Transactionele analyse en

sociale rollen

Persoonlijkheid als rolmodel van een persoon

Persoonlijkheid : persoon in rol Persoon: vertolker van rollen Manier van invulling van rol = weerspiegeling

van essentie Model ontwikkeld sociale rollen en mens-zijn

hoort bij elkaar.

Driewerelden-model

Privé wereld

Organisatie wereld

Professionele wereld

Dezelfde persoon wordt vanuit verschillende

perspectieven geconfronteerd afhankelijk van in

welke rol ze zitten

De rol

= Coherent systeem Opvattingen, gevoelens, gedrag, perspectief Realiteit en relaties

Elke rol verwijst naar specifieke kijk op realiteit en referentiekader

Integratie van rollen

= Hoe mensen = rollen + bijhorende houding, gevoel, gedrag en perspectief in realiteit en relaties kunnen integreren

Essentie en karakteristieken door wijze waarop rollen integreren en stijl waarmee rollen invult

OK-concept

Belangrijk uitgangspunt Transactionele analisten:

Mens zelfs = OK

Anderen = fundamenteel ook OK Op basis van rollen

Sommige rollen NIET OK vb. gewelddadig crimineel.

Autonomie en middelenbeleid

Vandaag de dag = rollen innemen

Bijna onmogelijk om zichzelf met klein aantal rollen te identificeren.

Om dit goed uit te voeren professionele en autonome houding aannemen

Autonomie = loslaten van niet langer passende patronen belemmerd ervaren.

Rolovereenkomst

Rollen onderscheiden manier waarop wij ze ervaren.

Ego-overeenkomst rol ervaren als passend bij bewustzijn

Afhankelijk van situatie en context

Sommige rollen meer passend bij persoon.

Innerlijk komt tot uiting in rol, staat niet op zichzelf.

Rolactivatie

Professionaliteit = bepaalde rollen bewust kunnen activeren of uitschakelen.

Situaties en contexten structureren om passende prikkels te bieden om rollen te activeren.

Privé-rol kan soms spontaan opduiken in privé-situatie rol prioriteit bij andere

Rolcompetentie

= beschikbaarheid of gebruik van informatie passend bij rol.

Omvat vermogen om verscheidene rollen situationeel en in kader van context aan te pakken.

Rolverscheidenheid + bevordert = wijzen van omgang & omstandigheden

Roleconomie

Mentale energie, tijd & aandacht schaars

Oneconomisch omgaan = uiting minachting

Gebrek aan efficiëntie weinig tijd en energie voor privé-relaties (tussen collega’s en werkgroepen)

Zowel in bedrijven, sociale of politieke organisaties gezondigd tegen economie

Beperkingen

Rolfixatie en uitsluitingBeperking van rolactivering en –deactivering

RolcontaminatieStructurele overlapping van = rollen, zonder dat persoon zich bewust van is.

RolverwarringBinnen rol sprake van inconsistentie

Rolgewoonten

Gewoonten die niet overeenkomen met situatie, context en verwachte noodzakelijke rol

Functionele beperkingenPsychische inspanning nodig om rollen te activeren en deactiveren.

Over Bernd Schmid

Duitse econoom

Grondlegger van systematische TA

2007 winnaar Eric Berne Memorial Award

Dankzij hoofdstuk: TA en sociale rollen

EINDE

Bronnen

Afbeeldingen

1) Keizer&co. Transactionele analyse. Geraadpleegd op 10

december 2013, op http://www.keizerco.nl/r53/

2) Schmid, B. (2008). Transactionele analyse en sociale

rollen. Strook, (pp.1-13)

3) Instituut voor Systeem Consulting. (2013). Vergader en

lesmateriaal. Geraadpleegd op 10 december 2013 op

http://www.systemische-professionalitaet.de/berndschmid/t

agungsmaterialien_bss.html