TIJD

SCH

RIF

Tto

elat

ing

gesl

oten

ver

pakk

ing

2030

- A

ntw

erpe

n X

- P6

0262

4

Driemaandelijks tijdschrift van Creatief Schrijven vzwJaargang 8/nummer 2/april-mei-juni 2013 - 4 euro

© C

harlie De K

eersmaecker

Het tijdscHrift dat je aan Het scHrijven zet

UITGEVER AAN HET WOORD: " Wij zijn altijd op zoek naar nieuw talent."

“ Schrijven moet je gelukkig maken. ”

BART MOEYAERT

10 jAAR

cREATIEf

scHRIjVEN

WIN GEsIGNEERDE bOEkEN

10 jaar Creatief Schrijven

Thrillers

17

35

02 03VOORWOORD / - door Yves Joris

Alea iacta est. Met deze woorden opende ik zeven jaar geleden mijn eerste voorwoord in het schrijfmagazine dat toen nog VOLZ!N heette. Onder de auspiciën van Creatief Schrijven vzw zou het tijd-schrift uitgroeien tot een informatiebron voor iedereen in Vlaanderen en Nederland die met schrijfkriebels worstelt. Ondertussen is het bon ton geworden om teksten te larderen met Latijnse citaten, maar toch ben ik er stiekem fier op dat ik in tempore non suspecto een nieuw tijdschrift inluidde met de woorden van Caesar. Tien jaar later is Creatief Schrijven VZW niet meer weg te denken uit het schrijvers-landschap: cursussen, intensieve opleidingen, feedback, schrijftips, elke dag een nieuwe uitdaging.

Voor dit extra dikke feestnummer dook Michiel Leen in de archieven van de vzw en biedt een overzicht van de mooiste momenten uit deze 10 jaar. Sofie Rycken sprak met Bart Moeyaert over de schoonheid van het schrijversvak en Annelien De Geest maakt je wegwijs in de

wereld van faction. Natuurlijk ontbreken de vaste rubrieken zoals de feedback, cursus en evenement in de kijker en de webkijker niet.

Elke drie maanden een tijdschrift in elkaar steken is geen sinecure. De naderende deadline is meestal een voorbode van korte nachten, intensief mailverkeer en liters koffie. Toch houden we het al zeven jaar vol en het groeiend aantal abonnees doet vermoeden dat we het goed doen. Daarom wil ik niet alleen Creatief Schrijven vzw nog heel veel jaren toewensen, maar ook alle medewerkers aan het tijdschrift een dikke pluim geven voor hun inzet en creativiteit.

VERZIN

april/mei/juni 2013Jaargang 8, nummer 2

Verschijnt vier keer per jaar.

Oplage: 1000 exemplaren

Uitgever: Creatief Schrijven vzw

Hoofdredacteur: Yves Joris

Eindredactie: Yves en Lennart Van Durme

Redactieraad: Yves Joris, An Leenders,

Peter Mangel Schots, Michiel Leen, Sofie

Rycken, Kirsten Cornelissen, Annelien De

Geest en Nina Vincx

Werkten ook mee aan dit nummer:

Ken van de Steene, Mahlu Mertens, Kila

Van der Starrre, Lies Van Gasse en Lore

De Wolf

Vormgeving: Albino {www.albino.be}

Druk: EPO drukkerij

Redactieadres:

[e] redactie@creatiefschrijven.be

[w] www.creatiefschrijven.be

[t] +32 3 229 09 90

[a] Waalsekaai 15 – 2000 Antwerpen

Abonnementen

12 euro (voor 4 nummers)

met factuur 17 euro – buitenland 30 euro.

Over te schrijven op rekening

BIC: GEBABEBB

IBAN: BE56 0014 2388 1588

met vermelding abo VERZIN

+ adresgegevens

Los nummer: 4 euro

Distributie:

VERZIN is te koop in de betere boekhandel.

VERZIN wordt verdeeld door CeLT Cultu-

rele & Literaire tijdschriften, de samen-

werking van 25 verschillende Vlaamse

culturele en literaire tijdschriften

(www.detijdschriften.be)

Copyright berust bij Creatief Schrijven

vzw. Overname van de teksten is toegela-

ten mits bronvermelding en voorafgaand

akkoord van de uitgever. Iedere medewer-

ker/inzender is verantwoordelijk voor zijn

of haar bijdrage. Creatief Schrijven vzw

is het aanspreekpunt voor iedereen die

schrijven niet laten kan. De vzw adviseert,

ondersteunt en begeleidt niet-professio-

nele schrijvers en literaire verenigingen.

Advertentiemogelijkheden en -tarieven op

aanvraag: nina@creatiefschrijven.be

INHOUD

COLOFON

Bart Moeyaert8

Schrijfworkshop poëzie ................................................................4

Letterfabriek dialogen ................................................................14

Schrijfuitdaging thriller .............................................................16

Schrijftips voor dichters .............................................................13

Schrijftips voor romanschrijvers ................................................28

Interview Bart Moeyaert ......................................................... 8

Vakliteratuur Het Liegend Konijn ...................................... 26

Evenement in de kijker A la recherhe d’un poème ........... 30

Uitgever aan het woord Thrillers ..................................... 35

Vakliteratuur Groeten uit het ondergrondse..................... 37

Cursus in de kijker Basisjaar Literair Schrijven .............. 32

Webkijker Digitale lees(r)evolutie ................................ 29

10 jaar Creatief Schrijven ........................................... 17

Faction ...................................................................... 23

Nieuws ................................................................ 38

Agenda ............................................................... 40

Poëzie4Schrijfworkshop

Interview

Uitgever aan het woord

scHRIjfTIPs

scHRIjVER AAN HET WOORD

INfORMATIE

DOssIER

EN VERDER

‘t is feest, ‘t is feest

04 05SCHRIJFWORKSHOP POËZIE

Straatbeeld

Een straatbeeld. Het zou Antwerpen kunnen zijn, ergens tussen de Dage-raadplaats en het Centraal Station, in een doorsteekje naar groezelige wijken. Links steekt een zwarte man met hoed de straat over, rechts zien we de rug van een joodse vader. Bei-de mannen trekken kinderen aan de armen mee en kijken strak voor zich. Er is geen ontmoeting. Of misschien was die er wel, maar niet meer in dit afgemeten beeld. Kleur is schaars. Wat we zien, zijn de vele schakerin-gen grijs en bruintinten op jas, ge-zicht en stoep. De huidskleur van een nek licht ergens op, net als de witte strepen van de weg.

Een eenvoudig beeld, maar het le-verde genoeg materiaal voor een aantal boeiende gedichten. ‘Een brug te ver’, zo heet de inzen-ding van Leen Pil.

Een brug te ver

De hoeksteen gaat voorafhoudt de sporen bij elkaar toch breken woorden

de mannen keren rusten nietovertreden regelsen toch beweegt er niets

nog altijd spant het in de schoenenraken lijnen niet aaneenverstart de blik

de eerste stap zetgek genoegde vierde zoon

Hoewel de titel bij mij op weerstand stuit wegens te gezocht en tegelijk te voor de hand liggend, opent ze haar gedicht met een bijzonder beeld. ‘De hoeksteen gaat vooraf’. Alsof de au-teur in de foto een beweging leest,

en die beweging door de hoeksteen wordt ingezet. Het is inderdaad een dynamische foto, waarbij het lijnen-spel richting en vaart aan de compo-sitie geeft. Dat idee van vaart werkt ze verder uit in de twee volgende verzen. ‘toch breken woorden’. Dat is jammer. Hoewel het idee van decon-structie interessant is en in de eerste verzen in de verf wordt gezet, wordt de beeldspraak in dit derde vers wat sentimenteel.

‘de mannen keren rusten niet’, schrijft Leen Pil. Het is mooi om te zien hoe zij hier door leestekens weg te laten een rusteloosheid verkrijgt die bij de storm van het stadsleven past. Jammer wel dat ze het gedicht, en de titel, toch opent met een hoofdletter. Hierdoor maakt het gedicht typografisch een rommelige indruk. ‘nog altijd spant het in de schoenen’ is een knap vers. Alleen hebben niet alle verzen van dit gedicht dezelfde densiteit. Vooral bij de laatste strofe is dat een manco, waardoor het sterk opgezette gedicht als een pudding in elkaar dreigt te zakken. Als de verzen van dit gedicht allemaal een zelfde soortelijk gewicht zouden krijgen en het slot beter verzorgd wordt, kan men hier knap werk uit slijpen.

Het is een stil beeld, zo merk ik bij mezelf op terwijl ik de foto herbekijk. Beide personen lijken gehaast, de joodse man staat zelfs een beetje wazig in de achtergrond en er wordt duidelijk niet gepraat. Haast mecha-nisch trekken beide mannen de kin-deren langs zich mee. De zwarte jon-gen kijkt achter de arm van zijn vader door naar rechts. De vaders en de kinderen verschillen fundamenteel Ze spreken verschillende talen, heb-ben een andere huidskleur, een an-der geloof. Toch dragen beide vaders een hoed. De joodse kindjes dragen een keppeltje, het zwarte kind een mutsje.

Dit straatbeeld inspireerde Karin Dée tot een titelloos gedicht:

zo hard schroeft hun zwijgenop de lippen van de draagkrachtin de rijen bovenbalken. op straat stapt hun beeld,een held ontmoet een held,verdwaalt in verschillende talen afkomstig uit de steenvan een milde grens. ze hebbenzich niet vergist in de oversteek zoals de hoed past op hun hoofd.

De punten staan er wat slordig en ik begrijp niet waarom ze niet voor hoofdletters kiest, omdat hierdoor de lezing al meteen een zekere retoriek meekrijgt. Verder is het een heel ge-polijst gedicht, dat zou ik Karin Dée zeggen. Ze bouwt een stilleven dat

de foto overstijgt en, meer dan dat bij de andere gedichten, overbodig maakt. ‘Een held ontmoet een held’, daar vermoed ik dat ze het over de kinderen heeft, maar het geheel heeft niets heldhaftigs. Het is een vluchti-ge, maar accurate schets waarin al-les dat in deze foto te zien is, wordt aangeraakt en afgebeeld in taal. Er zijn verschillende talen, er is een ‘milde grens’. Wat is toch die grens-steen, waaruit talen ontkiemen? Wat mooi, en toch ‘hebben ze zich niet vergist in de oversteek’.

Dat ze moet opletten niet te overpo-etiseren, dat zou ik Karin zeggen, daarmee op haar eerste strofe doe-lend. En dat haar eindvers geen recht doet aan de rest van het gedicht. Verder zou ik vooral genieten van de derde strofe. En haar aanmoedigen.

Het blijft een eenvoudig, haast toevallig beeld, die foto. Terwijl ik de inzendingen doorloop, vraag ik me onwillekeurig af wat ik zelf zou schrijven bij deze opdracht.

De joodse man doet me denken aan de weg die ik vaak afleg wanneer ik met Annemarie Estor aan Hauser ga werken. Zij woont in de Antwerpse jodenbuurt, waar mannen met hoeden en vrouwen met pruiken de voetpaden bezetten. Ik herinner me nog hoe ik eerst versteld stond van de kleine joodse kinderen die me niet leken op te merken op hun weg, en van het vreemde namaakduits dat er in die straten werd gesproken. De zwarte man roept dan weer een

andere herinnering op. Onwillekeurig moet ik denken aan de film Crossroads, waarin een jongeman zijn ziel aan de duivel verkoopt om de beste gitaarskills ter wereld te krijgen. Faust in een hedendaags jasje. In de film wordt weinig gesproken, de blues overwint de woorden.

Tussen de inzendingen voor Beeld Express zit ook een op zijn zachtst gezegd curieus gedicht van Ingrid Strobbe. "Waarom die sterretjes?", vraag ik mij af. Misschien is dat niet het belangrijkste vraagstuk in dit ge-condenseerde gedicht. Dus lees ik geïntrigeerd:

*Mannen vouwen handen of bruggen, van de ene kant naar de andere. Als windkracht. Zij kraaien in perfectie,

in een passend pak.Laden lucht op de rug, kiezen richting.*

Misschien vind ik dit wel het mooiste gedicht. Het is niet makkelijk iets te vertellen in vier regels. De val is om in een motto of in de verstilling van een haiku te blijven steken. Ingrid Strobbe doet geen van beide. Er zit iets con-creets in haar gedicht, en tegelijker-tijd iets enigmatisch. Het is weinig, maar het zegt veel. Het gedicht is als een kier. ‘Mannen vouwen handen of bruggen’, daar lees ik vanalles in. Over bouwen, over de anatomie van een hand, over een beweging van open en dicht gaan, over doelmatig-heid,.. Het valt niet te duiden, maar de beelden zijn van een sterke, as-sociatieve kracht. Alsof er werelden opengaan. Als ik zou slijpen, dan

© S

tephane Huybrechts

— Bij één beeld kun je 1001 verschillende gedichten verzinnen. Dichter en beeldend kunstenaar Lies Van Gasse grasduinde in de inzendingen die Creatief Schrijven vzw ontving voor de wedstrijd Beeld Express waar-bij mensen een poëtische tekst schrijven bij een foto. Ga met de tips van Lies aan de slag en wie weet win jij de volgende editie van deze wedstrijd.

06

Wil je zelf een gedicht bij een foto schrijven en Wil je deelnemen aan de Wedstrijd beeld express?

Laat je dan op www.creatiefschrij-ven.be inspireren door een nieuwe foto. Het winnende gedicht ver-schijnt in het tijdschrift van het Cen-trum voor Beeldexpressie in een oplage van 5000 exemplaren.

zou ik iets aan die ‘windkracht’ doen, want dat woord vind ik te losgeslagen voor het verder terloopse gedicht. Ik zou mij hoeden voor ‘perfectie’, want die zit al in dat ‘passend pak’. Bo-vendien is ‘perfectie’ soms een con-tainerbegrip. ‘Kiezen richting’ vind ik ook wat tegenvallen na ‘laden lucht op de rug’. Voor het overige vind ik deze vier regels vooral raadselachtig, en wekken ze bij mij veel nieuwgierig-heid op.

Misschien, bedenk ik mij achteraf, is dat ook net de magie van deze foto. Er gebeurt haast niets, maar net dat toevallige intrigeert de kijker. En wel-licht begint schrijven bij kijken.

Lies van Gasse (1983) is dichter, beeldend kunstenaar en leraar. Ze debuteerde in 2008 met de bundel Hetzelfde gedicht steeds weer. Haar nieuwe bundel Wenteling ( Wereldbibliotheek ) verschijnt in april 2013.

Ze publiceerde twee graphic poems en is stichtend lid van Hauser, een samenwerkingsproject met Annemarie Estor.

Lies Van Gasse maakt in haar werk vaak de brug tussen tekst en beeld, die op fascinerende wijze worden gemixt.

EXCLUSIEF AANBOD VOOR NIEUWE ABONNEES !

NEEM NU EEN ABONNEMENT OP POËZIEKRANT EN ONTVANG EEN GESCHENK NAAR KEUZE

150 sport-gedichten uit Nederland en

Vlaanderen

OOK WIJ WAREN WINNAARS

365 liefdesgedichten van Vlaamse

en Nederlandse dichters

GEEN DAG ZONDER LIEFDE

Wereldpoëzie van twintig eeuwen

vertaald door Paul Claes

DE MEESTERS

Gedichtendag-essay van

Jan Lauwereyns

DE SMAAK VAN HET GELUID VAN HET HART

Betaal vandaag nog € 40* voor een

jaarabonnement van 8 nummers

OP REKENINGNUMMER

IBAN BE49 1430 8469 7471

* Enkel voor België, overige EU-landen: €46

of + + meer info via www.fameus.beANTWERPSE WEEK VAN DE AMATEURKUNSTENFOTO & FILM | BEELDENDE KUNST | MUZIEK | LITERATUUR | DANS | ZANG | THEATER

LIEFHEBBER KUNSTENFESTIVAL IS EEN PROJECT VAN STAD ANTWERPEN EN FAMEUS

26 april - 5 mei 2013

toon je natuurtalent!

ad_fameusv2.indd 1 28/02/13 16:46

INTERVIEW

Mogen we je ondertussen een ‘gevestigde waarde’ noemen? “Het is een benaming die anderen je geven, zelf voel ik het niet zo aan. Ik loop nooit door het huis te rwijl ik denk ‘kijk mij eens een gevestigde waarde zijn’. Wat schrijven betreft weet ik alleen dat ik straks dertig jaar bezig ben.”

Kan succes je creativiteit beknot-ten? Durf je nog risico’s te ne-men?“Ik laat me niet in een vakje stoppen, nooit gedaan. Kijk maar eens naar mijn geschiedenis. Mijn eerste boek is een jeugdroman. Na ongeveer het vijfde boek kreeg ik het label kinder-boekenschrijver opgeplakt. Dan mag je ondertussen gedichten, theater en een volwassenenroman schrijven, het label gaat er moeilijk vanaf. Wat zou ik mijn vrijheid dus laten inperken door etiketten die eigenlijk niet klop-pen?”

Voel je een zekere verantwoorde-lijkheid tegenover je lezers? Zou je hen kunnen teleurstellen? “Ik kan een lezer schokken, ja. Ik kan te ver gaan. Verleden jaar las ik in Frankfurt een groepje kinderen voor uit De baas van alles. Filosofi-sche verhalen, af en toe een beetje donker, maar als je ze juist brengt is er niets aan de hand. Na afloop werd ik aangesproken door een diep veront-

waardigde moeder die het boek to-taal ongepast vond voor jonge oren. Op de voorbije Boekenbeurs in Ant-werpen kreeg ik heftige reacties op het prentenboek Wie klopt daar? Je kunt niet voor iedereen goed doen. Als je te hard probeert om een be-paalde groep dichterbij te halen, jaag je weer anderen tegen je in het har-nas. Ik denk ook niet dat mijn lezers-publiek steeds hetzelfde van mij ver-wacht. Neem nu Rufus Wainwright. Ik was een idolate fan van zijn eerste cd’s. Wat hij nu doet is veel theatra-ler, het zegt me minder, maar ik vind het wel nog altijd interessant. Toen hij een paar maanden geleden optrad in de Ancienne Belgique, wilde ik dat concert niet missen. Jezelf blijven heruitvinden houdt het ook boeiend voor je publiek.”

Heb je dat moeten leren, vasthou-den aan je eigen overtuigingen?“Het stadsdichterschap in 2006/2007 heeft mij wat dat betreft wakker ge-schud. Ik kreeg veel reacties op mijn gedichten. Sommige mensen voel-den zich getroost, anderen ergerden zich dan weer dood, nog anderen vonden mij een grote naïeveling. De heftigheid van die reacties is onder

mijn vel gekropen en dat heeft lang doorgespeeld. Tot ik zelf beslist heb: afgelopen. Tien jaar geleden dacht ik

nog: ik ben niet goed genoeg, wat ik schrijf is ‘te weinig’. Ik was heel veel-

eisend voor mezelf. Op een bepaald moment ben ik moeten opstaan en heb ik moeten zeggen: Dit is het. Zeg wat je wilt, maar dit is het. Intussen is mijn middelvinger beter geoefend. Uiteindelijk gaat het ook daar om: het schrijven moet je gelukkig maken.”

Hoe houd je die vastberadenheid vast? Er is veel – steeds meer – dat je kan afleiden van wat je ei-genlijk wil schrijven. “Vooral vorig jaar heb ik veel getobd. Mijn agenda zat te vol, ik voerde op-drachten uit omdat die nu eenmaal maanden eerder waren afgesproken, maar ik voelde dat mijn hart er minder in zat dan goed voor me was. Ik had geen tijd meer om rustig door een boek te bladeren en mijn geest te la-ten afdwalen. Zo kon het niet meer. Ik heb alles stop gezet en ben vijf we-ken naar New York gegaan. Daar lo-geerde ik in een schrijvershuis, waar je je volledig concentreert op je werk. Je hoeft geen boodschappen te doen, er wordt voor je gekookt. En ’s avonds ga je aan tafel zitten met col-lega’s uit alle hoeken van de wereld. En je praat. Of niet. Die periode heeft mij zo veel goed gedaan. Het was een nulpunt, en dat moest het ook zijn. Ik liet de wereld op mij afkomen, kon me laten drijven op het ritme van de dag. Ik kwam helemaal in de stroom van wat ik aan het schrijven was. Dat was een bad waar ik aan toe was. Ik voelde me weer zoals ik me jaren geleden voelde, ik voelde weer wie ik was en wat ik wilde. “

— Bart Moeyaert was amper negentien toen zijn debuut Duet met valse noten verscheen. Hij miste zijn entree niet. De bestseller werd uitgeroe-pen tot jeugdboek van het jaar. Dertig jaar later is Moeyaert zowel in Bel-gië als in het buitenland een gevestigde waarde. Gracieus combineert hij commercieel en literair succes. Is schrijven intussen een koud kunstje geworden? Of legt Moeyaert de lat net steeds hoger? door Sofie Rycken

“Als je het over boeken hebt, heb je het over

communicatie.”

“Het schrijvenmoet je gelukkig maken”

© C

harlie De K

eersmaecker

1110Maar het is natuurlijk een artifi ci-ele situatie. In het echte leven in Antwerpen is er wel een huishou-den, staat je telefoon gloeiend en stromen de Facebookberichten binnen. “Thuis is dat niveau van concentra-tie onmogelijk. Mijn truc daarvoor is verdwijnen. Stompzinnig eigenlijk als je thuis een werkkamer hebt, maar verdwijnen is de oplossing. Ik heb een plaats aan zee waar niemand mij vindt. “

Is schrijven iets dat je alleen moet doen?“Leg je maar bij de eenzaamheid neer. Je kunt nooit aan iemand an-ders uitleggen wat je aan het doen bent. Daar moet je aan wennen, maar ik probeer het op een positieve manier te bekijken. Alsof ik een soort juweel aan het slijpen ben. Dat laat je ook niet halverwege al eens zien, je ont-hult het pas als het helemaal af is.”

sta je dan pas open voor kritiek? Of mogen mensen tijdens het schrijfproces al eens proeven van wat je doet? “Hoe langer je aan iets hebt kunnen doorwerken, hoe beter je bestand bent tegen kritiek. Af en toe heb ik toch de neiging om een paar blad-zijden voor te leggen van iets wat nog niet af is. Ik heb een hele fi jne partner, Robin, die goed leest en ook anders leest dan ik. Mijn echtgenoot zal me duidelijk zeggen wat hij vindt. In één zin zegt hij wat hij gelezen heeft. Het blijft gevaarlijk. Zoiets kun je alleen maar doen met iemand die heel dichtbij is, die jou niet omver kan krijgen en die ook weet wat ervan af-hangt.”

Vind je het moeilijk om een werk los te laten, eens het af is? “Ja. Dat wordt niet beter met de ja-ren. Ik heb meer en meer last van een tweede mens in mij, die hyper-kritisch is. Die mij soms dwarsboomt. Er is veel kracht voor nodig om die tweede persoon weg te duwen. Maar

uiteindelijk kom ik wel op een punt waarop ik zeg: ik denk dat alles er staat wat er moet staan. En op dat moment voel ik de euforie. Die gaat veel verder dan ‘weer een boek ge-schreven, leve mezelf’. Het gaat in de eerste plaats om ‘dit verhaal is ver-teld!’. Drie minuten duurt het gejubel. Drie minuten lang ben je gelukkig en daarna slaat de twijfel al toe. Ook dat is een geruststelling.”

Je hebt een Facebookpagina, een tumblr, een twitteraccount en een piekfi jn verzorgde website, die je zelf onderhoudt. Is dat een manier om toch nog een lijntje uit te gooien tijdens het schrijven? “Achtenveertig mensen die je laatste status liken biedt geen tegengewicht voor de eenzaamheid. Dat is niet we-zenlijk genoeg. Het gaat er mij meer om contact te houden met mijn eigen

lezers. Als je het over boeken hebt, heb je het over commu-nicatie. Ik heb zelf weinig controle over

de zakelijke beslissingen van de uit-geverij of de marketing van mijn boe-ken. Maar de lezers zijn mijn gebied, die heb ik verzameld en daar mag niemand aan raken. Als ik voor mijn boeken wil zorgen, dan moet ik voor mijn lezers zorgen, zo simpel is het. En daarom vind ik het nodig en nuttig om bijvoorbeeld mijn Facebookpa-gina te onderhouden. Tumblr gebruik ik gewoon omdat ik graag teken en die dagboektekeningen kunnen daar terecht.”

Dus het is geen marketingtool?“Wat mensen er ook over denken, de website en alle sociale media gaan van mij uit, niet op vraag van de uitgeverij. Als je een goede schrij-ver wil zijn, dan ben je het aan jezelf verplicht om gretig te zijn. Daar ben ik veeleisend in: als je iets doet, dan doe je het compleet. Dan besteed je tijd en geld aan het ontwikkelen van een website en hou je je Facebook-pagina up to date. Alles moet klop-pen: de inhoud, de vormgeving, de foto’s, de vertalingen. Daar ben ik

heel waakzaam over. Het is mijn uni-versum.”

Is het een manier om controle te behouden over je imago? Of om de vinger aan de pols te houden bij je lezers?“Neen. Ik zou nooit mijn boeken bij-sturen naar de smaak van een aan-tal mensen. En het gaat ook niet om controle. Ik ben een tijd helemaal gek geweest op het werk van M.J. Hyland. Ik vond haar erg inspirerend. Als ze een Soundcloud of een Face-bookpagina zou hebben gehad, man man, wat een plezier zou dat zijn ge-weest. Een manier om aan te raken wat zij ook aanraakt. En wat haar raakt.”

Kunnen die sociale media ook niet afl eiden van de kern? Naast de stroom aan mails, telefoontjes, aanvragen…“Het is inderdaad tijdrovend. Ik heb lang met de vraag geworsteld of ik iemand onder de arm zou nemen om een deel van het werk op te vol-gen. Iemand die alles regelt als ik bijvoorbeeld een lezing heb in het buitenland, die de tickets boekt, het contract regelt en zo verder. Maar ik ga het niet doen. Ik wil blijven wer-ken zoals ik het al altijd heb gedaan: met mijn buikgevoel. Bij een verzoek via de telefoon of de mail moet ik zelf blijven aanvoelen of ik iets ga doen of juist niet. Mijn eigen wereld, wat ik heb en ken moet ik beschermen. Dat blijft een evenwichtsoefening.”

Je vijftigste verjaardag nadert. Kan zo’n mijlpaal je onrustig ma-ken? “Ik weet dat de tijd kort, maar het rare is dat ik het ook minder nodig vind om bepaalde dingen te doen. Ik zet makkelijker een stap terug en denk ’het zal z’n tijd wel duren, het is goed’. Ik ga anders met mijn agenda om, ik zeg vaker neen. Niet omdat ik wil afbouwen of vertragen, maar omdat ik anders niet toekom aan de plannen die ik zélf heb. Jan Simoen, die begin januari overleed, zei: “je moet in het leven staan, het leven le-

ven”. En op zijn viering in Leuven was dat ook duidelijk. Yes. Morgen word je misschien ziek.”

Heb je het gevoel dat je nog veel te bewijzen hebt?“Mijn broers en ik zijn opgevoed met het idee dat alles altijd beter kan. Op die manier ben je altijd weer aan het bijsturen, en nog, en nog ben ik nooit tevreden. Ik ben er sinds een paar jaar achter dat het najagen van perfectie je verschrikkelijk in de weg kan zitten. Sterker nog: perfectie is doodsaai. ‘Het beste verhaal ooit’ moet je wel proberen te schrijven, maar je moet ook weten dat ‘het bes-te verhaal ooit’ eigenlijk niet bestaat.”

Op 20 oktober 2012 gaf je een tEDtalk op tEDxFlanders in Antwerpen, een editie die opge-bouwd was rond het begrip 'intro-spectie’. Moet een schrijver niet vooral om zich heen kijken?“Als je te weinig tijd hebt — of neemt, zoals ik tot voor kort — om stil te staan, overleef je het niet als schrij-ver. Introspectie is nodig. Dat bereik je juist door open te staan. Gesprek-ken aan te gaan. Met aandacht naar een toneelstuk kijken en proberen te ontleden hoe het werd opgebouwd. Bewust kijken naar de plek waar je bent en de verhouding nagaan tus-sen jou en die plek. Ik geef nu elf jaar het vak Schrijven aan de afstu-deerrichting Woordkunst aan het Conservatorium in Antwerpen. Het is steeds opnieuw mijn grootste taak om de zintuigen van de studenten wakker te maken. Ze erop te wijzen: kijk je be-wust, luister je goed? De zintuigen wakker maken, is de schrijver die je bent wakker maken. Daarnaast is het hyperbelangrijk om ergens voor te staan, om zelf dingen te vinden over de wereld. Een bepaalde positie in te nemen die dan wel wankel mag zijn en door anderen in vraag wordt gesteld, maar die tenminste wel een positie is. Dan pas word je een echt interessante schrijver. Door jezelf en

je visie op de wereld tussen de regels te stoppen, wordt wat je schrijft lite-ratuur. Dan leer je iemand echt ken-nen in zijn teksten, en pas dan kan je als lezer geraakt worden. Iemand die doet alsof, die niet oprecht schrijft, raakt mij niet.”

Een mooi deel van je website is gewijd aan wat jou raakt. boeken, fi lms, muziek, plaatsen, maar ook veel beel-dende kunst. “Een museumbe-zoek is voor mij de manier bij uitstek om stilstand te vinden. Beeldende kunst ver-nieuwt en verfrist mij. Ik vind ontspanning, niet in de zin van entertainment, maar: ont-span-ning. Laat het maar binnenkomen. In plaats van het hele grondplan af te werken — ik sloeg vroeger geen enkele zaal over — ga ik nu op impul-sen af. Dat vind ik veel interessanter. Vier keer teruggaan naar dezelfde werken. Een uur bij één foto of video blijven staan. Ik kan moeilijk uitleg-gen waarom bepaalde werken mij zo aantrekken. Ik probeer het woord niet te gebruiken, maar het gaat over authenticiteit. Ik heb in Maastricht de expo bezocht van Elisabeth Pey-ton en ik hoorde een dame aan een

gids vragen: “Dat is toch mislukt? Dat is toch geen kunst?”Ik heb net een voor-liefde voor dat soort controversieel werk.

Los van alle normen ga ik vooral af op wat het bij mij veroorzaakt. Ik vind iets mooi, het raakt me, ik her-ken een stukje van mezelf. Eigenlijk houdt het daar op. Idem voor David Hockney, van wie ik de grote expo-sitie in Keulen heb gezien. Ik denk dat die man is wie hij is. Van kop tot teen gepassioneerd. Zijn werk heeft me ingepakt, geïnspireerd. Als hij dit nog doet op z’n zeventigste, dan

ga ik ook niet stil zitten. In New York heb ik een prachtige video-installatie gezien van Rineke Dijkstra, waarin tieners uit Liverpool — de ene wat

te dik, de andere net niet goed gekleed, sommigen totaal uitgeput — voor de camera dansen. Dat werk heeft me zo ont-roerd. Het ging voor mij over loslaten, de teugels vieren, je vrij-heid terugvinden. Op zo’n moment besef ik weer dat ik een tijd lang niet meer ge-bonden wil zijn. En dan is mijn conclusie: even geen opdrach-ten meer. Ik ga nu een tijdje de plannen uitwerken die ik zelf

heb. Dicht bij mezelf blijven. Ervoor zorgen dat ik weer even gezond in elkaar zit als tien of twintig jaar gele-den. Mijn basis terugvinden.”

www.bartmoeyaert.com Iemands lief (Querido, 2013)

“De zintuigen wakker maken, is de schrijver die je bent wakker maken.”

“Leg je bij de eenzaamheid van het schrijven neer.”

WIN

Maak kans op één van de tien gesigneerde boeken van Bart Moeyaert.

Hoe heten de hoofdrolspelers in Bart Moeyaerts debuut Duet met valse noten?

Stuur je antwoord naar nina@creatiefschrijven.be.

Uit alle juiste antwoorden worden tien winnaars geloot. Deze wedstrijd loopt af op 1 mei 2013 om midder-nacht.

10 tIpS VOOR DICHteRS

1. Creëer een rustige en aangename schrijfomgeving. Zet desnoods een hoofdtelefoon op, als dat je helpt om je hoofd erbij te houden.

2. Zorg ervoor dat het onderwerp van je gedicht duidelijk afgelijnd is voordat je begint te schrijven. Als dat niet het geval is, kan poëzie wel eens chaotisch of ontoegankelijk worden.

3. Hoewel het eindrijm een klassieker is, is het niet noodzakelijk de beste keuze voor jouw gedicht. Experimen-teer ook eens met middenrijm of vrije verzen.

4. Wees niet té vrij in je gedichten. Je kunt rijm of metrum overboord gooi-en, maar dan moet je jezelf wel an-dere formele beperkingen opleggen. Zonder vorm heb je geen gedicht.

5. Hou steeds een notitieboekje bij de hand. Zo kun je alles wat in je hoofd opkomt meteen opschrijven. Een handige manier om inspiratie op te doen.

6. Ritme is een heel belangrijk as-pect van poëzie. Lees je gedichten altijd een paar keer luidop om zelf te ondervinden of ze vlot klinken.

7. Durf origineel te zijn! Bedenk nieuwe woorden, gebruik ongewone beeldspraak of experimenteer met het grafische aspect van je gedicht.

8. Dichten leer je pas echt als je het vaak doet. Zet regelmatig iets nieuws op papier of herwerk een eerder ge-schreven gedicht.

9. Je leert veel uit het werk van an-deren. Laat je inspireren door andere dichters en probeer de fouten te ver-mijden die zij hebben gemaakt.

10. Bewaar alles wat je ooit geschre-ven hebt, zowel afgewerkte gedich-ten als kladversies en losse flarden. Wie weet inspireert ouder materiaal je nog wel eens bij het schrijven van een nieuw gedicht.

13

tIpS Om eeN SUCCeSVOL SCHRIjVeR te WORDeN

Laat kritiek je niet uit je lood slaan. De tekst voortdurend bijschaven en herwerken is iets wat zelfs de meest bekende en getalenteerde schrijvers moeten doen.

Als je iets instuurt naar een redacteur van een uitgeverij, maak het hem dan zo aangenaam mogelijk. Lever een keurig manuscript in dat prettig leest. Zorg er ook voor dat er geen schrijf-fouten meer in je tekst zitten.

Tracht je tekst in een literair tijdschrift te laten publiceren. Dit verkleint de stap naar een uitgever.

Breng je werk op literaire podia. Zo ontstaat er een unieke wisselwerking tussen jouw woorden en de reacties van anderen.

Zelfkennis is het begin van alle wijs-heid. Als schrijver heb je een zekere dosis lef nodig, maar overschat jezelf niet en blijf bescheiden.

WIN

EEN gEsIgNEERDE DIcHtbUNDEl

Sylvie Marie, David Troch, Xavier Roelens, Maud Vanhauwaert en vele andere signeerden. We geven 10 dichtbundels weg.

Stuur voor 1 juli 2013 jouw ‘schrijftip voor dichters’ naar nina@creatiefschrijven.be en maak kans op een gesigneerde dichtbundel.

Een

met een hart voor cultuur.

Albino zoekt nog meer culturele projecten. De voorbije jaren veroverden we cultuurharten voor Creatief Schrijven, De Warande, Erfgoed Meetjesland, ...

Zoekt u een ontwerpbureau voor uw affiche, brochure of programmaboekje?

Stuur ons een mailtje, of bel ons zeker even op.

hello@albino.be

www.albino.be+32 3 297 59 88

bureaugrafisch

SCHRIJFTIPS

14 15

DialogenTem je Feeks

Een sterke dialoog schrijven is een vak op zich, want veel van wat mensen be-doelen en voelen blijft ongezegd. Of wordt anders gezegd. De verleiding om een beschrijving in te voegen, bleek bij veel inzendingen dan ook groot. Veelal werd de dialoog gereduceerd tot een soort ondersteuning, terwijl het anders-om moet zijn: de beschrijving beperkt tot een minimum, de betekenis gevat in en onder de woorden van de persona-ges. Zo is het begin van Ulrike Reher erg sterk, maar vanaf het moment dat de gedachten van de vrouw worden be-schreven, valt de spanning weg en blijft er niets meer te raden over. Jammer.

Het koppel tafelt. "A.u.b. trek je bord dichterbij en let op de kruimels."Hij trekt het bord aan de rand van de tafel en neemt nog een boterham. Met het mes smeert hij de margarine over de rand van het vlootje."Man, pas toch op, je moet de boter naar binnen smeren en de randen proper la-ten."

"Ja, je hebt gelijk," moppert hij en zijn mouw veegt over de honingpot."Nu dat weer, laat je mouw voelen. Ja, ik dacht het al, hij kleeft."En dan het geruis van de koffielepel in de tas. De zoetjes moeten smelten en de lepel tinkelt en klopt rondom door de koffie tegen de tas. De vrouw wacht on-geduldig op stilte.

Na het ontbijt plonst hij in een zetel voor de TV, terwijl de vrouw denkt, waarom zij al het werk moet doen en hij is vrij.

Om een dialoog te schrijven moet je dus zaken ongezegd durven te laten. Na-tuurlijk wil je dat de betekenis overkomt, maar de kunst is om die op te roepen, niet om die op te dringen. Daarvoor moet je vertrouwen hebben in de zeg-gingskracht van de dialoog. En in de le-zer. Onderschat nooit je lezer. Of je tekst.

In de meest voor de hand liggende scene beveelt de vrouw als een ware feeks de echtgenoot. Veel teksten gin-gen jammer genoeg ook niet verder dan dat. Terwijl er zoveel andere situaties te bedenken zijn. Denk alleen al aan Sha-kespeares oerfeeks Katharina die zelf getemd wordt.

Een tekst die er uitsprong was die van Anton Segers. Hij alludeert op het typi-sche “Wat denk je, voel je?”-man-vrouw gesprek, maar zijn insteek geeft het ge-heel toch weer iets fris. In een slapstick-achtig taalspel slaat de feeks haar man met woorden om de oren. De taal en inhoud vormen een eenheid, waardoor ze elkaar versterken. Het taalspel is on-derwerp én vorm. Nog beter zou het zijn als ze elk een eigen taal hadden en het spelen met 'denken' alleen van de vrouw was. Dat maakt haar typering sterker en zijn verwarring groter. Ook mooi: de feeks is meer dan feeks: achter de fa-çade voel je de onzekerheid. Maar die wordt, gelukkig, nergens uitgesproken. Tot slot gold ook dat hier dat de meeste aanwijzingen overbodig waren. Ik heb er veel geschrapt en toch blijft de tekst overeind:

LETTERFABRIEK

V (glimlacht het publiek toe) Liefde... Liefde is...elkaars gedachten kunnen lezen. Kijk... m Wat? Wat is er? Waarom kijk je zo? V Waw! Echt waar? Ik ook van jou.… Maar dàt is lief! Dank je, liefste. (ze zoent hem, hij straalt)V Aha... Dat klopt, ja. Haar borsten zijn groter... mooier.m Wa...wablieft? (lacht betrapt)V Ja, dàt zou je wel willen! Zet dat maar uit je hoofd, dat gaat niet door. Geilaard. m ‘Geilaard’!? Euh… misverstandje...V Nee, ik versta je heel goed. Een goede verstaander heeft geen half woord nodig. Wàt? Nee, ik ben niet op mijn kop gevallen. Wàt? Nee, ik hou mijn smoel niet. Wàt? Hoé noem jij mij!?m Niks. Ik heb niks gezegd.V Nee, je hebt iets gedacht.m Heb ik iets gedacht? Dacht ik niet, nee. Ik heb niks gedacht.V Niks gedacht? Dacht jij dat ik dacht dat jij niks dacht? Dat had je gedacht!m Ik iets gedacht? Nee, dat is maar een gedacht. Ik iets gedacht? Wat een gedacht... V Jij, je hebt teveel gedacht. m Ja zeg, ik kan daar toch niet aan doen dat ik dat dacht. Ik heb al spijt dat ik dat dacht.V Je hébt het gedacht. Gedacht is gedacht. Dat je dàt dacht, dat had ik nooit van je gedacht. Jij bent helemaal anders dan-ik-ooit-had- gedacht! (af)m Nooit gedacht...(er slaat een gong)

— Bedenk een dialoog tussen een vrouwelijke feeks en haar partner. Dat was de schrijfuitdaging die we in het vorige nummer voorschotelden. Mahlu Mertens, re-gisseur en theaterschrijver las de inzendingen en geeft haar ongezouten mening.

SCHRIjFtIpS

1.0 Een0goede0dialoog0staat0op0zich.0Schrap0 alle0 beschrijvingen0 en0 kijk0of0 de0 dialoog0 overeind0 blijft.0 In0 de0meeste0 gevallen0 verzwakken0 ge-dachten,0beschrijvingen0en0uitleg0de0dialoog0alleen0maar.0Er0moet0immers0iets0te0raden0overblijven.

2.0 “Show,0 don't0 tell.”0 Henry0 James0had0het0over0proza,0maar0het0geldt0evenzeer,0 of0 misschien0 nog0 wel0meer,0 voor0 theater0 en0 film.0 Leg0niet0uit0waarom0 je0personages0 iets0 zeg-gen0 of0 doen,0 laat0 het0 ze0 doen.0 De0lezer0interpreteert0wel.0

3.0 Zoek0 naar0 een0 sterk0 conflict.0Wat0 is0 er0 aan0 de0 hand?0 Wat0 is0 het0probleem?0 Een0 bazige0 echtgenote0en0haar0man0 is0nog0niet0spannend.0Plaats0ze0in0een0situatie,0geef0ze0mo-tieven,0 belangen0 en0 bovenal:0 een0conflict.0(En0dat0 is0niet0hetzelfde0als0ruzie.)0

4.0 Laat0 de0 personages0 spreken.0Letterlijk0 en0 figuurlijk.0 Jij0 bent0 niet0aan0 het0 woord:0 geef0 ze0 een0 eigen0taal.0Als0iemand0moe0is,0zegt0hij0dan0dat0 hij0 gaat0 maffen,0 slapen,0 power-nappen0of0zich0te0ruste0leggen?0

5.0 Zorg0voor0een0geheim.0Prikkel0de0verbeelding0van0de0lezer/kijker.

Mahlu Mertens studeerde af als Regisseur en Docent Drama aan de Toneelacademie Maastricht. Tijdens haar opleiding specialiseerde ze zich in het theaterteksten schrijven Ze geeft o.a. les bij Wisper.

Originele tekst van Anton Segers: (hij en zij staan in profiel tegenover elkaar, we horen een gong slaan, ze zetten zich face zaal)V (glimlacht het publiek toe) Liefde... Liefde is...elkaars gedachten kunnen lezen. Kijk... ( ze bekijkt hem goed)m Wat? Wat is er? Waarom kijk je zo? ( ze glimlacht lief naar hem, hij glimlacht lief terug) V (bekijkt hem goed) Waw! Echt waar? Ik ook van jou. (bekijkt hem goed)… Maar dàt is lief! Dank je, liefste. (ze zoent hem,hij straalt; plots bekijkt hij geïnteresseerd het publiek, ze bekijkt hem goed)V Aha... Dat klopt, ja. Haar borsten zijn groter... mooier.m Wa...wablieft? (lacht betrapt, maar begluurt toch weer het publiek)V (bekijkt hem goed) Ja, dàt zou je wel willen! Zet dat maar uit je hoofd, dat gaat niet door. Geilaard.m ‘Geilaard’!? Euh… misverstandje...V Nee, ik versta je heel goed. Een goede verstaander heeft geen half woord nodig. (hij raakt geïrriteerd, ze bekijkt hem goed) Wàt? Nee, ik ben niet op mijn kop gevallen. (hij raakt geïrriteerd, ze bekijkt hem goed) Wàt? Nee, ik hou mijn smoel niet. (hij raakt geïrriteerd, ze bekijkt hem goed) Wàt? Hoé noem jij mij!?m Niks. Ik heb niks gezegd.V Nee, je hebt iets gedacht.m Heb ik iets gedacht? Dacht ik niet, nee. Ik heb niks gedacht.V Niks gedacht? Dacht jij dat ik dacht dat jij niks dacht? Dat had je gedacht!m Ik iets gedacht? Nee, dat is maar een gedacht. Ik iets gedacht? Wat een gedacht... V Jij, je hebt teveel gedacht. m Ja zeg, ik kan daar toch niet aan doen dat ik dat dacht. Ik heb al spijt dat ik dat dacht.V Je hébt het gedacht. Gedacht is gedacht. Dat je dàt dacht, dat had ik nooit van je gedacht. Jij bent helemaal anders dan-ik- ooit-had-gedacht! (ze staat kwaad op, gaat parmantig af)m ( kijkt beteuterd) Nooit gedacht... (we horen een gong slaan)

16

&31ste jaargang

Lentenummer 118

9 euro

buitenland 13 euro

Nu

ev

a R

ev

ista

Fla

me

nca

GIE

RIK

Literair t i jdschrift met init iat ief

AFG

IFTE

KAN

TOO

R 2

020

- AN

TWER

PEN

2Roberto Bolaño

Alejo Carpentier

Julio Ramón Ribeyro

Alan Pauls

Juan Gabriel Vásquez

Los belgicanos

Hebt u ooit overwogen om u te abonnerenop een spraakmakend literair tijdschrift?......Dan kunt u geen beter instapmoment kiezen dan nu om een abonnement te nemen op Gierik&Nieuw Vlaams Tijdschrift, dat niet alleen in 2013 dertig jaar bestaat, maar binnenkort ook uitpakt met twee uitzonderlijke themanummers:

Winternummer 117 (december 2012) - ‘Moskou: ongecensureerd! Underground...’ : jonge Russische auteurs en creatievelingen aan het woord met o.a. Anna Russ, Anatoly Bagritsky, Sergey Shaboutsky, Gaea Schoeters, Vitaly Burikin, René Hooyberghs, Sophie Siersack, Limonov, Erik Metz, Nadya Kotova, Marta Jokovleva, Tatyana Feshchenko, Valentine Golovachev...Lentenummer 118 (maart 2013) - ‘Los belgicanos’: Latijns-Amerikaanse schrijvers in/over België: Manuel Bandeira, Rodolfo Alonso, Alejo Carpentier, Alvaro Mutis, Marco Antonio Campos, Julio Ramón Ribeyro, Habacuc Antonio de Rosario, Gerardo Salinas, Anamaria McCarthy, Waldo Pérez Cino, Roberto Bolano, Alan Pauls, Victor Emanuel Cárdenas, Claudia Hernández, Silvia Molina, Juan Gabriel Vasquez. Ad hoc-redactie: Jasper Vervaeke.

Als abonnee helpt u jong talentVolgens een wetenschappelijk onderzoek door het Vlaams Fonds voor de Letteren in 2007 komen 80% van de in Gierik&NVT gepubliceerde debutanten bij een reguliere uitgever terecht. Van alle Vlaamse literaire tijdschriften behaalde Gierik & NVT de beste score!

Gierik&NVT en degenen die erin publiceren hebben u nodig!Dit tijdschrift wordt niet gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid. Het voortbestaan wordt verzekerd door een groot aantal abonnees, bescheiden subsidies van Provincie Antwerpen en Antwerpen.Boekenstad en dankzij de inzet en steun van auteurs, sympathisanten, abonnees en (occasionele) mecenassen. Een tijdschrift uitgeven kost geld. Hoe meer abonnees/kopers, hoe groter de kans op overleven. U kunt helpen. Neem nu een abonnement door overschrijving op rekening IBAN BE26-0682-2376-9529, BIC- code GKCC BE BB van Gierik&NVT en zend een mailtje naar gierik.nvt@hotmail.com met opgave van uw naam en adres. Ge-woon jaarabonnement 28 euro (4 nummers). Steunend abonnement 50 euro. Ere-abonnee 75 euro (op verzoek wordt uw naam dan vermeld in het impressum). Buitenland: 40 euro

Koop geen zak zonder katU kunt eerst een gratis proefnummer aanvragen, via mail (zie hierboven), of schriftelijk op het redactie-adres: Gierik&NVT, Kruishofstraat 144, bus 98, 2020 Antwerpen. Uw bezoek aan de website www.gierik-nvt.be en het unieke poëziearchief (al 2777 gedichten van 437 dichters) kan u hopelijk nog meer overtuigen om u nu te abonneren. U vindt ons ook op facebook.

Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift- al 30 jaar een pittig literair speerpunt in Vlaanderen en Nederland - Kruishofstraat 144, bus 98, 2020 Antwerpen, tel. nr. 03 827 91 39, guycommerman@skynet.be

SCHRIjFUItDagINg tHRILLeR

Spanning is een belangrijk onder-deel van een thriller. Voor deze opdracht beschrijf je een kamer en zoom je in op een bepaald voorwerp. Hoe ziet de kamer er-uit? Waar is ze gelegen? In welke tijd speelt je scène zich af? Welk voorwerp is essentieel voor de rest van het plot? Hoe breng je dit in beeld?

Is er iemand aanwezig in de ka-mer? Wat is haar/zijn relatie tot deze omgeving? Probeer in 2000 tekens een spannende scène op papier te zetten.

Een aantal teksten verschijnt in het volgende nummer van VERZIN:

• Mail je dialoog voor 10 april naar redactie@creatiefschrijven.be

• Eén zelfgeschreven tekst per per-soon.

• Gebruik geen bijlagen maar zet je tekst in de mail zelf.

• Vermeld in de onderwerplijn van je e-mail: schrijfuitdaging VERZIN

“10 jaar Creatief Schrijven? Dat is meer dan één artikel waard!” mailt dichter Daniel Billiet, wanneer ik hem tijdens de research voor dit stuk aan zijn mouw trek.

Een overkoepelende organisatie voor niet-professionele schrijvers en literaire organisaties, dat is de decre-tale opdracht van Creatief Schrijven. Een dergelijke instelling ontbrak nog in het culturele landschap van de noughties.

In een regio waar volgens cijfers uit een grootschalig onderzoek van het Forum voor Amateurkunsten zowat 15 % percent van de inwoners wel-eens naar de pen grijpt, was er een grote behoefte aan gericht schrijfad-vies. En vooral: aan een organisatie die schrijvers-in-de-dop wegwijs maakte in het beperkte aanbod aan veelkleurige schrijfinitiatieven dat ook toen al bestond.

Dat er anno 2003 nood was aan een dergelijk initiatief, bewijst een essay van journaliste Anna Luyten in Deus ex Machina van september 2003. Over het creatieve schrijven bestond volgens haar bevindingen

nogal wat flou artistique, een wild-groei aan meningen en meninkjes, wat zich concreet vertaalde in een weinig overzichtelijk en kwalitatief erg wisselvallig aanbod van cursus-sen en workshops. Bovendien stond het cultuureducatieve landschap in die jaren aan de vooravond van een ingrijpende hervorming onder aus-piciën van minister van Cultuur Bert Anciaux.

Erik Vlaminck, auteur en jarenlang di-recteur van de Antwerpse Schrijvers-Academie, herinnert zich de start van de nieuwkomer Creatief Schrijven nog goed. “In het begin was er wat argwaan bij andere organisaties in het landschap”, zegt Vlaminck. “Dat had natuurlijk ook te maken met de klassieke subsidieperikelen die zoiets losmaakt. Al moet ik er meteen aan toevoegen dat An Leenders -destijds de enige vaste medewerker bij Cre-atief Schrijven - door haar open en transparante communicatie veel van die kritiek heeft doen verstommen. Het ging niet op om Creatief Schrij-ven als een concurrent te zien. Het was snel duidelijk dat de organisatie er net was om geïnteresseerden de weg te tonen naar het grote aanbod

van cursussen en workshops. Dat was ook nodig: zeker op dat moment zat iedere aanbieder nog op zijn ei-gen eilandje.”

SCHRIjVeN aLS VaK

Kun je dat wel, leren schrijven? “Ik ga genuanceerd antwoorden,” lacht Daniël Billiet, al van bij het begin be-trokken bij Creatief Schrijven als po-eziedocent. “Er zullen immers altijd mensen zijn die zelfs na jaren cur-sus te hebben gevolgd, geen voor-uitgang lijken te boeken. Het echte talent bestaat erin dat je de wenken snel oppikt en er je eigen ding mee doet.”

Erik Vlaminck treedt hem daarin bij. Wie in zijn vrije tijd schrift, doet dat volgens Vlaminck ook met andere verwachtingen dan de doorsnee amateurkunstenaar. “Schrijven kun je op dat vlak niet zomaar vergelij-ken met andere amateurkunsten,” zegt Vlaminck. “Ik ken heel wat men-sen die als hobby bijvoorbeeld een muziekinstrument leren bespelen of tekenlessen volgen. Het is niet hun ambitie om met dat talent naar buiten

— 10 jaar Creatief Schrijven, dat vraagt om een terugblik. Een duik in het omvangrijke archief van dit steunpunt voor schrijfliefhebbers levert meer dan stof genoeg voor een mooi overzicht van een bewogen decennium. Veel tijd om op de lauweren te rusten, is er niet. In het hoofdkwartier aan de Waalsekaai klinkt al duchtig toekomstmuziek. door Michiel Leen

10 jaar steun, toeverlaat en wegwijzer voor schrijftalent

JuBILEuM CreatiefSchrijven

18 19

te komen: hun publiek overstijgt zel-den de familiale of kennissenkring. Bij schrijven ligt dat duidelijk anders. Wie met het literaire schrijven bezig is, lijkt pas tevreden te zijn wanneer dat schrijven ook uitmondt in een professionele uitgave van het werk.”

Om al die schrijversdromen te kana-liseren, heb je natuurlijk bekwame docenten nodig. De ideale schrijf-docent moet dan ook een boel ba-gage meebrengen, weet ook Daniel Billiet. “Ten eerste moet de docent zelf over een duidelijk literair talent beschikken. Vervolgens moet hij ook een les kunnen opbouwen, de pe-dagogische eigenschappen hebben om inzichten over te dragen aan een groep studenten. Een goede cursus moet iets hebben wat de cursist ver-rast doet opkijken en hem triggert. Geen sinecure: velen onderschat-ten het docentschap.” Volgens Erik Vlaminck waren en zijn er nogal wat cowboys in het vak.

Al van bij het begin is de professio-nalisering van het schrijfdocentschap een strijdpunt voor Creatief Schrijven. De organisatie biedt momenteel als enige in Vlaanderen een opleiding voor schrijfdocenten aan. “Die oplei-ding wordt al enkele jaren druk bijge-woond, ook door bekende schrijvers,” klinkt het bij Erik Vanhee, die sinds 2004 instaat voor de educatieve ini-tiatieven bij Creatief Schrijven. Voor het opleidingsaanbod heeft Creatief Schrijven sinds 2008 een Q*For label op zak, hét bewijs dat de cursussen kwalitatief zijn.

meeR DaN CURSUSSeN

Creatief Schrijven is veel meer dan schrijfcursussen. Het afgelopen de-cennium zette de organisatie zich stevig op de literaire kaart met initi-atieven die naar schatting meer dan 10.000 mensen kansen boden en die de aandacht trokken van pers en publiek.

SCHRIjVeRS-KaRaVaaN

Ook het grote publiek maakte in 2003 al meteen kennis met Crea-tief Schrijven. Een actie uit de be-ginjaren die geïnterviewden nu nog spontaan te binnen schiet, is de Schrijverskaravaan. In een knusse caravan passeerden alleen al tij-dens de Boekenbeurs 78 schrijvers, tussen 11 en 84 jaar oud, om een korte tekst te schrijven. Een jury van professionele auteurs selecteerde teksten voor de lezing Schrijverska-ravaan op het podium. Ook in 2004 trok de Schrijverskaravaan door Vlaanderen.

SCHRIjFDag

Op 9 december 2006 vond de eerste Schrijfdag plaats in bibliotheek Per-meke in Antwerpen. Een ambitieus programma met 14 workshops, live-interviews over schrijven en publice-ren, een literair podium waar Anne Provoost, Christophe Vekeman en Bart Moeyaert passeren.

De Schrijfdag is sindsdien uitge-groeid tot de literaire hoogdag voor en door schrijvers, die jaarlijks in een andere provincie plaatsvindt.

“Er is echt nood aan zo’n dag. Zowel deze editie als de vorige zaten de meeste workshops al na een week vol. Er worden ook heel wat interes-sante contacten gelegd. Zo gaf o.a. Ilka De Bisschop een roman uit na een gesprek met iemand van uitge-verij Linkeroever op onze Schrijfdag in Hasselt,” getuigt An Leenders.

WOORDSCULptUReN

In 2005 haalt Creatief Schrijven de voorpagina van De Morgen met het initiatief Woordsculpturen. Kunste-naars schrijven tijdens de Boeken-beurs teksten van onbekend talent op levende modellen. Een onoplettende journalist zorgt voor een opstootje van naamsver-warring. Wanneer kalligraaf Yves Leterme op de Boekenbeurs aan-wezig is om vrouwenlichamen te bodypainten met verzen maakt de krant De Morgen daarvan dat de toenmalige minister-president met dezelfde naam (“wie gelooft die mensen nog?”) op de Boekenbeurs loos gaat met penseel, verfjes en vrouwenlijf. Een rechtzetting dringt zich op.

In 2006 mag de organisatie zich ver-heugen op hoog bezoek, wanneer niemand minder dan koning Albert zich op de Boekenbeurs aandient op de stand van Creatief Schrij-ven. Directeur An Leenders ontving de koning: “ Ik kreeg een mail van Boek.be met de titel koninklijk be-zoek. Ik dacht eerst dat het een grap was, maar nee, de koning had echt onze stand uitgekozen. Het was indrukwekkend om te zien hoe de security in een mum van tijd de boekenbeursbezoekers uiteendreef. Plots was de gang leeg en werd onze stand overrompeld door jour-nalisten en cameralui. En daar stond dan de koning.” Met zijn karakteris-tieke brede lach liet Albert zich het vrouwelijke schoon op de stand zeer welgevallen.

1001 LIeFDeS

In november 2007 waagde Creatief Schrijven zich aan een krachttoer: 1001 Liefdes wordt gelanceerd. “Het grootste project dat we tot nu toe hebben aangevat. Het doel was om in te spelen op de publicatie-droom van heel wat mensen” zegt An Leenders. Voor 1001 Liefdes, dat uitmondt in een 11-delige pu-blicatie, schrijven 1001 onbekende en enkele bekende Vlamingen een liefdesbrief. Greet Van Opstal, die het project destijds begeleidde, herinnert het zich nog goed. “Als je bedenkt dat de 1001 brieven die uiteindelijk gepubliceerd zijn, een selectie vormen van de beste inzen-

dingen, dan heb je een idee van de respons die er op deze actie kwam. Gespreid over een periode van on-geveer drie jaar brachten we de verschillende boekdelen uit, soms gekoppeld aan een wedstrijd of een ludieke actie.

Het slotfeest vond in 2010 plaats in Brugge, in de vorm van een klas-sieke huwelijksreceptie. De Bezige Bij bundelde een best of uit deze 11 delen met een honderdtal tek-sten. De boekenbox met de 11 boekdelen neemt tot op vandaag een ereplaatsje in op de kantoren van Creatief Schrijven.

VeRZIN

In 2006 was het tijd voor een eigen blad. Het idee was op dat moment al een tijdje aan het rijpen. “In Ne-derland bestond al langer het blad Schrijven” zegt An Leenders: “maar dat was erg op een Nederlands pu-bliek gericht. Het was duidelijk dat we zelf met een blad moesten ko-men dat daar naast kon staan.”

Een literair tijdschrift wil het blad niet zijn. “Wij zijn een tijdschrift dat een stapje vroeger in de ke-ten zit,”zegt Yves Joris, hoofdre-dacteur van VERZIN. “Wij zijn het blad dat mensen wil triggeren om

te gaan schrijven, letterlijk het tijd-schrift dat je aan het schrijven zet. De volgende stap kan dan een publicatie in een literair tijdschrift zijn, en wie weet, ooit, een uitgever vinden. “

In de loop der jaren mocht het blad bogen op grote interviews met on-der anderen Irvine Welsh, Jonathan Coe, Ramsey Nasr, Ilja L. Pfeijffer…to name but a few. VERZIN journa-list Roderik Six maakt intussen zelf het mooie weer als schrijver (met de roman Vloed) en als literatuur-reporter bij Knack Focus.

© M

ickey Verbeeck

© M

ickey Verbeeck

20 21pODIUmKaNSeN

In 2008 wenkte het podium. Het was tijd voor de eerste editie van de tweejaarlijkse text–on-stagewed-strijd Frappant TXT.

Elke deelnemer krijgt tien minuten de tijd om een jury van dichters, performers en uitgevers van zijn of haar kunnen te overtuigen. De beste deelnemers uit de voorrondes tref-fen elkaar tijdens een grote finale. De winnaar ziet zijn gedichten gepu-bliceerd en krijgt podiumkansen op andere festivals. Enkele namen die de voorbije jaren de affiche sierden,

zijn intussen bekende verschijningen gewor-den op poëziepodia in Vlaanderen and be-yond: denk maar aan dichters als Maarten Inghels, Floris Schil-lebeeckx, Sylvie Marie, Maud Vanhauwaert en Reinout Verbeke.

Creatief Schrijven wierp zich intus-sen ook zichtbaar op als verdedi-ger van de bloeiende slamscene in Vlaanderen. Samen met partners organiseerde Creatief Schrijven twee edities van het Belgisch Kampioen-schap en in december 2012 ook het Europees Kampioenschap Poetry Slam. Zestien deelnemers uit vijftien Europese landen gingen de strijd aan met elkaar. Ze werden vergast op een driedaags programma. Dani Orviz uit Spanje nam tijdens de finale de lauweren in ontvangst. Creatief Schrijven propageert het slammen ook tijdens workshops in scholen. Met Poetry Slam Poetry: handleiding voor podiumdichters en competitie-beesten tekende Creatief Schrijven ook voor de eerste publicatie over het hoe en waarom van slam poetry, met tips & tricks voor wie met zijn teksten het podium op wil. In dit rij-tje horen ook de eerder verschenen publicaties Er moet ook nog tekst op voor wie liedteksten wil schrijven en Schrijven met dubbel zicht, voor wie schrijfprojecten met senioren wil or-ganiseren.

mINISteR SCHaUVLIege FeLICIteeRt CReatIeF SCHRIjVeN VZW

Van0harte0gefeliciteerd0aan0de0tien-jarige.0Als0Vlaams0minister0van0Cul-tuur0ben0ik0uiteraard0vertrouwd0met0Creatief0 Schrijven.0 De0 vzw0 is0 een0belangrijk0en0dankbaar0aanspreek-punt0 voor0 al0 wie0 zich0 in0 zijn0 vrije0tijd0op0een0creatieve0manier0op0het0schrijven0stort.0

Creatief0 Schrijven0 heeft0 een0 zeer0actief0 decennium0 achter0 de0 rug0met0o.m.0de0organisatie0van010010Liefdes,0cursussen0en0wedstrijden.0Al0heel0wat0mensen0vonden0dankzij0dit0steunpunt0de0weg0naar0bijvoor-beeld0publicaties,0 vaak0dè0manier0waarop0 ze0 zich0 kunnen0 tonen.0Een0organisatie0moet0ook0streven0naar0enige0visibiliteit.0Spectaculair0

alvast0 was0 de0 actie0 op0 het0 Festi-val0van0de0Amateurkunsten0in0mei020100 in0Gent.0Daar0mocht0 ik0 toen0zelf0 op0 een0 groot0 spandoek0 aan0de0 Gentse0 Boekentoren0 het0 win-nende0gedicht0van0Ann0Van0Dessel0onthullen.0 Maar0 Creatief0 Schrijven0wil0 ook0 nieuwe0 paden0 verkennen.0Zo0werkt0de0vzw0momenteel0in0sa-menwerking0met0het0departement0Cultuur0aan0een0schrijverscommu-nity.0Op0die0manier0geven0 ze0ook0mee0vorm0aan0mijn0beleid0rond0e-cultuur.0Dat0illustreert0de0dynamiek0van0deze0tiener:0niet0stilstaan,0maar0vooruitkijken.

Ik0wens0Creatief0Schrijven0vzw0een0mooie0 toekomst0 en0 nog0 veel0 ver-jaardagen.

Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur

tOeKOmStmUZIeK

In een rijkgevuld decennium is Cre-atief Schrijven uitgegroeid tot een vaste waarde in het letteren- en ama-teurkunstenlandschap. Waar het ooit begon met één vaste werkneemster, kan de organisatie nu bogen op een stevige kern van vijf vaste medewer-kers: Griet Melis, An Leenders, Maar-ten Billiet, Nina Vincx en Erik Vanhee.

Deze kern wordt aangevuld met free-lancemedewerkers voor concrete projecten: Xavier Roelens voor Schrij-versAcademie, Stijn Vranken voor de poëtische podia van De Sprekende Ezels en Hilke Ros voor het opbou-wen van de op stapel staande online community.

“De financiële kant van de zaak blijft ook na tien jaar werking de grootste uitdaging,” klinkt het bij An Leen-ders. “Meermaals heb ik gedacht, nu gooi ik de handdoek in de ring, zo kan het echt niet verder. De koek is wat ongelijk verdeeld in verhouding met andere amateurkunsten, terwijl schrijven toch de tweede meest be-oefende amateurkunstdiscipline in Vlaanderen is. Weinig financiële arm-slag hebben, scherpt onze creativi-teit en houdt ons alert. Niet voor niets bijvoorbeeld, dat we na een stevige audit, ook een erkenning op zak heb-ben als goed doel. Giften om kansen te creëren voor jonge schrijvers zijn zeer welkom. Die onzekere financiële situatie hangt al jaren als een zwaard van Damocles boven ons hoofd en dat weegt. Zeker ook voor de me-dewerkers. Zonder hun passie en gedrevenheid en zonder de inzet van vele docenten en vrijwilligers, onder wie ook mijn creatieve echtgenoot, zou Creatief Schrijven nooit staan waar we nu staan. En daar ben ik hen uiteraard zeer dankbaar voor.”

Wat brengen de komende jaren voor creatief schrijven? An Leenders: “Ik droom van het ide-aal van Creative Writing op zijn Ame-rikaans, waarbij het creatieve schrij-ven zijn weg vindt naar het reguliere

schoolcurriculum. Er blijven zeker ook nog lacunes op te vullen in het cursusaanbod. Zo is er in Vlaanderen momenteel geen aanbod voor kinde-ren en jongeren die in hun vrije tijd willen leren schrijven, wat eigenlijk wel vreemd is, want dansen, toneel of een muziekinstrument leren spe-len, daarvoor is er wel een ruim aan-bod. Die leemte zou ik dan ook graag opgevuld zien, “ klinkt het.

Voor het jubileumjaar 2013 staat er nog heel wat op stapel. Zo wordt er volop gewerkt aan een nieuwe huis-stijl. Ook een online community voor al wie met schrijven bezig is, zou nog dit jaar operationeel moeten zijn. “Het wordt een soort vi.be voor schrijflief-hebbers,” zegt An Leenders. “Daar-naast coördineren we ook een Euro-pees schrijfproject met gedetineerden uit 13 verschillende gevangenissen.”

Maar0eerst:0een0fijn0feestje0bouwen0op0 200 juni0 in0 een0 spiegeltent0 aan0het0Noordkasteel0in0Antwerpen.0De0voorbereidingen0zijn0 in0 volle0gang.0U0komt0toch0ook?0Zie0pagina038.

gOUDeN meeUW

Sinds 2009 reikt Creatief Schrijven de Gouden Meeuw uit. De prijs voor het beste Nederlandstalige fictie-boek uitgegeven in eigen beheer. O.a. Heidi Lenaerts en Friedl’ Les-age zetelden in de jury. Ruth Aerts won de Gouden Meeuw in 2011 met haar novelle Lucht: “Het was super-leuk al die aandacht na de prijsuit-reiking. Het gaf me meer zelfvertrou-wen.”

In 2012 sleepte Lieva Van de Vijver de prijs in de wacht met haar roman De dans van de regenboog. “Toen ik hoorde dat ik had gewon-nen, was mijn eerste gedachte: Dus het is echt een goed boek! Natuur-lijk wist ik dat zelf wel, maar het doet deugd om dat bevestigd te krijgen door een vak-jury. Twee jaar lang ben ik eraan bezig geweest, zij het al te vaak tussen de soep en de patatten.”

1 0 j a a R

© Thom

as Verfaille

© M

ickey Verbeeck

23

www.antwerpenboekenstad.be03 222 93 20

Donderdagen van de poëziePittige poëzie tijdens uw lunch

21/03 – Mark van Tongele – Letterenhuis

28/03 – André Sollie – Bibliotheek Permeke

18/04 – Luc Devoldere – Letterenhuis

25/04 – Mark Tritsmans – Bibliotheek Permeke

16/05 – Tony Rombouts – Letterenhuis

23/05 – Norbert de Beule – Bibliotheek Permeke

12/06 – Etienne van Heerden – Bibliotheek Permeke

Telkens van 12.30 uur tot 13.30 uurGratis toegang – gratis koffi e & croissant

Felix Poetry FestivalFelix Poetry Festival wil jaarlijks het beste uit de wereld van de poëzie brengen, uit binnen- en buitenland.

13.03.13 - Annelies Verbeke, Veronderstellingen 10.04.13 - Yannick Dangre, Maartse kamers

08.05.13 - Thomas Rosenboom, De rode loper

serveert

Telkens van 12.30 uur tot 13.30 uurGratis toegang – gratis koffi eIn het Letterenhuis Minderbroedersstraat 22, Antwerpen&

13 en 14 juni 2013Felixpakhuis

Oude Leeuwenrui 29, Antwerpen

BoekenWOENSDAG

OP

Boeken op woensdagProza op uw boterhamElke maand voelt literair journalist Dirk Leyman een schrijver uit Vlaanderen of Nederland aan de tand die onlangs een nieuwe roman of non-fi ctieboek heeft gepubliceerd.

OOK...

Tussen

feit en

fictie het genre faction

— Een sterk verhaal wordt nog beter als het echt is. Lezers snakken naar ‘inside’-informatie over het tragische en dramatische van de werkelijk-heid. We willen niet alleen weten wat er gebeurd is, maar ook waarom. Faction vervult dat verlangen. door Annelien De Geest

Wat IS FaCtION?

Faction is de naam voor verhalen die bestaan uit een mengeling van jour-nalistiek (fact) en literatuur (fi ction). Faction leest als een roman, maar is – in de regel – volledig op waarge-beurde feiten gebaseerd.Natuurlijk is het idee fi ctie en rea-liteit vermengen niet nieuw. Onze literatuurgeschiedenis puilt uit van de historische romans, maar faction is geen vrijblijvende mix van feit en fi ctie. Concreet zou je faction kunnen beschouwen als een krantenartikel in de vorm van een roman. Het is niet gewoon gebaseerd op waargebeur-de feiten, maar het zijn de waarge-beurde feiten.

De SCHRIjVeR aLS SHeRLOCK

Het genre faction vindt zijn oorsprong bij de schrijver-journalist Truman Capote die op 15 november 1959 in zijn ochtendkrant een artikel las met de titel ‘Wealthy farmer, three of fa-mily slain’. Een duidelijk motief voor de moord op de Clutter familie in Kansas ontbrak. Naar aanleiding van dit artikel interviewde Capote haast

iedereen in de nabije omgeving van de Clutters en verzamelde zo niet al-leen informatie over de moord, maar ook over het leven en de persoon-lijkheden van de vermoorde Clut-ters. Nadat de twee daders gevon-den waren, interviewde hij hen ook meermaals. Hij bleef contact met hen houden tot aan hun executie in 1965. Kort daarna verscheen In Cold Blood (In Koelen Bloede). Truman Capote noemde zijn roman een non-fi ction novel. De onder-titel A True Account of a Multiple Murder and its Consequences accentu-eert al het journalistieke karakter van het boek. Ook in het voorwoord benadrukt hij nogmaals dat al het gebruikte ma-teriaal afkomstig is uit ei-gen observaties, offi ciële verslagen en interviews met betrokkenen. Vervol-gens opent het boek met het veelbelovende hoofdstuk ‘The Last to See Them Alive’ waarin hij de dag voor de moord beschrijft, afwis-selend vanuit het standpunt van de daders en de slachtoffers. Vanaf dat moment is er niets meer dat dit boek

onderscheidt van een fi ctieve roman. Het leest als goede literatuur, met oog voor detail, interpretatie, gevoel en meeslependheid.

Toch heeft het iets voyeuristisch dat een schrijver beweert te weten wat er in het hoofd van anderen omgaat. Niet alle betrokkenen waren tevreden met de manier waarop hun persona-ge werd afgeschilderd. Capote werd bovendien ook met de vinger gewe-

zen omdat hij niet genoeg gedaan zou hebben om de executie van de da-ders, met wie hij door de jaren heen zelfs een soort vriendschapsband had opgebouwd, tegen te houden. Zijn houding t.o.v. de executie was dan ook ambigu: aan de ene kant beweerde hij na de executie nooit meer dezelfde te zijn en zei

hij meermaals dat dit boek iets in hem kapot gemaakt had. Maar aan de andere kant getuigden enkelen van zijn vrienden hoe hij uitzinnig van blijdschap uitriep “It can’t be publis-hed until they are executed, so I can hardly wait.” Hoewel tegenstanders

zen omdat hij niet genoeg gedaan zou hebben om de executie van de da-ders, met wie hij door de jaren heen zelfs een soort vriendschapsband had opgebouwd, tegen te houden. Zijn houding t.o.v. de executie was dan ook ambigu: aan de ene kant beweerde hij na de executie nooit meer dezelfde te zijn en zei

Aha!IN DE DIEPTE

24 25

beweren dat het voyeuristisch en pretentieus is om als schrijver in het hoofd van anderen te kruipen, blijft In Koelen Bloede een meesterwerk. Capote werd rijk en beroemd, maar schreef daarna geen enkel noemens-waardig literair werk meer.

Capote’s inspiratie mocht dan uitge-put zijn, de trend was gezet. In 1979 werd Norman Mailers The Execu-tioner’s Song (Het lied van de Beul) gepubliceerd, net als Capote’s boek gebaseerd op waargebeurde feiten die op journalistieke wijze waren ver-zameld maar werden neergeschre-ven als een roman.

Wat Truman Capote en Norman Mai-ler schreven, is pure faction. Een ro-man die leest als fi ctie, maar eigenlijk non-fi ctie is; de realiteit vermomd als verhaal. De schrijver speelt geen en-kele rol in het boek, maar verzamelt achteraf nauwgezet de feiten, als aasgieren aangetrokken door het sensationele van de werkelijkheid.

De auteur hoeft echter niet noodza-kelijk een onuitgenodigde gast te zijn. Denk bijvoorbeeld aan de roman Ann van Kristien Hemmerechts (2012). Ook dit boek kan faction zijn. Net als Capo-te en Mailer, verzamelt zij haar informatie op basis van interviews en offi ci-ele bronnen. Het grootste verschil is dat het hoofd-personage Ann aan Hem-merechts had gevraagd om het verhaal van haar ano-rexia en het misbruik van haar psychiater op papier te zetten en beschrijft hoe zij omgaat met de (vaak schokkende) informatie die ze te horen krijgt.

Een ander recent Nederlandstalig voorbeeld is De vergelding van Jan

Brokken (2012). In zijn eigen geboor-tedorp, Rhoon, sterft tijdens Wereld-oorlog II een Duitse soldaat als ge-volg van sabotage. De represailles zijn verschrikkelijk: zeven mannen uit het dorp worden geëxecuteerd, hun vrouwen en kinderen worden uit het hun huis verdreven en al hun bezit-tingen worden verbrand. Tot op de dag van vandaag weet niemand in het dorp met zekerheid wie er verant-woordelijk was voor de sabotage (en bijgevolg onrechtstreeks ook voor de represailles). Als een ware Sherlock gaat de auteur in zijn boek aan de hand van processtukken, getuigen-verhoren en interviews op zoek naar de waarheid achter het sluimerende dorpsgeheim.

De SCHRIjVeR aLS 007

Truman Capote en Kristien Hemme-rechts leden misschien emotioneel toen ze hun roman schreven, het project van Hunter S. Thompson ein-digde zowaar in een fysieke author bash. In tegenstelling tot de vorige auteurs, raakte Thompson persoon-lijk betrokken bij zijn verhaal. Een jaar

lang trok hij op met een lokale sectie van de Hell’s Angels. Hij dronk in hun bars, reed met hen door California, be-zocht hun huizen en maakte vrienden. Echt undercover ging hij nooit, want vanaf het begin al speelde hij open kaart met de Angels. Toch slaagde hij erin om hun ver-trouwen te winnen en meer en meer insider informatie

te verzamelen. Wellicht was het doel van Hell’s Angels: The Strange and Terrible Saga of the Outlaw Motorcy-cle Gangs (1966) om een genuan-ceerder beeld van de Hell’s Angels te schetsen. De epigraaf doet die po-ging echter volledig teniet, aangezien

SCHRIjFOeFeNINgeN

• Blader door je zondagskrant en zoek een artikel dat je schokt of intri-geert (bv. ‘Moeder vermoordt 5-jarig dochtertje in Zwevezele’(DM), ‘Dak-loze overleden door onderkoeling nabij Brusselse Zuidstation ‘(DM), ‘Tieners schoppen grensrechter dood’ (DS). Gebruik je verbeelding om de waarom-vraag te beantwoor-den. Wat bezielde de daders? Wat gebeurde er voor de feiten? Welke lijdensweg volgt er na de tragedie?

• Volg het voorbeeld van Jan Brok-ken en ga iets verder terug in de tijd. Bezoek je grootmoeder en recon-strueer gebeurtenissen uit haar ver-leden (oorlogsverhalen, halfvergeten liefdeshistories, ontspoorde vriend-schappen, etc.)

• Zoek een willekeurige persoon die uit therapeutische noodzaak zin heeft om zijn/haar ziel aan jou te ont-bloten.

Thompson daar beschrijft hoe een bende Hell’s Angels hem geweld-dadig aanpakken. Zijn boek eindigt dan ook met de weinig vergevings-gezinde quote van Joseph Conrad: “Exterminate all the brutes”(uit Heart of Darkness).

Ook Tom Wolfe ging undercover, maar hij koos een iets vredelieven-dere observatiegroep, namelijk de hippies uit de cirkel van de schrijver Ken Kesey. Het resultaat is The Elec-tric Kool-Aid Acid Test (1968). De ti-tel refereert aan een feestje waar de gasten collectief experimenteerden met de drug LSD. In dit boek hebben alle journalistieke vormen plaatsge-maakt voor een puur literair stijlspel. Iedere scène waarin de hippies high worden, grijpt Wolfe aan om de dich-ter in zichzelf naar boven te halen:

Iedereen scharrelt de bus uit, met het gehots nog in de benen en de concentratiekamphekken wervelen rond in de schimmige duisternis ter-wijl miljarden tienerfreaks kruisend en freakend om hen heen krioelen. Ze houden hun toegangskaarten in de hand alsof dat de laatste troef met kans op redding is die hun rest, maar ze kunnen zelfs niet meer lezen wat erop staat. Ze zijn helemaal nergens meer. De letters op hun biljetten klon-teren samen en verfreaken in de tie-nerfreakstroom.

Het boek leest als een hallucinatie, een onderdompeling in de psyche-delische cultuur. Ook al is de inhoud dus journalistiek, toch heeft Wolfes schrijfstijl eerder iets poëtisch.

De SCHRIjVeR aLS jOURNaLISt, HIStORICUS OF gOD

Als één ding ondertussen duidelijk zou moeten zijn, dan is het dat fac-tion als genre onnoemelijk vaag is. Het is een continuüm dat zich uit-strekt van de historische roman tot aan de grenzen van de journalistiek.

Eén van de andere namen die aan faction gegeven wordt, is New Journalism of literaire journalistiek. Die naam strookt ook beter met wat er in Vlaanderen aan non-fi ctie verschijnt. Denk maar aan Congo. Een geschiedenis (2010) van David van Reybrouck, De Graanrepubliek (1999) en het ontluisterende Srebrenica Het zwartste scenario (1999) van Frank Westerman en In Europa (2004) en De eeuw van mijn vader (1999) van Geert Mak. Deze boeken leggen stuk voor stuk de geschiedenis van een regio bloot. Het zijn geen klassieke romans, maar ze lezen wel alsof ze romans zijn. In elk van deze boeken leest de geschiedenis als een mee-slepend verhaal, met gevoel voor spanning en emotie.

Alles moet kloppen. Andere auteurs nemen het dan weer minder nauw met de feiten. Er zijn overigens ook niet altijd voldoende gegevens be-schikbaar, waardoor de auteur niet anders kan dan zijn verbeelding op het verhaal los te laten. Een auteur die eerder tegen deze kant van het spectrum aanleunt, is Arthur Japin.

In het nawoord van De zwarte met het witte hart (1997) noemt Japin zijn boek een roman, maar hij vermeldt erbij dat de personages wel echt bestaan hebben en hij “hun levens

gereconstrueerd heeft aan de hand van de feiten, zoals […] aangetrof-fen in offi ciële en privé-documenten.” Ook de kritieken bestempelen zijn boek eerder als ‘geloofwaardig’ dan ‘waargebeurd’ (dat was ook nooit zijn intentie). De grens tussen faction en een historische roman wordt, in het geval van Japin, steeds vager.

Als je als schrijver snakt naar meer vrijheid, is er ten slotte nog het fascinerende genre counterfactuality. In dit crea-tieve genre vertrekt de auteur wel vanuit waargebeurde fei-ten, maar zet hij de loop van de geschiedenis naar zijn hand. De verhalen spelen zich af in een alternatieve ‘vork’, de wereld zoals hij

had kunnen zijn. Wat als Hitler de oor-log gewonnen had (cf Fatherland van Robert Harris, 1992), wat als Franklin D. Roosevelt de presidentsverkiezin-gen verloren had (cf. The Plot Against America, Philip Roth, 2004), wat als het Romeinse rijk nooit uiteengeval-len was (cf. Romanitas, 2005, Sophia McDougall).

Deze counterfactuality-variant vergt niet alleen een hoop opzoekwerk, maar houdt ook risico’s in: de facti-on-auteur is schrijver en bovendien journalist. In faction wordt iedere afwijking van de waarheid – hoe mi-niscuul ook – als een fout geïnterpre-teerd. Als je het jezelf dus gemakke-lijk wilt maken en toch personages en gebeurtenissen wilt ontlenen aan de werkelijkheid, noem je verhaal dan geen faction, maar roman. Dan berusten alle overeenkomsten met bestaande personen louter op toe-val.

. (2010)

van David van Reybrouck,

Als je als schrijver snakt naar meer vrijheid, is er ten slotte nog het fascinerende genre counterfactualitytieve genre vertrekt de auteur wel vanuit waargebeurde fei-ten, maar zet hij de loop van de geschiedenis naar zijn hand. De verhalen spelen zich af in een alternatieve ‘vork’, de wereld zoals hij

lang trok hij op met een lokale sectie van de Hij dronk in hun bars, reed met hen door California, be-zocht hun huizen en maakte vrienden. Echt undercover ging hij nooit, want vanaf het begin al speelde hij open kaart met de slaagde hij erin om hun ver-trouwen te winnen en meer

26 27LITERAIR TIJDSCHRIFT

Het LiegendKonijn

— Tien jaar geleden verscheen het eerste nummer van Het Liegend Ko-nijn, tijdschrift voor hedendaagse Nederlandstalige poëzie. “Je moet het lef maar hebben,” schreef De Volkskrant destijds, “een poëzietijdschrift beginnen met alleen maar gedichten.” door Kila van der Starre

tIjDSCHRIFt OF bOeK?

Eerst en vooral, Het Liegend Konijn is eigenlijk geen tijdschrift, maar een boek. Het jongste oktobernummer bevat 198 gedichten van 33 dichters, telt 272 pagina’s en ligt in de hand als een roman. De uitgave is dan ook een stuk duurder dan een gemid-deld tijdschrift, maar is zijn 20 euro meer dan waard. Ieder nummer geeft een gevarieerde, maar hoogstaande doorsnede van de Vlaamse en Ne-derlandse poëzie van vandaag.

mIx VaN StIjLeN

Oprichter en enige redacteur Jozef Deleu had altijd al de droom om een tijdschrift uit te geven met uit-sluitend poëzie. Iets wat tot op de dag vandaag door niemand anders is gedaan. Het afgelopen decen-nium heeft hij laten zien een neus te hebben voor goede poëzie met de meest uiteenlopende stijlen. Klas-siek, experimenteel, anekdotisch of hermetisch, alles vindt een plek in dit unieke tijdschrift. Met een oplage van

1500 exemplaren en een groeiend abonneebestand van op dit moment 400 leden is Het Liegend Konijn een groot succes. Dit komt volgens Jozef Deleu door die diversiteit: “Het tijd-schrift is geen kapelletje voor gelijk-gestemde dichters. Mijn persoonlijke smaak is niet dominant. Ik neem ook gedichten op die niet tot mijn favo-riete werk behoren. Er staan in ieder nummer prachtige verzen, maar ook gedichten die onrijp zijn, werk in uit-voering.”

jONg eN OUD

De kleurrijke waaier aan poëzie wordt nóg diverser doordat ieder Konijn, zoals de nummers in de literaire wan-delgangen worden genoemd, werk bevat van gerenommeerde dichters, jonge debutanten en alles daartus-sen. Het jongste nummer schotelt ons bijvoorbeeld werk voor van zowel Leo Vroman (97 jaar) als Lieke Mars-man en Arno van Vlierberghe (beide 22 jaar). Arno, lid van het Gentse dichterscollectief Omfloerst, merkte meteen het effect van zijn verschij-

ning in Het Liegend Konijn: “Ik ben in verschillende recensies uitgelicht als jongste opgenomen dichter. Een hele eer, want Lieke Marsman, die veel bekender is dan ik, is even oud. Ook is mijn werk inhoudelijk positief becommentarieerd en wordt mijn naam in literaire kringen soms her-kend.” Sommige critici keuren het samengaan van zulke uiteenlopende poëzie af. Ze vinden dat de kwaliteit van het werk te veel schommelt. Arno is het daar niet mee eens: “Het Lie-gend Konijn is juist een geweldig tijd-schrift ómdat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen dichters. Grote namen en jonge dichters staan pal naast elkaar, netjes op alfabeti-sche volgorde. Niemand staat meer in de spotlight dan een ander, ieders naam staat even groot op de om-slag. Geen egostrelende biografieën maar slechts naam, geboortejaar, geboorteplaats en jongste bundel in-dien aanwezig. Het is verfrissend dat iedereen, ook de bekende dichters, het enkel en alleen op basis van hun gedichten moeten redden.”

poëzie uit het nest geroofd

DUIZeNDeN geDICHteN peR WeeK

Iedereen kan werk insturen en dat ge-beurt ook volop. Per week ontvangt Jozef Deleu duizenden gedichten, die hij stuk voor stuk leest. Arno was blij verrast toen hij te horen kreeg dat de hoofdredacteur zijn werk waar-deerde: “Nadat Deleu mijn werk had gelezen werd ik gevraagd tegen een bepaalde datum een tiental nieuwe gedichten op te sturen. Het moes-ten ongepubliceerde gedichten zijn, die nog nergens waren verschenen. Nadien kreeg ik bericht: ‘Proficiat, ik ga er zeven opnemen.’” Naast me-dia-aandacht leverde de publicatie ook een zakcent op van 30 euro per gedicht. Alles is zeer goed geregeld voor een eenmanstijdschrift dat noch in het tijdschrift, noch op de website melding maakt van een subsidiever-strekker. Arno: “Het is ongelofelijk wat Deleu in zijn eentje voor elkaar krijgt. Gedichten lezen, selecteren en redigeren. De verkoop en marketing op orde houden. Ik kreeg zelfs een persoonlijk mailtje van hem met een link naar een recensie waar ik in ge-noemd werd.” En alsof dat allemaal niet genoeg is, reikt het tijdschrift sinds 2007 ook nog de tweejaarlijkse ‘Debuutprijs Het Liegend Konijn’ uit. Ester Naomi Perquin, Ruth Lasters en Lieke Marsman vielen tot nu toe in de prijzen.

UIt Het NeSt geROOFD

Deleu loopt met zijn bloemlezingen altijd een stapje voor op de poëzie-ontwikkeling, aangezien in Het Konijn alleen nog nooit eerder verschenen werk verschijnt. Zo krijgt de lezer uit-sluitend gloednieuw werk voor ogen, ‘uit het nest geroofd’. Een voorproef-

je van het werk van jonge dichters die nog ontdekt gaan worden en gedichten van bekende dichters die wellicht in de toekomst in bundels gaan verschijnen. “Het maakt het een extra genot om te lezen,” vindt Arno, al jarenlang een Konijn-lezer, “Je hebt na het lezen het gevoel over voorkennis te beschikken. Je herkent gedichten later terug in bundels, je kan verschuivingen voorspellen in oeuvres en je leest gedichten van oude dichters die misschien nooit meer een bundel uitgeven.” Zo is ie-der nummer een schatkist aan nieu-we ontdekkingen voor poëzieliefheb-bers. “Een brok poésie pure,” noemt Deleu het zelf, “vader en moeder van alle literatuur. Want in poëzie gaat het om essentie, om taal, en wat dich-ters daarmee aan kunnen vangen, oproepen, bewerken en tot stand brengen.”

VLaamS-NeDeRLaNDS

Daarnaast slaat het tijdschrift een brug tussen Vlaanderen en Neder-land. Deleu is al jarenlang pleitbe-zorger van meer samenwerking in de Lage Landen. Eerder richtte hij het Vlaams-Nederlands tijdschrift Ons Erfdeel op. “De Vlaamse vijver is op zich te klein,” vindt Deleu, “Je moet die vijver zo groot mogelijk maken en de Nederlandse vijver erbij betrek-ken.”

paUL VaN OStaIjeN

Vorig jaar verklapte Jozef Deleu van-wege het tienjarig bestaan hoe het zit met de merkwaardige titel van zijn tijdschrift. De naam is niet, zoals veel mensen dachten, geïnspireerd op de tekst van Paul van Ostaijen over

een konijn dat op zoek gaat naar de lach. Het is daarentegen een uitdruk-king die Deleu zelf heeft bedacht, tijdens een diner in Boedapest met neerlandici uit Midden-Europa. De vreemdste verhalen werden door de aanwezigen verteld, waarna Deleu uitriep “Jullie liegen als konijnen!” Pas later besloot Deleu de tekst van Van Ostaijen achterop ieder nummer af te drukken.

eeN KONIjN IN De HaND

Het Liegend Konijn is een uniek en hoogstaand poëzietijdschrift dat bij iedere poëzieliefhebber in de kast moet staan. Tijdens optredens houdt Arno van Vlierberghe tegenwoordig altijd zijn Konijn vast om uit voor te dragen. “Ik twijfelde eerst of dat niet te pretentieus of arrogant was, maar ik laat graag zien dat ik serieus bezig ben met schrijven. Ik ben er trots op dat ik in zo’n toonaangevend tijd-schrift sta. Het mag gezien worden.”

Het Liegend Konijn verschijnt twee keer per jaar, in april en oktober. Samensteller: Jozef Deleu. Uitgeverij: Van Halewyck (Leuven) en Van Gennep (Amsterdam).

Website: www.hetliegendkonijn.be

Ongevraagde manuscripten worden niet teruggestuurd.

28

— De tablet-pc is niet meer weg te denken uit onze omgeving. Samen met de verkoop explodeert eveneens het aantal literaire apps. VERZIN maakte voor jou een must-have selectie. door Ken Van de Steene

aLLeS RUIKt NaaR CHOCOLa, ItUNeS, € 4.49

Een van de meest complete voor-beelden van de boekenapp, is de digitale versie van 'Alles ruikt naar chocola' van de Nederlandse auteur Sidney Vollmer. Je kunt ervoor kiezen om het boek op je tablet te lezen, maar je kunt ook ‘verrast’ te worden. Elke verwijzing in het boek naar een filmtitel, personage of muziekfrag-ment kun je aanklikken. Vervolgens krijg je via een pop-up venstertje het fragment te horen of kun je meer in-formatie opvragen over een welbe-paalde figuur. Bij aanschaf van de app krijg je er het audioboek gratis bij. Zit je net op een spannende blad-zijde maar moet je dringend de auto in? Plaats de digitale boekenlegger op de bladzijde waar je gestopt bent en een aangename vertelstem vertelt het vervolg. Heb je het boek eventjes weggelegd, dan weet het boek per-fect weer waar verder te gaan. Het geeft je zelfs een korte samenvatting van wat er vooraf gebeurd is, mocht je de verhaallijn even kwijt zijn.

DOtDOtDOt, gRatIS

Ben je het beu om steeds verschil-lende apps of programma’s te moe-ten openen om je e-book, magazine of nieuwssite te lezen? Dan is 'dot-dotdot' zeker iets voor jou. Met deze nieuwe app importeer en beheer je zowel ePub-bestanden als artikelen,

los of in RSS-formaat. Al de teksten worden kaal en zonder afbeeldingen aangeboden, want die zorgen toch maar voor afleiding. Daarnaast kun je teksten voorzien van commentaar en deze delen met vrienden.

ebOOK SeLeCtIe, app StORe, gRatIS

De Nederlandse bibliotheken heb-ben dit najaar een app gelanceerd die inmiddels meer dan 1.000 rech-tenvrije e-books gratis op de iPad aanbiedt. De app, met als titel 'eBook Selectie', is een initiatief van Stichting Bibliotheek.nl als aanvulling op de al eerder gelanceerde app 'eBooks eregalerij'.

tapeStRy, ItUNeS, gOOgLe pLay, gRatIS

Kun je een verhaal vertellen op een smartphone? Dat vroeg de Ame-rikaan Robin Sloan zich enige tijd geleden ook af toen hij de app 'Fish' maakte. Het werd een, volledig op smartphones gericht, kort essay over het verschil tussen iets 'liken' en er-gens ' van houden ' op het internet. Sloan zag de doorgroeimogelijkhe-den van de app en bedacht uiteinde-lijk de app 'Tapestry', waarin iedereen dergelijke kleine verhalen kan publi-ceren. Als lezer moet je slechts door-klikken. Via de website kun je zelf een verhaal, gedicht of essay samenstel-

len. Ben je daar klaar mee, dan deel je een link met vrienden waarmee ze het verhaal in 'Tapestry' kunnen lezen.Hou er bij het schrijven van je verhaal wel rekening mee dat gebruikers enkel kunnen doorklikken in het ver-haal, maar niet terugbladeren. Hou je tekst dus kort en krachtig.

tOtaL bOOx, gOOgLe pLay, gRatIS

Gebeurt het vaak dat je aan een boek begint en dat je er al na een paar pagina’s de brui aan geeft? Zonde van het geld? Dan is de nieuwe e-bookdienst 'Total Boox' misschien iets voor jou. Met 'Total Boox' begint de teller pas te lopen als je begint te lezen en ga je achteraf betalen per pagina die je gelezen hebt.

eHIgHLIgHteR, app StORe, € 1.79

Bij digitale boeken kun je makkelijk snel te doorzoeken aantekeningen maken. Maar wat als je dit ook bij pa-pieren boeken wil doen? Met 'eHigh-lighter' kun je een foto van een blad-zijde uit een boek maken en op het scherm van je iPhone aangeven wel-ke passage je precies wilt opslaan. Je kunt er ook gemakkelijk een zelf-geschreven notitie aan toevoegen.

WEBKIJKER

Digitalelees(r)evolutie10 tIpS VOOR

ROmaNSCHRIjVeRS

1. Een roman schrijven vergt disci-pline. Elke dag op een vast moment aan je schrijftafel gaan zitten, dwingt je om met frisse moed aan de slag te gaan.

2. Maak een raamwerk van je ver-haal. Dat wil niet zeggen dat je op voorhand de verhaalstructuur al tot in de kleinste details moet uitgewerkt hebben, maar het zorgt er wel voor dat je niet steeds geneigd bent van je verhaallijn af te wijken.

3. Doe research voordat je een be-paald thema aansnijdt. Als je schrijft over een onderwerp waar je niet ge-noeg van af weet, zal je snel door de mand vallen.

4. Geef niet meteen alle belangrijke informatie vrij, maar maak de lezer nieuwsgierig en geef hem de kans om zelf het verhaal bij elkaar te puz-zelen.

5. Maak dialogen zo eenvoudig en realistisch mogelijk.

6. Maak je personages niet te zwart-wit. Echte mensen zijn ook niet zo. Probeer personages zo reëel mo-gelijk voor te stellen, met hun eigen sterktes en tekortkomingen.

7. Zorg dat wat je schrijft relevant is voor het verhaal.

8. Een handige truc om te weten of je tekst vlot leest en geen fouten be-vat, is hem eens hardop voorlezen.

9. Print je verhaal uit wanneer je gaat nalezen. Lezen van een scherm kan erg vermoeiend zijn, waardoor fou-ten of inconsequenties sneller aan je aandacht ontsnappen.

10. Je verhaal moet in drie zinnen samen te vatten zijn. Als dat niet lukt, moet je misschien eens herbekijken of er dingen geschrapt kunnen worden.

tIpS Om eeN SUCCeSVOL SCHRIjVeR te WORDeN

Je debuut moet geen 500 pagina's tellen. Werk niet met een overvloed aan personages en focus op een goed plot.

Schrijven is in zekere zin een talent, maar vergeet niet dat ook talenten onderhouden en ‘getraind’ moeten worden. Schrijf dus regelmatig.

Deadlines geven je de drive om door te blijven schrijven.

Om echt succesvol te worden, moet je oog hebben voor je doelgroep.

Een beroemde schrijver werkt aan zijn imago. Een auteur is tenslotte ook een soort merk.

WIN

EEN gEsIgNEERDE ROMAN

Wij geven 10 romans weg, gesigneerd door Jeroen Olyslaeghers, Anne Provoost, Els Beerten en vele anderen.

Stuur jouw favoriete schrijftip voor 1 juli 2013 naarnina@creatiefschrijven.be en maak kans op een gesigneerde roman.

SCHRIJFTIPS

30

Papiermier staat voor... tja... alles in papier. De voor de hand liggende kaartjes, notitieboekjes en

schrijes zien er bij Papiermier nét iets leuker uit.Het gamma wordt aangevuld met stempels, washi tape,

boeken, lampen, rietjes, vogelhuisjes en nog zoveel meer.www.papiermier.be

EVENEMENT IN DE KIJKER

A la recherchepoème

— Een poëzieavond in café De Tijd Hervonden is net dat tikkeltje specialer: spreken door de mond van anderen en soep om middernacht. door Peter Mangel Schots

Wanneer ik rond halfacht plaatsneem bij het raam is het Hasseltse literair café nog grotendeels leeg. Aan de overkant van het smalle straatje staat hardrockpub De Witte Non te daveren van de bastonen, die onbeschaamd tot in De Tijd Hervonden doordringen telkens enkele rokers hun weg naar buiten zoeken. Ik kijk de metalheads wat weemoedig aan, daar schijnt de sfeer er al goed in te zitten.

Schuldbewust rommel ik wat tussen mijn papieren, ik heb verzaakt aan de kerngedachte van de avond: een voorlezer meebrengen. Want daarin schuilt het unieke project van A la re-cherche d’un poème: de uitgekozen dichters lezen hun werk niet zelf voor, maar vaardigen iemand af – en mijn déléguée heeft op het laatste nippertje moeten afhaken. Geen erg, denk ik, laat me zelf maar voordragen. Dat is evenwel buiten de – figuurlijke, maar ik dit geval ook letterlijke – waard van De Tijd Hervonden gerekend. Neen, dat kan absoluut niet, er moet een oplos-sing worden gezocht.

VINgeR aaN De pOLS

Ondertussen stroomt het café toch lekker vol. Café, eetcafé, literair café … eigenlijk is De Tijd Hervonden een conceptstore: je kunt er eten en drin-ken, maar ook boeken kopen of in de kleine bibliotheek en kunstgalerij rondkijken. Geregeld vinden er ac-tiviteiten plaats: boekvoorstellingen,

leesgroepen, exposities, cursussen kalligrafie… De Tijd Hervonden is de vinger die de culturele polsslag van Hasselt meet. Een nieuw concept is A la recherche d’un poème. Geïnte-resseerde auteurs wordt gevraagd om zeven gedichten in te sturen. De uitbater maakt daar samen met en-kele plaatselijke dichters een selectie uit. De geselecteerden komen op de voordrachtavond hun werk presente-ren, bij monde van een voorlezer.

En gelukkig is er een voorlezer in de zaal, een oudere man die wel enkele gedichten van mij wil brengen. De avond klaart helemaal op wanneer ik aan de andere kant van het café een bevriende dichteres spot. Hilde Pin-noo is zelf ook geselecteerd – heeft wél braafjes een vriendin meege-bracht – en wil ook wel enkele van mijn gedichten voordragen. Probleem opgelost en ik zet me gelijk bij haar gezelschap voor het startschot van een fijne avond.

eeN NIeUWe aDem

Van de eerste dichters die aan bod ko-men mag de compagnon één gedicht voorlezen, van de volgende twee, dan drie enzovoort. De compagnon verzorgt ook een korte inleiding – daar kom ik nipt goed weg, gelukkig kent Hilde mij een beetje – en na het voorlezen houdt de gastheer van de avond, de waard van het café, telkens een kort interview met de dichter over

diens werk. En de mayonaise pakt. Het publiek is benieuwd naar de dich-ters. De interviews brengen het geheel tot leven en de sleur die bij een aan-eenschakeling van poëzie weleens optreedt, wordt handig doorbroken.

Het idee is ook dat de dichter zijn ei-gen werk op een andere manier leert kennen wanneer het door iemand anders wordt voorgedragen. Ik merk dat zelf, wanneer ik als afsluiter met vijf gedichten aan bod kom en mijn ei-gen woorden in de mond van de twee lezers een nieuwe adem vinden. Hier gaat men inderdaad op zoek naar het gedicht, mijn aanvankelijke scepsis verdwijnt als een leeslint in een dikke turf.

En daarmee is de avond nog niet voorbij. De ruimte is klein, je zit kort op elkaar en er wordt gemakkelijk ver-broederd. Met Runa, met Linde, met andere poëten en poëzieliefhebbers. En de gastvrijheid in De Tijd Hervon-den duurt tot na middernacht: wan-neer de honger knaagt is er ook op dat late uur nog spaghetti en soep.

Deze eerste avond van ‘A la recherche d’un poème’ vond plaats op 24 november 2012. De volgende editie vindt plaats op 4 mei 2013.

Kandidaturen verlopen via erkende organisaties zoals Creatief Schrijven vzw. Meer informatie: www.detijdhervonden.be

d'un

3332CuRSuS IN DE KIJKER

— Schrijfcursussen. Denk je nu aan zelfhulpgroepjes voor hobbyisten en dagboekhouders? Dan heeft de nieuwe opleiding ‘Basisjaar Literair Schrijven’ toch meer ambitie. Tijdens een intens jaar ontrafel je de kneepjes van goede literatuur én je eigen sterktes. door Kirsten Cornelissen

kun je wél leren”

Schrijvers zijn autodidacten, zo wil het cliché. De populariteit van schrijf-cursussen doet toch anders vermoe-den. Het Basisjaar is er een van lan-gere adem en met een hoog animo. Wie al workshops gevolgd heeft in het Deeltijds Kunstonderwijs of bij Wisper, slijpt zijn literaire voelsprieten hier verder bij. En zelfs zonder voor-afgaande opleiding kun je je kans wagen. Wat mag je verwachten? Le-zingen, schrijfopdrachten, boeken en literaire festivals, en niet te vergeten: feedback.

geeN tOm LaNOyeS

Voor cursiste Résy is die feedback het belangrijkste: “Zelf schrijf ik graag jeugdliteratuur. In mijn kast lig-gen drie jeugdboeken en sprookjes klaar. Nu ja, klaar is veel gezegd. Ik moet er nog aan schaven. Daar helpt het Basisjaar Literair Schrijven me bij. Stilaan durf ik eindelijk een beetje te schrappen en te verschuiven in mijn teksten. Dat vind ik een hele over-

winning.” Na het Basisjaar wil Résy doorstromen naar SchrijversAcade-mie. Van die opleiding zwaaiden al heel wat intussen bekende schrijvers af.

“Het KNetteRDe”

Volgens Résy is het Basisjaar “on-gelofelijk interessant” voor wie juist niet het niveau haalt om uit zichzelf schrijver te worden. “Als je geen Tom Lanoye bent maar wel schrijfstuipen hebt, dan kan je hier openbloeien.” Een heel jaar lang dompelt Résy zich, samen met veertig andere cursisten, onder in literatuur. Tijdens lezingen getuigen bekende auteurs over hun wroetwerk. Daarnaast stroppen de cursisten ook zelf de mouwen op. Een begeleider geeft hen opdrach-ten in verschillende literaire genres. In groepjes krijgen de cursisten dan feedback op hun ‘huiswerk’. Maar daar blijft het niet bij: om de heden-daagse literaire wereld te ontdekken en hun eigen stem te vormen, lezen de cursisten zich doorheen een to-

renhoge stapel zelf gekozen boeken en bezoeken ze literaire festivals. Hun ontdekkingstocht gaat zelfs verder dan literatuur. Tijdens een workshop werken ze samen met een beeldend kunstenaar, een muzikant, een per-former of een multimedia-artiest aan een grensoverschrijdend project.

“Het programma is heel gevarieerd,” vindt Résy. “Ervaren auteurs geven je waardevolle inzichten in uiteenlo-pende genres en tegelijkertijd krijg je van begeleiders ook opdrachten. Ik moet geregeld terugdenken aan Johan De Boose die duizend bladzij-den had geschreven om die daarna, ontevreden, weer in de prullenmand te zwieren. Dat zou ik niet over mijn hart krijgen. Ik sta te kijken van de wanhoop, de spanning en hartstocht die auteurs als Erik Vlaminck en An-nelies Verbeke doormaken bij het schrijfproces. Tijdens hun lezingen knetterde het.”

eROtIeK eN LIeDjeS

Een van de begeleiders is John Vervoort, recensent van voorname-lijk misdaadromans en docent aan SchrijversAcademie. Op vijftien za-terdagochtenden geeft hij opdrach-ten aan een kransje cursisten. Die waagden zich al aan een mooie ero-tische scène – “dubbel pikant, want verrassend moeilijk” - en de vertaling van een liedjestekst. In het tweede semester bespreken deze cursis-ten onder meer een poëziecyclus of een kortverhaal van eigen makelij, naargelang het genre waarin ze zich willen verdiepen. Die opdrachten maken ze thuis. “Huiswerk komt er dus ook bij kijken. Je moet weten waaraan je begint. Enkele cursisten hebben al afgehaakt omdat ze het schrijfwerk niet konden combineren met hun job en gezin.”

UItSteRVeNDe KLaNKbORDeN

John Vervoort en zijn collega-be-geleiders Barbara Van den Eynde, Toon Horsten en Roel Richelieu Van Londersele zijn in de eerste plaats een klankbord. Cursisten zijn immers vooral op zoek naar feedback. Die proberen de begeleiders, in samen-spraak met de deelnemers, genu-anceerd en grondig te geven. “Ach,” schudt John Vervoort het hoofd, “ik weet wel dat de ‘kunstwereld’ mee-warig doet over schrijfcursussen. Schrijven zou je niet kunnen leren. Ik ben het daar niet mee eens. Cursis-ten krijgen in de opleiding feedback die ze bij een uitgeverij amper nog vinden. Veel publicerende auteurs worden nauwelijks nog begeleid door een redacteur. Daar heeft de financiële crisis ongetwijfeld mee te maken. Maar het belang van goede feedback valt niet te onderschatten.”

SLappe KOORD

Welke feedback krijgen cursisten dan zoal? “Ik schrijf nog erg intuï-tief. Techniek kan ik best gebruiken,” vindt Résy. Andere cursisten worste-len met hun vertelperspectief, eerste zin en/of de dialogen in hun verhaal. Cursist Tin wil haar eigen stem ont-dekken, zonder dat ze in een Ameri-kaans keurslijf wordt gewrongen. “Je moet me niet om de oren slaan met Carver, het belang van een sexy titel en een verrassend einde. Aan advies over hoe het tegenwoordig “moet” heb ik niet veel, dat is me te zeer op een commercieel model gericht. Mis-schien ben ik gewoonweg te koppig om andermans raad op te volgen.” De feedbacksessies liggen Tin wat moeilijk:“De begeleiders dansen op een slappe koord. Ze geven onver-mijdelijk advies vanuit hun eigen visie en literaire voorkeuren. Dat proberen ze wel op een gefundeerde manier te doen. De ideale situatie is: een bege-leider die zijn gedacht zegt, zonder kwetsend over te komen, plus een groep die al redelijk in schrijven on-derlegd is. Anders heb je niet zo veel aan hun suggesties.”

John Vervoort beaamt dat literatuur geen exacte wetenschap is. “Toch kan je van bepaalde dingen zeggen dat ze niet mooi zijn of niet werken. Het juiste woord op de juiste plaats is nog altijd een gulden regel als het op stijl aankomt. Ik spoor cursisten aan om te durven schrappen en om te spelen met het vertelperspectief. Tijdens de voorbije maanden hebben sommigen van hen duidelijk hun pen aangescherpt. Aan het einde van de cursus zullen ze zich nog bewuster zijn van hun sterke kanten op literair vlak. Dan krijgen ze van ons een be-oordeling met hun groeipunten.”

Meer weten? www.creatiefschrijven.be

baSISjaaRLIteRaIR SCHRIjVeN

Het Basisjaar Literair Schrijven vindt plaats op verschillende lo-caties in de nabijheid van Antwer-pen-Centraal en loopt van septem-ber 2013tot en met juni 2014.

Een jaar bestaat uit 28 contactmo-menten (lezingen, feedbacksessies, workshops, …).De opleiding kost 585 euro.

Info op www.creatiefschrijven.be. Vanaf 15 mei kun je je inschrijven.

Nieuwe cursus Basisjaar Literair Schrijven

“Als je geen Tom Lanoye bent maar wel schrijfstuipen hebt, dan is deze cursus

echt interessant.”

Résy

“schrijven zou je niet kun-nen leren. Ik ben het daar niet mee eens. cursisten krijgen in de opleiding feed-back die ze bij een uitgeverij

amper nog vinden.”

john Vervoort

“Schrijven

35uITGEVER AAN HET WOORD

— De verkoopcijfers en de lange rijen fans op de Boekenbeurs liegen er niet om: de thriller scoort in Vlaanderen. Ooit afgedaan als pulp en lichte ontspanningslectuur, nu één van de meest prominente genres in ons boekenaanbod. Thrillers zijn geen guilty pleasure meer, maar worden gretig gelezen door een massa loyale fans. door Sofi e Rycken

Thrillers

Eén van de grote thrilleruitgeverijen in Vlaanderen is Manteau-WPG Uit-gevers, dat onder meer Pieter Aspe, Luc Defl o en Gaea Schoeters verte-genwoordigt. Creatief directeur van WPG Marianne De Baere bevestigt: "In Vlaanderen zijn thrillers goed voor meer dan tien procent van de totale boekenomzet. Bovendien lezen we graag spannende verhalen van eigen bodem. Nederlanders kopen in ver-houding veel meer Scandinavische en Angelsaksische boeken dan Ne-derlandse."

Dat is ooit anders geweest. Thrillerre-censent John Vervoort: "België heeft niet dezelfde traditie als Engeland en Scandinavië, waar het genre al veel langer meegaat. Hier kwam de kentering er pas in de jaren zeventig, toen Jef Geeraerts als eerste literaire auteur de thriller au sérieux nam. Hij zag in dat een spannend verhaal veel meer kon zijn, dat het bijvoorbeeld ook iets kon vertellen over de psyche van een maatschappij. Andere au-teurs begrepen dat de kloof tussen 'echte' literatuur en misdaadromans toch niet zo breed was als ze dach-ten en ook lezers lieten hun voor-oordelen varen. De verkoopcijfers stegen en stilaan begon de literaire kritiek het genre voor vol aan te zien."

VeRS bLOeD

Bloederige misdaadscènes, duis-tere geheimen, personages die geen uitweg meer zien: waarom genieten zoveel mensen van donkere verha-len? Marianne De Baere: "Thrillers

gaan over daders en slachtoffers, over de eeuwige strijd tussen goed en kwaad." Sophie Verbist, assistent-uitgeverij bij Linkeroever Uitgevers, heeft ook een meer pragmatische verklaring voor het succes: "Veel au-teurs brengen elk jaar consequent een nieuw boek uit en bouwen zo een hechte relatie uit met hun lezers. Vooral reeksen rond één hoofdper-sonage hebben vaak een trouw pu-bliek."

Een logisch gevolg van het succes is dat steeds meer mensen er van dromen om zelf een thriller te pu-bliceren. Is dat een haalbare kaart? Sophie Verbist: "Wij zijn altijd op zoek naar nieuw talent. Ik weet dat er veel ambitieuze schrijvers zijn en toch krij-gen we vrij weinig aanvragen binnen. Blijkbaar is de drempelvrees toch hoog. Jammer, want alle manus-cripten krijgen van ons een eerlijke kans." Uiteraard halen niet alle aspirant-auteurs vol-doende niveau om te wor-den uitgegeven. Waar kan een beginnend schrijver wél mee scoren? De Baere: "Een goede thriller is een spannende thriller, zo een-voudig is het. Een sterk plot is essentieel, de spanning moet vanaf pagina één en tot en met het laatste woord van het blad spatten. Wees zo kritisch mogelijk voor jezelf." Haar collega Sophie Verbist: "Als ik één advies mag geven: schrijf vanuit je-zelf. Veel hoopvolle auteurs zijn actie-ve thrillerlezers en enten zich op een bestaand bestsellerconcept. Maar

op een fl auw doorslagje van pakweg een Dan Brown zit niemand te wach-ten. Je kan wel inspiratie opdoen bij anderen, maar het is essentieel dat je je eigen stijl vindt en een zo origi-neel mogelijk verhaal bedenkt. Ook belangrijk: blijf niet eeuwig schaven en schrappen. Een manuscript hoeft niet kant en klaar te worden afgele-verd. Als wij potentieel zien, zijn we meer dan bereid om samen met de schrijver te bekijken hoe we hem of haar verder kunnen begeleiden."

gOUDeN bRam

Eén van de meest veelbelovende nieuwe thrillerauteurs in Vlaanderen is Bram Dehouck. Hij won de Gou-den Strop, de prijs voor de beste Nederlandstalige thriller, in 2010 én in 2012. Nochtans was schrijven niet zijn grootste ambitie, hij was als kind

en als tiener vooral bezig met stripverhalen en ani-matiefi lmpjes. Maar dankzij een wedstrijd waarbij Radio 1 op zoek ging naar het meest interessante levens-verhaal om tot een biografi e te verwerken, kwam hij in het vizier van uitgeverij Van Halewijck. Dehouck: "Ik had maar een kort tekstje ingediend, maar blijkbaar

zagen ze iets in mijn taal. Ze wilden me graag verder begeleiden en zo is de bal aan het rollen gegaan". Intus-sen is Dehouck een gewaardeerde thrillerauteur, met titels als De min-zame moordenaar en Een zomer zon-der slaap.

en als tiener vooral bezig met stripverhalen en ani-matiefi lmpjes. Maar dankzij een wedstrijd waarbij Radio 1 op zoek ging naar het meest interessante levens-verhaal om tot een biografi e te verwerken, kwam hij in het vizier van uitgeverij Van Halewijck. Dehouck: "Ik had maar een kort tekstje ingediend, maar blijkbaar

36 37VAKLITERATuuR Groeten

— Een auteur en illustratrice ontdekken de wereld van de moderne kunst. Het resultaat is een interactief kinderboek dat uren creatief schrijfplezier garandeert. door Yves Joris

Met Groeten uit het ondergrondse sluit Kunstwerkt, het aanspreekpunt voor de actieve kunstbeoefenaar, haar kindertrilogie Nooit voor altijd af. Terwijl Nooit, het eerste deel van deze reeks, focust op knutselen, ligt in deel twee Is beter nog ver de na-druk op moderne kunst en muziek. In het derde en laatste deel gaan auteur Tine Mortier en illustratrice Es-ther Platteeuw opnieuw met moder-ne kunst aan de slag. Acht bekende kunstenaars krijgen een prominente plaats in dit 'doe-boek'. Het gaat om Hannes Van Severen, Jan Fabre, Stief Desmet, Tinka Pittoors, Patrick Van Caeckenberghe, Peter Buggen-hout, Sofi e Muller en Tom Liekens. De nadruk van Groeten uit het onder-grondse ligt op creatief schrijven.

Na een visuele kennismaking met het kunstwerk krijgt de lezer een speelse, korte voorstelling van het leven en werk van de kunstenaar. Vervolgens gaan Mortier en Platteeuw aan de slag met het kunstwerk. Terwijl Plat-teeuw op ludieke wijze haar geïllus-treerde visie op het werk presenteert, laat Mortier haar verbeelding de vrije loop in bijpassende verhalen en schrijfopdrachten. Zo levert Jan Fabres werk 'de man die de wolken meet' inspiratie voor het verhaal 'Pe-ter de wolkenmeter'. Het hoofdperso-nage Peter wil van alles de hoogte, dikte en breedte weten en op een dag besluit hij de wolken te meten. De ladder waarmee hij zijn opdracht aanvat is echter oud en versleten.

Het vervolg laat zich raden. Patrick van Caeckenberghs 'Het graf', waarin zes stoere tuinkabouters een pot-looddoos dragen, vormt inspiratie voor een kabouterdialoog waarbij ze zich afvragen waarom nummer zeven bij Sneeuwwitje mocht blijven om taart te helpen maken.

Na deze beknopte biografi e en een verhaal geïnspireerd op het kunst-werk is het tijd om zelf aan de slag te gaan. Bij elk van de acht kunstenaars krijgt de jonge lezer tips aangereikt voor een schrijfopdracht: dialoog of monoloog, elfje of brief. 'Untitled' van beeldhouwer Hannes van Severen inspireert Mortier tot een verhaal over een barones die uit haar kasteel ont-voerd wordt naar de ondergrondse en tot de verbazing van de kidnap-pers niet meer wil terugkeren. In een brief aan de bewoners van het kas-teel vragen ze om de barones zo snel mogelijk te komen ophalen.

Met Groeten uit het ondergrondse bewijst uitgeverij De Eenhoorn dat kunst en literatuur een mooie syner-gie vormen.

De 64 bladzijden van het boek bie-den uren creatief schrijfgenot. De enige beperking ligt in de verbeel-ding van de jeugdige schrijver zelf. Voor de doelgroep van +9 zal dat ze-ker geen problemen opleveren.

Groeten uit het ondergrondse (De Eenhoorn)

Tine Mortier en Esther Platteeuw

uit het

ondergrondse

SCHRIjFOeFeNINg

Brieven schrijven is een echte kunst. Een brief moet er netjes uitzien, en vooral leuk zijn om te lezen. (...) Je schrijft een brief naar 'De ondergrondse'. Je antwoordt op de brief die zij hebben geschre-ven, dus scherp alvast je potlood!

tIps bIJ DE bRIEF• Zorg voor een aanspreking en een afscheid

• In het midden van je brief komt het belangrijkste: wil je de barones terug of toch liever niet? En wat te doen met de meubels? Zien die er netjes genoeg uit of wil je dat ze nog eens opgepoetst worden?

• Je kunt ook een P.S. toevoegen. Dat is een soort toevoegsel onder-aan je brief, waarin je eventueel iets grappigs kunt schrijven.

Heb je geen zin om een lange brief te schrijven? Dan kun je ook een smsje verzinnen. Of je maakt een chatbericht.

Het is niet altijd eenvoudig om als Vlaming je plekje te veroveren. "De thrillers die hier in vertaling verschij-nen zijn absolute wereldtop, daarmee is het natuurlijk moeilijk concurreren. Bovendien hebben verhalen die zich afspelen in het Hoge Noorden of in een ruige buurt van Los Angeles een exotisme dat veel lezers aanspreekt." Toch moeten Vlaamse auteurs zich geen minderwaardigheidscomplex laten aanpraten: "In een rustig plat-telandsdorpje in de Kempen kunnen zich ook ijzingwekkende taferelen afspelen. Het gras lijkt vaak groener aan de overkant, maar qua kwaliteit kunnen we ons zeker meten met het buitenland. Zelf heb ik veel bewon-dering voor Mieke De Loof en Bavo D'Hooghe."

Het aanbod van thrillers is gigantisch. Wat onderscheidt een topauteur van de anderen? Dehouck: "De uitdaging is om je basisplot - twee inspecteurs onderzoeken een moordzaak, ze denken dat Jef de dader is, maar uit-eindelijk blijkt dat het toch Jean was - naar een hoger niveau te tillen. De meest interessante schrijvers slagen erin om maatschappelijke fenomenen aan te kaarten in hun boeken, niet als een kapstok voor hun verhaal, maar op een diepgaande, grondig uitge-werkte manier. Maar eenvoudig is dat niet. Bovendien staan veel schrijvers onder druk om aan een hoog tempo nieuwe titels te leveren, waardoor de tijd voor zorgvuldige research vaak ontbreekt."

De tOeKOmSt VaN De tHRILLeR

Het thrillergenre zal zich zonder twij-fel blijven heruitvinden, maar wat hebben de komende jaren in petto? Sophie Verbist lacht: "Wat de nieuwe trends zijn? Dat zou ik ook wel willen weten, het zou mijn job een pak ge-makkelijker maken. Ik heb de indruk

dat mensen vooral zo diep mogelijk in een verhaal willen wegkruipen. Ze willen op het voyeuristische af op de huid van de personages zitten." Ma-rianne De Baere voorspelt geen sen-sationele veranderingen, maar merkt wel op dat het verteltempo - onder in-vloed van bewerkingen voor televisie en verfi lmingen - steeds hoger ligt. Concreet tipt ze Luc Boonen, die bin-nenkort debuteert met Uit de hoogte.

Commercieel ziet recensent John Vervoort een toekomst in wat hij 'ty-pisch on-Vlaamse' verhalen noemt. "Vlamingen neigen nogal snel naar het tragikomische. Ik mis vaak be-zieling en echt scherpe humor. Maar het grootste gat in onze thrillermarkt: vrouwelijke auteurs. In Nederland - en zeker in Engeland - zijn er verschillen-de topschrijfsters maar in Vlaanderen zijn ze een zeldzame uitzondering. Een Vlaamse Saskia Noort, die tien-duizenden exemplaren aan de man kan brengen, dat zoeken we nog."

CURSUS mISDaaD-VeRHaLeN SCHRIjVeN

Houd je van thrillers en detectives? Wil je zelf een spannend verhaal schrijven? Dan is deze cursus echt iets voor jou. Greet Bauweleers, au-teur en docente, laat je kennismaken met diverse aspecten van het schrijf-proces.

De reeks van vijf lessen is opgevat als een combinatie van cursus en work-shop. Theorie en praktijk wisselen el-kaar af. Je krijgt een syllabus met ach-tergrondinformatie en veel praktische wenken: schrijftips, korte recensies, een uitgebreide bibliografi e, enz.

Tijdens elke sessie voer je een schrijf-opdracht uit en je geeft opbouwende kritiek op elkaars werk. We besteden niet alleen aandacht aan feedback, maar ook aan redactie en eventuele herwerking van je tekst. Op het einde van de cursus heb je een spannend kort verhaal klaar, of een fragment van je thriller in spe!

TIjDsTIP & LOcATIEzaterdagen 20, 27 april, 4, 25 mei en 8 juni van 14 uur tot 17 uur, Antwerpen, lokaal SchrijversAcademie, Sint-Jacobsmarkt 20-22, 2000 Antwerpen

PRIjsNa inschrijving betaal je 110 euro op re-kening bE56 0014 2388 1588 met code cs 13/06.

NIEuWS

0UITNODIGING00FEEST0100JAAR0CREATIEF00SCHRIJVEN0VZW0

Op 20 juni om 20u zwaaien de deuren van spiegeltent Magiq naast het Noordkasteel in Antwerpen feestelijk open. Creatief Schrijven vzw viert er graag samen met jou haar tiende verjaardag. We stomen een verrassend programma klaar waar jij als schrijfl iefhebber ook een hoofdrol in speelt. Literaire dj’s serveren de lekkerste platen uit hun collectie en je kunt gratis een literaire tattoo laten zetten. Een aantal grote auteurs hebben hun komst al bevestigd en dansen graag samen met jou de nacht in. Poets je dansschoenen op en houd 20 juni zeker vrij.

Info vanaf 1 mei op www. creatiefschrijven.be

38 39

10 jaar Creatief Schrijven

Zit er diep in jou een schrijver? Is de weg naar de traditionele uitgeverij onvindbaar? Of wil je gewoon ten allen tijde redactio-nele vrijheid en jouw boek uitgeven in eigen beheer? Wel, dan is ShopMyBook zeker iets voor jou. Via ShopMyBook kun je zelf je werk opladen. De handige wizard helpt je vervolgens bij de op-maak van jouw kaft. Verder beschik je via ShopMyBook ook over een wereldwijd verkoop- en distributieplatform. Wij zorgen voor de productie, de betaling en de verzending, zodat jij alleen maar

hoeft te schrijven.

Creëer er gerust op los!

5 jaar samenwerking

Neem een kijkje op www.shopmybook.com

J O U W P A R T N E R V O O R :

M A N U S C R I P T B E G E L E I D I N G

S C H R I J F C O A C H I N G R E D A C T I E V A N L I T E R A I R E

E N Z A K E L I J K E T E K S T E N

W W W . T R E F W O O R D . N E T I N F O @ T R E F W O O R D . N E T T : 0 0 3 2 ( 0 ) 1 6 2 2 7 3 1 6

AAnstAAnde zomer in de boekhAndel

De Verzamelde Levens

van Paula S

De reconstructie van een leven dat nooit geleefd had mogen

worden

Meer weten? www.ingridverhelst.be

De Bezige Bij Antwerpen

Zin in literatuur? Wil je zelf schrijven? Een uitgebreid overzicht van evenementen,cursussen en wedstrijden vind je op de website www.creatief-schrijven.be

spREKENDE EZEls lEUVEN

Wat: experimenteel laagpodium voor poëzie, woord, muziek, stand-up…Data: 8/04, 13/05, 10/06Waar: De Metafoor, LeuvenInfo: [w] www.desprekendeezels.be

pOEMtAtA pOëZIEWEDstRIJD 2013

Wat: wedstrijd poëzie vanaf 18 jaarDeadline: 15/04Organisatie: Poemtata vzwInfo: [w] www.poemtata.be

HEt MOOIstE tEstAMENt

Wat: laat in je mooiste testament weten wat jij na je dood wil nalaten aan een goed doelDeadline: 15/04Organisatie: vzw testament.beInfo: [w] www.hetmooistetestament.be

HEt DEsIDERAtORIUM / WORK IN pROgREss

Wat: literair laboratorium waarin (begin-nende) schrijvers hun werk aan het publiek voorstellenDatum: 18/04Waar: Bibliotheek Permeke, AntwerpenInfo: [w] www.begeerte.be

MIsDAADVERHAlEN scHRIJVEN

Wat: schrijfcursusData: 20/04, 27/04, 4/05, 25/05, 8/06Waar: SchrijversAcademie, AntwerpenInfo: [w] www.creatiefschrijven.be

spREKENDE EZEls bRUssEl

Wat: experimenteel laagpodium voor poëzie, woord, muziek, stand-up…Data: 25/04, 30/05, 27/06Waar: Café Lava, BrusselInfo: [w] www.desprekendeezels.be

DIVERs plUIMAgE

Wat: vernissage met poëtische interventies.Datum: 27/04Waar: Oude Beurs, AntwerpenInfo: [w] www.fameus.be

gUIDO WUlMspRIJs-pOëZIEpRIJs/stAD sINt-tRUIDEN 2013

Wat: Poëziewedstrijd van de stad Sint-TruidenDeadline: 30/04Organisatie: stad Sint-TruidenInfo: [e] UiTbalie@sint-truiden.be

HENDRIK pRIJspRIJs VOOR KORtVERHAAl

Wat: kort verhaal wedstrijd voor alle leeftijdenDeadline: 30/04Organisatie: stad Sint-TruidenInfo: [e] UiTbalie@sint-truiden.be

FEEst VAN DEN bOOM

Wat: toonmoment studenten Basisjaar Literair SchrijvenDatum: 1/05 Waar: 't Werkhuys, AntwerpenInfo: [w] www.creatiefschrijven.be

A lA REcHERcHE D'UN pOèME

Wat: voordrachtavondDatum: 4/05 Waar: De Tijd Hervonden, HasseltInfo: [w] www.detijdhervonden.be

spREKENDE EZEls gENt

Wat: experimenteel laagpodium voor poëzie, woord, muziek, stand-up…Data: 6/05, 3/06Waar: Hotsy Totsy, GentInfo: [w] www.desprekendeezels.be

gEïNspIREERD DOORscHRIJVEN Op HEt gRIEKsE EIlAND IKARIA

Wat: schrijfcursusData: 18/05 - 25/05Waar: Ikaria, GriekenlandInfo: [w] www.creatiefschrijven.be

HUgUEs c. pERNAtHpRIJs

Wat: wedstrijd dichtbundelsDeadline: 03/06Organisatie: Hugues C. PernathfondsInfo: [e] info@pernathfonds.be

FElIx pOEtRy FEstIVAl

Wat: poëziefestivalData: 13/06 - 14/06Waar: FelixPakhuis, AntwerpenInfo: [w] www.antwerpenboekenstad.be

sOEt

Wat: wedstrijd poëzie van 6 tot 30 jaarDeadline: 15/06Organisatie: Jeugd & PoëzieInfo: [e] dichter@jeugdenpoezie.be

ageNDa /