USBO Universiteit Utrecht Een vermarkte gezondheidszorg Wat is daar mis mee? Korenbeurs lezing,...

USBOUSBO Universiteit UtrechtUniversiteit Utrecht

Een vermarkte gezondheidszorgEen vermarkte gezondheidszorgWat is daar mis mee?Wat is daar mis mee?

Korenbeurs lezing, 8-2-2009Korenbeurs lezing, 8-2-2009ArnhemArnhem

Margo TrappenburgUSBO

[email protected]

mailto:[email protected]

http://www.margotrappenburg.nl/

Markt in de gezondheidszorgMarkt in de gezondheidszorg

Universiteit Utrecht


Markt in de gezondheidszorgMarkt in de gezondheidszorg

Wat is er nu precies mis met markt in de gezondheidszorg? En wat kunnen we doen om een proces van vermarkting te stoppen?

politieke theorie vanaf 1971politieke theorie vanaf 1971

John Rawls, A Theory of Justice

1921 - 2002

Nadenken achter sluier van Nadenken achter sluier van onwetendheidonwetendheid

• In de original position bedenken we twee principes:

1. Zoveel mogelijk klassieke vrijheidsrechten voor iedereen;

2a. Equal opportunities

2b. Difference principle, maximin principe.

USBOUSBO

De theorie van Robert NozickDe theorie van Robert Nozick

Anarchy, State, and Utopia 1974

1938 - 2002

Libertarische politieke filosofieLibertarische politieke filosofie

• Recht op leven, vrijheid, eigendom

• Rechtvaardige verkrijging, rechtvaardige overdracht, rectificatie

• Geen andere principes

USBOUSBO

De retorica van de vergelijkingenDe retorica van de vergelijkingen

• Gelijke kansen in de liefde• Sociaal, genetisch en biologisch toeval• Kapzorg verdelen naar rato van behoefte?

• Wat is er mis met al deze vergelijkingen?


De theorie van Michael WalzerDe theorie van Michael Walzer

1. Rechtvaardigheid ligt verborgen in onze instituties.

2. Is in onze samenleving een kwestie van gescheiden sferen.

3. Scheiding van sferen leidt tot complexe gelijkheid.

Michael Walzer, Spheres of Justice, 1983


De theorie van WalzerDe theorie van Walzer

Sfeer van de politiek

Meerderheid van stemmen

Goddelijke genade Sfeer van geld en goederen

Vrije ruil

Liefde en affectie

Gezondheidszorg

Onderwijs

Zwaar werk

Eer en roem

Bijstand


De sfeer van de De sfeer van de gezondheidszorggezondheidszorg

1. Medische zorg naar rato van medische behoefte (sfeerspecifiek)

2. Medische behoefte is niet hetzelfde als de vraag van de patiënt. Soms weet professional het beter.

3. De professional maakt geen reclame. Collegialiteit.


GrensverkeerGrensverkeer

1. Homoseksualiteit een ziekte?

2. Huwelijksleed een ziekte?

3. Opvoedingsproblemen een ziekte?

Met welke problemen kun je wel en niet naar de huisarts of de RIAGG?


GrenscontroleGrenscontrole

1. Door professionals

2. Door burgers

3. Door de politiek


Imperialisme vanuit de sfeer van geld en Imperialisme vanuit de sfeer van geld en goederengoederen

Sfeer van de politiek

Meerderheid van stemmen

Goddelijke genade Sfeer van geld en goederen

Liefde en affectie

Gezondheidszorg

Onderwijs

Zwaar werk

Eer en roem

Bijstand


Normaal gesproken …Normaal gesproken …

Wordt deze grensovergang vooral bewaakt door de politiek,maar nu ….


Vermarkting op last van de politiekVermarkting op last van de politiek

Sfeer van de politiek Gezondheidszorg Sfeer van geld en goederen

Vrije ruil


Wat doet dit met de professional?Wat doet dit met de professional?

1. Uitgaan van de vraag van de klant.

2. Aantasting van collegialiteit.

3. Reclame, marktaandeel beschermen, nieuwe markten aanboren.


Uitgaan van de vraag van de klantUitgaan van de vraag van de klant

Citaat uit NWO project over beroepsethiek.

“Kijk maar naar de oncologie. Als mensen redelijk hopeloze vormen van kanker hebben waarbij je gewoon weet dat een operatie gewoon geen winst meer oplevert, zijn er zoveel mensen die zeggen: al is er maar een procent kans, wil je het alsjeblieft doen? En naarmate de marktwerking sterker is en die dokter zegt ja, ik kan nog een uur gaan zitten praten waarom het niet hoeft maar ik kan ook denken: men wil het, iedereen roept dat het meer patiëntgerichte zorg moet worden. Dus ik ben politiek correct bezig, ik verdien er meer aan, ik vind het veel leuker om te opereren dan om een uur lang te gaan zitten praten. Dus welke incentive heb ik nog om aan de patiënt uit te leggen dat het echt niet hoeft.” (chirurg)




“Ook in deze praktijk zullen zo nu en dan ECG’tjes gedraaid worden, niet omdat ik het noodzakelijk vind, maar omdat de patiënt het gedeeltelijk vraagt en omdat ik daar een vergoeding tegenover zie staan, terwijl ik vroeger misschien gezegd zou hebben: Nou dat lijkt me niet zo’n nuttige bijdrage aan het onderzoek.” (huisarts)




“Wat ik vaak merk is dat je meer defensief wordt en meer klantgericht wordt. Dat gaat niet altijd samen met die eed, denk ik hè. Als ik uitga van het uitgangspunt: ik doe iets voor jou omdat het goed is voor je gezondheid, dan betekent dat ook wel eens dat we het niet met elkaar eens zijn. Als je servicegerichtheid vooropstelt, dan probeer je een klant tevreden te stellen.” (huisarts)




“En dan kom je op een oud uitgangspunt. Een goede dokter is een dokter die de autonomie van zijn patiënt nastreeft en hem niet zieker maakt. Alleen, dat is als je puur naar marktwerking kijkt, is het je eigen glazen intrappen. Want een goede winkelier, die bindt zijn klant aan zijn werkplaats, hè?” (huisarts)




“Ik ben bang dat er steeds meer collegae zeggen (…) van ja jongens, waar doe ik het voor. Maar als ik dit allemaal niet doe, dan doet een ander het. En doet een ander het, dan lopen ze naar die ander toe en ben ik die patiënt kwijt. Ja, dat is een stuk geneeskunde waarvan ik zeg, deden we vroeger eerst wat echt nodig was, het wordt steeds meer een soort wensgeneeskunde.” (huisarts)


Aantasting van collegialiteitAantasting van collegialiteitCitaat uit NWO project over beroepsethiek.

“Ziekenhuizen. Eerst werden mensen die onterecht naar de eerste hulp ging teruggestuurd, zo van: ga maar naar de huisarts. Nou geen enkel ziekenhuis doet dat meer. Integendeel, ook uit eigen belang halen ze mensen juist eerder naar zich toe, bieden uitgebreide service, dus de volgende week niet alleen die patiënt, maar de hele familie gaat ook gelijk naar het ziekenhuis.” (huisarts)

Hoestpoli. Mannenpoli.

De tandarts is de dokter van de toekomst?


World Medical AssociationWorld Medical Association

“At the time of being admitted as a member of the medical profession:

I solemnly pledge myself to consecrate my life to the service of humanity; (…)

The health of my patient will be my first consideration; (….)My colleagues will be my brothers; I will not permit consideration of religion, nationality, race, party

politics or social standing to intervene between my duty and my patient.” (WMA 1948)

Universiteit UtrechtUniversiteit Utrecht

Van collega naar concurrentVan collega naar concurrent

“Iemand, die geen roeping voelt voor het geneesheerschap, kan het niet ten volle goed uitoefenen.Geneesheer zijn wil zeggen dienaar zijn, dienaar van den ziekenmensch.”“Een beroep als het onze moet niet met dat van een handelsmanover één kam geschoren kunnen worden; een medicus die graagreclame maakt doet beter, evenals zijn collega, wien het alleen om geld verdienen te doen is, in den handel te gaan, waar zijnkarakter en gaven meer tot hun recht kunnen komen dan in demedische praktijk.”“Zoo nadrukkelijk mogelijk moeten wij aanstonds als onze meeninghier neerschrijven, dat wanneer een arts, in welke mate of in welkopzicht dan ook, er toe meewerkt om de aandacht van het publiekop zich te vestigen, hij een daad begaat die strijdt met de eerstebeginselen van de medische ethiek.” (KNMG 1936)


Reclame in de zorgReclame in de zorg


“een vriendje van hem, die in de maag, darm en leverziekten opgeleid was, die begon een privé-scopie kliniek. En die gaat adverteren met: Weet u wel zeker dat u geen dikke darmkanker hebt? U weet het pas zeker als u bij mij bent geweest voor een scopie. Genereert gewoon zijn eigen aanbod. En het is in zijn financieel belang dat alle mensen erg bang zijn dat ze dikke darm kanker hebben.” (chirurg)


Reclame. Markten aanboren.Reclame. Markten aanboren.

Fysiotherapie nieuwe stijl


Reclame. Markten aanboren.Reclame. Markten aanboren.

Kostenverlaging is niet waarschijnlijk


Vermarkting op last van de politiekVermarkting op last van de politiek

Sfeer van de politiek Gezondheidszorg Sfeer van geld en goederen

Vrije ruil


Wat doet dit met de patiWat doet dit met de patiënt?ënt?

1. Veel tijd kwijt met kiezen en regelen.

2. Premie op assertiviteit, mondigheid, onbeschoft gedrag.

3. Kan professionals niet meer vertrouwen.

4. Oneigenlijke criteria voor lang niet iedereen bevredigend.

5. Als premie- en belastingbetaler veel geld kwijt.


Veel tijd kwijt aan kiezen en regelenVeel tijd kwijt aan kiezen en regelen

Premie op mondig, assertief en onbeschoft gedrag

Kan professionals niet meer vertrouwenKan professionals niet meer vertrouwen

“Vanaf 24-8-2006 is het niet langer toegestaan om op het forumde naam van een kliniek, arts of medewerker van een ooglaser-bedrijf te noemen of aanwijzingen te geven waardoor alsnog deidentiteit van een kliniek vastgesteld kan worden.De reden hiervoor is dat er in het verleden regelmatig sluikpostingszijn geweest van klinieken die daarmee probeerden commercieelVoordeel te behalen.Het was voor bezoekers haast onmogelijk om het verschil te merkentussen de commerciële nepberichten en de oprechte berichten vangewone consumenten.Om de commerciële posters volledig de wind uit de zeilen te halenhebben we besloten tot deze rigoureuze huisregel.”

Posting op website

Oneigenlijke criteria Oneigenlijke criteria toch niet de bedoeling?toch niet de bedoeling?

Voorrang ziekenhuis voor 900 euro

Het commerciële zorgbemiddelingsbureau Quality Medical Services biedt die dienst aan aan mensen die niet willen wachten. De 900 euro wordt gedeeld door ziekenhuis en specialist.De SP is er fel tegen dat mensen zo voorkruipen op de wachtlijst. "Dit zorgt voor tweedeling en voorkruipzorg. Mensen met meer geld krijgen hierdoor een snellere behandeling dan mensen die niets kunnen missen, maar er mogelijk wel slechter aan toe zijn."Dat het Kennemer Gasthuis en haar artsen hieraan meewerken vindt Kant verwerpelijk: "Ziekenhuizen en artsen zich laten omkopen om mensen eerder te behandelen. Moreel gezien is het helemaal onaanvaardbaar."

Spitsnieuws, 13 november 2008

Oneigenlijke criteria toch niet de bedoeling?Oneigenlijke criteria toch niet de bedoeling?

“Onlangs ontving de NPCF een bericht dat een ziekenhuis voorranggeeft aan verzekerden van een voorkeursverzekeraar. Verzekerdenvan deze zorgverzekeraar worden binnen een paar dagen geholpen.(..) Het ziekenhuis mag afspraken maken met zorgverzekeraarsover levertijden. (…) Het mag er echter niet toe leiden dat andere verzekerden langer moeten wachten op hun behandeling.”

Ongelijkheid tussenpatiënten …

Op de website van deNederlandse PatiëntenConsumenten Federatie:

Belasting- en premiebetalerBelasting- en premiebetaler

• Het aanleveren en registreren van al die gegevens ten behoeve van de kiezende consument kost geld.

• Controleren en managen kost geld.• Toezicht op concurrentie.• Kosten van de reclame.

Is het economisch gezien wel een goed idee geweest?


GrenscontroleGrenscontrole

1. Door professionals

2. Door burgers

3. Door de politiek


Wat vindt u?Wat vindt u?

Wat moeten we doen als patiënten, burgers en professionals? Mee bewegen met de politiek?

Of tegenwicht bieden en zelf de grens bewaken?

Vraag voor de discussie na de pauze!


Dank u wel.Dank u wel.

Zie verder:

www.margotrappenburg.nl

www.beroepseer.nl

http://www.margotrappenburg.nl/

http://www.beroepseer.nl/

USBO Universiteit Utrecht Een vermarkte gezondheidszorg Wat is daar mis mee? Korenbeurs lezing,...

Documents

Transcript of USBO Universiteit Utrecht Een vermarkte gezondheidszorg Wat is daar mis mee? Korenbeurs lezing,...