UN IECHEMIE

FIGURES FACTS&

Jaargang 3 | nummer 1 | 2015

Figures & Facts is een uitgave van Uniechemie BV importeur en groothandel in de koudetechniek en airconditioning.

WarmDE ALLERGROOTSTE UNIT!De nieuwe F-gassen verordening: een beschouwing

Jeroen Doorgeest van Doorgeest KoeltechniekRonde tafel gesprek benutting restwarmte uit koeling

…en meer!

ApelDoornUniechemie B.V.

AlKmAArBoldewijn v/h Jan in ‘t Veld

AmsterDAmVos Olieproducten Amsterdam

AssenUildriks Mechanisatie B.V.

BoxmeerVan Benthum Techn. Groothandel

BreDADelta Technics

BreDACees van der Horst

Den BoschEmgas B.V.

Den helDerBakker Brandstof

eemnesKuiper’s Gassen

enscheDeSchepers Gas

GroninGenRE-ON las

heerenveenAutomaterialen Ferwerda B.V.

heerlenWilko Gazu B.V.

hoeK vAn hollAnDTechnische Handelsonderneming Feenstra

hooGvlietStoutjesdijk Industriële gassen

KAtwiJKTechnivo Oudshoorn

mAAsBreeDijk’s Radiateuren

miDDenmeerMeliora

niJmeGenTRAMEX Nederland B.V.

riJssenTeunis Automotive

stAphorstMelkveetechniek Bloemert

tilBurGVan Valderen Lastechniek

weert Peter van Aubel Gas en Lastechniek

woerDenVan Vliet Caravans

vlissinGenPaul Mechielsen Transport

ZoetermeerOlie en Gashandel van Wijk

Overzicht gasdepotsAfhaalpunten voor UC-koelgassen

Uniechemie heeft als importeur/groothandel een uitstekende naam in de koudetechniek en airconditioning. Onze circa 50 medewerkers zetten zich enthousiast in voor een optimale

dienstverlening, advisering en service. Het productenpakket is zeer herkenbaar en

beantwoordt nagenoeg geheel aan de behoefte van de koeltechnische installatie-

bedrijven. Naast deze activiteiten als handelsonderneming bieden het eigen koelgasafvul-station en unitbouw van

Uniechemie nog veel extra mogelijkheden.Wij zien het als onze missie zowel onze klant

als onze leverancier ten dienste te staan.

Uniechemie B.V.Aruba 21 | 7332 BJ Apeldoorn

Telefoon 055 533 45 29Fax 055 533 37 29www.uniechemie.nl

UN IECHEMIE

FIGURES FACTS&

Beste lezer,

2015 is nog maar ‘koud’ van start of er ligt alweer een nieuwe editie van ons magazine Figures & Facts. Het thema dit keer is ‘koude versus warmte’. Waar koeling wordt gegenereerd, komt warmte vrij. Die warmte benutten ligt voor de hand. Toch komt het nog veelvuldig voor dat verwarmingssystemen, zoals een CV-ketel en/of warmtepomp, naast een koelinstallatie worden geplaatst. De warmte uit de koelinstallatie wordt hiermee dus weggegooid. Waarom wordt die koppeling nog zo weinig toegepast en wie zou het initiatief daartoe moeten nemen? De koelings- of verwarmingspecialisten? Speciaal voor dit magazine gingen drie vakspecialisten de discussie aan. Ik raad u dit artikel van harte aan omdat het over een in mijn ogen zeer actuele discussie gaat. Ook u kunt hierin vanuit uw vakspecialisme een gewaardeerde rol spelen.

Een ander belangrijk onderwerp in dit magazine is de nieuwe F-gassen verordening. Deze is in april 2014 ingevoerd en per 1 januari 2015 van kracht. Bedoeld om de milieuschade door toegepaste koudemiddelen te beperken, een derde wijziging op rij in zijn soort. Mijn mening is dat het effect van koudemiddelen op het milieu verwaarloosbaar klein is. In een apart artikel leg ik u hier mijn gedachten over uit.

Tot slot biedt ons magazine meer artikelen, zoals uitleg over een nieuwe en rap groeiende bedrijfsactiviteit van Uniechemie onder de noemer UC-Systems.

Ik wens u een goed jaar toe en veel leesplezier. Uw persoonlijke reactie op ons thema ‘koude versus warmte’ draag ik een warm hart toe en verneem ik graag.

Chris van der LandeDirecteur

Figures & Facts | 1

In de natuur ontmoeten extreme koude en warmte elkaar soms op verrassende wijze. Neem de vulkaan Bárdarbunga op IJsland. Eind 2014 en begin 2015 kolkte hier dagelijks een grote hoeveelheid snelstromend lava naar buiten. De temperatuur? Voorbij ons voorstellingsvermogen. Dit lava raakt in de omgeving van de vulkaan letterlijk enorme ijsvoorraden, zoals gletsjers en ijsvelden. Sissend ontmoeten hitte en koude hier elkaar, eindigend in immens grote stoomwolken van binnen milliseconden gesmolten ijs. De krachten en energie die hierbij vrijkomen kunnen door de gevaarlijke lokale en geografische omstandigheden niet worden benut voor menselijk verbruik.

Dichterbij huis en in veel veiliger omstandigheden komen koude en warmte ook geregeld in elkaars nabijheid. Niet in de natuur, maar in door mensen bepaalde omstandigheden. Zoals in bedrijfsgebouwen, nutsinstellingen, industriële settings en ook in woningen. Sterker nog: waar koeling wordt gegenereerd, komt warmte vrij. Die warmte benutten ligt voor de hand. Deze editie van Figures & Facts inspireert u graag tot allerlei mogelijkheden op dit gebied. De specialisten van Uniechemie adviseren u er graag over, op veilige afstand van welke vulkaan dan ook!

Koude versus warmte

Wist u dat …warmte uit koude voor de hand lijkt te liggen? Echter, men maakt er maar heel weinig gebruik van. Toch staan er heel wat koelinstallaties en gaat er heel wat warmte de lucht in. Een Duits onderzoekbureau heeft eens berekend dat die hoeveelheid overeenkomt met 65% van de totale warmtebehoefte. Hoezo opwarming van de aarde?

Figures & Facts | 2

Onder de naam UC-Systems produceert Uniechemie, eveneens in Apeldoorn, koelunits variërend van 10 kW tot meer dan 1MW, voor zowel synthetische als natuurlijke koudemiddelen. Indien gewenst compleet met schakelkast en elektronische besturing. Richard Thijssen is de werkplaatschef van UC-Systems: “We werken inmiddels vanuit een grote en gespecialiseerde werkplaats van 2.500 m².”

Tot begin 2014 produceerde UC-Systems haar koelunits in een kleinere werkplaats bij het pand van Uniechemie zelf. Echter, de fors toenemende vraag deed Uniechemie omzien naar een grotere en nog professionelere werkplaats. Deze is sinds begin 2014 in gebruik genomen en ligt tegenover het pand van Uniechemie. Richard Thijssen is de nieuwe werkplaatschef van UC-Systems: “In de oude werkplaats konden we maximaal 3 units tegelijk bouwen, in de nieuwe werkplaats hebben we er gemiddeld 8 onder constructie. De ruimte is zelfs geschikt voor een uitbreidingscapaciteit naar 20 units tegelijk, als dat vereist zou zijn.”

ExpertiseRichard komt oorspronkelijk uit de carrosseriebouw: “Maar een technische en medewerkerplanning maken en een grote werkplaats beheren doe je volgens bepaalde principes, die gelden ook voor de sector waarin Uniechemie werkzaam is. De bewerkingen die we hier uitvoeren aan de koelunits zijn vooral lassen en hardsolderen, dit gebeurt door gecertificeerde personen. Momenteel werken er zes vaste collega’s in de werkplaats plus een flexibele schil.”

Altijd maatwerk“Elke koelunit die wij produceren is klantspecifiek. Al vanaf de eerste intake op de afdeling Projecten tot en met het daadwerkelijk produceren in de werkplaats volgen we de specifieke eisen van de opdrachtgever. Uiteraard koppelen wij de eisen van de klant aan onze ervaring en expertise, zodat de klant een optimaal eindproduct krijgt. De afdeling Projecten maakt gebaseerd op het flow schema een eerste tekening voor de klant. Na akkoord door de klant maakt de tekenkamer van Uniechemie een definitieve 3D-tekening in het tekenprogramma SolidWorks, inclusief desgewenst de elektronische besturing. Voor de productie genereert het tekenprogramma alle benodigde detailtekeningen van het frame en de leidingen. Aan een unit wordt gemiddeld 160 tot 200 uur gewerkt. De gemiddelde unit is een meter of vier lang, twee meter breed en twee meter hoog.”

Grondig getest“We testen elke unit op lekdichtheid door deze een nacht lang op druk te zetten. Daarna wordt de unit gevacumeerd. Na een grondige controle wordt de unit op druk met droge stikstof naar de klant vervoerd. Hierdoor kan er tijdens het transport geen vocht in de unit komen. De units worden geleverd met CE- markering, een type keur die de eindafname van de gehele installatie een stuk makkelijker maakt. De klant voor ons is veelal de installateur, die installeert de unit op locatie bij zijn eindklant en neemt deze in bedrijf.”

UC-Systems: bouw van koelunits

w

Waar koeling wordt gegenereerd, komt warmte vrij. Die warmte benutten ligt voor de hand. Toch komt het nog veelvuldig voor dat verwarmingssystemen, zoals een CV-ketel en/of warmtepomp, naast een koelinstallatie worden geplaatst. De warmte uit de koelinstallatie wordt hiermee dus weggegooid. Waarom wordt die koppeling nog zo weinig toegepast en wie zou het initiatief daartoe moeten nemen? De koelings- of verwarmingspecialisten? Speciaal voor dit magazine gingen drie vakspecialisten de discussie aan.

Drs. Ing. Gijs Linthorst is technisch directeur bij Linthorst Installatietechniek in Apeldoorn. Ir. Fons Pennartz is business team manager bij KWA Business Consultants in Amersfoort. Ir. Jan Grift rea is senior energy consultant bij Energy Matters in Driebergen.

“Koudetechnisch installateurs kijken steeds vaker naar

restwarmtebenutting, maar laten nog veel

kansen onbenut”

Ronde tafel gesprek benutting restwarmte uit koeling

Figures & Facts | 3

Ir. Jan Grift rea

Drs. Ing. Gijs Linthorst

Ir. Fons Pennartz

Figures & Facts | 4 Figures & Facts | 5

Korte termijn prevaleertPennartz: “Wij zien ook vaak dat er bedrijven zijn die wel die koppeling willen maken, maar uitgerekend net weer één proces in huis hebben dat 100 ⁰C verwarming verlangt. Het koppelen van warmtesystemen vormt dan een te hoge drempel. Ook blijft men nog kiezen voor aardgas. Het momentum om dan vol voor de benutting van restwarmte te gaan, wordt daardoor opnieuw aan de kant geschoven. Er wordt bij deze koppeling nog teveel op de korte termijn gekeken door de industrie.” Grift: “Bedrijfzekerheid is een cruciale factor in de industrie. De systemen voor restwarmte die worden aangebracht zijn vaak additionele systemen. Je laat de bestaande systemen in tact om de vereiste bedrijfszekerheid te garanderen. De investeringen in de warmteterugwinning moeten dus vaak volledig uit de besparingen worden terugverdiend.”

start met analyserenPennartz: “Mocht je als bedrijf het gebruik van restwarmte uit koudetechniek willen benutten, dat start dat ermee dat je je eigen warmtehuishouding door en door kent. Mijn ervaring is dat bedrijven het verloop van warmte in hun eigen bedrijf slecht kennen. Het vereist dus dat bedrijven goed inzicht krijgen in twee aparte interne processen: koeling en warmte. Koeling heeft daarbij een voorsprong. Koeltechnische installateurs zijn goede

werktuigbouwkundigen en zij zouden hierin het voortouw kunnen nemen. Zij weten als eersten welke warmte er uit het koelproces komt. Maar je moet dan wel goed de warmtevraag monitoren om de vereiste koppeling te kunnen maken.” Grift: “Niet alleen de warmtevraag. Ik kom heel vaak tegen dat op koelinstallaties wel een urenteller zit, maar wat dat systeem zelf produceert wordt zelden gemonitord. Wat is bijvoorbeeld precies het aanbod van je condensorwarmte? Een goede analyse van wat haalbaar is op dit vlak verlangt een veel betere monitoring. Het is niet zo dat iedere koelmachine op voorhand geschikt is om in een volgende stap heet water aan te maken.”

een kwestie van initiatief nemenLinthorst: “Elk proces is uniek. Wij doen veel koel- en vriestechniek in utiliteitsprocessen zoals in hotels. Met Uniechemie hebben we voor een hotel een koelunit ontwikkeld waarbij de restwarmte wordt gebruikt voor tapwaterverwarming. Maar het is waar: installateurs zoals wij en de wereld van koeltechnische adviseurs en installateurs werken nog te weinig samen.” Grift: “Beide partijen kijken naar elkaar en denken: wie neemt het initiatief?” Pennartz: “Het zijn inderdaad nog teveel gescheiden werelden.” Linthorst: “Een koudetechnisch installateur gaat er nog teveel vanuit dat hij zijn energie afgeeft aan de buitenlucht. Kijk je geïntegreerd, dan krijgt je juist een betere COP-waarde.” Grift: “De koppeling tussen deze twee werelden kan in mijn ogen gemaakt worden door de specialisten op het gebied van warmtepompen. Maar wat nog wel remmend werkt, is dat rond bedrijven die in beginsel geïnteresseerd zijn heel veel contactpunten zijn, zoals installateurs, adviseurs en gemeenteambtenaren. De communicatie daartussen is nog niet optimaal en de bedrijven kunnen zelf nog niet goed de consequenties van die koppeling overzien. Wanneer één van deze partijen een negatieve grondhouding heeft, stagneert een project.” Pennartz: “Ik herken dat wel. Het is de kunst te komen van haalbaarheidstudie naar praktijk. Je hebt iemand nodig die het project wil ontwikkelen.” Linthorst: “Zoals ik al zei: In de utiliteit gaat het een stuk eenvoudiger om de partijen van de voordelen van een koppeling te overtuigen. Alleen, je kunt het nog heel slecht invullen in de Energieprestatienormering. De interne benutting van proceswater wordt nog niet gewaardeerd in je vergunningsstukken.” Grift: “Ondanks alle uitdagingen laten de verwarmingsinstallateurs en koeltechnische installateurs nog veel kansen onbenut.”

van plan naar praktijkGijs Linthorst: “Deze koppeling is inderdaad nog geen gemeengoed. Het begint ermee dat wij als branche de opdrachtgevers moeten wijzen op de mogelijkheden en hen daarvoor enthousiast maken. Een voorwaarde van toepassing is wel dat er een gezonde businesscase aan ten grondslag komt te liggen.” Fons Pennartz: “Vanuit KWA proberen wij ook bedrijven te adviseren over de mogelijkheden die er zijn om warmte uit koeling te benutten. Het is de kunst die adviezen te vertalen naar plannen binnen die organisaties.” Jan Grift: “Het start met een integrale benadering van alle bedrijfsprocessen. Welke warmte- en koudestromen zijn er beschikbaar en waar kun je door inzet van warmtewisselaars en warmtepompen of andere technieken de exergie maximaal benutten? De restwarmte van koelinstallaties is daarbij een mogelijke bron. Want we hebben in mijn ogen geen energieprobleem, maar een exergieprobleem. Het gaat om de benutting van warmte van voldoende temperatuurniveau.”

uitdaging op gebiedsniveauLinthorst: “Het hangt ook af van de markt waarin je opereert en de processen in je bedrijf. Het begint inderdaad met een grondige analyse van de warmtestromen die je hebt. Heb je een groot koel- en vrieshuis? Dan komt er bij de koeling zoveel warmte vrij dat

je daarvoor binnen je eigen bedrijf geen zinvolle benutting kunt bedenken. Je zou dan kunnen kijken wat je op gebiedsniveau met die restwarmte kunt, zoals de verwarming van een nabijgelegen zwembad of woonwijk. Ik pleit ervoor meer in het voortraject oplossingen te zoeken om bepaalde industrieën te matchen met bijvoorbeeld utiliteit om de vermogensvraag op elkaar af te stemmen. In dat voortraject zitten wij als installateurs minder en kan een rol juist weggelegd zijn voor partijen als KWA en Energy Matters. Vooral in die ontsluiting op gebiedsniveau zie ik veel potentie in relatie tot de koel- en vriestechniek en de benutting van restwarmte.”

infrastructuurGrift: “Ja, je zou dan zelfs een buffering kunnen inbouwen op seizoensniveau. Echter, bij koppelingen tussen koude en warmte is altijd een cruciale vraag: wie betaalt de infrastructuur? Het is dus niet zozeer een technisch probleem, maar meer een financieringprobleem. Bij onze nog steeds lage energieprijzen zijn die koppelingen bedrijfseconomisch gezien nog niet de meest rendabele. De terugverdientijd voor dit soort koppelingen ligt nu nog boven de tien jaar. Je hebt dan als bedrijf een third party nodig die deze financiering op zich neemt en de lange terugverdientijd accepteert.”

De gesprekspartners aan de ronde tafel onder ‘leiding’ van Paul Spendel,

Uniechemie is steeds succesvoller met haar unitbouw. Elders in dit magazine leest u een artikel over onze nieuwe en gespecialiseerde werkplaats voor dit specifieke werk. We leveren deze hoogwaardige compressorsets voor koeltechniek in alle soorten en maten. Maar sóms zijn de afmetingen immens. Maak daarom nu kennis met de grootste unit die Uniechemie tot nu toe leverde: 12 meter lang, voorzien van 7 Bitzer schroefcompressoren en met een totaalgewicht van 17 ton.

De afdeling unitbouw van Uniechemie ontwerpt en bouwt hoogwaardige compressorsets voor koeltech-niek, geschikt voor alle soorten koudemiddelen. Jan Dohmen, hoofd afdeling Projecten bij Uniechemie: “Het hart van elke koel- of vriesinstallatie wordt gevormd door een koelcompressor. Uniechemie is hiermee de grootste in Nederland. De toegevoegde waarde van ons is dat wij in onze werkplaats al meer dan 25 jaar compressorsets bouwen. Nieuwe regelgeving leidt tot steeds complexere compres-sorsets. Deze zijn uit te breiden met verdampers, condensors en appendages tot complete en turnkey koeltechnische installaties. De compressorsets van Uniechemie worden wereldwijd ingezet in de meest uiteenlopende sectoren, zoals voor AGF,vleessector en industriële processen.” Installateurs vinden in Uniechemie hiermee een zeer ervaren partner die hen al het werk hiervoor op efficiënte projectbasis uit handen neemt, van ontwerp en advies tot feitelijke productie en levering.

Bestemd voor bakkerijLittel Technische Installaties (LTI) uit Lopik is een toonaangevend bedrijf op het gebied van bouw en renovatie van koel- en vriesapparatuur en het klimatiseren in vooral voedselverwerkende bedrijven. Van-uit hun discipline koel- en vriesapparatuur bestelden zij voor de Bakkerij Borgesius in Stadskanaal een NH₃-compressorset voor toepassing in een nieuw te bouwen tunnel. Daarin zal brood op grote schaal worden ingevroren. Jan Dohmen: “LTI heeft in het proces hiernaartoe de voorkeur geuit voor de com-pressoren van Bitzer. In de compressorset voor Bakkerij Borgesius hebben we maar liefst zeven Bitzer open schroefcompressoren op een frame geplaatst met een immense hoogrendement olieafscheider. Het zijn de grootste schroefcompressoren van Bitzer. Daarmee is de totale omvang van de unit ook stevig: 12 meter lang en een totaalgewicht van 17 ton. Deze unit draait met zeven frequentieregelaars, voor elke Bitzer schroefcompressor één.” Het grote voordeel van de Bitzer open schroefcompressor is dat deze direct gekoppeld wordt met de motor en dat met de oliekoeling eenvoudig de persgastem-peratuur zonder verliezen geregeld wordt. Gecombineerd met Economiser wordt er ook nog een heel hoog rendement behaald.

nauwgezette afstemmingMet LTI samen hebben wij in een paar sessies nauwgezet afgestemd welke eisen er op tafel liggen. Resulterend in een doorwrocht technisch schema, inclusief de eisen aan de besturing. De grootste uitdaging? Jan Dohmen: “De capaciteit van deze mega ammoniak unit is 800 kW bij een verdampings-temperatuur van -40⁰C. Extreem laag, je zit dan tegen atmosferische druk aan. Een grote kans dat lucht van buiten de installatie in komt. Om die gevolgen te voorkomen, is er een purger in de installatie geplaatst die de lucht afvangt. Met het bouwen van deze gigantische koelunit is de gespecialiseerde werkplaats van Uniechemie 6 weken druk geweest. LTI heeft na levering door Uniechemie, via speciaal transport over de weg, de installatie geïsoleerd, aangesloten en in bedrijfgenomen.” Deze mega unit draait inmiddels naar alle tevredenheid.

Figures & Facts | 6 Figures & Facts | 6

7 BITZER SCHROEFCOMpRESSOREN

17 TON

300mm RVS

12 METER

Figures & Facts | 7

Wist u dat …zoeken naar een lek in een installatie een lastige zaak is? U kent het wel, op druk brengen met droge stikstof en dan maar soppen. Teleurgesteld stelt men vaak vast dat niet alle lekkages gevonden zijn. Dat kan beter. Want als u in plaats van stikstof een formeergas (dat is stikstof met 5% waterstof) gebruikt, dan kan de aanwezige waterstof worden gedetecteerd met een H2-lekzoeker. De moleculen van waterstof zijn net als die van helium heel klein en dringen makkelijk naar buiten. De pakkans is veel groter. Wij hebben de lekkages vrijwel kunnen elimineren. U ook.

De allergrootste unit die Uniechemie bouwde…tot nu toe!

Figures & Facts | 9

Jeroen Keur | Johan van der Meer | Vinod Botter | Ronald Steenhuizen | Wim Buitenhuis | Ron de Vries | Fred

Koster | Tarzan Fricke | Richard Thijssen | Frank poelmeijer | Bram Verhoeven

de mannen van Uniechemie!

De nieuwe F-gassen verordening is in april 2014 ingevoerd en per 1 januari 2015 van kracht. Bedoeld om de milieuschade door toegepaste op F-gassen gebaseerde koudemiddelen te beperken, een derde wijziging op rij in zijn soort. Chris van der Lande, directeur Uniechemie: “Mijn mening is dat het effect van koudemiddelen op het milieu verwaarloosbaar klein is en dat de financiële inspanning onverantwoord groot is. Onder andere een publicatie van de Duitse regering onderstreept mijn stelling.”

“De voorgenomen inzet om de terugdringing van koudemiddelen te realiseren gaat vele miljarden euro’s kosten en staat in mijn visie niet in verhouding tot de milieuwinst. Ook leidt de nieuwe F-gassen verordering ertoe dat installaties, die feitelijk 20 tot meer dan 25 jaar mee kunnen, nu vervroegd moeten worden afgeschreven. We hebben dit al 2 keer eerder meegemaakt. Het begon met de CFK-installaties en daarna met de HCFK-installaties. Als men dan ons vraagt; waarom werden er door die koudetechniek niet in een veel eerder stadium “natuurlijke” koudemiddelen” gebruikt? Dan is het antwoord: “daar waren wij nog niet klaar voor en ook krijgen wij dat niet verkocht.“ Dit komt door de veel hogere prijs en het grote risico voor ongevallen.

immense schadepostDe uitfasering van HCFK’s is een actie die zijn weerga niet kent. “Ik geef een rekensom: er zit momenteel 3.000 tot 10.000 ton HCFK in systemen. Stel het kost gemiddeld 100 euro per kilo om die te vervangen. Dat is dus 300 miljoen tot 1 miljard aan kosten waar je niets mee opschiet, een schadepost voor de BV Nederland. Kortom, voor de 2de keer voorzien wij in de markt gigantische desinvesteringen omdat bedrijven gedwongen worden vroegtijdig installaties om te bouwen. Als branche lopen wij uiteraard niet weg voor dit werk en wij zullen zo goed mogelijk uitvoeren wat wordt verlangd. Vele afwegingen zullen gemaakt moeten worden. We gaan de technische uitdaging dus aan, maar de onderliggende reden onderschrijven wij niet.”

natuurlijke versus synthetische koudemiddelenHet vervangen van de HCFK’s door HFK’s was eenvoudig en goedkoop. Met de nieuwe F-gassen verordening kan gesteld worden dat het de vraag is of een HFK wel de juiste keuze is. Een R507 met een GWP van 3990 kan dus echt niet meer. Er worden nu vele alternatieven met een GWP <2500 aangeboden,

omdat die vrijgesteld zijn tot 1-1-2022. Ondertussen worden

er ook alternatieve F-gassen met GWP <1500 ontwikkeld. Voor de

koeltechniek vallen deze buiten de verordening. Een andere oplossing

is te kiezen voor de natuurlijke koudemiddelen; zoals ammoniak,

propaan en CO₂. Deze zijn niet veilig, ze zijn brandbaar en kunnen giftig zijn. Chris van

der Lande: “Feitelijk wordt het ons opgedrongen om onveilige koudemiddelen te gebruiken. Het

vergt investeringen om die veilig te kunnen inzetten. Financieel en milieutechnisch zitten er nogal wat nadelen aan. Uiteindelijk betaalt de eindgebruiker, in crisistijd zit hij daar niet op te wachten.”

handhaving“Ook speelt de kwestie van handhaving. In Zuid- en Oost-Europese landen is er onvoldoende scholing op dit specifieke terrein en wordt er niet geïnvesteerd in apparatuur. Dat leidt tot lagere kosten. Bijvoorbeeld: in Polen is er nog niets geregeld, toch komen ook daar F-gassen gecertificeerde monteurs vandaan die hier te werk worden gesteld. Ook in Duitsland zijn de kosten voor certificering veel lager. Gebrek en onduidelijkheid in de handhaving werken oneerlijke concurrentie in de hand. In mijn ogen een ongelijke strijd.”

investeren in uniforme richtlijnenVeilig werken met koudemiddelen vereist uniforme en duidelijke richtlijnen. Chris van der Lande: “Uniechemie heeft ruim bijgedragen aan de totstandkoming van de door de branchevereniging NVKL geïnitieerde belangrijke richtlijnen, zoals de NPR’s. Dit is een algemeen belang dat wij onderstrepen, eveneens rollen wij die richtlijnen in onze eigen praktijk uit door er samen met installateurs en adviseurs voor te zorgen dat we ook daadwerkelijk veilige installaties bouwen, anders gaat het initiatief, om de uitdaging tot nieuwe technieken aan te gaan, onze branche parten spelen”, besluit Chris van der Lande.

De nieuwe F-gassen verordening: een beschouwing

Figures & Facts | 10 Figures & Facts | 11

In h

et o

verz

icht

tref

t u e

en g

rote

var

iatie

bek

ende

en

onbe

kend

e ko

udem

idde

len

aan.

Ove

r de

nat

uurli

jk

koud

emid

dele

n is

wei

nig

nieu

ws

te g

even

, beh

alve

R4

33A.

Dit

is ee

n m

engs

el va

n Pr

opaa

n m

et P

ropy

leen

da

t wij

u hi

erbi

j int

rodu

cere

n. H

et g

rote

voo

rdee

l van

R4

33A

is da

t het

een

geu

r hee

ft. D

it ko

udem

idde

l is in

pl

aats

van

Pro

paan

te g

ebru

iken

, bie

dt b

ehal

ve m

eer

veilig

heid

ook

een

kle

ine

capa

cite

itsve

rbet

erin

g en

he

eft d

aarb

ij een

kle

ine

glid

e va

n sle

chts

0,4

K.

De v

aria

ties

met

de

HFO

’s z

ijn e

norm

, zoa

ls u

zie

t. D

e si

ngle

gas

sen,

R12

34**

zijn

in

alle

gev

alle

n la

gedr

uk

koud

emid

dele

n,

zoal

s R

134a

. D

e ko

elte

chni

ek h

eeft

echt

er g

asse

n no

dig

die

ook

bij

lage

ver

dam

ping

stem

pera

ture

n ge

brui

kt k

unne

n w

orde

n. O

m d

it te

ber

eike

n, w

orde

n de

HFO

’s

gem

engd

met

and

ere

koud

emid

dele

n. D

at z

ijn H

K’s

zoal

s pr

opaa

n, o

f HFK

’s z

oals

R13

4a, o

f zel

fs C

O₂.

Dat

dez

e m

engs

els

een

glid

e he

bben

, is

dan

ook

ni

et v

erw

onde

rlijk

. Dat

zijn

dan

kou

dem

idde

len

voor

DX

-sys

tem

en. V

oor

pom

psys

tem

en h

eeft

men

een

aa

ntal

alte

rnat

ieve

n in

de

maa

k. V

eel n

ieuw

s za

l in d

e ko

men

de ti

jd w

el v

rijko

men

.

‘In d

e w

ereld

van

de

koud

emid

delen

bul

kt

het v

an d

e cr

eativ

iteit’

Isce

on®M

O59

R417

A25

50A

1M

/EAC

,  Rm

tR4

04A

3920

A1

ERm

t,  R

ltR5

07A

3990

A1

ERm

t,  R

ltRS

45R4

34A

3130

A1

E/M

Rmt,

 Rlt

Isce

on®M

O29

R422

D27

30A

1E/

MRm

t,  R

ltR1

34a

1431

A1

EAC

,  AC(

LP)

Isce

on®M

O99

R438

A21

50A

1E

Rmt

R407

A21

10A

1E

Rmt,

 Rlt

R134

a14

32A

1E

WP,

 Rm

tR4

10A

2088

A1

EAC

RS50

R442

A18

90A

1E

Rmt,

 Rlt

RS24

R426

A15

10A

1M

MAC

(R12

)R2

2  H

CFK!

1810

A1

MAC

,WP,

 Rm

tPe

rfor

max

LTR4

07F

1820

A1

ERm

t,  R

ltR4

07C

1770

A1

EAC

,WP,

 Rm

tH

DR1

00R?

?24

00A

1E

TKlt

XP10

R513

A63

1A

1E

AC,W

P,  R

mt

RS70

R??

1765

A1

M/E

AC,R

mt

N40

aR4

48A

1346

A1

ERm

t,  R

ltAC

5XR?

?62

2A

1E

MAC

N40

R448

A12

73A

1E

AC,  R

mt

LTR4

XR?

?12

94A

1E

Rmt,

 Rlt

DR9

1R?

?98

8A

1E

AC,W

P,  R

mt

XP44

R452

A21

41A

1E

TKlt

XP40

R449

A13

97A

1E

Rlt

R32

675

A2L

EAC

L41

R447

A57

2A

2LE

AC,  W

PL4

028

5A

2LE

Rmt,

 Rlt

N13

R450

A54

7A

1E

AC,  R

mt(

PS)

DR7

XL24

6A

2LE

BRB3

6R?

?~5

00A

1E

AC,  R

mt(

PS)

L20

R444

B33

1A

2LE

AC,  W

PLT

R6A

R??

206

A2L

ERm

tAC

6R4

45A

130

A2L

EM

ACAC

5R4

44A

92A

2LE

MAC

,AC,

WP,

Rmt

DR3

R??

148

A2L

EAC

,WP,

 Rm

tR1

23  H

CFK!

77A

1M

AC(L

P)O

pteo

n®  y

fR1

234y

f<1

A2L

EA

ACSo

lstic

e®  z

eR1

234z

e(E)

 <1

A2L

EAC

,WP

Sols

tice®

 zd

R123

4zd

<1A

1E

AC(L

P)R2

904

A3

MAC

,WP,

 Rm

tR2

904

A3

MAC

,WP,

 Rm

tR7

441

A1

MRm

t,  R

ltR4

33A

3A

3M

AC,W

P,  R

mt

R433

A3

A3

MAC

,WP,

 Rm

tR1

270

3A

3M

Rmt,

   Rlt

R717

0B2

LM

AC,W

P,  R

mt

R717

0B2

LM

AC,W

P,  R

mt

opm

erki

ng:  d

e  ta

bel  g

eeft

 een

 glo

baal

 ove

rzic

ht,  e

r  ku

nnen

 gee

n  re

chte

n  aa

n  on

tleed

 wor

den.

Toep

assi

ngsg

ebie

d

Airc

ondi

tioni

ng  W

arm

tepo

mpe

nM

idde

ntem

pera

tuur

Koel

en/v

riez

en

leve

ranc

iers

-­‐      

naam

koud

emid

del-­‐

num

mer

GW

Pve

iligh

eids

-­‐gr

oep

Olie

Toep

assi

ngs-­‐

gebi

edle

vera

ncie

rs-­‐    

   na

amko

udem

idde

l-­‐nu

mm

erG

WP

veili

ghei

ds-­‐

groe

pO

lieTo

epas

sing

s-­‐ge

bied

leve

ranc

iers

-­‐na

amko

udem

idde

l-­‐nu

mm

erG

WP

veili

ghei

ds-­‐

groe

pO

lie

<150

Natuu

rlijke  

koud

e-­‐midde

len

GWP  >  25

00    

GWP

>150

>750

Menno van der Hoff is bij Uniechemie werkzaam als Manager Research & Development HVAC: “Uniechemie is altijd al actief met innovatie en zet daar nu nog steviger op in. Onder andere onze succesvolle unitbouw is daar een concreet voorbeeld van.”

Vanuit zijn functie heeft Menno van der Hoff een goed beeld van de actuele marktvraag, de technische ontwikkelingen en de wet- en regelgeving in de sector: “Uiteraard is de F-gassen verordening duidelijk een signaal waar de politiek heen wil. En die trend zal er voorlopig wel blijven. Het soort koudemiddel is uiteraard cruciaal bij het ontwerp van de installatie. Wat je nu ziet, is dat installaties die technisch en economisch nog niet zijn afgeschreven, door wetgeving als gevolg van de keuze van het koudemiddel, een korter leven gegund zijn dan men had verwacht. Uniechemie heeft al vroeg ingespeeld op de prikkels van de wetgeving en verstevigt daarmee haar marktpositie. Er zijn mogelijkheden genoeg en daarbij kunnen diezelfde installaties ook zuiniger draaien.”

warmte versus koudeOok het thema van dit magazine, warmte versus koude, is in de ogen van Menno van der Hoff actueel: “Koelinstallaties produceren tegelijk warmte en koude. Het is logisch deze beide ook tegelijk nuttig aan te wenden. Wij gaan daar steeds meer

toepassingen zien waarbij op één locatie gelijktijdig optimaal van de warmte- en koudeproductie gebruik gemaakt wordt. Vanuit de installatietechnische sector is daar veel vraag naar en Uniechemie innoveert hierop door.”

ontzorgen op terrein van wet- en regelgevingEen andere trend die Menno van der Hoff ontwaart is deze: “De weg naar het gebruik van natuurlijke koudemiddelen is er een niet alleen van technische aard, maar gaat ook over het toepassen van wet- en regelgeving. In toenemende mate ontzorgen wij installateurs vanuit Uniechemie met kennis en kunde op dat specifieke terrein, ongeacht of we nu een halffabrikaat of eindfabrikaat leveren. Wij zien hier onze maatschappelijke verantwoording en nemen actief deel aan de vele ontwerp- en adviescommissies die in onze branche actief zijn.”

hvAc: toekomstbestendig maatwerkHVAC is de Engelse afkorting van heating, ventilation en air conditioning. De essentie is dat je in één klimaat- en luchtbehandelingsysteem in een gebouw zowel warmte als koude toevoegt, al naar gelang het jaargetijde en de belasting. Menno van der Hoff: “In het buitenland worden de meeste HVAC-installaties voor de Nederlandse markt geproduceerd. De actuele vraag is echter of deze installaties wel het maximale rendement genereren? Zijn ze wel toekomstbestendig voor wat betreft keuze van koudemiddel, ontwerp, rendement, effectiviteit, stabiliteit en meer? Zij houden bijvoorbeeld geen rekening met typisch Nederlandse toepassingen zoals grondopslag. Uniechemie is wel in staat exact op de Nederlandse situatie toegesneden en toekomstbestendig maatwerk te leveren als het gaat om HVAC-installaties. Hiermee kunnen installateurs zich ook richting hun eindklanten onderscheiden.”

KlimaatcelTot slot heeft Menno van der Hoff nog een interessante noviteit te melden: “Als onderdeel van onze sterk groeiende unitbouw is er bij Uniechemie een klimaatcel gebouwd van zo’n 500 m3. Daarin kunnen we, zowel voor half- als eindfabricaten, een hele range aan testen uitvoeren binnen condities van -12 tot +43 graden Celcius. Klanten en eindgebruikers zijn van harte welkom deze testen met eigen ogen te volgen.”

Menno van der Hoff Manager Research & Development

‘Nadruk op Research & Development’

Figures & Facts | 13

Wist u dat …nieuwe warmtepomptechnologie, ontwikkeld bij Uniechemie door Menno van der Hoff, de Europese prijs won tijdens CleanTech BusinessDay in het WTC te Rotterdam in het kader van de Climate-KIC Business Competitie? De Climate-KIC is een Europese organisatie ter bevordering van klimaatinnovatie.

Figures & Facts | 14

Jeroen Doorgeest van Doorgeest Koeltechniek:

“Wat we beloven aan duurzaamheid en besparing bewijzen wij met meetbare waarden”

Doorgeest Koeltechniek uit Heino is een uiterst innovatief koeltechnisch bedrijf: “Wij zoeken steeds meer de selecte klanten op die onze hoogwaardige en innovatieve techniek op waarde kunnen schatten”, aldus directeur/eigenaar Jeroen Doorgeest. Daarbij is zijn stokpaardje zeer actueel: “De beloofde duurzaamheid en CO2-besparing van onze installaties kunnen we aantoonbaar bewijzen voor onze eindgebruikers. Dat doet bijna niemand ons na.”

Jeroen Doorgeest nam het familiebedrijf begin jaren ’90 van zijn vader over, een zeer innovatieve en pionierende werktuigbouwkundig ingenieur en koeltechnicus: “Doorgeest Koeltechniek is inmiddels doorgegroeid tot een toonaangevend bedrijf als het gaat om het ontwikkelen van duurzame energiewinningtechnologie. Door onze extreme diversiteit aan klanten, van particulier tot zakelijke ondernemingen, verkregen wij een enorme kennis van koeltechniek, inclusief industriële processen. Op basis van die kennis innoveren wij tot op de dag van vandaag.”

meest energiezuinige pand van nederlandHet eigen bedrijfspand van Doorgeest is het bewijs van hun kundigheid op het gebied van duurzaamheid: “Aan de ene kant heb je koeling. De warmte die dit genereert werd altijd als restafval gezien. Wij kozen er bij onze nieuwbouw voor die warmte nuttig in te zetten. Toen we in 2000 naar dit nieuwe pand in Heino verhuisden kreeg dit terecht het predikaat van het meest energiezuinige pand van Nederland. In dat jaar hadden wij bijvoorbeeld al digitale verlichting, ongekend voor die tijd. Daarmee is een compleet nieuwe duurzaamheidsbeleving ontstaan, is door ons de norm gezet en zijn wij kennisoverdracht-, studie- en demonstratieproject geworden van Agentschap.nl.”

sturen op meetbare duurzaamheid“Wat wij beloven aan besparing voor onze klanten tonen we ook graag in de praktijk aan. Tegenwoordig sturen we onze installaties al op euro’s per gebruikte Gigajoule. Hiermee meten wij daadwerkelijk de duurzaamheidprestaties van de installaties die wij adviseren en toepassen. Daarmee maken wij als één van de weinigen duurzaamheid inzichtelijk. We hebben het laatste decennium heel erg gefocust op de ontwikkeling van deze monitorapparatuur plus eigen software om de resultaten te kunnen uitlezen. Ook pushen wij onze klanten om energiemeters in onze installaties te plaatsen om een optimaliseringsslag na realisatie te kunnen uitvoeren. Maar we ontwikkelen dóór. We zijn nu heel erg bezig met het morfologische concept: kun je diverse energiesystemen aan elkaar koppelen en waar je warmteoverschot hebt, en aan andere kant wellicht warmtevraag, die combineren?”

samenwerking uniechemieIn Chris van der Lande van Uniechemie herkent Jeroen Doorgeest een gelijkgestemde geest als het gaat om de visionaire aanpak van duurzaamheid en koeltechniek: “We kennen elkaar al lang en sinds kort werken we ook concreet samen. Zoals voor een project in een sigarenfabriek in Kampen. Hier stond 1300 kW koeltechniek opgesteld, maar we zijn door slimme oplossingen teruggegaan naar slechts 420 kW. Dat is een megareductie van op te wekken energie. We bouwen nu een speciale warmtepomp die aan de ene kant koud water maakt en aan de andere kant warmte gaat leveren aan een hoog temperatuur warmtebuffer. We gaan de houtkachel, wat al als enorm duurzaam wordt gezien, elimineren omdat gebleken is dat de warmtepomp nog gunstiger draait dan de houtkachel. Wij zullen aantoonbaar bewijzen dat je met die houtkachel op 9,78 euro de Gigajoule zit en met de warmtepomp zelfs op 6,85 euro de Gigajoule. Samen met de engineers van Uniechemie is deze installatie grotendeels ontworpen en geselecteerd en we zijn er nu mee in uitvoering.” En er komt een tweede samenwerking aan: “Uit de drukbuisriolering met een lengte van 36 meter in een persgemaal op Urk gaan we warmte trekken en daarmee het hele zwembad van Urk verwarmen. Dit is nog nooit vertoond in Nederland op deze manier. Uniechemie levert ons hiervoor bepaalde specifieke componenten aan om warmteafgifte aan het zwembadgedeelte mogelijk te maken.”

Figures & Facts | 15

ruime openingstijden!De shop van Uniechemie aan de Aruba in Apeldoorn is sinds enige tijd vanaf 7.00 uur tot 17.00 uur open voor het afhalen van producten. Het is geen verschuiving van de openingstijden, maar een verruiming die wij dankzij onze gemotiveerde medewerkers én de medewerking van onze transporteurs hebben kunnen realiseren. Nieuw is dat be-stellingen tot 17.00 uur nog dezelfde dag op transport gaan.

24/7 serviceDaarbuiten en in de weekenden staat u na-tuurlijk altijd ons servicenetwerk 24/7 ter beschikking. Dit geldt uiteraard ook voor onze depots.

KoopJesKelDerDe succesvolle ‘Koopjeskelder’ van Uniechemie. Hier kunnen installateurs direct voordeel incasseren op diverse artikelen en producten van Uniechemie. In onze Koopjeskelder wachten u producten of artikelen tegen zeer scherpe aanbiedingen.

SALE

Voor meer informatie over de producten en exacte prijzen in de digitale Koopjeskelder kunt u natuurlijk altijd terecht bij onze afdeling Sales via 055 – 5334529 of via sales@uniechemie.nl.

ArtiKelnAAm omschriJvinG

CompressorenDiverse Bitzer .2 Generatie compressoren nu met waanzinnige korting het zijn de laatste!BITzEr 4J-22.2-Y 35P 400V/3ph/60Hz PW BITzEr 4H-25.2-Y 40P #CR BITzEr 4G-30.2-YM 40P #CR (Marine) BITzEr 6J-22.2-YM 40P #2xCR BITzEr 6HE-25Y 40P 2#CR

KoelersNog enkele FrigaBohn type Mr op voorraad.Nog enkele LU-VE. Filter/drogersWij stoppen met DrY ALL Filter drogers.Profiteer er nu van.Zowel vaste kern als los gestort. Aansluitmaten van ¼, 3/8, ½, 5/8, 7/8 en 1 1/8. In zowel soldeer als flare uitvoering.Op is op.

UN IECHEMIE

FIGURES FACTS&

Jaargang 3 | nummer 1 | 2015

Figures & Facts is een uitgave van Uniechemie BV importeur en groothandel in de koudetechniek en airconditioning.

WarmDE ALLERGROOTSTE UNIT!De nieuwe F-gassen verordening: een beschouwing

Jeroen Doorgeest van Doorgeest KoeltechniekRonde tafel gesprek benutting restwarmte uit koeling

…en meer!

ApelDoornUniechemie B.V.

AlKmAArBoldewijn v/h Jan in ‘t Veld

AmsterDAmVos Olieproducten Amsterdam

AssenUildriks Mechanisatie B.V.

BoxmeerVan Benthum Techn. Groothandel

BreDADelta Technics

BreDACees van der Horst

Den BoschEmgas B.V.

Den helDerBakker Brandstof

eemnesKuiper’s Gassen

enscheDeSchepers Gas

GroninGenRE-ON las

heerenveenAutomaterialen Ferwerda B.V.

heerlenWilko Gazu B.V.

hoeK vAn hollAnDTechnische Handelsonderneming Feenstra

hooGvlietStoutjesdijk Industriële gassen

KAtwiJKTechnivo Oudshoorn

mAAsBreeDijk’s Radiateuren

miDDenmeerMeliora

niJmeGenTRAMEX Nederland B.V.

riJssenTeunis Automotive

stAphorstMelkveetechniek Bloemert

tilBurGVan Valderen Lastechniek

weert Peter van Aubel Gas en Lastechniek

woerDenVan Vliet Caravans

vlissinGenPaul Mechielsen Transport

ZoetermeerOlie en Gashandel van Wijk

Overzicht gasdepotsAfhaalpunten voor UC-koelgassen