UITGEVERIJ & IMPORTEUR 25 maart en 1 april 2011 Johan de Koning WPG Uitgevers België nv.

UITGEVERIJ & IMPORTEUR

25 maart en 1 april 2011Johan de Koning

WPG Uitgevers België nv

De uitgeverijUitgever en importeur

Ideologie en inspiratieDe marktMarktaandelen algemene markt aanbieders

De uitgeverij als ondernemingOmvang van de algemene marktHet boek tussen object en toegevoegde waardeStructuur WPG Uitgevers Belgie

De uitgeverij: exploitant van copyrights of cultureel producent?

De markt: uitgeven in het donkerVan zolderkamerdichter tot celebrityHoe vindt het boek zijn lezer?Verhouding Nederland – VlaanderenPapier of digitaal

De uitgeverij

Auteur

Verkoop/Marketing Markt

Uitgeverij

Missie van WPG Uitgevers Belgie:Het creëren en aanbieden van zingeving, inspiratie, en verstrooiing als eerste partner

voor auteurs, retail en lezers in het Nederlands taalgebied.

Schoonheid, relevantie en inzicht

A – W - S

Algemeen:• Ideologisch geïnspireerde informatiegroep• Familiebedrijven • Import en uitgeverij onlosmakelijk verbonden• Bloeitijd Vlaamse uitgeverij tijdens WO II:

geen import uit Nederland• 1940 : 275 titels in VL• 1943 : 742 titels in VL• 1938-1944 : van 10.000 naar 2.000 in NL

• Export problemen na WO II

1. Uitgever en importeurIdeologie en inspiratie

Algemeen:• Professionalisering Nederlandse

uitgeverijen uitgeverijen met familiale aandeelhouders verdwijnen

• Concernvorming Nederlandse uitgeverijen

• Gebrek aan investeringen door Vlaams kapitaal

• Verdwijnen van Vlaamse uitgeverijen in periode van toenemende welvaart (Heideland Orbis, Desclée De Brouwer,…)



Oprichting De Standaard NV (krant, boekhandel en uitgeverij)

Oprichting Scriptoria NV (Standaard Uitgeverij en Standaard Boekhandel)

Faillissement krant: Scriptoria wordt verkocht aan Bürhmann Tetterode (grafische groep NL), krant wordt gered door VUM

Opsplitsing van Scriptoria in 2 onafhankelijke bedrijven. Standaard Uitgeverij wordt enige malen verkocht

1919

1967

1976

1981


Manteau wordt imprint van Standaard Uitgeverij

Standaard Uitgeverij/Manteau wordt onderdeel van PcM Algemene Boeken (A.W.Bruna, De Boekerij, J.M. Meulenhoff, Prometheus/Bert Bakker, Het Spectrum, Unieboek)

Meulenhoff/Manteau imprint van Standaard Uitgeverij

Van PCM naar De Persgroep

1986

1994

2003

2009


Van De Persgroep naar WPG

Verkoop en marketing activiteit van WPG Uitgevers NL wordt samengevoegd met Standaard Uitgeverij nv

Standaard Uitgeverij nv wordt WPG Uitgevers Belgie nv

Meulenhoff/Manteau wordt De Bezige Bij Antwerpen

Ludion wordt een imprint van WPG Uitgevers Belgie nv

2010

2010

Naast eigen uitgeverij verzorgt SU ook import voor Nederlandse (zuster)maatschappijen

ZNU 100% aandeelhouder Standaard Boekhandel1932

19381971-78

1986

De 21 jarige Waalse Angèle Manteau start “Algemene Importboekhandel A. Manteau”

Eerste uitgavenElsevier Brussel-AmsterdamLeegloop ManteauManteau wordt imprint van SU


Kenmerken:• Overvol langs aanbodzijde:

nieuwe titels in 2007 18.000 / in 1932 329

• 113 aanbieders 34 importeurs 21 wetenschappelijk- en educatieve

uitgevers 11 informatieve uitgevers 47 algemene uitgevers

1. Uitgever en importeurDe markt


Kenmerken:• Onevenwicht

retailstructuur

% TotaalBoekhandelStandaard Boekhandel 41Fnac 9Colibro 6Club 2ECI 1Overige 10

GrootdistributieMakro 4Carrefour 4Overige 2

Groothandel 8

Direct 2Special Sales 9Ramsj 2TOTAAL 100


Kenmerken:• Genres

% Totaal

Strips 12,0Non Fictie Informatief 14,0Non Fictie Vrije Tijd 24,0Fictie en Lit. Non Fictie 24,0Kinderboeken 24,0Overige 2,0

TOTAAL 100,0

Kenmerken:• Leenvergoeding• Vaste boekenprijs• Beperkte oppervlakte• Vermindering aantal winkelpunten• Belang van het niet-boekhandelskanaal• Afwezigheid Nederlandse ketens


1. Uitgever en importeurMarktaandelen algemene markt aanbieders

WPG6%

VBK13%

SU (Pers-groep)20%

Lannoo18%

Denis10%

ZNU9%

Balloon Books5%

Davidsfonds/Agora4%

Andere15%

VL voor overname

Lannoo21%

VBK13%

SU (WPG)23%

Denis10%

ZNU9%

Balloon Books5%

Davidsfonds/Agora4%

Andere15%

VL na overname

WPG12%

VBK23%

PCM (Persgroep)16%

Andere49%

NL voor overname

WPG18%

VBK23%

Lannoo11%

Andere48%

NL na overname

De Markt

19,1 19,9

6,6 7,2

11,910,5

4,2 4,3

11,813,2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

WPG eigen WPG import Lannoo eigen Lannoo import VBK

GfK marktaandelen in %

2009 2010

De Markt

25,727,2

16,1 14,8

11,813,2

0

5

10

15

20

25

30

WPG Lannoo VBK

GfK marktaandelen in %

2009 2010

• Vermoedelijke omvang – netto omzet Vlaanderen 130 miljoen 28 % Nederland 338 miljoen 72 % Totaal 468 miljoen 100 %

• Aandeel Nederlandse import in Vlaanderen: +/- 40 %

2. De uitgeverij als onderneming Omvang van de algemene markt


• Economisch kleine sector:+/- 2500 mensen - totaal 315 mio netto omzet

• 43 mio exemplaren• S boeken: 70 mio netto• W boeken: 115 mio netto• A boeken: 130 mio netto• Klein speelveld voor de Vlaamse uitgevers

(60% 80 mio) Import noodzakelijk

• Beperkte markt resulteert in beperkt risico (weinig vertalingen, breed fonds en import)

• Export naar Nederland


• Auteur en/of uitgever gedreven onderneming

• Vertalen of creëren• De uitgeverij als selectiebureau• De toegevoegde waarde van de uitgever• Opvoeding of ontspanning en informatie?

(need to have & nice to have)

2. De uitgeverij als ondernemingHet boek tussen object en toegevoegde

waarde

• Selectie/creatie• Redactie• Vormgeving• Productie• Marketing• Verkoop


waarde

Structuur WPG Uitgevers België

Algemeen directeurSecretariaat

Directeur Uitgever Marketing & Sales Directeur Informatieve Uitgaven Finance & Facilities Grafische InkoopSecretariaat Secretariaat Secretariaat Financieel directeur Manager G.I.

Senior uitgever Sales Manager Uitgeefredactie Hoofdboekhouder Grafisch inkoperUitgever Account Mgmt Boekhandel Redactie BoekhoudingRedactie Merchandisers Marketing & Sales Personeelszaken

Uitgever strips Account Mgmt Grossiers & WH Account MgrsRedactie Merchandisers Sales Support

Uitgever jeugd Account Mgmt New BusinessRedactie Merchandisers

Sales SupportIn-store solutions

Marketing ManagerPromo AUPromo SKDE-marketing & nieuwe media

Special Sales

2. De uitgeverij als onderneming

Prijsstelling (kostenstructuur van de uitgeverij)106 incl. BTW100 excl. BTW46 % retailkorting54

13 % auteursrechten24 % productiekosten 4 % distributiekosten13 Toegevoegde waarde

4 % promotiekosten3 % pers + overige kosten6 % Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen en belastingen


waarde

Waardedrijvers:Oplage (hoe hoger hoe lager de kostprijs/ex.)MarketinggeldMogelijke impact digitale boeken op waardeketen


waarde


waarde

Calculatie• Opstartkost: Vertalingen / Tikwerk /

Illustratierechten / Afkoopsom / OCR• Redactie• Prepress: Scanwerk / Tekenwerk / Kaftontwerp /

Opmaakstramien / Zetwerk / Kleurproeven• Druk: Offsetdruk / Rotatiedruk/ Digitale druk /

Kopies / CD-duplicatie / Afwerking van het boek / Papier / Uitbelichten films/POD/App

• Afwerking: CD insteken bij boek / Sealen / Manueel werk / Stickeren

• Co-editie

• Merken Uitgever als merk


waarde


waarde

• Merken Uitgever als merk

• Bezige Bij• Arbeiderspers• Lannoo• Penguin• Gallimard• Suhrkamp• Meulenhoff

• Merken Auteur als merk


waarde

• Merken Reeks als merk


waarde

3. De uitgeverij: exploitant van copyrights of cultureel producent?

• De relatie met de auteur staat centraal • Juridische en feitelijke relatie met auteurs

• Toegevoegde waarde in redactie (meer dan taalredactie)

• Toegevoegde waarde in marketing & verkoop

Het auteurscontract• Alle niet expliciet overgedragen rechten blijven

bij auteur• De uitgever heeft het recht om voor een

bepaalde duur een bepaalde tekst in een bepaalde vorm tegen een bepaalde vergoeding te exploiteren

• Toenemend belang van afgeleide rechten


• Zakelijker wordende relatie (agenten, managers) hogere royalties, hogere voorschotten

• Voor internationale auteurs is lokale persoonlijke band minder belangrijk

• Koop internationale rechten moeilijk voorspelbaar : Dan Brown, Hosseini, Jamie Oliver, J.K. Rowling, Nicci French, Stieg Larsson, Zafon



• Evans, Paardenfluisteraar :Hfl 100.000, • Even grote successen Redfield, De Celestijnse

beloft en Chang, Wilde Zwanen: Hfl 10.000• Koop op proposal

Tony Blair, Memoires € 135.000, Mevrouw Blair € 50.000

• Zoe Ferraris, Finding Nouf € 70.000• Gautam Malkani, Londonstani € 50.000

,


• Voorschot € 70.0008% royaltie over verkoopprijs € 18,95 = € 1,43 royaltieInhalen voorschot 48.951 ex. + vertaal- en marketingkosten+ rol Boekenclub/ECI

• Dwingt tot selectiviteit en grotere marketing campagnes


• Bestselleritis : top 100 =• 20% van omzet in 2006• 19,6% in 2007• 16,8% in 2008• 16,4% in 2009

• 2008 2009> 150.000 ex. 4 titels 10 titelsts. 100 & 150.000 ex. 7 10

• Slowseller = bestseller (2008 Hosseini, 2009 Stieg Larsson)


Aantal ex. Auteur Titel Uitgever1 496.287 Tatiana de Rosnay Haar naam was Sarah Artemis & Co (Ambo/Anthos)2 281.063 Stieg Larsson Mannen die vrouwen haten Signatuur (A.W.Bruna)3 227.081 Stieg Larsson Gerechtigheid Signatuur (A.W.Bruna)4 222.926 Stieg Larsson De vrouw die met vuur speelde Signatuur (A.W.Bruna)5 150000 - 200000 Frank van Berkum Gezond slank met Dr.Frank Carrera6 150000 - 200000 Paulien Cornelisse Taal is zeg maar echt mijn ding Contact7 150000 - 200000 Tatiana de Rosnay Die laatste zomer Artemis & Co (Ambo/Anthos)8 150000 - 200000 Simone V d Vlugt Op klaarlichte dag Anthos9 100000 - 150000 Dan Brown Het verloren symbool Luitingh

10 100000 - 150000 Karin Slaughter Verbroken Cargo (De Bezige Bij)

Top 10 2009

• Toenemende concurrentie tussen uitgeverijen (men biedt op elkaars auteurs)

• Iedereen uitgever: sinds begin 2008 > 10 nieuwe uitgeverijen in Vlaanderen

• Voor internationale auteurs is lokale persoonlijke band minder belangrijk


• Van onbekende lezer tot doelgroep • Omgevingsbewustzijn• Smaak of “trial en error”?• De genres (omzet grootheden)• Van boekhandel tot supermarkt • Overproductie of rijkelijk aanbod

• Een nieuw boek elke 30 sec.• 80 à 100 mio boeken wereldwijd

4. De markt: uitgeven in het donker

• Media minder aandacht voor boeken• Strengere selectie door retail• Inkoop meer door marketingverhaal dan op

inhoud• Bestselleritis• Gecentraliseerde inkoop, eenvormiger

aanbod• Groter belang van e-marketing



Datum 1450(Gutenberg)

1950(Televisie)

2000

Titels per jaar 100 250.000 1.000.000

Bevolking (in mio)

500 2500 6000

Titels per mio inwoners

0.2 100 167

• Centraal Boekhuis: 45 miljoen ex. op voorraad

• 15 miljoen ex. kennen nauwelijks commerciële beweging

• Bijna 20.000 titels hebben in 2010 nul keer “bewogen”

• 70.000 titels verkochten minder dan 250 ex.• 5,7 miljoen boeken worden jaarlijks

versnipperd

4. De markt: uitgeven in het donker cijfers en weetjes

• Maakbaarheid van bestsellers/longsellers/ concepten

• Inspelen op maatschappelijke trends• Rol uitgever wordt beconcurreerd door

magazines/bedrijfsbrochures en internet (bvb. Encyclopedieën; cultuur)

• Herexploitatie• Reeksen

5. Van zolderkamerdichter tot celebrity

Auteur• “Uitgevers verkopen geen boeken. Dat doen

boekhandelaren. Ze drukken ze niet, dat doen drukkers. Ze schrijven ze niet, dan doen schrijvers. Net als diplomaten, hoeren en makelaars verkopen ze service.” (Arnon Grunberg, 1996)

• “de gieren en de Dachau-bewakers van onze geesteskinderen” (Hugo Claus, begin jaren 50 over De Bezige Bij)

• “een drukwerkbandiet” (Willem Frederik Hermans over Bert Bakker)

• “Hij koop zijn vrienden. Als hij ze heeft, verkoopt hij ze weer. De winst steekt hij in zijn zak.” (Jan H. de Groot over Bert Bakker)


Uitgever• Uitgevers schermen contact af tussen

auteurs en markt• Uitgevers verzoenen kunst met zakelijke

belangen• Schrijvers moeten niet zelf verkopen en

behouden zo imago van onbaatzuchtige kunstproducent

• Behoud van artistieke zuiverheid• Geen contact met correctoren,

persklaarmakers, typografen, drukkers, binders, verkopers, pers, verdelers, etc.



• Reeksen: alleenstaand boek duur in ontwikkelingskosten, promotie inspanning voor slechts 1 titel

• Reeks: moet behoefte dekken (bv reisgids, woordenboek), herkenbaarheid, eenheid van vorm en inhoud, prijs, vast verschijningsmoment


• Reeks: ook fictie bv Aspe• Kenmerken:

• Vaste verschijningsmomenten• Duidelijk coverconcept, formaat, papier en

logo• Inhoudelijk format:

• Spanning, maar niet te erg, om een middle of the road publiek niet af te schrikken

• Erotiek: dreiging tot overspel, maar nooit uitvoeren >< vrouwelijke lezer

• Nabijheid/herkenning: geen superheld• Aspirationeel: de relatie met mooie, jonge

echtgenote• Strijd tegen het systeem• Humor en setting (Brugge), duvel


• Kenmerken:• Consequente promotie rond diverse pijlers:

• Het verhaal – veelal gelijklopend, maar gebruik maken van setting (Antwerpen, huwelijk)

• De persoon Aspe• Het succes zelf (de prijzen die het boek kreeg, de

vertalingen die er zijn, de verkoop (het 1,5 miljoenste exemplaar))

• De 5 P’s + Passie:personeel, product, prijs, promotie, plaats

• Media: betalende en free-publicity• PR voor de uitgeverij/ auteurs, relaties• Contact lezer-auteur• Festivals• Boekenbeurs• Positionering

6. Hoe vindt het boek zijn lezer?

7. Verhouding Nederland – VlaanderenCitaten

De vader van de Vlaamse beweging Jan-Frans Willems acht het ‘niet broederlyk van de Hollanders dat zijn laatstelyk uitgegeven werk geene eene recensie kregen’. (1825)

“Veel uitgevers in Vlaanderen lieten hun publicaties nalezen op Vlaamse ‘eigenaardigheden’. Veel baatte het niet. ‘Zodra hij merkt met een Vlaams boek te doen te hebben, bijvoorbeeld als er een Vlaams adres op het titelblad staat’, zegt de Nederlandse boekhandelaar al te gemakkelijk: ‘dan zal de taal ook wel “Vlaams” zijn’, schreef Eugène de Bock.” (1961)

7. Verhouding Nederland – Vlaanderen

• Ondanks inspanningen van o.a. Taalunie wordt de culturele kloof groter

• Doordat we dezelfde taal spreken lijkt het alsof we elkaar begrijpen

“Ik liep, enkele maanden geleden, op het Damrak, een welbekende Amsterdamse boekhandel binnen … er is nog veel vraag naar Vlaamse boeken – al is het nog

zo makkelijk niet. Op zijn toonbank lagen hoge stapels Gijsen-omnibus en Elsschots Verzamelde werken. Ik toonde ze hem en zei: ‘Vlaamse auteurs schijnen anders toch wel goed te verkopen’. Zijn reactie liet niet op zich

wachten: ‘Ja, maar mevrouw, deze schrijven Nederlands’.” (A. Manteau, 1984)


• Meer en grotere uitgeverijen in Nederland (groter speelveld)

• Nederlands uitgeversvak sneller verzakelijkt (concernvorming)

• 1948 sluiten van de grenzen. Import stop om inflatie af te remmen

• Dat is 60 jaar geleden


Stellingen• In hun relatie met buitenlandse auteurs

hebben Nederlandse uitgevers een quasi monopolie

• Nederlandse consumenten kopen meer boeken dan Vlaamse

• Nederlandse uitgeverijen zijn de grootste/best georganiseerde uitgeverijen


• Nederlandse consumenten kopen meer boeken dan Vlaamse:

consumenten omzet NL € 568 mio bevolking NL = 16 mio € 35,50 /

inwoner vs.

consumenten omzet VL € 21O mio bevolking Vl = 6 mio € 35,00 / inwoner


• Nederlandse uitgeverijen zijn de grootste/best georganiseerde uitgeverijen:

de 3 grootste uitgeverijen in Nederlands taalgebied = Standaard Uitgeverij/Manteau, Lannoo,

ZNU


• Nederland: > 70% van de omzet wordt gemaakt door 3 concerns: VBK, WPG, Lannoo/Meulenhoff

• Concerns zijn opgebouwd rond kleine uitgeverijen (+/- 20 à 30 personen)

• Ook de zelfstandige uitgeverijen zijn kleinschalige bedrijven (Rainbow, Podium, De Harmonie, Van Oorschot, Wereldbibliotheek, Lemniscaat, De Geus, Prometheus/Bert Bakker)


• Vlaanderen grotere structuren (+/- 100) met gespecialiseerde functies

• Taal en redactie• Vormgeving

7. Verhouding Nederland – VlaanderenTop 10 fictie

Vaststelling:

• Fictie lijsten = gedomineerd door internationale bestsellerauteurs uitgegeven door Nederlandse uitgeverijen (80%)

• Vlaamse fictie auteurs uitgegeven door Vlaamse én Nederlandse uitgeverijen

• Nederlandse fictie auteurs nauwelijks in top-10

7. Verhouding Nederland – VlaanderenTop 10 non-fictie

Vaststelling:

• Non-Fictie lijst = gedomineerd door Vlaamse auteurs uitgegeven door Vlaamse uitgeverijen (80%)

• Nederlandse uitgeverijen alleen vertegenwoordigd door internationale auteurs

• Vlaamse auteurs breken ook moeilijk door in Nederland

7. Verhouding Nederland – VlaanderenNaamsbekendheid auteurs (bron: Taalpeil NTU 2005)

• 48% van Vlaamse ondervraagden kent geen enkele Nederlandse auteur- Meest bekend: Annie M.G. Schmidt, Harry Mulisch

• 72% van de Nederlandse ondervraagden kent geen enkele Vlaamse auteur- Meest bekend: Hugo Claus

7. Verhouding Nederland – VlaanderenCitaten

“Want ja, het echte literaire leven begint slechts boven de Moerdijk.”

“Waarom debuteert een Vlaamse auteur pas echt als hij in Nederland wordt uitgegeven? Ik denk nu aan een jonge geleerde en blonde schrijfster

die haar eerste roman publiceerde bij een Vlaamse uitgeverij in Leuven. Het werd een bescheiden succes en de media maakten er niet veel beslag

van. De tweede roman van de jonge geleerde en blonde schrijfster verscheen evenwel bij een grote Nederlandse uitgeverij, die goede ogen heeft en die haar in alle stilte had opgemerkt. Op de Nederlandse flap

lazen we toen, dat dit een debuut was. Want ja, het echte literaire leven begint slechts boven de Moerdijk.” (Gaston Durnez, Vers voor de pers,

1994)

7. Verhouding Nederland – VlaanderenConclusies

Import/export gegevens tonen aan dat boeken van Nederlandse uitgevers ruim toegang hebben tot Vlaamse markt ( 35% omzet).Quasi alle Nederlandse uitgeverijen worden vertegenwoordigd op de Vlaamse markt

Een aanzienlijk deel van deze omzet wordt gemaakt door generieke werken; reisgidsen, woordenboeken, vertaalde fictie en non-fictie, culinaire uitgaven en dan vooral door internationale (fictie) bestsellers.

Import/export gegevens tonen aan dat boeken van Vlaamse uitgevers moeizaam toegang hebben tot Nederlandse markt ( 11 % omzet ?).

. Van de drie grootste uitgeverijen uit het Nederlandse taalgebied is ZNU op de Nederlandse markt aanwezig via Deltas, Lannoo via Terra, De Boekerij/Meulenhoff en Unieboek/Het Spectrum, en WPG Uitgevers Belgie en Clavis via eigen organisatie.

• Crossmediaal uitgeven: inhoud of techniek?

• POD• Luisterboeken • E-boeken Aanbod e-readers / e-

boeken stijgt • Ipad

8. Papier of digitaalUitgeven

• CB leverde in 2010 351.877 e-boeken

• +/- 0.75% van folio• Discussie over

prijszetting/verdienmodel• Ontlening/verhuur• Ipad versus android



Aanbod content

Rechten, redactie, productie, marketing

Prijsbepalingcoördinatie

Productie Fysieke distributie Verkoop viabricks of clicksretailmarketing

Kassa aanslag

Auteur Uitgever Pre press en drukkerij

CB Boekhandel / boekverkoper

Koper/lezer

Aanbod content Rechten, redactie, marketing, realisatie, coördinatie

Vormgeving Beveiliging Drager Verkoop, marketing,prijsbepalingklantenkennis

Kassa aanslag

Auteur Uitgever Pre press Adobe? Ebook reader E retailer Koper/lezer


Chronische chaosVolledige

versnippering

Digitale desillusieCrossmediale consolidatie

Adoptatiegraad nieuwe media

Mar

ktdy

nam

iek

Digitale desillusie• Markt = overschat:

• Negatieve gebruikservaringen• Schendingen privacy & veiligheid• Consument wil niet permanent “in control” zijn


Chronische chaos• Heel veel initiatieven binnen medialandschap:

• Enorme concurrentie• Consument ziet door bomen bos niet meer• Bedrijven hopen nog op “de pot met goud”

Crossmediale consolidatie• Hoge adoptie door consumenten en bedrijven:

• Goed functionerende, betalende, diensten• Makkelijke cross-over van ene medium naar andere• Mediabedrijven zijn zeer winstgevend (merken)

• Keerzijde: menig partij wordt uit markt gedrukt = innovatieremmend


Volledige versnippering• Consumenten aanvaarden snel de vele nieuwe diensten en

technologieën (user-generated)• Deze zijn gebruiksvriendelijk, laaggeprijsd en/of gratis.• Keerzijde: veel concurrentie, marges zijn laag

UITGEVERIJ & IMPORTEUR 25 maart en 1 april 2011 Johan de Koning WPG Uitgevers België nv.

Documents

Transcript of UITGEVERIJ & IMPORTEUR 25 maart en 1 april 2011 Johan de Koning WPG Uitgevers België nv.