COMPLEX TRAUMA BIJ KINDEREN: SAMEN DOEN WAT WERKTMariska de Baat (NJi), Irma Hein (de Bascule, AMC), Leanthe van Harten (TNO)

Complex trauma bij kinderen: samen doen wat werkt

WIE IS WIE

IRMA HEINKINDER- EN JEUGDPSYCHIATER / POSTDOC

DE BASCULE, CENTRUM VOOR TRAUMA EN GEZINAMC, AFD K INDER- EN JEUGDPSYCHIATRIE

Complex traumahet meerkoppige monster in de praktijk

Prevalentie

Prevalentie ingrijpende gebeurtenissen voor 18e jaar:25-65%

1 op de 30 verwaarlozing/kindermishandeling

Prevalentie PTSS bij kinderen en jongeren: 10-35%

Bij interpersoonlijk trauma: >25%

Prevalentie

(Kessler e.a., 1995)

Effecten traumatische gebeurtenis• PTSS-klachten:

herbeleving vermijding en hyperarousal

• andere mogelijke reacties: depressieve klachten pathologische rouwreacties algemene angst separatieangst en gedragsproblemen

Complex traumaChronische traumatisatie Hechtingsproblemen Achterstand in sociaal-emotionele ontwikkeling Dissociatie

Fasegerichte behandeling: Veiligheid Stabilisatie en Motivatie Verwerking van herinneringen Herstel van verbondenheid

STABILISEREN VERWERKEN

Stabiliseren of direct verwerken?

Het verwerken van een nare gebeurtenis brengt rust in het stresssysteem en leert het kind emoties te reguleren, waardoor een kind in staat is zich verder te ontwikkelen

•Stabilisatie is nodig omdat kinderen die blootgesteld zijn aan langdurige stress cognitief nog niet in staat zijn om te profiteren van therapieën die een beroep doen op het herkennen en reguleren van emoties, cognitieve vaardigheden en taal.

STABILISEREN

Affect manageme

nt opvoeder

Afstemming

Consistente respons

Routines en rituelen

Affect identificati

eAffect

modulatieAffect

expressie

Executieve functies

Zelfbeeld identiteit

Trauma verwerkin

g en integratie

Hechting

Zelfregulatie

Competentie

Blaustein en Kinniburgh, 2010

Stabiliseren of verwerken?Fasering behandeling: niet evidence based, wel

pragmatischGeen traumaverwerking zonder veilige contextPsycho-educatieVerminderen actuele stressTrauma-informed interventions: school, activiteiten,

herstel dagelijks leven, regels, ontspanning.Gezin, sociaal netwerk

Stabiliseren of verwerken?

Conclusie:Onderzoek nodig bij deze doelgroepPrevalentieEffectiviteit van evidence based interventiesEffectiviteit van modulaire benadering

Complex trauma bij kinderen: samen doen wat werkt

DOEN WE WAT WERKT?Wat werkt?

CGT (trauma-focused, parent-child)

In mindere mate bewijs voor: MASTR/EMDR, MST-CAN, PCIT, Theraplay, muziektherapie, Imagery rescripting therapie, animal-assisted therapy

Wat staat er in richtlijnen/protocollen?CGTEMDRPCIT

Wat doen we? CGT (85%)EMDR (84%)PCIT (30%)

SAMENWERKING JEUGDHULP BIJ COMPLEX TRAUMA: ALLE HENS AAN DEK!

Wie doet wat

De jeugdzorg professional…

14

…weet hoe vaak traumatische stress in de praktijk voorkomt en wat de gevolgen

daarvan kunnen zijn.

…kan tekenen van traumatische

stress bij kinderen herkennen.

…weet hoe hij of zij een leefklimaat kan scheppen ter

ondersteuning van de verwerking van het

trauma (trauma-sensitief opvoeden).

…weet welke begeleiding hij of zij

zelf kan uitvoeren om het kind voor te bereiden op of te ondersteunen bij

verwerken van het trauma.

15

… én weet welke

specialistische behandelingen er zijn en hoe opvoeding en behandeling

elkaar kunnen versterken!

Trauma-sensitief opvoeden

16

Een veilige omgeving creëren

Positieve relaties met anderen stimuleren

Emotie- en impulsregulatie stimuleren

Ouders betrekken

Psycho-educatie

Meer lezen of vragen? www.nji.nl/nl/Trauma-georienteerde-hulp-voor-kinderen-met-complex-trauma-in-gezinsvervangende-woonsituaties

m.debaat@nji.nl / 030-230 6556

17

Aan de slag met een casus…

18

IN GROEPJES

Wat kan de casemanager van het wijkteam doen om de behandeling te ondersteunen?

Wat kan de thuisbegeleiding doen om de behandeling te ondersteunen?

Wat kan de behandelaar doen om de samenwerking te ondersteunen?

Hoe kunnen het wijkteam, thuisbegeleiding en behandelaar het beste met elkaar samenwerken? Denk hierbij aan belemmerende en bevorderende factoren voor de best mogelijke hulp.

Wat is de rol van de gemeente?

Hoe kan onderzoek bijdragen?

Complex trauma bij kinderen: samen doen wat werkt

BEDANKT VOOR UW AANDACHT