Feiten en cijfers over de mentale gezondheid van

kinderen en jongeren2015

WELZIJN

Eerst het goede nieuws:

Het gaat goed met (het merendeel van)

onze jongeren!!!

WELZIJN

Algemeen welbevinden: er zijn 1,4 miljoen jongeren

in Vlaanderen: een onderzoek uit 2010:

• Gemiddelde levenstevredenheid: 90%

• Gemiddelde Vlaamse jongere scoort hoger dan Europese jongeren

• Het algemeen welbevinden bij meisjes daalt met de leeftijd

• Jongens voelen zich beter in hun vel dan meisjes

• Jongeren uit ASO geven aan zich beter in hun vel te voelen dan jongeren uit BSO

rapport "Mentaal welbevinden bij jongeren in Vlaanderen 2010"

WELZIJN

MAAR…

WELZIJN• 420.000 kinderen leven onder de armoedegrens (20%)• Grote regionale verschillen: 1op10 in Vlaanderen, 2op10 in

Wallonië, 4op10 in Brussel• Armoede = kwetsbaarheid voor psychische problemen!

armoede

• 39% van de jongeren (11j, 13, 15j): slachtoffer van pesten op schoolpesten

• 4 op 10 jongeren kwam in aanraking met fysiek geweld• In West Europa scoort geen enkel land slechter…geweld

• 2012: 7.368 gemelde kinderen bij de VK• Hiervan: 23% seksueel misbruik (), 39% lichamelijk

misbruik (), 34% emotioneel misbruik ()

Kinder-mishandeling

WELZIJN: opvang

• 2010: 8.340 jongeren (12-17j) aangemeld (= 8,7% van het totaal aantal aangemelden)

• Daarvan 1.691 (20%) naar begeleidingsaanbod

• Voornaamste modules van begeleiding:• Begeleiding psych. probl. 21% (=355?)• Bezoekruimte 14%• Begeleiding Slachtoffer 10%• Gezinsbegeleiding 8%

CAW

• ?CLB

Psychische problemen

• WHO : bij 31,4% van de jongeren tussen 15 en 24 jaar is sprake van psychische problemen. Dit is een sterke stijging t.o.v. 5 jaar geleden.

• Bij volwassenen: life time prevalentie (= de kans dat je gedurende je leven met psychische problemen te maken hebt): 27% (1 op 4). One year (de kans dat je het laatste jaar met psychische problemen te maken had): 12%

• Ongeveer 5 tot 6% hebben nood aan gespecialiseerde ggz. In Vlaanderen: ongeveer 75.000 à 84.000

algemeen

Psychische problemen

• Voorkomen in Europa• 8,7% kinderen• 9,7% jongeren

Gedrags-problemen

• Voorkomen in Europa• 6,3% kinderen• 4% jongeren

• Voorkomen in Vlaanderen (WHO): 9,2% jongeren

Angst-stoornissen

• Voorkomen Europa• 0,4 tot 2,5% kinderen• 0,4 tot 8,3% jongeren

• Voorkomen in Vlaanderen (WHO): 16,1% jongeren• Antidepressiva gebruik:

• RIZIV: 13.340 jongeren, waarvan slechts 11% (=1.500) professioneel gevolgd

• Teveel gebruik en tekort gebruik! Waar is de noodzaak?

Depressie

Psychische problemen• Voorkomen

• 3 tot 5%• Sterke verschillen in het onderzoek: van 2,2% tot

17,8%• Wereldwijd: 5,2%

ADHD

• Sterke stijging in de cijfers…• 1966: 0,04%• 1990: 0,4 tot 0,6%• Recent: 0,6 tot 0,7%

• Verklaring: verandering van concepten en definities, toegenomen aandacht (bij hulpverlening, bij bevolking)

Autisme (ASS)

• Voorkomen in België: 4% (vnl. meisjes)Somatisatie

Psychische problemen• Jongeren Secundair Onderwijs: cannabis is meest gebruikte

illegale middel• 17% heeft ooit gebruikt• 11% gebruikte cannabis gedurende het laatste jaar• 2,5% gebruikt wekelijks of meer• 1% gebruikt dagelijks

• Licht dalende trend

Cannabis-gebruik

• Schatting: 3,54% van de Belgen en 10,4% Vlaamse jongeren (WHO) ontwikkelt een eetstoornis

• Vrouwen 10j – 30j: 10,3%• 3,7% anorexia• 3,8% boulemia• 4,4% eetbuistoornis• 6,8% allerlei eetbuien

• Desastreuze gevolgen: hoe jonger, hoe groter de problemen. • De helft ‘geneest’ ervan. 30% functioneert redelijk…

Eet-stoornissen

Zelfdoding: denken aan

• Het aantal jongeren dat al 2 keer of meer gedacht heeft om een einde aan zijn leven te maken:

• 13-14j 15-16 j 17-18 j• Jongens 14% 15% 16%• Meisjes 19% 21% 22%

leeftijd

• Het aantal jongeren dat al 2 keer of meer gedacht heeft om een einde aan zijn leven te maken:

• aso tso bso• Jongens 14% 15% 19%• Meisjes 18% 22% 29%

scholing

Zelfdoding

Zelfdoding

• In België: gemiddeld sterven 2 jongeren (t.e.m. 25 jr) per week door zelfdoding

• Gemiddeld wordt 1 Vlaamse school per week geconfronteerd met een zelfdoding

• Bij kinderen en jongeren zijn een vijfde van alle overlijdens het gevolg van suïcide. Jongens 14,1% vs meisjes 6,2%

• M.a.w. Suïcide is dodelijker dan het verkeer…

Opvang van psychische problemen bij kinderen en jongeren

Geestelijke Gezondheidszorg• Algemeen Ziekenhuis (AZ)• Psychiatrisch Ziekenhuis (PZ)• Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg

(CGG)• Privé therapeuten• Revalidatiecentra

Bijzonderen Jeugdzorg

Gehandicaptenzorg

Welzijnswerk

Eerste lijnszorg

Onderwijs

Integrale jeugdhulpverlening

Opvang GG-problemen

GGZ• AZ• PZ• CGG• Privé therapeuten• Revalidatiecentra

Bijzonderen Jeugdzorg

Gehandicaptenzorg

Welzijnswerk

Eerste lijnszorg

Onderwijs

Integrale jeugdhulpverlening• Reguliere zorg• Forensische zorg• Intensieve behandeleenheden (IBE)• Outreach• KOPP• VDIP• Online hulpverlening• Telefonische hulpverlening

Psychiatrische opvang: aanbod

• 261 K-bedden op een totaal van 10.185 (2,6%)• Op 10 jaar: afname met 5%• In Vlaanderen: vnl. in Limburg• Ook opnames in volwassenpsychiatrie

PZ

• 268 K-bedden op 30.689 (0,9%)• Op 10 jaar: toename met 61%• In Vlaanderen vnl. in Antwerpen en Vlaams-Brabant

AZ

• 200 voltijdse kinder- en jongerentherapeuten in de 20 CGG

• Geografische verschillen van vroeger nemen afCGG

• 160 K&J-psychiaters• 168 K&J-psychologen (?)Privé

Psychiatrische opvang: aanbod

• 6.028 behandelperiodes (51% jongens)• 6% van alle behandelperiodes PZ + AZ

• 13.247 behandelperiodes (57% jongens)• 24% van alle behandelperiodes (ong. 56.000)CGG

• Schatting: 8.000 behandelperiodesPrivé

• Geen ideeCAR’s

Aanbod en nood…

80.000 met psychische problemenVersus32.000 in “behandeling” (?)

= 40%...

Noodzaak van behan-deling wordt niet altijd door de omgevinggezien…

Residentiële zorg: diagnoses

Ambulante zorg: aanmeldingsproblematieken

Preventie-acties

Kies kleur tegen

pesten

Leef-sleutels

Ga Voor Geluk

School zonder

Pesten

Nok Nok

On Track Again

AwelLaatje niet

vangen

Bekendheid van (laagdrempelig) aanbod?

Enquête Kinderrechtencommissariaat:

gekend

niet gekend

AWEL (87%)Drugslijn (87%)Zelfmoordlijn (83%)

JAC (46%)Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK) (34%)

TeleOnthaal (26%)

Hulp zoeken?

• Stap naar externe professionele hulpverlening is moeilijk

• Liever binnen de eigen bekende omgeving

• Als de intieme kring ontbreekt of afwezig is, zelf zoeken

• Kwetsbaarheid tonen blijft een probleem…

Beeldvorming

• Enquête Discriminatie depressie… (5de en 6de SO)• Uit een depressie raak je als je maar wil

63%• Depressie is een teken van zwakte

24%• Depressieven zijn gevaarlijk

20% - 10%• Depressieven zijn onvoorspelbaar

39% - 36%• Ik zou niemand over mijn depressie vertellen

24% - 20%• Ik zou niemand uitnodigen met een depressie

11% - 5%

Zelfde cijfers als bij volwassenen…

Besluiten

Verder te versterken en te ondersteunen:

• Autismewerking als voorbeeldfunctie (zo gedifferentieerd en uitgebouwd op alle echelons)

• Cgg-werking in de netwerken

• Plannen rond nieuwe organisatie van netwerken ggz m.b.t. kinderen en jongeren

• De creatieve k&j-sector…

• Beeldvormingscampagnes

Besluiten

Werk aan de winkel:

• Meer en betere cijfers…

• Beperkt aanbod ggz: therapeutic gap

• Slecht regionaal gespreid aanbod

• Psychotherapeutisch aanbod kinderen en jongeren met een depressie

Besluiten

Aandacht voor:

• Veel problemen starten jong! Vroegdetectie is nodig

• Online hulpverlening: kids love it…• Problematieken:• Gedragsproblemen• Depressie• Eetstoornissen• Zelfdoding

• Verhoogde kwetsbaarheid door armoede