Van idee naar IE - over exploitatie van wat je bedacht hebt

Raymond Snijders05-10-2015Gastcollege IE – Ondernemingsrecht (Windesheim Flevoland)

Even voorstellen Gewoon Raymond Snijders. Geen jurist Informatiespecialist bij Windesheim Werkt met – en schrijft over –

auteursrecht, licenties, ebooks, social media en Open Access

Auteursrechten Informatie Punt IE in de praktijk

IE is namelijk overal!

Waarom is IE belangrijk? Intellectuele eigendom: het recht om

in een mondiale kennismaatschappij je eigen intellectuele prestatie te exploiteren

Concurrentieverhoudingen: exclusiviteit versus mededingingAlleen de auteursrechtindustrie al draagt 6% bij aan het Nederlands Bruto Nationaal Product en aan 7,4% van de werkgelegenheid (529K banen in NL) – bron: Economic contribution of copyright-relevant industries in the Netherlands, 2014

Europees bezien draagt de auteursrechtindustrie 509 miljard bij aan het Europees Bruto Nationaal Product en zijn er 7 miljoen banen in de EU. -bron: Copyright works http://creativityworks.eu/facts-figures/the-cw-infographic/, 2015

Wat verstaan we onder IE? Twee soorten

intellectuele eigendom: Industrieel

eigendomsrecht (beschermt uitvindingen, merken, tekeningen & modellen, handelsnamen, chips en plantenrassen)

Auteursrecht (beschermt rechten van de maker op zijn of haar werk en is persoonsgebonden)

Verschillen en overeenkomsten

Beide rechten bieden bescherming voor creatieve inspanningen om met een mate van exclusiviteit zelf de exploitatie te regelen

Auteursrecht ontstaat ‘automatisch’ door het creëren van een werk. Lange beschermingsduur maar lastiger te handhaven

Een industrieel eigendomsrecht moet aangevraagd worden (voldoen aan criteria) en wordt vervolgens wel of niet verleend. Vaak kortere beschermingsduur, kan kostbaar zijn maar wel sterke/ruimte bescherming

Octrooirecht Het octrooirecht beschermt

uitvindingen Geregeld in de Rijksoctrooiwet Een uitvinding kan zijn:

een product, in de terminologie van het octrooirecht een ‘voortbrengsel’, zoals een onderdeel van een mobieltje of

een proces, in de terminologie van het octrooirecht een werkwijze om tot een product te komen of

een stof zoals bijv. een geneesmiddel

Octrooirecht Een uitvinding is octrooieerbaar als

deze voldoet aan vereisten van: nieuwheid; inventiviteit; industriële toepasbaarheid.

Nieuwheid betekent dat het niet tot de huidige ‘stand der techniek’ behoort. Het mag *nergens* bekend zijn

De tweede eis betekent dat het product of proces een verrassende, niet voor de hand liggende oplossing is.

Octrooirecht De derde eis betekent dat theorieën,

wiskundige methoden, dienstverlening, etcetera niet geoctrooieerd kunnen worden.

Octrooien kun je voor NL (Octrooicentrum) aanvragen, op Europees en internationaal niveau

Het recht op een octrooi wordt voor maximaal 20 jaar verleend maar moet, tegen betaling, jaarlijks verlengd worden.

En dan heb je een octrooi Openbare bekendmaking (na uiterlijk

18 maanden) is een voorwaarde om het octrooi te krijgen Bekendmaking is ook een risico. Soms is

geheimhouding een betere bescherming Gedurende max. 20 jaar een

product-/proces-/stofmonopolie. Verbodsrecht

En octrooien zijn verhandelbaar. Verkoop of licentie, kijk naar Apple, Samsung, Google en Microsoft

Waar kun je zoeken? http://

www.rvo.nl/onderwerpen/innovatief-ondernemen/octrooien-ofwel-patentenhttp://nl.espacenet.com/

Merkenrecht Beschermt je merk. Dat waar je

publiek jouw producten of diensten aan herkent

*Geen monopolie* op de kenmerken Geregeld in het Beneluxverdrag

inzake Intellectueel Eigendom (BVIE) “Alle benamingen, tekeningen,

afdrukken, stempels, letters, cijfers, vormen van waren of van verpakking en alle andere voor grafische voorstelling vatbare tekens (…)” (artikel 2.1 BVIE)

Merkenrecht Registratie in het Merkenregister

Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Ook Europees en internationaal mogelijk

Een merk moet Deugdelijk* (als totaalindruk onderscheidend, niet

beschrijvend), geoorloofd (o.a. niet misleidend) en Rechtmatig (niet gelijk zijn aan eerdere merken of

verwarrend) zijn. Dat laatste wordt niet getoetst vooraf!

En dan heb je een merk Bescherming gedurende 10 jaar maar

kan tegen betaling oneindig verlengd worden

Verloopt echter als het merk 5 jaar lang niet gebruikt is. Of als het merk verwatert doordat de merknaam de productnaam is geworden zoals luxaflex of walkman

Heb je een merk dan kun je optreden tegen gelijke merken voor dezelfde waren/diensten of tegen gelijksoortige merken die (mogelijk) verwarring kunnen creëren bij het publiek

Meer met merken Verwarring is een zeer breed begrip

en daarmee biedt het merkenrecht potentieel zeer veel bescherming.

British Sky Broadcasting vs SkyDrive (2013)

Maar er zijn grenzen: Ajax is een brandblusser, schoonmaakmiddel en voetbalclub

Waar kun je zoeken? https://register.boip.int/bmbonline/intro/select.do?language=nl

Handelsnamenrecht Er is overlap met het merkenrecht

maar met enkele essentiële verschillen: Handelsnaam mag wel beschrijvend zijn Geen andermans merk in een

handelsnaam Handelsnaam is automatisch beschermd

door het te gebruiken (geen registratie verplicht in het handelsregister van de KvK)

Minder bescherming omdat gelijke handelsnamen in verschillende gebieden of met verschillende producten zelden leidt tot verwarring. En beschermt ook alleen tegen dezelfde bedrijfsnaam

Waar kun je zoeken? http://www.kvk.nl/zoeken/handelsregister/

Auteursrecht Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.(artikel 1 Auteurswet)

Wie is die maker? Degene die de intellectuele of

creatieve prestatie levert is de maker van een werk. Het maakt wel uit of je dat in opdracht, of

in dienst van, een ander doet want de maker is niet altijd de auteursrechthebbende.

De werkgever is auteursrechthebbende als één van zijn werknemers een werk maakt. Daar kan in een (arbeids)overeenkomst van afgeweken worden. Of juist niet zoals in het hbo.

Wat is een werk?“Een werk van letterkunde,

wetenschap of kunst” 1° boeken, brochures, nieuwsbladen, tijdschriften en alle andere geschriften; 2° tooneelwerken en dramatisch-muzikale werken; 3° mondelinge voordrachten; 4° choreografische werken en pantomimes; 5° muziekwerken met of zonder woorden; 6° teeken-, schilder-, bouw- en beeldhouwwerken, lithografieën, graveer- en

andere plaatwerken; 7° aardrijkskundige kaarten; 8° ontwerpen, schetsen en plastische werken, betrekkelijk tot de

bouwkunde, de aardrijkskunde, de plaatsbeschrijving of andere wetenschappen;

9° fotografische werken; 10° filmwerken; 11° werken van toegepaste kunst en tekeningen en modellen van

nijverheid; 12° computerprogramma’s en het voorbereidend materiaal;

Wat is een werk? (2) Eigenlijk kan alles wat je maakt,

schrijft, fotografeert, tekent enz een werk zijn mits het origineel is. Teksten, foto’s, logo’s, je product enz.

Een eigen, oorspronkelijk karakter dat het persoonlijk stempel van de maker draagt. Geen kopieën, geen bewerkingen,

vertalingen enzovoorts Geen banale of triviale inhoud

Welke rechten heb je dan? Openbaar maken is het verspreiden,

delen, uploaden, vertonen, voordragen, verhuren, uitlenen of uitzenden van een werk voor een breed publiek.

Iets dat (gratis) openbaar gemaakt is, is nog steeds auteursrechtelijk beschermd. Anderen hebben dus altijd toestemming nodig om het ergens anders voor te gebruiken

Welke rechten heb je dan?Verveelvoudigen (exploitatie) Vertalingen, verfilmingen,

bewerkingen en nabootsen in gewijzigde vorm

Vastleggen van een werk op een drager. Kopiëren dus.

Auteursrecht is een verbodsrecht (geen recht op betaling!)

Beschermingsduur is 70 jaar na het overlijden van de rechthebbende

Wel uitputting voor stoffelijke exemplaren

Toestemming, vergoeding enlicenties Toestemming vragen om

auteursrechtelijk beschermde werken te gebruiken voor je eigen doeleinden is de essentie van omgaan met andermans werken.

De auteursrechthebbende kan daar voorwaarden aan stellen zoals een vergoeding maar ook bepalen hoe en waarvoor je een werk wel of niet mag gebruiken.

Licenties leggen dit soort afspraken vast tussen rechthebbende en gebruiker

Voorbeeld

Fotoshoot

De beperkingen Auteursrecht kan botsen met o.a.

mededingingsrecht en EVRM In de Auteurswet zelf:

Citaatrecht Privékopiëren Reprorecht Publicaties van de openbare macht Onderwijsbeperking Excepties voor bibliotheken

De beperkingen (2) In de Auteurswet zelf:

Portretrecht: indien in opdracht gemaakt komt het auteursrecht toe aan de geportretteerde en niet aan de fotograaf of schilder.

Portretrecht: indien niet in opdracht gemaakt kan de geportretteerde bezwaar maken mits dat belang zwaarder weegt dan dat van de rechthebbende. En de rechter bepaalt…

Welk IE past bij welk idee? Octrooirecht is juridisch het sterkst

(geeft een productmonopolie) maar is duur

Merkenrecht geeft geen monopolie maar wel een erg ruime bescherming

Auteursrecht is gratis, geldt automatisch op producten, logo’s en verpakkingen maar biedt dankzij de vele beperkingen een zwakke bescherming

Bedankt voor de aandacht. Nog vragen?

Raymond Snijders

auteursrechten@windesheim.nltwitter.com/rsnijders