I N D I T N U M M E R

Uitblinken mag weer“Je mag weer uitblinken in dit land.” Uitspraak van bestuursvoorzitter Sibrand Poppema. De RUG steekt daarom geld in het zogehe-ten Honours College. Extra onderwijs, bestemd voor de beste eerstejaars. 3 >

Smullen van kredietcrisisDe een z’n dood is de ander z’n brood. Terwijl beleg-gers door de kredietcrisis ‘s nachts badend in het zweet wakker worden, beleven economen hoogtijdagen. “It’s happening out there.” 4/5 >

Hoe God hip werd God is in. Christelijke stu-dentenverenigingen zien hun ledenaantal omhoog schie-ten. Bij Navigators alleen al van twaalf naar vierhonderd. “Als ze gaan studeren, zien jongeren dat er van alles rammelt. Dan zoeken ze vas-tigheid in het geloof.” 11 >

I N T E R N AT I O N A L PA G E

The next US presidentYou may not be eligible to vote for him, but the next President of the USA can influence us all. So how do Americans pick their president? Three Americans at the University of Gronin-gen discuss the candidates and the implications of the November 4 election. 20 >

U K S I T E

Economie verplicht? Onzin!Economie moet een verplicht vak worden aan de universi-teit, was onze stelling. On-zin, zegt driekwart van de studenten. Geruststellende mededeling voor economen, nu ze het toch al zo druk hebben. Ga voor de nieuwe stelling naar de UK-pagina op Nestor en breng je stem uit. En kijk op www.univer-siteitskrant.nl meteen even wat onze bloggers te vertel-len hebben.

O N A F H A N K E L I J K W E E K B L A D V O O R D E R I J K S U N I V E R S I T E I T G R O N I N G E N n 3 0 O K T O B E R 2 0 0 8 n J A A R G A N G 3 8

W W W . U N I V E R S I T E I T S K R A N T . N L

9Mijn hond begrijpt me Rovers en ongelikte beren Rosa vanuit Londen Foute Eric de Noorman

Doorbraak voor RUG en PhilipsRUG-onderzoekers hebben samen met collega’s van onder meer Philips Research een moleculaire schakeling ge-maakt die zich deels zelf opbouwt. Het is de tweede doorbraak in korte tijd.

Een eenvoudiger manier om com-plexe elektronische schakelingen te maken. Dat is het idee achter een ar-tikel dat maandag verscheen in het wetenschappelijk tijdschrift Natu-re Nanotechnology. Het gaat om toe-passing van ‘zelforganisatie’ bij het maken van elektronische schake-lingen voor chips. Die worden nor-maal gesproken gemaakt via een serie chemische stappen, waarbij patronen worden geëtst in opeenge-stapelde lagen.

In de nieuwe studie vervingen de onderzoekers één stap in het proces door ‘zelforganisatie’, waarbij spe-ciale moleculen spontaan een laag vormden. Daardoor ontstonden diodes, componenten die stroom maar in één richting geleiden.

“Het is al eerder gelukt om zo een enkele diode te maken, maar de ef-fi ciëntie was erg laag. Minder dan een procent deed het”, vertelt Da-go de Leeuw, hoogleraar bij het Zer-nike Institute for Advanced Materi-als van de RUG en tevens in dienst van Philips Research. “Wij hebben een nieuwe productietechniek ont-wikkeld, waarbij het honderd pro-cent werkt.”

Daarnaast wisten de onderzoe-kers voor het eerst een groot aantal diodes in serie te schakelen. “En we konden tienduizenden schakelin-gen tegelijk maken.” Dat zijn drie doorbraken in één: “Nu kunnen we er circuitjes mee gaan maken, die iets doen. Zulke diodes vormen bijvoorbeeld de achterkant van een fl atscreen. Daar zou je deze tech-niek in kunnen toepassen.”

Het uiteindelijke doel is zoveel mogelijk stappen in de produc-tie van chips via zelforganisatie te laten lopen. Twee weken geleden publiceerden RUG- en Philipson-derzoekers al een manier om tran-sistoren deels via zelforganisatie te maken, eerder lukte dit met schake-lingen voor geheugenchips. [ RENÉ FRANSEN ]

Op zoek naar de echte toppersHet bestuur van de RUG stuurt de faculteiten met een fl inke buidel geld op topperjacht. Iedere faculteit mag één topwetenschapper naar Groningen halen. De komende jaren is daar ruim vijftien miljoen euro voor beschikbaar.

De universiteit gebruikt hiervoor een forse meevaller in de inkom-sten van 2009. Door de relatief la-te overgang van het doctoraalstelsel naar het bachelor-master systeem in Groningen krijgt de RUG ineens

veel geld voor de laatste golf aan doctoraaldiploma’s.

Zeven faculteiten krijgen een bud-get van anderhalf miljoen euro waarmee ze voor vijf jaar een top-wetenschapper plus eventuele pro-movendi mogen betalen. Voor de medische faculteit en de faculteit wiskunde en natuurwetenschap-pen ligt dat bedrag op 2,5 miljoen, omdat daar de kosten van bijvoor-beeld laboratoria hoger zijn.

Volgens bestuurslid Koos Dup-pen van de RUG is het een strate-gische beslissing om het extra geld

gelijkelijk over de faculteiten te ver-delen. De RUG wil doordringen tot de beste honderd universiteiten ter wereld. “Onze analyses wijzen erop dat we dat niet gaan redden met wat we nu aan boord hebben”, zegt hij.

En dus kunnen faculteiten “à la echte voetbalclubs gaan inkopen”, zei Duppen in een commissiever-gadering van de u-raad. Het geld is uitdrukkelijk voor dat doel be-stemd. Wanneer faculteiten er niet in slagen een topwetenschapper te strikken, krijgen ze het geld niet.

Volgens rector magnifi cus Frans

Zwarts is 2009 een “oogstjaar” voor de RUG. Het RUG bestuur geeft de faculteiten ook nog eens vier mil-joen euro in totaal, die onvoorwaar-delijk kan worden besteed. Volgens Duppen is dat een “structurele” ver-hoging van de inkomsten.

Overigens heeft de Technische Universiteit Delft nog geprotesteerd tegen de uitkomst van de verdeling van gelden tussen de universiteiten. Delft eist een herverdeling van het geld voor 2009. Volgens Duppen kan dat niet. “Het is al vastgesteld.” [ JAN BLAAUW ]

Rovers en ongelikte beren Foute Eric de Noorman

W W W . U N I V E R S I T E I T S K R A N T . N L

Mijn hond begrijpt me Rovers en ongelikte beren Rosa vanuit Londen Foute Eric de Noorman

Kader Abdolah Foto Jan Luursema

Eredoctor Een bijzondere week voor gastschrijver Kader Abdolah. De auteur van ‘De Koran en de booschapper’ krijgt van de RUG een eredoctoraat in de godgeleerdheid/godsdienstwetenschappen. “Omdat hij de rol van de godsdienst de samenleving binnentrekt en daarmee zijn grote maatschappelijke verdienste bewijst”. Dezelfde dag greep hij naast de NS-publieksprijs. Je kunt niet alles hebben.

Met spanning kijkt Nederland uit naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen van volgende week. Volgens de laatste peilingen ligt Democraat Barack Obama ruim voor op Republikein John McCain. Maar, maakt het voor Nederland en Europa eigenlijk wel uit wie wint?

Door peter keizer

Hoogleraar internationale betrek-kingen en machtspolitiek Jaap de Wilde denkt dat het buitenlandbe-leid van de VS niet structureel gaat veranderen: “Een avontuur als Irak had geen enkele andere president aange-durfd. Dus de persoon speelt toch een rol. Maar de structuur van het systeem verandert niet. De VS hou-den hetzelfde soort Zuid-Amerika-beleid en blijven kritisch richting Navo. Maar binnen die structure-le positie zal de toon van de Demo-craten ons meer bevallen.

Vooral voor het binnenlandbeleid maakt het verschil. Rond onder-werpen als de rechterlijke macht, de doodstraf en abortus. Daarin denkt Obama toch net ietsje meer zoals wij.”

Volgens Sharon Perry, Foreign Guest Club secretary en van oor-sprong Amerikaanse, ligt de macht in de VS bij grote ondernemingen:“De president heeft wel wat macht, maar omdat het Amerikaans Con-gres over het geld gaat, kan hij geen kant op zonder hun steun. Uiteindelijk zijn het de bedrijven die het beleid bepalen. De farma-ceutische industrie bijvoorbeeld, die de keuzes van senatoren beïn-vloedt.

De macht van de president wordt volgens mij overschat. De Ameri-kaanse constitutie is opgezet om rijke mensen te beschermen en dat geldt nog steeds. Ik ben voor de Democraten, vooral omdat er weer rechters moeten worden gekozen voor het Supreme Court. Daarnaast denk ik dat McCain gevaarlijker is dan Bush. Hij schijnt soms ernstige woedeuitbarstingen te hebben. En stel je voor dat hij dood gaat. Dan zitten we met Sarah Palin!”

Gerard Strijards, bijzonder hoog-leraar internationaal strafrecht, hoopt dat Obama de verkiezingen

wint:“Het maakt voor Nederland ont-zettend veel uit of Obama of McCa-in aan de macht komt. Hoewel Mc-Cain nu wel out of the question is. Bush heeft zichzelf geprofileerd als vijand van het Internationaal Straf-hof. Hij heeft ook de The Hague In-vasion act ondertekend.

Het Hof is in feite vleugellam door de houding van Bush. Dat moet ook wel, want laten we wel wezen, wat hij in Irak heeft gedaan is verboden volgens het internatio-

naal recht. Niets rechtvaardigt wat hij daar heeft gedaan.

Obama daarentegen heeft niks van het Hof te vrezen. Eerlijk ge-zegd zou het me niets verbazen als er een aanklacht komt tegen Bush als hij aftreedt. Niet zolang More-no Ocampo de aanklager is , maar als daar een vent met haar op z’n tanden komt, kon het wel eens die kant op gaan.”

Elmer Sterken, hoogleraar eco-nomie, dook voor debatcentrum

DwarsDiep in de economie van de Amerikaanse verkiezingen: “Maakt het iets uit voor de groei in de VS of er een Democraat of een Republikein komt? En wat gebeurt er met de aandelenkoersen? Ik heb de cijfers van 1916 tot en met 2004 bekeken en daaruit blijkt dat het in beide gevallen beter is als een De-mocraat aan de macht komt. Voor Europa is de werking minder di-rect, maar economische groei komt met een zekere vertraging ook naar het Europese continent.

Ik denk dat de Democraten iets meer aandacht hebben voor de vraageconomie en zich richten op de middeninkomens. Terwijl de Republikeinen meer naar vrije markteconomie en belastingver-lagingen kijken. Tijdens verkie-zingen profiteren de Republikei-nen van perioden met hogere groei en oorlogen. Is er een hoge inflatie, dan zijn de Democraten interessan-ter. Dat betekent dat Obama nu zou moeten winnen. Niet dik, maar wel met 52 procent van de stemmen.”

Rosa HartjesogenRosa

Ik ben 36 keer verliefd geweest. Dat is geen grapje, het is een gebrek. Het zijn geluk-kig bevliegingen, maar het jaagt me wel voor minimaal twee weken op een eufori-sche, roze wolk. Het maakt niet uit hoe ie-mand eruit ziet. Ik ben al eens gek geweest van een jongen waarvan iedereen dacht dat hij Downsyndroom had, op iemand van 81 (alleen Jan Wolkers, ik zeg het er maar bij voor ik het hele bejaardenhuis op de stoep krijg) en zelfs op een lid van de Ha-re Krishna.

Dat gaat ver. En het is intens: ik kan me niet concentreren, niet slapen en fiets uren-lang door de regen met liefdesliedjes in mijn oren. Klinkt leuk, maar tussendoor moet er wel gewerkt en gestudeerd worden. Handig is anders.

Daarbij ben ik een minkukel in de liefde. De mannen die ik wil, worden nooit ver-liefd op mij. Dat komt omdat ik heel raar ben. Zo ben ik eens midden in de nacht naar een man gefietst om zijn zonnebril te-rug te brengen. “Dank je, ik wilde hem net opzetten”, zei hij sarcastisch terwijl

hij naar de gitzwarte lucht wees. Houden mannen niet van.

Er zijn uitzonderingen natuurlijk. Er zijn jongens die verliefd op mij worden, on-danks het feit dat ik altijd minstens ander-half uur te laat kom, een nu.nl-verslaving heb − wist jij dat Madonna in een contract liet vastleggen hoevaak zij en Guy seks moesten hebben? − en eten kook dat naar hondenbrokken smaakt.

Maar ook dan gaat het mis, want ik kan niet tegen hartjesogen. Als een man met zo’n zacht-glanzende blik naar me kijkt, hoeft het meteen niet meer. Hij moet wel een echte kerel zijn.

Een vriendin kon het niet langer aanzien en gaf me het boek How to make a man fall in love with you. Vol NLP-trucs om iemand verliefd te laten worden. Kunstmatig, dat is het. Maar ik ga het proberen. Wanhopige tijden vragen om rigoureuze maatregelen. De eerste kandidaat is alweer getraceerd. Rosa Timmer, vierdejaars student taalweten-schap

Colof on

Maak t het voor Ne der land ui t of Obama of Mc Cain wordt gekozen ?

‘President wordt overschat’

Barack Obama spreekt een 10.000 koppige menigte toe in Berlijn. (24 juli 2008) Foto ANP | EPA / Gero Breloer

redactie-adres:Oude Kijk in ’t Jatstraat 28, Postbus 80, 9700 AB Groningen. Telefoon: 050-3636700; Telefax: 050-3636698; E-mail: uk@rug.nl;Internet: www.universiteitskrant.nl

kernredactie: Hanneke Boonstra (hoofdredacteur) 3636697, Jan Blaauw (nieuwscoördinatie) 3636696, Christien Boomsma (eindredacteur) 3637802, René Fransen (wetenschap) 3636695, René Lapoutre (opmaak) 3636693, Harry Perton 3636317, Sieb de Ruig (redactiesecretaris) 3636700, Ernst Arbouw (International Page) 3636130.Overige redactieleden: Wouter Beetsma, Ana van Es, Peter Keizer, Lieke van den Krommenacker, Teodor Lazarov, Janita Naaijer, Tjerk Notten, Elisabeth Oosterling, Rosa Timmer, Dorien Vrieling.Medewerkers: Bart Breman, Michel Dijkstra, Hans Miedema, Ronald Veldhuizen, Marcel Wichgers.

Foto’s: Reyer Boxem, Jeroen van Kooten, Elmer Spaargaren.tekeningen: Bert Cornelius, Robby van der Meulen, Eric van der Wal, Kees WillemenUitgave: Stichting UniversiteitsbladOplage: 20.000 exemplarenpersbureau: de UK werkt samen met andere universiteitsbladen in het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) Advertenties: Bureau Van Vliet bv, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, telefax 023-5717680RUG-advertenties, mededelingen en Ukaatjes: Heiny de Ruiter (3636699)Abonnementen: € 27 per jaar, (intern tarief € 18). Adreswijzigingen: schriftelijk aan de administratie van de uk. Adreswijzigingen rUG-personeel: doorgeven aan betreffende afdeling Personeel & Organisatie.©UK. Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen geheel of gedeeltelijk over te nemen.

2 D E Z E W E E K UK 9 - 30 OKTOBER 2008

Honours College start in 2010 In collegejaar 2009-2010 start de RUG met een eigen Honours College voor de beste tien procent eerstejaars. De universiteit wacht niet op goedkeuring van een vorig jaar afgekeurde aanvraag voor subsidie.

De komende drie jaar steekt de RUG jaarlijks een half miljoen eu-ro in de uitvoering van de plannen. Het University of Groningen Ho-nours College moet alle bestaande honours programma’s van facultei-ten bundelen.

Na het eerste semester van stu-

diejaar 2009-2010 worden de eer-ste studenten geselecteerd op basis van resultaten en motivatie. De-ze studenten blijven hun regulie-re studieprogramma volgen, maar krijgen daarnaast verdiepende en verbredende vakken aangeboden. Met name de verbredende vakken worden interdisciplinair. De stu-denten gaan veel in groepsverband werken met studenten uit andere opleidingen. De extra studiebelasting zal vol-gens Jenneke Bosch-Boesjes neer-komen op 45 studiepunten per hele studie. Bosch-Boesjes is inmiddels benoemd tot Dean van het College.

Anders dan bijvoorbeeld in het Utrechtse University College vor-men de studenten geen aparte groep. Bosch-Boesjes verwacht dat van de ‘open’ opzet een extra prik-kel uitgaat voor studenten die niet in een honourstraject zitten.

Het College krijgt namelijk meer dan één toegangsmoment. Studen-ten kunnen ook later een plek ‘ver-dienen’ door excellentie en moti-vatie te tonen. Andersom mag een student bedanken voor de eer of kan een plek verloren raken als er niet voldoende gepresteerd wordt.

Bestuursvoorzitter Sibrand Poppe-ma is blij dat er meer ruimte komt

voor excellerende studenten. “Een jaar of twintig geleden was dit niet bespreekbaar aan Nederlandse uni-versiteiten. Nu mag je weer uitblin-ken in dit land.” Extra motief voor de RUG is dat zo wetenschappelijk talent sneller zichtbaar wordt.

De RUG is volgens Poppema niet van plan om een hoger collegegeld te vragen van studenten die in een honours traject belanden.

Overigens heeft hij goede hoop dat het rijk alsnog subsidie geeft voor het plan. Vorig jaar werd het op één puntje afgekeurd. Toen was de naam nog Petrus Camper Ho-nour College.[ JAN BlAAUw ]

Onafhankelijk hogeschoolblad NHL verdwijnt

Student krijgt 9 terug na beroep

Kritiek op rector om herkansing Rector magnificus Frans Zwarts houdt stug vast aan het afschaffen van de augustusherkansingen. Dat faculteiten er sinds 2006 gewoon mee doorgaan, deert hem niet.

Zwarts krijgt van alle partijen kri-tiek over het lage tempo waarin de augustusherkansingen verdwij-nen. “Het vertrouwen bij de GSb over het afschaffen is wel heel erg klein”, verzuchtte raadslid willem Bos van de GSb-fractie. Bij het lezen van een beleidsstuk over de augus-tusherkansingen viel de progressie hem vies tegen. “Hier stromen al-weer honderd herkansingen over je heen.” Voor alle duidelijkheid: de GSb is tegen het afschaffen.

Ook het personeel in de raad vindt dat de rector zich moet afvragen of het wel een goed plan kan zijn als het zo moeilijk uit te voeren blijkt.

Maar rector Zwarts wil volhou-den. “we hebben ook drie jaar ge-daan over de introductietijdenrege-ling. we moeten geduld hebben en gaan niet dwingen zonder de con-sequenties daarvan te overzien.” Mocht de vrijwillige afschaffing in 2009 te traag blijven, dan pas komt dwang in beeld, aldus Zwarts. [ JAN BlAAUw ]

Studente wint dictee met veertien foutenRuim driehonderd eerstejaars letteren-studenten deden afgelopen maandag mee aan een Nederlands dictee. Stu-dente Nederlands Stefanie Liebreks won met veertien fouten.

Het verplichte dictee was georga-niseerd door de opleidingen com-municatie en informatieweten-schappen, Nederlands en kunsten, cultuur en media.

“we willen een signaal afgeven hoe belangrijk spellen is”, vertelt organisator Jacqueline van Krui-ningen. “Het is niet aan ons dit in onze lessen te behandelen, daarom leggen we op deze manier de ver-antwoordelijkheid bij de student.”

Docente taalbeheersing Van Krui-ningen is niet ontevreden. Het was een “moeilijk” dictee. “Met veel in-stinkers.” De organisatoren willen het dictee volgend jaar graag herha-len en hopen dat dan de hele facul-teit meedoet. [ TEODOR lAZAROV ]

Onderzoek ziekteverzuimDe Arbo- en Milieudienst gaat ziekteverzuim onder vrouwe-lijke wetenschappers onder-zoeken. Vorig jaar bleef 3,3 procent van hen ziek thuis. Bij de mannen ligt dat percenta-ge lager (1,3 procent in 2007). “We willen meer vrouwen in de wetenschap. Dan willen we ook weten of er factoren zijn in het personeelsbeleid waar we iets aan kunnen doen”, al-dus hoofd Ria van Ruiswijk. Het ziekteverzuim onder we-tenschappelijk personeel is op zich laag.

Tentamenhal als truiengebouwDe Groninger Studentenbond heeft het RUG-bestuur ge-vraagd een universitaire trui-endag op vrijdag in te voeren om energie te besparen. De Tentamenhal moet een ‘trui-engebouw’ worden, waar de temperatuur altijd lager is. Daarmee neemt de GSb een voorstel van de studentenfrac-tie Progressief Rechten bij de rechtenfaculteit over. Daarop kwam de kritiek dat een lage temperatuur op een weekdag meer kost dan oplevert, omdat later bijgestookt moet worden. Maar de verwarming staat in de weekenden sowieso lager.

‘Tanja leeft nog’

Oud-RUG-studente Tanja Nij-meijer leeft. De Colombiaanse president Uribe en Colombia deskundige Liduine Zumpolle verklaarden dit vorige week te-genover Radio Wereldomroep. Nijmeijer studeerde Spaans aan de RUG en sloot zich aan bij de marxistische guerril-labeweging FARC. Dat bleek toen het Colombiaanse leger haar dagboeken vond. Volgens Zumpolles Colombiaanse con-tacten kreeg Nijmeijer dwang-arbeid voor de kritiek in haar dagboeken op de FARC.

Langst wonende betaalt belastingGemeenten kunnen afvalstof-fenheffingen verhalen op de langstzittende bewoner van een studentenhuis. Dat bepaal-de de Hoge Raad vorige week in de zaak van een student uit Den Bosch die klaagde dat hij de afvalstoffenheffing van zijn huisgenoten moest betalen. De huidige wet maakt het niet mo-gelijk de lasten over alle bewo-ners te verdelen. Studenten-bond LSVb wil nu dat de wet wordt aangepast. [ HOP ]

Groningen verliest van AmsterdamAmsterdam, Groningen en Utrecht zijn de leukste studen-tensteden van Nederland. Dat blijkt uit de nieuwe versie van de onlangs verschenen data-base StudieKeuzeInformatie. Daarin zijn oordelen van stu-denten verzameld over hun opleiding, maar ook over de kroegen, cultuur en verenigin-gen in hun stad. Amsterdam krijgt gemiddeld een 8,3, Gro-ningen een 8,1 en Utrecht een 8,0. Wageningen staat onder-aan met een 7,3. Vooral de Wa-geningse kroegen (6,8) druk-ken de klassering. [ HOP ]

NHL Magazin

NHL Magazine, het blad van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, verdwijnt. In plaats daarvan komen een studentenglossy en een personeelsblad. De redactie betreurt de beslissing.

“Het is heel erg dat een hogeschool besluit om een onafhankelijk mag-zine weg te bezuinigen”, zegt Ani-

ta Terpstra, hoofdredacteur ad in-terim van NHl Magazine. Het blad bestond zes jaar. Volgens de redac-tie werd ze steeds vaker op de vin-gers getikt en werd er ook gemord over de journalistieke onafhanke-lijkheid.

Bestuursvoorzitter willem Smink, voormalig wethouder in Gronin-gen, noemt dat onzin. “Een blad

mag heel kritisch zijn.” En als hij tegen zijn tenen geschopt wordt? “Dan zeg ik ‘au’.” “Maar”, voegt hij toe, “een blad als NHL Magazi-ne moet er vooral zijn voor interne meningsvorming. Niet dat de NHl-perikelen de hele wereld overgaan.” De nieuwe bladen verschijnen na de zomer van 2009. De website blijft in de lucht. [ HANNEKE BOONSTRA ]

Twee keer binnen acht dagen heeft het College van Beroep voor de Examens van de RUG de te strenge examencommissie bij rechten op de vingers getikt.

Op 16 oktober hoorde een master-student bedrijfsrecht waarop hij sinds eind september met smart had zitten wachten: de met veel moeite behaalde negen voor het vak mede-dingingsrecht blijft staan.

Eind augustus was de student ver-

geten zich in te schrijven voor het tentamen. Van examinator (prof. Borgesius) mocht hij toch het ten-tamen afleggen en haalde een ne-gen. Daarop resteerde nog één vak van zijn studie, waarvoor de stu-dent een mondeling aanvroeg. De docente stemde toe. De examencommissie echter niet. Die haalde een streep door zowel het mondeling als de negen.

Het CBE vindt dat een te strenge uitleg van de regels. De studiever-traging van twee maanden die de

student riskeerde, weegt zwaarder dan de fout om niet in te schrijven.

Te streng was de examencommis-sie ook al geweest bij een rechten-studente die een uitzondering op de blokkaderegeling wilde. Zij mocht niet verder voordat ze de twee laat-ste vakken van de propedeuse had gehaald. Het CBE oordeelde op 8 oktober dat vanwege dyslexie, zorg voor een gezin en beperkt vooruit-zicht van studiefinanciering, de stu-dente terecht om die uitzondering had gevraagd. [ JAN BlAAUw ]

Een van de finalisten, het zoutkristal van een team van basisschool De Vlinder uit Veenhuizen. Foto Reyer Boxem

Decoratief zoutHet i

Het is vijftig jaar geleden dat Akzo begon met zoutwinning in Nederland. Twee maanden lang reed de RUG-Discoverybus daarom als ‘Zout-express’ langs scholen, om met zoutproefjes de leerlingen te interesseren voor een bèta- of tech-niekopleiding. En er was een wedstrijd ‘zout-kristallen kweken’. Ongeveer duizend scholie-ren schreven zich in. Uiteindelijk leverden ruim honderdveertig deelnemers een logboek in met

foto’s of zelfs filmpjes van hun groeiende zout-kristallen. Uit de inzendingen koos een jury ze-ven finalisten, die woensdag hun kristal in de Bernoulliborg presenteerden. Dat leverde één winnaar op: Martijn van Assen uit groep 7 van basisschool Het Kompas in Groningen. Hij had niet alleen het mooiste kristal, maar liet volgens de jury met zijn logboek ook zien een echte we-tenschapper in de dop te zijn. [ RENé FRANSEN ]

UK 9 - 30 OKTOBER 2008 N I E U W S 3

| A C H T E R G R O N D | Het zijn barre tijden voor beleggers die rekenden op IJslandse rentepercentages of Amerikaanse huizenprijzen. Maar economen smullen van de kredietcrisis. “It’s happening out there!”

Door JAN BLAAUW

Monetair econoom Elmer Sterken deed een goede investering toen hij twee weken geleden een open col-lege voorbereidde over de krediet-crisis. Hij had gerekend op een stu-dent of dertig en vond zichzelf terug voor een zaal met ruim vierhonderd man. Ook het tweede college, van Harry Garretsen trok, in tentamen-tijd, veel publiek. Het is duidelijk: de economie trekt volle zalen tegen-woordig.

“For us it’s fun”, stelde Sterken in zijn college. Het wetenschappelijk enthousiasme is groot. De dag was begonnen met het bericht dat de Ja-panse beurs met tien procent was gekelderd. “It’s happening out the-re!”, aldus de decaan van de Facul-teit Economie en Bedrijfskunde.

“Het is een geweldige tijd”, zegt ook hoogleraar accountancy Jaap van Manen. Hij gaf afgelopen dins-dag het derde college, over de toe-komst van de banken. “Je wordt gedwongen om opnieuw inschat-tingen te maken. Geschiedenis is leuk, maar het is nog leuker om in de geschiedenis te leven.”

Een econoom heeft deze dagen een publiek, zegt internationaal econoom Harry Garretsen. “Vroe-ger zeiden ze op feestjes wel eens: goh, voor een econoom ben je best aardig. Nu ben je een interessantere gesprekspartner.”

Mensen luisteren en willen ho-ren over rente, banken en veilige beleggingsmogelijkheden. En dus is het ook uitkijken geblazen. “Je moet niet doen alsof je alles precies weet.”

Want ook economen kunnen niet één-twee-drie duiden wat er pre-cies gebeurt, gebeurd is en nog gáát gebeuren. Op zich is bijvoorbeeld een bankcrisis niet zo uitzonder-lijk, toonde Garretsen in zijn col-lege. Sinds 1970 heeft het IMF al 124 bankcrises geregistreerd, maar geen daarvan was zo omvangrijk als deze. Nieuw is de snelheid waarmee het vertrouwen in zo’n groot deel van de wereld is aangetast.

‘Resonantie’ is een term die vol-gens Van Manen helpt te doorgron-den wat er dit keer misgegaan is. De snelheid en heftigheid waarmee de huidige crisis zich uitspreidde, doet denken aan soldaten die mar-cherend een brug kunnen vernielen omdat hun stappen zichzelf verster-kende trillingen kunnen oproepen. “Daarom moeten soldaten soms voor de brug ophouden met mar-cheren.” Het lijkt er dus op dat het marcheren in de fi nanciële wereld te lang is doorgegaan.

Sterken presenteerde in zijn college aanwijzingen voor een soort zeep-

bel. Allereerst rondom de Ame-rikaanse huizenprijzen. De 8400 Amerikaanse banken raakten in moeilijkheden doordat ze elkaar geld leenden om te kunnen beleg-gen in fi nanciële producten, die stuk voor stuk rekenden op een ver-dere stijging van die prijzen. Sinds 2003 waren de huizen in steden als Miami, New York en Los Ange-les spectaculair duurder geworden, dus waarom niet? Toen steeds meer huizenbezitters in betalingsnood raakten, banken leningen moesten afschrijven en vervolgens de prij-zen daalden, hadden al die banken tegelijk een probleem.

Twee tropenweken later staan zijn bevindingen alleen maar steviger, constateert Sterken. Een groot deel van de oorzaak legt hij bij monetai-re politiek. Centrale banken in de VS en de Europese Unie hebben te lang toegestaan dat banken steeds meer leningen uitgaven. De rente was te laag en de totale hoeveelheid geld in omloop groeide spectacu-lair. De EU zit zo al sinds 2001 bo-ven het target rate van 4,5 procent. In 2007 was de geldgroei zelfs 14,5 procent. “Zeker op de langere ter-mijn voorspelt zoveel nieuw geld infl atie”, zegt Sterken.

Nog wat cijfers waarmee Sterken liet zien dat de wereld teveel geld in ‘geld’ heeft gestoken en teveel is vergeten wat de reële rol van risico betekent. In 2001 bedroegen de we-reldwijde beleggingen in fi nancië-le producten een slordige 100.000 miljard dollar. Twee jaar later was dat verdrievoudigd en in 2006 nog eens verdubbeld tot 600.000 mil-jard dollar. Tegelijkertijd werden zogeheten credit default swaps ra-zend populair, een soort verzeke-ringen waarbij een belegger het ri-sico op zijn investering ‘ruilde’ met een derde partij tegen een deel van de verwachte opbrengst. Sinds 2004 steeg het bedrag dat met deze risi-cohandel was gemoeid, van 10.000 miljard dollar naar 60.000 miljard.

Alleen al de speculatie op de Ame-rikaanse huizenprijzen is volgens Sterken een soort piramidespel. “Zolang iedereen maar tegen elkaar blijft zeggen dat het goed gaat, gaat het inderdaad goed.” Maar wee de-gene die aan de beurt is wanneer dat geloof afbrokkelt.

‘Nu ben je als econoom een interessantere

gesprekspartner.”

In dit piramidespel kreeg bijna ie-dereen ervan langs. Lehman Bro-thers. AIG. Northern Rock. Ice Save. Fortis. En zelfs Alan Greenspan, de voormalige opperbaas van de Ame-rikaanse centrale banken: hij moest bekennen dat hij zich heeft vergist. Greenspan gold in zijn dagen als

Wat een geweldige tijd!|_ Econoom zij n is ineens leuk geworden

4 O P M E R K E L I J K UK 9 - 30 OKTOBER 2008

Alleen naar links kijkenVanaf 1 november rijden er twee beveiligingsbedrijven over het Zer-nikecomplex. De Hanze stapte uit de gezamenlijke Europese aanbesteding van de beveiliging en bewaking, uit onvrede over de stemverhoudingen binnen de aanbestedingscommissie.

Door RENÉ FRANSEN

Een bewakingsauto van ISS Se-curity rijdt over het Zernikecom-plex. Links een RUG-gebouw, rechts een pand van de Hanze. Ter rechterzijde houden zich ver-dachte personen op. Wat gebeurt er? A) de bewakers slaan alarm B) de bewakers zien niets, want ze zijn ingehuurd door de RUG en kijken dus alleen naar links.

Wat is het juiste antwoord? Kor Dijkstra, als stafmedewer-ker van de Hanzehogeschool be-last met beveiliging en bewaking, stemt voor A. “Daar zijn goede afspraken over met de RUG, na-tuurlijk.” Zijn RUG-collega Frits Klein is minder stellig. “Nou, ik weet het niet. We hebben volgen-de week pas een overdrachtsmo-ment.” Na even nadenken stemt hij toch voor A. “Ik denk wel dat

ze een melding doen, dat is ten-slotte hun vak.”

Een hogeschool en een uni-versiteit in één stad, dat vraagt om afstemming en samenwer-king. De praktijk blijkt anders, zoals nu weer bij de beveiliging en bewaking van gebouwen. De vorige aanbesteding was geza-menlijk. Maar toen er een nieu-we aanbesteding kwam, ging het mis. “We zouden het op basis van gelijkwaardigheid doen”, vertelt Dijkstra. “Maar na drie bijeen-komsten van de aanbestedings-commissie vond iemand dat de

Hanze maar twee leden mocht hebben tegen vier van de RUG. Toen heb ik mijn map dichtge-klapt en gezegd: dan moet ik te-rug naar mijn leidinggevende voor overleg.” De Hanze ging op eigen gelegenheid verder en koos voor G4S Securicor.

Klein, voorzitter van de com-missie, vertelt het verhaal anders. “Op de eerste vergadering wa-ren zes mensen van de Hanze te-gen twee van de RUG. De twee-de vergadering lag het minder scheef, maar de Hanze was nog in de meerderheid.” En dat ter-wijl de RUG zo’n 55 gebouwen te bewaken heeft, tegen zestien van de Hanze. “Als het op stemmen uit zou draaien was de Hanze als minderheidspartij in de meer-derheid. We hebben voorgesteld dat te wijzigen. Toen gingen ze weg voor overleg en een uur later kreeg ik telefoon dat ze eruit ge-stapt waren.”

Volgens Dijkstra zijn de verhou-dingen nog prima. En Klein is te-vreden over de uitkomst van de aanbesteding. “Wij zijn minder geld kwijt.” Nu maar hopen dat die winst niet verdampt doordat de twee beveiligingsbedrijven el-kaar in de wielen gaan rijden.

Hoeveel kamers in één Doos?Het college van B&W van Groningen wil de dienst Sociale Zaken en Werk (SoZaWe) verhuizen. Als dat door-gaat, komt de Zwarte Doos aan de Eendrachtskade mogelijk vrij voor jon-gerenhuisvesting. Wethouder Frank de Vries zou al gesproken hebben over een “studentenboulevard”.

Door HARRY PERTON

Bij een boulevard passen uitzicht over water en fl anerende mensen. Maar woordvoerder Henk Bouw-kamp van de gemeente ontkent dat zijn baas dat woord gebruikte. “De plannen zijn nog niet zover”, zegt hij. “Wel heeft de wethouder gezegd dat er naast jongerenhuis-vesting voorzieningen in het ge-bouw zouden moeten komen.”

Dat zijn een hoop kamers, want de Zwarte Doos telt dertien eta-ges. Maar hoeveel dan?

Carine Plantinga van de soci-ale dienst, geeft wat getalletjes. “We hebben 13.000 vierkante meter vloeroppervlak”, zegt ze, “maar dat is inclusief ontvangst-hal, magazijn, archief en fi etsen-kelder.” Wat er aan netto-ruimte overblijft, weet ze niet. “Sowieso zijn er 385 werkkamers, maar die verschillen nogal van formaat.”

Dick Janssen, directeur ontwik-keling van studentenhuisvester In, erkent dat hij een oogje heeft op de Zwarte Doos. “Voordat So-ZaWe erin kwam”, vertelt hij, “waren we ook al geïnteresseerd. We hebben toen zelfs al schets-jes gemaakt, maar die zijn opge-borgen omdat een belegger hoger bood.”

In wil zelfstandige appartemen-ten in het pand bouwen van dertig tot veertig vierkante meter. “Met wat uitschieters naar boven.”

Maar hoeveel dan? “Dat vind ik gevaarlijk. Je moet de verkoper niet wijzer maken dan hij al is.”

Hmmm. 10.000 vierkante me-ter vloeroppervlak? 40 vierkante meter per appartement? Dan pas-sen er 250 van die appartementen in de Zwarte Doos.

Onderschatting, denkt Ronald Bats van de bewonersorganisatie Zeeheldenbuurt: “In het gebouw ernaast zitten al 78 appartemen-ten en als je dat projecteert op de Zwarte Doos dan gaan daar zeker 400 uit...”

Zijn buurtclub heeft het nog niet besproken, “maar u mag van mij aannemen dat wij hier niet blij mee zijn.”

’Opvolgers van Hofstadgroep komen eraan’, kopte de Telegraaf dinsdag. Volgens de krant drong RUG-student sociologie Rajesh Balgobind door tot een aanstormende groep moslim-ter-roristen. Zijn docent Hans Knol stond de hele dag de media te woord.

Door HARRY PERTON

U kreeg vast veel telefoontjes…“Dat klopt, ik ben platgebeld en hoop dat u mijn laatste contact bent voor vandaag. Ik was een week weg en kwam vanochtend meteen in dit circus terecht. In plaats van tentamens nakijken zit ik nu nu dit te doen.”

Die student is zelf niet bereik-baar?“Nee, hij schrok zo vreselijk van het gebeuren dat hij even geen

zin heeft de media te woord te staan. En dan te bedenken dat wat de Telegraaf schrijft, niets te maken heeft met zijn scriptie.”

De Telegraaf zoog dat verhaal uit de dikke duim?“Ja, dat is zo, denk ik. Zo heeft de Telegraaf geen contact met mij opgenomen en sta ik als scriptie-begeleider in dat stuk. Terwijl ik alleen de referent ben.”

Maar wat staat er dan wel in die scriptie? “Die student deed een uitgebrei-de literatuurstudie naar de vraag waarom Marokkaanse jongeren meer radicaliseren dan Turkse. Hij kwam tot vijf dimensies om radicalisering te meten: sociaal-economische positie, geloofsbe-leving, eigen identiteit, kijk op de media en zo. Daarna heeft hij vragen opgesteld om te kijken in

hoeverre die een rol spelen. Uit-eindelijk hield hij gefocuste in-terviews met acht Marokkanen en zeven Turken, die volgens hun omgeving wat radicaler wa-ren dan anderen.”

Hoe kwam hij aan die mensen?“Via via. Door af te dalen in Amsterdam. Hij liep stage bij de gemeente en heeft ingangen daar.”

En zijn conclusie was?“Dat die Marokkanen op vier van de vijf factoren meer af-fi niteit met de radicale islam hadden, zonder dat één factor de doorslag gaf. Dat is alles. Een leuk verhaal en hij stak heel veel werk in die studie, maar er staat in zijn scriptie niets over een nieuwe Hofstadgroep, laat staan dat deze al gefi nancierd wordt, zoals de Telegraaf het wil.”

Vraag & ant woord

‘Ik kwam meteen in dit circus’

Wat een geweldige tijd!|_ Econoom zijn is ineens leuk geworden

UK 9 - 30 OKTOBER O P M E R K E L I J K 5

kampioen van de financiële zelfre-gulatie. Maar het door hem zo ge-roemde vermogen van het systeem om zichzelf te corrigeren faalde. In plaats daarvan stortte het domweg in. En keek iedereen voor redding toch maar naar de overheid.

Hoeveel redding nu eigenlijk van de overheid te verwachten is, valt vol-

gens economen nog maar te bezien. Om te beginnen heeft de Staat geen goede staat van dienst als bankier, zegt Van Manen. “Denk aan de af-faire met de Groningse Krediet-bank. Of het bankieren door de pro-vincie Zuid-Holland en nu eigenlijk ook het spaargedrag bij buitenland-se banken.”

Maar wat hem ook opvalt, is dat

de ‘autoriteiten’ niet goed lijken te weten wat ze met de situatie aan-moeten. “En als de autoriteiten het niet weten, is er reden om ongerust te zijn.”

Zijn college van dinsdag ging over de vraag of er nog een toekomst is voor banken. En? “We blijven ze nodig hebben, maar moeten heel erg nadenken over de vraag hoe ze

eruit moeten zien.” Risico moet weer de juiste plek

krijgen binnen banken, vindt Van Manen. Hij oppert dat ze mis-schien beter geleid kunnen wor-den door risk managers. Beursge-noteerde fondsen moeten naar zijn mening verdwijnen uit het bestuur van banken om meer stabiliteit te brengen. “Het gedrag van aandeel-houders is te onvoorspelbaar.” Wat Van Maanen betreft is een bankier niet langer zakenman. “Ik heb veel sympathie voor de gedachte om een bankier te zien als een professional en niet als een businessman.”

Een recessie zou nu een logisch economisch gevolg zijn. Waar vol-gens de economen het tekort aan voorzichtigheid juist niet zou moe-ten worden gevolgd door een te veel. In de woorden van Sterken: banken durven geen leningen meer te ver-strekken die nodig zijn voor goe-de economische beslissingen die de gevolgen van verkeerde beslissin-gen moeten repareren. Om die re-den pleit hij voor bijvoorbeeld een tijdelijke afschaffing van de loon-belasting of andere gerichte fiscale prikkels. “Om de boel aan de gang te houden.”

‘Als de autoriteiten het al niet weten,

is er reden om ongerust te zijn.’

Maar ook als de naderende reces-sie overwonnen zal zijn, moeten we ons volgens Garretsen niet teveel il-lusies maken. “We kunnen het pro-bleem nu oplossen, maar dan komt het een volgende keer in een andere gedaante weer terug.”

Hij zegt het in antwoord op de vraag of economie niet een mengsel van psychologie, theologie en een vleugje wiskunde is. “Nobelprijs-winnaar Solow zei in 1987 dat wan-neer economen echt na beginnen te denken, ze amateursociologen blij-ken te zijn.”

Welnu, de amateursocioloog Gar-retsen ziet achter de elementen ‘ri-sico’ en ‘vertrouwen’ een soort hoogmoed die telkens weer de kop opsteekt in het groepsproces dat ‘markt’ wordt genoemd.

Niet de markt, maar de mens zelf is zo bezien de variabele. “Je hoort nu veel grote woorden over het einde van dit en van dat”, zegt Garretsen. “Grote woorden zijn het, slogans. De markt verdwijnt niet, evenmin als banken.” De overheid moet be-slist aan de slag, maar is meer een betere brandweerman dan bankier en zal dat laatste niet te lang moe-ten blijven. Maar hoe lang precies? En hoe dan verder?

Zeker is wel dat wetenschappers en studenten economie nog wel even hun hart kunnen ophalen. Garretsen: “Het zijn interessante tijden.”

Student in crisistijdIk word een beetje panisch van de kredietcrisis. Daar ben ik redelijk vatbaar voor. Al Gore heeft me al jaren in zijn greep met de opwarming van de aar-de en ik neem altijd een vi-taminepilletje tegen SARS. Doemgedachten van lange rij-en voor pinautomaten en mil-joenen Nederlanders die in bakken staan te graaien om de laatste boter, kaas en eieren te bemachtigen zwerven al da-gen door mijn hoofd. Bang ge-maakt door Wouter B. log ik dagelijks in op ABN Amro in-ternetbankieren om te kij-ken of Fortis niet stiekem mijn centjes gebruikt om hun finan-cieringsgat te dichten.

Na een dag werken met an-dermans geld ga ik naar huis. Terwijl ik een boterham smeer – in tijden van crisis doen we zuinig − surf ik toch weer naar financiële sites.

“IJsland failliet”, “Overheid dekt spaartegoed maar tot €100.000 “en “Psychologische grens van 300 punten over-schreden op AEX”. Welke psy-chologische grens? Heb ik een grens? Krijg ik van de over-heid nog €100.000? En als IJs-land failliet gaat, heeft dat dan invloed op het smelten van de poolkappen?

Ik verslik me in mijn boter-ham. In paniek grijp ik naar de pot multivitaminen en neem een extra dosis. Just in case.

Langzaam maar zeker voel ik mijn geld aan me ontglippen.

Ik moet wat doen. De volgende dag maak ik

haastig afspraken bij de SNS, Rabo en ING. Na een halve middag ben ik erachter dat ik niet in aanmerking kom voor een nieuwe rekening. Mijn zakcentjes volstaan als eer-ste inleg op een spaarrekening, maar ik bezit onvoldoende in-komsten voor een lopende re-kening, een absolute must voor iemand die meer waarde hecht aan haar pinpas dan aan enig ander huishoudelijk artikel.

Ik ben niet kredietwaardig. Radeloos sta ik op straat. Ik

neem de tram naar huis. Op de elektronische nieuwskrant lees ik: “Wall Street zakt weg.” Het vliegt me naar de keel. Ik stap uit de tram, hol naar de dichtstbijzijnde pinautomaat en trek mijn rekening leeg. Glunderend bekijk ik het klei-ne kapitaaltje dat in mijn por-temonnee verdwijnt. Het voelt wat onwennig.

Opeens krijg ik een geniale ingeving. Ik spring op de me-tro en stap vijf haltes verder weer uit. In de verte doemt een groot blauw gebouw op. Bin-nen ren ik de roltrap op, zoef langs alle klanten en klamp een medewerker aan.

Binnen de kortste keren sta ik buiten. Het eerste wat ik ga doen als ik thuiskom is klant af worden bij mijn bank.

Mijn kredietcrisis is opgelost, voortaan berg ik al mijn in-komsten op onder mijn nieuwe Kramfors Myrby donkergrijze Ikea-driezitter.

Tanya Kangur studeert ac-countancy & controlling aan de RUG, maar woont inmiddels in Amsterdam. Ze kocht de bank in de Bijlmer IKEA.

Illustratie Robby van der Meulen

Openstaande vacatures

Administrateur1,0 fte | Faculteit der Letteren

Softwareontwikkelaar met coördinerende taken1,0 fte | Donald Smits Centrum voor Informatie Technologie

Statistisch Medewerker t.b.v. Beoordelen en Toetsen0,4 fte | Universitair Onderwijscentrum Groningen

Bijzonder Hoogleraar Toezicht± 0,2 fte | Faculteit Rechtsgeleerdheid

Onderwijskundig Adviseur1,0 fte | Universitair Onderwijscentrum Groningen

Postdoctoral Fellowship Metabolomic Systems Biology1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

PhD position Metabolomic Systems Biology1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

Researchanalist1,0 fte | Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen

Beleidsmedewerker Kwaliteitszorg en Accreditaties0,8-1,0 fte | Faculteit Economie en Bedrijfskunde

Two postdocs Medieval Culture0,8 fte each | Faculty of Arts

PhD position Proteomics related Bioinformatics: Quantitation, processing and classifi cation algorithms for mass spectrometry1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

Nieuwe vacatures

Hoogleraar Klinische Neuropsychologie1,0 fte | Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Hoogleraar-Directeur Praktijkbeoefening van Klinische Psychologie en Orthopedagogiek0,4 fte | Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Hoofdopleider postacademische opleiding tot GZ-psycholoog0,4 fte | Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Universitair Docent Taalwetenschap (Ontwikkelingsdyslexie)0,7-1,0 fte | Faculteit der Letteren

Onderzoeker Cultuureducatie1,0 fte | Faculteit der Letteren

Nadere informatie over deze vacatures vindt u op: www.rug.nl

De RUG biedt speciaal aan meeverhuizende werkende partners van nieuwe medewerkers goede loopbaanfaciliteiten.

De RUG streeft naar een evenwichtig opgebouwd personeels-bestand. Op een aantal terreinen zijn vrouwen nog ondervertegen-woordigd. Daarom worden zij vooral uitgenodigd te solliciteren.

Werken aan de grenzen van het weten

A-B Rijopleiding

De eerste 10 rijlessen voor € 299,-Aanbieding is geldig t/m 31 okt 2008

Kijk snel op www.a-brijopleiding.nlOf bel 050-3110702

schildersbedrijfglas service

poelman

Antillenstraat 11-13 9714 JT GroningenTelefoon 050-5710150

b.v.

uk/poelman 020325 17-06-2003 15:00 Pagina 1

Kor t

Goed herstel na wervelbreukEr zijn twee manieren om een ge-broken ruggenwervel te behande-len. Bij de ‘conservatieve behan-deling’ krijgt de patiënt een corset aangemeten, dat enkele maanden moet worden gedragen. Het alter-natief is de ‘operatieve behande-ling’, waarbij de gebroken wervels met schroeven worden vastgezet. De arts Richard Post deed bij de af-deling traumatologie en revalida-tie van het UMCG onderzoek naar de resultaten van beide methoden.

Uit inspanningstesten bleek, dat eenderde van de patiënten een for-se beperking van de lichamelijke conditie had. Toch was dat onvol-doende om de kwaliteit van leven te beïnvloeden. De beide behan-delmethoden bleken even goed te werken, ook op de lange termijn. Eerdere onderzoeken gingen niet verder dan zo’n drie jaar na behan-deling, Post zag dat er tussen vier en tien jaar geen verslechtering op-trad. Hij promoveerde woensdag op zijn onderzoek.

Biografi e van kwijnende dichteresDe Antwerpse dichteres Alice Na-hon (1896-1933) heeft meer dan 250.000 dichtbundels verkocht, een aantal dat in Vlaanderen al-leen door Guido Gezelle is over-troffen. Maar haar werk wordt niet meer genoemd in de literatuurge-schiedenis: de matige kwaliteit van haar drie bundels heeft canonise-ring verhinderd. Toch heeft de Bel-gische taalkundige Manu van der Aa een biografi e van deze vrouw geschreven, die in haar tijd een li-terair fenomeen was.

Nahon had het imago van een braaf, burgerlijk ‘kwijnmeisje’, dat zes jaar doorbracht in sanato-ria wegens tbc. Dit imago koester-de zij zorgvuldig en na haar dood heeft de rechtse Vlaamse natio-nalistische beweging haar als rol-model voor de Vlaams vrouw ge-bruikt. Maar haar echte leven was heel anders, ontdekte Van der Aa. Allereerst berust de tijd in het sa-natorium op een foutieve diag-nose. Op verlof thuis zette ze de bloemetjes bijvoorbeeld fl ink bui-ten. Verder ontpopte Nahon zich als een vrijgevochten, ongebonden vrouw met een turbulent liefdesle-ven, waarmee zij niet bepaald een rolmodel voor conservatieve Vla-mingen was. Haar poëzie miste diepgang, maar sprak wel de grote massa aan. Hele generaties kregen haar werk met de paplepel ingego-ten, bijvoorbeeld uit Avondliede-kens III: “’t is goed, in ’t eigen hert te kijken / nog even voor het slapen gaan / Of ik van dageraad tot avond / geen enkel hert heb zeergedaan.”

Van der Aa promoveerde afgelo-pen maandag aan de letterenfactul-teit van de RUG.

| S E R I E | Voor onderhoudende expe-rimenten heb je niet per se een groot laboratorium nodig. Een kamer met vertekend perspectief in elkaar lijmen, kan op zestien A4’tjes.

Door ERNST ARBOUW

Het schilderij The Ambassadors van Hans Holbein de Jongere (1497 of 1498-1543) is op het eerste gezicht een doodgewoon renaissanceschil-derij. Twee mannetjes in zestiende-eeuwse kleding en een kast vol boe-ken en snuisterijen: een globe, een astrolabium, een paar wetenschap-pelijke meetinstrumenten en een luit met gebroken snaren.

Maar er is iets vreemds met het kunstwerk. Vlak boven de vloer, voor de voeten van de twee gepor-tretteerden, zweeft een rare, grijs-witte veeg die zich uitstrekt van links, bij de voeten van de Franse ambassadeur tot rechts, op knie-hoogte van de in het zwart geklede diplomatiek vertegenwoordiger van Venetië. Op het eerste gezicht is het een vormeloze vlek maar als je beter kijkt, kun je zien dat het een sche-del is, geschilderd in een vertrok-ken perspectief.

Waarom heeft Holbein een rare, vertrokken schedel voor de voe-ten van zijn Ambassadeurs gelegd? Sommige historici denken dat hij de beperkingen van de menselijke waarneming wilde symboliseren. Je kunt ofwel het schilderij duide-lijk zien of je kunt, als je onder een bepaalde hoek kijkt, de schedel dui-delijk zien.

Allebei tegelijk is onmogelijk. Een beetje zoals je niet over de grens van leven en dood kunt kijken. Een middeleeuws Memento Mori, ver-stopt in een renaissancistisch werk dat op het eerste gezicht verwijst naar wetenschap en schone kun-sten; de objecten in de kast symbo-liseren grammatica, retorica, logi-ca, rekenkunde, geometrie, muziek en astronomie.

Een meer prozaïsche verklaring is dat Holbein vooral wilde laten zien hoe goed hij kon schilderen. Om

een schedel vertekend (anamorf) af te beelden is een fl inke lading visu-eel inzicht en schildertalent onont-beerlijk. Er zijn ook historici die het houden op een beetje van allebei. Misschien was het schilderij oor-spronkelijk bedoeld om ergens in een hoge ruimte te hangen, boven een deur of in een trappenhuis. Wie door de deuropening liep, of wie de trap opkwam, zou door het per-spectief geen witte vlek zien maar een schedel.

In de twintigste eeuw bedacht de Amerikaanse jurist, psycholoog, wetenschapper en kunstschilder Adelbert Ames Jr. (1880-1955) een variant op de vertekende schedel van Holbein. Hij ontwierp een ka-mer met een vertekend perspectief waardoor grote objecten of perso-nen kleiner lijken en omgekeerd, de zogeheten Ames Room. Zijn uit-

vinding wordt tegenwoordig dank-baar gebruikt door fi lmmakers, on-der meer in The Lord of the Rings als Gandalf op bezoek komt in het huisje van Bilbo Baggins.

Met een bouwplaat die je kunt vinden op de website (www.uni-versiteitskrant.nl/boem) kun je zelf een (miniatuur) Ames Room bouwen. Kleine tip: hoe groter je de kamer maakt, hoe beter het ef-fect. Vergroot de bouwtekening tot minstens zestien A4’tjes en plak die aan elkaar op een stuk stevig kar-ton. Beter nog: plunder je bankre-kening, haal bij de bouwmarkt een stapel gipsplaten en stevige houten balken en bouw de hele construc-tie op ware grote bij je ouders in de garage.

Maak openingen in het dak en voor de ramen en maak een kijk-gaatje. Als je het echt mooi wilt doen, kun je de deuren, de muren

en de kozijnen nog een kleurtje ge-ven. Zet vervolgens, afhankelijk van de afmetingen van je voltooide Ames Room, Playmobilpoppetjes of je broertjes of zusjes in de kamer. De één linksachter, de ander rechts-achter. Presto: het linker mannetje (of broertje) lijkt ineens een stuk groter dan het rechter mannetje.

Helemaal leuk wordt het als je met de poppetjes gaat schuiven. Plak met tape een stuk ijzerdraad op de rug van de poppetjes (doe dit niet bij je broertje) en laat een handlan-ger ze van links naar rechts en om-gekeerd bewegen. Het poppetje dat naar links beweegt lijkt op magi-sche wijze te groeien terwijl het poppetje dat naar rechts beweegt, juist lijkt te krimpen.

Zie voor de fi lmpjes uit deze rubriek en een disclaimer: www.universiteitskrant.nl/boem

Wat doet die schedel daar?

Foto Ernst Arbouw

Cogi to ergo B OE M In samenwerking met Science LinX (Wiskunde & Natuurwetenschappen)

Door RONALD VELDHUIZEN

Je ziet het anderen doen of je betrapt je-zelf er op: uitgebreid zwetsen tegen de hond. Alsof het dier een dagboek is, klets je over de tegenslagen van je dag of je favoriete muziek. Of ’ie het snapt is maar de vraag. Menig huisdierscepti-cus betwijfelt zelfs of een hond wel echt naar zijn naam luistert; een klank die erop lijkt doet het toch even goed? Met andere woorden, begrijpt de dikwijls kwijlende snuffelaar ook maar iets van mensentaal?

Ton Groothuis, hoogleraar gedragsbio-logie aan de RUG betwijfelt of een hond zijn naam scherp oppikt. Dat de viervoe-ter op een naam reageert, kan namelijk ook komen door conditionering: het le-ren via belonen en straffen. Henk Ver-venne, ervaren hondentrainer van de Martin Gaus Hondenschool in Gronin-

gen, kan dat bevestigen. Geen ruimte voor wonderen en volledig naar Groot-huis’ idee: het is gewoon conditionering. Als honden maar vaak genoeg hun naam horen, leren ze dat dit het moment is om hun aandacht op de baas te richten. En inderdaad, een iets andere klank doet het volgens Vervenne net zo goed.

En ons gebabbel dan? Groothuis weet niet zeker of hondenhersenen er iets mee kunnen. Taal is ingewikkeld en om ook maar een fractie daarvan te snappen heeft een brein bepaalde snufjes nodig. Vervenne vermoedt dat honden ons ge-praat niet echt begrijpen, maar dat ze sommige woorden best kunnen oppik-ken en langzaamaan doorkrijgen wan-neer zo’n woord gebruikt wordt. Zo snappen ze in welke bui het baasje ver-keert. Maar ook hiervoor is geen bewijs.

Toch zijn honden geen hopeloze taal-

idioten. In een Science-artikel uit 2004 meldden gedragsbiologen de vondst van een hond die in één keer begrijpt wat een bepaald woord betekent; iets dat mensenkinderen pas vanaf hun twee-de lukt. Bordercollie Rico onderscheid-de met gemak veertig objecten van el-kaar. Wanneer zijn eigenaar hem vroeg een nieuw en onbekend voorwerp, zo-als een sok, te halen, wist de hond in één keer die sok tussen andere voor hem in-middels bekende speeltjes te vissen. Dus Rico begreep écht dat een nieuw woord ook een nieuw speelgoedje inhield.

Knap, maar het blijft bij speelgoed. Geen begrip voor de muzieksmaak van ’t baasje. Ach, blijf gerust praten; een goed geconditioneerde hond is in ieder geval één en al oor. Een kwijlend dagboek.

Ook een vraag? Mail uk@rug.nl.

Kul of kennis Mijn hond begrijpt me

UK 9 - 30 OKTOBER 2008 W E T E N S C H A P 7

Wegens toenemende werkzaamheden is bij het NAD per 1 januari 2009 de functie vacant van:

ARCHEOLOOG M/V (0,8 fte)

Werkzaamheden:De belangrijkste werkzaamheden bestaan uit de volgende onderdelen:

Assistentie en vervanging van de archeoloog-beheerderLoodsbeheer (het bekijken en e�ciënt borgen van de vondsten)Beschrijving van de vondsten in het databasesysteem TMS Dienstverlening derden (rondleidingen en bruikleenaanvragen/controle)Optimaliseren van de bibliotheekFotograferen van de vondstenIn 2009 zal de inrichting van een nieuwe 3e loods en de herinrichting van een bestaande loods centraal staan

Functie-eisen:Om deze functie met succes te kunnen uitoefenen, wordt gedacht aan de volgende functie-eisen:

Universitaire opleiding archeologieErvaring in het beschrijven van archeologisch vondstmateriaalA�niteit met de noordelijke archeologieZelfstandige werkhouding en nauwkeurigheid bij de uitvoering van de dagelijkse werkzaamhedenIn het bezit van een rijbewijs en het hebben van een heftruckcerti�caat is een pré

Het NAD biedt:Het NAD biedt de nieuwe functionaris om zich kennis en inzicht eigen te maken van de noordelijke archeologie en deze wetenschap over te dragen aan belangstellenden.De aanstelling vindt plaats in ambtelijke dienst van de provincie Groningen met een proeftijd van 1 jaar. De salariëring is op basis van schaal 8 van de CAO Provincies.In 2009 wordt de functie de�nitief gewaardeerd.

Pool Consultancy BV ondersteunt bij de werving. Bij belangstelling wordt u verzocht een brief of mail te zenden naar:Pool Consultancy BV,Weerdingerstraat 251 a, 7811 CL Emmenhhuizing@poolholding.nl

Procedurele informatie kunt u in-winnen bij H. Huizing, Pool Consul-tancy BV.: 06- 54366502.

Voor inhoudelijke informatie wendt u zich tot Dr. E. Taayke, archeoloog/beheerder van het NAD in Nuis (tel.0594 – 644000).

Het Noordelijk Archeologisch Depot (NAD) in Nuis is de fysieke verzamelplaats van archeologische vondsten uit de provincies Groningen, Friesland en Drenthe.Het NAD is derhalve een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de provinciale besturen van Groningen, Friesland en Drenthe. De vondsten zijn a�omstig uit voormalige museale- en universitaire collecties, amateurcollecties en recent archeologisch veldonderzoek. In het NAD worden de vondsten en de bijbehorende documentatie ingeschreven en opgeborgen. De (miljoenen) vondsten zijn toegankelijk voor onderzoek of bruikleen.

Dinox is een onderzoeks-centrum in Groningen en Berlijn met ruim 15 jaar ervaring in geneesmid-delenonderzoek op het gebied van vrouwelijke hormonen (zoals anti-conceptie, vruchtbaar-heidsbehandelingen, premenstrueel syndroom en acné) en seksuologie.

Dinox bevindt zich op het UMCG terrein: Hanzeplein 1, ingang 53, 9713 GZ Groningen

WWW.DINOX.NL

die mee willen werken aan eengeneesmiddelenonderzoek (180).

WIJ ZOEKEN VROUWEN

In dit onderzoek wordt de werking onderzocht van 4 doseringen van een progestageen (vrouwelijk hormoon): in welke mate het progestageen in het lichaam wordt opgenomen, of het van invloed is op het baarmoeder-slijmvlies, en of het de groei van eiblaasjes in de eier-stokken onderdrukt. Dit progestageen is in combinatie met een oestrogeen al onderzocht en geregistreerd als anticonceptiepil.

U zou aan het onderzoek kunnen deelnemen als u: een vrouw bent tussen 18 en 35 jaar en gezond bent; bereid bent aanvullende anticonceptie (zoals condooms)

te gebruiken tijdens het onderzoek.

Bezoeken Na de keuring bezoekt u regelmatig het onderzoekscentrum voor een bloedafname, echoscopie en tweemaal een onderzoek van het baarmoederslijmvlies. De eerste cyclus bestaat uit 7 tot 12 bezoeken. De behandelperiode waarin u één van de 4 doseringen van het progestageen krijgt, duurt maximaal 72 dagen en heeft tussen de 12 en 22 bezoeken. Na de behandelperiode zijn er nog 1 tot 4 bezoeken.

VergoedingElke vrijwilligster ontvangt -afhankelijk van het aantal bezoeken- een vergoeding voor deelname aan dit genees-middelenonderzoek tussen de 1194,- en 1992,-. Reiskostenvergoeding: 0,19 per km.

Voor meer informatie kunt u bellen met

(050) 3610999

Bij Lidl wordt ambitie beloond

Lidl zoekt

Managementtrainees die niets liever willen dan groeien!

www.lidl.nl

Ben jij een aankomend leidinggevend talent en wil je graag carrière maken? Meld je dan nu aan voor een uniek traineeship waarbij je in korte tijd wordt klaar-gestoomd voor een uitdagende en verant-woordelijke functie als rayonmanager!

Wil je snel carrière maken?Kom voor een vruchtbare start van je carrière naar onze stand op het Sp!ts Nobiles Careerevent op vrijdag 31 oktober of zaterdag 1 november in de Jaarbeurs Utrecht óf stuur je cv met motivatie naar werken@lidl.nl.

SBMC zoekt student voortelemarketingproject

SBMC is een organisatieadviesbureau voor het Midden- en Kleinbedrijf te Groningen. In verband met het vertrek van onze huidige telemarketeer, zijn wij op zoek naar een nieuw commercieel talent voor onze afdeling Opleidin-

gen.

Ben je geïnteresseerd en beschik je over:❑ enthousiasme❑ een goede telefoonstem

❑ commercieel talent

en ben je bereid minimaal 10 uur per week tijdens kan-tooruren te werken, neem dan contact op met Koos Vos,

tel. 050–5490100. Kijk ook op www.sbmc.nl.

giro 5 25 250900-7000 600

www.eyecarefoundation.nl

Eye Care Foundation werkt aan het voorkomen en bestrijden van oogaandoeningen in ontwikkelingslanden

EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

ADOPTEER EEN PUP

| r e c e n s i e | De geschiedenis van Gronin-gen wordt opnieuw beschreven. In drie delen, het eerste is net verschenen. Over kruisvaarders en een dienstbode die Latijn spreekt.

Door harry perton

Als kruistochtprediker Olivier van Keulen er de mis opdraagt, is de kerk van Bedum afgeladen. Dui-zenden mensen konden geen plek-je vinden. Ze hangen rond in de vel-den om het dorp. Dan begint Olivier zijn preek en plotseling verschijnen er drie kruisen aan de nagenoeg wolkenloze hemel. Golgotha! Tal-lozen werpen zich ter aarde. En ve-len zweren op kruistocht te gaan.

Drie jaar later, 31 mei 1217, is het zover. Een ‘Friese’ vloot van wel tachtig schepen met duizenden strijders vertrekt uit de Lauwers-zee naar het Heilige Land. Volgens mensen met verstand van de hoofse cultuur waren het ongelikte beren, maar de onstuimige voetsoldaten met hun kletsies, speciale speren die ook als polsstok dienden, vergaren eeuwige roem bij Damiate.

Het verhaal staat in het eerste deel van de nieuwe, driedelige Geschie-denis van Groningen, over de prehis-torie en de middeleeuwen. De uitge-ver wil een breed publiek bereiken, maar de vraag is of dat lukt met de-ze auteurs en redacteuren, onder wie zich nogal wat RUG-historici bevinden. Catrien Santing bijvoor-beeld, Remi van Schaik en Renée Nip.

Het nieuwe overzicht was beslist urgent. Het vorige verscheen der-tig jaar geleden en nieuw archeolo-gisch en historisch onderzoek heeft sommige opvattingen danig veran-derd. In dit boek moesten de nieu-we inzichten komen in een door-lopend, chronologisch verhaal. Dat dwong de auteurs om verban-den te leggen tussen ontwikkelin-gen die eerder thematisch uit elkaar getrokken waren. Bovendien wordt Groningen niet meer beschouwd als een perifeer, geïsoleerd gebied, maar als integraal onderdeel van West-Europa. Er is over de provin-ciegrens gekeken.

Over de oudere perioden is de meeste discussie. De auteurs moe-ten hier af en toe stelling nemen en daardoor bevatten hun hoofdstuk-ken het meeste nieuws. Provinci-aal archeoloog Henny Groenendijk gelooft bijvoorbeeld niet in een ab-rupte overgang tussen de rondtrek-kende jagers-verzamelaars van het mesolithicum en de plaatsgebon-den landbouwers van het neoli-thicum. Integendeel, het verzame-len van voedsel in de vrije natuur maakte langzaam plaats voor de productie van voedsel in eigen be-heer. Net als jagerskampen bleven landbouwers nog lang binnen een bepaald gebied op de zandgronden zwerven. Qua bevolking ziet Groe-nendijk geen verschil.

Op grond van technische date-ringen trekt hij de conclusie dat

de oudste bewoners van het kwel-der- en wierdengebied na 400 voor Christus uit Drenthe kwamen. Ze kwamen over land en niet over zee uit Noord-Duitsland. Daarmee re-habiliteert hij een theorie van eme-ritus hoogleraar Harm Tjalling Wa-terbolk.

Het hooggelegen kleigebied was aan het begin van onze jaartelling de dichtstbevolkte streek van ons land. Driehonderd à vierhonderd jaar later dunde de bevolking zo-ver uit, dat de oude Friese maat-schappijstructuur niet langer func-tioneerde en er ruimte ontstond voor Saksische immigratie.

Met Remi van Schaik ziet Groe-nendijk niet langer rovers, maar kooplui in de Noormannen (of De-nen), die hier tussen 810 en 1010 op visite kwamen. Het waren late-re clericale schrijvers die hen rovers noemden, maar die wilden het mar-telaarschap van hun heilige voor-beelden zo pregnant mogelijk voor-stellen. In elk geval zijn gewapende raids van Vikingen maar moeilijk aantoonbaar. Muntschatten en der-gelijke wijzen eerder op offers voor bijvoorbeeld een riskante reis.

De zand- en hoge kleigebieden van het huidige Groningerland waren dus al bewoond, maar de lage klei-gebieden bleven bedekt met ontoe-

gankelijke moerasbossen of wol-den. Ontginningen begonnen in de negende en tiende eeuw en namen in de elfde en twaalfde een grote vlucht. Toen kwamen ook de eerste dijken. Het werk van lokale boeren, meent van Schaik, en niet van kloos-ters, zoals men vaak aanneemt. Wel namen de kloosters het voortouw in waterstaatsaangelegenheden, maar dat was pas toen ze voldoende be-staanszekerheid hadden.

‘Zelfs de dienstmeid van de familie Canter sprak

vloeiend Latijn’

Ook over de ontwikkeling van de stad heeft Van Schaik opmerke-lijke inzichten. Hij gelooft dat er van de zevende tot de tiende eeuw twee dorpjes op de noordpunt van de Hondsrug lagen, een ten zuiden van het latere Zuiderdiep in de om-geving van de Prinsenstraat, het andere zo’n beetje tussen de Grote Markt en de Visserstraat. In de elfde eeuw zouden die dorpjes zijn ver-plaatst – dichter naar elkaar toe – met een wal eromheen.

Tegelijkertijd droeg de Duitse kei-zer het landgoed inclusief neder-zetting over aan de bisschop van Utrecht, die er zetbazen aanstel-de. Deze kregen het steeds meer aan de stok met autochtone koop-lui zoals de Gelkingen, tegen wie ze rond 1300 het onderspit dol-ven. Sindsdien was de stad min of meer zelfstandig, maar in dit proces was ze niet uniek. Bisschopssteden als Utrecht, Keulen en Straatsburg maakten een soortgelijke ontwik-keling door.

Tegelijk met ontginningen en ver-stedelijking werd de geloofsbele-ving intensiever. Niet alleen loka-le heiligen als Sint Walfridus en kruisvaardersenthousiasme vorm-den daar de vrucht van, maar ook vele kerken. Van Schaik consta-teert dat het culturele kompas van het Groningerland zich rond 1000 richtte op het Rijnland. Een paar eeuwen later trad Westfalen op de voorgrond. Weer een paar eeuwen later wendde men zich tot Noord-Duitsland, met name de Hanzeste-den Bremen en Hamburg. De ori-entatie was dus oostelijk, Holland kwam later pas goed in beeld.

In sommige opzichten is er best kritiek mogelijk op de nieuwe Ge-schiedenis van Groningen. Ik mis een verklaring voor het opmerkelijk re-

gelmatige stratenplan van de stad, ten zuiden van de oostwest-as Grote Markt-Vismarkt. Kwam dit er voor de brand van ca 1250, of lag het er voordien al? De vraag wordt niet ge-steld en dus niet beantwoord.

Ook de integratie van themati-sche kennis laat soms te wensen over. Zo ontbreekt het gegeven dat de opstandige Groninger koop-lui hun fortuin maakten met ont-ginningen langs de flanken van de Hondsrug.

Toch heb ik bij vlagen van van dit boek zitten genieten. Er staan kos-telijke anecdotes in. Neem de hu-manistische jurist Johannes Canter, die zo’n beetje naast de UB woon-de. Zijn liefde voor het Latijn was zo groot, dat hij de taal tot voertaal van zijn familie maakte. Renée Nip vertelt dat zelfs de dienstmeid des huizes vloeiend Latijn sprak.

Dat zou het publiek nu niet op prijs stellen. Maar de taal in deze nieuwe Geschiedenis van Groningen is niet moeilijk. Jargon wordt vermeden, al lijkt de doelgroep eerder te bestaan uit lezers van het NRC, dan die van het Dagblad van het Noorden.

Red. M.G.J. Duijvendak e.a., Geschiedenis van Groningen, I Prehistorie – Middeleeuwen, 396 pagina’s, uitgeverij Waanders Zwolle; € 35,00

Noormannen? Kooplui! |_ Nieuwe inzichten in geschiedenis van Groningen

Kampvechters op een muurschildering in de kerk van Westerwijtwerd. De linker heeft een ‘kletsie’. Eerste helft van de veertiende eeuw. Foto Hans Vermeulen

UK 9 - 30 OKTOBER 2008 W E T E N S C H A P 9

10 S T U D E N T E N L E V E N UK 9 - 30 OKTOBER 2008

| r e p o r ta g e | Het Groninger Museum wil meer studenten trekken. Maar gaat dat gaat lukken met de Britse schilder Waterhouse? Student-redacteur Rosa Timmer reisde als voorproefje naar Lon-den, op uitnodiging van het museum. “Het enige dat ik van tevoren weet: Waterhouse is geen hipperd.”

Door rosa timmer

Oke, ik geef toe: ik heb moeite de werken van Rembrandt en Dali van elkaar te onderscheiden. Bij kunst-zinnige vorming op de middelba-re school viel ik altijd kwijlend in slaap tegen de verwarming. De do-cent accepteerde dat na drie jaar en zei subtiel: “Ik kan je moeite laten doen voor een voldoende, maar ik geloof niet dat het de investering waard is.“ En dat was dat. Ik heb meer met theater en muziek dan met schilderijen. So be it.

Maar de UK wilde daar verande-ring in brengen en stuurde mij op bootcamp voor kunstleken. Ik ga naar Londen met zeven kunstex-perts om het werk van de Britse schilder John William Waterhouse te onderzoeken. Vier dagen lang dompel ik me onder in de wereld van kunst, musea en art people.

Het enige dat ik van tevoren weet: Waterhouse is geen hipperd. In 1917 gooide hij het bijltje er al bij neer. Hij is de zoveelste schilder die

zijn inspiratie haalt uit vrouwen. Van wat ik er op het eerste gezicht van zie, maakt hij nogal beklem-mende schilderijen van dames die, of zielig zijn, of boos.

“Great, wonderful to meet you!”, zegt een Amerikaanse journalist als ik aankom op Heathrow. Ik ben ge-vleid door zo’n enthousiast onthaal. Maar dat duurt niet lang. Vijf mi-nuten later zegt hij precies hetzelf-de tegen de buschauffeur, een wille-keurige portier en de hond van een voorbijganger. Goed.

We rijden naar Buscot Park, een landhuis met grote tuinen. Onze Italiaanse chauffeur humt mee met klassieke muziek en leidt ons over hobbelige weggetjes. Ik zie groen gras, en felgele en oranje bladeren. Sprookjesachtig.

In het landhuis zelf is alles duur en goud. Ik zeg schietgebedjes om niets om te stoten. Ik sta met mijn neus op een schilderij waarvan ik dacht dat het van Waterhouse was als onze excursieleider ineens naar mij wijst en zegt: “That’s a Rem-brandt by the way, please mind your surroundings.” Verschrikt stap ik achteruit. Een kunstjournaliste kijkt me vuil aan, snuift en loopt weg. Dat begint goed. Naast de trap hangen wél schilderijen van Wa-terhouse: doodgewone portretten. De Amerikaan steekt een ellenlang verhaal af en ik doe moeite niet te gaan wiebelen op mijn benen.

De meeste journalisten van de

groep negeren me na dit voorval. Ik ben de afvallige, ik heb mezelf ver-raden als niet-kunstkenner. Het be-looft een lange week te worden.

Even later staan we bij het graf van Waterhouse. De grafstenen staan schots en scheef. De grond is omge-woeld, het is alsof ik het gevecht van de lijken tegen de modder live kan volgen. Ik vind het gaaf en maak ex-tra foto’s. Ik vind de dood fascine-rend. Ik wil later graag in het lijken-bos gezet worden in Amerika. Een groot bos waar allerlei dode mensen liggen, hangen, of vredig in een au-to zitten weg te rotten. Daar doen wetenschappers onderzoek naar ontbindingsprocessen. Ik schrik op omdat ik iemand hoor kokhalzen.

“Marvellous”, zegt de Amerikaan en we stappen met een weeïg ge-voel in onze maag de bus in. Het volgende programmapunt is min-stens zo belangrijk: wijn en conver-satie. Echt, zo staat het in de pers-map. Het hoort er allemaal bij.

De volgende dag sta ik met een enorme kater voor Tate Britain. Ik zie de hysterisch energieke Ameri-kaan op en neer springen van op-winding. Ondertussen heb ik ont-dekt dat Waterhouse zijn hele leven is. Hij schreef een boek over hem en is niet van plan de schilder los te la-ten voor hij zijn hele leven heeft uit-geplozen. Ik heb een vaag vermoe-den dat het vandaag weer great, marvellous en fantastic wordt.

In Tate hangt een van Water-house’s meesterwerken. En ik moet toegeven, de Amerikaan heeft me nieuwsgierig gemaakt. Eindelijk staan we recht voor zijn beroemd-ste schilderij Lady of shallot. Een jonge slanke vrouw met rood, gol-vend haar zit in een bootje. Ze is een beetje hippieachtig.

Terwijl de rest de penseelstreken van dichtbij bekijkt, denk ik: dat meisje lijkt op Hilde van het pro-gramma Model in één dag. Hilde heeft ook dat breekbare gezichtje, lang rood krullend haar en die vre-dige uitstraling. Ik spreek mezelf ernstig toe: wat een platte associa-ties heb ik toch. Sta ik een keer voor echte kunst, denk ik aan tv. Ik voel me asociaal tussen de kunstfanaten die de ene na de andere intelligente vraag stellen.

Ze vragen honderduit over de vrouw, die erg mysterieus blijkt. Waterhouse schilderde haar talloze keren, zelfs per lichaamsdeel. Op een van die schilderijen staat op de achterkant ‘Muriel’, maar niemand weet of dat haar echte naam is. Of dat zij misschien zijn maîtresse was en of zijn vrouw Ester ervan wist.

In de groep wordt druk gespecu-leerd. Van “misschien was Muriel helemaal geen bestaande vrouw, maar een combinatie van meerdere vrouwen”, tot “misschien was zijn vrouw lesbisch en vond ze het wel best wat hij met Muriel deed zodat ze zelf haar gang kon gaan.”

Trouw als hij is, staat onze Itali-aanse chauffeur ons op te wachten. Hij brengt ons naar de Royal Aca-demy of Arts. Hij rijdt zo heftig dat ik bijna moet overgeven. Tempera-mentje. We bekijken vandaag een schilderij van WH zonder lijst. Dat schijnt heel bijzonder te zijn. De Amerikaan is over the moon en zelfs ik word gulzig als ik een in folie ver-pakt blauw pakketje zie. Bij de ont-hulling van de mermaid van Water-house voel ik een kriebeltje in mijn buik. Ik schrik en bloos. Maar de zeemeermin is echt mooi: zo blauw, zulke mooie, lange haren.

Omdat het schilderij zo dichtbij is, raakt het me. Even voel ik de pas-sie die Waterhouse voor dit meis-je moet hebben gehad. En stiekem wou ik dat iemand die schoonheid in mij zag. “Oh my, that was so beau-tiful”, zeg ik later tegen de Ameri-kaan. Verrukt kijkt hij op. Einde-lijk, op de derde dag is er een kleine verwantschap.

Zelfs de snuivende journaliste van eerst draait zich in de bus naar me om. Ik kijk verwachtingsvol. Zou ze nou voor het eerst in drie da-gen iets tegen me gaan zeggen? Ze opent haar mond en ik doe mijn ogen dicht om het extra goed te ho-ren. Dan zegt ze: “Jij bent niet zo’n hoogvlieger, hè!” Zelfs de andere journalisten kijken me vol medelij-den aan.

Het schept een band want op mijn laatste dag heb ik een maatje. We

Bootcamp in Londen |_ Rosa, Waterhouse en de rennende adonissen

Lady of Shalott van Waterhouse Hilde uit het tv-programma Model in één dag Foto NET 5/Lutske Veenstra

UK 9 - 30 OKTOBER 2008 S T U D E N T E N L E V E N 11

Bootcamp in Londen |_ Rosa, Waterhouse en de rennende adonissen

Lady of Shalott van Waterhouse Hilde uit het tv-programma Model in één dag Foto NET 5/Lutske Veenstra

| a c h t e r g r o n d | Zeven jaar geleden telde christelijke studentenvereniging Navigators twaalf leden. Nu zijn het er vierhonderd. Christen zijn is hip geworden, lijkt het wel. “Het is niet alleen maar happy clappy, vrolijkheid.”

Door lieke van Den

krommenacker

In de universiteitsbibliotheek stu-deren ze op de vierde verdieping, achterin. Thuis zijn ze vooral in Vinkhuizen, het ‘christelijke get-to’ van Groningen. En het geloof belijden? Dat doen ze overal, vol-op genietend van het studenten-leven. “Juist de combinatie van een gewone en christelijke ver-eniging spreekt me aan. Op fees-ten zetten gesprekken over het geloof zich voort”, zegt Mark-Jan Ploegstra, extern bestuurslid van Navigators Studentenvereni-ging Groningen (NSG). “Maar het is niet alleen maar happy clappy, vrolijkheid”, vult voorzitter Jan-Willem Harwig aan. “Ik ben op-gegroeid met het idee dat God be-staat, maar dat was meer een feit dan een overtuiging. Toen ik ging studeren kwam ik in een heel an-dere wereld en kwam alles op los-se schroeven.”

Het is dinsdagmiddag half vier. In de tijdelijke bestuurska-mer op het industrieterrein aan de Atoomweg staan veel spul-len nog in dozen: het bestuur is driftig op zoek naar een vesti-ging in de binnenstad. De aardse zoektocht naar een pand symbo-liseert de ziel van de vereniging: NSG wil studenten een plek bie-den waar ze invulling kunnen ge-ven aan het geloof. Waar ruimte is voor vragen, twijfels en discus-sie. Want daarin schuilt de kracht van de vereniging. “Wat ons ken-merkt is gastvrijheid en open-heid”, legt Ploegstra uit.

Juist de laatste jaren is de vereni-ging ongekend populair. Er zijn ruim vierhonderd leden, tegen twaalf in 2001. “Eigenlijk merken we nog steeds de gevolgen van de ontzuiling. Mensen zijn op zoek naar houvast, duidelijkheid. Het is een generatie waaraan je merkt dat ze heel erg voor dingen open-staan”, zegt Ploegstra. Een gene-ratie die niet alleen ideologisch met het geloof bezig is, maar het wil integreren in het dagelijkse bestaan.

Ploegstra vertelt en vertelt. Over zijn niet-gelovige achtergrond. Over de twijfels over het bestaan van God, toen hij op zijn zestien-de een vriend verloor aan kanker. En over hoe hij het lijden, dat hij ook als geneeskundestudent om zich heen ziet, niet kon rijmen met de liefdevolle God. Ploegstra: “Ik begreep ook niet, hoe je bij-voorbeeld evolutie en schepping naast elkaar kon zien.”

Dus ging hij op zoek. Een ont-dekkingstocht die zich aanvanke-lijk beperkte tot een incidenteel bezoek aan de kerk, een achteloze blik in de Bijbel en enkele infan-tiele, zelfzuchtige gebeden. “Ik dacht: Als God bestaat, moet hij zich laten zien en anders moet ik maar een goede dokter worden en op die manier iets voor de wereld betekenen. De leegte die ik voelde probeerde ik op te vullen op het gebied van seksualiteit en door veel te stappen.”

Lezingen van een hoogleraar wijsbegeerte en tevens predikant hielpen Ploegstra wetenschap en geloof naast elkaar te laten be-staan. Hij raakte ervan overtuigd dat het geloof het belangrijkste is in zijn leven. “Ik heb ervoor ge-kozen mijn leven aan Jezus te ge-ven”, zegt hij met vertrouwen in zijn blauwe ogen. Dan, relative-rend: “Ik besef goed dat het alle-maal subjectief is hoor.”

Zijn woorden wekken verwon-dering, maar ook een kleine do-sis niet-christelijk ongeloof, over zoveel openhartigheid en over-tuiging. Maar Jonatan Bartling, agnost en voorzitter van het Gro-ninger Studenten Platform, het platform voor levensbeschou-wing, onderschrijft het open en eerlijke karakter van NSG. “Het zijn warme, opgewekte mensen en dat spreekt aan. Ze helpen stu-denten het geloof in het dagelijk-se leven te incorporeren.” ‘Vrolijk orthodox’, noemt hij de manier waarop er binnen de vereniging met geloof wordt omgegaan; het is niet heel traditioneel, maar wel is helder waar je voor staat: een rotsvast geloof in God.

Juist deze duidelijkheid is een verademing voor studenten, die veelal uit het beschermde wereld-je van de gereformeerde kerk ko-men. “Als ze gaan studeren, zien jongeren dat er van alles rammelt. Dan zoeken ze een stukje vas-tigheid in het geloof”, vertelt Jan Waanders, evangelist in de Mar-tinikerk.

Studentenpastor Ton Huttenga beaamt dat. “Studenten komen erachter dat ze meer vragen heb-ben dan ze ooit hadden gedacht.” Daarnaast hebben verenigingen ook een charismatischer uitstra-ling gekregen, vindt Waanders. “Als je op de website van NSG kijkt, maken ze van sommige din-gen echt een show. En waarom

niet? Ik vind het prachtig.”Hetty Zock, bijzonder hoogle-

raar geestelijke verzorging aan de RUG, plaatst het ‘vinden’ van God in breder perspectief. “Het is een tendens: het midden spreekt niet meer aan. Niet in de politiek en niet in de kerk.” Waar in de po-litiek SP en Verdonk lijnrecht te-genover elkaar staan, worden ook op het gebied van geloof grenzen opgezocht. “Het is onze heteroge-ne, pluriforme samenleving die mensen doet afvragen: waar staan wij voor?”

De tendens wordt in de hand ge-werkt door het globaliseringpro-ces. Grote, wereldlijke problemen als terrorisme, natuurdreigingen en nu ook de financiële crisis zijn sinds 9/11 nijpender geworden. Mensen zoeken houvast. “Glo-balisering roept lokalisering op. Het is een oriëntatie om een weg te vinden in het leven. Je ziet het ook aan het denken in canons, in de geschiedenis of natuurkunde. Dat is ook iets van de laatste vijf, tien jaar.”

‘We zijn niet meer de jus-

vereniging die we ooit waren’

Dat het soms als suf bestempelde christelijke geloof ook een hip-pe kant heeft, blijkt donderdag-avond tijdens een ‘ludieke’ feest-avond van Ichthus, de andere en kleinere open christelijke stu-dentenvereniging van Gronin-gen. Zo’n dertig studenten verza-melen zich bij sociëteit Dionysos, thuishaven van Ichthus. Secreta-ris Ludy-Anne Schudde – Ludie-ke Anne voor de gelegenheid –

leidt de activiteit van die avond in: het maken van herfststukjes. “In het kader van ons trimester-thema ‘hemelburgerschap’ zoch-ten we de meest burgerlijke acti-viteit die we konden bedenken”, neemt ze het Bijbelse thema op de korrel. Er klinkt gelach.

Op tafel liggen takjes, besjes en blaadjes, eigenhandig door het be-stuur bijeen gezocht in het Noor-derplantsoen. Een meisje prikt onbeholpen een kastanje op een satéprikker. Schoorvoetend be-ginnen ook de mannen. Niet veel later blijken zij de pronkstukken van de avond te hebben vervaar-digd; een auto, tank en een in de-tail uitgewerkte mini-Martinito-ren.

Meer leden druppelen binnen. Tijd voor het feest, georganiseerd door de nieuwe eerstejaars. Da-mesdispuut Puur waagt zich aan de macarena. Herendispuut Aap (waarin bijna het hele bestuur is vertegenwoordigd) maakt ge-blinddoekt dansjes op Cotton Eye Joe, tegen een achtergrond van een papieren, blauwe hemel en witte wolken.

“We zijn niet meer de jus-ver-eniging die we ooit waren”, lacht Matthijs van der Zande, al zes jaar lid. Hoewel het ledenaantal met 144 stabiel is, is de opkomst op borrels en feesten vergroot. Ook vindt de blauw met wit gestreepte Ichthus-trui gretig aftrek. Leden zijn trots op waar ze voor staan en dragen dat met verve uit, merkt voorzitter Daniël Wegen. “Het is niet een sociale groep waar je toe-vallig toe behoort. Geloof bepaalt steeds meer je identiteit”, zegt Wegen, die ontkerkelijking ge-paard ziet gaan met een groeiende vergeestelijking. “Het is ook een generatieverschil”, merkt een eer-stejaars meisje op. “Onze ouders zetten zich af tegen het geloof, wij gaan ernaar op zoek.”

God is hip geworden

Limbodansen op een feest van studentenvereniging Ichthus Foto Jeroen van Kooten

zijn zo zat van het gezever over kunst dat we niet eens meer met de rest aan een tafel willen zitten en el-ders gaan lunchen. Overkill. Zelfs tijdens het ontbijt gaat het over niets anders dan Waterhouse. Als ik in de galerij wandel en het licht zie van de frisse buitenlucht word ik bij-na onder de voet gelopen. Niet erg. Het blijkt onderdeel van het mooi-ste kunstwerk van de wereld.

De hele dag rennen jonge, hete, at-letische mannen als bezetenen door de hal van het museum. Dat is de opdracht van kunstenaar Martin Creed. Bedoeld om de schoonheid van de kracht van het menselijk li-chaam te laten zien. Gespierde, be-zwete, lekkere mannen. Als we al bijna teruggaan naar Nederland be-grijp ik ineens waarom kunst zo leuk is. Ik ben door deze reis geen liefhebber van Waterhouse gewor-den, maar een museum zou ik nu zo instappen. Gewoon omdat dit soort gekke dingen er ook zijn. Je weet nooit wat je kunt verwachten.

Voor iedereen die nu ook eens gaat proberen een museum te bezoeken heb ik nog wel een tip. Het is een quote van mijn nieuwe held Creed over zijn rennende adonissen: “I think it’s good to see museums at high speed, it leaves time for other things.”

In december opent het Groninger Museum de expositie ‘Waterhouse, betoverd door vrouwen’.

McUniversity bedreigt de academie Fracties in de u-raad gaven deze week een presentatie voor de Raad van Toe-zicht over het profiel van de universiteit. Welke identiteit wil de RUG uitdragen? Antoon de Baets pleitte voor een univer-siteit die weet wat traditie betekent. “De essentie van de universiteit is niet uit te drukken in economische variabelen.”

In de historiek van onze universi-teit valt te lezen dat zij een kwart millennium lang – tot 1876 – een hogeschool geweest is. Wat haar uiteindelijk tot universiteit maakte, was haar onderzoekstaak. Voor het zover was, werd de erkenning van Groningen als rijkshogeschool in 1815 gevolgd door een crisis: men voerde zelfs discussies over ophef-

fing van de instelling. Ik zie vandaag enige parallellen met deze crisis van 1815 en wel op twee fronten.

Het eerste front is dat van de iden-titeit van onze universiteit. Thans gaat het om een strijd tussen twee modellen. Wil Groningen een klas-sieke en brede universiteit, een Humboldtiaanse universiteit, blij-ven? Dan moeten twee voorwaar-den vervuld zijn: op wetenschap-pelijk vlak een meritocratie en op professioneel vlak een democratie.

In de profieltekst op de RUG-websi-te prijkt prominent de wederzijdse afhankelijkheid van onderwijs en onderzoek en het woord kwaliteit valt vele keren. Hiermee wordt het meritocratische karakter van de wetenschap, althans officieel en

althans gedeeltelijk, bewaakt. He-laas vermeldt het profiel niets over de tweede voorwaarde: democratie. Sinds de invoering van de Wet Mo-dernisering Universitair Bestuur in 1997 moet de universiteitsraad zo goed mogelijk gestalte geven aan deze democratie en dat doet hij ook naar best vermogen. Maar de raad kampt met een schrijnend gebrek aan hoogleraren en zonder hen blijft onze democratie gedeukt.

Wat is dan het alternatief voor de Humboldtiaanse universiteit? Mar-tin Parker en David Jary hebben dit alternatief een naam gegeven: de McUniversity, de universiteit ge-domineerd, ja zelfs gekoloniseerd door managers die het alleen nog hebben over ‘markt’, ‘efficiency’ en ‘rankings’, die studenten ‘stakehol-

ders’ noemen en docenten ‘sharehol-ders’, die in alles processen zien die gecontroleerd moeten worden, en daarmee uit het oog verliezen dat de essentie van de universiteit moeilijk of niet is uit te drukken in economi-sche variabelen. Wat is namelijk de essentie van de universiteit? Dat is het zoeken naar ware kennis. Zoals Jacob Burckhardt zei: kennis moet ons niet slim maken voor de volgen-de keer, maar wijs voor altijd.

Het tweede crisisfront is de vaste aanstelling. Laatst schreef Roger Bowen van de American Associa-tion of University Professors een alarmerend artikel over de acade-mische vrijheid. De academische vrijheid is namelijk een noodzake-lijke voorwaarde om te komen tot

ware kennis. En op haar beurt is de vaste aanstelling de belangrijkste garantie voor de academische vrij-heid.

Maar terwijl academische vrijheid niets kost, is een systeem van vaste aanstellingen erg duur. Bowen sig-naleert dan ook een gestage erosie van de vaste aanstelling. Rond 1990 had de helft van de aangetrokken wetenschappers in de VS uitzicht op een vaste aanstelling, vandaag eenderde. Het is in Nederland, on-danks het tenure-track beleid, ze-ker niet anders.

Dit alles doet de vraag rijzen hoe-lang de klassieke universiteit nog verder zal bestaan. Maken we thans niet het einde mee van een instel-ling zoals die reeds negenhonderd jaar in de Westerse wereld bestaat en zoals die, ondanks een turbulen-te geschiedenis die zich op vele the-aters, ook in Groningen, afspeelde, aan de maatschappij vele diensten heeft bewezen?

Wat is er eigenlijk aan de hand? De universiteit is toch net zoals het schip van Theseus? Het schip van de held Theseus werd in de loop van vele jaren van slijtage onder-deel per onderdeel vervangen tot op zekere dag geen van de oorspronke-lijke onderdelen overbleef. Was dat nieuwe schip nog het oude?

Zoals het schip van Theseus is ook de universiteit in de loop der eeuwen meermalen vertimmerd om haar zeewaardig te houden. Dus rijst de vraag: is er iets nieuws onder de zon? Mijn antwoord is: deze keer is anders. Waarom? Omdat thans voor het eerst politiek en economie de universiteit samen aanpakken. Het zijn de ministers van onderwijs zelve die de geldstromen verleggen in de richting van de markt en daar-mee de Humboldtiaanse gedachte ondergraven. Ik heb geen heimwee naar goede oude tijden die nooit be-staan hebben, maar ik zie hier wel een Faustiaans moment.

Nu wil het gelukkige toeval dat er ook studenten bestaan en daar-mee is de universiteit per definitie bekommerd om de toekomstige ge-neraties. Maar laat ons dit begrip breed genoeg zien. Ook de kinderen van onze studenten verdienen een universiteit die weet wat traditie betekent en de essentie daarvan in ere houdt. Want met de vernieu-wing komt het vanzelf wel goed, daar hebben we er tegenwoordig eerder teveel dan te weinig van. Toen ze op een keer aan Mahatma Gandhi vroegen wat zijn mening over de Westerse beschaving was, antwoordde hij: “Ik denk dat dit een goed idee zou zijn.”

Het valt te hopen dat als men de kleinkinderen van onze kleinkin-deren zo rond het vijfhonderdste lustrum van de RUG peilt naar hun mening over de universiteit, zij niet eveneens moeten antwoorden: “Ik denk dat dit een goed idee zou zijn.”

Antoon De Baets is lid van de perso-neelsfractie van de universiteitsraad

Cor re c t ie

In het bericht over de tevreden-heid onder rechtenpromovendi in UK 7 stonden enkele storende omkeringen van de feiten. Niet driekwart maar een kwart van de gevraagde 41 studenten heeft nog geen tweede begeleider. En niet de meerderheid maar een minderheid van hen heeft geen maandelijkse bespreking met een begeleider.

Willemen

Willemen

Willemen

Advertentie

12 O P I N I E UK 9 - 30 OKTOBER 2008

Mijn...

| R E P O R TA G E | Ook behoefte aan tips over lekkere maaltijden? Zo’n goeie tjak op je bord? In deze rubriek kijkt de UK tijdens het koken mee in Groningse studenten-keukens. Deze week maakt studenten-buddy Meinris van den Bos pasta met zoete tomatensaus. Smakelijk!

Door DORIEN VRIELING

“Wie wil afwassen? Ik heb gekookt! En boodschappen gedaan”, zegt gastheer Meinris van den Bos, stu-dent psychologie. “En ik heb écht een hekel aan afwassen.” Het is nog een hele klus om in het keukentje ruimte te vinden om de afwas neer te zetten, maar dan begint Kristi-na Miloserdov, student psycholo-gie, ijverig aan de vaat. Als ze bijna klaar is, grinnikt Meinris: “Goh, ik zet jullie wel aan het werk, hè.”

Aan het begin van de avond maak-te Meinris zich nog zorgen. Zijn gasten kwamen toch wel? Drie van de vier Duitse studenten die hij als studentenbuddy begeleidt, hadden laten weten dat ze zouden komen. Gelukkig komen dan twee gieche-lende meisjes binnen: Kristina en medestudente Esther Heckendorf.

Ze zijn pas aan hun studie begon-nen en spreken amper Nederlands. Er bestaat ook een Engelstalige ba-chelor, maar, zegt Esther: “In het Nederlands kunnen mijn huisgeno-ten nog nakijken wat ik inlever.”

Na een drankje besluit Meinris dat er gekookt moet worden. Esther is verbaasd, Kristina moet lachen: “Ik zei het je toch! Hij is een jongen, hij heeft niet gekookt!”

Als blijkt dat zowel Esther als Kris-tina vegetariër zijn, kijkt Meinris beteuterd naar het gehakt. “Nou, dan doen we maar een extra pan zonder vlees.” Kristina snijdt cour-gette, Meinris staat met tranen in zijn ogen naast haar. Uien.

Moeten er echt ui en knofl ook in? Parmezaanse kaas? Esther is het niet eens met Meinris’ kookkunst. Als hij peper bij de pasta doet, schrikt ze. “Dat kun je niet doen! Olijfolie, oke… Doch kein Pfeffer!”

Ze wordt positiever als Meinris ver-telt dat het zijn moeders recept is. “Nou… dan is het vast wel goed.”

En inderdaad, Esther heeft als eerste haar bord leeg en schept nog eens op. “Hoe ging jullie ten-tamen?”, vraagt buddy Meinris va-derlijk. Het ging, zeggen ze, maar de studie is zwaar. Kristina zit da-gen in de bieb, Esther studeert tot laat in de avond. Meinris lacht on-gelovig. “Gaan jullie nog regelen vanavond?” vraagt hij verder. Kris-tina en Esther kijken niet-begrij-

pend. “Weten jullie niet wat dat is? Nou, meisjes zoenen. Of jongens.” Ze glimlachen. Eigenlijk willen ze meteen naar huis. Kristina wil sla-pen, en Esther nog even leren.

Even een huishoudelijke kwestie. Iedereen betaalt toch wel mee aan het eten? Iedereen pakt zijn porte-monnee. Nog iemand een toetje? Alleen Esther. “Ach,” zegt Mein-ris, “ze waren maar zeventien cent.” Kristina kijkt verbaasd en moet hard lachen. “Ongeloofl ijk. Jij bent een echte Nederlander.”

Een toetje van zeventien cent

Meinris van den Bos Foto Reyer Boxem

Martin van der Veen (19), tweedejaarsstudent scheikunde

“In de bus kijken mensen soms vreemd op, als ik mijn luciferdoosje tevoorschijn haal. Met een elastiekje zit-ie aan mijn iPod vast.

Heel lang heb ik problemen gehad met mijn oordopjes. Tijdens het reizen kwa-men er breukjes in de kabel. Nu rol ik het snoer om drie vingers en doe de oor-doppen in het doosje. De iPod maak ik er met elastiek aan vast, zodat ze altijd bij elkaar blijven. Ik kan het inmiddels razendsnel. En zonder te kijken. Het snoer zit nooit in de knoop en ik heb in geen tijden breukjes gehad. Ideaal. Ik zou het iedereen aan-raden. O wacht, ik ga hier patent op aanvragen! Volgens mij is hier een markt voor!”

luciferdoosje!

Pasta met zoete tomatensaus

2 uien3 blikken gepelde tomaten

1 courgetteverse basilicum

halve bol knofl ook400 g pasta

400 g gehakt3 eetlepels suiker

kleine scheut azijnParmezaan

Kook water en zet de pasta op met wat peper en olijfolie. Fruit de uien en bak op het laatst de gesnipperde knofl ook mee. Doe dan de tomaten, suiker en azijn erbij. Roer totdat tomaten uiteen zijn gevallen. Snijd de basilicum in stukjes en voeg die toe aan de saus. Snijd de courgette in kleine blokjes en bak die sa-men met het gehakt. Serveer met Parmezaanse kaas.

De oplossing van de sudoku staat op http://www.universiteitskrant.nl

Tjak Ana

Leipzig“Hoeveelste jaars ben jij?”

“Zesde.”“Wat?” Oprechte verbazing van

het meisje, dit jaar student-assi-stent, naast mij in de auto. “Hoe kan dat? Eerst een andere studie gedaan?”

Een excursie naar Leipzig met de vakgroep waar ik ooit zelf stu-dent-assistent was. De nestor van de club zegt, bij wijze van dienst-bevel: “Hier komt niets van in de krant.” Nee, meer iets voor een wetenschappelijk artikel, zo se-rieus zijn we bezig. We bezoe-ken musea en gedenkmonumen-ten, luisteren naar lezingen over staatsrecht en pandrecht.

Iedereen is succesvol en geta-lenteerd. Uiteraard binnen vier jaar afgestudeerd. Promovendi, gepromoveerde promovendi die advocaat zijn bij een groot kan-toor, promovendi waarvan je nu al weet dat ze hoogleraar wor-den. Iedereen is ooit begonnen als student-assistent. Zo zie je maar: die schoppen het vaak ver. Behalve ik natuurlijk. Ik ben al zesdejaars.

Een van de weinigen die de we-tenschap mijden: Winston, be-gin dertig, sinds een jaar of zes aan het werk. Hij doet iets bij een juridisch adviesbureau. Iets dat goed betaalt, oordeel ik aan zijn horloge. Zelfs in een jeugd-herberg tovert hij gesteven over-hemden tevoorschijn.

Hij was ooit student-assistent, net als iedereen. Maar er is nog een andere relatie tussen hem en de vakgroep, verklapt hij na een paar glazen Duitse wijn. Fluiste-rend: “Ik schrijf nog steeds aan mijn scriptie.”

Ana van Es is bijna klaar met haar studie rechten. Maar ja, die scriptie...

Sudoku

In de rubriek ‘Mijn...’ vertellen UK-lezers over hun bijzondere relatie met bepaalde voorwerpen: van tentzakken, piercings en fi etsen tot boeken, voeten of pukkels. Ook iets te vertellen? Mail het uk@rug.nlIn de rubriek ‘Mijn...’ vertellen UK-lezers over hun bijzondere relatie met bepaalde voorwerpen: van tentzakken, piercings en

UK 9 - 30 OKTOBER 2008 U K 13

| r e c e n s i e | De expositie over Eric de Noorman in het Stripmuseum zwijgt over het oorlogsverleden van tekenaar Hans Georg Kresse. Jammer. Maar wat wél te zien is, is erg de moeite waard.

Door Marcel Wichgers

Zo’n Eric de Noorman. Da’s toch wel heel wat anders dan zo’n schlemie-lige Donald Duck. Eric is één bonk kracht. Een superman. Een Über-mensch. Je ziet het al aan dat ge-zicht. Met een wilskrachtige kaak- en kinpartij. En met lang haar als een staalhelm.

Zijn Arische karakter heeft Eric de Noorman mogelijk van zijn (geeste-lijk) vader, striptekenaar Hans Ge-org Kresse (1921-1992). Op zijn beurt zoon van een Duitse violist in het vooroorlogse Concertgebouwor-kest. Beiden hadden de Duitse nati-onaliteit. Hans Georg werd daarom in 1941 ingelijfd in de Duitse Wehr-macht. Nadat hij wegens ‘geestelij-ke ongeschiktheid’ werd afgekeurd trad hij in dienst bij de nationaal-socialistische filmonderneming Nederland-Film in Den Haag.

In 1942 ging hij werken bij de stu-

dio’s van Marten Toonder. Daar deed hij onder meer mee met de an-tisemitische tekenfilm Van den vos Reynaarde naar het gelijknamige boek van de NSB-er Rob van Gen-echten. De verderfelijke Jood in die film heette, hoe komisch, Jodocus. In 1943 maakte hij onder de schuil-naam Henk Zwart voor het nazitijd-schrift Jeugd de strip Siegfried.

Een beetje laat kwam Kresse tot inkeer. In 1944 ging hij illustraties maken voor Metro, het illegale blad van Marten Toonder.

Over deze periode is niets te vin-den op de expositie De vele gezich-ten van Eric de Noorman in het Strip-museum. De biografie die er hangt, begint plompverloren na de Twee-de Wereldoorlog. Jammer. Nu lijkt het alsof het Stripmuseum de zwar-te kant van Kresse liever verzwijgt.

Toch is wat er wél te zien is de moeite waard. Zoals een pagina uit de Delftsche Courant uit 1950. Vol eerbied betreedt de verslaggever het huis van Kresse om er de meester, van wie de krant dagelijks de strip Eric de Noorman publiceert, te in-terviewen. Maar eerst geeft hij zijn ogen de kost. “Tientallen boeken over Noorwegen en over de Vikings

vullen de boekenkasten in hui-ze ‘Perlat’”, schrijft hij. Om vervol-gens te concluderen dat de strip he-

lemaal gebaseerd is op historische gegevens. “De naam Eric de Noor-man is dan ook ontleend aan de his-

torische figuur Eric de Rode.”De krant is overtuigd van Kres-

ses menslievendheid. “Eric doodt niet om te doden, maar als bestraf-fing van onrecht.” Ook de kwaliteit van de strip, opmerkelijk in een tijd waarin ‘beeldromans’ werden ge-zien als ‘verderfelijke lectuur’, krijgt lof. “Aan de H.B.S te Haarlem wordt een razzia gehouden op beeldro-mans, maar ‘Eric’ werd toegestaan. Ook op de lycea te Zeist en Utrecht wordt deze strip officieel erkend als onschadelijke lectuur.”

Maar was Kresse een goed kunste-naar? Op de expositie zijn een paar grote schilderijen van hem te zien, over grote historische gebeurtenis-sen, zoals ‘Toen Londen voor de Ne-derlanders beefde’. Vol Kressiaanse heroïek, met good en bad guys. Maar technisch en inhoudelijk te plat en eendimensionaal om goede schilde-rijen te zijn. Kresse zat er niet mee. “Hou toch op met dat woord kun-stenaar, ik ben gewoon een hand-werksman”, zei hij ooit.

De vele gezichten van Eric de Noorman. Stripmuseum, Wester-haven 71. T/m 30 november. www.stripmuseum.nl

Übermensch Eric de Noorman

Fragment uit De moordenaar van koning Wogram door Hans G. Kresse, 1948

| r e c e n s i e | Het 25-jarig jubileum van dirigent Jos van Veldhoven van de Ne-derlandse Bachvereniging werd gevierd met een uitvoering van Die Schöpfung van Haydn. Als luisteraar kon je de we-reld bijna voor je ogen zien ontstaan.

Door Michel Dijkstra

Zachtjes zingt het koor: “En de geest van God zweefde over de wa-teren. En God sprak: er zij licht!” Even valt er een doodse stilte. Plot-seling maakt de dirigent een brede

beweging en het koor zingt zo hard het kan: “En er was licht!” Tegelij-kertijd met het koor zet het volle-dige orkest in en de toeschouwers worden opgenomen in een explosie van geluid.

Dit is de opening van Die Schöpfung, het bekendste werk van de achttien-de-eeuwse componist Haydn. Za-terdag 18 oktober werd het door de Nederlandse Bachvereniging uitge-voerd in De Oosterpoort. De uit-voering had een feestelijk tintje, want hiermee vierde het ensemble

het 25-jarig jubileum van chef-diri-gent Jos van Veldhoven.

Die Schöpfung bleek een uitsteken-de keuze voor dit jubileum te zijn. Tijdens de eerste opvoering in 1798 was het publiek zó onder de indruk van de ‘En er was licht’-passage dat het orkest minutenlang niet door kon spelen. Maar ook anno 2008 miste de muziek zijn uitwerking niet. Het publiek zat vanaf het be-gin op het puntje van zijn stoel.

Onder Van Veldhovens baton ont-vouwde het werk zich als een span-nend verhaal over de schepping van

de wereld, vol kleurrijke details. Zo laat Haydn het orkest een aan-tal dierengeluiden imiteren in de passage waarin God deze wezens schept. De solisten en het koor on-derstreepten de levendigheid van deze passage met hun gezang. Die Schöpfung heeft dan ook een beel-dende werking: als luisteraar kun je de wereld bijna voor je ogen zien ontstaan.

In de uitvoering van de Neder-landse Bachvereniging was het stuk verkwikkend als een wandeling in de vrije natuur.

Verkwikkend als de vrije natuur

| r e c e n s i e | De fanfarepunkband De Kift wist vrijdag in Vera carnavaleske toestanden te vermijden. Maar echt sprankelen wilde niet lukken. Het klein-ste liedje ontroerde het meest.

Door Bart BreMan

Met Hoofdkaas, hun achtste album, viert De Kift het twintigjarig be-staan. In die periode is het acht kop-pen tellende gezelschap uitgegroeid tot een band met een uniek geluid, zeker voor Nederlandse begrippen.

Een veel gebezigde term als ‘fanfa-repunk’ is inderdaad de beste ma-nier om de muziek van het Zaanse rammelorkest te omschrijven. De Grote Zaal van Vera is dan ook be-hoorlijk volgelopen en het aanwezi-ge publiek wordt getrakteerd op een even laagdrempelig als hoogstaand optreden.

De Kift combineert rammelen-de punk met schallende koperbla-zers en teksten die frontman Ferry Heijne uit de wereldliteratuur op-duikelt. Het resulteert in muziek die het theater niet schuwt en vol-

gens oud Hollands gebruik met een lach en een traan geconsumeerd wordt.

De Westfriezen laten in Vera zien een klasseband te zijn, die met een handvol akkoorden en uitgekiende arrangementen de zwierigste mu-ziek kan maken. Bijna alle liedjes van Hoofdkaas komen voorbij, aan-gevuld met ouder werk. Het schal-lende koper en de hoempa-ritmes zorgen voor een feestelijk sfeertje en het vrolijk meehossende publiek eet uit de hand van de breeduit la-chende bandleden.

De band omzeilt carnavaleske toe-standen, maar slaagt er ondanks al-les niet in echt te sprankelen. Het is het kleinste liedje dat het meest ontroert.

Tijdens het ingetogen Goud stopt het gespring en gedans en wordt er meegefluisterd met de weemoedi-ge tekst van de Russische schrijver Jesenin. “Ik heb geen spijt, geen tra-nen, geen verlangen / Zoals rook van appelbloesem teer / Door het goud van het verval omvangen / Gaat al-les voorbij en keert niets weer.”

Een rammelorkest met een lach en een traan

Cultuur t ipsn lekker woest en eigen-zinnig is het werk van JaN Roos. Maar toch geraffi-neerd en stijlvol. Zijn geboor-testad inspireert hem met z’n steigers, kades en vissers. Die zijn op zijn schilderijen bijna abstract, maar toch her-kenbaar weergegeven. gale-rie anderwereld, Wo-za, 12-17 uur. t/m 22 november. www.anderwereld.nl

n een symfonie in minia-tuurformaat. Zo kun je de uitvoering van Beethovens Derde door het MozaRt PiaNo KwaRtEt het bes-te omschrijven. 1 november in de Oosterpoort. als op-maat klinkt Mahlers roman-tische pianokwartet. aan-vang: 20.15.

n 4 november is het ElEc-tioN Night in de stads-schouwburg. Vanaf 20.15 uur worden er de amerikaanse presidentsverkiezingen live gevolgd. Met tot diep in de nacht De grote Verkiezings-show, jazz, harmen siezen, cheerleaderfitness, Boom chicago, films en exit polls. www.groningerforum.nl

Eric de Noorman

14 C U L T U U R UK 9 - 30 OKTOBER 2008

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen30 oktober t/m 6 november 2008

Algemeen

Studium Generale GroningenAlex Belenky: Hoe Amerika een president kiest - Mythe en realiteitHet kiesstelsel van de Verenig-de Staten van Amerika verschilt behoorlijk van dat in Europa. Op het eerste gezicht lijkt het niet in-gewikkeld: twee partijen leveren elk een kandidaat. Eén van twee wordt de president. Maar, weten we eigenlijk hoe een partij een kandidaat aanwijst? En hoe werkt dat kiescollege met die kiesman-nen? Waarom stemt bijna de helft van het Amerikaanse electoraat niet? En dus, hoe weinig electo-rale steun heeft een nieuwe pre-sident eigenlijk? De Amerikaan Alex Belenky stelt in zijn lezing be-kende en minder bekende facet-ten van het Amerikaanse kiesstel-sel aan de orde. Ook schetst hij de mogelijke gevolgen ervan voor de uitkomst van de verkiezingen van 2008. Datum: donderdag 30 ok-tober. Aanvang: 20.00 uur. Plaats: Academiegebouw. Toegang: gra-tis. Voertaal Engels.

Studium Generale gaat ver-huizen!Maandag 3 november verhuist bu-reau Studium Generale van de Klei-ne Kromme Elleboog naar Oude Boteringestr 13 (hoekpand tegen-over de openbare bibliotheek). In verband met de verhuizing is het bureau maandag 3 november ge-sloten. Voor kaarten kunt u dan te-recht bij: RUG-Winkel, Oude Kijk in ‘t Jatstr 39, Groningen en Boek-handel selexyz scholtens, Gulden-str 20, Groningen

Mensenrechten tussen Ver-lichting en ChristendomMensenrechten zijn voor ons, Westerlingen, onaantastbaar en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens boven alle kritiek verheven. Volgens hoogle-raar bedrijfsethiek Eduard Kim-man is de ontstaansgeschiede-nis van mensenrechten veel rijker dan tegenwoordig wordt gedacht. Mensenrechten zijn voor het eerst geformuleerd in de tijd van Adam Smith (economie) en Immanuel Kant (filosofie, ethiek). Deze gelo-vige én praktiserende christenen, zouden onze manier van spreken over autonomie, vrijheid of men-senrechten waarschijnlijk niet begrijpen. Volgens Kimman ra-ken door de hedendaagse nadruk op individuele rechten en vrijhe-den belangrijke noties als socia-le rechtvaardigheid en algemeen belang buiten beeld. Eduard Kim-man is hoogleraar bedrijfsethiek aan de VU Amsterdam en de Rad-boud Universiteit Nijmegen, pries-ter en jezuïet. Co-referaat: Mr. John Morijn, docent mensenrechten en programmacoördinator Bache-lor of Law in International and Eu-ropean Law aan de RUG. Datum: donderdag 6 november. Aanvang: 20.00 uur. Plaats: Academiege-bouw. Kaarten: € 2,50 / voor stu-denten gratis.

Great Dictators - De aantrek-kingskracht van totalitaire ideologieënGrote dictators en totalitaire regi-mes kleurden de twintigste eeuw bruin, zwart en rood. Hitler, Musso-lini, Stalin en Mao verwierven ab-solute macht en probeerden een tweede Romeins Rijk, een Derde

Rijk of een Volksrepubliek te ves-tigen. En nog steeds zijn moder-ne dictaturen en politieke religies verleidelijk voor grote delen van de wereldbevolking. Hoe wisten de grote dictators van de twintigste eeuw de steun van grote delen van de eigen bevolking en zelfs van buitenlandse intellectuelen te ver-werven? Wat is de aantrekkings-kracht van monolithische politieke culturen en totalitaire ideologie-en? Vier historici geven hun visie. De serie ‘Great Dictators’start met een lezing over Stalin door Dr. Da-vid Priestland, als historicus ver-bonden aan Oxford University. Hij is de auteur van ‘Stalinism and the Politics of Mobilization en dit jaar verschijnt ‘History of Commu-nism’. Datum: dinsdag 11 novem-ber. Aanvang: 20.00 uur. Plaats: Academiegebouw. Voertaal En-gels. Kaarten voor studenten gra-tis, anders € 2,50.

Kaarten en informatieKaarten zijn verkrijgbaar bij: Bu-reau Studium Generale Gronin-

gen, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) 363 54 63; RUG-Winkel, Oude Kijk in ’t Jatstraat 39; Boek-handel selexyz scholtens, Gulden-straat 20

studium@rug.nlwww.rug.nl/studium

DwarsDiepDwarsDiep: Election Night Op dinsdag 4 november kiezen de Amerikanen een nieuwe president.

Zal de democraat Obama zijn door de opiniepeilers verwachte over-winning behalen, of gooit de re-publikein McCain toch nog roet in het eten? Met een totaalprogram-ma in de Stadsschouwburg volgen Groningse USA-watchers de Ame-rikaanse verkiezingen op de voet. Terwijl de uitslagen binnendrup-pelen is er toneel, discussie, een talkshow, stand-up comedy, een kennisquiz, toepasselijke Ame-rikaanse muziek, sitcoms, kriti-sche documentaires en debatten. DwarsDiep organiseert deze nacht een retoricawedstrijd. Jonge po-litici houden gloedvolle betogen en strijden om de Obama Trop-hy. Datum: nacht van dinsdag 4 op woensdag 5 november, aanvang: 20.15 uur tot diep in de nacht, plaats: Stadsschouwburg Gronin-gen, kaarten: (m.u.v toneelstuk) gratis, verkrijgbaar bij de kassa van de Stadsschouwburg.

InformatieDebatcentrum DwarsDiep, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) 363 54 63

dwarsdiep@rug.nlwww.dwarsdiep.nl

Algemeen Vor­mende VakkenMINOR Kopstukken van de Filosofie IIDi 11 november begint het MINOR/AVV college Kopstukken van de Fi-losofieII: Negentiende en twintig-ste eeuw (Academiegebouw, Hey-manszaal, 19.00 stipt – 21.30 uur, 5 EC). Docenten: M. ter Hark en K. de Boer (coördinator; k.g.de.boer@rug.nl). Deze reeks avondcolleges

biedt een inleiding in de belang-rijkste filosofische stromingen van de negentiende en twintigste eeuw en hun betekenis voor cul-tuur en wetenschap. De colleges hebben betrekking op de belang-rijkste vertegenwoordigers van zowel de analytische als de con-tinentale filosofie. Steeds wordt het werk van één of twee kopstuk-ken als leidraad genomen om een bepaalde problematiek te verhel-deren: Hegel, Nietzsche, James,

Frege, Russell, Carnap, Popper, Wittgenstein, Heidegger, Sartre, en Levinas.

k.g.de.boer@rug.nl

AVV/Minor/filosofiecollege Centraal op dit college (5ec) staat de verhouding tussen wetenschap & technologie enerzijds en poli-tiek & cultuur anderzijds. Daar-bij gaat het niet alleen om de (so-ciale) constructie van kennis en de consequenties daarvan voor onze opvattingen over wetenschap en waarheid, maar ook over weten-schap en technologie als ‘makers’ van onze samenleving en de con-sequenties daarvan voor onze op-vattingen over politiek en het goe-de leven. Donderdagavond, 13 november 2008 t/m 29 januari 2009, 19.00 – 21.30 uur, Heymans-zaal (Academiegebouw). Reader met verplichte literatuur + een programmabeschrijving een week van te voren af te halen op het Fi-losofisch Instituut, Oude Boterin-gestraat 52, tussen 9.00 en 12.00 uur. Overige verplichte literatuur zelf aanschaffen. Na aanmelding in Progress kan nadere informa-tie over inhoud en opzet van het college worden verkregen via Nes-tor. Voor andere vragen neme men contact op met de docent: Dr. J.A. Harbers, tel: 3636155/6161

j.a.harbers@rug.nl

KennisdebatKredietcrisisWat vinden de (rechts)economen aan de RUG van de kredietcrisis. Lees het op Kennisdebat en rea-geer op de stelling: ‘Nu de econo-mie in een recessie komt, moeten de belastingen omlaag om de be-stedingen te stimuleren.’

kennisdebat@rug.nlwww.rug.nl/kennisdebat

Groninger braindrain, wel of geen probleem?‘Beter een braindrain uit het Noor-den, dan veel hoogopgeleide werklozen.’ Aldus hoogleraar Jou-ke van Dijk. Luister naar zijn me-ning op Kennisdebat en reageer.

Centrum voor Informatie Tech­nologieComputercursussen Office voor Secretariaten – 31 okt t/m 14 nov (vrijdag) Excel Modu-le: Geavanceerde formules en functies – 3 t/m 6 nov (maan-, dins- en donderdag) Programme-ren: Introductie (VBA) – 3 t/m 13 nov (maan- en donderdag) Secu-rity: Gegevensbeveiliging - 5 nov Open Leercentrum – 6 nov SPSS – 10 t/m 13 nov Security: Virussen en andere indringers – 11 t/m 12 nov Webplatform voor redacteuren – 11 t/m 12 nov Open Leercentrum – 13 nov Excel (UK) – 17 t/m 20 nov Access gevorderd – 17 t/m 21 nov EndNote – 18 t/m 19 nov Open Leercentrum – 20 nov Powerpoint Module: Complexe presentaties – 21 nov Publiceren – 24 t/m 27 nov Access (UK) – 24 t/m 28 nov Excel gevorderd – 24 t/m 28 nov Keuze-module Word – 27 nov Open Leer-centrum – 27 nov Access Modu-le: Geavanceerde queries – 1 t/m 2 dec Powerpoint (UK) – 1 t/m 3 dec Excel – 1 t/m 10 dec (maan-, woens- en vrijdag) Excel Keuzemo-dule – 2 dec Open Leercentrum – 4 dec Reference Manager (UK) – 8 t/m 9 dec SPSS – 8 t/m 11 dec

Inschrijving RUG-medewerkers en -studen-ten kunnen zich inschrijven via de

website van het CIT of telefonisch bij de Servicedesk Centraal (363 3232). De cursussen worden gege-ven in dagdelen; ‘s ochtends van 9:15 tot 12:30 uur of ‘s middags van 13:15 tot 16:30 uur in de Zernike-borg. Kijk voor meer informatie op de website, bel 363 3232 of e-mail naar onderstaand adres.

http://www.rug.nl/cit/onderwijs/cursusaanbod/ servicedesk.centraal@rug.nl

Security: Gegevensbeveiliging U wilt informatie die u met de bui-tenwereld communiceert beveili-gen tegen inzage door onbevoeg-den, maar u weet niet hoe? In de cursus Security: Gegegevensbe-veiliging wordt de manier behan-deld waarop data versleuteld en ontsleuteld kunnen worden met behulp van GnuPG. Er wordt zowel aandacht besteed aan het versleu-telen van e-mailberichten alsook van databestanden. Studenten: € 20, Medewerkers € 55,-

Access gevorderd U wilt geavanceerde, gebruiks-vriendelijke databases maken? Dan is deze cursus iets voor u. U leert de uitgebreide mogelijkhe-den van het werken met queries, formulieren en rapporten. Ook bouwen van macro’s en het be-veiligen van uw database komen aan bod. Voor deze cursus dient u ruime ervaring te hebben met de basisfuncties van Access. Er is voldoende gelegenheid om het geleerde in uw eigen database toe te passen. Studenten betalen € 50,- medewerkers € 225,-.

Universiteits­bibliotheekUB dit weekend nog eenmaal langer open!Om iedereen de kans te geven er nog even goed aan te trekken, is de Universiteitsbibliotheek ook komend weekend (zaterdag 1 en zondag 2 november) open van 10.00 - 22.00 uur!

Aanwinstenlijsten onlineOp de bibliotheekwebsite worden sinds kort RUG-brede aanwinsten-lijsten per vakgebied gepresen-teerd. Tevens wordt de gebruiker van de catalogus op deze lijsten geattendeerd via de link ‘Nieuwe boeken’ op de openingspagina van de catalogus.

http://www.rug.nl/bibliotheek/nieuws/index

Inloopinstructie Universi-teitsbibliotheekDonderdag 6 november a.s. is er weer een Inloopinstructie in de Universiteitsbibliotheek. Om 11.00 uur zit een vakspecialist voor je klaar in de MOC-instructieruim-te, 1e verdieping UB, voor een kor-te bibliotheekintroductie. Uiter-aard is er ook de gelegenheid zelf vragen te stellen en onderwerpen aan te dragen. Meld je aan via het formulier!

http://www.rug.nl/bibliotheek/instructies/locatie/ub

Universitair On­derwijscentrum GroningenScriptie student gezocht!Er dreigt een lerarentekort in Ne-derland. Ben jij geïnteresseerd in hoe we dit kunnen aanpakken? Wil jij weten wat een docent moti-veert om onderwijs te geven? Bin-nen het UOCG kun je aansluiten bij onderzoek naar de motieven van docenten. Je kunt je eigen on-

derzoeksvraag stellen, maar ook aanvullend onderzoek doen. Neem contact op, dan bespreken we de mogelijkheden.

e.t.canrinus@rug.nl

Cursussen voor docentenTot 2 weken vóór de start van de cursus kunt u zich aanmelden voor: Heldere hoorcolleges ont-werpen (20 nov, 9:30-17:00); Sto-rytelling as a teaching tool (21, 28 Nov, 9:30-17:00); Beoordelen met portfolio (datum i.o.); Online toet-sen (3 dec, 9:30-13:00); Presenta-tion skills for lecturers (12, 19 Dec, 9:00-17:00). U kunt zich via de web-site aanmelden voor de cursussen, daar vindt u ook ons cursusaan-bod. De brochure ‘Onderwijskun-dige Professionalisering 2008-2009’ kunt u via onderstaand email adres aanvragen.

A.Huizinga-Walsma@rug.nlwww.uocg.nl

DiversenUnequal Development Nego-tiations - Simulation GameThe evening programme parallel to the Minor Development Studies features a new activity. On Mon-day November 10th, 19 hrs., we have a simulation game “Unequal Development Negotiations”. Une-qual negotiating positions will be played out during a role play and the participants will be challenged to find solutions for this problem, working together in a group. The game leader is Leandro Verga-ra Camus, a new staff member (from Chili/Canada) at the Centre for Development Studies. Discover Development is organised by the student forum of the Centre for Development Studies. Venue: Aca-demy Building; for more informa-tion look at the site of groningen-internationaal.nl. If you participate in the Minor Development Studies, look at Nestor.

j.m.elgershuizen@student.rug.nlwww.rug.nl/cds/education/aVV-Minor

Special needs in researchThe department of Special Edu-cation of the faculty of behaviou-ral and social sciences presents a new course for international stu-dents: Special Needs in Research. In 9 lectures the participants will focus on the how and why of sci-entific research in the broad field of (special) education. To conclu-de you’ll create your own model of research. First session: November 5th 11.00-13.00h (room 310 Hey-mansbuilding). For further infor-mation check www.rug.nl/ocasys or e-mail: l.m.folkerts@rug.nl

Faculteiten

RechtsgeleerdheidA LG E M E E N

Bekendmaking thema en lo-catie Internationaal Studie-project26 maart t/m 5 mei is het zover. Dan vind het Internationaal Stu-dieproject weer plaats. Benieuwd wat het thema en de locatie van deze inhoudelijke studiereis zijn? Kom dan naar de feestelijke be-kendmaking tijdens de algemene ledenborrel op maandag 3 novem-ber a.s. Vanaf 22:00 uur ben je wel-kom in Café De Keyzer. Bier wijn en fris zijn zoals gewoonlijk slechts 0.50 euro voor leden.Mis het niet!

jfv@jfvgroningenwww.jfvgroningen.nl

> Verzorgd door de UK; eindredactie Heiny de Ruiter, tel. 3636699

> Mededelingen kun-nen ingediend worden via www.universiteits-krant.nl

> Aanleveren is mogelijk tot uiterlijk maandag 10 uur voor de UK van dezelfde week

> De volgende UK ver-schijnt op 6 november 2008

1

SollicitatietrainingendagElk jaar organiseert de commis-sie JFV CarrièreBoard de Sollicita-tietrainingendag (STD). Dit jaar zal de STD plaatsvinden op 7 novem-ber in Het Kasteel. Deze dag staat geheel in het teken van alles wat met solliciteren te maken heeft. Wil je binnenkort stage lopen, wil je graag aan de slag als werkstu-dent, ben je op zoek naar een baan of gewoon geinteresseerd in goe-de sollicitatietips? Dan is de STD dé dag voor jou! Deelname voor JFV-leden is 6,00 euro; voor niet JFV-leden kost de dag 8,00 euro. Inschrijving kan vanaf nu via

jfv@jfvgroningenwww.jfvgroningen.nl

Simon van der Aa bezoekt Anker&Anker Op maandag 3 november brengt

Simon van der Aa een bezoek aan het strafrechtkantoor van de suc-cesvolle gebroeders Anker&Anker. Dit is het enige in strafzaken ge-specialiseerd kantoor in Friesland en is gevestigd in Leeuwarden. De dag zal om 14.00 uur begin-nen met een lezing van mr. W. An-ker. Vervolgens zal een rondlei-ding plaatsvinden en sluiten we de middag af met een borrel. Lijkt het jou leuk om met ons mee te gaan? Geef je dan op via de inschrijflijs-ten op de prikborden in het Har-moniegebouw of de Turftoren, of mail naar

activiteiten@simonvanderaa.nl

Voorlichting: Studeren in het buitenland 2009-2010!Op dinsdag 18 november 2008 zal een informatiebijeenkomst wor-den gehouden voor studenten Rechten en Letteren over studeren in het buitenland. Informatie zal worden gegeven o.a. over de aan-melding deadlines, selectieproce-dure, studieprogramma en beur-zen. Tevens zullen studenten die in 2007-2008 aan een buitenlandse rechten of letteren faculteit heb-ben gestudeerd komen vertellen over hun ervaringen. Datum: dins-dag 18 november 2008 Tijd: van 15.00-16.00 uur (binnen Europa) van 16.00-17.00 uur (buiten Euro-pa) Locatie: Harmoniegebouw, zaal H (13)14026 (onder de bogen) Voor meer informatie: Rechten studen-ten: International Office Rechten, Turftorenstraat 21, kamer T-68 of exchangelaw@rug.nl Letteren stu-denten: International Office Let-teren, Harmoniegebouw, kamer 15.218 of international.office.

let@rug.nl

Rechten studeren in Kopen-hagen, 2e semesterVanwege een late afmelding is er onverwachts een plaats beschik-

baar gekomen voor een rechten-student, die gedurende het twee-de semester 2008-2009 aan de universiteit van Kopenhagen, De-nemarken, zou willen stude-ren. Geïnteresseerde rechten-studenten dienen zich UITERLIJK 6 november te melden bij het International Office Rechten, Turf-torenstraat 21, kamer T-68. De deadline in Kopenhagen is 15 No-vember, dus reageer snel!

exchangelaw@rug.nl

Medische weten­schappen

A LG E M E E N

Skireis SpoCo panacea 2009lieve geneeskundestudenten! Dit jaar organiseert de SpoCo weer een spetterende skireis! Deze keer

gaan we naar Saint Sorlin d’arves in Frankrijk! zorg dat je erbij bent!!! We vertrekken op vrijdagmiddag 9 januari en komen terug op dins-dagochtend 13 januari. Kosten: 181 euro De inschrijving is op 4 novem-ber van 13.00 tot 14.00 in de pa-naceakelder (aanbetaling bij in-schrijving 52,95 euro) liefs, SpoCo 2008/2009

Wiskunde en Natuur­wetenschappenI N F O R M AT I C A

Colloquium Computing Sci-enceDate: Thursday, October 30 2008 Speaker: Dr. Uwe Zdun Room and time: 5161.0289 (Bernoulliborg), 16.00 Title: Compliance in service-oriented architectures: A model-driven and view-based approach

LetterenA LG E M E E N

Congres Centrum voor Cana-dese StudiesThe Centre for Canadian Studies at the University of Groningen or-ganizes a multidisciplinary and bilingual conference in collabo-ration with the Association for Ca-nadian Studies in The Netherlands to celebrate the Centre’s twentie-th anniversary. The conference seeks to examine and explore the various issues sur-rounding the idea of space in the Canadian studies context. “Cana-dian Space” will be examined from a variety of perspectives,related to climate change, security, cultu-re and multiculturalism. Please vi-sit our website for our program or to register

canstudy@rug.nlhttp://www.rug.nl/let/onder-zoek/onderzoekcentra/canada-studie

S TA G E B U R E AU L E T T E R E N

Delta Lloyd, AmsterdamOPDRACHTGEVER: Delta Lloyd Groep, Amsterdam. OPLEIDING: CIW. PERIODE: Start z.s.m. voor 3-6 mnd. Zie verder:

www.rug.nl/let/voorzieningen/stagebureau/nieuws/stageva-catures stages.let@rug.nlrecruitment@deltalloyd.nlwww.deltalloydgroep.com

Leo-Net, Valencia, SpainOPDRACHTGEVER: Leo-Net, Va-lencia, Spain. OPLEIDING: diverse. PERIODE: Starting a.s.a.p. for 4-6 months. Zie verder:

www.rug.nl/let/voorzieningen/stagebureau/nieuws/stageva-caturesstages.let@rug.nl.leonardo@sie.upv.eswww.upv.es

Ned. Ambassade, ManillaOPDRACHTGEVER: Ned. Ambassa-de, Manilla, Filipijnen. OPLEIDING: diverse. PERIODE: Januari t/m mei 2009. Opdracht: samenstellen bundel Filipijnse-Ned. betrekkin-gen. Zie verder:

www.rug.nl/let/voorzieningen/stagebureau/nieuws/stageva-caturesman-ez@minbuza.nl

Ned. Ambassade, BerlijnOPDRACHTGEVER: Ned. Ambassa-de, Berlijn. OPLEIDING: diverse. PE-RIODE: Januari t/m maart 2009. Zelfstandig onderzoek mogelijk. Zie verder:

www.rug.nl/let/voorzieningen/stagebureau/nieuws/stageva-caturescarola-van.rijnsoever@minbu-za.nl

I N T E R N AT I O N A L E B E T R E K K I N G E N

Talenvoorlichting IB/IO Maandag 3 november aanstaan-de vindt van 09.15 uur (stipt) tot 11 uur de talenvoorlichting IB/IO plaats in de Heymanszaal (Acade-miegebouw). Tijdens de voorlich-ting zullen de docenten van de vier talenprogramma’s (Duits, Engels, Frans en Spaans) vertellen over het begin- en eindniveau van hun taal, wat je bij de desbetreffende taal zoal kunt verwachten etc. De studieadviseur vertelt onder ande-re hoe en tot wanneer je je keuze voor een taal kunt aangeven.

Clio lustrum 10 -15 novemberVan 10 tot en met 15 novem-ber zal het vierde lustrum van de studievereiging Clio, de studie-vereniging van de opleiding In-ternationale Betrekkingen en In-ternationale Organisatie (IB/IO) aan de Rijksuniversiteit Gro-ningen, groots gevierd worden. Woensdag 12 november is er een groot feest in The Palace, waar Benny Rodrigues, onder ande-re bekend van Sensation Black en Mysteryland, zal draaien. Donder-dag 13 november is er een sym-posium in het Academiegebouw met Jan Pronk, Age Bakker en Tjib-be Joustra. Alle activiteiten en feesten staan in het teken van het thema: Clas-sified. You have no right to remain silent. Kaarten zijn verkrijgbaar t/m 7 november in de hal van de Harmonie. Ook zijn er kaarten ver-krijgbaar via de site.

lustrum@clio.nlwww.cliolustrum.nl

Economie en Be­drijfskunde

A LG E M E E N

Bestel nu je boeken voor se-mester 1.2Bestel nu je boeken voor semes-ter 1.2! Ga naar www.ebfgroningen.nl en krijg gemiddeld 20 procent korting op je boeken.

booksale@ebfgroningen.nl

Order your books for semes-ter 1.2Order your books for semester 1.2 now on www.ebfgroningen.nl and get an average discount of 20 procent!

booksale@ebfgroningen.nlwww.ebfgroningen.nl

Master and Career Fair, Tu-esday 18 NovemberAbout Msc-programmes, intern-ships, research projects, going abroad and more……. • Which of the 20 Msc-programmes fits in your career perspective? • Where can you find an internship or re-search project to enrich your stu-dy? • What possibilities do you have to study abroad? • Can you meet some international compa-nies? • What are your strengths and values? • Have you ever consi-dered a scientific career at the Fa-culty? Visit the Fair to find out the answers to these questions! Date: Tuesday 18 November 2008 Lo-cation: Faculty of Economics and Business, Zernike Complex, Zer-nike building, ground floor, Land-leven 12, 9742 AD Groningen Time: 5.30 – 9 p.m. The fair is a venue of Msc-programmes, Integrand, AI-ESEC, Unipartners, EBF, Science Shop, Career Office, International Office, Studentstock, Tibra, Ken-nispartner and BNP Paribas sur-rounded with presentations and lectures of Msc-programmes. If you attend the fair you will receive a free consult of Studentstock about your strengths and values. For more information about this fair please visit the website.

w.mellens-wessels@rug.nlwww.rug.nl/feb/masterandca-reerfair

Gedrags­ en Maatschappij­wetenschappenA LG E M E E N

Congres: Word bewust van je onbewuste Op 6 november organiseert de congrescommissie psychologie een congres over het onbewus-te. Aan bod komen o.a. hervon-den herinneringen aan seksueel misbruik, verslaving en een work-shop hypnotherapie. Het congres zal plaats vinden in de Zernike-borg van 09.00 tot 17.00 uur. En-tree is 7 euro voor VIP-leden en 9.50 euro voor overige belangstel-lenden. Kaartjes zijn te verkrijgen op 3, 4 en 5 november tussen 11.00 en 14.00 uur in de hal van het Hey-mansgebouw. Reserveren is mo-gelijk via de e-mail.

congrescommissie@vipsite.nl

P S YC H O LO G I E

Intekening voor deeltenta-mens Een aantal cursussen binnen de bacheloropleiding psychologie kennen deeltentamens. Tot op he-den was de procedure voor inte-kening op deeltentamens niet hel-der. Onderstaand het besluit van de examencommissie d.d. 15 ok-tober 2008: Intekening voor deel-tentamens is verplicht. Inteke-ning voor het 1e deeltentamen kan

plaatsvinden vanaf de 3e maan-dag van het blok voorafgaand aan het studieonderdeel tot een week voor het deeltentamen. Wie zich intekent voor het 1e deelten-tamen wordt automatisch inge-tekend voor de volgende deel-tentamens. Studenten die een onvoldoende hebben behaald voor het tentamen dat bestaat uit deel-tentamens worden automatisch ingetekend voor het eerstvolgen-de hertentamen. Studenten die wel hebben ingetekend voor de deeltentamens maar aan geen er-van hebben deelgenomen, dienen zelf in te tekenen voor een herten-tamen.

f.j.j.m.steyvers@rug.nl

Registration for partial exa-minations A number of courses in the Bache-lor’s programme have examina-tions that consist of 2 or 3 parts. Until now the procedure for regi-stration was not clearly defined. The examinations committee the-refore decided to the following procedure, to be effective from Oct. 15th 2008: Registration for partial examinations is mandato-ry. Registration for the 1st parti-al exam can be done from the 3rd Monday in the block preceding the block in which the particular course is given, until one week be-fore the 1st partial exam. Students who register for the 1st partial exam are automatically registered

2Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen30 oktober t/m 6 november 2008

PROMOTIES EN ORATIES

4 november Oratie: mw.prof.dr. M. Hagedoorn, medische we-tenschappen. Titel: Een ziekte heb je niet alleen. Plaats: Aula Academiegebouw. Tijd: 16.15 uur.

5 november Promotie: T. A. Mai, medische wetenschappen. Titel: Structure, function and progression analysis in glauco-ma. Promotores: mw.prof.dr. J.M.M. Hooijmans, prof.dr. H.G. Lemij. Plaats: Aula Academiegebouw. Tijd: 14.45 uur.

5 november Promotie: J.M. Groen, medische wetenschap-pen. Titel: A phantom study on cardiac parameters as measured by imaging modalities. Promotor: prof.dr. M. Oudkerk. Plaats: Aula Academiegebouw. Tijd: 16.15 uur.

6 november Promotie: mw. E.M.A. Blijd-Hoogewys, gedrags- en maatschappijwetenschappen. Titel: The development of theory-of-mind and the theory-of-mind storybooks. Lessons from a non-linear approach of developmental data in typically develo-ping children and children with PDD-NOS. Promotores: prof.dr. P.L.C. van Geert, prof.dr. R.B. Minderaa. Plaats: Aula Academiege-bouw. Tijd: 16.15 uur.

7 november Promotie: P. Kamphuis, wiskunde en natuurwe-tenschappen. Titel: The structure and kinematics of halos in disk galaxies. Promotores: prof.dr. R.F. Peletier, prof.dr. P.C. van der Kruit. Plaats: Aula Academiegebouw. Tijd: 13.15 uur.

7 november Promotie: mw. A.D. Koralewska, wiskunde en na-tuurwetenschappen. Titel: Whole plant regulation of sulfa-te uptake and distribution in cabbage. Promotor: prof.dr. J.T.M. El-zenga. Plaats: Aula Academiegebouw. Tijd: 14.45 uur.

7 november Promotie: mw. D.M. Buehler, wiskunde en na-tuurwetenschappen. Titel: Bottlenecks, budgets & immunity. Promotor: prof.dr. T. Piersma. Plaats: Aula Academiegebouw. Tijd: 16.15 uur.

OVERIGE EVENEMENTEN

30 oktober Studium Generale: Lezing door gastschrijver Prof. Alexander. S. Belenky. Titel: How America chooses its Pre-sidents, Myths and Realities. Plaats: Academiegebouw. Tijd: 20.00 uur. Toegang: gratis.

31 oktober Theatersport: Ulteam. Plaats: INTheater, Munneke-holm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspas-houders €6,-/overigen €8,-

31 oktober 26ste Van der Leeuw-lezing i.s.m. Studium Gene-rale. Sprekers: Karen Armstrong en Abdelkader Benali. Plaats: Martinikerk, Groningen. Tijd: 16.30 uur. Toegang: UITVERKOCHT!

1 november Dans: Auditie Dansproductie. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 12.00 uur. Toegang: gratis

3 november Muziek: Jamsessie. O.l.v. Bert van Erk. Plaats: INThe-ater, Munnekeholm 10. Tijd: 21.30 uur. Toegang: gratis.

AgendaIn de AGENDA worden alleen universitaire evenementen op­genomen die voor iedereen toegankelijk zijn. Aankondigin­gen inleveren uiterlijk vrijdag 12.00 uur voor de week van verschijnen: per fax naar (050) 363 6300 o.v.v. UK­Agenda, per e­mail naar communicatie@rug.nl of per post naar: afdeling Communicatie, UK­Agenda, Postbus 72, 9700 AB Groningen.

> Great Dictators - De aantrekkingskracht van totalitaire ideologieën . Wat is de aantrekkingskracht van monolithi-sche politieke culturen en totalitaire ideologieën? Vier histo-rici geven hun visie. Algemeen> Studium Generale

for the following partial exam(s). Students who fail the exam op-portunity that consists of partial exams are automatically registe-red for the following re-exam. Stu-dents who registered for the par-tial exams but do not participate in any of them, have to register themselves for the next re-exam.

f.j.j.m.steyvers@rug.nl

WijsbegeerteA LG E M E E N

AVV/Minor/filosofiecollege A LG E M E E N

Ruimtelijke we-tenschappen

A LG E M E E N

Ibn Battuta: ALVOp dinsdag 11 november zal de tweede Algemene Leden Verga-dering van dit verenigingsjaar plaatsvinden. De ALV begint om 19.30 uur op de sociëteit van A.S.V. Dionysos (Nieuwe Kijk in ’t Jat-straat 58). W.V.T.T.K.’s en HR-wij-zigingen kunnen schriftelijk en in tweevoud bij het bestuur wor-den ingediend tot en met dins-dag 4 november 2008. Amende-menten kunnen schriftelijk en in tweevoud bij het bestuur worden ingediend tot en met vrijdag 7 no-vember. De notulen van de afge-lopen ALV liggen ter inzage in de Koffiekamer (Interim 27) of vind je op de website.

ibn.battuta@rug.nlwww.IbnBattuta.nl

Studenten

Studenten Service Centrum (SSC)

C E N T R A L E S T U D E N T E N B A L I E ( C S B )

Bezoekadres: Uurwerkersgang 10, Postadres: Postbus 72, 9700 AB Groningen Telefoon: 050-3638004 Fax: 050-3634623 Openingstij-den : op werkdagen 10.00 – 16.00 uur. Telefonisch bereikbaar: 10.00 – 16.00 uur.

http://www.rug.nl/hoezithet

Gewijzigde openingstijdenOp maandag 10 november is de CSb gesloten ivm. een training van het personeel.

TA L E N T & C A R E E R C E N T E R

Trainingen Werk met je kwa-liteiten.In deze korte en inspirerende trai-ning van 2 dagdelen krijg je in-zicht in je kwaliteiten. Ken je kern-kwaliteiten en zoek de baan die daarbij past. Dinsdag 4 novem-ber en maandag 17 november van 13.30 tot 16.30 uur. Locatie: Talent & Career Center, Munnekeholm 2. Kosten €10,- (studenten en pas-afgestudeerden). Meld je aan via onze website.

info@talentcareercenter.nlwww.talentcareercenter.nl

Themabijeenkomst: Werken en Traineeships bij de over-heid.Geinteresseerd in een functie bij de overheid? Kom naar de the-mabijeenkomst van het Talent & Career Center. Woensdag 5 no-vember van 14 tot 16 uur, Senaats-kamer. De entree is gratis, kijk voor meer info en aanmelding op onze website.

info@talentcareercenter.nlwww.talentcareercenter.nl

S T U D I E O N D E R S T E U N I N G

Zelfmanagement voor Uit-stellersHeb jij weinig discipline en wil je leren om jezelf aan het werk te zetten? Schrijf je dan in voor een cursus Zelfmanagement voor Uit-stellers. In zeven weken leer je over onderzoek en achtergronden van uitstelgedrag en krijg je verschil-lende technieken in handen om je uitstelneiging te beteugelen. In de cursus die start op maandag 3 no-vember (11.00 uur) is nog steeds plek, maar stel je inschrijving niet te lang uit! Deelname kost 20 euro. Meer weten? Kijk op onze website voor meer informatie of haal een curusboekje op bij: Studie Onder-steuning, Toren Academiegebouw, Broerstraat 5, tweede verdieping, tel. 363 5548.

Nieuw: workshop Timema-nagementDe Workshop Timemanagement is voor studenten die willen leren hoe je de immer beperkte tijd die je tot je beschikking hebt efficiën-ter kunt gebruiken. De workshop bestaat uit grofweg twee delen, een deel Studieplanning en een deel Timemanagement. We gaan in op vragen als: ‘Hoe maak ik een studieplanning die voor mij ac-ceptabel en realiseerbaar is?’, ‘Hoe zorg ik voor een duidelijke schei-ding tussen studie en vrije tijd?’, en ‘hoe krijg ik meer rust in mijn hoofd?’ Deelname kost 20 euro. Meer weten? Kijk op onze websi-te voor meer informatie of kom langs bij: Studie Ondersteuning, Toren Academiegebouw, Broer-straat 5, 2de verd., tel. 363 5548.

Sneller klaar met je scriptie?Schrijf je dan in voor een Scriptie-versnellingsgroep! Een Scriptie-versnellingsgroep is bedoeld voor studenten die bezig zijn met hun scriptie, en bij het schrijven er-van een stok achter de deur willen hebben. Wekelijks kom je ander-half uur bij elkaar, stel je doelen op en leg je verantwoording af over de voortgang van je scriptiewerk-zaamheden. Zo kom je in een ge-zond werkritme! Het inschrijfgeld is 20 euro. Kijk voor meer infor-matie op onze website. Studie On-dersteuning, Toren Academiege-bouw, Broerstraat 5, 2de verd., tel. 363 5548.

www.rug.nl/so

Vacatures stu-dent-assistenten5 Student-assistenten ge-zochtVacatures student-assistenten in Operations Research 1, Practi-cum, Blok 1.2, 2008-2009 De afde-ling Operations zoekt 5 student-assistenten voor begeleiding van 2-e jaar TBK en TM studenten tij-dens OR 1 Practicum. De student kan worden aangesteld als stu-dent-assistent voor 1 dag in de week gedurende 3 maanden. Sol-licitatie t/m 4 november 2008 aan B.Goldengorin Meer informatie: Prof. Sc.D. Boris Goldengorin, e-mail: b.goldengorin@rug.nl, ka-mer wsn 655, tel. 050-3633794.

Student-assistent bij GION, Instituut voor Onderwijson-derzoekGevraagd: een gevorderde stu-dent sociale wetenschappen met feeling voor kwantitatieve onder-zoeksdata en een goede beheer-sing van SPSS (syntax) die snel en nauwkeurig kan werken. Taken zijn het opschonen, bijhouden en koppelen van databestanden en het uitvoeren van eerste analyses op binnenkomende data. De werk-

zaamheden betreffen een meer-jarig onderzoeksproject, waarin longitudinale data van MBO-leer-lingen worden verzameld. Aan-vang z.s.m.; omvang 2 dagdelen per week; werktijden in overleg nader vast te stellen. Aanstelling in eerste instantie voor 3 maan-den, met mogelijkheid tot verlen-ging. Als je belangselling hebt, neem dan even contact op via on-derstaand e-mail adres.

g.j.harms@rug.nl

ACLOBegin het seizoen goed bij G.S.Z.V. De Golfbreker!Zin in zwemmen en gezelligheid? G.S.Z.V. De Golfbreker is dé stu-dentenzwemvereniging van Gro-ningen! Naast trainen zwemmen we (studenten)wedstrijden, orga-niseren we borrels, feesten en ac-tiviteiten. Kom eens langs op een training of kijk voor meer infor-matie op:

www.golfbreker.org

USVAAuditie DansproductieZaterdag 1 november 12.00 uur. Wil jij de planken op? Kom dan naar de auditie voor gevorder-de, creatieve dansers, die mee wil-len denken in het productieproces. Na één dansles (modern/jazz, alle dansstijlen zijn welkom) is er een gesprek waarin jij je theaterideeën met ons kunt delen. Hierna volgt een selectie. De uiteindelijke pro-ductiecursus zal plaatsvinden op de vrijdagochtend van 9:30-12:00 uur. Interesse? Kom auditeren! Lo-catie: INTheater Grote Danszaal, Munnekeholm 10.

Nina de la Croix - Polder-vrouw Poldervrouwen dansen schaam-teloos Zonder gêne door het pol-derland Poldervrouwen dansen schaamteloos En ze gaan voor nie-mand aan de kant. ‘Poldervrouw’ is De Croix haar eerste solo met sterke verhalen en veel mooie, krachtige liedjes: een polder-vrouw die je niet snel vergeet. En-tree: student €6,- Locatie: INThea-ter, Munnekeholm 10. Reserveren: 050-363 4670

usva.pubteam@rug.nlwww.usva.nl

GSpGSp - Studentenplatform voor LevensbeschouwingEen plaats voor bezinning, religie, debat en gezelligheid. GSp, Krane-weg 33, tel. 3129926

info@gspweb.nl www.gspweb.nl

1/11 Excursie StoepaZin om met een aantal GSp’ers een Boeddhistische tempel te be-zoeken en wil je het uitslapen op zaterdag daar wel een keer voor overslaan? Kijk op onze website voor alle informatie.

4/11 Benedictijnse spiritua-liteitEen bron van oriëntatie en inspi-ratie zijn voor ons leven van alle-dag. Eenvoudig, direct en down to earth. Je leven kan er rijker en mooier door worden. Van de deel-nemers wordt verwacht dat ze be-schikken over het boekje Een le-vensregel voor beginners. Leiding: Anja Diesemer. Wekelijks (4x) - 20.00 uur.

5/11 Atheïstisch geloven in God, kan dat?Over de Godsvraag in onze tijd.

Op welke manier kun je over God spreken tegen de achtergrond van het moderne levensgevoel en het wetenschappelijk wereldbeeld? Leiding: Tiemo Meijlink. Wekelijks (4x) - 20.00 uur.

5/11 LEES! - De Vliegeraar We bespreken De Vliegeraar van Khaled Hosseini, een boek dat we-reldwijd wordt geprezen om zijn beeldende taal, zijn thema’s en de boeiende achtergrondinformatie over Afghanistan. Deze avond be-gint om 20.00 uur.

6/11 The Kite RunnerHet GSp-Filmhuis met de indruk-wekkende verfilming van De Vlie-geraar. Kraneweg 33 - 20.00 uur. Gratis toegang.

6/11 Van de schoonheid en de troostBoeiende en inspirerende tv-ge-sprekken van Wim Kayzer met beroemde auteurs, filosofen, beeldend kunstenaars en weten-schappers over vragen als ‘wat maakt dit leven de moeite waard, waarin vinden we schoonheid, waardoor worden we getroost?’ We bekijken en bespreken er een aantal. Leiding: Matty Metzlar. We-kelijks (4x) - 20.00 uur.

Persoonlijk gesprekWie dat wil kan voor een persoon-lijk gesprek een afspraak maken met een van de studentenpasto-res: Geert Brüsewitz 8500387, Anja Diesemer 3061039, Lense Lijzen 5260630, Tiemo Meijlink 5792805 of Matty Metzlar 0595-528775.

Studentendiensten in de Martinikerk De diensten hebben een open ka-rakter en iedereen is welkom. 2/11 11.30 uur M. Metzlar 2/11 17.00 uur M. Metzlar 9/11 11.30 uur T. Meijlink 9/11 17.00 uur T. Meijlink

DiversenS I B

Photo exhibition Child La-bourSIB-Groningen organizes a pho-to exhibition to reignite the spi-rit of the Universal Declaration of Human Rights among the youth. Photographer Peter de Ruiter vi-sited nine countries where he saw many children begging and wor-king instead of going to school. He used his photos and experiences to create a book with the purpo-se of making people aware of this situation. The photos of his pro-ject will be shown in an exhibition in the Academy Building in Gro-ningen from 15 October till 4 No-vember.

dies@sib-groningen.nlwww.becausewecan.nl

I N T E G R A N D

Topstages vinden via Inte-grand!Integrand heeft voor jou een sta-ge bij een bedrijf dat werkt voor het topmanagement van overheid en bedrijfsleven multinational en startende onderneming, nationaal en internationaal. Denk jij dat je het in je hebt? En zoek je zelf een omgeving die uitnodigt tot ex-celleren? Meld je dan aan bij In-tegrand voor deze en vele andere topstages bij bedrijven zoals Ac-centure, Deloite, Shell, KPN, Mc-Kinzey en nog veel meer!

GRATIS borrelen met een topbedrijf??Integrand organiseert op 11 no-vember een recruitment evene-ment met BDO CampsObers Ac-

countants & Adviseurs. Het betreft een informele kennismaking met het bedrijf, bedoelt voor laatste-jaars Finance studenten. Deel-name is gratis. Het vindt plaats in een cafe in het centrum van Groningen, op 11 november, van 20.30u tot 22.00u. Wil je hier-bij zijn, stuur dan je interesse en CV voor 5-11 op naar groningen@integrand.nl. Je hoort dan vrij-dag 7-11 of je mag komen. Graag tot dan!

U N I PA R T N E R S

UniPartners zoekt een nieu-we Accountmanager / PR ManagerConsultancy & ondernemerschap iets voor jou? En wil jij een jaar lang bestuurs en managementer-varing op doen? Mail je motivatie-brief + CV dan voor 17 november.Kijk voor meer informatie op onze website, of stuur gerust een email!

groningen@unipartners.nlwww.unipartners.nl/groningen

O V E R I G E

R.K. studentenmisWe beginnen met twee nieuwe dingen volgende week!

Op woensdagavond 5 november komt ons nieuwe gespreksgroepje voor het eerst bij elkaar. Het idee is om informeel met elkaar te kun-nen praten over geloof, onder lei-ding van onze pastoor Wagenaar. De eerste avond gaat over het be-gin van het geloof in (Noord-)Ne-derland. We beginnen om 20.15 uur in het parochiehuis van de St. Jozefkathedraal (Radesingel 4). De dag (donderdag 6 november) erna is de eerste Augustinusle-zing, een grote lezing waar ieder-een uit heel Groningen welkom is. Het plan is om ieder jaar zo’n le-zing te organiseren. Prof. dr. Kim-man SJ, hoogleraar aan de VU, verzorgt deze eerste lezing. Het thema is ‘Mensenrechten tussen Verlichting en Christendom’. Ook het Studium Generale kondigt deze lezing aan; kijk dus op hun posters! Locatie en tijd: 20.00 uur, Academiegebouw. Natuurlijk is er ook elke zondag-avond om 18.00 uur een Mis voor studenten in de St. Jozefkathe-draal, waar we je van harte voor uitnodigen.

info@rkstudentengroningen.nlwww.rkstudentengroningen.nl

3Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen30 oktober t/m 6 november 2008

4 november DwarsDiep i.s.m. Groninger Forum presenteert: Election Night, Groningse USA-watchers volgen de Amerikaanse verkiezingen en d.m.v. een retoricawedstrijd kunnen politieke re-denaars om de Obama Trophy strijden. Plaats: Stadschouwburg Groningen. Tijd: 20.15 uur. Toegang: gratis (exl. voorstelling Zui-delijk Toneel).

5 november Centre Culturel Français presenteert i.s.m. Ima-ges de 12e editie van het Frans Filmfestival. Ciné Premières. Openingsfilm: Entre les Mures van Laurent Cantet.Plaats: Images, Poelestraat 30. Tijd: 19.30 uur. Toegang: RUG studenten en stad-jerspashouders €6,50,-/overigen €8,30,-

6 november Cabaret: Nina de la Croix presenteert Polder-vrouw. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toe-gang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,- / overigen € 9,-

6 november Studium Generale: Lezing door Prof. E.J. Kim-man en Mr. J. Morijn. Titel: Mensenrechten tussen Verlichting en Christendom. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur. Toegang: RUG studenten en SG-ambassadeurs- en abonnees kaarten gratis verkrijgbaar/ overigen €2,50-

7 november Muziek: Boelo Klat presenteert de CD-presenta-tie KLATWERK 3. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: gratis

8 november Muziek: Boy Edgar Prijs 2008. O.l.v. Pierre Courbois 4. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouder € 6,-/ overigen €9,-

8 november Theater: Theatertgezelschap Oneffe presen-teert: Herman en Jetje, met de droom als wapen. Plaats: OUTTheater, het Harmoniegebouw, Oude Kijk in ’t Jatstr 26. Toe-gang: RUG studenten en stadjerspashouders €5,-/ overigen €7,-

TENTOONSTELLINGEN

T/m 4 november 2008 . Foto-tentoonstelling van Peter de Rui-ter “Opgroeien zonder kinderarbeid”. Plaats: Academiege-bouw.

T/m 15 februari 2009. Tentoonstelling “Godshuisjes - Religi-eus erfgoed in Groningen”. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

T/m 15 februari 2009. Tentoonstelling “Verborgen heiligen”. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

NADERE INFORMATIEAfdeling Communicatie: tel. 363 5445/5446

Agenda [ vervolg ]

Een mooie eerste stap in de bankwereld bij jou in de buurt)De Call Centers spelen een steeds belangrijkere rol in de dienst- verlening aan onze klanten. Daarom zijn we in Groningen op zoek naar telefonisch adviseurs. In de functie van telefonisch adviseur speel je een belangrijke rol bij het informeren en adviseren van onze klanten op het gebied van dagelijkse bankzaken, verzekeren, hypotheken en beleggen. Om een optimaal advies te kunnen geven krijg je, voor je aan de slag gaat, een praktijkgerichte training.

Kijk op ing.nl/werken

(

. .

De Nederlandse Carrièredagen is een activiteit van onderdeel van de

De NederlandseCarrièredagen ’08

Online

kennismaken

met topwerkgevers?

Ga tussen 20 oktober

en 20 november naar

www.virtuelecarrieredagen.nl

en ontmoet jouw favoriete werkgever

op een virtuele beursvloer!

Op 7 november kan je live

chatten met recruiters!

Dé carrièrebeurs in het najaar voor studenten en starters

14 &15 november 2008 Amsterdam RAI

ı

www.carrieredagen.nl

Kennis maken met een groot aantal topwerkgeversDe speciale Traineestraat® bezoekenEen uitgebreid programma van carrièregerichte énvakinhoudelijke workshops bijwonen.Genieten van optredens van o.a. Thomas Berge enLo¨se Lane

yvonne austinskinclinic

IPL ontharing (intense pulse light) ontharing d.m.v licht. Deze lichttherapie heeft een

duurzame haarreductie tot gevolg en is geschikt voor het hele lichaam en gezicht.

Behandelingen worden in kuurverband gegeven, gemiddeld zijn er 6 tot 8 behandelingen

nodig met tussenpozen van gemiddeld 6 -8 weken. IPL werkt niet bij blond, grijs, rood of

dons haar! Voor meer info bel gerust.

AANBIEDING

IPL ontharing !!

Voor studenten 30% korting per behandeling of

Boek samen met een medestudent en ontvangzelfs beide 40 % korting per behandeling!

Let op!! U kunt een afspraak maken tot 22 november !!

Yvonne Austin Skinclinic • Rademarkt 2 9711 CV Groningen • 050-3133888 info@yvonneaustin.com • www.yvonneaustin.com

Gevraagd: Student Natuurkunde voor bijl;es VWO 4 scholiere. Tel: 06-24911787

Les/bijles of con-versatieles in ENGELS en FRANS info: tel. 0617624257 www.karenijzerman.nl

Stress? A lot of exams? Come for an hour of relaxing, profes-sional massage therapy with aromatic oils & hot stones 10 € discount for students. Orly Massage Clinic Hardewikerstr 3 06-16967071

UKAATJESOPGAVE UKAATJES* Kantoor Oude Kijk in’t Jatstr 28Kantoor Oude Kijk in’t Jatstr 28Kantoor* Per post

Oude Kijk in’t Jatstr 28Per post

Oude Kijk in’t Jatstr 28 Postbus 80, 9700

Oude Kijk in’t Jatstr 28 Postbus 80, 9700

Oude Kijk in’t Jatstr 28Per post Postbus 80, 9700Per post

Oude Kijk in’t Jatstr 28Per post

Oude Kijk in’t Jatstr 28 Postbus 80, 9700

Oude Kijk in’t Jatstr 28Per post

Oude Kijk in’t Jatstr 28AB Groningen

Oude Kijk in’t Jatstr 28AB Groningen

Oude Kijk in’t Jatstr 28

KOSTEN: €5,- per 20 woorden

INLICHTINGEN:Heiny de Ruiter 050-3636699. H.de.Ruiter@rug.nl

OPENINGSTIJDEN KANTOOR UK:Ma t/m donderdag 9-17 Woe 9-15.30 Vrij 9-13

Diversen

DE GOEDKOOPSTE RIJOPLEIDING: € 999,-25 RIJLESSEN INCL. EXAMEN EN EVENTUEEL

BIJ ONS EEN GRATIS HEREXAMEN

OOK SPOEDOPLEIDING MOGELIJK!!

IN DE STAD GRONINGEN GEHAALD EN GEBRACHT

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP ONZE WEBSITE:www.autorijschooljossmit.nl

0595-44 36 54

geef om dit kind

T 0800 - 7800 800 (gratis) www.lilianefonds.nl voorlichting@lilianefonds.nl

giro 7 800 800 ’s-Hertogenbosch

Hét speciale fonds voor kinderen met een handicap in ontwikkelingslanden

Zij zijn niet voor niets gevlucht.Zij kunnen niet voor niets studeren.Zij zijn niet voor niets gevlucht.Zij kunnen niet voor niets studeren.

Stichting voor Vluchteling-Studenten UAFPostbus 14300, 3508 SK Utrecht tel 030 252 08 35, www.uaf.nl

Word óók donateurGIRO 76300

DiwaliVisit the 2008 Diwali festival, organized by the Groningen Indian Students Association (GISA) on Saturday 6 November.Diwali, also called Deepavali, is the Indian ‘festival of light’ which is celebrated by Hindus, Sikhs and Jians, and by Nepalese Buddhists. The festival in Groningen will be held at the Hanzeborg (Zernikeplein 23) and the programme includes cultural events, Indian cuisine and a Bollywood DJ Dance.Information and tickets (EUR 14): www.gisa-rug.nl

JomandaToday, spiritual healer and medium Jomanda will appear in court in connection with the death of Dutch actress and TV star Sylvia Millecam in 2001. Jomanda (real name: Joke Damman) and two doc-tors who practise alternative medicine are being charged because they allegedly ad-vised Millecam, who was suffering from breast cancer, not to undergo conventional treatment.

Jomanda became a celebrity in the early 1990s, when she started organizing ‘healings’, large public gatherings which were held in Tiel, a small town near Utrecht, where the sick, the blind and the not-so-very-bright fl ocked to see her performances. During these healing sessions, she would ‘infuse’ water to give it healing power. From 1991 until 2001, she also worked as a radio presenter for a commercial station where she claimed she could infuse bottles of water that people had placed in front of their radios.

Jomanda had told Millecam that she didn’t have cancer but that she was merely suf-fering from an infl ammation. A charge of causing grievous bodily harm was dropped in 2006 but the case was reo-pened earlier this year after a successful court appeal by the Federation Against Quacks (in Dutch: Vereniging tegen de Kwakzalverij). [ ERNST ARBOUW ]

Who the

bleepis...?

| R E P O R T | With the American presiden-tial elections only fi ve days away, the UK organized its very own presidential debate. Two students and an assistant professor discuss the signifi cance of the 2008 elections, the merits of the candidates and the wider implications of the election result.

By ERNST ARBOUW

Three Americans were invited to the discussion, Political Science student Christian Reigstad from Buffalo (NY), International Eco-nomics and Business student Ger-brich Miedema, born and raised in California and now a board member of Democrats Abroad Groningen, and Candice Morey, Assistant Pro-fessor of Psychology. They have all voted – by mail – for Senator Barack Obama. The UK also tried to fi nd Republican supporters but unfor-tunately – or perhaps interestingly – we couldn’t fi nd any.

The three participants reacted to fi ve theses on American politics and the elections.

These elections are not only the most important but also the most interesting presidential elections in over forty years.

Morey: “They are quite important because in the last two election cycles the president of the United States was elected by an extremely slim majority or no majority at all. For eight years, the government has not necessarily been in agreement with most of the people that are being governed. We have a chance now to elect someone, either Mc-Cain or Obama, by a margin that will actually give them a mandate to make decisions.”

Reigstad: “Every election is called the most important election that we have ever had, but the confl uence of the fi nancial crisis and the mul-tiple wars we have going on might make that characterization true in this case. I do think it is certainly the most interesting, though. The Democratic primaries were unique, with the historic contest between Hillary and Barack, and now there’s the election with a woman for VP on the Republican ticket and a black man for president on the Demo-cratic ticket. That is obviously his-toric.”

Miedema: “It is defi nitely one of the most interesting ones that I have seen. Its importance is com-pounded by all of the events over the last two months prior to the election.”

News about the 2008 campaign should probably come with a spoiler alert. The media seem to have jumped to the conclu-sion that Obama will win the presidency.

Reigstad: “Even the Republican candidates are afraid of the fact that they are so far behind in the polls. They are trying to draw some sup-port as the underdog. But I think Obama knows it is not a forgone conclusion because he is still cam-paigning very hard.”

Morey: “Even if McCain can get all the states that are still considered a toss-up, he has lost a few critical ones that Bush held in 2000 and 2004. It will be very diffi cult for him to win the election. In order

to say that the campaign is close at this stage, you really have to cher-ry-pick evidence.

Miedema: “I think Obama has done well in exuding an air of hum-bleness. Don’t cheer before the race is over.”

Morey: “If the youth and black Americans go out to vote in the numbers that are expected, I don’t think McCain has a chance.”

Miedema: “I think you should be cautious about people who change their minds at the last minute or people who say they will vote for Obama, but actually won’t.”

Reigstad: “The Bradley effect, named after the African-American candidate in the 1982 gubernatorial race in California. People say in the polls they will vote for a minority candidate but when they actually go to vote, they vote for the white candidate.”

Morey: “Statisticians actually dis-pute whether it even exists. Even if it does, you must account for the fact that the composition of the American electorate has changed since 1982.”

People dislike politics and they hate Washington. That is the basis of the popularity of both candidates. Obama is a rela-tive outsider and McCain has always portrayed himself as a maverick.

Morey: “This is something you hear a lot, but something I have trouble believing.”

Reigstad: “A large part of the ap-peal of Sarah Palin is that she por-trays herself as a Washington out-sider.”

Morey: “That appeal evaporated pretty quickly in the face of how incompetent she turned out to be. Voters apparently don’t want some-one who is a Washington outsider if it means that he or she is not pre-pared to deal with situations that the president is expected to deal

with.”

Sarah Palin is not ready to be-come president. Choosing her as running mate was a serious lapse of judgement by McCain.

Miedema: “No, she is not ready to become president. But I can under-stand in some respects why McCain chose her. She appeals to evan-gelical groups and voters on the religious right. McCain defi nitely needed that.”

Morey: “When McCain ran in 2000, one of the features of his campaign was that he ran against that part of the Republican party. He said they were agents of intoler-ance, and they haven’t forgotten.”

Reigstad: “There is a lot of in-fi ghting going on in the Republi-can campaign. I think Sarah Palin is trying to position herself as the Republican candidate for 2012. She wants to appeal to the base as the Republican who is willing to take shots at Obama, whereas McCain has said he won’t talk about Rever-end Wright, Barack’s controversial former pastor.”

Morey: “She talks about it anyway, regardless of what McCain says, but it is not clear whether that is a cam-paign strategy. They have him say-ing that he is going to lead an hon-ourable campaign and she goes out and does the dirty work.”

Reigstad: “She is like George W. Bush. She has a sort of folksy appeal and she kind of comes over as not intellectual, but I think she’s very shrewd and she is very ambitious.”

Miedema: “Just after her nomi-nation, McCain got a lot out of it. At the time of the Republican con-vention he really jumped up in the polls. Until Palin was interviewed on television…”

The election will be decided by the fi nancial crisis.

Morey: “It is a good opportunity

for the Democrats if they win the election now to reclaim Franklin D. Roosevelt’s mantle. To introduce all kinds of employment programmes and social welfare systems, like Roosevelt did.”

Reigstad: “What really helped Obama was McCain’s response to the crisis, because it was painfully, painfully inept. At 9 a.m. he said the economy was strong and two hours later he said that the economy was in crisis and he just looked erratic and waffl ing.”

Miedema: “McCain could have survived it. He could have con-vinced people he was able to do something, until he admitted not knowing anything about econom-ics.”

The United States needs to pull out of Iraq and Afghani-stan as quickly as reasonably possible.

Miedema: “Out of Iraq, but not out of Afghanistan. They should have sent more troops to Afghanistan in the fi rst place. The whole point was to go after Bin Laden. What hap-pened to that? And right now it is very important that they do send more troops to control the Taliban. Iraq needs to have a clear plan; it has been a long and mismanaged war.”

Reigstad: “The area most vital to the security of the United States is clearly the tribal regions on the Afghan-Pakistani border. We don’t have the military capacity to do something about it, partly because we are so bogged down in Iraq. If we did pull out as quickly as pos-sible, it is not clear whether there would be a genocide or a civil war in Iraq.”

Morey: “The United States needs the money that is spent on Iraq to be spent at least partly domestically on health care, infrastructure im-provements and solving the energy crisis.”

Diwali

Pick your President

Scare those pesky neighbourhood kids away with your very own 2008 Campaign pumpkin. Find the templates for political pumkin carving on the Associated Press website: http://hosted.ap.org/specials/interactives/_lifestyles/politi-cal_pumpkins.

20 I N T E R N A T I O N A L P A G E UK 9 - 30 OKTOBER 2008