is de toekomst nog niet verder dan het komend weekend! ‘Plannen en organiseren’ en ‘overzicht hebben’ laten zich ontwikkelings-technisch nog op zich wachten: gevolg is dat niet alleen het kind gefrustreerd is, maar ook de ouder.

Kortom: er is een mis-match tussen de verwachtingen waaraan de jongeren moeten voldoen en dat waar zij werkelijk aan toe zijn. Daarom is het begeleiden door deze vier fasen door de ouders zo belangrijk. Zij zijn in feite de tijdsbewakers van het proces.

Ken jezelf! Belangrijk is dat je weet wie je bent. Hoe kun je onderzoeken wie je bent? Drie vragen zijn het uitgangspunt:

Het beantwoorden van deze drie vragen kan op papier door lijstjes te maken. Werk je liever met beelden dan kun je ook een collage maken. Een combinatie kan natuurlijk ook!

Wie ben ik? Denk daarbij aan waar je woont, het gezin waarin je opgroeit, gebeurtenissen die van invloed zijn op je leven: op school maar ook thuis. Maak hier een levenslijn van.

Wat kan ik? Wat zijn mijn talenten? Geef in een lijst aan welke vakken je op school leuk vindt. En ook welke vakken je makkelijk vindt. Waar haal je goede cijfers voor en wat vind je leuk. Ook je hobby’s zijn belangrijk om te benoemen. Wat vind je er zo leuk aan?

Wat wil ik? Maak een lijst met twee ko-lommen. Aan de ene kant alle dingen die je niet wilt. Aan de andere kant de dingen die je wel wilt. Geeft dit al inzicht?

Een belangrijk onderdeel volgt nu: het ‘spiegelen’. Je wil je ontdekte ‘zelf-beeld’ toetsen ofwel ‘spiegelen’ aan een ander. Dit betekent dat je te horen krijgt of wat je ontdekt hebt ook echt klopt. Je ouders kunnen deze rol heel goed op zich nemen. Je kunt hier ook een mentor, decaan of coach voor vragen.

Rolmodel: de meeste mensen hebben bewust of onbewust een ‘rolmodel’. Dat is iemand waar je tegenop kijkt, die je waardeert en waar je respect voor hebt. Een rolmodel kan je helpen door jou een ‘spiegel’ voor te houden. Dat kan hij doen door vra-gen te stellen om je zelfbeeld te verhelderen. ‘Ken jezelf’ is de eerste stap in het studiekeuzeproces.

In de rol ouder-coach is het belangrijk om open vragen te stellen zodat je kind tot een reëel zelfbeeld komt.

Open vragen beginnen met: wie, wat, hoe, wanneer. Je daagt de ander uit tot nadenken. Het zijn in ieder geval

vragen die je kind niet eenduidig met ‘ja’ of ‘nee’ kanbeantwoorden.

Geheim #1

Oriënteren

Je weet nu wie je bent, wat je wil en wat je kan. In een pitch kan je jezelf presenteren. In deze periode van verkennen, maak je een inventarisatie van: Niveau, leerstijl, sectoren en profielen van opleidingen/studies

Niveau Nu ga je onderzoeken op welk niveau je kunt en wilt studeren. Past mbo, hbo of wo bij jou? Het voortgezet onderwijs dat je volgt is het ene uit-gangspunt: vmbo, havo of vwo.

LeerstijlOok is het belangrijk om te weten welke leerstijl het beste bij je past: ben je een doener, een denker, een bezinner of een beslisser? Of een combi-natie van twee? De methode Kolb heeft hiervoor een (gratis) vragenlijst.

Sectoren en profielenHet hbo- en wo-onderwijs is ingedeeld in tien profielen. Het mboonderwijs heeft maar liefst zestien sectoren! In elke sector en elk profiel vind je verschillende opleidingen en studies.

Breinresearch heeft uitgezocht dat het puberbrein nog niet uit-ontwikkeld is. Het gaat met name over ‘plannen’ en ‘overzicht hebben’ die bij jonge-ren nog moeten ‘rijpen’. Meer in hoofdstuk ‘waarom het studiekeuzepro-ces zo complex is’

Je kijkt goed om je heen en ziet het werk van mensen op straat, in kantoor, in de winkel, in de kroeg, op reis. Wees nieuwsgierig en onderzoek welke functies er te zien zijn. Elke keer vraag je je af: wil ik dat ook? Als je op zo’n vraag enthou-siast kan zeggen ‘dat wil ik ook!’ zit je in de goede richting. Stel gerichte vragen in de sector van je interesse. Noteer dit bij je ervaringen.

Hoe kan je als ouder in deze fase helpen? Maak een agenda van alle studiekeuze activiteiten en noteer deze in een jaar-

overzicht Je helpt je kind door de planning door te spreken. Bezoek samen een landelijke onderwijsbeurs. Open dagen

van scholen en universiteit zijn maar een paar keer in het schooljaar, vooral in november en januari. Voor deze activi-teiten is vooraf digitaal inschrijven bijna overal verplicht. De

inschrijving is gratis en deelnemen aan verschillende voorlich-tingen ook, echter alleen bij aanmelding.

Deze activiteiten samen plannen en samen bezoeken kan motiverend werken voor je kind.

Maak een selectie en kom tot de twee of drie interessantste

sectoren of profielen. Hiervoor kan je internet gebruiken, want

dit is een verkennend medium bij uitstek! Een landelijke onder-

wijsbeurs bezoeken kan ook. Deze kun je ieder jaar op diverse

plaatsen in het land bezoeken, zoals Eindhoven, Utrecht, Zwolle

en Rotterdam. Bereid je goed voor op een bezoek aan de beurs.

Maak vooraf een plan en bedenk welke vragen je hebt. Op mijn

website www.gbstudiekeuze.nl staat een pdf die je gratis kan

downloaden.

Geheim #2

Verkennen

Hoe kom je aan die informatie? Door het al eerder genoemde be-zoek van ‘Open dagen’ bij een opleiding of instituut. Kies vooraf minimaal twee opleidingen om te vergelijken. Bereid je goed voor welke vragen je gaat stellen. Wat wil je te weten komen? Kijk vooraf naar de Open Dagen kalender op internet en plan deze activiteit in. Na het bezoek maak je een kort verslag zodat het voor jezelf duide-lijk wordt wat je belangrijk vindt.

Deze derde fase is te vergelijken met een trechter. Was je onderzoek bij ‘verkennen’ nog heel breed, nu, bij ‘ver-

diepen’ kies je een of twee sectoren/profielen en de daarbij geclusterde opleidingen. Je wil er alles

van te weten komen: hoeveel contacturen zijn er, hoeveel praktijk of werkcolle-

ges, in welke stad zit de opleiding, is mijn vooropleiding passend,

hoe gaat de aanmelding. En nog veel meer!

Een andere vorm van ‘verkennen’ is een dag ‘proef studeren’. Vraag deze dag via de web-site van de opleiding aan. Op zo’n dag kom je erachter hoe de manier van lesgeven is. Maar ook of de sfeer bij je aansluit. Maak ook hier-van een verslag.

Je kunt huidige studenten en beroepsbeoe-fenaars interviewen. Mensen vertellen graag over hun studie en beroep. Vraag naar mooie momenten, maar ook wat tegenvalt aan de studie of baan.

Ouders kunnen ook nu helpen bij de planning voor de aanmelding van ‘proef studeren’. Ook door open vragen te stellen aan je kind na deze activiteit kan de keuze inzichtelijker worden. Het samen maken van een verslag kan een leuke afsluiting zijn van deze be-

langrijke fase.

Geheim #3

Verdiepen

Vol met ervaringen uit de vorige drie fasen volgt nu: ‘Besluiten’.

Pak alle informatie en verslagen die je gemaakt hebt bijeen. Kies daaruit je nummer één: er is maar een nummer één. Dit is zo in de sport, in de loterij en in het vinden van een baan. Hiervoor heb je focus nodig.

Kies je studie. Wat is de motivatie voor deze keuze. Waarom kies je voor deze studie? Welke talenten heb je daarvoor? Welke persoonlijke eigenschappen? Waarom

in deze plaats? Deze motivatie is belangrijk. Belangrijk voor jezelf om te focussen. Ook bij de aanmelding van je studie en bij de

selectie moet je overtuigd zijn van je keuze.

En heb je beslist? Gefeliciteerd! Dan kun je je aanmelden voor de studie van je dromen.

Een studie die bij je past!

Hoe kunnen ouders helpen in deze fase? Alles is gebaseerd op je gemotiveerde keuze. Help bij het aanmelden bij Studielink en even-

tueel DUO. Hiervoor is een Digid nodig voor je kind.

Mijn voorkeur, als adviseur, gaat niet uit naar een Plan B, ondanks dat dit vaak aangeraden wordt. Nadeel is dat een tweede keuze

afleidt van de focus. In de toekomst is er geen loting meer maar wel selectie. Bij selectie speelt een goed zicht hebben van je zelfbeeld en de juiste motivatie

een cruciale rol.

Geheim #4

Besluiten

Waarom GB Studiekeuze?Mijn visie is ‘GB Studiekeuze inspireert en motiveert bij de keuze van je toekomst’. Ik begeleid jongeren bij het maken van een gemotiveerde keuze. Ik inspireer de jongere door mijn manier van begeleiden: verras-send, intensief, betrokken.Daarbij ga ik uit van talenten en mogelijkheden van de jongere. De basis van het onderzoek zijn testen en interessevragenlijsten. Deze gegevens koppel ik aan wat in de gesprekken en uitvoering van opdrachten naar voren komt.Ik ben gespecialiseerd in het begeleiden van jongeren met een studie-keuzeprobleem waarbij dyslexie of autisme een rol spelen.

Wil je meer weten over mijn werkwijze? Wil je reageren op dit boekje? Wil je een gesprek? Dat kan allemaal met het contactformulier op mijn website www.gbstudiekeuze.nl of www.watgajestuderen.nl.

Gertie Boleij