Toetsrevolutie Congres

Sessies

Talen!

Formatieve evaluatie bij MVT – Ideeën voor feedbackrijke didactiek > Sergej Visser

Als talendocent wil je dat je leerlingen uiteindelijk de taal zo goed mogelijk leren gebruiken. Maar in je les kom je daar misschien minder aan toe dan je zou willen. Gelukkig kunnen taalles sen praktijkgerichter, effectiever en leuker worden door formatieve evaluatie in te zetten. Om formatief te kunnen evalueren, moet je zorgen dat je lesactiviteiten feedback veroorzaken. Een leerling gaat aan de slag met taal, haalt feedback op, en verwerkt deze feedback in een nieuwe, verbeterde versie van de taak. Met deze aanpak help je leerlingen optimaal verder in het leerproces. In deze workshop maak je kennis met verschillende vormen van feedbackrijke didactiek. Je krijgt concrete ideeën aangereikt voor effectieve opdrachten en werkvormen voor jouw vak, voor het onderwijs in de kennisbasis, de vaardigheden en de literatuur. Je kunt er morgen al mee aan de slag!

Sergej Visser is senior adviseur VO/MBO en voormalig docent Engels en CKV.

Formatief evalueren bij Nederlands: de gouden regels van feedback > Gerdineke van Silfhout

Aan de hand van een aantal voorbeelden bekijken we in de workshop hoe leraren feedback effec-tief ingezet kan worden bij het vaardiger worden in taal. Wat zijn voorwaarden voor het geven van goede feedback? Hoe ziet dat er concreet uit? Waarom zijn heldere leerdoelen en succescriteria daarbij van belang? In deze workshop bekijken we andermans maar ook eigen werk. Dus neem jij een of twee feedback-voorbeelden - als het kan met leerlingwerk - mee uit eigen praktijk?

Gerdineke van Silfhout is taalexpert VO bij SLO, expertisecentrum leerplanontwikkeling. Daar houdt zij zich ook bezig met het thema toetsing en formatief lesgeven. In Toetsrevolutie VO (Sluijsmans & Kneyber, 2016) schreef zij daar een hoofdstuk over.

Het versterken van begrijpend lezen > Kees Vernooy

Zonder een goede lees- en schrijfvaardigheid zijn leerlingen niet in staat hun potentiële leer- en onderwijsmogelijkheden te benutten en zijn hun maatschappelijke mogelijkheden begrensd.In de praktijk vinden zowel leerlingen als leerkrachten begrijpend lezen een lastig, complex onderwerp, dat bovendien afnemende resultaten laat zien. Veel leraren vragen zich dikwijls af: wat beïnvloedt nu het begrijpend lezen? Welke activiteiten kunnen we volgens de wetenschap onder-nemen om het begrijpend lezen van leerlingen te verbeteren? Wat werkt er nu wel en wat niet? In dat verband wordt er ook aandacht besteed aan de opkomst van close reading.

Dr. Kees Vernooij was lector Effectief taal- en leesonderwijs aan de hogeschool Edith Stein in Hengelo. Eerder werkte hij op verschillende scholen als leraar basisonderwijs en was hij verbonden aan het GEON-project van de Universiteit van Utrecht, de schoolbegeleidingsdienst van Tilburg, het CPS in Amersfoort en Expertis in Hengelo/Amersfoort.

(Peer-)feedback organiseren bij schrijfvaardigheid Frans > Masja Mesie

Leerlingen leren goed schrijven door regelmatig te werken aan korte schrijfopdrachten. Hierdoor merken leerlingen dat zij steeds makkelijker hun woordkennis wendbaar kunnen gebruiken. Docen-ten zien echter vaak op tegen het vele correctiewerk. Maar waarom zou de docent alle opdrachten van feedback moeten voorzien? In deze workshop bespreken we op welke wijze we leerlingen meer kunnen betrekken bij het geven en verwerken van (peer) feedback op schrijfproducten. Dit is niet alleen prettig voor de docent maar het zorgt ook voor een hogere leeropbrengst bij de leerlingen.

Masja Mesie is sinds 2012 werkzaam als trainer/adviseur voor het talenonderwijs. Zij verzorgt voor De Talengroep trainingen o.a. op het gebied van formatief evalueren, differentiatie, examentraining en digitale werkvormen bij de mvt. Zij heeft 17 jaar gewerkt als docente Frans in de onder- en bovenbouw van verschillende scholen binnen het VO.

(OLM)

(SEQUOIA)

(DEN)

(IEP)

11 april 2019

13.30 - 14.25 uur

Programmafolder A4.indd 1 03-04-19 11:34

Het onderwijzen en toetsen van woordenschat voor de lange termijn > Josien Boetje

Waarom zijn veel leerlingen aan het eind van hun schoolcarrière maar mondjesmaat in staat hun vocabulaire toe te passen? Komt het doordat leerlingen niet actief genoeg bezig zijn geweest met het vocabulaire, of hebben ze de woorden gewoon nooit op een effectieve manier geleerd? In deze workshop gaan we in op de vraag hoe je vocabulaire cyclisch kunt onderwijzen en toetsen. Je analyseert je eigen lesmethode op woordenschat, je oefent met het ontwerpen van je eigen (online) formatieve woordenschattoetsen en bedenkt een scoresysteem. Na deze workshop heb je alles in huis om in je eigen klas een woordencompetitie op te zetten.

Josien Boetje is docente Arabisch en Spaans en geeft les aan eindexamenklassen op het ROC Nijmegen. Hiernaast verzorgt zij cursussen bij Babel Talen in Utrecht en verzorgt zij workshop vanuit haar eigen bedrijf.

Formatief evalueren bij de talen: de noodzaak van het delen van leerdoelen > Bas Trimbos

Aan de hand van een aantal video’s bekijken we in de workshop hoe docenten leerdoelen ver-helderen met succescriteria. Wat maakt het ene voorbeeld formatiever dan het andere? Waarom en voor wie zijn heldere leerdoelen en succescriteria van belang? Wat is de relatie met de achter-liggende gedachte van formative assessment? In deze workshop gaan we een neus voor kwaliteit ontwikkelen. Ga jij door deze workshop iets anders doen in je lessen?

Bas Trimbos heeft 12 jaar Engels en Frans gegeven in het voortgezet onderwijs en werkt 18 jaar als leerplanontwikkelaar MVT bij de SLO. De laatste acht jaar houdt hij zich vooral bezig met formatieve praktijken in binnen- en buitenland.

Cijferloos lesgeven in de praktijk > Yolanda de Jong

Hoe geef je formatief toetsen vorm? Hoe worden de ontwikkelbevorderingen vastgelegd? En nog meer antwoorden op je vragen rondom cijferloos lesgeven. In de onderbouw van het Modern Montessori VMBO te Nijmegen wordt bij de talen geheel cijferloos lesgegeven. In deze workshop krijg je een kijkje in de praktijk en tips om formatieve evaluatie in jouw les toe te passen.

Yolande de Jong besloot na een aantal jaren in het basisonderwijs gewerkt te hebben om naar het voortgezet onderwijs over te stappen en werkt ze nu op het Montessori College als docente Nederlands en mentor in het Modern Montessori VMBO. Zij is tevens actief als docentencoach.

Op weg naar effectief onderwijs > Martin Ringenaldus

“Toen ik bijna 4 jaar geleden in klassen VMBO BB/KB zonder cijfers mocht gaan werken, kon ik niet vermoeden dat dit het begin zou zijn van een spannende, maar zeker geen eenvoudige, speurtocht naar effectief en eerlijk onderwijs. Via formatieve evaluatie ging de reis liftend langs doelgericht oefenen, leerstrategieën en cognitieve psychologie. Telkens ontmoette ik nieuwe mensen die mij op hun kennis lieten meeliften naar nieuwe bestemmingen. Ze gaven mij de nodige boeken mee en hier en daar vond ik zelf ook de nodige literatuur. Wat ik nu weet, had ik eigenlijk al willen weten toen mijn loopbaan 15 jaar geleden begon. In mijn presentatie vertel ik u over mijn reis, die nog steeds voortduurt, en hoe ik de verworvenheden in mijn lespraktijk probeer in te bedden en wellicht bied ik u daarmee op mijn beurt een lift naar een nieuwe bestemming: effectief onderwijs.”

Martin Ringenaldus is sinds 2004 2e graads leraar Duits in het VO. Sinds 2015 geeft hij les zonder cijfers in 2 en 3 VMBO BB/KB. Hij richtte in 2015 de Facebook groep Actief leren zonder cijfers op en in 2017 de groep Evidence-informed onderwijzen. Zijn missie: eerlijk onderwijs voor alle leerlingen in onze samenleving door middel van evidence-informed onderwijs.

Vormgeven van formatieve modules voor de productieve vaardigheden > Dieke Havinga

Vaak wordt er in methodes gewerkt aan losse opdrachten voor woordenschat, grammatica, schrijven en spreken. Hoe kun je al die elementen samenbrengen in een formatieve module waarin je gebruik maakt van je methode en toch eigenaarschap van leerlingen vergroot? In deze workshop neem ik je mee in hoe dat er in mijn dagelijkse lespraktijk uitziet. Daarin wordt duidelijk hoe de formatieve cyclus daar als grondlegger onder ligt. Tijdens de workshop is er ruimte om direct een koppeling te maken naar je eigen lespraktijk en krijg je het lesmateriaal dat ik laat zien mee naar huis. Geschikt voor MVT-breed.

Dieke Havinga geeft les op een categorale mavo. Ze merkt dat leerlingen en zijzelf meer motivatie en plezier uit lessen halen door formatieve evaluatie.

Cijfers zijn pas het begin > Herma Klaassen

Na een aantal jaar cijferloos te hebben gewerkt hebben wij op Het Nieuwe Lyceum besloten om weer terug te gaan naar cijfers. We hebben een nieuw systeem bedacht waarbij we formatief kunnen werken en toch cijfers kunnen geven waarbij de belangrijkste voorwaarde progressie is. Dit schooljaar zijn we gestart met ons nieuwe systeem en uiteraard zijn er zaken die we nog moeten fi netunen, maar over het algemeen zijn we positief over wat we nu doen. Graag delen wij onze ervaringen met andere docenten.

Herma Klaassen is docent Engels, mentor en didactisch coach op het Nieuwe Lyceum in Bilthoven. Daarnaast is zij auteur bij Noordhoff voor de Stepping Stones methode.

Succescriteria voor spreekvaardigheid in MVT > Blanca Wilde-Lopez

Tijdens deze workshop laat ik je zien hoe je samen met leerlingen aan de slag kan gaan met het samenstellen van succescriteria voor spreekvaardigheid. Leerlingen betrekken bij het opstellen van succescriteria geeft ze de kans om een actievere rol te nemen bij de beoordeling van o.a. vaardigheden. Het geeft ze ook handvatten om doelgericht te kunnen werken aan het behalen van de leerdoelen.

Ik ben docent Spaans op de KSG in Apeldoorn. Al vier jaar houd ik me bezig met een toetsbeleid ontwikkelen dat leidt tot leren van toetsen i.p.v. alleen afrekenen op prestaties.

Hoe start ik met formatief toetsen? > Anke Swanenberg

Tijdens mijn interactieve presentatie leg ik uit wat de formatieve functie van toetsing precies inhoudt. Er bestaan namelijk veel verschillende visies op en misvattingen over de invulling van formatief toetsen. Als uitgangspunt neem ik de verschillende stappen van de formatieve toets-cyclus door: leerdoelen en criteria opstellen, de juiste werkvorm kiezen om bewijs van leren te verzamelen en feedback geven. Per onderdeel leg ik uit welke (digitale) tools zinvol zijn, zodat je daarmee direct in je eigen lessen aan de slag kunt. De voorbeelden die ik geef, komen allemaal uit mijn eigen lespraktijk bij het schoolvak Nederlands.

Anke Swanenberg blogt op toets.nl over, onder andere, formatief toetsen. Ze past deze manier van lesgeven dagelijks toe. Voorheen in extreme vorm met Expeditie Nederlands, waarbij de leerlingen zonder cijfers en zonder methode werken. Maar nu gebruikt ze de formatieve functie van toetsen binnen het huidige onderwijssysteem met cijfers. Daarnaast geeft ze voor docenten workshops en presentaties over dit onderwerp. Momenteel volgt ze een tweejarige master tot toetsdeskundige.

(OLM) (OLM)

(SEQUOIA) (SEQUOIA)

(DEN) (DEN)

(IEP) (IEP)

10.20 - 11.15 uur 11.35 - 12.30 uur

Programmafolder A4.indd 2 03-04-19 11:34