ICT-integratie in de lerarenopleiding: TPACK als oplossing?

Joke Voogt & Petra Fisser Studiedag Velon

Utrecht, 12 november 2010

In deze workshop

Wat is TPACK?

TPACK the Game

Wat kan TPACK betekenen voor de lerarenopleiding

Uitgangspunten

Docenten geven les in zeer complexe, dynamische omgevingen

Dit vereist verschillende soorten gespecialiseerde kennis

Goed onderwijs wordt grotendeels bepaald door het hebben en

kunnen toepassen van rijke, goed georganiseerde en geïntegreerde

kennis op verschillende gebieden, waaronder

Kennis van het inhoudsdomein

Kennis over de student, en hoe hij/zij denkt en leert

Maar ook

Kennis over technologie die het onderwijs kan ondersteunen

Docenten en technologie

Ondanks alle ervaringen en vorderingen van de afgelopen

decennia:

Hebben docenten vaak onvoldoende ervaring met het gebruik

van ICT

Hebben veel docenten hun diploma gehaald op het moment dat

de mogelijkheden van ICT gelimiteerder was dan nu

Vinden veel docenten van zichzelf dat zij niet voldoende

voorbereid zijn om ICT in het onderwijs te gebruiken

Zien nog veel docenten het nut niet in van het gebruik van ICT in

het onderwijs

Leren om ICT te gebruiken

Veel docenten hebben onvoldoende of verkeerde training gehad als

het gaat om ICT-gebruik

Veel cursussen/trainingen/nascholing richten zich op een “one size-

fits-all approach”, terwijl docenten in verschillende contexten werken

en er geen “beste” manier is om ICT te integreren in het curriculum

van een school

Het leren om ICT te integreren in de onderwijspraktijk zou een directe

link moeten hebben met deze onderwijspraktijk en binnen een

specifiek vak of inhoudsdomein

Leren om ICT te gebruiken

De kernboodschap als het gaat om het verzorgen van goed onderwijs

dat ondersteund wordt met ICT is dat je rekening moet houden met

de inhoud van het vak dat je geeft (Content)

de (vak)didactiek die daarbij hoort (Pedagogy)

de technologie die dit kan ondersteunen (Technology)

EN DE RELATIES TUSSEN DEZE ASPECTEN

Het TPACK model biedt een raamwerk voor de kennis en

vaardigheden die een docent moet hebben om ICT te kunnen

integreren in het onderwijs

Het TPACK model

Koehler & Mishra (2006):

De integratie van ICT in de

onderwijspraktijk is gebaat bij

een zorgvuldige afstemming

tussen vakinhoud, vakdidactiek

en de mogelijkheden van ICT

Docenten die ICT willen

integreren moeten daarom

competent zijn op alle drie

domeinen

Content knowledge•Kennis van feiten, concepten, theorieën en procedures•Verklarende kaders•“regels” voor bewijs-voering

Pedagogical knowledge•Voorkennis van leerlingen•Inzet van bronnen•Klassenmanagement •Ontwikkeling & implementatie van lessen•Evaluatie van leerprestaties

Technological Knowledge•Vaardigheden om specifieke ICT-toepassingen te hanteren•In staat zijn om specifieke ICT-toepassingen aan te leren en op waarde te schatten•Een functioneel begrip van ICT

Technological Knowledge in Kennisbasis ICT•De docent toont aan dat hij:

•over algemene kennis van ICT beschikt en de vaardigheden ten aanzien van•bestandsbeheer beheerst;•diverse hardware (beamer, digitaal schoolbord, digitale foto/videocamera) kan•bedienen en aansluiten op de computer;•kan omgaan met een tekstverwerker;•etc.

Pedagogical Content Knowledge: Vakdidactiek, de kennis die de docent heeft om het vak vorm te geven en aan te passen met het oog op instructie

Technological Content Knowledge:Hoe de vakinhoud verandert ten gevolge van ICT

Technological Pedagogical Knowledge: Hoe didactiek verandert ten gevolge van ICT

Technological Content Knowledge in Kennisbasis ICT•De docent toont aan dat hij:

•gebruik maakt van diverse vindplaatsen van digitaal leermateriaal en in staat is om hieruitzijn eigen (digitale, interactieve) leereenheid te arrangeren;•etc.

Technological Pedagogical Knowledge in Kennisbasis ICT•De docent toont aan dat hij:

• ICT middelen in verschillende, daarvoor geschikte, onderwijssituaties/-activiteiten kangebruiken en zijn keus kan beredeneren;• digitale leermiddelen kan inzetten om leerlingen te motiveren en stimuleren;•Een (a)synchrone online discussie kan organiseren en modereren•etc.

TPACK

Technological pedagogical content knowledge is een concept dat

ontstaat uit de interactie tussen de verschillende kerngebieden

Aandachtspunten:

Er is geen beste oplossing die geldt voor elke docent, elk vak, of

elke onderwijsvisie

De vaardigheid van de docent om te “spelen” met de kerngebieden

en het overlap tussen de gebieden is van groot belang

Het negeren van deze complexiteit leidt tot te makkelijke

oplossingen of mislukkingen

Video: een voorbeeld van TPACK in de praktijk

Hoe kan het TPACK model gebruikt worden?

Als leidraad om ervoor te zorgen dat er altijd een zorgvuldige

afstemming plaatsvindt tussen vakinhoud, vakdidactiek en de

mogelijkheden van ICT

De uitwerking van het TPACK concept op het niveau van vakken geeft

aanwijzingen voor de inhoudelijke inrichting van opleidingstrajecten,

waarin ICT een geïntegreerd onderdeel is van vakdidactische

professionalisering voor zowel toekomstige als zittende docenten

Ondersteuning van docenten (in opleiding)bij de verwerving van TPACK?

Mentortrajecten voor lerarenopleiders: ICT experts (geen technici!!) werken

samen met lerarenopleiders bij de integratie van ICT in hun onderwijs

Koppeling: koppel studenten lerarenopleiding aan hun stagedocenten en

ondersteun beiden in de integratie van ICT

Gezamenlijk herontwerp (Learning Technology by Design of

“Docentontwerpteams”)

Docenten werken samen aan curriculum en materialen,

waardoor zij bezig zijn met het verbeteren van onderwijs

en tegelijkertijd bezig zijn met eigen professionalisering

Binnen de opleiding moet een inhoudelijk ICT expert zijn die ondersteuning

kan bieden

Conclusie

Het kan…

Door in de lerarenopleiding ICT te integreren in het vakinhoudelijk/ vakdidactisch

onderwijs,

waarbij de nadruk gelegd wordt op de 3 kennisdomeinen

en de interactie daartussen,

kunnen “TPACK-competente” docenten ontstaan

Ons onderzoek: literatuurstudie (afgerond) en onderzoek naar TPACK en

docentontwerpteams (in lerarenopleiding en bij zittende doceten) in Nederland,

Koeweit, Ghana, Tanzania en Vlaanderen!

Meer informatie? www.tpacknl.nl http://www.tpacknl.nl/

TPACK the GAME

Ontwerp een les / lesactiviteit met een gegeven C, P, en T

Hoe ondersteunt de ICT-toepassing het leren van de leerling in deze

les/ lesactiviteit?

Zijn er andere ICT toepassingen die volgens jullie beter passen bij

deze lesactiviteit?