18 Tijdschrift Milieu, mei 2015

ricHtlijn geeft impuls aan verbeteren milieutoezicHtDe introductie van de ISO 19600 biedt een unieke kans

om het milieutoezicht fundamenteel te verbeteren. Dit

gebeurt met name door de zorg voor het milieu en de

veiligheid van medewerkers en omwonenden in te bedden

in de bedrijfscultuur.

De ISO 19600 is een managementricht-lijn die beoogt alle typen organisaties en bedrijven te helpen bij het voldoen aan wet- en regelgeving. De richtlijn, deze maand geïntroduceerd door NEN, biedt niet alleen handvatten voor het borgen van de nale-ving van wet- en regelgeving, maar ook voor het voldoen aan onder meer klanteneisen, interne gedragscodes en brancheafspraken. De richtlijn sluit aan bij de management-systematiek en kan gekoppeld worden aan andere normen als de ISO 9001 (kwaliteits-managementsystemen) en de ISO 14001 (milieumanagementsystemen), zo geeft Dick Hortensius, projectleider vanuit NEN, aan. De nieuwe richtlijn is op zichzelf niet certificeerbaar en kan als paraplu dienen boven andere normen.

Ook beoogt ISO 19600 een brug te vormen tussen bedrijf en controlerende overheid. Het biedt voor beide partijen een nuttig referentiekader. Aanvullend zal NEN later dit jaar twee ondersteunende documenten publiceren met betrekking tot cultuur en gedrag en zelfcontrole. Belangrijk, want voorbeeldgedrag van managers is essentieel om een cultuur tot stand te brengen waarin werken conform de geldende wet- en regel-geving ‘normaal’ is.

Slim combinerenHet management moet ervoor zorgen dat medewerkers op alle niveaus en in alle omstandigheden het juiste gedrag ten toon spreiden. Daarom wordt in ISO 19600 niet alleen een ‘systeem’ beschreven, maar wordt ook aandacht besteed aan menselijk gedrag. Pieter van der Zwet, directeur van MWH Global in Nederland, wijst erop dat het juist daarom belangrijk is om de geest achter de regel in de gaten te houden. “Houd maat en houd de hoeveelheid regels over-zichtelijk, want meer regels kan ook tot meer overtredingen leiden. Zoek het optimum en ga uit van intrinsieke motivatie.” Elsbeth Vogel van Philips laat weten dat het voor een groot bedrijf niet zinvol is om alle zaken die te maken hebben met wet- en regelgeving in een eenvormige systematiek onder te brengen. “Dit kan beter per land en per domein georganiseerd worden, ook reke-ning houdend met de lokale cultuur. Zorg wel voor een heldere organisatie en goede taakverdeling. Daarnaast is het van groot belang dat de mensen, die verantwoorde-lijkheid dragen voor regelnaleving, betrok-kenheid hebben het onderwerp. Om die reden bestaat er bij Philips in Nederland een enthousiast netwerk van milieu- en veilig-heidsdeskundigen die zich hiervoor binnen

hun eigen domein inzetten.” Vogel trekt een vergelijking met een school vissen: “Om alle vissen te vangen is een hengel alleen niet voldoende, net zomin als een schep- of een sleepnet. Een slimme combinatie van methodes levert het meeste rendement op.”

Heldere rolverdeling Jaap Cats van de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid geeft aan dat de toezicht-houdende kant eveneens belang heeft bij de ISO 19600-richtlijn. “Bedrijven moeten vertrouwen winnen en zullen dat niet zomaar krijgen. Meer controle kan overigens ook betekenen dat de gecontroleerde minder verantwoordelijkheid gaat nemen. Een omgevingsdienst moet slim omgaan met de beschikbare middelen en rekening houden met de verwachtingen van bijvoorbeeld omwonenden. Voor een omgevingsdienst speelt daarnaast de relatie met de opdracht-gevende gemeente of provincie een rol. Ook de opdrachtgever heeft een direct contact met omwonenden en bedrijven.” Samenwerking tussen overheidspartners en gegevensuitwisseling helpt, vindt Cats. De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid wil een basisniveau van controle vastleggen. Dit geldt dan voor alle participerende over-heden. Individuele opdrachtgevers kunnen kiezen voor een hoger niveau. Veiligheid en

Dit artikel is gebaseerd op een symposium dat op 12 maart 2015 plaatsvond op het kantoor van MWH in Delft. Een gemêleerd gezelschap vanuit zowel bedrijfsleven als de overheid besprak tijdens de bijeenkomst de gevolgen van de nieuwe ISO 19600 norm.

Dit artikel is verschenen in Tijdschrift Milieu 3-2015, www.vvm.info

19Tijdschrift Milieu, mei 2015

ricHtlijn geeft impuls aan verbeteren milieutoezicHt

gezondheid kent men dan in het algemeen een groter belang toe dan leefbaarheid en duurzaamheid. Om te voorkomen dat een grijs gebied ontstaat, moet de rol van de omgevingsdienst en de certificerende instantie voldoende helder zijn.

De praktijk Vanuit toezichthoudend perspectief blijkt de vraag te bestaan hoe veiligheidscul-tuur te handhaven is. In dit licht merkt Jordy Hof, consultant SHEQ (Safety, Health, Environment & Quality) bij MWH, op dat geen enkel bedrijf voor de volle 100% kan voldoen aan alle wetten en regels. “De wet- en regelgeving is immers niet integraal en soms per aspect tegenstrijdig. Bovendien is het Register Wet- en Regelgeving voort-durend in beweging.” Uitdaging is volgens Hof te streven naar een eenduidig systeem

Jos Dolstra is Senior Consultant bij MWH. Daarnaast is hij voorzitter van de VVM-sectie Milieurecht en Praktijk. Brigitte Nuhn is trainee bij MWH.

waarbij zoveel mogelijk systemen geïn-tegreerd zijn, rekening houdend met de diverse culturen. Daarbij moet de ISO 19600-norm de lijm tussen de systemen zijn. Hij wijst er op dat je aan wettelijke eisen sowieso moet voldoen. “Bij de vele andere eisen waar een organisatie mee te maken heeft zijn keuzes mogelijk. Die kun je het beste maken op basis van een goede risicoanalyse.”

Jos Dolstra en Brigitte Nuhn

‘De nieuwe richtlijn is de lijm tussen de management-

systemen’

Dit artikel is verschenen in Tijdschrift Milieu 3-2015, www.vvm.info