Uitwisseling van stoffenUitwisseling van stoffen

Hoe sneller hoe beter!Hoe sneller hoe beter!

Het zeven van zandHet zeven van zand

• Stel je wilt 200 emmers met zand Stel je wilt 200 emmers met zand zeven. Je hebt de onderstaande zeven. Je hebt de onderstaande zeven hiervoor beschikbaar:zeven hiervoor beschikbaar:

• Welke gebruik je?Welke gebruik je?

A

C

B

Oppervlakte is belangrijkOppervlakte is belangrijk

• Natuurlijk zeef C. Hoe groter het Natuurlijk zeef C. Hoe groter het oppervlakte van je zeef, Hoe sneller oppervlakte van je zeef, Hoe sneller het zeven gaat.het zeven gaat.

– DusDus: Oppervlakte is belangrijk bij het : Oppervlakte is belangrijk bij het uitwisselen van stoffen!uitwisselen van stoffen!

KippenKippen

• Stel je hebt 200 kippen. Je hebt drie Stel je hebt 200 kippen. Je hebt drie rennen waar de kippen in kunnen rennen waar de kippen in kunnen leven. De ren waar de kippen nu in leven. De ren waar de kippen nu in zitten moet worden schoongemaakt zitten moet worden schoongemaakt en je wilt de kippen naar één van de en je wilt de kippen naar één van de andere twee rennen brengen. Je hebt andere twee rennen brengen. Je hebt weinig tijd dus het moet zo snel weinig tijd dus het moet zo snel mogelijk.mogelijk.

Schoon te maken ren. A

B

BoompjeNaar welke ren breng je de kippen?

AfstandAfstand

• Natuurlijk breng je de kippen naar Natuurlijk breng je de kippen naar ren A. Die is dichtbij dus dat gaat ren A. Die is dichtbij dus dat gaat sneller.sneller.

– DusDus: de afstand bepaalt mede de : de afstand bepaalt mede de snelheid van de uitwisseling van stoffen.snelheid van de uitwisseling van stoffen.

BadeendjesBadeendjes

• Stel je hebt een bad met badeendjes. Stel je hebt een bad met badeendjes. Je laat de badeendjes willekeurig Je laat de badeendjes willekeurig drijven vanaf één punt. Je wilt zien drijven vanaf één punt. Je wilt zien hoe snel er 5 van de badeendjes aan hoe snel er 5 van de badeendjes aan de overkant van het bad zijn.de overkant van het bad zijn.

• Wanneer gaat dit het snelst: als je 10 Wanneer gaat dit het snelst: als je 10 badeendjes loslaat of 200?badeendjes loslaat of 200?

ConcentratieverschilConcentratieverschil

• Als je er 200 loslaat zal dit Als je er 200 loslaat zal dit waarschijnlijk het snelst gaan.waarschijnlijk het snelst gaan.

– DusDus: Hoe groter het : Hoe groter het concentratieverschil hoe sneller de concentratieverschil hoe sneller de uitwisseling van een stof zal uitwisseling van een stof zal plaatsvinden.plaatsvinden.

Wet van FickWet van Fick• Dit alles noemen we de wet van Fick:Dit alles noemen we de wet van Fick:

x = O * (Cx = O * (C22 – C – C11)) / l * Dc/ l * Dc

X = de diffusiesnelheid van een stofX = de diffusiesnelheid van een stof

O = oppervlakte waarover de stof diffundeertO = oppervlakte waarover de stof diffundeert

C2-C1 = verschil in concentratie tussen het C2-C1 = verschil in concentratie tussen het beginpunt en het eind punt van de diffusiebeginpunt en het eind punt van de diffusie

L = afstand waarover de diffusie plaats vindt.L = afstand waarover de diffusie plaats vindt.

Dc = is de diffusieconstante. Deze is afhankelijk van Dc = is de diffusieconstante. Deze is afhankelijk van de afstand, temperatuur, molecuulgrootte, etc.de afstand, temperatuur, molecuulgrootte, etc.

Ademhaling bij vissenAdemhaling bij vissen

• Vissen ademen met kieuwen. Hierbij Vissen ademen met kieuwen. Hierbij laten ze zuurstofrijk water langs laten ze zuurstofrijk water langs zuurstofarm bloed stromen. Het doel zuurstofarm bloed stromen. Het doel is natuurlijk om zoveel mogelijk is natuurlijk om zoveel mogelijk zuurstof op te nemen zo snel mogelijk.zuurstof op te nemen zo snel mogelijk.

• Wat voor eigenschappen verwacht je Wat voor eigenschappen verwacht je daarom bij kieuwen? (wet van fick!!)daarom bij kieuwen? (wet van fick!!)

Ademhaling bij vissenAdemhaling bij vissen

• Eigenschappen van kieuwen:Eigenschappen van kieuwen:– Groot oppervlakGroot oppervlak– Groot concentratieverschil (zuurstofrijk Groot concentratieverschil (zuurstofrijk

water met zuurstofarm bloed)water met zuurstofarm bloed)– Dunne scheiding tussen de haarvaten Dunne scheiding tussen de haarvaten

en het water.en het water.

ConcentratieverschilConcentratieverschil

• Hoe langer je het concentratieverschil Hoe langer je het concentratieverschil in stand houdt hoe meer stof in stand houdt hoe meer stof uitgewisseld kan worden.uitgewisseld kan worden.

– Tegenstroomprincipe!Tegenstroomprincipe!

• http://www.bioplek.org/animaties%20onderbouw/gaswisselingvis.html