Velon 2008 Kennis-maken

Hoe doe je het en wat levert het op in de praktijk?

Veldhoven

31 maart 2008

Bewustmaking van handelen van een team in

kenmerkende beroepssituaties

Lia van Haren

José Wichers-Bots

Anita Blonk

Indeling

• Lectoraat “Evaluerend Handelen”

• Voorstelrondje

• Onderzoek: vragen, opzet en resultaten

• Discussie

Pactum REC Aloysius

JoséLiaIntern FontysFontysIntern

Fontys lectoraat “Evaluerend handelen”

Lector Dr. Anita Blonk

Evaluerend handelen

• Niet alleen: evaluatie achteraf

• Maar ook: voorspellend handelen

Voorstellen

Voorstelrondje

Onderzoek

• De actuele onderwijssituatie van een VO-school voor leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum wordt in kaart gebracht.

• Er wordt getracht zicht te krijgen op de wijze waarop een team van professionals handelt binnen één school.

Onderzoeksvragen

• Hoe zeggen docenten te handelen in veelvoorkomende voor een ieder herkenbare schoolsituaties?

• Handelen alle docenten binnen één situatie op dezelfde manier?

• Wat betekent dit voor de professionalisering van het team?

Opleiding Onderwijservaring

Handelingsscripts

Kenmerkende situaties

Competenties

Theorieën

Competentieprofiel Speciale Onderwijszorg

1. Interpersoonlijk competent in de omgang met leerlingen: de leraar maakt contact met de leerling(en) en communiceert met hen.2. Orthopedagogisch competent in de omgang met leerlingen: de leraar creëert als pedagoog een klimaat dat de leerlingen voldoende veiligheid én uitdaging biedt voor hun verdere ontwikkeling. 3. Orthodidactisch competent in de omgang met leerlingen: de leraar ontwerpt als didacticus een op de leerlingen/groep afgestemde krachtige leeromgeving.4. Organisatorisch competent in de omgang met leerlingen en andere direct betrokkenen: de leraar draagt zorg voor een ordelijke en taakgerichte leeromgeving. Bovendien stemt hij de activiteiten van betrokkenen op elkaar af.5. Competent in samenwerking met collega’s: de leraar stemt zodanig af dat ook op schoolniveau alles goed op elkaar aansluit.6. Competent in samenwerking met de omgeving van de school: de leraar werkt, gezien zijn orthopedagogische en orthodidactische taak, ook samen met mensen en organisaties buiten de eigen schoolorganisatie (ouders en maatschappelijke organisaties, zoals een schoolbegeleidingsdienst, welzijninstelling, jeugdhulpverlening) en stemt met hen af. 7. Competent in reflectie en ontwikkeling: de leraar werkt voortdurend aan zijn kwaliteiten en zijn opvattingen.

Vragenlijst Competentie 2; orthopedagogisch competent in de omgang met

leerlingen

• U merkt al een tijdje dat twee leerlingen uit uw klas slecht met elkaar overweg kunnen. Er zijn veel irritaties onderling, die tot gevolg hebben dat de leer- en leefomgeving in de klas niet meer optimaal is.

Hoe gaat u hiermee om?

– Ik ga met beide leerlingen een individueel gesprek aan waarin ik hen met behulp van visuele middelen instructies geef en mijn verwachtingen duidelijk maak.

– Ik maak samen met de leerlingen een plan met een beloningssysteem dat ervoor moet zorgen dat ze zonder irritaties naast elkaar kunnen werken.

– Ik probeer met de leerling in een gesprek te achterhalen wat hij in een dergelijke situatie denkt en voelt en probeer zijn gedachten te veranderen.

– Ik kijk op welke momenten de leerlingen wel goed met elkaar overweg kunnen en probeer meer van die situaties in te bouwen.

– Ik verander mijn klasopstelling zodanig dat de leerlingen minder last van elkaar hebben.

– Ik bespreek met ouders en/of groepsleiding hoe ik dit probleem op kan lossen.– Naar aanleiding van een vervelend verlopen les ga ik met de hele klas een

gesprek aan over de sfeer in de klas.– Ik verwacht dat het probleem zich na een tijdje vanzelf oplost en wacht even af.– Ik heb geen idee hoe ik hiermee om moet gaan.– Iets anders, namelijk:

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100% keuze 2 & 3

% keuze 1

Open vragen

• Hoe hebt u dat geleerd? • Zou u anders met deze situatie om willen gaan? En

zo ja, hoe dan? • Wat hebt u hiervoor nodig? • Wat zou u graag willen dat de school u biedt?

Conclusie

• Docenten gebruiken binnen dezelfde situaties verschillende handelingsscripts

• Men leert van ervaring, opleiding/cursus, begeleiding en literatuurEr zijn geen verschillen gevonden in onderwijservaring, leeftijd, geslacht, onderwijsfunctie of opleiding.

• Docenten zeggen niet anders met deze situaties om te willen gaan.

• Docenten geven aan een sterke behoefte aan kennis over autisme te hebben.

Speerpunten

• Eenduidigheid in het team

• Handelingsplanning

Gevolgen van onderzoekTeamInzicht in relevante alledaagse thema'sOntwikkelen een visie op de dagelijkse

praktijk en onderwijs in het algemeenGevoeligheid voor het evaluatieproces

Studiedag handelingsplanning: formuleren van smart doel voor individueel en groepsplan

Verzoek om continuering van de video-opnamen

IB-ersAangepaste werkwijzeAan slag met video-opname en interview

competentieprofiel: video-opname als begeleidingsmiddel

ZorgteamFormatie uitgebreid (IB-ers)Zorgteam geformeerd

School10 schoolregels opgesteldOnderzoeksmatig werken: Vragenlijst ouderbetrokkenheid

Vragenlijst leerling tevredenheidINK

Hoe ziet u deze methodiek binnen uw opleiding?

Wat kan deze methodiek betekenen voor opleidingen?

Vindt u dat alle leerkrachten op dezelfde manier zouden moeten

handelen?