I n d I t n u m m e r

Kauwensoap in HarenAcht jaar bestudeerde Mar-tijn Salomons kauwtjes. Het leverde niet alleen kennis op over veroudering, soms leek het alsof hij een soap volgde: “Twee lesbiënnes en een sper-madonor.” 4 >

Florine roeide zich kapotHet leek haar wel wat om wedstrijd te roeien. Florine Weekenstroo ging ervoor. Totdat haar lichaam ‘nee’ zei. “Ik heb mijn zenuwen beschadigd.” 9 >

de achterkant van excellentExcellent kan je op allerlei manieren zijn. Vertrekkend RUG-filosofe Baukje Prins vindt dat wetenschap meer is dan publiceren in ‘A-bladen’. “We richten ons steeds meer op de Amerikaanse markt. Net als popsterren.” 10 & 11 >

I n t e r n at I o n a l pa g e s

Free science for all Everybody must be able to ac-cess scientific papers, without expensive subscriptions or other fees. That’s the idea behind Open Access. 19 & 20 >

u K - s I t e

dichter op het internetOf internet het ideale medi-um is voor poëzie, daar valt over te twisten. Maar een feit is dat je in het dossier ‘huisdichter’ op de UK-site de gedichten van RUG-huis-dichter Sacha Landkroon kunt lezen en van zijn voor-ganger Machteld Brands. Zie: universiteitskrant.nl

o n a f h a n k e l i j k w e e k b l a d v o o r d e r i j k s u n i v e r s i t e i t g r o n i n g e n n 1 5 o k t o b e r 2 0 0 9 n j a a r g a n g 3 9

w w w . u n i v e r s i t e i t s k r a n t . n l

8Mogen studenten cijfers geven? 8 De Buck verdwijnt 10Mmm, andijviestamppot 12 Viagra? Kunst! 13

Oorzaak storing HIFI lijkt gevondenNa tien weken is duidelijk waarom HIFI, het Groningse instrument in de Europese ruimtetelescoop Herschel, stopte met functioneren. Een systeem dat het instrument moest beschermen tegen spanningspieken, veroorzaakte er zélf een. En een diode brandde door.

Tien weken lang dachten medewer-kers van ruimtevaartorganisatie SRON in Groningen, hun collega’s uit Polen en van de Europese ruim-tevaartorganisatie ESA, na over het probleem. Ze analyseerden het en experimenteerden met een in Gro-

ningen aanwezige kopie van het elektrische systeem van HIFI waar-in de fout was opgetreden. Het sys-teem was door de – zeer ervaren – Poolse wetenschappers gebouwd. “Zij hebben al aan een aantal satel-lieten meegebouwd, met zeer veel succes”, aldus Peter Roelfsema, pro-jectleider voor HIFI.

Volgens hem zijn alle betrokken technici het eens met de conclu-sie die ze nu hebben getrokken. De oorzaak was een ongelukkige sa-menloop van omstandigheden. Een keten van gebeurtenissen liet uit-eindelijk een diode doorbranden. “We kunnen de keten nabootsen

in de kopie van het systeem”, legt Roelfsema uit. “Alleen, bij die tes-ten brandt de diode niet door, ter-wijl er diodes uit dezelfde produc-tieserie in zitten. Vermoedelijk was die ene doorgebrande diode iets minder goed dan de rest. Maar ver-der klopt alles.”

De komende dagen wordt nog een laatste serie onderzoeken afgerond. Die moeten uitsluiten dat er tóch iets anders aan de hand was. Wan-neer daar geen nieuwe gegevens uit komen – en daar rekenen de techni-ci op – , gaat er volgende week een rapport naar de ESA, de eigenaar van Herschel.

De aanbeveling zal zijn om HIFI weer aan te zetten en een reserve-kopie in te schakelen van het elek-trische circuit met de defecte diode. Een spanningsbeveiliger, die het probleem met HIFI naar alle waar-schijnlijkheid veroorzaakte, wordt dan uitgeschakeld.

HIFI analyseert straling met een zeer hoge frequentie, en moet de ko-mende drie en een half jaar nieuwe informatie leveren over onder meer de vorming van sterren. De eerste testen met HIFI – gedaan voor de storing – laten zien dat het instru-ment boven verwachting presteert.[ RENé FRANSEN ]

Klimpartij met fatale gevolgenStudentenvereniging Cleopatra rouwt na de dood van lid Lars van Elven (24). De student amerikanistiek zakte in de nacht van 3 op 4 oktober door het dak van een leeg winkelpand aan de Herestraat. Hij overleed woensdag in het ziekenhuis.

Van Elven sloop na een feest van zijn dispuut samen met twee ande-re leden van Cleopatra het toekom-stige pand van kledingwinkel Za-ra binnen om naar het dak van het leegstaande gebouw te klimmen. De twee verenigingsleden verklaar-den later tegenover de politie dat ze van het uitzicht wilden genieten. Toen de drie richting dak gingen, stapte Van Elven op een dakplaat en zakte erdoorheen. Hij kwam enkele meters lager op de vloer terecht.

De student werd met zware ver-wondingen aan hoofd en romp naar het ziekenhuis gebracht, waar hij afgelopen woensdag overleed. Vol-gens Cleopatrabestuurslid Wouter Bosch kwam het tragische nieuws hard aan. “Veel mensen kenden hem. Hij was een relaxte jongen, die zijn eigen gang ging.” De vereni-ging kondigde een rouwperiode af en sloot zeven dagen lang de deu-ren. “We hebben een condoleance-register geopend voor nabestaan-den en vrienden. Dagelijks komen er mensen langs om te praten.”

Van Elven was lid sinds 2004 en kende veel mensen bij Cleopatra. De student stond erom bekend dat hij, wanneer hij had gedronken, er in zijn eentje op uitging om op ge-bouwen en objecten te klimmen. In de eerste berichtgeving over zijn laatste klimpartij, sprak de politie over een “insluiper”. Sommige me-dia vertaalden dat als “inbreker”. “Dat beeld klopt niet. Er is niets kapot en ze hadden niet de inten-tie iets te stelen. De ouders van het slachtoffer zijn erg verdrietig dat het zo in de krant is gekomen”, al-dus een politiewoordvoerder.

De twee Cleopatranen die het on-geval zagen gebeuren zijn diep ge-schokt en worden opgevangen door hun dispuut. Lars van Elven wordt donderdag (vandaag) begraven. [ PETER KEIZER ]

An hour of hopping and jumping to exhilarating music. And you don’t even notice you’re burning away hundreds of calories. But to the uninitiated, Zumba can be a challenge. “Now I really don’t have a clue about what to do anymore.” See page 19 >

Zumba!

Foto

Pepi

jn va

n de

n Br

oeke

Geen UKIn verband met de herfst-

stop verschijnt er komende week geen UK. De volgende UK ligt op 29 oktober in de

bakken

Jacob Vos werkt als schoonmaker bij de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Zondag liep hij de 4 Mijl. Niet één, niet twee, maar drie keer. Als enige van de 17.500 deelnemers. “Dit gevoel is met geen pen te beschrijven.”

Door hanneke boonstra

Jacob Vos zit gehurkt, wedstrijd-shirt voor zich op de grond: 67, z’n startnummer. Zorgvuldig maakt hij het met veiligheidsspelden vast. Het gaat z’n tas in voor straks. Zit-tend op de trap doet hij even later z’n relaas. Hij gaat ’m drie keer lo-pen vandaag, de 4 Mijl. Eerst de wedstrijd, dan terug in omgekeer-de richting, naar Haren om zijn kinderen Jennifer en Christopher op te vangen. En dan weer samen naar Groningen.

Halverwege de Hereweg wordt hij aangemoedigd door zijn vrouw. Zij had ’m ook willen lopen, maar haar ziekte stak een spaak in het wiel. Zijn ogen worden vochtig, als hij over haar praat. Zo blij dat ze weer langzamerhand aan de betere hand is, dat haar energie terugkomt. Wie weet komt er ooit een derde 4 Mijl voor haar.

Het wordt toch een lastige mid-dag, denkt hij, mentaal en emoti-oneel. Met de conditie is niks mis en die vier mijlen zijn op zich een makkie, maar hij mist zijn schoon-vader, zeventien jaar lang zijn mentor en coach en nog niet zo lang geleden overleden. Vorig jaar liep Vos de marathon van Kla-zienaveen. De laatste kilometers ging het almaar minder, terwijl hij gewoonlijk zijn hand niet omdraait voor een marathon. Zijn zoon riep hem toe: “Pap, je kunt het. Zeg ‘yes’ voor opa!” En daar ging hij. Zijn

tijd: 2 uur 39 minuten en 28 secon-den. Onder de 2.40, z’n schoonva-der had het voorspeld.

De gebeurtenissen hebben een band gesmeed, zó hecht. “Mijn kinderen hoeven niet te lopen, maar ze willen het. Het is een soort virus. Chris (9) voetbalt, Jenni-fer rijdt paard en turnt en geeft met haar twaalf jaar les aan kleuters.” Wie weet wordt Jason (2) een lo-pertje.”

Zondagmiddag, de Vismarkt. De 480 wedstrijdlopers zijn even voor half twee uit Haren weggescho-ten door Peter Rehwinkel. Een dik kwartier later dendert de nieuwe burgemeester van Groningen over de finish, achterop de motor. Als eerste renner komt Moses Masai over de streep. Een voor een drup-pelen de lopers binnen.

En dan ineens is hij daar. Verwil-derde blik in de ogen, maar alle-machtig wat is hij blij. “YES!”

Zijn tijd: 21 minuten en 43.3 se-conde, goed voor een 59e plaats. “Vorig jaar moest ik mijn naaste concurrenten voor laten gaan, nu heb ik ze weer verslagen. En langs de Hereweg voelde ik dat mijn vrouw daar stond met Jason en mijn schoonmoeder. Ik zag ze niet, maar ze waren bij me. Dit gevoel is met geen pen te beschrijven.”

Hij zoekt z’n weg door het rij-en dikke publiek. Op zoek naar zijn kleding om terug te joggen naar Haren, zodat hij daar wat lan-ger kan herstellen. Maar het zit niet mee. Z’n kleren liggen in bus 9, maar bus 9 zit potdicht. Even is er paniek: het mag niet misluk-ken. “Mijn adrenaline stijgt, maar niet de goeie en ik koel af. Dat is niet best.”

Terug naar het loperskwartier. Daar ligt z’n tas, nr. 67. Trainings-

pak aan en hup, op weg naar Ha-ren, dwars tegen de stroom in.

De Vismarkt, kwart voor vier. Het

parcours is afgeladen vol, iedereen lijkt gelijk te finishen. Vuurrode gezichten, armen in de lucht, uit-geput over de reling. En jawel, daar

komen de Vosjes aan. Met z’n al-len ruim onder de 41 minuten. Hij straalt, ontspannen. Het is hele-maal goed zo.

Colof on

Mar t inip laz a, Groningen > 11/10/20 0 9 11:0 0 > 4 Mij l

12 Mijl in plaats van 4

Jacob Vos als een speer over de Vismarkt, vlak voor de finish. Foto Jeroen van Kooten

redactie-adres:Oude Kijk in ’t Jatstraat 28, Postbus 80, 9700 AB Groningen. Telefoon: 050-3636700; Telefax: 050-3636698; E-mail: uk@rug.nl;Internet: www.universiteitskrant.nlkernredactie: Hanneke Boonstra (hoofdredacteur) 3636697, Jan Blaauw (nieuwscoördinatie) 3636696, Christien Boomsma (eindredacteur) 3637802, René Fransen (wetenschap) 3636695, René Lapoutre (opmaak) 3636693, Sieb de Ruig (redactiesecretaris) 3636700, Ernst Arbouw (International Page) 3636130.overige redactieleden: Wouter Beetsma, Hinke Hamer, Peter Keizer, Lieke van den Krommenacker, Teodor Lazarov, Janita Naaijer, Tjerk Notten, Elisabeth Oosterling, Stijn Roelofs, Dorien Vrieling.Columnisten: Ana van Es, Rosa Timmer, Gerrit Breeuwsma.Medewerkers: Bart Breman, Michel Dijkstra, Hans Miedema, Marcel Wichgers.

Foto’s: Reyer Boxem, Jeroen van Kooten, Elmer Spaargaren.tekeningen: Bert Cornelius, Robby van der Meulen, Eric van der Wal, Kees WillemenUitgave: Stichting Universiteitsbladoplage: 20.000 exemplarenPersbureau: de UK werkt samen met andere universiteitsbladen in het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) advertenties: Bureau Van Vliet bv, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, telefax 023-5717680RUG-advertenties, mededelingen en Ukaatjes: Heiny de Ruiter (3636699)abonnementen: € 30 per jaar, (intern tarief € 20). adreswijzigingen: schriftelijk aan de administratie van de uk. adreswijzigingen rUG-personeel: doorgeven aan betreffende afdeling Personeel & Organisatie.©UK. Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen geheel of gedeeltelijk over te nemen.

Intervention

“Ik wil stoppen met mijn studie.” Mijn ouders kijken me met grote ogen

aan. Ik begin te huilen. Mijn vaders stem-ming houdt het midden tussen suïcide en moorddadigheid. Ik krimp verder ineen. “Werken lijkt me beter, dit lukt niet”, snik ik erachter aan. Moeder wendt haar hoofd kort af. Dan zegt ze het allerergste: “Wat wil je dan gaan doen? Wil je dan in de tam-ponfabriek gaan werken net als ik vroeger?” Plots herinner ik me dat zij nooit de kans had om te studeren. Te arm.

Sinds die confrontatie is alles anders: ik studeer. Dit semester ga ik zelfs voor zestig ec. Gekkenwerk, maar ik heb me voorbe-reid. Ik heb drie banen opgezegd, mannen de laan uitgestuurd en ik ga nauwelijks uit. Prachtig nieuws toch? Nee dus. Mijn vrien-dinnen die me vaak aanspraken op mijn ec-loze leven – “jij doet eigenlijk niks” − en mijn drinkgedrag – “je bent alcoholist” − zijn radicaal omgedraaid. Ze maken zich grote zorgen.

Ik weet dat mannen denken dat meisjes onder elkaar alleen maar kussengevech-ten houden in piepkleine stringetjes, maar

onze hoofdactiviteit is iets heel anders: het bemoeien. Als ik te weinig studeer, slaan vriendinnen me met hun huis-tuin-en-keu-kenpsychologie om de oren, als ik te veel studeer is het ook allemaal een bevlieging.

“Rosa moet die studie relativeren”, was het commentaar van Davina toen ik een keer niet kon komen, omdat ik met een pro-jectgroepje had afgesproken. Liesje bel-de mij later die week blij op: “Je kunt een jaar extra stufi krijgen”. Een grote lach op mijn gezicht. Liesje: “Dan hoef je nu ook niet zo hysterisch te studeren, het wordt je te veel.” Met een andere vriendin had ze het er al even over gehad, die vond het ook niet normaal dat ik op woensdagavond niet uit wilde. Als klap op de vuurpijl belde mijn bloedeigen moeder op, terwijl ze wist dat ik tegen een deadline aanzat. Of ik een dagje kon shoppen. Allemachtig. Gaan ze nu een intervention doen omdat ik te véél studeer? Eigenlijk kun je het nooit goed doen.

Mijn eerste acht is inmiddels binnen. Mo-ge deze psychose lang duren.

Rosa Timmer, vierdejaars taalwetenschap

Rosa

2 D E Z E W E E K UK 8 - 15 OKTOBER 2009

Zesduizend halen nooit een bulRector magnificus Frans Zwarts greep het eerste debat met de universiteits-raad over bindend studieadvies aan voor een stevig signaal. Een zeer groot deel van de 25.000 studenten aan de RUG zal volgens Zwarts nooit een diploma halen.

De rector baseert zijn uitspraak op cijfers uit maart 2009 over de stu-dieprestaties van eerstejaars stu-denten die in september 2008 zijn begonnen. Volgens Zwarts had twintig procent van die studenten op dat moment vijf studiepunten of minder gehaald. In totaal dertig procent had tien punten of minder.

De uithaal van Zwarts moest de ernst van de situatie benadrukken. Maar het RUG-bestuur had meer argumenten om het bsa-besluit te verdedigen. De Onderwijsinspec-tie heeft gezegd extra te willen kij-ken naar wat de RUG doet om het voor 2014 afgesproken bachelor-rendement van zeventig procent te halen.

En dan is er nog politiek Den Haag dat weinig geduld meer heeft met instellingen die niet doorpak-ken. Tenslotte: de RUG krijgt steeds meer studenten die elders door een bindend studieadvies zijn wegge-stuurd of het hopen te ontlopen.

Studentenpartijen SOG en GSb

zijn mordicus tegen de komst van een bsa. De SOG zei teleurgesteld te zijn door gebrek aan “keihard be-wijs” voor de noodzaak. “Bsa wordt nu voorgesteld als oplossing voor een probleem dat nog niet eens dui-delijk is”, zei Sandor Schokker.

GSb-raadslid Thomas Wagenaar stelde dat aan de Hanzehogeschool na invoering van een bsa al 23 van 25 door studenten aangespannen rechtszaken zijn gewonnen. Be-stuursvoorzitter Poppema was niet onder de indruk. “Er zijn dus vol-doende beroepsmogelijkheden.”

Het personeel in de raad steunt in-voering van het bsa. “Er is behoefte aan een heldere pedagogische mar-

kering’, zegt Toon de Baets. “Wij vertolken de mening van een rui-me, zo niet overweldigende meer-derheid van het personeel.”

Studentenpartij Calimero heeft een sleutelpositie. Calimero is niet principieel tegen een bsa, maar vreest dat men zich blindstaart op studieversnelling. Michiel Zwaan: “Laten we straks studenten boeken meenemen naar een tentamen om de rendementen hoog te houden?”

Op 22 oktober wordt het debat voortgezet. Poppema blijft resoluut: “We gaan niet de afgesproken ze-ventig procent halen door de nor-men te verlagen. Studenten moeten harder werken.” [ jan BLaaUW ]

‘Klant stemt met zijn voeten’

Winst voor oude bèta’s op 4 Mijl

Commotie over een vuurbolEen vuurbol zo helder als de volle maan schoot dinsdagavond rond zeven uur vanuit België over Nederland en kwam recht over Groningen. Theo Jurriens, sterrenkundige en communicatie-adviseur bij de bètafaculteit van de RUG, werd al om vijf uur uit bed gebeld.

“Ik had net de gordijnen dicht, dus ik heb hem niet gezien”, vertelt jurriens de volgende ochtend. Hij schat dat de meteoor oorspronke-lijk de grootte van een vrachtwagen had. “Maar hij is vermoedelijk he-lemaal verbrand. Een meneer meld-de dat hij een steen had gevonden, maar die heeft niet teruggebeld.”

Zelf won jurriens her en der in-formatie in. “Bij de Emdener Zeitung kwamen geen meldingen binnen. Wel vanuit Frankfurt en België.”

Het KnMI heeft een trilling waar-genomen. “Dat is de sonic boom, net als bij een straaljager. Ze hebben mij verzekerd dat de trilling niet uit de grond kwam, dus dat pleit tegen een inslag.” Verder had jurriens contact met de sluiswachter van appinge-dam. “Ze hebben daar bewakings-camera’s, in verband met overlast van hangjongeren. Hij gaat kijken of daar beelden op staan.”

jurriens heeft geen officiële func-tie in de sterrenkundewereld, maar toch wordt hij bij dit soort fenome-nen door landelijke media gebeld. Hoe komt dat? “Ik denk omdat ik klantvriendelijk ben. Ook om vijf uur ’s morgens.” [ REné FRanSEn ]

Aanrijding bij het BlauwborgjeEen botsing tussen twee auto’s, dinsdag-middag op het Zerniketerrein, zorgde voor fikse blikschade. Er waren geen gewonden.

Het ongeluk ontstond op het kruis-punt van de Zernikelaan en het Blauwborgje, toen een 40-jarige automobilist uit appingedam geen voorrang verleende aan een 24-jari-ge automobiliste uit Ter apel. Beide wagens moesten worden afgevoerd.

In de u-raad wordt al geruime tijd gevraagd om aanpassing van de verkeerssituatie, die als onveilig wordt beschouwd. De gemeente is daar echter voor verantwoordelijk. [ CHRISTIEn BOOMSMa ]

Het Customer Insight Centre van RUG-hoogleraar economie Peter Verhoef stelde in september vast dat klanten van de DSB bank het meest ontevreden wa-ren. Verhoef is niet verbaasd dat DSB nu omvalt, maar wel dat het zo snel gaat.

Dit hebt u dan niet zien aankomen?“Het is met geen pen te beschrijven. Ik ben weliswaar geen expert op het gebied van reputatiemanagement, maar we zien hier hoezeer we in een networked society leven. Transacties en informatie gaan zo snel. je ziet het ook in politiek, de vaart waar-mee partijen populariteit winnen en verliezen.”

Wanneer is uw onderzoek gedaan?

“In augustus en begin september hebben wij de mensen benaderd.”

En wat viel u als econoom op?“Toch het wantrouwen. Dat er zo-veel negatieve emoties worden op-geroepen. DSB scoort in alle geme-ten domeinen als laagste. Overigens zitten andere banken, als SnS bij-voorbeeld, daar soms niet eens zo-ver boven hoor.”

Moeten andere banken oppassen? “De lering is toch dat mensen te-genwoordig heel snel met hun voe-ten stemmen. Zodra ze iets belache-lijk vinden, gaan ze weg. En echt, vertrouwen komt te voet, maar gaat te paard. Dat moet je dus als bank continu bijhouden. Dat heeft DSB hier ook niet goed gedaan, vind ik.

De klant is teveel als winstobject gezien. Terwijl die klant wil dat de bank er ook voor hem is.”

Al die negatieve emoties. Zegt dat ook iets over de klanten zelf? “Dat hebben we niet zo onderzocht. Maar de klant wil serieus genomen worden en voelt zich gepiepeld. Dat is waar het fout gaat. Mogelijk had-den de DSB-klanten al wat lagere verwachtingen waar dan ook nog eens niet aan is voldaan.”

Wat vindt u van de rol van Pieter Lakeman in het omvallen van DSB?“Of dit toegelaten is, moet een rech-ter maar bepalen. Het is nog maar de vraag of hij echt het belang van klanten dient. In ieder niet dat van alle klanten.” [ jan BLaaUW ]

Een correctie voor leeftijd heeft geen gevolgen voor de top-3 van RUG-teams die aan de 4 Mijl meededen. Wel stijgt het team van de bètafaculteit van de zevende naar de vierde plek.

Dat blijkt uit een leeftijdscorrectie die RUG-bioloog Sjaak Swart uit-voerde op de tijden van de RUG-teams. De eerste drie plekken blij-

ven in handen van de RUG-toppers (gemiddelde leeftijd: 24,8 jaar), Economie & Bedrijfskunde-2 (41,8 jaar) en Economie & Bedrijfskun-de-1 (44,6 jaar). Sterkste daler is het rechtenteam (26,6 jaar), dat van plek 9 naar 13 gaat. Het team van de bètafaculteit had met 53 jaar de hoogste gemiddelde leeftijd.

Swart berekende zijn leeftijdscor-rectie met behulp van een formule, gebaseerd op veteranenrecords. Hij

roept de organisatie van de 4 Mijl op om volgend jaar de uitslagen voor bedrijventeams voor leeftijd te corrigeren. nu is er alleen een cor-rectie voor man/vrouw verhouding. Wanneer de organisatie zijn correc-tieformule te lastig vindt, zouden ze ook verschillende leeftijdscategori-en kunnen hanteren, aldus Swart.

De herberekende uitslag vind je op: http://www.tinyurl.com/de-4mijl [ REné FRanSEn ]

‘Dieptepunt in kamermarkt’Volgens de website Kamernet.nl, onderdeel van bemidde-laar Direct Wonen, is het aan-bod van kamers in Groningen in augustus met vijf procent gedaald en zijn de kamers ge-middeld vier procent duurder gworden. Kamernet.nl spreekt van een dieptepunt in de Gro-ningse kamermarkt.

Marktleider Lefier was niet bereikbaar voor commentaar.

Meenemen stufi leidt tot problemenStudiefinanciering aanvra-gen voor een opleiding in het buitenland is minder makke-lijk dan het lijkt. Dat blijkt uit een steekproef onder de 1750 leden van een netwerk voor Nederlandse studenten in het buitenland: de stichting Ne-derlandse Wereldwijde Stu-denten (NEWS).

Van 350 respondenten had dertig procent “heel veel pro-blemen” en achttien procent “veel problemen”. Bij meer dan een kwart (26,3 procent) kostte het moeite de buiten-landse opleiding erkend te krijgen door de IB-Groep en internationaliseringsorgani-satie NUFFIC. [ hop ]

Ritalin gebruik op zeven procentZeven procent van de studen-ten aan vier onderzochte uni-versiteiten gebruikt ritalin om niet-medische redenen. Dat blijkt uit afstudeeronderzoek van student economie Tjibbe van Meeteren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Van Meeteren baseert zijn onder-zoek op 130 studenten uit Rot-terdam, Amsterdam, Utrecht en Nijenrode. Van deze groep kondigden ongeveer vijftien studenten aan dat ze komend studiejaar van plan zijn om ri-talin te slikken om hun con-centratie te verhogen.

Propaganda voor wetenschap werktpropaganda voor wetenschap werkt. Na twintig voorbeel-den van nuttige of fascineren-de wetenschap vindt 55 pro-cent van de Nederlanders dat er meer geld voor wetenschap moet worden uitgetrokken.

Dat blijkt uit representatief onderzoek van het Innovatie-platform onder duizend Ne-derlandse burgers. het blijft onduidelijk hoe groot het ef-fect van de voorbeelden is: de onderzoekers hebben ver-zuimd om vooraf dezelfde vraag te stellen. [ hop ]

Meer gesprekken over studiekeuzehet ministerie van oCW wil nog eens zeven hogescholen en acht universiteiten met stu-diekeuzegesprekken laten ex-perimenteren. hun plannen moeten alleen nog worden goedgekeurd.

Momenteel voeren al elf ho-gescholen en universiteiten studiekeuzegesprekken met aankomende eerstejaars. Ze krijgen subsidie van oCW. Voor de eerste ronde was ze-ven ton beschikbaar, voor de tweede 1,45 miljoen. [ hop ]

Welke opdracht ze in haar eigen bundel schreef, bleef het geheim van twee huisdichters. Studente taalwetenschap Machteld Brands presenteerde vorige week haar bundel ‘Drift’, het resultaat van haar RUG-huisdichterschap. Ze deed dat met een optreden in dichterscafé Marleen. Opvolger Sacha Landkroon heeft inmiddels z’n eerste gedicht gepubliceerd in de UK. Foto Elmer Spaargaren

UK 8 - 15 OKTOBER 2009 N I E U W S 3

| o n d e r z o e k | Een populatie kauwen in Haren levert waardevolle inzichten op over verouderingsprocessen in groeps-verband. Bioloog Martijn Salomons promoveert volgende week op acht jaar observaties en analyses van vogel-DNA.

Door jan blaauw

De telescoop in de oude anatomie-zaal van het Biologisch Centrum in Haren staat nog altijd gericht op de nestkasten buiten. De prachtige hal zelf wordt nog maar weinig ge-bruikt en was dus een ideale plek voor observaties van de kauwen die vrij om het BC zwerven. Buiten schijnt een najaarszonnetje, binnen ademt de hal wetenschapshistorie. Salomons wijst beurtelings naar een luik in de vloer en een haak in het plafond. “Het schijnt dat daar ooit een complete neushoorn door naar binnen is getakeld. Voor ontle-ding door studenten.”

Liefst 36 nestkasten hangen er buiten aan de overzijde van het ter-rein. Stuk voor stuk zijn de kas-ten via bedrading verbonden met een bureau in de anatomiezaal. Sa-lomons kan er met een druk op de juiste knop een luikje in een kast-je mee dicht laten vallen. Iets wat hij deed als een kauwenpaartje sa-men in de kast was gekropen. Daar-na spurtte hij naar beneden om een ladder te grijpen, omhoog te klim-men en de verbouwereerde vogels uit de kast te halen voor een bloed-test. “Mijn record is één minuut drieënveertig seconden”, vertelt hij met een beginnend lachje.

Die snelheid is belangrijk. Het schrikeffect kan de hormoonhuis-houding van de opgesloten vogels dusdanig in de war schoppen dat de hele meting waardeloos wordt. “Al na drie minuten maakt het lichaam ontzettend veel corticosteron aan. En bovendien wil ik ze niet meer verstoren dan nodig is.”

Wat dat betreft mogen de Haren-se onderzoekers met de kauwen flink in hun knuisten knijpen. In de broedtijd werden de jongen elke vijf dagen onderzocht en de ouders werden twee keer per jaar tegelijk gevangen. “Ze blijven terugkomen, dat maakt ze erg geschikt voor on-derzoek. Een spreeuw zou je na zo-iets minder snel terugzien.”

Een jaar of acht is Salomons nu

met kauwen bezig, sinds promotor Simon Verhulst hem vertelde dat er geen onderzoek meer liep naar de kolonie van het BC. “Dat ga ik dan doen”, zei Salomons daarop. In nog geen minuut was een plan voor ja-ren beklonken. Jaren vol observa-ties en keer op keer vogels vangen leverden Salomons een afstudeer-onderzoek en een aio-traject op.

En nu is het dus klaar. Enkele pu-

Baas en Bitch in Haren|_ Studie kauwtjes werpt nieuw licht op veroudering

Martijn Salomons in de oude anatomiezaal van het Biologisch Centrum. Op de achtergrond enkele nestkasten van de kauwtjeskolonie. Foto Reyer Boxem

4 O P M E R K E L I J K UK 8 - 15 OKTOBER 2009

€5,24×12×5×1000=?Leuk! Je woont in een van de Sel-werdflats en dan heb je dus supersnel internet. Hoewel... Woningcorporatie Lefier berekent al sinds 1997 de kosten voor de aanleg daarvan. Mag niet! zegt bewoner en rechtenstudent Sjoerd Otter (25).

Door peter keizer

Al jaren ontvangt Sjoerd Otter als bewoner van de Selwerd II flat tel-kens rond de maand mei een brief met zijn jaarlijkse huurverho-ging. De post “aanleg internet”, begreep hij alleen nooit zo goed. Pas toen hij het vak Huurrecht had gevolgd, kwam hij er ach-ter dat het verhogen van de huur op die manier helemaal niet mag. “De kosten worden namelijk ge-noemd als apart onderdeel van de kale huur, ze zijn geen onderdeel van de servicekosten. En dat mag niet. Ze misbruiken de post om

illegaal de huur te verhogen.” De kale huur betaal je namelijk

voor het gebruik van de ruimte die je huurt. Opsplitsen van dat bedrag is volgens de student niet toegestaan. “Je betaalt toch ook niet apart voor de aanleg van de waterleiding en stroomkabels? Het is bizar. De internetkabels horen bij het pand en de verhuur-der moet die zelf betalen.”

Otter was niet van plan zich zo-iets aan te laten leunen. Vorig jaar al begon hij met brieven schrijven naar Lefier, maar kreeg weinig re-actie. Daarop besloot hij het se-rieus aan te pakken en nam een advocaat in de arm. In totaal gaat het maar om een bedrag van 5,24 euro per maand. Niet echt om wakker van te liggen, zou je zeg-gen. “Maar als ik gelijk heb, moet Lefier dat bedrag wel terugbeta-len aan duizend bewoners die dat de afgelopen vijf jaar hebben be-taald. Reken maar uit.”

Afgelopen maandag stonden

beide partijen voor de kanton-rechter. De woningcorporatie is de strijd met Otter zat en wil nu wel eens van de rechter weten wie er gelijk heeft. Lefier is name-lijk van mening dat het wel toege-staan is om de aanleg en het on-derhoud van internetkabels als extra post onder de kale huur te laten vallen. Het bedrijf verwijst daarbij naar de kleine lettertjes van het huurcontract, waarin duidelijk zou staan aangegeven dat de studenten voor de kosten opdraaien.

Advocaat Enno van Dalen, zelf oud-bewoner van de Selwerd II flat, vindt het een vreemde gang van zaken. “Als ze de post on-der de servicekosten hadden ge-bracht, had er geen haan naar ge-kraaid. Dan was er open kaart gespeeld. Nu zijn de kosten op een vreemde plek weggemoffeld, dat klopt gewoon niet.”

De rechtbank doet over enkele weken uitspraak.

Dringen voor ingang 2212Sinds begin dit jaar is het dringen voor de zij-ingang van gebouw 2212 van de sociale faculteit. Studenten mogen niet meer onbeperkt door het Muntinggebouw lopen sinds het bestuur er is gehuisvest. Kwestie van rust. En privacy.

Door stijn roelofs

Zijn grootste zorg is niet de rust op de gangen of de vertrouwelijke documenten die er liggen – “die moeten altijd achter slot en gren-del” −, maar het toezicht op wie de gebouwen binnenkomt: “Het is niet dat ik de studenten niet vertrouw, maar het is een beet-je de buurt, hè? Niet zo lang ge-leden raakten we nog twintig flatscreen monitoren kwijt in een jaar. Of we hadden een junk die een beamer uit een betonnen pla-fond heeft gesloopt.” Gebouwbe-heerder Jan Stalman (58) doet het voor, alsof hij aan een lamp aan het plafond slingert. “Nu gaan studenten langs de portier bij de kantine. Met 32 in- en uitgangen is dat wel zo overzichtelijk.”

Sinds het begin van het acade-

misch jaar hangen op de binnen-deuren van het Muntinggebouw in de Grote Kruisstraat verbods-bordjes. Studenten mogen de gla-zen gangen niet meer in, want de collegezaaltjes zijn omgebouwd tot kamers voor personeel. En dat wil een beetje rust.

Op de rokersbankjes bij de kan-tine in de tuin zit een groepje eerstejaars sociologiestudentes. “Nou moet je dus dat hele pokke-eind omlopen?! Wat stom”, zegt Anne van Beek (19). Haar vrien-din steekt een sigaretje op: “Bij de kleine ingangetjes staat het nu dus helemaal vol met fietsen.”

Carla Zuidema (19) grijpt naar

haar pakje Marlboro Light: “En dan wordt het dus enorm drin-gen voor die ene deur.” Ze ge-baart naar de zij-ingang van ge-bouw 2212.

Maar de binnendeuren zitten niet op slot en dus is het gemak-kelijk het verbod te negeren. Lu-cinda Alting, bestuurssecreta-resse van de faculteit: “Er lopen nog best veel studenten door de gang, maar het wordt minder.” Lachend: “We hebben nog nie-mand hoeven tackelen. Maar het is wel fijn dat als hier belangrij-ke mensen op bezoek komen, de gang niet overspoeld wordt door studenten.”

Het laatste woord is aan de man met het overzicht, Stalman: “Er kwamen meer studenten en dus waren er lokalen nodig met meer capaciteit. Dat betekende ook meer ondersteunend personeel. Er is toen besloten een deel van de colleges naar de gehuurde lo-catie aan de Bloemstraat te ver-huizen en de kleine lokalen in het Muntinggebouw om te bouwen tot kantoor. Maar als er over vijf jaar behoefte is aan meer kleine lokaaltjes bouw ik het net zo ge-makkelijk weer om.”

Martin Drent vertrekt aan het einde van dit seizoen bij GSAVV Forward en wordt trainer van eersteklasser Groni-tas. De combinatie van de volksjongen uit de Oosterparkwijk en de corporale ballen van Forward is een groot succes geweest.

Door wouter beetsma

Waarom nou toch Martin? For-ward kan je toch niet missen?“Ik ga ook niet weg omdat ik het niet naar mijn zin heb. Forward is echt een heel bijzondere club. Maar ik ben toe aan een stapje ho-ger. Ik wil uiteindelijk in het be-taald voetbal coach of assistent worden, dus dan moet je verder.”

En al die leuke feestjes dan?

“Nou, ik denk dat je niet goed op de hoogte bent hoe het gaat bij Forward en bij mij. Ik werk zes-tig uur per week. Bovendien is de kantine altijd dicht tijdens de trainingen. Het is zeker niet de gezelligste club qua feesten. De jongens van het eerste en twee-de gaan in het weekend in ieder geval niet uit. Toen ik hier begon waren de koppen: ‘Drent gaat ten onder aan drank bij Forward.’ Dat beeld klopt wel, maar niet voor de jongens van het eerste en twee-de.”

Is er iets wat je wel gaat missen?“Ik ga Forward absoluut missen. Het is een van de beste zetten in mijn leven. Het zijn slimme jon-gens. Die houden je scherp. Als ik even niet oplet, zijn er gelijk een paar gasten die me terecht wij-

zen. Bovendien kan je elk jaar een team bouwen. Maar dat is ook wel een nadeel. Elk jaar is het weer anders. Ook bij het bestuur. Als ze aan het einde van de com-petitie hun taak eindelijk goed uitvoeren moeten ze alweer weg. De enige zekerheid die ik had was mijn assistenttrainer. Die heeft mij heel veel geleerd. Het doet pijn om hem te moeten missen.”

Denkt Forward stiekem al na over een afscheidsfeestje?“Zeker! Toen ik de jongens vo-rige week inlichtte, heb ik gelijk verteld dat ik het leuk zou vinden als alle spelers die ik de afgelopen drie jaar heb gecoached naar de wedstrijd komen. Dat zijn er al gauw zestig, dus ik denk dat het na die wedstrijd nog wel even ge-zellig is.

Vraag & ant woord

‘Die jongens houden je scherp’

KauwtjessoapKauwen blijken een druk volkje waarvan de leden voortdurend met elkaar bezig zijn. Ook mannetjes en vrouwtjes, al behoort de kauw tot de meest consequent monogame diersoorten. Uit twee buitenlandse studies naar kauwenkolonies was al bekend dat er niet één keer een jong werd aangetroffen met een on-verwachte vader.

Wel lijkt die romantiek een tik-je praktisch. Een kauw die wordt

geconfronteerd met een overleden partner ‘regelt’ al na een paar dagen een opvolger. “Op een dag werd een mannetje door een sperwer gegre-pen. Zijn vrouwtje zat nog een dag of drie te sippen, maar toen had ze een ander.”

Enkele wonderlijke uitzonderin-gen bevestigen die regel. Zo waren er twee vrouwtjes die samen optrok-ken met één mannetje. “Twee lesbi-ennes met een spermadonor”, zegt Salomons grijnzend. “Een paar jaar later zagen we het nog eens, maar dan met een ander mannetje.”

Baas en Bitch in Haren|_ Studie kauwtjes werpt nieuw licht op veroudering

Martijn Salomons in de oude anatomiezaal van het Biologisch Centrum. Op de achtergrond enkele nestkasten van de kauwtjeskolonie. Foto Reyer Boxem

UK 8 - 15 OKTOBER 2009 O P M E R K E L I J K 5

blicaties in prima tijdschriften zul-len nog volgen en een nieuwe aio − Jelle − is al begonnen met het voortzetten van de ingezette onder-zoekslijn.

Salomons laat bloeiend kauwen-onderzoek achter. Er zijn nieuwe kolonies opgezet in de buurt van Glimmen, onder meer omdat het BC straks zal verdwijnen. Met kas-ten die iets verder van elkaar staan:

het zou kunnen dat de nabijheid van de ‘buren’ in Haren extra stress heeft opgeleverd voor de dominan-te kauwen in de kolonie, omdat ze daardoor extra vaak hun positie moesten bevechten. Ook hopen de onderzoekers op verhuizingen tus-sen de verschillende kolonies. Dat kan extra informatie opleveren. Bij-voorbeeld over het verband tussen de uiteindelijke conditie van een

kauw en de omstandigheden waar-in deze is opgegroeid.

Fitheid en veroudering waren de belangrijkste onderzoeksdoelen. Salomons vond een boel antwoor-den. Sociaal succes heeft bijvoor-beeld een prijs: het lijkt er op dat dominante kauwen op langere ter-mijn schade oplopen en minder ge-zonde jongen voortbrengen. Ook

grotere nesten produceren lichtere vrouwtjes en mannetjes met fysio-logische achterstand. Maar wat be-tekent dit voor de levensverwach-ting? Kunnen ze die schade later compenseren? Wat is de verklaring voor de wonderlijke waarneming dat dominante kauwen meer doch-ters krijgen in jaren dat er in de ko-lonie veel zonen worden geboren?

Vragen die Salomons vermoede-lijk niet zelf gaat beantwoorden. Na acht jaar kauwen kijken is het tijd voor iets anders. “Wetenschap is schitterend, maar je moet wel veel alleen knokken. Dat gaat best hoor, maar ik denk dat ik gelukkiger ben in een team.”

Maar zoveel tijd doorbrengen met één diersoort gaat niet snel uit het systeem. Kan Salomons nog een beetje normaal naar een kauw kij-ken als hij die zomaar ergens op straat tegenkomt? Hij lacht. “De eerste drie seconden kijk ik altijd eerst naar de poten. Om te zien of er een ring om zit. Ook als ik weet dat het helemaal niet kan.”

Rafelige veters en DNAHet proefschrift van Martijn Salomons verscheen op een wel heel gelukkig tijdstip. Vorige week werd de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde toegekend aan de ontdekkers van het telomeer, een structuur die ook in zijn onderzoek een belangrijke rol speelt.

Door René FRansen

Telomeren zijn te vergelijken met de plastic kapjes aan het eind van een schoenveter. Die moeten voorkomen dat de veter gaat rafelen. Telomeren hebben een vergelijkbare functie bij chromosomen, de structuren waarin het erfelijk materiaal in cellen ligt opgeslagen.

Een telomeer bestaat uit een stuk DNA met een zich herha-lende samenstelling, dat vaak in een soort lassovorm aan het uiteinde van het chromosoom zit. Bij celdelingen worden de telomeren iets korter. Ook bij sommige verouderingsziekten blijken telomeren snel korter te worden. Om die reden zijn ze te gebruiken als maat voor verou-dering van de cellen. Dat deed Salomons ook.

Hij ontdekte dat de snelheid waarmee de lengte van de telo-meren van een kauwtje afnam, een goede voorspeller was van de kans dat het dier dat jaar dood zou gaan. Het is de eer-ste keer dat zo’n verband bij in het wild levende dieren is aan-getoond.

Salomons onderzocht ook of omgevingsfactoren invloed konden hebben op telomeer-lengte. Hij mat de telomeer-lengte en de groei van jongen in vergrootte of verkleinde broed-sels. Het idee is, dat een ver-groot broedsel zorgt voor een minder goede start in het leven: de ouders moeten hun energie verdelen over een boel jongen.

Dit onderzoek gaf een opval-lend resultaat. De vrouwelij-ke jongen uit vergrootte legsels hadden een duidelijke groei-achterstand, maar hun telome-ren waren niet korter dan van vrouwtjes uit verkleinde leg-sels. De mannetjes uit de ver-grootte nesten hadden juist geen groeiachterstand, maar wél kortere telomeren.

Telomeerlengte wordt dus be-invloed door omgevingsfacto-ren, maar de precieze relatie met levensverwachting blijkt complex. De boodschap van Salomons: je moet niet één en-kele parameter meten wanneer je onderzoek doet naar overle-ving en veroudering.

Nóg eentje: een broer en zus uit hetzelfde nest die een paar werden. Biologisch kon dat, omdat ze door de onderzoekers bij elkaar geplaatst waren en dus niet écht dezelfde ou-ders hadden. “Maar het is een raad-sel, hoe ze toch een paar werden.”

Sommige individuen kregen bij-namen. Neem RoodGroenRoodAlu en zijn wijfje AluGeelGeelBlauw.

Pardon? Het is de kleurcode van de rin-

gen aan de poten, voor de getrain-de ogen van Salomons het equiva-lent van een naam. “Als je het tig

keer snel hebt uitgesproken, is het net zoiets als Johan.”

Nou, die twee dus. Ook wel de Baas en zijn Bitch genoemd. Met na-me het wijfje gedroeg zich als een koningin. “Als zij de man was ge-weest...”, begint Salomons hoofd-schuddend bij de herinnering aan uitgelokte gevechten om voedsel en nestkasten. Ook waren er ‘Mr and Mrs Berserker’, een stel dat wel vier nestkasten bezet probeerde te hou-den. “Dan vlogen ze continu heen en weer om anderen weg te jagen. Die waren wel een beetje gek hoor.”

En er was regelrecht drama. De als allereerste door zijn promotor in 1996 geringde kauw werd over-reden door een fiets en overleed. Ze was toen liefst dertien jaar, een zeer hoge leeftijd voor een kauw. En er was de kauw die overleed in een zo-geheten respirometer tijdens een stroomstoring op het BC. Ze ging in het apparaat om haar zuurstof-verbruik in rust te laten meten en kwam er niet weer uit. Een echte ca-sualty of science dus. Salomons kan er nog verdrietig om worden. “Dat was helemaal geen leuke dag.”

Openstaande vacature

Tenure Track (Assistant Professor)Microbial Membrane Biology 1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

Nadere informatie over deze vacatures vindt u op: www.rug.nl

Nieuwe vacatures

Onderzoeker Cultuureducatie1,0 fte | Faculteit der Letteren

Web-service Developer 1,0 fte | Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen

Hoogleraar Criminologie 0,5 fte | Faculteit Rechtsgeleerdheid

De RUG biedt speciaal aan meeverhuizende werkende partners van nieuwe medewerkers goede loopbaanfaciliteiten.

De RUG streeft naar een evenwichtig opgebouwd personeels-bestand. Op een aantal terreinen zijn vrouwen nog ondervertegen-woordigd. Daarom worden zij vooral uitgenodigd te solliciteren.

werken aan de grenzen van het weten

Met verslagenheid hebben wij kennis genomen van het overlijden van ons lid:

Lars van Elven

01-06-1985 07-10-2009

Lars had veel vrienden bij Cleopatra. Zijn overlijden komt als een schok voor onze vereniging. Ons medeleven gaat uit naar Lars’ nabestaanden.

Pharos, bestuur Cleopatra A.S.G.

Met een gevoel van ontzetting en verdriet hebben wij kennisgenomen van het plotselinge overlijden van

Lars van Elven

Lars was in september 2009 begonnen met de studie Geschiedenis. De studenten en de staf van de opleiding hebben Lars in deze korte tijd leren kennen als een betrokken en gemotiveerde student.

Onze gedachten gaan uit naar zijn familie en vrienden.

Namens medewerkers, docenten en studenten van de opleiding Geschiedenis, prof.dr. O.M. van Nijf, voorzitter afdelingsbestuur

Het Bestuur van de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen heeft met leedwezen kennisgenomen van het plotselinge overlijden op 8 oktober 2009 van

Lars van Elven

student Geschiedenis, oud-student American Studies en Kunsten, Cultuur en Media.

Wij wensen zijn familie veel sterkte toe met het verwerken van dit verlies.

Namens het Faculteitsbestuur,prof.dr. G.C. Wakker, decaan

Noordhoff Uitgevers zoekt een

3e of 4e jaars student

in een van de sciencevakken (biologie, natuur-

kunde, scheikunde), die een werkstage zou

willen doen m.i.v. 1 november.

De stage omvat het verrichten van gevarieerde

werkzaamheden voor het fonds science,

afdeling voortgezet onderwijs.

Reacties kun je sturen naar Hilde Steffensen

(h.steffensen@noordhoff.nl)

Ben je uitwonend student en niet ouder dan 27 jaar, dan betaalje slechts € 13,45 per maand voor een Volkskrant-abonnement.

Meer informatie: volkskrant.nl/studenten.

Studenten nu 50%korting op de Volkskrant+gratis6dvd-box

Buurman & Buurman

De actie loopt t/m 31 oktober 2009

Ben je uitwonend student en niet ouder dan 27 jaar, dan betaalje slechts € 13,45 per maand voor een Volkskrant-abonnement.

Meer informatie: volkskrant.nl/studenten.

Studenten nu 50%korting op de Volkskrant+gratis6dvd-box

Buurman & Buurman

De actie loopt t/m 31 oktober 2009

schildersbedrijfglas service

poelman

Antillenstraat 11-13 9714 JT GroningenTelefoon 050-5710150

poelman@poelmanbv.nl

b.v.

|

Kor t

Verdrongen beeldenVisuele informatie wordt in ons brein verwerkt, waardoor we niet altijd zien wat er staat. Kijk maar eens naar de + op de volgende re-gel:

A B A + ABADe letter B is in de rechter con-

figuratie niet goed te zien, terwijl deze even ver van de + afstaat als links. Dit fenomeen heet ‘crow-ding’ en is het onderwerp van het proefschrift waarop informaticus Ronald van den Berg vrijdag aan de bètafaculteit van de RUG pro-moveert.

Van den Berg ontdekte dat crow-ding niet alleen voorkomt bij let-ters. Ook andere vormen van vi-suele informatie kunnen elkaar verdringen. Verder vond hij dat de mate waarin visuele informatie rommelig wordt gevonden, samen-hangt met de hoeveelheid crow-ding die bij het bekijken ervan op-treedt. Dit is een eerste stap in het ontwikkelen van een objectieve maat voor ‘visuele rommeligheid’. Van den Berg maakte ook een wis-kundig model dat de invloed van de context op de waarneming bij verwerking van visuele informatie door de hersenen beschrijft. Het promotieonderzoek is uitgevoerd bij het Instituut voor Wiskunde en Informatica van de RUG en het La-boratorium voor Experimentele Oogheelkunde van het UMCG.

Geestelijke geseling

Religieuzen in Nederlandse kloos-ters onderwierpen zich tot in de jaren vijftig en zestig van de vo-rige eeuw aan zelfkastijding, ex-treme vormen van vasten en an-dere vernederingen. Doel was om zich te vernederen voor God. No-vicen wisten veelal niet dat dit ook bij het kloosterleven hoorde, zo ontdekte godsdienstwetenschap-per Emke Bosgraaf. Zij bracht on-der meer via interviews met religi-euzen de praktijk van ‘versterving’ in kaart.

Japanse oesters

De Japanse oester is een bedrei-ging voor inheemse schelpdieren. Maar in de voedselrijke Wadden-zee is die dreiging minder groot dan in de voedselarme Ooster-schelde. Dat concludeert bioloog Karin Troost in het proefschrift waarop zij vorige week aan de RUG promoveerde.

De Japanse oester vestigde zich in de jaren zestig in Nederland na een opzettelijke introductie. De oester kan zich gemakkelijk aanpassen aan nieuwe omstandigheden en heeft in Nederland weinig tot geen natuurlijke vijanden. Troost laat zien, dat de oester grote hoeveel-heden water leegfiltert, en daar-mee inheemse schelpdieren weg-concurreert. Dit treedt met name op in de Oosterschelde, waar het voedselaanbod laag is.

Japanse oester

| s e r i e | Voor onderhoudende expe-rimenten heb je niet per se een groot laboratorium nodig. Deze keer slopen we een fiets uit elkaar. Om een eigen bureaustoelgyroscoop te maken.

Door ERNsT ARBOUW

Een paar jaar geleden discussieer-den wetenschappers over de vraag of de decibel als eenheid van ge-luidssterkte moest worden opgeno-men in het SI. Het zogeheten SI, vol-uit Système Internationale d’Unités, is het Pantheon van de natuurwe-tenschap. Alles wat meetbaar is en er een beetje toe doet, staat in het SI. Als het even kan met een fatsoen-lijke wetenschapper als naamge-ver: Volt, Ampère, Newton, Kelvin, Tesla, Pascal. Als er een SI-eenheid naar je is genoemd, dan heb je het gemaakt.

Als het SI het wetenschappelijk Pantheon is, dan is het periodiek systeem der elementen een depen-dance: Einstein, Curie, Rutherford, Fermi hebben allemaal een ele-ment, net als Mendeleev – de be-denker van het periodiek systeem. (terzijde: er zijn wetenschappers geweest die een element naar hun land van herkomst noemden. Cu-rie doopte element 96 ‘polonium’, naar haar geboorteland Polen; ele-ment 87 heet ‘francium’ en element 98 heet ‘californium’.

Beetje jammer dat de Groning-se natuurkundige Dirk Coster ele-ment 72 ‘Hafnium’ doopte, de La-tijnse naam voor Kopenhagen, waar hij op het moment van de ont-dekking werkte in het lab van Niels Bohr. Hoe cool was het geweest als er een element Groninganium was geweest. Of desnoods Paterswoldi-nium.

Ergens op die lijst van maten, ge-wichten, eenheden, elementen en constanten (Avogadro, Planck, Bohr) hoort – vinden wij – ook het zogeheten BOEM-getal, de factor waarmee je het resultaat van een berekening moet vermenigvuldi-gen voor het juiste antwoord.

Het BOEM-getal is een gecombi-neerde maat voor de complexiteit van de proef, de kwaliteit van de gebruikte spulletjes en (vooral) de

handigheid – of de onhandigheid – van degene die de proef uitvoert. Voor de proef van deze week – het meten van de geluidssnelheid – doen we het met een score van 0,979 niet eens zo heel gek. Of we hadden gewoon geluk, dat kan ook.

Voor de meting heb je niet meer no-dig dan een hoge, niet al te brede maatbeker of afgesloten buis, een stemvork, een liniaal en een kan wa-ter. Sla de stemvork aan op de rand van de tafel en hou hem min of meer boven de ingang van de maatbeker. Giet voorzichtig water in de buis tot het geluid gaat resoneren: de stem-vork klinkt ineens veel luider.

Die resonantie ontstaat wanneer de knopen van de geluidsgolf sa-menvallen (zie tekening). En als je weet bij welke waterhoogte de kno-

pen samenvallen, kun je de golfleng-te van het geluid eenvoudig uitreke-nen: de eerste knoop zit op de helft van de golf; de waterhoogte waar-bij het geluid gaat resoneren is een kwart van de golflengte (zie nog-maals de tekening). De golflengte is dus vier keer de waterhoogte.

Normaalgesproken kun je de ver-houding tussen voortplantingssnel-heid (v), golflengte (λ) en frequentie (f) van een golf uitrekenen met de formule v = λf. In dit geval wordt dat dus v = 4Lf, waarin L de afstand tus-sen het wateroppervlak en de rand van de buis is.

In het BOEM-lab maten we een L van 17,5 centimeter bij een frequen-tie van 440 Hz. Goed voor een ge-luidssnelheid van 308 meter per seconde (BOEM-getal 1,076 ten op-zichte van de werkelijke waarde van

331,4 meter per seconde). Je kunt de berekening nog iets nauwkeuriger maken door te compenseren voor de diameter (d) van de gebruikte buis: v = 4f(L + 0,4d). Dan komen we (d = 61 millimeter) op 350,9 m/s (BOEM-getal: 0,973).

Als je ook nog rekening houdt met de invloed van temperatuur (T) op de geluidssnelheid (v = 331.4 + 0,6T) dan kom je op een BOEM-score van 0,979 bij een temperatuur van 20 graden Celsius.Nou zoeken we al-leen nog iemand om het BOEM-ge-tal naar te vernoemen. Ab Oster-haus misschien. Of anders Maurice de Hond..

Zie voor de filmpjes uit deze rubriek en een disclaimer: www.universiteitskrant.nl/boem Reacties of tips naar boem@rug.nl

Het BOEM-getal is 0,979 uhm...

Cogi to ergo B OE M

Het BOEM-getal is 0,979 uhm...

In samenwerking met Science LinX (Wiskunde & Natuurwetenschappen)

Door GERRIT BREEUWsMA

Met jonge kinderen kun je uit eten gaan vergeten. Dat is wat veel ouders denken. Omdat je er zo nu en dan toch uitmoet, verlagen zij zich tot een bezoek aan Mc-Donalds. Naargeestige kantines, gelegen op achterafplekken, opgeleukt met clini-clownachtige types. De bezoekers slur-pen via een soort infuus cola naar binnen en kijken alsof ze het beste deel van het leven achter de rug hebben. Ondertussen jammert en vecht hun kroost om de rot-zooi die bij het voer geleverd wordt. Op-voeden is de voortzetting van oorlog met andere middelen (vrij naar Von Clause-witz). Tijdens het voederen der kinderen bevind je je aan het front.

Het avondeten is het mooiste moment van de dag. Uit eten gaan is de overtref-

fende trap en dat wilden wij ons niet la-ten ontzeggen. We hebben ze van jongs-af meegesleept naar restaurants en daar bewaar ik goede herinneringen aan. On-ze oudste bijvoorbeeld is als baby bijna gestikt in een champignon, waarop mijn vrouw haar kordate kant kon tonen door hem resoluut op de kop te houden en op zijn billen te slaan (hij droeg in die tijd nog schokpampers), waarna het cham-pignonnetje nauwelijks geschonden weer op zijn bordje viel en wij de maaltijd konden hervatten. Gezellig.

Later ging zijn broer ook mee. Inmid-dels hebben ze een voorkeur ontwik-keld voor het restaurant waar ik ooit mijn vrouw het hof heb gemaakt. “Daar zaten jullie hè”, zeggen ze dan, wijzend naar het tweepersoonstafeltje. Wij be-amen dat. In zekere zin zijn de kinderen

de vrucht van die mooie avond en het is niet meer dan redelijk dat wij ons er alle-vier thuis voelen.

Ze weten nu dat je in een restaurant moet wachten op je eten, maar niet hoeft af te ruimen. Ze durven alleen naar de wc en staan op goede voet met het personeel. Maar soms gaat er iets mis. Zo waren ze een keer verguld over het feit dat ze een handvol hartvormige snoepjes aantroffen op het schoteltje met de rekening. Toen we een volgende keer weer aanschoven, vroeg de ober, wat de heren wilden. Daar hoefden ze niet lang over na te denken: ‘doe ons de rekening maar’, zeiden ze ge-broederlijk. Dat was iets te voortvarend. Maar de avond kon niet meer stuk. Gerrit Breeuwsma is docent psychologie en schrijft elke twee weken een column.

Gamma De rekening

Illustratie Ernst Arbouw

UK 8 - 15 OKTOBER 2009 W E T E N S C H A P 7

Willemen

Student-assistenten moéten wel!| r o n d v r a a g | De faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen wil niet dat student-assistenten tentamens zelfstandig nakijken of becijferen. Maar is dat terecht? Het blijkt vaker voor te komen. “Persoonlijk vind ik het niet verstandig dat zij cijfers geven, maar soms is er geen andere optie.”

Door Diane Romashuk

Prof. dr. Jan Bouwman, porte-feuillehouder onderwijs van het faculteitsbestuur van rechten:“Bij rechten is er een vrij strak re-glement met richtlijnen voor cor-rectiewerk van student-assistenten. Ten eerste moeten het ouderejaars studenten zijn, die minimaal één jaar geleden het vak zelf hebben behaald. Ook zijn er standaardant-woorden en regels voor de becijfe-ring en gebeurt het nakijken onder begeleiding van de docent. Daar-mee willen we ook voorkomen dat de verleiding er is om vrienden te bevoordelen.

Student-assistenten mogen bij ons dus cijfers geven, al zijn we daar te-rughoudend in. Soms zit je gewoon zo krap in de correctiecapaciteit dat het niet anders kan.”

Jaap Dijkstra, directeur opleidin-gen van de rechtenfaculteit:“Hoe en in hoeverre student-as-sistenten aan onze faculteit daad-werkelijk betrokken worden bij het becijferen van tentamens, zou ik je eerlijk gezegd niet zo kun-nen zeggen. Ik kan me voorstellen dat er bijvoorbeeld in een soort groepsverband aan de hand van standaard antwoorden wordt nage-keken en dat de docent bij twijfelge-

vallen de doorslag geeft. Rechten is nu eenmaal een faculteit met meer dan 650 eerstejaars, die moet je wel bedienen.

Maar ik vind dat de rol van de student-assistent vooral ondersteu-nend bedoeld is en niet zozeer voor de tentaminering. Het zou bij hoge belasting van de docenten ook een interessante optie kunnen zijn om studenten elkaars werk te laten be-oordelen en dat mee te nemen bij het eindcijfer. Want dat het betrek-ken van studenten bij het onderwijs positieve effecten heeft op hun be-trokkenheid bij de faculteit, is iets dat zeker is.”

kees Praagman, portefeuillehou-der onderwijs bij de Faculteit economie en Bedrijfskunde:“Doordat het aantal studenten bij ons flink is gestegen, is er ook spra-ke van een intensivering van stu-dent-assistenten. We zijn nog erg bezig met het nadenken over hun taken, bevoegdheden en training.

Persoonlijk vind ik het niet ver-standig dat zij cijfers geven, maar soms is er geen andere optie. Zoals de naam aangeeft, is de student-as-sistent er om de docent te assisteren.

De docent blijft de eindverantwoor-delijke voor wat zij afleveren. Het mag niet zo zijn dat die zich wan-neer er klachten komen, verschuilt achter het werk van anderen. Dus in principe kan alles, zo lang de docent maar zijn verantwoordelijk-heid neemt.”

heleen van Peet, coördinator en docent van het vak introductie in Bedrijfskunde:“Het vak dat ik geef heeft geen ten-tamen, de student-assistent beoor-deelt alleen opdrachten. Tot vorig jaar gebeurde dat met voldoendes en onvoldoendes, een onderscheid dat ze in mijn ogen prima kunnen maken. Sinds dit jaar zijn we ver-plicht om cijfers te geven en ik vind niet dat het de assistent moet zijn die bepaalt wat dat wordt. Zeker niet als ze hun bachelor nog niet hebben of het vak pas net zelf heb-ben gehaald.

Het is een bevel van hogerhand waar we met protest voor overstag zijn gegaan. Samen met de twee an-dere docenten ben ik nu veel tijd kwijt aan het opstellen van specifie-ke eisen en de begeleiding. Eigen-lijk levert het ons dus alleen maar

extra werk op.”Willemijn Doesburg, student-assistent bij het vak introductie in Bedrijfskunde:“Het totale cijfer van dit vak bestaat uit het gemiddelde van drie cijfers waarvan de student-assistenten er twee beoordelen. In het begin vond ik dat wel spannend; mijn onvol-doende kan betekenen dat diegene het niet haalt.

Gelukkig krijgen we veel begelei-ding. Iedere dinsdag is er een bij-eenkomst waarin we leren hoe je alles moet aanpakken. Ook wordt het nagekeken werk hier nog eens in groepjes besproken. Bovendien hebben we zelf alle opdrachten moe-ten maken die de studenten krijgen. Door dit alles vind ik dat je van een dusdanige ervaring kan spreken om cijfers te mogen geven.”

Laurens Jeronimus, student-assi-stent bij het vak thermodynamica voor eerstejaars studenten natuur- en scheikunde:“Wij becijferen huiswerksessies. Daar hebben we geen richtlijn voor gekregen. Voor de eerlijke verdeling zou het handiger zijn als de docent het zelf zou doen. Elke assistent legt de nadruk toch weer op andere din-gen. Omdat het om een vak gaat dat een nieuwe vorm heeft gekregen, moet ik soms echt mijn best doen om op de studenten voor te blijven. Het wiskundige gedeelte is makke-lijk maar bij begripsmatige zaken ben ik wel eens door studenten ge-corrigeerd.

Ik acht mezelf capabel genoeg voor het verrichten van begeleidend werk, maar bij het geven van cijfers voor tentamens zou ik me zonder hele specifieke nakijkmodellen niet op mijn plaats voelen.”

Commentaar

Hard werkenDoor Jan BLaauW

De RUG begint een beetje in haar voegen te kraken. Meer studen-ten dan ooit volgen universitair onderwijs en veel opleidingen – zie het stuk hiernaast – worstelen met bijvoorbeeld de rol van student-assistenten in het leveren van al dat onderwijs.

Hoe kan de kwaliteit van zoveel colleges hoog genoeg blijven voor al die studenten? En hoe moet de universiteit omgaan met het pro-bleem van studenten die traag of niet studeren? Probleem twee ver-sterkt probleem één, omdat trage tweedejaars studenten vakken uit het inmiddels drukker geworden eerste jaar nog een keer moeten of willen volgen.

Het lijkt deze dagen soms wel of de verlossing moet komen van bin-dend studieadvies. Voor de inge-wijden: bsa. Het RUG-bestuur zet er hard op in om het tenminste te proberen. Een insteek die politiek gezien best te begrijpen valt. Bsa is een instrument dat vast effect zal hebben. Maar op welke vraag is het nu echt een antwoord?

Het is hard nodig om te blijven bedenken dat de RUG niet met één maar met meer onderwijsvraag-stukken kampt. Volume is één. Studietempo twee. Drie betreft de juiste rol voor excellentie.

Zoals filosofe Baukje Prins te-recht in deze UK stelt kan presta-tiedrang niet zomaar gelijk gesteld worden aan excellentie. Univer-siteiten hebben de opdracht om jong talent de kans te geven zich te ontwikkelen. Maar kweken zij nu slimmerikken of vooral harde werkers?

Tegelijkertijd telt dat politiek Den Haag weinig geduld heeft met zaken die kunnen worden voorge-steld als slechte prestaties. Of Den Haag daarin gelijk heeft, is een vraag die weinig oplevert. De hui-dige rendementscijfers van de RUG vallen onder zulke zaken en dat noopt tot nadenken. De RUG moet iets en hoopt dat bsa voldoende is.

Nu mag hard werken best van studenten worden gevraagd, maar het moet geen doel op zich worden. De propedeuses worden straks zo druk en schematisch dat het lijkt alsof de leerplicht er van toepas-sing is. Voor wie dat denkt of zou willen denken: dat is niet het geval.

Bsa is een middel dat in deze tijd misschien wel uitgeprobeerd moet worden. Maar laat niemand aan de RUG het verwelkomen als oplos-sing voor alle onderwijsproblemen.

UK-stelling op NestorWie college mag geven, mag ook tentamens nakijken. ( student-assistenten bij sociologen mogen geen cijfers geven )

n eens 49 / 56.98% n oneens 37 / 43.02%

Wie volgt Robby op?

Robby van der Meulen, psychologiestudent en een van de illustratoren van de

UK, houdt ermee op. Daarom zoeken wij een steengoede

en creatieve

IllustratorHeb je talent? Wil je de

sprong van je leven wagen?Bel (3636697) of mail

(j.f.boonstra@rug.nl) dan snel met hoofdredacteur

Hanneke Boonstra.

8 O P I N I E UK 8 - 15 OKTOBER 2009

| i n t e r v i e w | Het leek haar wel wat om in de wedstrijdselectie van studenten-roeivereniging Aegir te komen. Dus trainde geschiedenisstudent Florine Weekenstroo (20) vier keer per week. Tot haar lijf ‘Nee!’ zei.

Door Tjerk NoTTeN

opeens schrok ze midden in de nacht wakker. Ze voelde een helse pijn in haar polsen. Felle steken wa-ren het. en waar was het gevoel in haar handen? Zelf als ze hard klap-te voelde de ene de andere hand niet meer. “Na die nacht wist ik dat het echt niet normaal was”, zegt derde-jaars geschiedenisstudent Florine Weekenstroo. “Het was zelfs eng. Ik dacht: wat is er met me aan de hand?”

Aan haar roeicarrière kwam zo al vroegtijdig een einde. Ze was nog wel zo enthousiast begonnen. Zo-als veel eerstejaars die ieder jaar in Groningen arriveren, werd ook Weekenstroo lid van een sportver-eniging. roeien, dat leek haar wel wat. “Ik ging kijken bij Aegir. om-dat ik vrij lang ben, kon ik krachti-ge slagen maken, vertelden ze me. Ze zeiden dat het met mijn lengte mogelijk was om in de wedstrijd-selectie te komen. Dát wilde ik na-tuurlijk wel.”

er kwamen verhalen voorbij van studenten die het helemaal tot de olympische Spelen hadden ge-schopt. Zelf had Weekenstroo nooit veel aan sport gedaan. Dat verander-de al gauw toen ze lid werd bij Ae-gir. “Plotseling trainde ik wel vier keer per week. Voor roeibegrippen heel normaal, je hoeft er niks van te krijgen, maar voor mij was het blijkbaar te veel. keihard ging dat, soms twee uur achter elkaar op een roeiband. Meisjes om mij heen met een normaal postuur zag je lang-zaam breder worden. Bij mij ont-wikkelden bijvoorbeeld mijn rug-spieren zich ook enorm.”

Van echte klachten had ze toen nog geen last. Veel spierpijn, dat wel. Maar dat hoorde er bij: “Als je bij de selectie wil, moet je er het eer-ste halfjaar keihard voor gaan. Ver-volgens kijken ze wie echt geschikt is en wie niet. Toen mijn hele lijf pijn deed hield ik mezelf dat voor. Gewoon nog even volhouden, dacht ik.”

Langzaam begonnen haar polsen te protesteren. Soms tintelden haar vingers. “Ik ging naar de dokter en

die zei ik gewoon door kon gaan met roeien. Ik moest iets meer let-ten op de techniek, dus niet teveel met gedraaide polsen trekken. Dan zou het wel over gaan.”

Maar hoe harder ze ‘ja’ zei tegen het roeien op niveau, hoe luider haar lichaam ‘nee’ riep. Steeds va-

ker kwam de pijn in haar polsen op-zetten. Tot die bewuste nacht dat ze het niet langer uit hield.

Inmiddels is ze anderhalf jaar aan het revalideren. Met roeien is ze meteen gestopt. Wat ze precies heeft, is bij onderzoeken in het zie-kenhuis nooit helemaal duidelijk

geworden. “Doordat ik te snel wil-de presteren heb ik mijn zenuwen beschadigd. Mijn spieren waren ge-woon nog niet sterk genoeg. Daar-om kwam bij elke slag die ik maak-te teveel kracht op mijn zenuwen te staan. Die zijn daar niet op be-rekend.”

Ze legt uit dat ze iets heeft dat lijkt op het carpaal tunnelsyndroom. Hierbij beknellen de hulzen die om de zenuwen liggen de zenuw zelf. Sindsdien krijgt ze fysiotherapie en moet haar polsen niet teveel belas-ten. Het gaat langzaam iets beter, maar tot enkele maanden geleden moest ze speciale steunhandschoe-nen dragen als ze een stukje wilde fietsen. ook voelt ze haar polsen als ze na een college veel aantekenin-gen heeft gemaakt. of het ooit hele-maal herstelt, is onduidelijk.

“Achteraf bedenk je natuurlijk:

had ik maar meer naar mijn li-chaam geluisterd. Waar was ik he-lemaal mee bezig? Aan de andere kant, hoe kon ik nou weten wat de risico’s waren?”

De trainers van Aegir neemt ze niets kwalijk. Ze is ook gewoon lid geble-ven en ziet haar teamgenoten nog iedere week. Maar toch: “De trai-ners hadden misschien wel meer op de gevaren mogen wijzen. In het be-gin maken ze nieuwe leden natuur-lijk heel enthousiast met de pres-taties van oud-leden. Maar ergens achteraan diezelfde PowerPoint presentatie had een sheet moeten zitten met de risico’s. Uiteindelijk ben je zelf overal verantwoordelijk voor. Toch denk ik dat er meer aan preventie gedaan kan worden. Mis-schien had dit met mij dan voorko-men kunnen worden.”

Nooit meer roeien |_ Florine Weekenstroo trainde tot haar lijf ‘nee’ zei

Foto Reyer Boxem

‘Roeien is haast blessurevrij’ Natuurlijk trainen de leden van de wedstrijdselectie hard. Toch leidt dit vrijwel nooit tot ernstige bles-sures, stellen zowel Anne van de Pol, preses van Aegir, als Bartelo van der Berg van Gyas.

“We doen veel aan de preven-tie”, zegt Aegir-preses Van de Pol. “Iedereen die bij ons voor prestatie wil gaan, krijgt eerst een uitgebreide sportmedische keuring. Daar wordt gekeken of je lichaam wel geschikt is.”

Daarnaast krijgen de trainers en andere begeleiders ieder jaar weer uitgebreide instruc-ties als de nieuwe groep aspi-rantleden arriveert: “De nieu-we roeiers moeten weten dat ze niet gewoon maar door moeten gaan als ze pijntjes voelen. Het is de taak van de trainers om dat duidelijk te maken. Daar wordt echt op gehamerd. Ei-genlijk heeft nooit iemand blij-vende klachten”, aldus Van de Pol. “Roeien is een bijna bles-surevrije sport.”

Die ervaring heeft de preses van Gyas Bartelo van der Berg ook. “En als er dan een keer iemand uitvalt van een snel-le boot hebben we andere roei-ers achter de hand. Die doen dan tijdelijk mee. Daarmee voorkom je dat iemand met een blessure maar doortraint om zijn boot niet in de steek te laten”, legt Van der Berg uit. “Ook hebben we een princi-pe dat een goede coach her-kent als iemand ergens last van heeft. Het mag niet gebeuren dat je ergens doorheen wordt geschreeuwd.”

250 sporters per jaar met een klachtSportende studenten met een blessure kunnen zich laten be-handelen door fysiotherapeuten bij sportcentrum ACLo. jaarlijks kloppen zo’n 250 sporters aan met een klacht. “Het is aan het seizoen

gebonden welke blessures we veel zien”, zegt fysiotherapeut Tom kroon. “In augustus zijn het veel voetballers die in het begin van het seizoen te hard van start gaan. Hardlopers zien we veel in de we-ken voor de Batavierenrace of de 4 Mijl.”

Geblesseerde roeiers ziet kroon niet vaak, hoogstens ‘een stuk of acht’ per jaar. klachten aan de pols of rug komen daarbij het

meest voor. Toch denkt kroon dat er nog meer blessures zijn, maar die melden zich niet bij hem of een collega. “roeien is toch een beetje een eigen wereldje. Ze komen mis-schien niet naar ons met lichame-lijke klachten, maar gaan naar een bevriende therapeut. Dat moet bij-na wel. Ik zie die mensen hier bij de ACLo af en toe tekeer gaan op die roeimachines. Dan denk ik: als dat maar goed gaat.”

UK 8 - 15 OKTOBER 2009 S T U D E N T E N L E V E N 9

10 O N D E R W I J S UK 8 - 15 OKTOBER 2009

De Buck dan toch achterhaald

‘Je zit bíjna in het Honours College’

| a c h t e r g r o n d | Generaties geschie-denisstudenten weten op de punt en komma nauwkeurig hoe ze hun voetnoten moeten opschrijven dankzij een kleine boekwerkje dat liefkozend ‘De Buck’ wordt genoemd. Het wordt afgeschaft en dat is best bijzonder.

Door tjerk notten

De Buck, welke historicus werd er niet groot mee? Binnen de studie kent iedereen het boek dat eigen-lijk Zoeken en schrijven. Handlei-ding bij het maken van een historisch werkstuk heet. Het is onder ande-ren geschreven door P. de Buck. Dat verklaart waar de bijna lief-kozende naam vandaan komt. “De Buck is al in gebruik sinds de eerste druk in de jaren tachtig”, zegt Karl Heidecker, docent middeleeuwse geschiedenis. Hij is tevens verant-

woordelijk voor het eerstejaarsvak vaardigheden, waarbij het annote-ren erin wordt gestampt. “Ik heb het zelf als student nog gehad.”

Maar nu is het boek door de re-aliteit ingehaald, zegt Heidecker. En dat komt niet alleen doordat de auteur in een druk uit 2007 een schrijfmachine nog tot een dood-normaal gereedschap rekent: “Uit allerlei studies komen er studenten een minor bij geschiedenis volgen.

Die hebben andere manieren van annoteren geleerd en kennen de methode niet. Andersom geldt het ook voor geschiedenisstudenten die elders vakken volgen. We wil-len de studenten gewoon meerdere stijlen van verwijzen aanleren.”

Een andere reden is dat program-ma’s als Reference Manager de ma-nier van annoteren niet automa-tisch herkennen. Dat is bij andere stijlen wel het geval.

“De stijl uit De Buck is ook de of-ficiële manier van het Koninklijk Nederlands Historisch Genoot-schap. Niks verkeerds aan. Alleen moeten we bij geschiedenis ook met de tijd mee.”

En nu? Er wordt al een tijdje ge-keken naar een vervanger, maar de juiste kandidaat is nog niet gevon-den. Twee docenten van de RUG werken aan een eigen versie. Eens kijken of zij het meer dan vijfen-twintig jaar kunnen volhouden.

| i n t e r v i e w | Eerstejaars moeten nu al presteren om straks toegelaten te worden tot het Honours College van de Rijksuniversiteit Groningen. Professor Jenneke Bosch-Boesjes stond aan de wieg van het excellentieprogramma.

Door elisabeth oosterling

Excellente studenten, hoe worden die eigenlijk geselecteerd?“Het gaat om de beste tien procent studenten. Er wordt gekeken naar de studiescores, de cijfers. Maar docenten kunnen ook talent spot-ten. Studenten die misschien niet bij die beste tien procent horen, maar toch een uitzonderlijke stu-dieprestatie leveren.

Studenten kunnen ook zelf een

motivatiebrief sturen, als ze den-ken geschikt te zijn. Zij maken dan kans op een wildcard. De ge-selecteerde studenten worden ver-volgens uitgenodigd voor een ge-sprek.”

Stel: een student wordt toegelaten. Wat staat hem dan te wachten?“De ideale student doet vijf keer één onderdeeltje van vijf ec extra. Dat is het verdiepende deel van 25 ec, dat aansluit op de eigen studie. Daarnaast zijn er nog twintig pun-ten in een verbredend deel. Eerst moet de student in het tweede stu-diejaar vakken kiezen van een an-dere faculteit voor tien punten en tot slot is er nog de Petrus Camper Leergang van tien ec, met onderde-len als academic writing, debating

en management vaardigheden.”

Studeren de geselecteerde studenten apart van andere studenten? “Nee. Ze volgen het programma naast de eigen studie. Ze zitten dus gewoon met andere studenten in de collegebanken. Alleen de Petrus Camper Leergang is apart.”

Is de universiteit er klaar voor?“De rector heeft al een brief de deur uitgedaan aan alle eerstejaars. Daarnaast worden er voorlichtin-gen gegeven tijdens colleges. Bo-vendien krijgt de beste twintig pro-cent van de studenten na het eerste blok een brief. Daarin staat zoiets als: ‘Zet ’m op! Je komt bijna in aanmerking!’ Die brief moet trou-wens nog geschreven worden.”

De universiteit is een bron van kennis. Maar wat gebeurt er eigenlijk in al die verschillende collegezalen? Gedurende een aantal weken schuiven UK-ver-slaggevers aan in de collegebanken, maken huiswerk en doen verslag van hun belevenissen. We begonnen bij radioactiviteit en Arabisch. Volg ons ook via www.universiteitskrant.nl/hapje

Door Christien boomsma

Waarom doe ik dit eigenlijk?Die vraag heb ik al heel vaak ge-

kregen. Ik bent een alfa, een letter-tjesmens… Waarom hou ik me in vredesnaam bezig met elementaire deeltjes en getallen die zo groot óf zo klein zijn, dat het voor een nor-maal mens eigenlijk niet meer te vatten is? Wat héb je eraan?

Antwoord: niets.Tenminste… Niet direct. Als dit

college over een paar weekjes voor-bij is, dan hou ik me niet meer bezig met de vraag of er nu alfa-, bèta- of gamma-emissie plaatsvindt bij het verval van het isotoop U-238 (een vorm van uranium dus). De halve-ringsdikten van verschillende ma-terialen zijn me weer worst en de elastische verstrooiing van neutro-

nen al helemaal. En toch probeer ik die informatie nu dapper in mijn hoofd te stampen.

Maar uiteindelijk gaat het niet om nut. Als een studie praktisch nut zou moeten hebben, dan kun-nen we de halve universiteit wel opdoeken. Dan mag er niemand meer naar Hole in the Wall kijken, waar Beau en Geer gehuld in de-biele pakjes het gevecht aangaan met een blok piepschuim (hoewel dat misschien een verademing zou zijn), we sluiten de musea en spel-letjes op internet doen we al he-lemáál niet meer. Afschaffen. Tijd-verspilling.

Maar ik doe dus wél spelletjes

op internet (al vraag ik me vaak af waarom), ga graag naar musea – kijk overigens níet naar Hole in the Wall – en ik verdiep me in ra-dioactiviteit.

Want het is leuk je hersens te la-ten kraken, ze te dwingen iets te begrijpen wat vreemd voor je is. Het is prettig om kennis te verza-melen en de wereld om je heen een beetje beter te begrijpen. Ik ga heel veel vergeten straks, maar dat is niet erg, want ik ga ook wat ont-houden. Dat alle materie uitein-delijk niets anders is dan dezelfde deeltjes in verschillende combi’s. Dat die deeltjes soms comptonstra-ling afgeven – een verschijnsel dat vergelijkbaar is met een vliegtuig dat door de geluidsbarrière heen-gaat, maar dan met licht. Dat je die geluidsbarrière kunt zíen in de lucht. Dat de gevolgen van Tsjerno-byl overdreven zijn en dat straling niet half zo eng is als ik dacht en waarom…

En soms komt het nut toch om de hoek. Ik schrijf een jeugdboek en was bezig een plotlijntje uit te den-ken. En ineens verscheen er een nieuw karakter in mijn hoofd. Een meneer Petrov, docent natuurkun-de en dól op grote getallen.

Is dat college toch nog nuttig.

Hapje. . .

Wat voor nut heeft dit?

Radioactiviteit

| i n t e r v i e w | Na negen jaar verlaat docente sociale en politieke filosofie Baukje Prins de RUG. Een gesprek over topsport, wetenschap en maatschap-pelijke betrokkenheid. “Er zijn briljante studenten die gegrepen zijn door het vak en vervolgens een burn-out krijgen.”

Door lieke van Den krommen­

aCker

Hij is een beetje vergeeld, want een jaar geleden gedrukt. De UK Sporti-vo, het laatste nummer van jaargang 37, stond in het teken van sport. Topsport welteverstaan. Docen-te filosofie Baukje Prins houdt hem in de lucht, bladert er rustig door-heen. “Zie je? Op iedere bladzijde komt het terug: wetenschap is top-sport.” Het is de taal die de laatste jaren aan de universiteit wordt ge-sproken. Maar niet iedereen is daar gelukkig mee. Universiteiten schie-ten soms te ver door in hun excel-lentiestreven, denkt Prins, die lec-tor Burgerschap en Diversiteit aan De Haagse Hogeschool wordt.

De voorbeelden uit de themakrant spreken boekdelen. ‘Poppema wil winnen’, zegt de kop op pagina vier. En op bladzijde zestien: de ex-cellente Han Thomas Adriaensen, student Russisch, Italiaans én fi-losofie. Op de foto tilt hij twee zwa-re gewichten de lucht in. Bedoeld als knipoog, weet ook Prins. Maar toch. “Het is satire met een ernstige ondertoon”, vindt ze. “Ik vond het niet grappig meer.”

Het hele vocabulaire van weten-schap als topsport − de academi-sche wereld is ervan doordrongen. Medewerkers dienen zoveel mo-gelijk te publiceren in zogenaam-de A-tijdschriften, studenten moe-ten scoren. Steeds weer. Het zijn de grondbeginselen van de productge-richte universiteit.

Die druk echter, van het continu moeten behalen van topprestaties, werkt niet voor iedereen stimule-rend. Prins: “Er zijn briljante, en-thousiaste studenten die gegrepen zijn door het vak, bereid zijn kei-hard te werken en vervolgens een burn-out krijgen. Die gaan een ge-wone master volgen, in plaats van de researchmaster. Zeker aan een kleine faculteit als wijsbegeerte is dat een schrijnend gegeven.”

Natuurlijk zijn er studenten en on-derzoekers die floreren in de strijd om hoge cijfers en publicaties in toonaangevende bladen, benadrukt de filosofe. “Voor hen is het een goed klimaat.” Maar in een derge-lijk klimaat haken dus ook gemoti-veerde en getalenteerde mensen af.

Juist voor de filosofie is de metafoor van wetenschap als topsport niet erg passend. Want in dit vakgebied geldt vaak: niet het doel, maar de weg ernaartoe telt. Prins: “Iemand met een interesse in filosofie is er niet op uit om bijvoorbeeld als eer-ste het ethische vraagstuk van de

vrije wil op te lossen. Nee, hij of zij wil alles van dat probleem weten.”

Daarom, meent Prins, doe je er als universiteit goed aan te zoeken naar diversiteit. Ook bij het vaststellen van kwaliteitscriteria.

“Ik geloof in diversiteit. En dan bedoel ik niet alleen etnische, cul-turele en religieuze diversiteit. Want wat maakt iemand een goede filosoof? Daarvoor bestaat niet één sluitend criterium. Iemand kan als docent studenten aan het denken zetten, doorwrochte Engelstalige artikelen schrijven voor specialis-ten, of een uitstekende Nederland-se essayist zijn. Wanneer ben je een goede faculteit? Als je mensen in huis hebt met al deze verschillende kwaliteiten.”

‘Je moet stevig in je schoenen staan om

te blijven doen wat je belangrijk vindt’

Je als universiteit proberen te on-derscheiden door oog te hebben voor onderscheid, het klinkt van-zelfsprekend. Toch is het dat niet, zegt Prins. “De een is goed in do-ceren of het schrijven van vakpu-blicates, de ander in het deelnemen aan debatten of het begeleiden van scripties. De tendens was de afgelo-pen tijd dat dergelijke kwaliteiten de rafelranden van de universiteit vormden. De kern, dat wat op dit moment werkelijk telt, blijft toch het onderzoek dat verschijnt in A-tijdschriften, waarbij we ons steeds meer op de Amerikaanse markt richten. Net als popsterren.”

Dus is het vechten voor je idealen, zelfs op een faculteit die alle ruimte biedt je breed te ontwikkelen. “Aan onze faculteit wordt soepel omge-gaan met de productiecriteria. Er is gelukkig ook waardering voor an-derssoortige publicaties. Niettemin heb ik ook hier de topsporttrend wel gevoeld”, vertelt Prins. “Je moet ste-vig in je schoenen staan om te blij-

Vecht voor je idealen!|_ Academici gaan te veel lijken op topsporters, vindt Baukje Prins

Een betrokken intellectueel?De wetenschapper als geëngageerde intellectueel, het is bijna een ouderwet­se term geworden, zegt Prins. Desondanks hoopt ze zo’n filosoof te kunnen zijn, naar het voorbeeld van de groningse hoogleraar wetenschaps­ en sociale filosofie lolle nauta, die in 2006 overleed. “hij was een academisch filosoof, maar ook een ongelooflijk bevlogen docent, die elk college nieuwe dingen be­dacht en energie in zijn lessen stopte. al gaf hij een college voor de vijfde of zesde keer, zijn filosofische nadenken was altijd ingegeven door actuele is­sues.”

een van de speerpunten in haar eigen onderzoek is het nadenken over tole­rantie. “tot voor kort stond nederland te boek als heel tolerant. Daar waren we ontzettend trots op. hier bestond geen racisme. maar sinds Pim Fortuyn gaat de publieke opinie twee kanten op. enerzijds vindt men dat nederland nooit tolerant is geweest. anderzijds wordt tolerantie nu gezien als een ideaal dat legitimatie bood voor onverschilligheid. in deze woelige periode vind ik het interessant om het begrip nieuw leven in te blazen.”

ven doen wat je belangrijk vindt.” Voor de filosofiedocente betekent

dat ook schrijven voor een krant, in Nederlandse tijdschriften of lezin-gen geven in een politiek of filoso-fisch café.

Prins is groot voorstander van meer maatschappelijk betrok-ken onderzoek. Gelukkig wordt daar ook van overheidswege om gevraagd. In het rapport Duurza-me Geesteswetenschappen van de commissie-Cohen dat in 2008 ver-scheen, wordt gepleit voor meer in-teractie tussen de in zichzelf ge-keerde geesteswetenschappen en haar maatschappelijke omgeving.

“Maatschappelijke impact wordt meer gestimuleerd en gewaardeerd”, beaamt Prins. Niet alleen zijn origi-naliteit en interdisciplinariteit be-langrijke criteria in de toekenning van subsidies, ook van binnenuit is er de roep om meer betrokkenheid. Prins: “Wetenschappers van naam en faam formuleren kritiek op de eenzijdige gerichtheid van verant-woordingsplicht in de vorm van academische publicaties en citatie-scores. Mensen die een beetje hart voor de universiteit hebben zien dat niet iedere goede academicus alleen maar specialist is.”

Met een focus op de multicul-turele samenleving en tolerantie, krijgt haar studie extra urgentie op De Haagse Hogeschool, waar bijna veertig procent van de studenten al-lochtoon is. Voor de meeste alloch-tone, en ook sommige autochtone studenten geldt dat ze zogenaam-de eerstegeneratiestudenten zijn: de eersten uit een familie die hoger on-derwijs genieten. “In die zin heeft de instelling een belangrijke eman-cipatiefunctie”, aldus Prins.

Ze realiseert zich dat haar onder-zoek wel maatschappelijk relevant móet zijn. “Aan de ene kant wil de hogeschool een meer academisch niveau bereiken door lectoren aan te trekken. Tegelijkertijd leiden ze als beroepsopleiding mensen op die bij het uitoefenen van hun beroep midden in de maatschappij komen te staan.”

Als lector is Prins niet verbon-den aan één bepaalde opleiding,

maar wordt ze een soort professor voor de hele Hogeschool, met in to-taal 19.000 studenten. Dat is nog

eens wat anders dan werken aan de kleinschalige filosofiefaculteit, waar de lijntjes kort zijn en de sfeer

persoonlijk is. “Het contact met stu-denten en collega’s, dat zal ik zeker gaan missen.” Ze lacht. “En mis-

schien ga ik ook nog wel denken: jeetje, wat is er weinig aandacht voor theoretische vraagstukken.”

UK 8 - 15 OKTOBER 2009 O N D E R W I J S 11

Vecht voor je idealen!|_ Academici gaan te veel lijken op topsporters, vindt Baukje Prins

Een betrokken intellectueel?De wetenschapper als geëngageerde intellectueel, het is bijna een ouderwet-se term geworden, zegt Prins. Desondanks hoopt ze zo’n filosoof te kunnen zijn, naar het voorbeeld van de Groningse hoogleraar wetenschaps- en sociale filosofie Lolle Nauta, die in 2006 overleed. “Hij was een academisch filosoof, maar ook een ongelooflijk bevlogen docent, die elk college nieuwe dingen be-dacht en energie in zijn lessen stopte. Al gaf hij een college voor de vijfde of zesde keer, zijn filosofische nadenken was altijd ingegeven door actuele is-sues.”

Een van de speerpunten in haar eigen onderzoek is het nadenken over tole-rantie. “Tot voor kort stond Nederland te boek als heel tolerant. Daar waren we ontzettend trots op. Hier bestond geen racisme. Maar sinds Pim Fortuyn gaat de publieke opinie twee kanten op. Enerzijds vindt men dat Nederland nooit tolerant is geweest. Anderzijds wordt tolerantie nu gezien als een ideaal dat legitimatie bood voor onverschilligheid. In deze woelige periode vind ik het interessant om het begrip nieuw leven in te blazen.”

Prins neemt graag één Groning-se facultaire wijsheid mee naar het westen. “Het motto van on-ze vakgroep praktische filoso-fie luidt: Niets is zo praktisch als een goede theorie. Dat is voor mij altijd heel belangrijk ge-

weest. In Den Haag kan ik dat devies nu eens gaan toetsen.”

Of de RUG zich andersom eveneens van haar advies be-dient, valt nog te bezien. In maart van dit jaar deed Prins in de UK een oproep aan rec-

tor magnificus Frans Zwarts, die bij zijn aantreden een pleidooi hield voor een maatschappelijk geörienteerde universiteit. “Ik wil hem nog altijd eens vragen waar dat idee gebleven is”, aldus Prins destijds. Niet lang daar-

na kwam ze hem tegen. “Hij was het helemaal met me eens. We zouden er nog eens over praten. Ik heb geprobeerd een afspraak te maken via zijn secretaresse. Helaas heb ik niks meer van hem vernomen.”

Niets zo praktisch als een goede theorie, meneer Zwarts!

Baukje Prins Foto Elmer Spaargaren

Mijn...

| r e p o r ta g e | Ook behoefte aan tips over lekkere maaltijden? Zo’n goeie tjak op je bord? In deze rubriek kijkt de UK tijdens het koken mee in Groningse studenten-keukens. Deze week maakt student Tim van den Heuvel stamppot andijvie met spek. Smakelijk!

Door lieke van Den krommen­

acker

Een week naar Noorwegen voor een congres over ondernemerschap, welke student international busi-ness and management wil dat niet? Yldou Brandenburgh (22) en Ra-mon Luth (24) zijn de twee gelukki-ge RUG-studenten, die daags na ons etentje richting het Noorse Stavan-ger vertrekken, waar ze workshops gaan volgen voor hun mastervak small business & entrepeneurship. “De opdracht is het ontwikkelen van een bedrijfsplan”, vertelt Yldou. “Wij gaan dat doen voor Stichting Draadloos Groningen.”

De stichting, opgezet door ge-meente Groningen in samenwer-king met RUG en Hanzehogeschool, werkt aan een open draadloos net-werk in de stad Groningen. Dit be-tekent gratis internet in publieke ruimtes voor iedere universitaire of hbo-student, vanaf 17 oktober.

Gek genoeg was Yldou de enige die solliciteerde. Ze vroeg Ramon als groepsgenootje. Mazzel, want zelf was hij eigenlijk te laks om er op te schrijven. Dat de overige stu-denten bijna allemaal al in groepjes verdeeld waren, maakte de keuze gemakkelijk voor Yldou, die Ramon

pas kent sinds het begin van het stu-diejaar. “Er waren verder alleen nog Chinezen over”, lacht ze, enigszins schuldbewust. “Die spreken zo slecht Engels”, verklaart Ramon het Nederlandse pact. Ook op het menu staat echte Hollandse kost: stamp-pot andijvie. Dat kan geen kwaad aan de vooravond van een reis naar het koude Noorwegen.

Kok van de avond is Tim van den Heuvel (22), student aan de Han-zehogeschool. Ook hij gaat mee op reis, samen met studiegenoten

en tafelheren Jorik Berkelpas (19) en Willard Baan (21). In zijn ka-mer wordt het hoofdgerecht opge-diend, tegen de achtergrond van een zwart-wit barok bloemenbe-hang. Tim grijnst. “Ja, voor mij had een vrouw deze kamer.”

Op twee van de zes borden ligt een portie pasta, van de dag ervoor. Met rookworst. Want Yldou en Ra-mon houden niet zo van stamppot, wel van worst. “Eerst zouden we vis eten”, zegt Yldou. “Maar toen ik hier kwam werd het toch andijvie.”

Het weerhield Ramon er niet van om voor de eerste keer in zijn leven twee kilo aardappelen te schillen.

Weet iemand al iets van de om-geving waar ze naartoe gaan? “Ja”, roept Tim enthousiast. “Je hebt daar die twee grote fjorden met die rots ertussen. “De Preekstoel”, weet Ramon. Verder hebben de studen-ten vooral naar de weersvoorspel-ling gekeken; veel regen en kou. En het gaat vriezen. “Brr, klinkt het in koor. Gauw nog maar een hap van de dampende stamppot.”

Echte Hollandse winterkost

V.l.n.r. Tim, Ramon, Willard, Yldou en Jorik Foto Reyer Boxem

Adriaan Nijboer (22), vierdejaars rechten

“Tegenwoordig zie je mij steeds vaker met drie bomvolle tassen aan mijn stuur door de stad heen fietsen. Het maakt allemaal deel uit van mijn persoonlijke boy-cot van de te dure supermarkten in het centrum. Zelf woon ik in het hartje van de stad en heb daarom maar weinig keus, als ik te voet even snel wat te eten wil halen. Daarom heb ik afgelopen zomer besloten dat dit eens moet veranderen. Het is tenslotte crisis.

Nu pak ik een of twee keer per week de fiets, rij zo’n kwartiertje richting station Noord en doe daar mijn boodschappen bij de ‘Duitse Twee’ om ze zomaar te noe-men. Het scheelt veel geld, maar je moet wel van tevoren een boodschappenlijstje maken, anders verzuip je in de mogelijkheden.”

Boycot!

Andijviestamppot met spekjes

(6 pers.)

2 kilo aardappelen500 gram andijvie250 gram spekjes

300 gram cherrytomaten300 gram kaas, in blokjes

2 teentjes knoflook2 dl melk

boterpeper en zout

Schil de aardappelen en kook ze in twintig minuten gaar. Maak de andijvie schoon, bak de spekjes en snijd de tomaten in stukjes. Intussen de worst koken. Aardappelen tot puree stampen, melk erdoor roeren. Voeg de andijvie, spekjes, kaas en tomaten toe. Op smaak brengen met zout en peper. Smakelijk eten!

De oplossing van de sudoku staat op http://www.universiteitskrant.nl

TjakAna

BorreltrainingHoogopgeleide allochtone vrou-wen krijgen borreltraining, las ik in Volkskrant Banen – mijn vas-te lectuur sinds ik bijna ben af-gestudeerd, maar nog niet he-lemaal. Zij vermijden borrels, omdat ze geen alcohol nemen. Ze leren nu om toch te gaan, te net-werken “en een jus d’orange te drinken”.

De enige hoogopgeleide mosli-ma met wie ik bevriend ben, zou hierom schateren. Zij drinkt ste-vig en geen jus, maar dat mag ook, want zoals haar neefje uit-legde: “Zij is een zeer mooi meis-je, dus Allah zal haar vergeven.”

Zelf lijkt die borreltraining me fantastisch, ook al ben ik blond en hier geboren. Graag zou ik le-ren om alleen jus d’orange te nut-tigen. Als ik mensen kaartjes zie uitwisselen, ken ik namelijk maar één manier om die carrière op afstand te houden: de fles grij-pen, met rampzalige resultaten.

Ooit hielp ik een symposium organiseren voor mijn studie-vereniging. Tijdens de afsluiten-de borrel, compleet met bandje, glanzende juristen en helaas ook gratis drank, ben ik op het toilet in slaap gevallen. Languit op de vloer, met twee uitgaanskrantjes onder mijn hoofd.

Na twintig minuten werd ik wakker van doordringend ge-bonk op de deur. Ik klopte mijn mantelpakje af, deed open en keek in het verbijsterde gezicht van de vrouwelijke partner van een advocatenkantoor met wie ik eerder die dag heel zinvol over mijn mogelijkheden had gepraat.

Ana van Es is bijna klaar met haar studie rechten. Ondertussen gaat ze op zoek naar een baan.

Sudoku

In de rubriek ‘Mijn...’ vertellen UK-lezers over hun bijzondere relatie met mensen of bepaalde voorwerpen: van tentzakken, piercings en fietsen tot boeken, voeten of pukkels. Ook iets te vertellen? Mail het uk@rug.nlIn de rubriek ‘Mijn...’ vertellen UK-lezers over hun bijzondere relatie met mensen of bepaalde voorwerpen: van tentzakken,

12 @ U K UK 08 - 15 OKTOBER 2009

| v o o r a f | Lust en agressie drijven de mens, meende de negentiende-eeuwse Weense schrijver Arthur Schnitzler. Vincent van den Berg en Margijn Bosch van toneelgroep ’t Barre Land bewerk-ten twee van Schnitzlers teksten tot een toneelstuk.

Door Michel Dijkstra

“het is wonderlijk hoe gedetail-leerd schnitzler de menselijke psy-che blootlegt”, zegt acteur en dra-maturg Vincent van den Berg van toneelgroep ‘t Barre Land. “hij is een echte onderzoeker van het on-derbewuste.”

Vanavond, donderdag, spelen Van den Berg en zijn collega Margijn Bosch in het Grand theatre hun to-neelstuk, dat de titel Lt.gustl-mej.el-se draagt. Zoals de titel al verraadt, heeft het stuk twee hoofdpersonen: luitenant Gustl en mejuffrouw else. Van den Berg: “Gustl en else heb-ben een paar dingen gemeen. het zijn beide jonge mensen die met de gedachte aan zelfmoord spelen.”

Bij luitenant Gustl is de aanlei-ding tot deze overpeinzing thea-traal. “hij wordt in de opera bele-digd door een banketbakker zonder dat hij hier iets aan kan doen. hier-door is zijn eer voorgoed gekrenkt.” Ook else ervaart haar leven als uit-zichtloos. Zij moet zichzelf verko-pen om haar vader van een faillisse-ment te redden.

Oorspronkelijk waren Gustl en else hoofdpersonen uit twee van schnitzlers novellen. Maar Van den Berg besloot de teksten tegenover elkaar te plaatsen. het publiek ziet afwisselend scènes met Gustl en el-se. “Ook als er andere personages optreden spelen wij die, door onze stem te verdraaien.” Op die manier worden de verhaallijnen naast el-kaar afgewikkeld en switcht het pu-

bliek steeds tussen Gustls gedach-tenwereld en die van else.

het toneelstuk is één grote in-nerlijke monoloog, waarbij de ene overspannen gedachte over de an-dere heen buitelt. schnitzler (1862-1931) was de eerste Duitse schrijver die de zieleroerselen van zijn hoofd-personen op deze manier weergaf. Niet zelden zijn deze gedachten doorspekt met erotische verwij-zingen. Zo voelt Gustl zich door de banketbakker beledigd omdat deze

zijn sabel vastgrijpt. Van den Berg: “De sabel is een fallisch symbool. in feite trekt de banketbakker hem dus aan zijn lul.”

hoewel schnitzler de donke-re kant van de menselijke geest in kaart brengt, vindt Van den Berg zijn teksten juist poëtisch: “het onderbewuste kan een bron zijn van poëzie. in dat opzicht ben ik het met hem eens.” Ook sigmund Freud, schnitzlers bekende tijdge-noot en mede-inwoner van Wenen,

had groot respect voor de schrij-ver. “Freud heeft eens gezegd dat schnitzler het onderbewuste tref-fender beschreef dan hijzelf.”

lt.gustl-mej.else gaat niet alleen over driften, maar is ook een spel met realiteit en fictie. Omdat je de constant wisselende en tegenstrij-dige gedachten van de hoofdperso-nen voelt, weet je soms niet wat je moet geloven.

Van den Berg: “Dat gebeurt vooral in de verhaallijn van juffrouw else.

aan het eind komt ze in een soort droomachtige toestand terecht. Dan kun je de waarheid en de ver-beelding niet meer uit elkaar hou-den.”

Of Gustl en else aan het eind van het toneelstuk daadwerkelijk zelf-moord plegen, houdt Van Den Berg voor zich: “Dat moet het publiek zelf ontdekken. Wel kan ik zeggen dat het slot ambivalent is.”

Meer informatie: www.barreland.nl

Duistere mens is mooi

Foto Fran van der Hoeven

| r e c e n s i e | De Portiersloge is de kleinste én de goedkoopste galerie van Gronin-gen. En gelegen in de Haddingestraat, vinden exposerende kunstenaars zo nu en dan inspiratie in de nabijgelegen rosse buurt.

Door Marcel WichGers

Zó klein is de nieuwste galerie van Groningen, dat je er niet eens in kunt. afgelegen ook, in de suf-fe haddingestraat. Geen place to be. Behalve ’s nachts, tussen twee en drie uur. Dan dolen er bezopen

Vindicaters, albertianen en Bern-leffers. Naar verluidt.

De Portiersloge, zo heet deze kleinste galerie van Groningen. Ge-vestigd in – inderdaad – wat ooit het kamertje was van de portier van de naastgelegen voormalige school. havik, de Groningse organisatie die kunstenaars helpt ateliers te krijgen, verbouwde het portierska-mertje dik een jaar geleden tot gale-rie. een kleine ingreep. havik-me-dewerkster ingrid reynders: “We hebben er een ruimte van 1,40 me-ter diep afgescheiden met een muur en een deur.”

Behalve de kleinste, is het ook de goedkoopste galerie van Gronin-gen. Geen personeel, geen verwar-ming. reynders: “We betalen alleen stroom.”

in de afgelopen weken hing voor het raam een reclameposter met een vage tekst, een melancholiek kijkende man en een pil. Viagra-re-clame? Nee, kunst. reynders: “het ging over de manipulatie in de re-clame door middel van betekenislo-ze beelden en teksten.”

een van de eerste kunstprojecten in de Portiersloge was nóg duidelij-ker geïnspireerd op de rosse buurt

die om de hoek ligt. De loge werd tijdelijk een peeskamertje, inclusief verleidelijke dame. Zwaar toegeta-keld, dat wel. “kunstenares tan-ja romp beeldde er een aanklacht tegen mishandeling van vrouwen mee uit”, verheldert reynders.

Vanaf 23 oktober exposeert kun-stenares carmen schilstra er. Zij toont met verf, krijt en een collage een omgekeerde wereld waarin kin-deren hun ouders mee op sleeptouw nemen. titel: klein en dapper. Net als de Portiersloge.

www.havik-groningen.nl

Peeskamertje? Viagra? Nee, kunst

| v o o r a f | Rondreizend muziekfesti-val Popronde doet donderdagavond Groningen aan. Het gratis festival wil jonge, aankomende bandjes een podium bieden in kroegen en zalen door de hele stad.

Door Bart Breman

De organisatie van de Groning-se editie van de Popronde ligt, net als vorig jaar, in handen van twee

studenten kunsten, cultuur en me-dia, koen ter heegde en karlijn Pro-fijt. “Vorig jaar hadden we de juiste bands in de juiste kroegen”, vertelt Profijt enthousiast. “Daar willen we dit jaar op voortbouwen.”

Profijt bespeurt een flinke toena-me in de aandacht voor het festival. “De Popronde wordt steeds meer opgepikt. Mensen krijgen steeds beter door dat dit een heel goede opstap is voor bandjes.”

het valt te zien aan de groeiende

lijst van meewerkende kroegen. “in images zijn er dit jaar bijvoorbeeld optredens in de filmzaal”, vertelt Profijt, “en leuk is ook dat Plato en de coffee company ’s middags al sessies organiseren met bandjes die ’s avonds te zien zijn.”

Maar de essentie blijft overeind. De Popronde is een gratis festival, waar je zonder verwachting heen kunt gaan om je te laten verrassen door leuke muziek. “je kunt je over-al laten overdonderen door wat je

ziet”, vindt Profijt. “en met diverse acts is het voor iedereen leuk.”

als niet te missen act dit jaar tipt ze lola kite, die speelt in de kleine O’calleigs-pub. “Wat De staat nu is, kunnen zij gaan worden.” Wie niet in het kroegje past raadt ze aan om naar de afterparty in Vera te komen. “je ziet eerst een te gekke band en dan kun je dansen op de muziek van goede dj’s.”

www.popronde.nl/2009/

Laat je overdonderen door de Popronde

Cultuur t ipsn Uit het zomerprogramma van het amsterdamse Film-museum draait Vera Zienema de film SerbiS, een docu-mentair portret van de fa-milie Pineda gemaakt door voormalig reclamemaker mendoza. Het verhaal speelt zich af in een Filippijnse por-nobioscoop die aan het rand-je van de afgrond staat. 20 oktober, 21 uur, 5 euro.

n Singer/songwriter ber­toLf mag regelmatig optre-den in De Wereld Draait Door en radio 3Fm bombardeerde hem tot Serious talent. mooi verzorgde luisterliedjes in de lijn van Coldplay. 23 oktober, Simplon, 21.00 uur.

n Caribische muziek en cel-lo’s? Kun je die twee zaken met elkaar verbinden? Het AmSterDAmSe CeLLo oCtet vindt van wel. Dins-dag 20 oktober spelen ze zonnige Caribische en afri-kaanse klanken, overgoten met een laagje jazz. Ze wor-den bijgestaan door zangeres Izaline Calister. De Ooster-poort, aanvang 20.15.

UK 8 - 15 OKTOBER 2009 C U L T U U R 13

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen15 t/m 29 oktober 2009

Algemeen

Studium Generale GroningenGebarentaal - Inleiding en workshopGebarentaal lijkt veel simpeler dan gesproken taal, maar is com-plexer dan buitenstaanders den-ken. Henri Daniel Guyot bracht vanaf 1790 de Nederlandse Geba-rentaal (NGT) tot bloei, doordat hij in Groningen de eerste doven-school startte. Guyot ontwikkel-de de gemengde methode waar-in het maken van gebaren en het spreken werden gecombineerd tot wat we nu nog kennen als Ne-derlands ondersteund met ge-baren. Ongeveer honderd jaar leidde de NGT een sluimerend be-staan; leren spreken was de trend in het dovenonderwijs. Door nieu-we inzichten in de taalontwikke-ling van kinderen kreeg de NGT een tweede leven. Ervaar zelf hoe subtiel het systeem van gebaren-taal werkt. Inleiding: Nini Hoiting, sinds 1983 als linguïst verbonden aan de Koninklijke KENTALIS en gespecialiseerd in de Nederlandse Gebarentaal. Workshop: Annema-rie Terpstra, docent en zelf gebrui-ker van de Nederlandse gebaren-taal. Datum: maandag 26 oktober. Plaats: Academiegebouw. Aan-vang: 20.00 uur. Kaarten voor stu-denten gratis verkrijgbaar, anders € 2,50. Een doventolk is aanwezig.

Darwinisme & PaleontologieSimon Conway Morris heeft een radicaal nieuwe interpretatie van de geschiedenis van het leven. Volgens hem is de evolutie veel beter te voorspellen dan over het algemeen wordt aangenomen, ze-ker wanneer het gaat over mole-culen of samenlevingen. Ook stelt hij dat in de evolutie intelligent le-ven, zoals bij de mens, erg voor de hand ligt en misschien zelfs wel onvermijdelijk is. Misschien is er dus ook wel buitenaards leven. Si-mon Conway Morris is hoogleraar evolutionaire paleontologie aan de Universiteit van Cambridge. Datum: dinsdag 27 oktober 2009. Plaats: Academiegebouw. Aan-vang: 20.00 uur. Voertaal Engels. Kaarten voor studenten gratis ver-krijgbaar, anders € 2,50.

Van der Leeuw-lezing 2009: Alain de Botton en Willem VermeendOp vrijdag 30 oktober 2009 spreekt Alain de Botton de 27e Van der Leeuw-lezing uit, in de Martinikerk te Groningen. Het on-derwerp van zijn voordracht is ‘Business and Philosophy’. Wil-lem Vermeend treedt op als co-referent. Alain de Botton (1969) is schrijver en filosoof. Zijn door-braak bij het brede publiek beleef-de hij met ‘How Proust Can Chan-ge Your Life’ (1997). Zijn meest recente boek is ‘The Pleasure and

Sorrows of Work’. Willem Ver-meend (1948) is hoogleraar Eu-ropese fiscale economie aan Uni-versiteit van Maastricht. Hij was staatssecretaris van Financiën

en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit jaar ver-scheen zijn boek ‘De WIJ econo-mie. De opkomst van de WIJ eco-nomie en de ondergang van de IK economie’. Datum: vrijdag 30 ok-tober. Tijd: 16.30 uur. Plaats: Mar-tinikerk. Kaarten: gratis verkrijg-baar zolang de voorraad strekt via:

www.vanderleeuwlezing.nl

Kaarten en informatieKaarten zijn verkrijgbaar bij: Bu-reau Studium Generale Gronin-gen, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) 363 54 63; RUG-Winkel, Oude Kijk in ’t Jatstraat 39; Boek-handel selexyz scholtens, Gulden-straat 20

studium@rug.nlwww.rug.nl/studium

DwarsDiepDwarsDiep: Help, de polder verzandt! Tijdens de algemene politieke be-schouwingen kreeg MP Balke-nende vooral voor de voeten ge-worpen dat zijn kabinet met belangrijke beslissingen veel te weinig haast maakte. In plaats daarvan stelt de overheid liever commissies in of ambtelijke werk-groepen. Minstens één waarnemer kan zich helemaal vinden in de kritiek van

de Kamer. Het is NRC-journalist en RUG-hoogleraar Marc Chavan-nes. In zijn recente bundel ‘Nie-mand regeert. De privatisering van de Nederlandse politiek’ pro-beert Chavannes de breed leven-de onvrede in Nederland over het kabinet te analyseren en te ver-klaren. Bovendien is het optreden van de overheid als geheel zwak en zwalkend en wordt het geken-merkt door besluiteloosheid en uitstelgedrag. Hoe komt dat? Kan het anders? Is er een uitweg uit hetNederlandse bestuurlijk moe-ras? Mmv. Marc Chavannes en an-dere experts. Olv. Jaap de Wilde, RUG-hoogleraar IB en Machtspo-litiek. Datum: woensdag 28 okto-ber. Plaats: Usva, Munnekeholm 10. Aanvang: 20.00 uur. Toegang gratis.

InformatieDebatcentrum DwarsDiep, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) 363 54 63

dwarsdiep@rug.nlwww.dwarsdiep.nl

Wetenschaps­winkelsAlternatieve financiering Natuur?

FA C U LT E I T E N , E C O N O M I E E N B E -

D R I J F S K U N D E , A F S T U D E E R O P -

D R A C H T E N

Centrum voor Informatie Tech­nologieCOMPUTERCURSUSSENPowerpoint – 26 t/m 28 oktober SPSS (UK) – 26 t/m 29 oktober Publiceren – 26 t/m 29 oktober Word: Keuzemodule – 29 oktober Open Leercentrum – 29 oktober Excel Basis – 2 t/m 5 november Programmeren Introductie (VBA) – 2 t/m 12 november (ma en do) Open Leercentrum – 3 november Webplatform voor redacteuren – 3 t/m 4 november Open Leer-centrum – 5 november Excel ge-vorderd – 9 t/m 18 november (ma, wo en vrij) Endnote (UK) – 10 t/m 11 november Word: Correcte tek-

sten schrijven – 10 t/m 24 novem-ber (dinsdag) Excel: Keuzemodule – 11 november Office voor Secreta-riaten – 12 t/m 26 november (don-derdag) Open Leercentrum – 12 november Publishing (UK) – 16 t/m 18 november Word: Keuzemodule – 19 november Open Leercentrum – 19 november Powerpoint Mo-dule: Complexe presentaties – 23 november SPSS – 23 t/m 26 no-vember Access gevorderd (+mo-dules) – 23 t/m 27 november Ac-cess Mod.: Interfaces ontwerpen – 23 t/m 24 november Security: Vi-russen en andere indringers – 24 t/m 25 november Access Mod.: Geavanceerde queries – 25 t/m 26 november Open Leercentrum – 26 november Access Module: Beveili-ging en beheer – 27 november

Inschrijving RUG-medewerkers en -studen-ten kunnen zich inschrijven via de website van het CIT of telefonisch bij CIT secretariaat (363 9200). De cursussen worden gegeven in dagdelen; ‘s ochtends van 9:15 tot 12:30 uur of ‘s middags van 13:15 tot 16:30 uur en vinden plaats in de Zernikeborg. Kijk voor meer in-formatie op de website, bel 363 3232 of e-mail naar onderstaand adres.

http://www.rug.nl/cit/onderwijs/cursusaanbod/ secretariaat-cit@rug.nl

Publiceren met WordEen proefschrift of scriptie (op-)maken met Word? Hoe werk je met grote documenten? Hoe kun je de opmaak, ook achteraf, nog eenvoudig aanpassen? Waar moet je aan denken voor het stuk naar de drukker kan? Leer het met be-hulp van de technieken die behan-deld worden in deze cursus. De benodigde sjablonen en macro’s krijg je bij de cursus geleverd. Stu-denten € 42, medewerkers € 182

VBA:Inleiding programme-ren in MS-OfficeDeze cursus leert u taken in MS-Office (97, 2000, XP, 2003) te au-tomatiseren m.b.v. macro’s. Het is bedoeld als basis voor de cursus-sen “Programmeren in Word/Ex-cel/Access”. U maakt in vier halve dagen kennis met de basisprinci-pes en –technieken van program-meren. Zo komen variabelen, data-typen, boolean, lussen en functies op een begrijpelijke manier aan-bod. Studenten betalen 60 euro, medewerkers 200 euro.

Universiteits­bibliotheekOpen Accessweek in Gronin-genVolgende week is het internatio-nale Open Accessweek. Ook de bi-bliotheek doet daar aan mee. Kom naar de Open Accesslounge en laat je informeren over vrije toe-gang tot wetenschappelijke in-formatie! Maandag 19 oktober, 13.00 – 16.00 uur: Collegezaal, 4e verdieping Universiteitsbiblio-theek Woensdag 21 oktober, 13.00 – 16.00 uur: Plaza, WSN-gebouw * 14.00 uur: Lightning speech prof.dr. Kees Hummelen, scheikun-de Donderdag 22 oktober, 13.00 – 16.00 uur: Tentoonstellingsruimte bij Universiteitstheater, Harmo-niegebouw * 13.30 uur: Light-ning speech dr. Edwin Woerd-man, rechtseconomie * 14.00 uur: Ondertekening Conscious Pu-blishing Protocol door rector magnificus Frans Zwarts * 15.00 uur: Lightning speech dr. Gosse Bouma, alfa-informatica In elke Open Accesslounge: * Bibliotheek-

> Verzorgd door de UK; eindredactie Heiny de Ruiter, tel. 3636699

> Mededelingen kun-nen ingediend worden via www.universiteits-krant.nl

> Aanleveren is mogelijk tot uiterlijk maandag 10 uur voor de UK van dezelfde week

> De volgende UK ver-schijnt op 29 oktober 2009

1

AgendaIn de AGENDA worden alleen universitaire evenementen op­genomen die voor iedereen toegankelijk zijn. Aankondigin­gen inleveren uiterlijk vrijdag 12.00 uur voor de week van verschijnen: per fax naar (050) 363 6300 o.v.v. UK­Agenda, per e­mail naar communicatie@rug.nl of per post naar: afdeling Communicatie, UK­Agenda, Postbus 72, 9700 AB Groningen.

PROMOTIES EN ORATIES15 oktober Promotie: F.J. Guzman Munoz, gedrags- en maatschap-pijwetenschappen. Titel: Errors, feedback and attentional load. Differential involvement of memory systems as a function of con-dition of learning. Promotor: prof.dr. A. Johnson. Plaats: Academie-gebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

16 oktober Promotie: mw. H. Agustiandari, wiskunde en natuur-wetenschappen. Titel: Regulation of multidrug resistance in Lac-tococcus lactis. Promotor: prof.dr. A.J.M. Driessen. Plaats: Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

16 oktober Promotie: H.M. Salomons, wiskunde en natuurweten-schappen. Titel: Fighting for fitness. Telomeres, oxidative stress and life history trade-offs in a colonial corvid. Promotor: prof.dr. S. Verhulst. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

16 oktober Promotie: R. van den Berg, wiskunde en natuurweten-schappen. Titel: Perceptual interactions in human vision and im-plications for information visualization. Promotor: prof.dr. J.B.T.M. Roerdink. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

19 oktober Promotie: C.J.M. Daumont, wiskunde en natuurweten-schappen. Titel: Multiferroic perovskites under epitaxial strain. The case of TbMn03 thin films. Promotores: prof.dr. B. Noheda Pi-nuaga, prof.dr. T. Palstra. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 11.00 uur.

19 oktober Promotie: R.E. Nap, medische wetenschappen. Titel: Preparedness for pandemic influenza. Hospital and intensive care resources. Promotor: prof.dr. T.S. van der Werf. Plaats: Academie-gebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

19 oktober Promotie: X.C. Mandri Perrott, ruimtelijke weten-schappen. Titel: Optimising project finance solutions in the water sector. Suggestions for enhanced public private partnerships in developing countries. Promotor: prof.dr. H. Folmer. Plaats: Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

19 oktober Promotie: D.J. Rodriguez Rodriguez, ruimtelijke we-tenschappen. Titel: The use of economic analysis for water quali-ty improvement investments. Promotor: prof.dr. H. Folmer. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

20 oktober Oratie: prof.dr.ir. A.J. van der Vlist, ruimtelijke weten-schappen. Titel: Bellenblazen? De economie van vastgoedontwik-keling. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

21 oktober Promotie: mw. H. Yang, medische wetenschappen. Ti-tel: Aspects of biliary atresia and other pediatric cholestatic di-seases. Promotores: prof.dr. R.J. Porte, prof.dr. H.J. Verkade. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

21 oktober Promotie: M.H. Oosterveer, medische wetenschap-pen. Titel: Control of metabolic flux by nutrient sensors. Promo-tor: prof.dr. F.Kuipers. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

21 oktober Promotie: B.B. Pultrum, medische wetenschappen. Ti-tel: Staging and treatment related problems of loco-regional di-sease in patients with esophageal cancer. Promotores: prof.dr. J.Th.M. Plukker, prof.dr. H.Hollema. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

22 oktober Promotie: C.B. Lunenborg, gedrags- en maatschap-pijwetenschappen. Titel: Additional support for individuals with intellectual disabilities and challenging behaviour. Promotores: prof.dr. H. Nakken, prof.dr. B.F. van der Meulen, prof.dr. A.J.J.M. Ruijs-senaars. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

22 oktober Promotie: E. Bosgraaf, godgeleerdheid en godsdienst-wetenschap. Titel: Gebroken wil, verstorven vlees. Een historisch-psychologische studie over versterving in het Nederlandse kloos-terleven (1950-1970). Promotores: prof.dr. P.M.G.P. Vandermeersch, prof.dr. M.E. Monteiro. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

23 oktober Promotie: A.F. Loenen, wiskunde en natuurweten-schappen. Titel: Star formation and the ISM: interactions in the Milky Way and other galaxies. Promotores: prof.dr. M. Spaans, prof.dr. W.A. Baan. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

In verband met de herfstvakan-tie verschijnt er volgende week geen UK.

De volgende editie verschijnt op 29 oktober. Mededelingen hiervoor kunt u indienen tot uiterlijk maandag 26 oktober 10 uur.

Volgende week

geen UK

medewerkers informeren over Open Access. Is Open Access in-teressant voor u? Hoe zit dat met die repositories? En Metis dan? En hoe krijg ik die publicaties op mijn MePa? * Auteursrechtenso-fa: Auteursrechtenspecialist Es-ther Hoorn ontvangt belangstel-lenden op de rode bank en wijdt hen in in de geheimen van het au-teursrecht; * OA-Cinema: Doorlo-pende voorstelling van filmpjes en presentaties die verschillende as-pecten van OA-publiceren belich-ten; * Teken de online “Petition for guaranteed public access to publi-cly-funded research results”, voor open toegang tot resultaten van met Europese gelden gefinacierd onderzoek; * Twitteren over Open Access: Laat via Twitter weten wat u vindt van Open Access! http://• www.rug.nl/bibliotheek/openaccessweek

Frans Zwarts tekent Open AccessprotocolDonderdag 22 oktober, 14.00 uur, Tentoonstellingsruimte bij Univer-siteitstheater, Harmoniegebouw: Ondertekening van het Consci-ous Publishing Protocol door rec-tor magnificus Frans Zwarts. Dit in het kader van de internationale Open Accessweek. http://www.rug.nl/Bibliotheek/openAccessWeek

UB weer langer open i.v.m. tentamensNog twee weekends is de Univer-siteitsbibliotheek langer open dan normaal, om iedereen alle tijd te geven hard te studeren. * zater-dag 17 en zondag 18 oktober, maar ook zaterdag 24 en zondag 25 ok-tober, is de UB geopend van 10.00 - 22.00 uur.http://www.rug.nl/bibliotheek/locaties/ub/index

UniversiteitsraadCommissie StudentenbeleidOp 22 oktober 2009 vergadert de commissie Studentenbeleid van de Universteitsraad om 9:00 uur in de grote vergaderzaal aan de Oude Boteringestraat 44. De vol-gende agendapunten zullen wor-den besproken (onder voorbe-houd): - Rapport UHG werderzijdse doorstroom – UCS-advies en -en-quête bestuursbeurzen. Voor vra-gen kunt u contact opnemen met de voorzitter: Marieke Blom mariekeblom@studentenorga-nisatie.nl

Commissie Algemene Be-stuurlijke en Juridische Za-ken/PersoneelsbeleidOp 22 oktober 2009 vergadert de commissie Algemene Bestuurlijke en Juridische Zaken/Personeels-beleid van de Universteitsraad om 10:30 uur in de grote vergaderzaal aan de Oude Boteringestraat 44. De volgende agendapunten zullen worden besproken (onder voorbe-houd): - Concept Strategisch Plan RUG 2010-2015 - Plan van aanpak verhogen percentage vrouwelijke hoogleraren - Evaluatie Rosalind Franklin ronde 2008-2010 - Wij-ziging BBR: aanbod opleidingen per 1 september 2009 - Bestuurlij-ke afspraken voorjaar 2009 - Jaar-verslag 2008 Proefdierdeskundige - Dierexperimenteel Jaarverslag 2008 - Jaarverslag 2008 Zorgsy-steem biologische veiligheid RUG - Richtlijnen facultaire bestuur-ders - Tussenrapportage Balans - Regeling Nevenbelangen - UCF-advies herschikking SSC, onder-deel studentenpsychologen Voor vragen kunt u contact opnemen

met de voorzitter: Lukas de Vries l.j.de.vries@rug.nl

Commissie Begroting en Ruimtelijke VoorzieningenOp 23 oktober 2009 vergadert de commissie Begroting en Ruim-telijke Voorzieningen van de Uni-versteitsraad om 10:00 uur in de grote vergaderzaal aan de Oude Boteringestraat 44. De volgen-de agendapunten zullen worden besproken (onder voorbehoud): - Vastgoedstaten 1e kwartaal 2009 - Eindrapportage Studielink-SIS-project - Beantwoording rond-vraag Personeelsfractie inzake kinderopvang voor Bursalen. Ter Kennisname: - Voorstel Restaura-tieve Voorzieningen ‘Cateren met een gezonde ambitie’ - Definitieve bekostigingsfoto t.b.v. 2010 - WOPI 2008 - Vaststelling gebruiksregels universitaire computersystemen - BaMa-compensatie - Loon- en prijsbijstelling 2009 en leerlingen-volumemiddelen 2009. Voor vra-gen kunt u contact opnemen met de voorzitter: Rob SchaubR.M.H.Schaub@med.umcg.nl

Commissie Onderwijs, We-tenschap en Internationali-seringOp 22 oktober 2009 vergadert de commissie Onderwijs, Weten-schap en Internationalisering van de Universteitsraad om 15:00 uur in de grote vergaderzaal aan de Oude Boteringestraat 44. De vol-gende agendapunten zullen wor-den besproken (onder voorbe-houd): - Bindend Studieadvies (BSA) - Doorstroom Bachelor-Mas-ter - Stand van zaken Internatio-naliseringsbeleid RUG - Plan van aanpak en begroting Graduate School - Rondvraag Calimero in-zake Distance Exams - Rondvraag GSb inzake tentameninzage-mo-ment - Doorberekening kosten minorenuitwisseling. Ter Kennis-name: - Brief commissie Borleffs inzake administratie rendemen-ten. Voor vragen kunt u contact opnemen met de voorzitter: Bian-ca van der Molen bianca@studentenorganisatie.nl

Studeren in het buitenlandStage lopen in Silicon Valley (Californië).De Technisch Wetenschappe-lijk Attachee in Silicon Valley is op zoek naar stagiaires met interes-

se op het gebied van elektrisch transport en nanotechnologie. Studenten kunnen hun sollicita-tie voor 21 oktober 2009 sturen naar het TWA-kantoor. Kijk voor meer informatie over deze sta-geopdracht op de onderstaande website. www.rug.nl/studereninhetbui-tenland

Universitair On-derwijscentrum GroningenCursussen voor docentenTot 2 weken voor de start kunt u zich via de website aanmelden voor: Begeleiden van scripties: 28 okt (9:30-13:00); Beoordelen met werkstukken en scripties: 28 okt (13:30-17:00). Onze brochure ‘On-derwijskundige Professionalise-ring 2009-2010’ kunt u via onder-staand email adres aanvragen. Op de website vindt u informatie. A.Huizinga-Walsma@rug.nlwww.rug.nl/uocg

Instructional trainingLecturers can enrol in a course via our website: Teaching internatio-nal students, Nov 4 (9:30-16:30); Story telling: Nov 18 & 25 (9:30-17:00); Course on testing & assess-ment: by arrangement; Profes-sional consultation or Individual support: by arrangement. You can apply for the Brochure 2009-2010 via the email address below. A.Huizinga-Walsma@rug.nlwww.rug.nl/uocg

DiversenWin 10.000 met een idee voor 2030Zit jij in het laatste jaar van je MBO-, HBO- of WO-studie? Heb je lef en visie? Barst je van de idee-en en ben je innovatief? En heb je zin om tienduizend euro te verdie-nen? Dan is Challenge Your Futu-re op jouw lijf geschreven. Chal-lenge Your Future een wedstrijd in het collegejaar 2009 / 2010. De jury is op zoek naar het beste idee voor wonen, zorg en welzijn in de toekomst. Ben jij die visionair met glazen bol? Die dromer met inspi-rerende vergezichten? Die crea-tieveling met gevoel voor maat-schappelijke ontwikkelingen en verhoudingen? www.challengeyourfuture.nl

1718e lezing Koninklijk Na-tuurkundig GenootschapDinsdag 20 oktober 2009, bios-coopzaal Images, Poelestraat 30, 20.00 uur: Prof. dr. Theunis Piersma (Dierecologie, CEES, RUG en Koninklijk NIOZ, Texel) “On-gekende inzichten in ongekende prestaties: grutto-trek per satel-liet gevolgd”. kng@astro.rug.nlwww.kng-groningen.nl

Faculteiten

Algemeen

Workshop Networking for a job.

S T U D E N T E N , S T U D E N T E N S E R V I C E

C E N T R U M ( S S C ) , TA L E N T & C A-

R E E R C E N T E R

Workshops Networking and job interview

E C O N O M I E E N B E D R I J F S K U N D E ,

D I V E R S E N

RechtsgeleerdheidA LG E M E E N

Oproep: Geef je mening over de Nederlandse Grondwet!In het kader van een studenten-werkstuk is een korte on-line en-quête opgezet over de Neder-landse Grondwet. Ben je student Rechten en wil je je mening geven over de Grondwet, surf dan naar onderstaande site. Dit kan ook anoniem en het invullen van de vragenlijst duurt maximaal vijf mi-nuten. Voor meer informatie kun je contact opnemen met Jorrit van der Kamp (email: J.van.der.Kamp@student.rug.nl). J.van.der.Kamp@student.rug.nlhttp://www.thesistools.com/?qid=91124&ln=ned

Debatdag Op 5 november zal de Debat-dag met het thema ‘De financiële kant van de rechtsbijstand’ plaats-vinden. Deze dag, georganiseerd door de debatcommissie van de Juridische Faculteitsvereniging, zal beginnen om 13.30 uur met een plenair gedeelte gevolgd door twee workshoprondes, een bor-rel, een diner en als afsluiting van de avond een einddebat. Ga voor meer informatie en inschrijving naar www.jfvgroningen.nl jfv@jfvgroningen.nlwww.jfvgroningen.nl

Uittreksels en collegeaante-keningen Heb je uittreksels en/of college-aantekeningen nodig voor de aan-komende tentamens? Deze week is de JFV Studiewinkel een uurtje langer open. Van 11.00u tot 14.00u kun je terrecht aan de Uurwer-kersgang 8A. jfv@jfvgroningen.nlwww.jfvgroningen.nl

B I B L I OT H E E K

Open Accesslounge bij de WeberfoyerVolgende week is het internatio-nale Open Accessweek. Ook de bi-bliotheek doet daar aan mee. Kom naar de Open Accesslounge en laat je informeren over vrije toe-gang tot wetenschappelijke in-formatie! Donderdag 22 oktober, 13.00 – 16.00 uur: Tentoonstel-lingsruimte bij Universiteitsthe-ater, Harmoniegebouw * 13.30 uur: Lightning speech dr. Edwin Woerdman, rechtseconomie *

2Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen15 t/m 29 oktober 2009

23 oktober Promotie: A.V. de Groot, wiskunde en natuurwe-tenschappen. Titel: Salt-marsh sediment. Natural-radioactivity and spatial patterns. Promotores: prof.dr. R.J. de Meijer, prof.dr. J.P. Bakker. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

23 oktober Promotie: M. Lenes, wiskunde en natuurweten-schappen. Titel: Efficiency enhancement of polymer fullerene so-lar cells. Promotor: prof.dr. P.W.M. Blom. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

26 oktober Promotie: Shaozhong Ge, wiskunde en natuur-wetenschappen. Titel: Reactivity of rare erath metal organo-metallics. Bearing ancillary ligand derived from the 1.4-diaze-pan-6-amine framework. Promotor: prof.dr. B. Hessen. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 11.00 uur.

26 oktober Promotie: mw. V.C. Goerlich, wiskunde en natuur-wetenschappen. Titel: Manipulative mothers. Maternal steroid hormones and avian offspring sex ratio. Studies in the homing pigeon. Promotor: prof.dr. T.G.G. Groothuis. Plaats: Academiege-bouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

26 oktober Promotie: L. Qi, medische wetenschappen. Titel: MicroRNA expression patterns in precursor lesions and (heredi-tary) breast cancer. Promotores: prof.dr. H. Hollema, prof.dr. J.H.M. van den Berg, prof.dr. L. Fu. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

26 oktober Promotie: N. Ulu, medische wetenschappen. Ti-tel: Vascular function in chronic end-organ damage. Pharmaco-logical characterization of vasomotor function in systemic vas-culature. Promotores: prof.dr. R.H. Henning, prof.dr. W.H. van Gilst. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

27 oktober Oratie: prof.dr. E.J. van der Jagt, medische weten-schappen. Titel: Achter de navel kijken. Plaats: Aula Academiege-bouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

28 oktober Promotie: M.J.T. Oud, medische wetenschappen. Titel: Zorg van de huisarts voor mensen met ernstige psychische stoornissen. Promotor: mw. prof.dr. B. Meyboom-de Jong. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

28 oktober Promotie: F. Lange, medische wetenschappen. Titel: The spread of muscle fiber conduction velocity: increa-sing scope and usability. Promotor: prof.dr.ir. N.M. Maurits. Plaats: Doopsgezinde kerk, Oude Boteringestraat 33. Tijd: 14.45 uur.

28 oktober Promotie: I. Henselmans, medische wetenschap-pen. Titel: Psychological well-being and perceived control after a breast cancer diagnosis. Promotores: prof.dr. A.V. Ranchor, prof.dr. R. Sanderman. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

28 oktober Promotie: M. Siedlinski, medische wetenschap-pen. Titel: Genetic and environmental determinants of lung func-tion in the general population. Promotores: prof.dr. H.M. Boezen, prof.dr. D.S. Postma. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

29 oktober Promotie: mw. E.S. Wilschut, gedrags- en maat-schappijwetenschappen. Titel: The impact of vehicle infor-mation systems in simulated driving performance: effect of age, timing and display characteristics. Promotores: prof.dr. K.A. Brookhuis, prof.dr. M. Falkenstein. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

29 oktober Promotie: L. Alessandri, letteren. Titel: Il Lazio cen-tro-meridionale nelle età del Bronzo e del Ferro. Promotores: prof.dr. P.A.J. Attema, prof.dr. R. Peroni. Plaats: Academiegebouw, Broer-straat 5. Tijd: 14.45 uur.

29 oktober Promotie: F.J. Bex, rechtsgeleerdheid. Titel: Evi-dence for a good story. A hybrid theory of reasoning with argu-ments, stories and criminal evidence. Promotores prof.dr. H. Prak-ken, prof.dr. P.J. van Koppen. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

30 oktober Promotie: mw. M. Nicolaus, wiskunde en natuur-wetenschappen. Titel: Reproductive rates under competition. Promotores: prof.dr. J.M. Tinbergen, prof.dr.ir. J. Komdeur. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

30 oktober Promotie: E.W. van Hellemond, wiskunde en na-tuurwetenschappen. Titel: Discovery and characterization of oxidative biocatalysts. Styrene monooxygenase, putrescine oxi-dase, and alditol oxidase. Promotores: prof.dr. M.W. Fraaije, prof.dr. D.B. Janssen. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

Agenda [ vervolg ]

> Gebarentaal - Inleiding en workshop. Gebarentaal lijkt veel simpeler dan gesproken taal, maar is complexer dan bui-tenstaanders denken. Ervaar zelf hoe subtiel het systeem van gebarentaal werkt.

Algemeen>StudiumGenerale

14.00 uur: Ondertekening Con-scious Publishing Protocol door rector magnificus Frans Zwarts * 15.00 uur: Lightning speech dr. Gosse Bouma, alfa-informatica In deze Open Accesslounge: * Bi-bliotheekmedewerkers informe-ren over Open Access. Is Open Ac-cess interessant voor u? Hoe zit dat met die repositories? En Me-tis dan?En hoe krijg ik die publica-ties op mijn MePa? * Auteursrech-tensofa: Auteursrechtenspecialist Esther Hoorn ontvangt belang-stellenden op de rode bank en wijdt hen in in de geheimen van het auteursrecht; * OA-Cinema: Doorlopende voorstelling van filmpjes en presentaties die ver-schillende aspecten van OA-publi-ceren belichten; * Teken de online “Petition for guaranteed public ac-cess to publicly-funded research results”, voor open toegang tot re-sultaten van met Europese gelden gefinacierd onderzoek; * Twitteren over Open Access: Laat via Twit-ter weten wat u vindt van Open Access!

http://www.rug.nl/Bibliotheek/openAccessWeek

Wiskunde en Natuur­wetenschappenA LG E M E E N

Symposium - A Bit of Infor-mationNovember 18th you will be ravis-hed by the world of information, Given insight in the concept of in-formation and the application in mathematics and physics. Have you always been intrigued by what happens inside a black hole and why Niels Bohr said: “There is no quantum world”, there is only one way to get informed. Visit “A Bit of Information”, the FMF lustrum-symposium, on November 18th in Images. REGISTRATION IS OPEN NOW!

symcie@fmf.nlwww.abitofinformation.nl

( T E C H N I S C H E ) S C H E I K U N D E

KlaverjascompetitieDe jaarlijkse klaverjascompeti-tie staat weer op het punt van be-ginnen. De klaverjascompetitie bestaat uit 8 klaverjasavonden en diegene die aan het eind van de competitie de meeste punten heeft wint. De eer-ste avond staat gepland voor dins-dag 20 oktober om 17:30 op de luchtbrug.

bestuur@chemische-binding.nlwww.chemische-binding.nl

( T E C H N I S C H E ) B E D R I J F S K U N D E

Colloquium Erik Riemsma Bsc-PTColloquium Datum : 19 oktober 2009 Tijd : 15.00 – 15.45 uur Plaats : Vonckenzaal (Nijenborgh 4, 5116.0124) Begeleider : Prof.dr.ir. A.A. Broekhuis Titel: “Fotokatalyti-sche waterstofproductie” De aan-staande uitputting van de fossiele brandstoffen gecombineerd met de huidige klimaatproblematiek heeft voor een groeiende interesse gezorgd op het gebied van alter-natieve energie. Waterstof wordt als een alternatief gezien voor de toekomst. Dit onderzoek heeft zich toe-gespitst op de transitie naar het gebruik van waterstof in de toekomst en de rol die de foto-katalytische waterstofproduc-tie daarbij kan spelen. De moge-lijkheden van waterstof wordt op vier gebieden onderzocht, na-melijk productie, opslag, toepas-sing en infrastructuur. Vervolgens zal er op de productie ingezoomd

worden door het uitwerken van een mogelijke productiemetho-de: de fotokatalytische waterstof-productie. De kracht van deze nieuwe tech-nologie zit in het feit dat het mo-gelijk wordt direct gebruik van het zonlicht te maken om water-stof uit water te produceren. In de praktijk blijkt de efficiëntie van het proces erg laag. De problemen die hieraan ten grondslag liggen wor-den geanalyseerd en mogelijke oplossingen hiervoor worden aan-gedragen.

sectbk@rug.nlwww.rug.nl/tbk

LetterenB I B L I OT H E E K

Open Accesslounge bij de WeberfoyerVolgende week is het internatio-nale Open Accessweek. Ook de bi-bliotheek doet daar aan mee. Kom naar de Open Accesslounge en laat je informeren over vrije toe-gang tot wetenschappelijke in-formatie! Donderdag 22 oktober, 13.00 – 16.00 uur: Tentoonstellingsruim-te bij Universiteitstheater, Harmo-niegebouw * 13.30 uur: Lightning speech dr. Edwin Woerdman, rechtseconomie * 14.00 uur: On-dertekening Conscious Publishing Protocol door rector magnificus Frans Zwarts * 15.00 uur: Light-ning speech dr. Gosse Bouma, alfa-informatica In deze Open Accesslounge: * Bibliotheekme-dewerkers informeren over Open Access. Is Open Access interessant voor u? Hoe zit dat met die repositories? En Metis dan? En hoe krijg ik die publicaties op mijn MePa? * Auteursrechtensofa: Auteurs-rechtenspecialist Esther Hoorn ontvangt belangstellenden op de rode bank en wijdt hen in in de ge-heimen van het auteursrecht; * OA-Cinema: Doorlopende voor-stelling van filmpjes en presen-taties die verschillende aspecten van OA-publiceren belichten; * Te-ken de online “Petition for guaran-teed public access to publicly-fun-ded research results”, voor open toegang tot resultaten van met Europese gelden gefinacierd on-derzoek; * Twitteren over Open Access: Laat via Twitter weten wat u vindt van Open Access!

http://www.rug.nl/Bibliotheek/openAccessWeek

S TA G E B U R E AU L E T T E R E N

extra cursus sollicitatietrai-ning van bul naar baanOp maandag 16 november zal de sollicitatietraining van bul naar baan nogmaals plaatsvinden. De training legt zich vooral toe op het in kaart brengen van je eigenheid, je persoonlijke kwaliteiten en je wensen ten aanzien van werk en werkomgeving. Ook krijg je inzicht in de arbeids-markt en leer je deze effectief te bewerken. De training bestaat uit 4 opeenvolgende maandagen (start 16 nov.) van 13.00 tot 16.00 uur. Kosten: 40 euro Aanmelden bij het Talent & Ca-reercenter. Zie site:

www.talentcareercenter.nltalentcareercenter@rug.nl

Voorlichting Masterstage 19 nov. a.s.Bezoek de voorlichting over een stage in je (toekomstige) Master. DATUM: donderdag 19 nov. van 12.00 tot 13.00 uur PLAATS: Acade-miegebouwzaal A8 Toegang is vrij

stages.let@rug.nl www.rug.nl/let/stagebureau

Economie en Be­drijfskundeA LG E M E E N

Open Accesslounge in de WSN-plazaVolgende week is het internatio-nale Open Accessweek. Ook de bi-bliotheek doet daar aan mee. Kom naar de Open Accesslounge en laat je informeren over vrije toe-gang tot wetenschappelijke infor-matie! Woensdag 21 oktober, 13.00 – 16.00 uur: Plaza, WSN-gebouw * 14.00 uur: Lightning speech prof.dr. Kees Hummelen, scheikunde In deze Open Accesslounge: * Bi-bliotheekmedewerkers informe-ren over Open Access. Is Open Ac-cess interessant voor u? Hoe zit dat met die repositories? En Metis dan? En hoe krijg ik die publica-ties op mijn MePa? * Auteursrech-tensofa: Auteursrechtenspecialist Esther Hoorn ontvangt belang-stellenden op de rode bank en wijdt hen in in de geheimen van het auteursrecht; * OA-Cinema: Doorlopende voorstelling van filmpjes en presentaties die ver-schillende aspecten van OA-publi-ceren belichten; * Teken de online “Petition for guaranteed public ac-cess to publicly-funded research results”, voor open toegang tot re-sultaten van met Europese gelden gefinacierd onderzoek; * Twitteren over Open Access: Laat via Twit-ter weten wat u vindt van Open Access!

http://www.rug.nl/Bibliotheek/openAccessWeek

A F S T U D E E R O P D R A C H T E N

Alternatieve financiering Natuur?Wil je afstuderen en daarbij een maatschappelijk probleem oplos-sen? De Wetenschapswinkel Eco-nomie en Bedrijfskunde zoekt een student Ruimtelijke Wetenschap-pen of Bedrijfskunde voor een af-studeeropdracht bij onze op-drachtgever Natuurmonumenten. De opdracht gaat over alternatie-ve financiering van natuur en is deels ontwerpend van aard. Meer-dere invalshoeken mogelijk. Voor meer informatie of vragen: kijk op www.rug.nl/wewi/eb of stuur een email.

f.t.lubbers@rug.nlwww.rug.nl/wewi/eb

D I V E R S E N

Workshops Networking and job interviewInternational students can attend two workshops organised at the Talent & Career Center: Networ-king for job at 29 October 2009, 2 - 4 p.m. and preparing for a job in-terview at Monday 9th November 2009, 2 - 4 p.m. The workshop pre-pare you for the Energy Internship and Career Plaza, which will be organized at the Martiniplaza in Groningen, November 18th 2009. For registration for the Internship and Career Plaza and more infor-mation please check, www.rug.nl/energycareerplaza2009.

careeroffice.feb@rug.nlwww.talentcareercenter.nl

Gedrags­ en Maat­schappijweten­schappenP S yC H O LO G I E

Andere toetsvorm PSBAM-HG1I.t.t. wat in de studiegids 2009/10 staat vermeld, is de toetsvorm voor de cursus PSBAM-HG1 (Le-ren: Theorie en praktijk) niet een schriftelijk tentamen (meerkeu-ze) maar een werkstuk. Nadere in-

formatie zal op het eerste college worden verstrekt.

B I B L I OT H E E K

Brown Bag meeting over Open AccessMaandag 26 oktober tussen 12.00 en 14.00 uur: Brown bag meeting Inloopbijeenkomst in de Biblio-theek Sociale Wetenschappen; broodjes en drinken zelf meene-men Programma: Dekaan spreekt over maatschappelijke relevan-tie van rapportage van onderzoek; een auteur vertelt over eigen er-varingen met open access; Esther Hoorn beantwoordt vragen uit het publiek; informatiespecialisten zijn beschikbaar voor het helpen met uploaden van publicaties.

http://www.rug.nl/Bibliotheek/openAccessWeek

WijsbegeerteA LG E M E E N

Open spreekuur visitatie-commissieOp 21 en 22 oktober bezoekt de visitatiecommissie Wijsbegeer-te de bachelor en masteroplei-ding Wijsbegeerte. Diegenen die met de commissie willen spre-ken kunnen zich opgeven voor het open spreekuur. Opgeven kan bij de secretaris van de commissie via emailadres

vangastel@qanu.nl

Ruimtelijke we­tenschappen

A LG E M E E N

Alternatieve financiering Natuur?

E C O N O M I E E N B E D R I J F S K U N D E ,

A F S T U D E E R O P D R A C H T E N

Studenten

Studenten Service Centrum (SSC)

C E N T R A L E S T U D E N T E N B A L I E ( C S B )

Studenten opgelet !Als je per 1 oktober 2009 je nog niet hebt aangemeld via Studie-link maar al wel gebruik maakt van onderwijsvoorzieningen, dan zal inschrijving plaats vin-den op de eerste van de daar-opvolgende maand. Zorg dat je goed ingeschreven staat. Dit heeft consequenties voor je studiefinan-ciering, je onderwijsfaciliteiten (zoals je UB-pas) en je OV-kaart.

22/10 Introducé-avond Een avond speciaal voor GSp-ers en hun vrienden. Kom samen naar deze introducé-avond en laat je vrienden zien hoe leuk het GSp is. De avond begint om 18.30 uur met een lekkere maaltijd. Om 20.00 uur volgen drie workshops waar je in kleinere groepjes aan mee-doet. Opgave: vóór 22 oktober 12.00 uur via

info@gspweb.nl

3Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen15 t/m 29 oktober 2009

30 oktober Promotie: H.A. Comas Soberats, wiskunde en na-tuurwetenschappen. Titel: Entrainment to daylength in the mouse circadian system. Behavioural and molecular analyses. Promotores: prof.dr. S. Daan, prof.dr. D.G.J.Beersma. Plaats: Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

CONGRESSEN EN SYMPOSIA20 oktober Symposium Faculteit Wijsbegeerte i.s.m. Centre for Ecological and Evolutionary Studies (CEES): Philosop-hy of evolution. Sprekers: Marshall Abrams, Ulrich Stegmann en Alan C. Love. Plaats: Academiegebouw (zl A2), Broerstraat 5. Tijd: 13.00 uur. Meer informatie en aanmelding via de website: http://www.rug.nl/filosofie/20okt09Evolution

22 en 23 oktober: Symposium Willem Barentsz Polar Institu-te: Sustainable use of resources in Polar regions. Sprekers: Steven van Heuven, Ellen Dorrepaal, Hauke Flores, Ricardo Roura, Odd Gunnar Skagestad, Neil Hamilton en Geert Greving (allen 22 oktober) en Klaus Dodds, Susan Barr, Dag Avango en Mare Pit (23 oktober), alsmede workshops. Meer informatie en aanmelding via de website: http://www.rug.nl/biologie/nieuws/fwnAgenda/event/object5421690?format=print

29 en 30 oktober Tweedaags symposium Faculteit der Lette-ren ‘Tegen Barbarij. De stichting van de Groningse universi-teit (1614)’. Plaats 29 oktober: Academiegebouw (Senaatskamer), Broerstraat 5. Tijd: 09.15 uur. Plaats 30 oktober: Abdijkerk Aduard. Tijd: 08.30 uur. Meer informatie en inschrijving: http://www.rug.nl/let/onderzoek/onderzoekinstituten/icog/tekstenActiviteiten-Kalender/2009_10_29-30_TegenBarbarij?lang=nl

29 en 30 oktober Tweedaagse internationale conferentie i.s.m. RUG: Hansa Reinvented – Connecting strategic part-ners in Northern Europe. Lezingen en interactieve sessies. Plaats: Oosterpoort. Tijd 29 oktober: 9.30 uur. Tijd 30 oktober: 8.30 uur. Meer informatie en inschrijving: http://www.hansarein-vented.eu/

EVENEMENTEN

Universiteitsmuseum: Activiteiten in het kader van “Ok-tober kennismaand 2009”. Thema: Reis naar het onbekende. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Zie voor meer informatie: http://www.rug.nl/museum/informatie/okto-berKennismaand

15 oktober Lezing in de serie Spraakmakende boeken: Het diner – Herman Koch. Spreker: prof. dr. Mary Kemperink. Plaats: Academiegebouw (Offerhauszaal), Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur. http://www.rug.nl/let/voorzieningen/culturelevoorzieningen/spraakmakendeboeken/programma20092010/SprB0910Koch

15 oktober Muziek: Midnight Express Jazz Festival. Plaats: IN-Theater, Munnekeholm 10. Tijden: 20.15 uur, 20.35 uur, 21.50 uur, 22.00 uur en 22.50 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspas-houders € 8,-/ overigen € 11,-

16 en 17 oktober Theater: GET presenteert Our father. Plaats OUTheater, Oude Kijk in’t Jatstraat 26. Tijd: 20.15 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 8,-

16 oktober Cabaret: Johan Hoogeboom en Bas Marée pre-senteren Wil je mijn pleister zien? Plaats INTheater, Mun-nekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 9,-

17 oktober Muziek: Midnight Express Jazz Festival. Plaats: IN-Theater, Munnekeholm 10. Tijd: 22.00 uur. Toegang: RUG studen-ten en stadjerspashouders € 8,-/ overigen € 11,-

19 t/m 23 oktober Open Accessweek, met Open Accesslounge in drie RUG-bibliotheken:19 oktober. Universiteitsbibliotheek (Collegezaal, 4e verdieping). Tijd: 13.00 uur. 21 oktober. WSN-gebouw (Plaza). Tijd: 13.00 uur. Spreker: prof.dr. Kees Hummelen. 22 oktober. Harmoniegebouw (Tentoonstellingsruimte bij Universiteitstheater). Tijd: 13.00 uur. Sprekers: dr. Edwin Woerdman, dr. Gosse Bouma. Ondertekening Concious Publishing Protocol door rector magni-ficus Frans Zwarts. Kijk voor meer informatie op: http://www.rug.nl/Bibliotheek/openAccessWeek

21 oktober Literair: Schrijfstrijd. Plaats: INTheater, Munneke-holm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspas-houders € 4,-/ overigen € 5,-

23 oktober Muziek: Usva goes indie - Xiu Xi en Johnny Cage. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 8,-

Agenda [ vervolg ]

Volgende week

geen UK

In verband met de herfstvakan-tie verschijnt er volgende week geen UK.

De volgende editie verschijnt op 29 oktober. Mededelingen hiervoor kunt u indienen tot uiterlijk maandag 26 oktober 10 uur.

TA L E N T & C A R E E R C E N T E R

Themabijeenkomst Werken bij de overheid.Geïnteresseerd in een carrière bij de overheid? Kom dan op woensdag 4 novem-ber naar de bijeenkomst Werken bij de overheid. “Wat zijn de mo-gelijkheden bij de overheid voor hoger opgeleiden en hoe kun je solliciteren?” Sprekers deze keer; het Rijkstraineeship/Academie voor Wetgeving, Ban Personeels-diensten, het Jonge Ambtenaren Netwerk Noord Nederland en de gemeente Delfzijl. De toegang is gratis maar meld je wel even aan via onze website. Woensdag 4 no-vember van 14 tot 16 uur, Senaats-kamer.

info@talentcareercenter.nlwww.talentcareercenter.nl

Workshop Networking for a job.Networking is one of the top job-searching activities wich students say they are the least comfortable doing. In this workshop we show you that networking is a skill that can be learned, you will be sur-prised about the possibilities, the simplicity and the joy of networ-king! 29 October 2009, 2 - 4 p.m. Costs: € 10,- (RUG-students and graduates). Registration at our website

info@talentcareercenter.nlwww.talentcareercenter.nl

S T U D I E O N D E R S T E U N I N G

Moeite met kiezen?De cursus ‘Zelfanalyse: reflecte-ren, kiezen en in actie komen’ is bedoeld voor studenten die moei-te hebben om keuzes te maken en/of die nog niet voldoende we-ten wat ze belangrijk vinden bin-nen hun studie en daarbuiten. Het is een training gericht op per-soonlijke ontwikkeling. Tijdens 5 bijeenkomsten krijg je er de kans om met anderen stil te staan bij belangrijke waarden en om daar-na gericht actie te ondernemen. De eerstvolgende cursus start op woensdag 18 november om 13.00 uur. Kijk voor meer informatie over deze en andere cursussen op onze website. Studie Ondersteuning, Toren Academiegebouw, Broer-straat 5, tweede verdieping, tel. 363 5548. Deelname aan een cur-sus kost 20 euro.

www.rug.nl/so

ACLOG.S.Z.V. De GolfbrekerG.S.Z.V. De Golfbreker is de groot-ste en gezelligste studenten-zwemvereniging van Nederland. Bij ons kun je op maandag, dins-dag en woensdag trainen op je ei-gen niveau. Om kennis te maken mag ieder-een 3 keer vrijblijvend meetrai-nen. Als lid kun je vijfmaal per jaar meedoen aan oergezellige studen-tenzwemwedstrijden. Kijk op onze website en kom snel langs!

bestuur@golfbreker.org www.golfbreker.org

TwitterOok de ACLO is aangesloten bij Twitter! Altijd al eens willen weten wat het dagelijks bestuur nou ei-genlijk echt doet? Wordt dan fol-lower van de ACLO-twitter en blijf op de hoogte van al het ACLO-nieuws! Ga naar http://twitter.com/aclosport en volg de ACLO op de voet.

vicevoorzitter@aclosport.nlhttp://twitter.com/aclosport

Kaderdag 2009De Kaderdag vindt dit jaar plaats op donderdag 29 oktober 2009. Over enkele weken tref je op de site van de ACLO het program-ma van de Kaderdag aan! Ook zul-len we dan verklappen waar alles plaats gaat vinden. Het belooft in ieder geval een mooie dag te wor-den met goede sprekers en leerza-me workshops. Na deze lezingen en workshops gaan we met alle besturen een hapje eten en vervolgens sluiten we de dag af met een spetteren-de borrel. Binnenkort zullen alle besturen een uitnodiging ontvan-gen; we hopen je te zien op 29 ok-tober!

interncoordinator@aclosport.nlwww.aclosport.nl

Studenten WintersportEr is tot 15 oktober nog steeds de mogelijkheid om extra korting te krijgen op de Studenten Winter-sport naar Risoul. Studenten kun-nen voor maar €329 een dikke week mee naar een prachtige lo-catie. Ook voor commissies en bestu-ren is het een uitstekende manier om elkaar (nog) beter te leren ken-nen. Er bestaat een mogelijkheid om een 4, 6 of 8 persoons apparte-ment te reserveren. Schrijf je snel

in, want de inschrijvingen lopen ondertussen aardig vol.

vicevoorzitter@aclosport.nlhttp://studentenwintersport.nl/

GSpGSp - Studentenplatform voor LevensbeschouwingEen plaats voor bezinning, religie, debat en gezelligheid. GSp, Krane-weg 33, tel. 3129926

info@gspweb.nl www.gspweb.nl

22/10 Najaarsborrel Geen tijd of gelegenheid voor de introducé-avond? Kom dan vanaf 21.30 uur de herfst vieren tijdens de aansluitende gezellige najaars-borrel. Voor de liefhebbers is er een lekkere Hertog Jan Herfstbock!

Nieuwe cursussen! Eind oktober beginnen nog vier boeiende cursussen bij ’t GSp. Kijk op de site voor alle informatie. De cursus Mindfulness is volgeboekt, voor de Theatervoorstelling is nog 1 kaart beschikbaar.

Eten en drinken Elke dinsdag en woensdag wordt er gekookt op het pand. Wie ge-zellig aan wil schuiven bij zo’n lek-kere, voedzame en niet dure maal-tijd moet dat telefonisch of per email doorgeven voor 12.00 uur op de dag zelf. De maaltijd begint om 18.30 uur en kost max. € 3,-. De bar van ‘t GSp is open op dinsdag-, woens-dag- en donderdagavond vanaf 19.30 uur.

Gregoriaanse VesperOp zondag 18 oktober om 17.00 uur houdt het GSp weer een Gre-goriaanse vesper in de Martinikerk met medewerking van de Gregori-aanse Schola

Persoonlijk gesprekWie dat wil kan voor een persoon-lijk gesprek een afspraak maken met een van de studentenpasto-res: Geert Brüsewitz 8500387, Anja Diesemer 3061039, Lense Lijzen 5260630, Tiemo Meijlink 5792805 of Matty Metzlar 0595-528775.

Studentendiensten in de Martinikerk 18/10 11.30 uur M. Metzlar 18/10 17.00 uur A. Duurkoop 25/10 11.30 uur A. Diesemer 25/10 17.00 uur H. van Houte

KEIOpen Sollicitatie Algemeen Bestuur Stichting KEIOpen Sollicitatie Algemeen Be-stuur Stichting KEIDe KEI-week is een begrip in Gro-ningen. De stichting die achter de organisatie zit is minder bekend. De Stichting KEI is verantwoor-delijk voor de informatieverstrek-king aan aankomende studenten aan alle instellingen voor het ho-ger onderwijs in Groningen. Hier-onder valt als belangrijkste na-tuurlijk de KEI-week. Een Dagelijks Bestuur vormt de directe organi-satie, maar achter hen staat een Algemeen Bestuur van 11 perso-nen betrokken bij het studenten-leven in Groningen. Het AB verga-dert eens per maand met het DB om de voortgang en het beleid te controleren. Daarnaast staan zij het DB het gehele jaar bij met ad-vies. Gemiddeld neemt dit 4 uur per week in beslag. Hiervoor staat een kleine vergoeding.Op moment komt er een zetel bin-nen het AB vrij. Het gaat om de ze-tel Cultuur / Levensbeschouwing. Heb jij ervaring binnen een orga-nisatie op gebied van cultuur of le-vensbeschouwing, en lijkt het jou leuk om je in te zetten om de KEI-week nog mooier te maken? Solli-citeer dan uiterlijk donderdag 22 oktober 2009 via:

absollicitatie@keiweek.nlwww.keiweek.nl

DiversenA I E S E C

Workshop Networking for a job.

S T U D E N T E N S E R V I C E C E N T R U M

( S S C ) , TA L E N T & C A R E E R C E N T E R

O V E R I G E

Big Gay Sushi Party!Ganymedes, the LGBT student as-sociation of Groningen, is hosting an all-you-can-eat big gay sushi party! We’ll provide the ingre-dients and you’ll make your own sushi, with guidance (from some-one dressed as a geisha!), if nee-ded. Contact activities@ganyme-des-lgbt.nl to reserve your place. Date: Thursday 22nd October at 19:00 - Location: USVA (Munneke-holm 10). Cost: Non-members: €8. Members: €5.

activities@ganymedes-lgbt.nlwww.ganymedes-lgbt.nl

4Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen15 t/m 29 oktober 2009

24 oktober Open avond Blaauw Sterrenwacht in het ka-der van Landelijke manifestatie Nacht van de nacht. Plaats: Blaauw Sterrenwacht (Bernoulliborg, gebouw V). Tijd 19:30 uur.http://www.rug.nl/sterrenkunde/nieuws/nachtvandenacht09

26 oktober Studium Generale: In de serie Gebarentaal en braille – Spreken in gebaren. Workshop door Nini Hoiting en Annemarie Terpstra (een doventolk is aanwezig). Plaats: Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur.

27 oktober Studium Generale: Lezing in de serie Darwin to-day. Spreker: Simon Conway Morris. Titel: Darwinism & Palaeon-tology – Why the evolution of intelligent life is inevitable. Voer-taal Engels/English spoken. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur.

28 oktober DwarsDiep: Debat – Help, de polder verzandt! Over democratie, besluiteloosheid en uitstelgedrag. Met mede-werking van Marc Chavannes, Flip de Kam en Paul Kalma. O.l.v. Jaap de Wilde. Plaats: Usva, Munnekeholm 10. Tijd: 20.00 uur. 29 oktober Publiek: Verkiezing RUG docent van het jaar. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 09.00 uur.

30 oktober: Stichting Van der Leeuw-lezing: 27e Van der Leeuw-lezing. Titel: Markt en moraal. Sprekers: Alain de Botton en Willem Vermeend. Plaats: Martinikerk, Groningen. Tijd: 16.30 uur. Zie: http://www.vanderleeuwlezing.nl/ 30 oktober Beeldend: Theatersport. Plaats: INTheater, Munne-keholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjers-pashouders € 6,-/ overigen € 8,-

30 oktober Publiek: Ernst Glerum – Boy Edgar prijs tournee. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 9,-

TENTOONSTELLINGENT/m 17 november 2009. Tentoonstelling “Litouwse Ex-libris-sen”. Plaats: Universiteitsbibliotheek (trappenhuis, derde verdie-ping), Broerstraat 4. Tijd: maandag t/m vrijdag, 08.30 - 22.00 uur. Zaterdag en zondag, 10.00 - 17.00 uur. Kijk voor meer informatie op: http://www.rug.nl/Bibliotheek/nieuws/tentoonstelling/UB/Li-touwseExLibrissen

T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Geleerde gezichten – Groningse hoogleraarportretten”. Groningse hoogleraren bij-zonder geportretteerd. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Darwins Wereld – Mens, natuur en evolutie”. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

NADERE INFORMATIEAfdeling Communicatie: tel. 363 5445/5446

Agenda [ vervolg ]

Rij (be) Wijs!www.albertusrijopleiding.nl

VerhuisfenomeenUnieke Totaal Service

• Facility management• Projectverhuizingen• Particuliere verhuizingen• Internationale verhuizingen• Archief- en databeheer• OpslagWaar u ook naartoe verhuist, er is altijd weleen UTS vestiging bij u in de buurt. Wilt umeer informatie over onze uitgebreidedienstverlening of een offerte aanvragen?

www.uts.nlof bel 050 542 26 66

Emdenweg 2 • 9723 TB GroningenT 050 542 26 66 • F 050 542 38 23 • E vanhoek@uts.nl

Praktijk voor psycho-synthese heeft ruimte voor nieuwe cliënten; info: www.oude-riet-groningen.nl

Reitdiepvlees: Biolo-gisch weidevlees uit het Reitdiepdal, van de boer-derij! Welkomboerderij Onstaheerd, Singelweg 2, Sauwerd. www.onstaheerd.nl

Rechtenstudent (M/V) gezocht! Voor het op-doen van praktijkervaring bij een juridisch adviesbu-reau voor +/- 20 uur in de week. Leuke baan, goed salaris! Vereiste: vak ar-beidsrecht gehaald. Inte-resse: 050 - 520 77 49 of www.opti-flex.nl Opti-flex Studenten Uitzendbureau

Personal Assistant gezocht! IT ondernemer in Groningen (centrum) zoekt assistente voor deeltijdwerk ter onder-steuning van zijn werk-zaamheden. Meer info? www.yasc.nl dennis@yasc.nl

Academica, biologe & filosofe, lijdend aan posttraumatisch stess-stoornis, zoekt studente exacte wetenschap of filosofie, voor opruimen en overleg over dage-lijkse problemen, een of twee middagen per week. Euro 12,50 per uur, Solli-citatiebrief naar Lichtboei 202, 9732 JK Groningen.

Diversen

Personeel gevraagd

Personeel gevraagd

UKAATJES

OPGAVE:* Kantoor: Oude Kijk in’t Jatstr 28 Ma t/m don 9-17 Woe 9-16

* Per Post: Postbus 809700 AB Groningen

KOSTEN: €5,- per 20 woordenINLICHTINGEN:

Heiny de Ruiter 050-3636699H.de.Ruiter@rug.nl

Diversen

ZOA -VLUCHTEL INGENZORGVAN NOODHULP TOT EN MET WEDEROPBOUW WIJ BLIJVEN

water maar ook een

kraan www.zoa.nl

Advertenties

Sprekend en gekozen

Op zaterdag tien oktober ben ik officieel uitgezwaaid als vice-voorzitter van de universiteits-raad (student-lid presidium). De voorzitter en vicevoorzitter van de universiteitsraad (U-raad) worden gekozen door de leden van deze raad. Vanuit mijn functie heb ik vorig jaar de vergaderingen van het College van Bestuur (CvB) bij mogen wonen, een geweldige ervaring waar ik de RUG erg dank-baar voor ben.Het gegeven dat een student bij de collegevergaderingen mag zitten, lijkt natuurlijk de volmaking van een perfecte academische gemeenschap. Maar dit is niet helemaal juist, het moet duidelijk zijn dat je als student-lid presidium niets inhoudelijk hebt te zeggen in de collegevergadering. Je bent voornamelijk bezig de standpun-ten van de verschillende fracties uit te leggen aan het CvB, of je het daar nu mee eens bent of niet. Alle fracties hebben ingestemd met jouw zetel in het presidium, dus kun je ze niet afvallen. In feite word je als student-lid van het presidium monddood gemaakt door het democratische stelsel van de RUG. Toen de Collegevoorzitter een woordje tot mij richtte, blikte hij vooruit op een eventuele wijziging van de functie die ik in het afgelopen jaar vervuld heb. Volgens de nieuwe Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschap-pelijk onderzoek (WHW) moet elk CvB een adviserend student-lid de collegevergadering laten bijwonen. In deze rol krijgt een student een duidelijker stem in het CvB en kan hij/zij zich vrijer bewegen en veel duidelijker zijn/haar per-soonlijke standpunten naar voren brengen. Een stem van uit de studentenpopulatie die dan wel gehoord wordt. Het grote nadeel van dit systeem is dat het advise-rend student-lid niet democratisch gekozen wordt en dat dus het democratische stelsel, waarmee de RUG zo vertrouwd is, het onderspit moet delven. Een monddode vertegenwoor-diger van de democratie versus een sprekende ongekozen vertegenwoordiger. Uiteraard is het bovenstaande probleem hier ietwat zwart-wit uiteengezet. Het is echter wel een probleem waar het College van Bestuur en de universiteitsraad binnenkort mee te maken zullen krijgen. Mijn voorkeur gaat uit naar een student, voorgedragen door de U-raad enerzijds en de adviserend student-leden van de faculteits-besturen anderzijds, die behalve de ‘Groningse student’ vertegen-woordigt in het CvB, ook zijn eigen mening mag geven. Of het CvB en de U-raad hier ook op zullen uitko-men, is de vraag, maar dankzij ons harmoniemodel zullen zij tussen deze zwarte en witte uitersten een mooi grijs midden vinden.

Erik Verdonk,Oud student-lid van het Presidium

15 oktober 2009, nr. 45

Allemaal perspectieven Ligt Groningen verder af van de

Randstad, dan dat de Randstad van Groningen af ligt? Volgens de ideeën van economisch geo-graaf Philip McCann zou dat best eens kunnen. Het is maar vanuit welk perspectief je ernaar kijkt.

McCann (44) is een van de topweten-schappers voor wie de RUG extra geld beschikbaar heeft gesteld. Elke faculteit kan een coryfee benoemen op een van de negen University of Groningen Endowed Chairs, negen eervolle leerstoelen. Op 1 augustus jongstleden is McCann aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschap-pen met zijn werk begonnen.Eerder was de in Cambridge opgeleide en gepromoveerde economische geo-graaf hoogleraar aan de University of Reading in Engeland en de University of Waikato in Nieuw Zeeland. Hij vervulde

gasthoogleraarschappen in de VS, Ja-pan, Thailand en Italië. Wat trekt hem aan in Nederland? ‘Allereerst is Neder-land internationaal gezien als geheel erg sterk in de geografie,’ zegt McCann. ‘Daarbinnen heeft Groningen een uitste-

kende reputatie. Bovendien is de onder-zoeksomgeving in Nederland een van de beste ter wereld. En ik heb hier veel per-soonlijke contacten. Ik ben hier al vaak geweest, om les te geven, congressen te bezoeken en bij promoties.’Maar er is meer dat hem aanspreekt: ‘Vanuit ons vakgebied is Nederland een interessant geval. Zo zit alles in dit land erg dicht op elkaar. In dat opzicht ver-baast het me dat mensen in het Westen denken dat Groningen ver weg ligt. Voor Groningers is Amsterdam al minder ver en voor mensen uit Londen of New York is een afstand als van Amsterdam naar Groningen als forens te bereizen. Je per-spectief bepaalt hoe je er tegenaan kijkt. De ruimtelijke structuur en de infra-structuur hebben een enorme invloed op de manier waarop we leven, functi-oneren, op hoe de samenleving werkt. Prachtig om te bestuderen.’Het door de McCann geconstateerde onderscheid tussen internationale ste-delijke knooppunten en periferieën overal ter wereld was voor hem aan-leiding zich af te zetten tegen Thomas Friedman: ‘De opvattingen die de colum-nist van de New York Times Friedman in zijn boek The world is flat beschrijft, hebben veel invloed onder zakenleiders en politici. Tegelijkertijd zijn ze funda-menteel verkeerd. Weliswaar wordt een aantal landen in onder meer technisch en economisch opzicht langzaam gelijk aan elkaar, en doen ze mee met de glo-balisering, zoals China en India – dat is wat Friedman beweert – maar voor veel andere plekken geldt dat niet. Denk aan Afrika, delen van het Midden-Oosten en vele andere periferieën. Hierdoor neemt de ongelijkheid juist toe en is de wereld helemaal niet plat. Er doen zich concen-traties voor op knooppunten, maar tus-sen de mazen van het netwerk dat ont-staat, gebeurt veel minder. Economisch geografen weten dat veel mechanismen van de globalisering omgekeerd zijn aan wat Friedman beweert.’McCann beziet de wereld graag vanuit uiteenlopende standpunten: ‘Japanners en zelfs Engelsen kijken ergens vaak anders tegenaan dan Nederlanders, dat begrijpt iedereen. Vanuit verschillende invalshoeken kun je weliswaar over de-zelfde dingen spreken, maar wat we er-onder verstaan, kan flink uiteenlopen. Dat meerdimensionale perspectief is bij veel sociale en omgevingsvraagstukken erg belangrijk. Dat hoop ik studenten en wetenschappers dan ook bij te brengen.’

Respons enquête 51%In september is aan alle medewerkers van de RUG een mail gestuurd met een link naar de online personeelsenquête 2009. Met de enquête wil de afdeling P&O van de RUG in kaart brengen hoe tevreden de medewerkers zijn. Inmid-dels kan de vragenlijst niet meer worden ingevuld. De respons bedroeg 51%, een percentage waarover de organisatoren van de enquête tevreden zijn. Met het invullen van de vragenlijst maakten me-dewerkers kans op een boekenbon. De winnaars van de bon hebben intussen bericht ontvangen. In november zullen de resultaten van de enquête via inter-netrapportages en een schriftelijke sa-menvatting worden verspreid. Op basis van de resultaten worden gerichte ver-beteracties (zowel RUG-breed als per fa-culteit) opgezet. Begin 2010 zal hierover meer bekend worden gemaakt.

Bij Bedrijfskunde en Psychologie schreven zich veel meer eerste-jaars in dan verwacht. Wat zijn daarvan de gevolgen?

‘Zo’n grote toeloop hadden we niet verwacht,’ zegt Kees Praagman, portefeuille houder onderwijs van Eco-nomie en Bedrijfskunde. ‘Bij de Engels-talige opleiding hielden we rekening met een toename tot zo’n 250 studen-ten, dat werden er 360. Bij de Neder-landstalige opleiding zaten we vorig jaar op een kleine 300, terwijl we nu op 380 uitkomen.’De toename van het aantal eerstejaars bij Psychologie is bijna even spectacu-lair, vertelt hoogleraar en onderwijs-directeur Addie Johnson: ‘Onze Engels-talige opleiding begon vorig jaar met 145 studenten. We koersten op 200, maar dat werden er 240. In het Neder-

landstalige programma hadden we de laatste jaren gemiddeld zo’n 550 eerste-jaars. Vorig week stond de teller op 620.’Beide faculteiten staan voor de taak al die extra studenten onder te brengen. ‘En dat kunnen we eigenlijk niet aan,’ zegt Praagman. ‘Het levert problemen op met het rooster, je moet voldoende zalen hebben en voldoende personeel. Voor het eerste half jaar hebben we het allemaal opgelost, netjes opgelost, want we willen niet terugvallen op massalere lesvormen die we de afgelopen jaren met succes hebben bestreden. Helaas hebben we hiervoor wel moeten inte-ren op de onderwijstijd van het volgend half jaar. Eigenlijk is het probleem naar voren geschoven. Om ook volgend half jaar onderwijs te kunnen draaien, heb-ben we meer personeel nodig en dat is lastig te vinden.’Johnson: ‘Het is erg krap, maar tot nu toe

hebben we alle dreigende problemen kunnen voorkomen. Gelukkig hebben we nu de beschikking over het gebouw in de Bloemstraat, een prachtige locatie waar iedereen graag lesgeeft. Ik heb wel nieuwe docenten moeten aanstellen, tij-delijke docenten, al zij die bij ons redelijk eenvoudig te vinden.’

GissenNaar de oorzaak van de populariteit van beide studies is het gissen. ‘Misschien dat de studenten van de Engelstalige opleiding het afgelopen jaar hebben doorverteld hoe leuk het was,’ zegt Johnson. ‘Het zou ook door de dubbele lichting studenten kunnen komen die van de Duitse gymnasia komt – 90 pro-cent van de psychologiestudenten in de Engelstalige opleiding is Duits.’ Praag-man heeft geen verklaring voor de grote instroom: ‘De wetmatigheden die je denkt waar te nemen, lijken anders dan we dachten.’Duidelijk is volgens zowel Johnson als Praagman wel dat de grote toeloop on-wenselijk is. De komende weken voeren ze druk overleg over oplossingen.

Prof.dr. Philip McCann

Evaluatie Studielink Op een tweetal knelpunten na

is de aanmelding inschrijving via Studielink en het nieuwe Studenten Inschrijf Systeem (SIS) van de RUG voor het studiejaar 2009-2010 goed verlopen.

Studielink is het nieuwe aanmeldings-systeem voor het hele Hoger Onderwijs in Nederland, waarbij de RUG sinds mei 2009 is aangesloten. ‘De inschrijving van internationale studenten en van loting-studenten ging moeizaam,’ zegt Noor van Schaik, hoofd Informatie & Admini-stratie van de RUG, ‘maar verder verliep het behoorlijk goed. Het probleem met de internationale studenten ontstond toen het online aanmeldings- en toela-tingssysteem voor deze studenten lastig op ons SIS bleek aan te sluiten. En het probleem met de lotingstudenten had onder meer te maken met de complexi-teit van de lotingprocedure en met niet te halen deadlines van de IB-groep.’

Stroom mailtjesBehalve over oplossingen voor de ge-constateerde problemen, wordt ook over andere verbeteringen nagedacht: ‘Zo willen we iets doen aan de grote stroom mailtjes van Studielink waar studenten gek van schijnen te worden,’ zegt Van Schaik. ‘Daarnaast zal Studie-link gebruikt gaan worden om studen-ten van informatie over opleidingen te voorzien. Dat is nog een hele klus. De faculteiten zullen daar nauw bij betrok-ken worden.’

Studentenpsychologen verhuizen

Bedrijfskunde en Psychologie worstelen met grote toeloop

Vanaf 7 oktober zijn de Studentenpsychologen gehuisvest aan de Uurwerkersgang 10, in het pand waar het Studenten Service Centrum is gevestigd. De verhuizing is de eerste fase van een plan waarin de diensten Studentendecanen, Studieondersteu-ning en Studentenpsychologen samen onder een dak komen. Behalve de locatie verandert er niets aan de dienstverlening voor studenten.Studenten kunnen bij de Studentenpsychologen terecht voor individuele gesprek-ken voor onder andere de volgende problemen: studeren en studiekeuze, omgaan met anderen, de relatie met ouders, spanningen en angsten, depressiviteit.n Uurwerkersgang 10, tel: (050) 363 5544, studentenpsychologen@rug.nl

© Elmer Spaargaren

Pagina onder verantwoordelijkheid van de Afdeling Communicatie RUG, telefoon (050) 363 5445 of communicatie@rug.nlPagina onder verantwoordelijkheid van de Afdeling Communicatie RUG, telefoon (050) 363 5445 of communicatie@rug.nl

Informatie voor studenten en medewerkers > www.rug.nl/extra

| r e p o r t | It’s the latest trend in aerobic fitness: Zumba, a workout consisting of rapid dance moves to “exhilarating music.” UK reporter Elisabeth Oosterling joined a Zumba course with student sports organization ACLO: “I trip and try not to look at myself in the mirror.”

By ElisaBEth OOstErling

Wearing scruffy Adidas trainers and a red tracksuit, I’m standing in front of the Danszaal of the Wil-lem-Alexander Sportcentrum. This is where student sports organization ACLO provides Zumba lessons eve-ry Thursday and Saturday: an hour of hopping and jumping to “exhil-arating music” and, in the process, burning hundreds of extra calories. On its website, ACLO praises the “amusing moves” through which “you won’t even notice that you’re participating in extreme exercise!”

Just after 2 p.m., dozens of stu-dents are standing scattered through the hall. Instructor Sandra van der Waal is a bit nervous, she admits. This is the first Zumba les-son she’ll be teaching. Fortunately a more experienced teacher will be dancing too. Summer beats fill the Danszaal. Everyone walks without going anywhere. Then a step to the left, one to the right and some wav-ing of arms. “A little quicker now!” The music almost drowns out Van der Waal’s voice. Feet hit the floor simultaneously, steps become leaps. The whole group makes a move that seems to be copied straight from a music video.

I look around me, amazed and be-wildered. How do all these people know what to do? “Woo woo”, the music booms. Sweat is pouring off my temples. “Left, left, close, hop”, I mumble to myself. Now I really don’t have a clue about what to do anymore. I make a half-hearted at-tempt to at least move in the same general direction as all the other people in the group. My only aim now is not to bump into anyone. I

duck to evade someone’s arm.The song fades and a sudden si-

lence hits the dance hall. Water bot-tles are taken from bags and after a few brief moments, the group is ready to continue. I walk to my bag as well and drink some water – very slowly. This is hard, but not impos-sible, I say to myself. I will survive.

The music starts again. A jump, a step to the right, one foot against the other. “Are you okay?” The in-structor casts a worried look over her shoulder. “Yes”, I scream, even

though I have completely lost track of the music. In the mirror I watch us all stepping, jumping and wav-ing at exactly the same time. It actu-ally looks good, apart from that girl in the red tracksuit... Oh wait, that’s me. My reflection moves awkward-ly to the left. My moves look noth-ing like the firm steps the instruc-tors are making. Pulsating beats roll from the speakers. Sweat is running down my back. This is ter-ribly strenuous! I can’t make any of the supple moves the girls in front of me make and trip over my feet.

“Right!”, Van der Waal yells, as the music stops again, “are you guys a bit warm now?” Oh dear, is this on-ly the warming-up?

As it turns out, the moves can go a lot faster. A complete choreography is being danced. I stumble again and try not to look at myself in the mirror. Then butt moves are intro-duced to the routine. Okay, this is it. I decide for once to take advan-tage of being a journalist. I plump down on the nearest bench and grab my note pad. This journalist has to

take notes. I’m not sure of what ex-actly, but I fake my most philosoph-ical look and start writing. There are a lot of hip movements going on, song after song. I see T-shirts slow-ly getting darker and heads turn-ing red.

The music changes and the group crouches down. My feet tap. The enthusiasm is contagious. I jump up. All those Saturday nights in Shadrak are finally paying off! I recognize this! These are the cool moves of rappers. I turn and throw my hands in the air. I feel my heart pounding in my throat. The early hours of the morning in party club Shooters seem to have been useful too. The Grease medley! Twisting and jiving is easy for me. I pretend to be John Travolta on a tropical is-land.

Even the cooling down is one flu-id choreography. I’m exhausted, but I’ve lost almost a thousand calories. I console myself with that. Instead of bottles, towels appear from the bags. The girls talk brightly. “You must have rehearsed this a million times”, I ask one of them hopeful-ly. “Oh, no”, the girl answers smil-ing, “this is only my second les-son. It’s just copying the others!” Van der Waal seems happy too. She thinks her first lesson went pretty well. “Nobody noticed the few mis-takes!” Then she looks at me pit-yingly. “We offer Zumba Gold as well”, she whispers to me, “that’s for people over fifty, or those who are a little less, uh, elastic in the hips.”

Beaten by the butt moves|_ Trying out Zumba, the new rage in aerobic fitness

Zumba lesson at the ACLO. Photo Pepijn van den Broeke

| b a c k g r o u n d | Zumba is new, it’s spreading like wildfire and it’s big busi-ness. A quick guide to Zumba.

By ElisaBEth OOstErling

It’s summer in gyms all around the globe. But who do we have to thank for these tropical moves? Zumba was invented by a Colom-bian named Alberto ‘Beto’ Perez, a dancer and choreographer who has worked for celebrities like Shakira.

A new hype is often accompa-nied by a nice anecdote on its or-igins. That’s also true in this case. According to legend, Perez forgot to bring the right music when he

was supposed to teach an aerobics class. He then simply used the mu-sic he had with him. It was a huge success. Perez named his inven-tion Rumbacize and took it to the United States. There, the name was changed to Zumba, which rough-ly means ‘moving fast and having fun’. While Perez at first mainly danced to Latin music, soon sal-sa, merengue, flamenco and sam-ba were integrated as well. Today even more styles have been added, including hip hop.

According to webshop Tell Sell, Zumba is “the only fun way to lose weight”. They offer a Zumba package containing a DVD, so you can imitate Perez’s moves to get “the sexy and flat six-pack tummy

you’ve always wanted” in no time. All this for only EUR 79.95, dumb-bells included.

The official Zumba site claims that the sport is “spreading like wildfire, and positioning itself as the single most influential move-ment in the industry of fitness”. Every serious fitness club seems to offer a Zumba class these days.

In Groningen there are only two words you’ll have to remember: Marlon Connor. Zumba instruc-tor Sandra van der Waal: “Marlon is quite a Zumba guru.” Van der Waal and Connor are colleagues at Zumba Holland, which offers nearly twenty-five training ses-sions a week in Groningen. There

are about ten coaches at Zumba Holland and they recently decid-ed to expand.

“We teach enormous groups”, Van der Waal explains, “seven-ty, sometimes even eighty danc-ers. And they just keep coming!” She has been zumbaing for about a year now and received her teach-ing certificate a few weeks ago.

Zumba dancers are active peo-ple and they love their sport. The teacher who helped Van der Waal with her first lesson laughs. Of course she teaches, but she also tries to zumba daily herself. “It’s hard sometimes, because I have two children. But it’s great! Think-ing about nothing, emptying my mind. Just zumbaing!”

Zumba: empty your mind and go!

UK 8 - 15 OCTOBER 2009 I N T E R N A T I O N A L P A G E 19

DiwaliJoin Indian Students Association GISA for the celebration of Diwali on 24 October. Diwali – or Deepawali – is the most important religious festival in the Indian calendar. It is cel-ebrated throughout the Indian subcontinent by Hindus, Sikhs, Jains and Buddhists.Highlights of the GISA Diwali celebration include traditional music, Bollywood dance and – obviously – delicious Indian food.For more information and tickets (EUR 15) go to: www.gisa-rug.nl

DSBEarly on Monday morning, the Dutch central bank, De Nederlandsche Bank (DNB), announced it would institute a so-called emergency regu-lation regarding DSB Bank. The regulation effectively means that the bank is in de-ferment of payment, a meas-ure taken to avoid bankrupt-cy. Since 1 October, around EUR 600 million, of a total balance of about EUR 4.2 bil-lion, has been withdrawn from the bank.

DSB, named after its found-er Dirk Scheringa, formerly an assistant accountant and police constable, is famous for sponsoring speed skat-ers and the AZ football team, winners of last year’s football competition.

Over recent years, the bank has been no stranger to con-troversy. It was criticized for the aggressive ways it sold loans and mortgages. The catch was that loans came with expensive insurance policies which DSB received high commissions for. Mean-while, its customers were obliged to borrow more mon-ey than their homes were worth, in order to pay for the insurance.

DSB was not a victim of the credit crisis. The bank got in-to trouble after a pressure group fighting for disgrun-tled DSB customers called on all DSB customers to with-draw their money. [ ERNST AR-

BOUw ]

What the

bleepis...?

Diwali

| i n t e r v i e w | 2009 is not only Darwin Year, Braille Year and the International Year of Astronomy. It is also the Interna-tional Open Access Year. And next week is Open Access Week. Underwhelmed? No idea what Open Access is? You’re probably not the only one.

By RENé FRANSEN and ERNST

ARBOUw

Pray tell: What on Earth is Open Access?Scientists write scientific papers about their research and these pa-pers are subsequently published in scientific journals. To be published is vital for a scientist: Publish or perish, the worn out, but nonethe-less very true maxim goes. Usually, the scientists hand over the copy-right of their articles to the journal’s publisher. Sometimes they even pay a page charge to have them pub-lished.

But then something strange hap-pens: the very same universities that provide content for the scien-tific journals have to pay a hefty subscription fee to the publishers. And as on the one hand there are relatively few scientific publish-ers – the largest publisher, Elsevi-er, has a market share of 25 percent, with competitor Springer hot on its heels – and on the other hand scien-tists and universities are very much dependent on the journals, mar-ket forces push up the subscription fees. Which in turn causes budget-ary problems for the university li-braries. And which makes access to the journals unaffordable for schol-ars in developing countries. And which bars ‘normal’ people – non-academic researchers, doctors in smaller hospitals, patient support groups, interested lay people and journalists – from accessing them.

Open Access is an alternative to the traditional publishing system which addresses these problems. Most Open Access journals are published online and can be read without charge. Some of the jour-nals also appear in print, for which a subscription fee must be paid, but in essence reading Open Access lit-erature is free.

Some of the regular journals pro-vide an alternative form of Open Access by making their journals available to the public six or twelve months after they are first pub-lished.

But if it’s free, who is paying for it?Open Access journals usually ask the authors for a fee that covers the cost of reviewing, editing and (e-)publishing. This sounds like a bad deal for the scientists, but the idea is that part of the library budget will flow back to research and pay for the extra expense.

I can’t imagine that researchers are very enthusiastic about paying an extra charge to have papers published…

You may be right. It could be ar-gued that scientists are being asked to solve a budget problem for the li-braries by chipping in some of their own money. On the other hand: the very reason that university librar-ies subscribe to scientific journals in the first place is… Well, you get the point.

Perhaps a bigger problem lies in the fact that scientific publications are rated by their so-called impact factor, which gives an indication of a journal’s importance or impact, if you like. Especially in the early days of Open Access, around ten years ago, most online journals had a low impact factor.

But how do you change the percep-tion within the scientific commu-nity?A number of Open Access journals – most notably the Public Library of Science, usually abbreviated to PLoS – have become very popular, and their impact is rising steadily. The general idea is that, given time, OA journals’ impact factors will im-prove.

To speed things up, some funding agencies like the Wellcome Trust in Britain now have rules that sci-entists who receive research grants from them should publish in Open Access journals. The European Un-ion has set similar rules as part of a pilot project for some 7th Frame-work Programme grants. The idea is that the results of publicly fund-ed research should be freely avail-able.

How are universities responding?Prestigious American universities such as Harvard University and the Massachusetts Institute of Tech-nology have adopted a rule that all their research has to be published in OA journals. A scientist who wants to publish in a non-OA jour-nal has to ask the Dean for special permission.

The equally prestigious Max Planck Society in Germany has sim-ilar rules. It is also the initiator of the so-called Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the Sciences and Humanities of which the University of Groningen is one

of the 264 signatories. The Berlin declaration states that its signato-ries commit to implementing Open Access, but the University of Gron-ingen, which signed the document in 2005, has not yet defined a clear policy on the subject, although the next Strategic Plan does state that publications should be in OA jour-nals when possible. The Head Li-brarian managed to get that in – the Board of the University hadn’t quite thought that far ahead.

The Dutch Ministry of Education, Culture and Science is currently al-so working on an OA policy, sourc-es say, but it is not yet clear what this policy will look like.

Interesting. Where do I learn more?Glad you ask. It’s Open Access Year, and next week will be Open Access Week. The University Library has organized several meetings and lec-tures on this theme. You can find the full programme at www.rug.nl/bibliotheek/openaccessweek. For the Berlin Declaration and its signa-tories, surf to: oa.mpg.de/openac-cess-berlin/berlindeclaration.html

Illustration René Lapoutre

Flasher harasses Chinese studentsPolice in Groningen are look-ing for a man who has harassed at least eight Chinese students over the last few weeks. Accord-ing to a police spokesperson, the man approaches female students

to ask directions, and then ex-poses himself and masturbates. The man has been seen near the Selwerd flats, where many Chi-nese students live.

A Groningen police student li-aison officer recently discussed the problem with the Association of Chinese Students and Schol-

ars in Groningen (ACSSG). “Un-til now, only two of his victims have reported the matter to the police. we hope that other stu-dents who have been harassed will also come forward”, a police spokesperson said. ACSSG chair Dr Ning Ding says the man prob-ably drives a white van. “But I

also hear he may be using a red family car”, she says. The police could not confirm the car’s mod-el or colour. They were also una-ble to provide a clear description of the man. “I hope more witness-es come forward and perhaps can give us the car’s registration number”, the spokesperson said.

Sharing science for free

20 I N T E R N A T I O N A L P A G E UK 8 - 15 OCTOBER 2009