BDO TRENDS IN CONTROLLING 2011

INLEIDINGHet zijn turbulente tijden. Het economische klimaat in binnen- en buitenland schommelt en de snelheid waarmee een onderneming zich kan aanpassen aan marktveranderingen, bepaalt steeds vaker of men het hoofd boven water kan houden. Dit heeft, ongeacht het type onderneming, invloed op het werk en de rol van de fi nancieel specialist.

Geregeld gaan er geluiden op1 dat de fi nancieel specialist een sleutelrol moet hebben in het anticiperen van een onderneming op de snel veranderende marktomstandig-heden. Maar heeft de huidige specialist daar de juiste eigenschappen en systemen voor? Ziet hij2 zichzelf als ‘responsive controller’? En hebben de schommelende wereldeconomie en fi nanciële markten invloed op zijn visie op risicomanagement? Deze en andere vragen legden we de respondenten voor in deze tweede editie van het onderzoek ‘Trends in Controlling’.

In dit rapport hebben we de resultaten gebundeld. Een aantal is opvallend te noemen. Zo zegt 70 procent van de respondenten dat de gemiddelde fi nancieel specialist niet of in beperkte mate de juiste rol, verantwoordelijkheden en systemen heeft om een sleutelrol te vervullen in het anticiperen van een onderneming op kansen en bedreigingen. 40 procent vindt slechts in beperkte mate dat daarin überhaupt een rol voor hem is weggelegd.

Wij nodigen u graag uit om kennis te nemen van de interessante uitkomsten van ons onderzoek.

Namens BDO Accountants & Adviseurs,Pieter-Paul Saasen

1 Uit: thema van het 7e Jaarcongres Controlling (Responsive Controller). Dit thema bouwt voort op het lopende onderzoek “Agility - What’s in it for Finance” dat in 2009 van start is gegaan.2 Waar we praten over de fi nancieel specialist, kiezen we omwille van de leesbaarheid voor de mannelijke persoonsvorm.

(In deze top acht staat 1 voor de grootste uitdaging)

Net als vorig jaar vroegen we respondenten wat hun grootste professionele uitdaging wordt volgend jaar. ‘Mijn rol binnen de organisatie’ staat net als vorig jaar op 1. Opvallend is dat het ‘innoveren van onze produc-ten en diensten van de 7de naar de 2de plek is opgeschoven. Risicomanagement is gezakt naar een 5de plek (t.o.v. de 3de plek vorig jaar).

# 2012 Uitdaging # 2011

1 - Mijn rol binnen de organisatie 1

2 Innoveren van onze producten / diensten 7

3 Het innoveren van de bedrijfsvoering 2

4 - Kostenbesparingen doorvoeren 4

5 Risicomanagement 3

6 De toegenomen vraag om transparantie 5

7 De relatie van mijn organisatie met de fi scus 8

8 De relatie van mijn organisatie met de bank 6

DE ROL VAN FINANCE & CONTROLIn een onzekere wereld lijkt het voor ondernemingen steeds belangrijker te worden om te kunnen anticiperen op kansen en bedreigingen dan zete voorspellen. We vroegen respondenten waarop bij hen, in het dagelijks werk, de nadruk ligt: Nadruk ligt op voorspellen van kansen en bedreigingen: 10% Nadruk ligt op anticiperen op kansen en bedreigingen: 70% Geen nadruk op het een of het ander: 20%

Op de vraag of de respondenten het voor hun onderneming belangrijker vonden om te kunnen anticiperen op kansen en bedreigingen dan ze te kunnen voorspellen, antwoorden ze: Nee, helemaal niet: 8% “Voorkomen blijft beter dan genezen” Slechts in beperkte mate: 31% “Voorspellen geeft juist meer tijd om te kunnen anticiperen” Ja, in hoge mate: 61% “De volatiliteit van de markt maakt voorspellen soms lastig, anticiperen en fl exibel kunnen reageren is dan meer van belang”

Een derde van de respondenten vindt in beperkte mate een rol weggelegd voor de de fi nance & control-professional om te anticiperen: Nee, helemaal geen rol gelegd voor fi nance & control-professional: 0% Slechts in beperkte mate rol gelegd voor fi nance & control-professional: 39% “De directie neemt uiteindelijk de beslissingen” Ja, in hoge mate rol gelegd voor fi nance & control-professional: 61% “Control is altijd een sleutelrol”

70 % denkt dat de Nederlandse fi nance & control-professional op dit moment niet of in beperkte mate de juiste rol, verantwoordelijkheden en systemen heeft om die sleutelrol te bekleden: Nee, helemaal niet de juiste rol: 6% “Het merendeel blijft binnen de directie” Slechts in beperkte mate de juiste rol: 64% “Is per persoon en onderneming verschillend” Ja, in hoge mate de juiste rol: 30% “Als dit niet het geval is, dan ligt hierbij een fout bij de onderneming en de f&c-professional zelf”

Van de Finance & Control professional wordt tegenwoordig gezegd dat hij het gedrag binnen de organisatie moet bijsturen. De zogenaamde ‘responsive controller’ zou daarom meer aandacht voor zijn eigen imago binnen de onderneming moeten hebben, dan voor de ontwikkeling van inhoud en systemen. De respondenten in ons onderzoek richten zich overwegend niet op de ontwikkeling van hun imago:

2 BDO Trends in controlling 2011

Eens (%) Oneens (%)

Binnen mijn onderneming/bij mijn werkgever is de fi nance & control-professional voldoende 60 40geëquipeerd (in de zin van: systemen) om de rol van ‘responsive controller’ aan te nemen.

Binnen mijn onderneming/bij mijn werkgever heeft de huidige fi nance & control-professional 85 15de juiste persoonlijke eigenschappen om de rol van ‘responsive controller’ aan te nemen.

Binnen mijn onderneming/bij mijn werkgever richt de fi nance & control-professional zich op 32 68het ontwikkelen van zijn imago binnen de onderneming.

Binnen mijn onderneming/bij mijn werkgever geeft de fi nance & control-professional steeds 23 77minder aandacht aan het ontwikkelen van zijn vakinhoudelijke kennis en systemen.

Ik vind dat er te veel van de fi nance & control-functie wordt verwacht. 19 81

BDO Trends in controlling 2011 3

RISICOMANAGEMENTDe maatschappij verwacht van ondernemingen dat zij tijdig anticiperen en reageren op voor de continuïteit relevante ontwikkelingen en daarmee gepaard gaande risico’s. Risicomanagement wordt steeds belangrijker en complexer.

Voor de respondenten is het waarborgen van de betrouwbaarheid van stuurinformatie een relevanter argument voor het toepassen van risicomanagement dan het monitoren van de realisatie van plannen: Waarborgen betrouwbaarheid van (stuur) informatie: 80 x genoemd Monitoren realisatie van plannen: 59 Afl eggen verantwoording naar stakeholders: 42 Voorkomen of herstellen van fouten: 33 Realiseren van afgesproken kwaliteit: 30 Bereiken van effi ciency: 29 Veiligstellen van waarden: 19 Voorkomen van fraude door personeel: 7 Voorkomen van fraude door leiding bedrijf: 3(Maximaal 2 antwoorden mogelijk)

Externen worden beperkt betrokken bij de totstandkoming van het risicomanagementbeleid. De accountant wordt 23 keer genoemd uit 340, de toezichthouder 9 keer. Een opvallende uitslag want in het voornamelijk intern ontwikkelen van dit beleid, schuilt het risico van bedrijfsblindheid.

Het risicomanagementbeleid wordt gemonitord door: Directeur / groot aandeelhouder: 19% Bestuur / directie: 31% Finance & control: 29% Toezichthouders: 2% Afdeling QRM: 3% Externe accountant: 10% Anders…: 5% (“niet of nauwelijks”)(Meerdere antwoorden mogelijk)

We vroegen respondenten uit meer dan 20 factoren aan te geven welke het meest van toepassing was bij de inschatting van de risico’s in hun eigen werkkring. De volgende 6 werden het meest genoemd:1 Korte termijn denken leiding bedrijf (55 x uit 556 genoemd)2 Gebrek aan interne controle/beheersing binnen bedrijf (50 “ )3 Onduidelijkheid met betrekking tot verantwoordelijkheden en bevoegdheden (48 “ )4 Gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef bij personeel (45 “ )5 Onbekwaamheid leiding bedrijf/management (37 “ )6 Onbekwaamheid personeel (36 “ )(Maximaal 5 antwoorden mogelijk)

Bijna de helft van de respondenten zegt dat het eigen bedrijf niet of in beperkte mate ‘in control’ is: Helemaal niet ‘in control’: 2% “Geen tijd en personeel” In beperkte mate ‘in control’: 42% “Alles is gericht op de korte termijn” In hoge mate ‘in control’: 56% “Korte lijnen, goede systemen, verantwoordelijke leiding”

De huidige onrust op de fi nanciële markten en de schommelde wereldeconomie heeft niet of nauwelijks invloed op de visie van de respondent op risicomanagement binnen zijn functie en werkkring:

In hoeverre verandert de huidige onrust op de fi nanciële markten uw visie op risicomanagement binnen uw eigen functie en werkkring (%)?

21

62

17

Helemaal niet

In beperkte mate

In hoge mate

In hoeverre verandert de wereldeconomie (onrustige gebieden, stijgende grondstof-prijzen etc) uw visie op risicomanagement binnen uw eigen functie en werkkring (%)?

18

60

22

Op de vraag wiens belangen binnen de onderneming van de respondent het meest behartigt worden, antwoordt 53 procent de aandeelhouders.

OVER HET ONDERZOEKDe 2de editie van het onderzoek Trends in Controlling is uitgezet bij circa 700 ondernemingen in Nederland. Alle respondenten zijn tevens deelnemer aan de BDO CFO/Controllers Circle, kennisbijeenkomsten voor controllers (zowel BDO-klant als niet-BDO-klant). De online enquête bestond uit 19 gesloten en open vragen. Doel van het onderzoek is inzicht te krijgen in de mate waarin ontwikkelingen binnen fi nance & control, zoals het toegenomen belang van risicomanagement, van invloed zijn op het dagelijks werk van de controller en zijn rol binnen de organisatie. BDO voerde dit trendonderzoek voor het eerst uit in 2010.

11/2011 - BA1135

Wiens belangen worden binnen uw bedrijf naar uw mening het meest behartigt (%)?

53

5

29

3

11

Aandeelhouders

Financiers

Werknemers

Overheid / wetgever

Maatschappij

Wiens belangen zouden binnen uw bedrijf naar uw mening het meest behartigt moeten worden (%)?

43

1

38

0

18

Functieprofi el respondenten (%)

CFO 20

Financieel manager 19

Controller 40

Anders 20

Sectoren respondenten (%)

Zakelijke dienstverlening 19

Bouw & vastgoed 17

Industrie 16

Agri & food 11

Logistieke dienstverlening 9

Not for profi t & publiek 6

Financiele sector 3

Horeca & recreatie 3

Retail 3

Technologie & media 3

Zorg 1

Anders 9

MEER INFORMATIEWilt u naar aanleiding van deze resultaten verder praten over uw rol in de organisatie of over de resultaten van het onderzoek, neem dan contact op met Sara Sprakel.

BDO ACCOUNTANTS & ADVISEURSDr. Holtroplaan 155652 XR Eindhoven

Telefoon 040 - 269 82 22E-mail sara.sprakel@bdo.nl

Voor overige vragen over BDO of de dienstverlening van BDO: info@bdo.nl

BDO Accountants & Adviseurs is een op naam van BDO Holding B.V. te Eindhoven geregistreerde handelsnaam en wordt gebruikt ter aanduiding van een aantal met elkaar in een groep verbonden rechtspersonen, die ieder afzonderlijk onder de merknaam ‘BDO’ actief zijn op een bepaald terrein van de professionele dienstverlening (accountancy, belastingadvies en consultancy).

BDO Holding B.V. is lid van BDO International Ltd, een rechtspersoon naar Engels recht met beperkte aansprakelijkheid, en maakt deel uit van het wereldwijde netwerk van juridisch zelfstandige organisatiesdie onder de naam ‘BDO’ optreden.

BDO is de merknaam die wordt gebruikt ter aanduiding van het BDO-netwerk en van elk van de BDO Member Firms.