Terrorisme en ICT Prof. dr. Rob de Wijk. ›Hoogleraar strategische studies (Leiden) ›Hoogleraar...
-
Upload
christa-brander -
Category
Documents
-
view
215 -
download
0
Transcript of Terrorisme en ICT Prof. dr. Rob de Wijk. ›Hoogleraar strategische studies (Leiden) ›Hoogleraar...
Terrorisme en ICT
Prof. dr. Rob de Wijk
Prof. dr. Rob de Wijk
› Hoogleraar strategische studies (Leiden)
› Hoogleraar Internationale Betrekkingen (Breda)
› Directeur Centrum voor Strategische Studies
Definitie terrorisme (AIVD)
Terrorisme is het plegen van of dreigen met op mensenlevens gericht geweld of het aanrichten van ernstige maatschappijontwrichtende zaakschade, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen of politieke besluitvorming te beïnvloeden
Nationale veiligheid
› In het geding als vitale belangen worden ondermijnd
› Ondermijning van vitale belangen ontwricht Nederland
Vitale belangen
› Territoriale integriteit› Ecologische veiligheid› Economische veiligheid› Fysieke veiligheid› Sociale en politieke stabiliteit
Terroristen en ICT
› Goedkoop› Makkelijke toegang › Anoniem › Groot bereik › Weinig controle, wet en regelgeving › Command and control › Propaganda › Training › Rekrutering › Veel doelwitten› Potentie grote gevolgen
Dreiging
Onderscheid tussen: Hacktivisme Cyber terrorisme IT ‘terreur’ ; intern afschuiven van
verantwoordelijkheden
Hoe groot is het probleem?
› FBI, 2002: 34 % van de bedrijven hadden te maken met grote aanvallen.
› Cijfers VK, 2002: 44% van de Britse bedrijven kreeg ermee te maken, maar…
27 % had een specifiek beveiligingsbeleid.
Waarmee kregen ze te maken?
› Diefstal van gegevens en geld› Spionage› Afpersing› Hacktivisme
Interne veiligheid
Veranderende aard van terreurnetwerken Europa: Aanvankelijke kern waren Afghanistan
veteranen Nu: home grown netwerken Al Zarquawi legde basis voor rekrutering.
Professionalisering van home grown netwerken Les: ingrijpen verandert de aard van netwerken
en schept nieuwe lichting terroristen.
Interne en externe veiligheid raken verweven
› Interventies lokken reacties uit en dwingen terroristen tot aanpassing modus operandi.
› Optreden elders werk als katalysator voor binnenlandse Islamisten.
› Gevolgen terreuraanslagen grootschaliger. Vereist aanpassing en afstemming terrorismebestrijding, rampenbestrijding en crisisbeheersing.
De politieke boodschap: dreigementen en retoriek
› Aanslagen en oproepen voorzien van terrorisme van een eigen dynamiek.
› Er is voor terroristen aanleiding te veronderstellen dat politieke doelstellingen gehaald kunnen worden.
› Sommige landen lopen grotere risico’s dan andere landen.
› De complotten geven inzicht in de motivaties van de extremisten.
Van GIA naar al-Qaida
› In het midden van de jaren negentig wordt Europa onveiliger.
› Veel van de aanslagen en complotten van voor ‘9/11’ zijn het werk van de GIA en de GSCP.
› Na 11 september 2001 is het aantal dreigingen toegenomen.
Doelwittenkeuze: strategisch sterk, tactisch zwak (1)
Symbolische doelwitten:› Bekende, aansprekende gebouwen en
bouwwerken › Overheidsgebouwen aangevuld met de
twee subcategorieën:o Amerikaanse ambassades o Militaire doelwitten
› Kerken en andere religieuze, bijvoorbeeld Joodse doelwitten
Doelwittenkeuze: strategisch sterk, tactisch zwak (2)
Soft targets:› Winkelcentra en markten › Cruiseschepen › Uitgaan / ontspanning › Sportevenementen › ‘Individuen’ › Openbaar vervoer, zoals trein, bus en
metro › Vliegtuigen en luchthavens
Doelwittenkeuze: strategisch sterk, tactisch zwak (3)
Geen / nauwelijks doelwit: Tweede orde effecten Kritische infrastructuur (2) ICT Multinationals, oliebedrijven
Doelwittenkeuze: strategisch sterk, tactisch zwak (4)
In de tactische uitwerking van de strategie stellen terroristen slaagkans boven het maximaliseren van het effect.
Wapens en middelen: dromen van de spectaculaire daad
› Een grote aanslag had voor ‘9/11’ ook in Europa kunnen plaatsvinden.
› De dreiging van onconventionele wapens is verrassend hoog.
Geen terrorismebestrijding, maar terrorismebeheersing
Weinig maatregelen die echt succes opleveren. Prioriteit hebben: Beheersen van de gevolgen van
aanslagen, vooral inzet CBRN-wapens. Strijd tegen aanhangers van de
salafistische jihad is een politieke strijd. Inlichtingenwerk en verstoring van de
activiteiten van netwerken heeft de absolute prioriteit.
Netwerkcentrisme
Oplossingen
› Winnen van de ‘hearts and mind’ van de Islamtische wereld
› Infiltratie in cellen en (ICT) netwerken› ‘Ketenbenadering’: inzicht in aanleiding
radicalisering tot daad.› Beheersen van gevolgen:
netwerkcentrisme
Netwerkcentrisme (contra terrorisme)
› Onderdeel nationale veiligheidssituatie› Afgekeken van militairen› Sensoren en wapensystemen worden
gekoppeld om OODA-loop te versnellen (Observation, Orientation, Decision, Action)
› Vergroot ‘situational awarenes’› Grote gevolgen voor ‘command and
control’ door hierarchische organisaties.
Conclusie
› Terroristen hebben internet nodig. Vernietiging is niet in hun voordeel. Bovendien is structuur redundant en robuust.
› Technisch te moeilijk voor meest extremisten.
› Terroristen zijn conservatief.› Terrorisme als theater› Al Qaida nooit geïnteresseerd in cyber
terrorisme, wel in cyber activisme.
Vragen?
Stelling 1
De interne dreiging van ‘IT terreur’ is groter dan de externe dreiging van cyber terrorisme.
Stelling 2
Organisaties zijn onvoldoende alert op het probleem van ‘ IT terreur’.
Stelling 3
Het probleem van ‘ IT terreur’ is door de complexiteit van ICT onoplosbaar.
Stelling 4
Organisaties ondervinden in toenemende mate hinder van ‘IT terreur’. Er zal steeds minder genoegen genomen worden met het afschuiven van verantwoordelijkheden.
Stelling 5
Alleen oplopende responsetijden en de afnemende beschikbaarheid van bedrijfskritische processen geven inzicht in de vraag of sprake is van ‘IT Terreur’.
Stelling 6
Het uitgangspunt van netwerkcentrisme, met centrale regiepartner is ook een mogelijkheid om het probleem van ‘IT-terreur’ te beperken.