Prenatale blootstelling aan SSRIs en de

ontwikkeling van het jonge kind

Dr. Hanan El Marroun Generation R studie groep KNICR-Imaging groep, afd. Kinder- & jeugdpsychiatrie,

Erasmus MC – Sophia; contact: h.marrounel@erasmusmc.nl

Depressie en zwangerschap

• Depressie komt vaak voor• Lifetime prevalentie varieert van 5-17%• Komt vaker voor in vrouwen (2x zo vaak)• Onset op 20-30 jaar met een piek tussen 30-40 jaar

•Ook bij zwangere vrouwen komt depressie regelmatig voor• Prevalentie ± 10%

Depressie en zwangerschap

• Belangrijk om te voorkomen of te behandelen:• Inadequate prenatale zorg• Slechte voeding• Obstetrische complicaties• Postpartum depressie

•Mogelijke behandelingen:• Psychoeducatie• Cognitieve gedragstherapie/ interpersoonlijke

psychotherapie• Gebruik van medicatie

http://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/assets/articles/articles_129pdf.pdf

SSRI’s en zwangerschap

• Selectieve serotonine heropnameremmers • 1.5% in 1996• 6.2 % in 2005• In Nederland: 1-2%

• Zorgen over mogelijke gevolgen op het ongeboren kind• Abstinentiesyndroom bij pasgeborene• Verstoorde slaappatronen bij pasgeborene• Vertraagde motorische ontwikkeling (subtiele

effecten)

Huidige studies zijn niet eenduidig, kleine groepen, verschillende uitkomstmaten, bias/vertekening, retrospectief, etc.

• Afweging voordelen van behandeling t.o.v. nadelen mogelijke gevolgen• Richtlijnen: landelijk kenniscentrum psychiatrie en

zwangerschap• Meer informatie nodig om ‘evidence-based’

beslissingen te nemen

Belangrijk thema

Onderzoeksvraag

Is prenatale SSRI blootstelling gerelateerd aan hersenontwikkeling?

Pregnancy birth 6 yrs.

Methode

• Een experimenteel gerandomiseerd onderzoek is niet ethisch

• Zwangere vrouwen en kinderen, multiethinisch longitudinaal bevolkingsonderzoek: de Generation R Studie• Prospectieve dataverzameling • Langdurig vervolg (follow-up nu 13 jaar)• Extra controle groep: depressieve symptomen zonder

SSRI’s

SSRI, depressie and hoofdgroei

SSRI

Depression

Controls

SSRI, depressie en autistische kenmerken

• In utero SSRI blootstelling is • Gerelateerd aan een verhoogde mate van autistische

kenmerken• Niet gerelateerd aan IQ op 6 jaar [-0.48 (-4.13 to

3.17), p=.79]

Samenvatting

• Er zijn aanwijzingen dat SSRI blootstelling mogelijk van invloed is op de hersenontwikkeling

• Er is meer onderzoek nodig naar SSRI blootstelling en de ontwikkeling van het kind• Uit meerdere systematische reviews blijkt dat de

literatuur nog steeds inconsistent is

• Belangrijk om depressie bij jonge vrouwen te voorkomen

Vragen&

Discussie

Prenatal SSRI & autistic symptoms

Significant findings1. Croen et al. 2011, OR=2.2 #2. Rai et al. 2013, OR=2.3 #3. Gidaya et al. 2014, OR=2.0#4. El Marroun et al. OR 1.96 *

No significant associations5. Harrington et al. 2014, OR=1.3 (2.9 in boys only) #6. Clements et al. OR=1.28 #7. Castro et al. 2016, OR=0.90 (antidepressants, not specific SSRIs)8. Sorensen et al 2015, OR=1.1 (sibling design)* 9. Boukris et al. 2016, OR= 0.84 *10. Hviid et al. 2016, OR= 1.08 *

Meta-analyses, September 2016Meta-analyses of case-control studies # showed significant associations between SSRI use during preconception, pregnancy, first and second trimester, while the qualitative review of registry-based/cohort * studies showed conflicting results.

Prenatal SSRI & cognitionDepressive symptoms

SSRI exposure

B(95% CI), p-value B(95% CI), p-valueExecutive function 4 yrs. (mother report)

3.28 (0.97 to 5.59), p=.005

5.58 (0.98 to 5.59), p=.02#

Non-verbal IQ at 6 yrs.(lab assessment)

-0.92 (-2.59 to 0.75), p=.28

-0.48 (-4.13 to 3.17), p=.79

Neuropsychological function at 7 yrs. (lab)

No associations with attention and executive

function, language, memory and learning,

visuospatial and sensory motor function

Only associated with language

-0.40 (-0.65 to -0.15), p=.001

All models are corrected for maternal education, cognitive ability, ethnicity, maternal smoking habits, age and gender of the child, gestational age at birth and maternal depressive symptoms at 2 months or 3 years. # Effect did not remain present after additional adjustment for depressive symptoms El Marroun et al. Journal of Psychopharmacology, 2016

Neuroimaging?

MRI

Children aged between 6-8 years were more likely to drop out:

• Of the 60 SSRIs exposed children contacted, 14 refused to participate, and of the 44 children participating only 21 children were scanned successfully.

• Also later (second MRI wave) at 9-10 years, only 34 children exposed to SSRIs were scanned.