Uiterlijke structuur aanbrengen

Index• Waarom een nadrukkelijke structuur?• Hoe maak je de structuur zichtbaar?

– Met indelingen, titels en inleidingen– Door de tekst op te bouwen in alinea’s– Door alinea’s te verbinden– Door alinea’s op te bouwen rond een kernzin– Door de alineastructuur via kernzinnen zichtbaar te maken

Waarom een nadrukkelijke structuur?

Door een duidelijk zichtbare structuur maak je de tekst voor de lezer begrijpelijk en prettig leesbaar:• Titels en kopjes• Alinea-indeling• Verwijswoorden en verbindingszinnen• Herkenbare kernzinnen per alinea

• Door deze nadrukkelijk te maken:

Hoe maak je de structuur zichtbaar (1)Bron: Handboek Academisch Schrijven, Joy de Jong (2011).

Nadrukkelijk Onopvallend Indeling van de tekst Doorlopende tekstTitels en subtitels Geen titels of kopjesInleiding(en) Geen inleidingen en samenvattingenVeel toelichtingen op de structuur Geen toelichtingen op de structuurOverkoepelende woorden en zinnen Geen overkoepelende woorden of zinnenVeel signaalwoorden en verwijzingen Geen signaalwoorden en verwijzingenGebruik van schema’s Uitsluitend tekst

Met indeling, titels en inleidingen Met een duidelijke indeling maak je de kern snel duidelijk aan de lezer

• Witregels en inspringen maken zichtbaar wat de verschillende onderdelen van het geheel zijn

• Titels geven het onderwerp van het geheel weer• Inleiding geeft aan waar een tekst over zal gaan. Beschrijf hierin thema en

de belangrijkste vragen of subthema’s

Hoe maak je de structuur zichtbaar (2)?

Door de tekst op te bouwen in alinea’sDoor de tekst in verschillende samenhangende blokjes op te delen, is de

inhoud makkelijker te herkennen en begrijpen voor de lezer

• Dat betekent: per alinea één onderwerp• Geen alinea die meer dan één onderwerp heeft• Geen alinea die geen onderwerp heeft• En ook geen twee alinea’s die eigenlijk hetzelfde zeggen

Zelf aan de slag? Zie Hand-out 3: ‘Hoe geef ik in elke alinea de kernzin aan?’

Hoe maak je de structuur zichtbaar (3)?

Door zinnen en alinea’s te verbinden met signaalwoorden en/of verbindingszinnen

• Iedere zin verhoudt zich op een bepaalde manier tot de vorige• Ook iedere alinea verhoudt zich op een bepaalde manier tot de vorige.

Bijvoorbeeld: een opsomming, een tegenstelling of een verklaring• Je kunt die structuur duidelijker maken door verbindingen in en tussen

alinea’s expliciet te maken. Dit kan door middel van het gebruiken van signaalwoorden en verbindingszinnen

Zelf aan de slag? Zie Hand-out 2: ‘Welke verwijswoorden en signaalformuleringen kan ik inzetten?’

Hoe maak je de structuur zichtbaar (4)?

Door een alinea op te bouwen rond een een kernzin

Een goede alinea bestaat uit een kernzin en uit een uitwerking van de kernzin in de overige zinnen.De kernzin bevat de belangrijkste informatie van de alinea. De kernzin is meestal de eerste, tweede of laatste zin van de alinea. Lezers krijgen zo een snel overzicht van de inhoud van de alinea.De kernzin werk je uit in de rest van de alinea. Een alinea bestaat gemiddeld uit drie tot tien zinnen. Uitwerkingen van een kernzin worden gevormd door: • een voorbeeld• nadere uitleg of toelichting• argumentatie .

Zelf aan de slag? Zie Hand-out 3: ‘Hoe geef ik in elke alinea de kernzin aan?’

Hoe maak je de structuur zichtbaar (5)?

Door de alineastructuur via kernzinnen zichtbaar te maken• In de eerste, tweede en laatste zin verwijs je naar het thema: je maakt gebruik van

verwijswoorden en signaalformuleringen.• De eerste zin van de alinea is een verbindingszin die de overgang van de vorige naar deze

alinea aangeeft: je verwijst terug en vooruit.• De tweede zin bevat de kerngedachte van de alinea: je legt uit/definieert/beantwoordt een

deel van een onderzoeksvraag.• In de laatste zin vormt een korte deelconclusie of samenvatting van de alinea: je verwijst in de

volgende alinea terug naar deze laatste zin.

Zie ook: HAND-OUT ‘UITERLIJKE STRUCTUUR 3’: ‘HOE GEEF IK IN ELKE ALINEA DE KERNZIN AAN?

Hoe maak je de structuur zichtbaar (6)?

Zelf aan de slag?Check ook de hand-outs van deze module om zelf aan de slag te gaan:

• Hand-out 1: ‘Hoe maak ik de structuur van mijn tekst zichtbaar?’• Hand-out 2: ‘Welke verwijswoorden en signaalformuleringen kan ik

inzetten?’• Hand-out 3: ‘Hoe geef ik in elke alinea de kernzin aan?’

BronvermeldingBoeken:Dirven, J. en Haag, E. (2008), Schrijven in stappen, handboek voor de verslaglegging van literatuuronderzoek,

LEMMA uitgeverij,Jong, de J. (2011), Handboek academisch schrijven, in stappen naar een essay, paper of scriptie, Uitgeverij

Cotinho

Website:Van de RUG Groningen: een website met algemene tips over structurering van een tekst:

http://www.rug.nl/education/other-study-opportunities/hcv/schriftelijke-vaardigheden/voor-studenten/Het online taaladviespunt van de HvA en UvA: http://www.taalwinkel.nl/schrijfproces/de-opbouw-van-een-alinea/