KEES VERWEY

24 uur Kees Verwey op www.keesverwey.org

1 MAART - 7 SEPTEMBER 2014GRooT HEiliGlAnd 47 - HAARlEM

Voorjaar 2014 Uitgave Stichting Kees Verwey

Nieuwe tentoonstelling

‘Mijn Portretten ruiken naar

Stillevens’

nieuwe tentoonstelling

‘Mijn Portretten ruiken naar

Stillevens’

Kees Verwey is een schilder van de Haarlemse school uit de 20ste eeuw, die excelleerde als portrettist en als stilleven schilder. Hij leefde van 1900 tot 1995 en liet een groot oeuvre na met honderden stillevens, portretten en tekeningen. Hij schilderde met olieverf op linnen, tekende portretten met potlood en houtskool en werd de veelgeprezen aquarellist die met transparante waterverf op nat wordend papier, kleine wonderen verrichtte.

ViER lEZERS-AAnBiEdinGEnMET GRoTE KoRTinG

Pagina 8

ZiJn VAAKSTGESCHildERdE VRoUWEn

Pagina 6

ZElFPoRTRET ToonT onT-WiKKElinG KUnSTEnAAR

Pagina 4

KEES VERWEY - Grootmeester Portrettist2

De kunstenaar maakte zijn portretten vaak in opdracht van vooraanstaande Haarlemse families of instellingen zoals een ziekenhuis of rechtbank. Als bij een bedrijf de bestuursvoorzitter met pensioen ging, werd Verwey gevraagd het afscheidsportret te schilderen. Daarnaast koos Verwey voor zijn vrije werk modellen uit de vrienden- en bekendenkring. Je kon bij hem op bezoek komen en onverwachts horen dat je meteen moest gaan zitten en niet meer bewegen. Links: Architect Maaskant, 1970. Olieverf op linnen. Boven: Jeanne zittend, 1970, krijt op papier. Huib Royaards in atelier. Zonder jaar, olieverf op linnen. Kleinere afbeeldingen: Portret 1988, olieverf op linnen. Voor het feest, zonder jaar, olieverf op linnen. Onderste rij: Moeders theetafel op haar 79ste verjaardag, aquarel uit 1951. Portret Joep Nicolaas, krijttekening-aquarel, 1966. Portret Lodi Ali Cohen in kamerjas, 1940, olieverf op doek.

WERK in oPdRACHT En VRiJ

Niet alle opdrachtgevers waren gelukkig met het uiteindelijke resultaat. Verwey bepaalde hoe de afgebeelde overkwam, sympathiek, plechtig of als een niet zo aardige persoonlijkheid. En voor een fotografisch gelijkend portret hoefde je sowieso niet bij hem te zijn. soms was de opdrachtgever boos over het resultaat en werd het de maker kwalijk genomen, waardoor het schilderij niet werd afgenomen en op het atelier van de kunstenaar bleef staan. Jaren. maar meestal was men tevreden en de trotse bezitter van een echte Verwey.

1 mAArt tot 7 sePtemBer 2014 HiSToRiSCH MUSEUM HAARlEM 3

WERK in oPdRACHT En VRiJDe eerste Verwey tentoonstelling van september 2013 tot midden februari 2014 in het Historisch Museum Haarlem was een algemene introductie op zijn werk ingericht door gastcurator Maarten Bertheux. Velen van de duizenden be-zoekers lieten horen dat ze meer willen zien. Dit kan vanaf 1 maart met een

bezoek aan de NIEUWE tentoonstelling ‘Mijn Portretten ruiken naar Stillevens’, wederom samengesteld door Maarten Bertheux. Deze Kees Verwey bijlage in het Haar-lems Dagblad helpt kunstliefhebbers bij de voorbereiding van hun bezoek aan de tentoonstelling en bij het na-plezier.

Voorbereidingen na-plezier

KEES VERWEY - Grootmeester Portrettist4

Zelfportret toont Verwey’s ontwikkeling

EEn EEUW lAnG in dE SPiEGEl KiJKEn

Zelfportretten op meerdere momenten door hem geschilderd of getekend, la-ten de ontwikkeling zien die de schilder doormaakte gedurende een lang leven, 1900-1995. op zestienjarige leeftijd, als jonge man en ook later in de tweede helft van zijn leven ging het hem goed af. op de tentoonstelling in het Haarlems Histo-risch museum zijn gave voorbeelden te zien die veel vertellen over de gemoeds-

toestand van de maker.

Daarnaast liet hij zich inspireren door zijn omgeving en experimenteerde met nieuwe stromingen in de kunst die voor en na de tweede wereldoorlog razend-snel opkwamen en vervolgens weer in-gehaald. Kubistisch, abstract , zakelijk, pointillistisch, minimalistisch, geome-trisch.

de gemoedstoestand van de kunstenaar

Roept u maar!“Roept u maar,” is een uitspraak van hem in een voor televisie gemaakt inter-view op film. “ Hij wilde er mee zeggen: Ik weet donders goed wat er gebeurt om mij heen en en ik kan schilderen in elke stijl. Maar uiteindelijk schildert niemand zoals ik. Op zijn Verweys.”Die houding verzekerde hem van een unieke plaats in de geschiedenis van de Nederlandse schilderkunst.

Wie goed kijkt kan veel ervarenVerwey liet de kunststromingen inwer-ken op zijn persoonlijke manier van schilderen. En die was in de tweede helft van zijn leven expressionistisch. Nog eens kijken, verfkwast in de linker-hand, observeren en dan schilderend met gevoel en passie vastleggen wat hij van de persoon vond. Ook als het om zichzelf ging.

In kleurgebruik is de kunstenaar daarbij onderscheidend. Hij hanteert het liefst felle accenten. Dat is zeker in zijn por-tretkunst het geval. Een gezicht op een

Verwey bevat soms tientallen kleuren en als hij mensen schildert neemt hij het liefst een stukje van hun omgeving mee.

Verwey wordt door velen geprezen voor zijn gebruik van kleur. Niet voor niets wordt hij een colorist genoemd. Zijn na-gelaten palet laat kleursamenstellingen zien die al op jonge leeftijd door hem werden gebruikt en op latere leeftijd nog steeds. Hij had duidelijke voorkeuren en daar kwam hij voor uit.

HumorHumor is Verwey niet vreemd. Vooral in zijn zelfportretten laat hij zien zichzelf niet altijd serieus te nemen. Een grapje is niet weg voor hem. Verwey hield er van de pias uit te hangen en deed dat soms in verbazingwekkend detail op het doek. Een bolhoedje op het zelfportret vindt hij erg leuk. Net zo als een prul-lenmand op zijn hoofd in een jeugd-portret op zijn atelier dat oom Berlage, de architect, aan het ouderlijk huis in Santpoort had aangebouwd. Verwey een saaie piet? Nou vergeet het maar. Wie goed kijkt kan veel ervaren.

tiener midden dertig zestiger middelbare leeftijd

1 mAArt tot 7 sePtemBer 2014 HiSToRiSCH MUSEUM HAARlEM 5

EEn EEUW lAnG in dE SPiEGEl KiJKEn

KEES VERWEY - Grootmeester Portrettist6

de vrouwen van VerweyZijn moeder, echtgenote Jeanne en op la-tere leeftijd beeldhouwster Charlotte van Pallandt en Hedwig van rooy, topmodel en -mannequin, zijn de vier vrouwen die door hem het vaakst werden vereeuwigd. Zijn beroemde aquarel uit 1951, moeders theetafel gemaakt in het ouderlijk huis in santpoort, kreeg grote bekendheid en ver-scheen in publicaties en tentoonstellingen.

Juweeltjes van intieme portret-kunst met Hedwig van Rooy

Pas in 2009 werden in het Henriette Polak museum in Zutphen voor het eerst schil-derijen van Hedwig naast elkaar geëx-poseerd. Ze zijn door Verwey in de jaren tachtig en negentig gemaakt. Het zijn juweeltjes van portretkunst en Verwey slaagt er in door te dringen tot de ziel van de geportretteerde.

Charlotte van Pallandt

Charlotte van Pallandt is door hem vele malen afgebeeld in aquarellen en met olieverf op linnen. Hun vriendschap op oudere leeftijd was voor beiden uiterst waardevol en inspirerend. Ze leidde tot intrigerende portretten en ook aan van Pallands zijde tot grootse werken. Zij staat hoog aangeschreven in de geschiedenis van de Nederlandse beeldhouwkunst.

Echtgenote Jeanne

In hun huis aan het Spaarne nr. 108, pal centrum Haarlem, waar Verwey in 1941 ging wonen tot aan zijn dood in 1995, heeft hij echtgenote Jeanne vaak geportretteerd. Aan de eetkamertafel uit 1952 bij het licht van de olielamp, ziek in bed met de kat wakend over haar, of Jeanne met de schoorsteenmantel als achtergrond. Stuk voor stuk werken die getuigen van grote genegenheid en meestal als aquarel werden gemaakt. In olie schilderen thuis bleef voorbehouden voor de andere etage, waar het atelier

was ondergebracht met het raam aan het Spaarne.

Kees Verwey portretteerde in opdracht tientallen vrouwen. Daar waren een behoorlijk aantal poseersessies voor nodig op zijn atelier. Er zijn daaruit enige geniale schilderijen ontstaan, meestal op groot formaat. De meesten hangen nu bij families thuis en zijn voor het grote publiek niet beschikbaar. Daarom is het aantrekkelijk in deze krant een paar schil-derijen, in opdracht gemaakt maar nu behorend tot de collectie van de Stichting Kees Verwey, te kunnen zien.

Hedwig van Rooy, driemaal

1 mAArt tot 7 sePtemBer 2014 HiSToRiSCH MUSEUM HAARlEM 7

Het Historisch Museum Haarlem is een ideale locatie om Verwey te bestude-ren. Zijn werk behoort tot het cultureel erfgoed van de stad en Groot Heiligland 47, waar het Historisch museum is gevestigd schuin tegenover het Frans Hals museum, is een straat boordevol geschiedenis. Kees Verwey woonde zelf enige tijd in een huisje aan het Groot Heiligland en kwam er graag na zijn verhuizing naar het Spaarne op nr. 108. Hij kreeg er in 1946 zijn eerste tentoonstelling in

het Frans Hals museum samen met de beeldhouwer Mari Andriessen.

Het Historisch Museum Haarlem huis-vest verschillende andere tentoonstel-lingen en belangrijke collecties. Alles is interessant. Het museum, onder de bezielende leiding van Laura van der Wijden, brengt opzienbarende stukjes van de Haarlemse geschiedenis tot leven. De prachtig ingerichte tentoon-stelling ‘Vrouwen met Lef’ op de eerste etage is zeer de moeite waard.

Leermeester Henri Boot had een wo-ning met atelier aan het Klein Heilig-land. Verwey ging er heen voor schil-derles. Aanvankelijk was hij hiervoor geweigerd door de excentrieke Boot. Op het atelier en in de woning was het een ontzettende rotzooi. Van Boot is bekend dat hij zich zelden waste en uit principe niets opruimde. Alles moest blijven zoals het was en mocht lang-zaam vergaan.

leerling heeft niets te vertellen

Op zijn atelier becommentarieerde de leermeester het werk van de leerlin-gen. Dat ging niet democratisch of in discussie vorm. “Een leerling heeft bij mij niets te vertellen,” zei hij. Naast de grondslagen van de schilderkunst, die volgens Boot een getrouwe weergave van de werkelijkheid moet zijn door zorgvuldige observatie, gaf hij de leer-lingen zijn levensfilosofie mee, geba-seerd op de theorieën van de Russische schrijver Tolstoj. Oprechte kunst kan alleen ontstaan als de kunstenaar zich spiegelt aan het leven van eenvoudige volks- en ambachtsmensen.

ondergesneeuwd door beroem-de ooms

Boot’s kijk op de samenleving stond haaks op die van Verwey. Hij groeide op in Santpoort met liefdevolle ou-ders en beroemde ooms, de architect Berlage en dichter Albert Verwey. Die kenmerkten zich door maatschappe-lijke betrokkenheid, idealisme en het centraal stellen van kunst en cultuur. De tegenstellingen maakten Verwey

erg onzeker. Hij was zo onder de indruk van zijn beroemde ooms en het leven dat zij leidden, dat hij grote moeite had zichzelf te vinden.

Onder Boot’s invloed verhuisde hij als midden twintiger naar Spaarndam om tussen vissers en arbeiders het zoge-naamde echte leven te ervaren. Hij kon er niet aarden maar zijn portretten en tekeningen uit die tijd en later tonen Boot’s invloed duidelijk.

deelname aan uitbundig Haar-lems kunstleven

Gelukkig slaagde Verwey erin zich uit-eindelijk definitief te onttrekken aan de invloed van zijn leermeester. Hij keerde terug naar Haarlem en nam volmondig deel aan het uitbundige kunstleven. Hij maakte nieuwe vrienden en zijn manier van schilderen werd persoonlijker en losser. Het diepgaand bestuderen van zijn onderwerpen is echter nooit weggegaan en blijft verbonden met zijn eigenzinnige manier van schilderen. Kijken is Zien is Beleven.

Op de tentoonstelling In het Historisch Museum Haarlem zijn een paar portret-ten te zien uit zijn beginperiode als kun-stenaar. Later, in de 50 er jaren, kwam hij opnieuw onder zware druk, toen hij een serie van meer dan 30 verschillen-de portretten maakte van Anthony Kok, dadaïstisch dichter en medewerker van het tijdschrift De Stijl. Hij werkte er ruim een jaar aan. Een aantal van de werken werd tentoongesteld in het Amsterdams Stedelijk Museum en aan-gekocht door het Rijksmuseum.

Groot Heiligland 47 - 2011 eP Haarlem. - tel: 023-5422427www.historischmuseumhaarlem.nl - www.keesverwey.org

openingstijden:Het museum is open op maandag van 12 tot 17 uur.Dinsdag tot zaterdag: Van 11 tot 17 uur.Zondag: Van 12 tot 17 uur.met een museumkaart is de toegang gratis.Zonder museumkaart betalen volwassenen euro 5,-Groepen kunnen een afspraak maken als een rondleiding gewenst is.

Links moeder, midden echtgenote en rechts vriendin charlotte van pallandt

GOOGLE®

Historisch Museum Haarlem

Van leermeester Boot naar persoonlijke vrijheid

Historisch Museum HaarlemHet Historisch Museum Haarlem is een ideale locatie om Verwey te bestuderen. Zijn werk behoort tot het cultureel erfgoed van de stad en Groot Heiligland 47, waar het Historisch museum is gevestigd schuin tegenover het Frans Hals muse-um, is een straat boordevol geschiedenis. Kees Verwey woonde zelf enige tijd in een huisje aan het Groot Heiligland en kwam er graag na zijn verhuizing naar het Spaarne op nr. 108. Hij kreeg er in 1946 zijn eerste tentoonstelling in het Frans Hals museum samen met de beeld-houwer Mari Andriessen.

Het Historisch Museum Haarlem huisvest verschillende andere tentoonstellingen en belangrijke collecties. Alles is interessant. Het museum, onder de bezielende leiding van Laura van der Wijden, brengt opzienbarende stukjes van de Haarlemse geschiedenis tot leven. De prachtig ingerichte tentoonstelling ‘Vrouwen met Lef’ op de eerste etage is zeer de moeite waard.

KEES VERWEY - Grootmeester Portrettist8

Het bestuur van de Stichting Kees Verwey ervaart Haarlem als een unieke stad voorzien van

een cultureel klimaat vol allure, dat de stad, ook in financieel moeilijke tijden, leefbaar houdt

voor jong en oud. Er is keus aan theaters, bioscopen, top musea en er wonen tienduizenden

kunstenaars, beoefenaren van creatieve beroepen en kunstliefhebbers, die zich in hun leven en

werk laten inspireren juist door het zeer gevarieerde cultureel aanbod.

Ook voor mensen van buiten Haarlem is het cultuur aanbod een trekpleister. Door hun bezoek

aan stad en omgeving, zorgen zij voor inkomsten en werkgelegenheid. De winkelstand, horeca

sector en overig bedrijfsleven hebben een groot belang bij het in stand houden van het huidige

culturele klimaat.

Onderwijs

Voor de scholen in Haarlem en omgeving zijn de musea onmisbare instituten om de leerlingen

en studenten in aanraking te brengen met cultuur.

Het bestuur van de Stichting Kees Verwey roept de nieuwe leden van de Gemeenteraad

op hun verantwoordelijkheid te nemen en te zorgen voor de cultuur in brede betekenis.

Ga hier niet aan sleutelen, cultuur uitgaven verder korten of anderszins. Tast de ziel van

Haarlem niet aan maar wees creatief. Juist door behoud van het cultureel elan zal de stad

haar bewoners door moeilijke tijden kunnen loodsen.

Bestuur Stichting Kees Verwey

Wie wil ervaren wat in de wereld gebeurt op het gebied van hedendaagse kunst kan in mu-

seum de Hallen terecht op de Grote Markt. Er worden richtinggevende tentoonstellingen

georganiseerd, kostbaar om te doen, maar Haarlem wel op de kaart houden als stad waar

het gebeurt, waar het te ervaren is en waar je dus moet zijn. Het Frans Hals museum is

het voorbeeld van een gerenommeerd museum in een provinciestad dat onder professionele

directie, voortreffelijke curatoren en marketing, ver boven zichzelf uitstijgt en een magneet is

geworden voor het bewonderen van 17de eeuwse kunst. Wie Frans Hals zegt, zegt Haarlem.

Daar kunnen bewoners van de stad volop van meegenieten.

Hetzelfde geldt voor het Teylers museum dat een cultureel instituut is van wereldklasse

en een toppositie inneemt met collecties op velerlei gebied. Spectaculaire tentoonstellingen

worden attractief verpakt en aangeboden zodat iedereen er van kan genieten. Alleen al de

bibliotheek is een wonder en zo maar te bezoeken.

Het Historisch Museum Haarlem is ook een winnaar en biedt de bezoekers een formidabele

inkijk in het verleden en heden van de stad. Speciale tentoonstellingen richten zich op

aandachttrekkende zaken uit de historie, zoals nu de tentoonstelling over Haarlemse

vrouwen. En natuurlijk de Kees Verwey exposities, de Haarlemmer bij uitstek en groot

deelnemer en bijdrager aan het culturele leven van de stad.

Aanbieding 1: Spectaculair boek over leven en werk van Kees Verwey. In plaats van € 20,- nu voor slechts € 15,- met ingevulde bon.

Aanbieding 2: Maak een keus uit vijf fraai achter glas ingelijste bloemstilleven litho’s van Kees Verwey in een gelimiteerde oplage van 25 stuk, hand genummerd en voorzien van de Stichting Kees Verwey stempel. Op de groot formaat exemplaren ontvangt u een korting van € 50,- en betaalt u slechts € 385,- De kleinere exemplaren kosten € 335,- Maar voor U met ingevulde bon € 310,- Zo lang de voorraad strekt! Wees er snel bij. De litho’s hangen in de museum lobby.

Aanbieding 3: Geef u op voor gratis deelname aan een wandeling onder uitstekende leiding door het Haarlem van Kees Verwey. De data zijn bekend in het museum. Met ingevulde bon participeert u gratis.

Aanbieding 4: Geef u nu al op voor de nieuwe lezing op een zaterdagmorgen in Haarlem door Max van Rooy over Kees Verwey. De datum en locatie in september worden later bekendgemaakt. U wordt ontvangen met koffie en cake.

lezers aanbieding Haarlems dagblad/Stichting Kees Verweyik maak gebruik van de aanbieding

❏ 1 spectaculair boek Kees Verwey

❏ 2 ingelijste litho Kees Verwey

❏ 3 Gratis wandeling Kees Verwey

❏ 4 Lezing over Kees Verwey

Bon bij uw bezoek afgeven aan de balie van het Haarlems Historisch museum.

Naam:

Adres:

Postcode:

stad:

email adres:

Vul uw email adres in als u kostenloos vriend wil worden van de Kees Verwey vriendenkring en uitgenodigd/geinformeerd wil worden over toekomstige tentoonstellingen, de uitgave van boeken, lezingen over de kunstenaar en andere activiteiten.

✂ 4 LeZers AANBieDiNGeNom de samenwerking te vieren van Stichting Kees Verwey, Historisch Museum Haarlem en het Haarlems dagblad vindt u vier interessante aanbiedingen. om gebruik te maken van de aanbiedingen die gepaard gaan met een grote korting, kunt u de coupon invullen en afgeven bij de balie van het museum aan het Groot Heiligland.

oPRoEP AAn HAARlEMSE PoliTiCiHaarlem en cultuur horen onverbrekelijk bij elkaar

UitGAVe: Stichting Kees Verwey

iDee, CreAtie eN teKst: Hans Gobes

VormGeViNG: Studio Bootspat

FotoGrAFie: Carol Winkel