Mag1010 auteur Harrie Heemskerk Mag1010

20 Mag1010 | 08 | 2015 Mag1010 | 08 | 2015 21

Een groot deel van de energiebehoefte op het eiland Texel

wordt al opgewekt uit hernieuwbare bronnen als zon, wind,

biogassen en geo-thermiek. Maar niet alleen de opwekking

van energie werd de afgelopen jaren sterk verduurzaamd,

ook het verbruik ervan wordt zo veel mogelijk teruggebracht.

Als onderdeel van die aanpak wordt nu onder meer het

elektriciteitsverbruik van de openbare verlichting op het

eiland met tweederde gereduceerd. Dit wordt bereikt door

de toepassing van energiezuinige led-lichtbronnen, aan-

gestuurd door intelligente meet-, regel- en signalerings-

systemen. Hierdoor reageert de OVL dynamisch op de

voortdurend wisselende weers- en verkeersomstandigheden.

Na deze transitie is nog slechts een derde deel van het

huidige elektriciteitsverbruik van de OVL nodig. Dit

resterende deel laat Texel opwekken uit hernieuwbare

bronnen. Hiermee wordt de gehele openbare verlichting

op het eiland, als eerste gemeente in Nederland, energie-

neutraal.

Egeria

Het internationale Imtech-concern maakte de afgelopen

zomer zoals bekend een woelige tijd door. Maar Traf-

fic & Infra werd overgenomen door het Nederlandse

Egeria- concern. “En daar zij wij heel blij mee”, zo reageert

Accountmanager Urban Bert Hendriksen. “Wij kunnen

gewoon doorgaan met alle mooie projecten die wij in op-

dracht hebben, en weer nieuwe projecten ontwikkelen.”

Egeria is een onafhankelijke Nederlandse investerings-

maatschappij, gericht op gezonde Nederlandse bedrijven

met een ondernemingswaarde tussen de 50 en 250 miljoen

euro. Zij heeft een vermogen onder beheer van ruim 1,7

miljard euro en is continu op zoek naar nieuwe investerings-

mogelijkheden.

Egeria beschikt momenteel over een portefeuille van zo’n

twaalf Nederlandse ondernemingen, waaronder het binnen

de elektrotechniek bekende Hitec Power Protection. Hitec

ontwikkelt, vervaardigt, levert en onderhoudt noodstroom-

systemen, die de continuïteit van de elektriciteitsvoorziening

waarborgen op kritische installaties als in datacenters,

financiële instellingen, ziekenhuizen en luchthavens plus

vliegvelden.

3000 armaturen

Traffic & Infra heeft zijn hoofdkantoor in Amersfoort. Bij dit

bedrijfsonderdeel werken meer dan 2000 mensen, de

omzet bedraagt bijna 400 miljoen euro per jaar. Deze divisie

heeft vestigingen in onder meer Nederland, het Verenigd

Koninkrijk, België, Finland, Zweden en Polen. Het bedrijf

houdt zich bezig met infrastructurele installaties in de

openbare ruimte en de gebouwde omgeving, waaronder

elektriciteitsnetten, verlichting, verkeersregelinstallaties en

-managementsystemen.

Traffic & Infra verwierf het afgelopen jaar de opdracht om

op het Waddeneiland Texel alle openbare verlichting te

innoveren tot volledig duurzame verlichting. Hierbij gaat het

in totaal om 3000 led-armaturen en –bronnen, inclusief alle

slimme meet- en regelsystemen, de voorschakelapparatuur,

de schakel- en verdeelinrichtingen, en de elektriciteitsvoor-

ziening.

Iedere gemeente

“Zo’n reductie van het elektriciteitsverbruik van de

openbare verlichting als op Texel is in principe haalbaar v

oor iedere gemeente in ons land”, betoogt accountmanager

Hendriksen: “Zouden alle gemeenten, provincies en Rijks-

waterstaat hiertoe overgaan, dan levert ook de overheid zelf

een enorme bijdrage aan de internationale energietransitie

die in het jaar 2020 zou moeten zijn voltrokken.”

‘Zo kan het ook in andere Nederlandse gemeenten’

Openbare verlichting Texel energie-

neutraal

De openbare verlichting (OVL) van de gemeente Texel wordt volledig energieneutraal. Dat past binnen

het streven van het Waddeneiland om uiteindelijk ook als geheel totaal energieneutraal en zelf-

voorzienend te worden. Dit prestigieuze OVL-verduurzamingsproject is ontwikkeld door de gemeente

zelf en wordt uitgevoerd door Imtech Traffic & Infra. ‘Accountmanager Urban’ Bert Hendriksen van

dit bedrijf vertelt graag hoe zo’n project tot stand komt. Want op deze wijze kunnen ook andere

gemeenten - en zelfs heel Nederland - een aanzienlijke bijdrage leveren aan de internationale milieu-

doelstellingen. “Dat vraagt echter niet alleen om innovatieve techniek, maar ook om een innovatieve

manier van aanbesteden”, zo voegt hij daaraan toe.

De openbare verlichting maakt nu nog gemiddeld 50 procent uit van de totale elektriciteits-

nota van een gemeente. Dat kan fors omlaag. Per jaar gaat zo’n vijf tot acht procent van de

openbare verlichting in ons land in storing. Ook dat kan beter.

De Nederlandse gemeenten hebben jaren geleden de OVL-installaties van de energiebedrijven overgenomen of onder hun beheer gekregen. De meeste

daarvan zijn inmiddels sterk verouderd en moeten worden gerenoveerd. Ze gebruiken onnodig veel energie.

‘Dit vraagt niet alleen om innovatieve techniek, maar ook

om innovatief aanbesteden’

Mag1010

Mag1010 | 08 | 2015 23

Daarnaast levert dit aanzienlijke financiële besparingen op,

zo rekent hij voor. Maar dan moet er naar zijn ervaring eerst

nog iets anders veranderen in ‘openbaar verlichtingsland

Nederland’.

Innovatie aanbesteding

Hij legt uit wat: “De meeste gemeenten hebben net als Texel

– al jaren geleden bij de liberalisering van de energiemarkt -

de OVL-installaties van de energiebedrijven overgenomen of

onder hun beheer gekregen. De meeste daarvan zijn inmid-

dels sterk verouderd en moeten worden gerenoveerd.”

Om dit rendabel en tegelijkertijd duurzaam te kunnen doen,

zouden zij om te beginnen hun eigen openbare aanbeste-

dingstrajecten moeten innoveren:

“Openbare verlichting wordt vaak aanbesteed in een

onderhoudsovereenkomst over een periode van vier jaar.

Deze termijn is voor aannemers vaak te kort om in het

OVL-areaal te kunnen investeren. De betreffende aanne-

mer loopt immers het risico het werk na vier jaar weer te

verliezen aan een concurrent.”

Aan de hand van het project op Texel rekent hij voor waarom

besparingen op het elektriciteitsverbruik van de OVL alleen

haalbaar zijn binnen moderne samenwerkingsverbanden,

die gericht zijn op duurzaamheid en energiebesparing. En

op een gezond bedrijfsrendement voor alle deelnemende

partijen over een lange termijn, in plaats van een korte

samenwerking tussen installatiebedrijf en opdrachtgever.

DBFMO en Esco

DBFMO-overeenkomsten en Esco’s zijn veel gehanteerde

termen bij deze manier van gelijkwaardige samenwerking

Wecycle: ‘Armaturen nog te weinig ingezameld’

Awards en een ‘koekie bij een bakkie’

Bij de start van dit lichtseizoen beloonde Wecycle drie installatiebedrijven voor hun inzameling van energiezuinige lampen, armaturen en

voorschakelapparatuur. De Ziut-vestiging in Weert, installatiebedrijf A.Hak in Veghel, en de Parallel Groep ETB Vos in Utrecht wonnen dit

jaar de ‘Gouden Bakkie Award’. Deze onderscheiding is genoemd naar de speciale herkenbare bakken van Wecycle waarmee lampen en

armaturen veilig kunnen worden ingezameld voor recycling.

Naast de drie award-winnaars nomineerde

Wecycle nog 47 andere inzamelpartners uit

het professionele circuit, die volop lampen en

armaturen inzamelen. Als dank daarvoor ont-

vingen zij een luxe koekenpakket. Een ‘koekie

bij een bakkie’ dus.

Voor al deze bedrijven is een verantwoorde

inzameling en recycling van afgedankte

lampen, armaturen en voorschakelapparatuur

een belangrijk onderdeel van het MVO-beleid.

Dit geldt ook voor Traffic & Infra (zie bijgaand

artikel). Dit bedrijf is al sinds 2005 inzamel-

partner van Wecycle, de uitvoeringsorganisatie

van onder andere de Stichting LightRec.

LightRec zorgt ervoor dat voor alle aangesloten

Nederlandse fabrikanten en -importeurs de

afgedankte verlichtingsbronnen, -componenten

en –materialen verantwoord worden

ingezameld en gerecycled. Daarmee blijven

grondstoffen behouden en komen schadelijke

stoffen niet in het milieu terecht.

Elektrotechnische installatiebedrijven spelen

hierbij een belangrijke rol. Zij onderhouden

immers doorgaans de OVL-installaties en de

verlichtingsinstallaties in gebouwen. Wecycle

beloont daarom ieder jaar drie ET-bedrijven

in verschillende categorieën met de Wecycle

Gouden Bakkie Award.

Traffic & Infra won de Award in 2014 in

de categorie drieduizend tot dertigduizend

lampen. Dit bedrijf levert alle afgedankte

energiezuinige lampen zoals tl-buizen, spaar-

lampen, armaturen en voorschakelapparatuur

in bij Wecycle. Via deze organisatie worden de

lampen en armaturen vervolgens gerecycled,

waarna de meeste grondstoffen opnieuw

worden gebruikt en schadelijke stoffen worden

verwijderd.

Te weinig armaturen

Belangrijke voorwaarde voor het winnen van

de Award is dat de bedrijven naast lampen

ook armaturen inleveren. Het inleveren van

armaturen blijft namelijk nog ver achter bij de

inlevering van lichtbronnen.

De deelnemende elektrotechnische installatie-

bedrijven deponeren de afgedankte verlich-

tingsonderdelen op het eigen bedrijfsterrein in

verschillende inleverbakken die door Wecycle

gratis beschikbaar worden gesteld. Als ze vol

zijn, haalt deze stichting ze ook kosteloos weer

op.

Steeds meer ingezameld

In totaal zijn nu ongeveer 1.200 installatie-

bedrijven inzamelpartner van Wecycle.

In 2014 werd op deze manier 1,7 miljoen kilo

aan spaarlampen en tl-buizen, plus 2 miljoen

kilo aan armaturen en voorschakelapparatuur

ingezameld. Meer dan de helft van de 3,7

miljoen kilo ingezameld materiaal is afkomstig

uit het professionele circuit.

Installateurs die nog geen partner zijn, kunnen

zich gratis aanmelden via wecycle.nl/bakkie

Santon Circuit Breaker Services verzorgt vanaf 1 oktober 2015

technisch en commercieel support van Metroform

Per 1 oktober 2015 zal Santon Circuit Breaker

Services B.V. zorg dragen voor ondersteuning,

onderhoud, technisch en commercieel support van

Metroform laagspanning schakel- en verdeelinrichtingen.

Santon Circuit Breaker Services heeft hiervoor alle

verworven van de vorige eigenaren. Tevens hebben wij

op het ogenblik drie technische specialisten in dienst

met samen meer dan 100 jaar ervaring met Metroform

schakel- en verdeelinrichtingen. Onze vakkundige

service engineers staan tot uw beschikking voor

onderhoud, schakelmateriaal upgrades of uitbreidingen

aan deze Metroform switchgear (Engelse benaming)

Voor meer info kunt u terecht op www.santoncbs.com

tussen opdrachtgevers en aannemers. DBFMO staat voor

Design, Build, Maintain, Finance & Operate. Binnen zo’n

overeenkomst neemt een consortium van verschillende

partijen het hele traject van ontwerp, bouw en installatie,

onderhoud, financiering en bedrijfsvoering van een project

voor zijn rekening. En dit tegen een vaste periodieke ver-

goeding van de opdrachtgever/eindgebruiker, die voor een

lange termijn wordt vastgelegd. Gedurende die gehele

periode kan de eindgebruiker rekenen op een vast bedrag

aan totale gebruikslasten, hij weet dus precies wat zijn of

haar ‘total cost of ownership’ (TCO) zal zijn.

Een Esco lijkt daar op. Dat is een Energy Service Com-

pany die door de alle betrokken partijen, waaronder de

opdrachtgever, de financier, het energiebedrijf en vaak

ook het installatiebedrijf, samen wordt opgericht. Zo’n

samenwerkings verband, waarbinnen zowel de resultaten als

de risico’s worden gedeeld, is gericht op verduurzamings-

projecten binnen zowel de woning- en utiliteitsmarkt, en op

energiebesparing in de industrie en infrastructuur.

Hendriksen: “De aanbesteding op basis van een DBFMO-

overeenkomst of binnen een Esco is dus een heel andere

dan de gangbare aanbesteding aan de inschrijver met

de laagste eenmalige aanneemsom. Bezuinigen op die

eenmalige investeringslasten kan bij de huidige stand der

techniek leiden tot veel hogere (energie)lasten gedurende

de lange gebruiksperiode daarna. Eén keer samen initieel

meer investeren in innovatieve duurzame technieken leidt

tijdens het gebruik van het gebouw of de infrastructuur juist

tot grote besparingen. Groter zelfs dan de extra eenmalige

investeringslasten. De Terug Verdien Tijd (TVT) ligt echter

vaak wat verder in de toekomst, dat vereist een overeen-

komst voor langere tijd.”

Het Waddeneiland Texel wil helemaal

energieneutraal en zelfvoorzienend worden.

Waar het maar kan worden zonnepanelen

geïnstalleerd.

Mag1010

Mag1010 | 08 | 2015 25 © PHOENIX CONTACT 2015TT 01-14.000.L1

Overspanningsbeveiliging

opnieuw uitgevonden

Zo functioneren uw

installaties betrouwbaar

Safe Energy Control technologie dient

als basis voor een bliksem- en over-

spanningsbeveiliging met een lange

levensduur en een hoog prestatieniveau.

De revolutionaire vonkbrug voorkomt

elke netvolgstroom. Uw installatie,

inclusief zekeringen en afleiders, wordt

ermee ontzien.

Bij alle gangbare toepassingen kan zo

een separate afleidervoorzekering wor-

den uitgespaard. Compacte en modulair

steekbare afleiders vereenvoudigen de

installatie aanzienlijk.

Meer informatie?

Telefoon (03165) 59 17 20 of

phoenixcontact.nl/sec

Mag1010

26 Mag1010 | 08 | 2015 Mag1010 | 08 | 2015 27

Mag1010

Door het historisch gegroeide nationale karakter van verkeersre-

gelinstallaties (VRI’s) en openbare verlichting (OVL) voldoen deze

in veel landen nog aan nationale normen. Zo ook in ons land.

Maar deze nationale normen worden steeds meer door internati-

onale normen overkoepeld en verenigd. Hierdoor kunnen nieuwe

technieken op grotere, internationale schaal worden ontwikkeld en

toegepast.

Dit vraagt ook in ons land om nationale normcommissies, die het

Nederlandse standpunt goed vertegenwoordigen bij het internationale

overleg over nieuwe internationale normen voor deze systemen en

installaties.

Op Europees en wereldniveau gebeurt dat niet alleen bij respectievelijk

CENELEC en IEC voor de elektrotechniek, maar ook bij CEN en ISO voor

de overige technieken die hierbij worden toegepast. Het gaat bij OVL

en VRI’s immers niet alleen om elektrotechnische, maar ook om onder

meer mechanische en visuele aspecten.

Op zowel de OVL als de VRI’s zijn in ons land op de eerste plaats de

meer algemene elektrotechnische laagspanningsnormen NEN 1010

en NEN 3140 van kracht. Via NEN 1010 is ook onder meer de inter-

nationale NEN-EN-IEC 61439 voor de schakel- en verdeelinrichtingen in

deze installaties van toepassing. Bij heel grote OVL-systemen, VRI’s en

verkeers managementsystemen langs snelwegen, die worden gevoed

vanuit een eigen onderstation in het openbare elektriciteitsnet, zijn ook

nog eens de wereldwijde en Europese hoog spanningsnormen

NEN-EN-IEC 61936 en NEN-EN 50522 van kracht.

OVL-normen

Verder zijn er voor de OVL de meer specifieke normen NEN-EN 13201

deel 2, 3 en 4 en de Nederlandse Praktijkrichtlijn NPR/TR 13201 deel 1

daarbij.

Op wereldniveau is door ISO een nieuwe technische commissie in het

leven geroepen die deze normalisatie gaat stroomlijnen met de normen

van de formele Europese en nationale normalisatie-instituten. In ons

land is dat de Normcommissie Verlichting (351005) bij NEN, waarvan

onder meer de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV),

het Intergemeentelijk Overlegorgaan Openbare Verlichting (IGOV),

fabrikanten, organisaties en certificerende instellingen lid zijn.

VRI-normen

Ook voor de VRI’s zijn er meer specifieke normen. De hierbij belang

hebbende marktpartijen en organisaties in ons land worden bij het

internationale overleg hierover vertegenwoordigd door normcommissie

NEC 214 ‘Elektrische Verkeersregelinstallaties’. Naast het behartigen

van de Nederlandse belangen binnen de Europese commissies is

NEC 214 verantwoordelijk voor de Nederlandse norm NEN 3384

Verkeersregelinstallaties. NEN 3384 is samen met de drie Europese

normen NEN-EN 12675, NEN-EN 50556 en NEN-EN 50293 de norm

waarmee in ons land invulling wordt gegeven aan het Ministeriële

Besluit ‘Regeling Verkeerslichten’.

Daarnaast zijn er meer algemene Europese normen. Voorbeeld hiervan

is NEN-EN 12368 over de niet ET-aspecten van de signalering, met

als Nederlandse aanvulling NEN 3322; NEN-EN 12675 over verkeers-

veiligheidsaspecten; en NEN-EN 12352 over andere waarschuwings-

en veiligheidsverlichting.

De elektrotechnische normen voor VRI’s worden op dit moment

vernieuwd. Dit is de eerste vernieuwing van de eerste Europese normen

voor VRI’s die nu tien jaar van kracht zijn. De grootste aanpassing wordt

de draadloze communicatie tussen en met de VRI’s (lees meer daarover

in bijgaand artikel).

De besturing van verkeersregelinstallaties loopt vanwege de veiligheid

nog altijd over bekabeling. De techniek om deze besturing draadloos te

maken is nu voorhanden. Maar er moeten wel speciale (veiligheids)eisen

aan worden gesteld.

Net als alle Europese normen gaan de nieuwe normen alleen prestatie-

eisen stellen aan de VRI. Daarnaast wordt in Nederland een Nederlandse

Praktijkrichtlijn (NPR) ontwikkeld als juridisch sterkste uitvoerings-

methode om aan de prestatie-eisen in de norm zelf te voldoen.

Deze commissie bestaat uit:

J.M. de Witt, DIVV, voorzitter

E. Henning, Ko Hartog Verkeerstechniek

Ruud Kymmell, Ziut

R.R. de Snoo, Vialis

H.A. van Nielen, Dekra Certification

H.C.W. van der Tol, Rijkswaterstaat

Peter Smit, Swarco, CVN

M. de Vries, Peek Traffic

B. Willems, CityTec

Robert van der Kloet, NEN, secretaris

OVL, VRI’s en de normen

Smart grids

En daar zijn meer redenen voor. Hendriksen ziet duurzame

en intelligente OVL- en verkeersregelinstallaties (VRI’s) de

komende jaren integraal onderdeel worden van zogenoemde

smart grids, voor de decentrale opwekking en distributie van

duurzame elektriciteit uit hernieuwbare bronnen. Net zoals

de laadinfrastructuur voor elektrische mobiliteit:

“Deze ontwikkelingen raken de komende jaren niet alleen

onze private opdrachtgevers, gemeenten en provincies,

maar ook de landelijke overheid, de netbeheerders en Rijks-

waterstaat. Juist voor hen valt veel voordeel uit smart grids

te behalen, zowel financieel als milieutechnisch. En dit geldt

niet alleen op het gebied van de openbare verlichting, maar

voor álle technische infrastructuur en verkeersinstallaties in

de openbare ruimte.”

En dat is waarin Traffic & Infra, ook nu als onderdeel van

Egeria, is gespecialiseerd.

Maatwerk

Terug naar Texel. Daar kwam de aanbesteding van de

renovatie van de OVL volgens de EMVI-methode tot stand

(Economisch Meest Verantwoorde Inschrijving). Traffic & Infra

vervangt hier in één jaar tijd drieduizend armaturen en 800

masten. Daarnaast wordt waar mogelijk actieve wegmar-

kering met leds geïnstalleerd, die een deel van de masten

en armaturen overbodig maakt. Vervolgens gaat dit bedrijf

alle OVL op het eiland vijftien jaar lang onderhouden en op

hetzelfde prestatieniveau houden.

Maar in de exploitatie van het geheel neemt T&I in dit geval

niet deel. Dit project laat dus tevens zien dat een EMVI-aan-

besteding niet altijd hoeft te leiden tot een volledige DBFMO-

overeenkomst of Esco. Er zijn ook allerlei tussenvormen.

De accountmanager: “Inderdaad, dit is ook op Texel het

geval. Voor de financiering en uitvoering van de duurzame

energieopwekking werkte deze gemeente bij de OVL-

aanbesteding al langdurig samen met andere partijen. Het

Waddenfonds en de Provincie Noord-Holland hebben ook

bijdragen geleverd om dit duurzame project te kunnen

realiseren. Ook andere opdrachtgevers werken vaak al met

bepaalde partijen samen. Bij iedere inschrijving bekijken

we dat weer opnieuw. We leveren maatwerk, niet alleen

technisch, maar ook organisatorisch, procesmatig en

financieel.”

Nieuwe openbare verlichting wordt doorgaans al duurzaam uitgevoerd.

Door de toepassing

van onder meer

zonnepanelen en

duurzame openbare

verlichting ligt in

Heerhugowaard de

meest energiezuinige

wijk van Europa.

‘Het elektriciteitsverbruik van de openbare verlichting op

Texel wordt met tweederde gereduceerd’

Mag1010 | 08 | 2015 29 28 Mag1010 | 08 | 2015

Mag1010

ImCity

Over de technisch/inhoudelijk uitdagingen hierbij vertelt hij

verder, dat techniek en ICT niet meer los van elkaar kunnen

worden gezien. De technische objecten en installaties in de

publieke ruimte worden steeds intelligenter. Ze kunnen op

afstand worden beheerd en automatisch worden aange-

stuurd en bijgeregeld.

Voor de integratie van objecten, systemen en installaties in

de publieke ruimte heeft Traffic & Infra het automatiserings-

platform ImCity ontwikkeld. Dat is gericht op ‘een volledige

integratie van alle technische objecten in de buitenruimte’,

zoals Hendriksen het samenvat. Daartoe worden onder

meer alle OVL-systemen en verkeersregelinstallaties (VRI’s)

voorzien van slimme sensoren en componenten. Deze staan

via RF-signalen en routers in verbinding met het web-

gebaseerde ImCity:

“Van daaruit kunnen alle OVL- en VRI-systemen vol continu

en integraal worden aan- en bijgestuurd, beheerd en

gecontroleerd, op basis van de voortdurend wisselende

weers- en verkeersomstandigheden. En dat volgens speciale

scenario’s, zoals gladheid, mist, evenementen, wegomleg-

gingen en zelfs ongevallen.”

‘Social return’

Een ander belangrijk onderdeel van de EMVI-aanbestedings-

methode was voor de gemeente Texel tot slot de zoge-

noemde ‘social return on investment’. Een investering van

de gemeente dient niet alleen rendabel, maar ook duurzaam

en maatschappelijk verantwoord te zijn. Alle oude masten,

armaturen, voorschakelapparatuur en andere elektro-

technische componenten worden daarom - net als alle oude

lichtbronnen - ingezameld en helemaal uit elkaar gehaald.

De enorme hoeveelheid onderdelen en materialen die daarbij

vrijkomt wordt gescheiden en ingezameld voor recycling via

Wecycle (zie kader), van Gansewinkel en Sapa. Dat levert als

‘social return’ niet alleen het hergebruik van grondstoffen

op, maar ook 1500 uren werk voor de sociale werkvoor-

ziening De Bolder op Texel.

3.3 miljoen lichtpunten

Over de landelijke situatie vertelt de OVL-specialist het

volgende. In totaal zijn er in Nederland 3,3 miljoen licht-

punten en 3 miljoen lichtmasten. Een mast gaat veertig

jaar mee, een armatuur twintig jaar. In theorie moet dus

ieder jaar vijf procent van de lichtpunten en 2,5 procent van

de masten worden vervangen. Dat betekent 165 duizend

armaturen per jaar. Die zouden plaats kunnen maken voor

duurzamere exemplaren.

Traffic & Infra heeft een aandeel van 25 procent in deze

markt. Op basis van die ervaring zegt Hendriksen:

“In de praktijk worden er veel minder vervangen. Het areaal

veroudert. Dat betekent een te hoog elektriciteitsverbruik en

te hoge onderhoudskosten. Per jaar gaat zo’n vijf tot acht

procent van de gehele openbare verlichting in ons land in

storing.”

Slechts 5 procent van die 165 duizend armaturen is in

handen van Rijkswaterstaat. Nederlandse gemeenten en

provincies beheren de overige 95 procent. Daar maakt

de openbare verlichting 50 procent uit van de totale elek-

triciteitsnota, weet Hendriksen:

“Mede daarom hebben ze, verenigd binnen de VNG, allemaal

hun handtekening gezet onder het SER-akkoord om in het

jaar 2020 zo’n twintig procent energie te hebben bespaard.

Artikel 3.4 in dat akkoord spreekt zich duidelijk uit over het

aandeel van de openbare verlichting en verkeersregelin-

stallaties daarin.”

“Daarom”, betoogt hij tot slot, “zouden gemeenten de

innovatie van hun bestaande OVL- en VRI-installaties niet

moeten aanbesteden op basis van korte cyclische samen-

werkingen, maar volgens de EMVI-methode binnen een

meerjarig duurzaam samenwerkingsverband van minstens

tien jaar.”

n

De openbare verlichting in ons land veroudert snel. Dat betekent een te hoog elektriciteits-

verbruik en te hoge onderhoudskosten. Deze zijn een stuk zuiniger.

‘We leveren maatwerk, niet alleen technisch, maar ook

organisatorisch, procesmatig en financieel’

INTERFACE &

ELECTRONIC

www.wago.com

JUMPFLEX® meetwaardeomvormers

EPSITRON® voedingen

WAGO relais en optocouplers

WAGO overgangsmodules

•

•

•

•

Alles onder controle

Power in electrical safety

ISO 14001

Realiseer duurzame verandering met ISO 9001 en

ISO 14001De nieuwe normen voor kwaliteits-en milieumanagement

ISO 9001 | ISO 14001 | Praktijkgidsen | Webtools | E-learning | Trainingen

www.nen.nl/denieuweiso