8Financiering van terrorisme vanuitQatar

Aan de orde is het dertigledendebat over de financieringvan terrorisme vanuit Qatar.

De voorzitter:Ik heet de minister van Buitenlandse Zaken van harte wel-kom.

De heer De Roon (PVV):

Voorzitter. Het islamitische terrorisme verspreidt zich alseen dodelijk virus over onze aardbol. In het kader van debestrijding daarvan levert Nederland militaire inzet, maardat is natuurlijk niet het enige wat we kunnen doen. Ookde financiering van het terrorisme moet keihard wordenaangepakt. Veel landen zien dat ook in, maar helaas zijn erook landen die daar niet zoveel aan doen. Qatar is een vandie landen. Nu gaat het in dit debat niet om de vraag of ervanuit de schatkist van het land Qatar geld naar terroristenvloeit, want daarvoor heb ik geen concrete aanwijzingen.Het gaat ook niet om de vraag of Qatar wel voldoenderegels heeft tegen de financiering van terrorisme, want dieregels zijn er. Het gaat vandaag om de vraag wat Qatarfeitelijk doet om de financiering van terrorisme door, watik dan maar "particulieren" noem, voldoende te bestrijden.

Inmiddels is er een vracht aan publicaties en onderzoeken.Die duiden erop dat Qatar op dat punt structureel tekort-schiet. De minister van Buitenlandse Zaken die hier nuaanwezig is, zag dat ook wel in, blijkens zijn brief van 15februari van vorig jaar. Hij gaf daarin aan dat het kabinetde dialoog zou aangaan met de Golfstaten over de financie-ring van terrorisme. Hij gaf daarin ook aan dat er meergedaan kan worden om de private financiering van terroris-ten tegen te gaan. Dat is een jaar geleden. Aan de ene kantbetreur ik het dat het zo lang heeft moeten duren voordatdit debat kon plaatsvinden, maar aan de andere kant biedthet mij wel de gelegenheid om nu de volgende vragen aande minister te stellen. De dialoog is een jaar geleden vanstart gegaan. Dan is nu natuurlijk de vraag wat die concreetheeft opgeleverd. Hoeveel terroristenfinanciers zijn er inde tussentijd opgepakt door Qatar? En welke tegoeden zijner daar bevroren om terrorismefinanciering tegen te gaan?Wat zijn, kortom, de concrete resultaten?

De golfstaten, inclusief Qatar, hebben intussen wel hardemaatregelen genomen tegen de sjiitische terreurgroepHezbollah, maar niet tegen de financiering van soennitischeterroristen. Qatar functioneert daardoor feitelijk als eensoort pinautomaat voor terreurgroepen als Al Qaida, Hamasen Islamitische Staat. De autoriteiten in Qatar laten gewoonna om de internationale sancties tegen terroristen tehandhaven. Zij gedogen terrorismefinanciering. Tientallenfinanciers van terrorisme lopen nu vrij rond in Qatar, terwijlze op internationale sanctielijsten staan. Ik zal er een alsvoorbeeld noemen. Het is een persoon die u misschien nietkent, maar het is wel een belangrijke. Hij heet MuthannaHarith Al-Dari. Hij staat op de sanctielijsten van de VS ende Verenigde Naties vanwege het financieren van Islamiti-sche Staat. Tegen deze terreurbankier is een reisverbod

ingesteld. Desondanks werd hij de afgelopen zomer hartelijkonthaald in Qatar. Hij werd daarbij door de vorige emir vanQatar zelfs gekust en geknuffeld. Maar hij is niet de enige.Qatar laat na, harde maatregelen te nemen tegen tientallenanderen. Terrorismedeskundigen stellen zelfs dat geenenkele Qatari een aanklacht wegens terrorismefinancieringaan zijn broek heeft gekregen. Niemand zit daarvoor achterslot en grendel.

Twee maanden geleden is in Qatar het boek Sneeuwwitjeen de zeven dwergen uit een bibliotheek verwijderd omdatde afbeelding van Sneeuwwitje de autoriteiten niet aan-stond. We kunnen dus constateren dat Qatar wel ferm istegen Sneeuwwitje, een sprookjesfiguur, maar niet tegende financiers van terrorisme. Dat moet anders. Kan deminister bevestigen dat er nog niet veel is gebeurd? Watzijn zijn voorstellen om de situatie op dit punt te verduide-lijken en te verbeteren?

De heer Van Bommel (SP):

Voorzitter. Al vele jaren, en ook sinds de aanvraag van ditdebat in 2014, wordt de strijd tegen het terrorisme geken-merkt door een merkwaardige — ja, je mag wel zeggen:bizarre — tegenstrijdigheid. Enerzijds doen westerse landenallerlei pogingen om Islamitische Staat, Al Qaida en verge-lijkbare organisaties op allerlei plaatsen in de wereld tebestrijden. Anderzijds verlenen westerse bondgenoten inhet Midden-Oosten juist steun aan deze radicale jihadisti-sche organisaties. Een bekend voorbeeld is Saudi-Arabië,dat wapens en geld heeft geleverd aan radicale organisatiesals Al-Nusra, de officiële tak van Al Qaida in Syrië. Beruchtis eveneens Turkije, van waaruit het overgrote deel van deradicale strijders naar Syrië is vertrokken om zich aan tesluiten bij jihadistische organisaties, zonder dat hun eenstrobreed in de weg werd gelegd. En hoewel er in de mediaminder aandacht voor is, hoort Qatar, dat in dit debat cen-traal staat, ook in dit rijtje thuis.

Een paar voorbeelden illustreren duidelijk de omvangrijkesteun die vanuit Qatar aan jihadisten in verschillende landenis gegeven. In augustus vorig jaar stelden de VerenigdeStaten bijvoorbeeld sancties in tegen twee Qatarezen omdatzij worden verdacht van het financieren van Al Qaida inPakistan, Al-Nusra in Syrië en extremisten in Sudan. Indecember 2013 werd er ook al iemand op de sanctielijstgezet omdat honderdduizenden dollars aan Al Qaida inSyrië zouden zijn overgemaakt. Eerder al, in 2011,beschuldigde de speciaal gezant van de Verenigde Natiesin Libië Qatar ervan wapens en geld te leveren aan islami-tische strijders in dat land. In 2014 kwam Qatar opnieuw inopspraak, vanwege wapenleveranties aan islamisten inLibië, terwijl er nog altijd een wapenembargo van de Vere-nigde Naties tegen Libië geldt. Vanuit Qatar zou er ook geldzijn gegaan naar Islamitische Staat. Experts hebben bere-kend dat in de jaren 2013-2014 zo'n 40 miljoen dollar vanuitSaudi-Arabië, Koeweit en Qatar naar Islamitische Staat isgegaan.

Gezien de zojuist genoemde voorbeelden, verbaast het nietdat de Verenigde Staten Qatar in 2014 verweten een tole-rante omgeving te zijn voor terrorismefinanciering. DeDuitse minister van Internationale Ontwikkeling was inhetzelfde jaar nog duidelijker. Hij zei: je moet je de vraagstellen wie IS bewapent. Wie financiert IS? Het sleutelwoordis Qatar, volgens de Duitse minister. Deelt de Nederlandse

60-8-1

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

regering die opvatting van de Verenigde Staten en Duits-land?

De brief van de minister van Buitenlandse Zaken overfinanciering van jihadistische organisaties vanuit Qatarheeft de SP verbaasd. Daarin staat dat Qatar een belangrijkepartner is in de coalitie tegen IS en zich heeft gecommitteerdaan de strijd tegen terrorisme en de financiering ervan. DeSP heeft de nodige twijfels bij deze toewijding. In de hoopdat de minister die twijfel kan wegnemen, stel ik hem devolgende vragen. Klopt het dat in Qatar niemand is vervolgddie door de VS op een sanctielijst is geplaatst vanwegesteun aan jihadistische organisaties? Heeft de EU ookQatarezen op een sanctielijst geplaatst? Indien dat het gevalis, worden zij dan vervolgd? Kan de minister meer in hetalgemeen aangeven welke maatregelen Qatar zelf heeftgenomen tegen steunverlening aan terrorisme? GebruiktQatar bijvoorbeeld een nationale sanctielijst? Staan daarnamen op? En is de minister van opvatting dat Qatareffectief optreedt tegen onderdanen die terreur financieren?

De heer Knops (CDA):

Voorzitter. De schatrijke Arabische Golfstaat Qatar staatvooral bekend als grootfinancier van het voetbal, ondermeer door shirtsponsor te zijn van FC Barcelona. In 2010sloot het een deal met misschien wel de meest prestigieuzeclub ter wereld van 170 miljoen euro. Sinds 2012 is heteigenaar van Paris Saint-Germain. Qatar gaat ook het WKvoetbal organiseren in 2022.

Het land heeft echter ook andere hobby's, en dan heb ikhet niet over de paardensport. De Britten ontdekten in 2014dat geld dat bedoeld was voor de constructie van de infra-structuur voor het WK voetbal in 2022 weggesluisd wasnaar ISIS. Het werd een rel. Premier Cameron deed eenberoep op de emir van Qatar om deze cashflow te stoppen.Het zou weleens het topje van de ijsberg kunnen zijn. Qataris niet alleen royaal sponsor van voetbal, maar ook vanradicaal islamitische bewegingen. Uit het rapport Qatar andTerror Finance van de Foundation for Defense of Democra-cies blijkt dat Qatar een belangrijke financiële hub is voorde financiering van terrorisme. Het kabinet beweert nietover indicaties te beschikken die erop duiden dat nationaleoverheden in de Golf actief betrokken zijn bij de financieringvan ISIS. Wel vindt het kabinet dat er meer kan wordengedaan om private financiering van terroristische organisa-ties te voorkomen. Dit horen we vaker. Het is al erg genoegals rijke oliesjeiks ongehinderd miljoenen kunnen schenkenaan jihadisten. Maar de overheid in Qatar doet er te weinigtegen. Wat de overheid van Qatar allemaal nalaat is min-stens zo zorgelijk. Zij steunt openlijk terreurorganisatieHamas en de fundamentalistische Moslimbroederschap.Ook steunt het rebellen en islamisten in Syrië met geld enwapens.

Qatar lijkt dus een dubbelrol te spelen. Volgens Reuterszouden westerse diplomaten in expatwijken auto's zienrondrijden met ISIS-stickers. Volgens het kabinet is Qatareen belangrijke partner in de coalitie tegen ISIS en heefthet zich gecommitteerd aan de strijd tegen het internatio-naal terrorisme en de financiering daarvan. Kan de ministeraangeven hoe Qatar optreedt tegen de financiering vaninternationaal terrorisme en in de strijd tegen ISIS? Watons betreft is er genoeg reden voor een onafhankelijkinternationaal onderzoek naar de steun aan radicaal islami-

tische organisaties. Is de minister bereid dit te bepleiten endruk uit te oefenen op Qatar om te stoppen met deze steun?

Ook de export van salafisme is gevaarlijk. Ook die financiertQatar royaal. Ook daar doet het kabinet niets aan, zelfs nietin Nederland zelf. De motie-Knops om buitenlandse finan-ciering van salafisme aan banden te leggen, is niet uitge-voerd. Waarom niet? Wij zijn daar ontstemd over en zullendaar in een ander debat op terugkomen; dat past niet in deorde van dit dertigledendebat en de beperkte spreektijd. Ikzou graag een reactie van de minister daarop krijgen. Onzefractie wil dat de druk wordt opgevoerd. Is de ministerbereid de wapenexport naar Qatar aan banden te leggen,net als bij Saudi-Arabië?

De heer Ten Broeke (VVD):

Voorzitter. Het is inmiddels inderdaad meer dan een jaargeleden dat dit debat is aangevraagd door collega De Roon,maar het thema terrorismefinanciering is daarmee nietminder relevant geworden. We hebben het vandaag overQatar, een oliestaatje. Eigenlijk is het een koninklijke familiemet een olieveld en een tv-zender. Tegelijkertijd is defamilie heel invloedrijk. Zij bemoeit zich met voetbal, paar-den, vredesonderhandelingen in het Midden-Oosten, maarook met minder aangename zaken en daar spreken wijvandaag over. In de laatste artikel 100-brief heb ik gelezendat de regering druk doende is om versnelde uitvoeringvan de maatregelen voor intensievere informatiedeling,detectie en interventie van foreign terrorist fighters, reisbe-wegingen, verstoring van de financiering van deze foreignfighters en de re-integratie van geradicaliseerde personenvorm te geven. Wat mijn fractie betreft is een bom van eenF-16 op een olieveld nog altijd de effectiefste methode omde toestroom van financiering naar bijvoorbeeld ISIS enandere groeperingen te onderbreken.

Nederland is met Turkije covoorzitter van het GlobalCounterterrorism Forum. In dat kader werd op 11 januariin Den Haag een gemeenschappelijke bijeenkomst georga-niseerd. Daar is gesproken over een aantal initiatieven enhet is goed dat wij vandaag het debat daarover kunnenvoeren. Dergelijke inspanningen hebben hoofdzakelijkbetrekking op ISIS, maar ISIS is niet de enige terreurorgani-satie die rijkelijk wordt gefinancierd uit het buitenland. OokAl-Nusra, een tak van Al Qaida die op dit moment de strijdin Syrië voert, hoort daarbij.

Terwijl de emir van Qatar beweert zich hard in te spannenom te voorkomen dat geld bij ISIS terechtkomt — Qatarmaakt formeel ook weer deel uit van de internationalecoalitie; wij spraken al over die dubbelrol — wijzen rappor-ten van bijvoorbeeld de Amerikaanse denktank Foundationfor Defense of Democracies erop dat er geld van individuenin Qatar naar Al-Nusra blijft stromen. Ook de Amerikaanseregering wijst hierop. Qatar heeft "more work to do", alduseen hoge Amerikaanse functionaris. In augustus zette deAmerikaanse regering nog individuen uit Qatar die geldnaar Al Nusra in Syrië en naar Al Qaida in Afghanistan enPakistan zouden hebben gesluisd, op de sanctielijst. Hebbenwij dat in Europa gevolgd?

Volgens Dennis Mac Eoin van het Amerikaanse GatestoneInstitute gaat het verder dan slechts terughoudend zijn bijhet aanpakken van die private donoren. Volgens zijn analysezijn de Qatarese ministeries van Buitenlandse Zaken en

60-8-2

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

Defensie, de inlichtingendiensten en ook het kabinet vande emir actief betrokken bij het stroomlijnen van de relatiesmet gewapende groeperingen in zowel Syrië als Libië. Qatarzou volgens Mac Eoin zelfs terroristen hebben gefinancierdin Mali waar onze troepen actief zijn. Ik krijg daar graag eenreactie van de minister op.

Hoe beoordeelt het kabinet het rapport van de Foundationfor Defense of Democracies en de analyse van het Gates-tone Institute? Doet Qatar voldoende om in overeenstem-ming met de Veiligheidsraadresolutie van 1989 degenendie Al Qaida-achtige organisaties steunen, ook werkelijk tesanctioneren? Heeft Qatar de Qataries op de Amerikaansesanctielijst eigenlijk al gearresteerd? Vorige spreker weesdaar ook op. Staan zij überhaupt op de EU-sanctielijst? Zijner naast de betrokkenheid van Qatarische individuen ookaanwijzingen voor betrokkenheid van de regering, zoals inde analyse van Gatestone wordt beweerd? Hoe zit het metdie activiteiten in Mali waar wij toch een goed zicht opworden geacht te hebben via onze oren en ogen?

Tot slot, in de brief over het salafisme die het kabinet vorigeweek naar de Kamer stuurde, staat dat de financiering vanterrorisme onder andere wordt tegengegaan door het aan-bieden van trainingen op het gebied van maatregelen tegenwitwassen en terrorismefinanciering in de Golfstaten.Gebeurt dat eigenlijk ook richting Qatar? Is er sprake vanQatarese steun aan salafistische groeperingen of moskeeënin Nederland en, zo ja, hebben wij er oog op hoe groot dieis?

De heer Servaes (PvdA):

Voorzitter. Ik heb de eer en het genoegen om ook namensde collega van D66 te spreken; dus maar liefst namens 48zetels. Dat is ook wel eens prettig.

De voorzitter:Maar geen dubbele spreektijd.

De heer Servaes (PvdA):

Dat is jammer.

Voorzitter. Dit debat is inderdaad al lang geleden aange-vraagd door collega De Roon. Zoals anderen al hebbengezegd, het onderwerp is natuurlijk nog even actueel alshet destijds was. Sterker nog, het heeft al een langegeschiedenis in de Kamer. Met een aantal collega's hebbenwij in september 2014 al een motie ingediend waarin deregering wordt opgeroepen om zelfstandig en in samenwer-king met bondgenoten concrete voorstellen te doen vooreen veelomvattend sanctiepakket om individuen en bedrij-ven die direct of indirect zaken doen met ISIS, in kaart tebrengen en aan te pakken. Dat is nog steeds nodig. Daarbijgaat het niet alleen om die zogenaamde giften van liefda-digheidsinstellingen uit de Golfregio, maar ook om alleandere economische relaties die ISIS versterken, in het bij-zonder natuurlijk ook de handel in olie uit ISIS-gebied.

In januari 2015 kregen we al een brief van het kabinet,waarin het onder meer stelde dat er inderdaad meer kan,en zoals ik daarin ook lees, meer gedaan móét worden omde financiering van terroristische organisaties te voorko-men. Toen werden al de EU-terrorismelijst en de Financial

Action Task Force genoemd, naast overigens een aantalnationale maatregelen. Sindsdien hebben we in alledebatten, ook in het laatste artikel 100-debat, uitgebreidaandacht aan dit onderwerp besteed, en terecht.

Ik heb drie concrete vragen aan de minister. Hij was injanuari zelf gastheer en naar ik meen ook initiatiefnemervan een bijeenkomst over foreign terrorist fighters. Hij deeddat mede als covoorzitter van het Global CounterterrorismForum. Ik zou hem willen vragen om niet alleen specifiekop dit terrein — de aanpak van de financiering van terro-risme — de belangrijkste resultaten van deze bijeenkomstte benoemen, maar ook om aan te geven waar zijn ambitieverder strekt dan hetgeen toen bereikt is.

Ten tweede presenteerde de Europese Commissie op 2februari het Action plan to strengthen the fight against ter-rorist financing. Ik wil de minister vragen om daar eenoordeel over te geven. Wat zijn de concrete maatregelenin en verwachte resultaten van dat plan? En ook daar isweer mijn vraag: is het voldoende of zou Europa meermoeten doen, vooral in vergelijking met de VS? Want somsbestaat toch de indruk dat de VS iets voortvarender is inhet sanctioneren en blacklisten van individuen.

Ten derde zijn er, misschien iets meer de positieve kant vanhet verhaal, steeds meer berichten dat ISIS zelf in definanciële problemen komt. We hebben bijvoorbeeld gele-zen dat de salarissen van strijders gehalveerd zijn. Kan deminister deze berichten bevestigen? En kan hij daar eenanalyse van geven? Komt dat toch door het relatieve succesvan sommige maatregelen, of hebben andere factoren ditveroorzaakt?

Als allerlaatste zou ik de minister willen vragen ook in tegaan op de verantwoordelijkheid van Qatar en andereGolfstaten om alles te doen om vluchtelingen op te vangenen humanitaire hulp in de regio te leveren. Hoe scoort Qatarmet andere landen uit de regio op deze twee belangrijkeonderwerpen?

De heer Bisschop (SGP):

Voorzitter. Financiering van terrorisme en het verzuimenvan maatregelen daartegen door regeringen zijn ernstigeschendingen van het internationaal recht. Bovendienondermijnen ze de internationale politieke, diplomatiekeen militaire inspanningen om terrorisme te bestrijden.Daarom moet er alles aan gedaan worden om de financie-ring door externe, waaronder Qatarese, partijen te bestrij-den.

Nederland bestrijdt terrorismefinanciering op VN-, EU- ennationaal niveau. In EU-verband steunt Nederland bevrie-zingsmaatregelen op grond van de EU-terrorismelijst. InVN-verband wordt gewerkt aan striktere naleving van terro-rismesancties via verbeterde monitoring en het assisterenvan landen bij het uitvoeren van de maatregelen. De SGPhecht eraan om haar waardering uit te spreken voor deinspanningen van het kabinet in dezen. Wel willen we graagvan de minister weten welke landen op welke manier wor-den geassisteerd bij het uitvoeren van antiterrorismemaat-regelen en maatregelen tegen de financiering van terro-risme. En concreet: behoort Qatar hier ook toe?

60-8-3

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

De SGP steunt het prioriteren van de bestrijding van definanciering van ISIS en de dialoog met de Golfstaten. Vol-gens de regering geven landen in het Midden-Oosten "intoenemende mate blijk van een actieve houding om terro-rismefinanciering een halt toe te roepen". Dat leidt tot devolgende vragen. Op welke wijze en met welke Golflandenwordt de dialoog op dit moment gevoerd? Waaruit blijktdan die actieve houding van de Golfstaten bij de bestrijdingvan terrorismefinanciering? Verder ben ik in dit verbandbenieuwd tot welke concrete effecten deze dialoog tot nutoe heeft geleid.

De SGP is het met de minister eens dat de private sectoreen belangrijke rol kan spelen bij het signaleren van terro-rismefinanciering door de oliehandel. Essentieel is dat deFinancial Intelligence Unit-Nederland — helaas heet die nueenmaal zo — voldoende capaciteit heeft en houdt om opnationaal en internationaal niveau banken te helpen bij hetherkennen van transacties die te maken hebben met jiha-distische activiteiten. Mijn vraag aan de minister in dit ver-band is welke mogelijkheden hij ziet om deze signalerings-mechanismen verder te versterken, zodat ook via deondersteuning van de private sector passende maatregelenkunnen worden genomen tegen lieden die helpen om cri-minele activiteiten als terrorisme te financieren.

De voorzitter:We zijn hiermee aan het einde gekomen van de eerste ter-mijn van de zijde van de Kamer. Er is behoefte aan eenkorte schorsing.

De vergadering wordt van 13.53 uur tot 14.06 uur geschorst.

Minister Koenders:

Mevrouw de voorzitter. Ik dank de Kamer voor de vragengesteld in eerste termijn. Ook dank ik de PVV-fractie voorhet aanvragen van dit debat. Het heeft inderdaad heel langgeduurd, ik geloof veertien of vijftien maanden, maar niet-temin deel ik uiteraard de urgentie en het belang van ditdebat. Ik denk dat we allemaal — we hebben dat ookregelmatig besproken — gehouden zijn aan de effectievebestrijding van niet alleen ISIS, maar eigenlijk alle terroris-ten en terrorismeorganisaties. Ook moeten we bezien, indit geval voor Qatar, of Nederland op zijn effectiefst bezigis om met dat probleem om te gaan.

Laat ik direct zeggen dat ik, gezien het feit dat het vijftienmaanden geleden is, aanneem dat de Kamer belang hechtaan een update op dit punt. Omdat de Nederlandse regeringde zorgen van de Kamer deelde en deelt, is zij op allerleifronten heel actief geweest, zowel in de bilaterale relatiemet Qatar — ik zal daar zo op ingaan — als waar het gaatom onze internationale activiteiten in de global coalition.De Kamer heeft daarvan verslag gekregen. Het gaat hierbijspecifiek om heel concrete maatregelen met betrekking tottransacties in de financiële wereld die verdacht zijn en dewijze waarop die worden aangepakt. Ik denk dat dat deessentie is. Het moeilijkste is om achter die stromen tekomen, te weten waar ze vandaan komen, vervolgens metde private sector daaraan te werken en om die sector ookom de tafel te krijgen. Dat is de enige manier waarop je datkunt doen. Dat is ingewikkeld, maar het moet gebeuren. Inde laatste brief die ik de Kamer heb gestuurd met betrekking

tot de maatregelen die zijn genomen en in uitvoering zijn,kunt u verder daarover lezen.

Hier gaat het echter vooral om Qatar. Ik zal mijn beantwoor-ding daarmee beginnen en vervolgens nog een paaropmerkingen maken over de meer algemene problematiekvan sanctielijsten, waarnaar een aantal fracties heeftgevraagd. Terecht is gezegd dat Qatar een rijk land is. Ikgeloof zelfs dat het het hoogste inkomen per capita terwereld heeft, vanwege de immense gas- en olievoorraden.De Kamer heeft aangegeven dat het rapport dat de Founda-tion for Defense of Democracies in 2014 heeft uitgegeven,een belangrijke leidraad voor haar is geweest bij het stellenvan de vragen.

Voordat ik op het punt van financiering kom — overheidversus private spelers — zeg ik nog iets over de rol vanQatar. Die rol is in de afgelopen vijftien maanden toch welverschoven en veranderd, ook door de internationale drukvan de coalitie, inclusief Nederland maar ook de VerenigdeStaten. Je ziet dat Qatar zeer actief deelneemt aan deinspanningen van de coalitie om de financiering van ISIStegen te gaan. Naast de substantiële militaire en humani-taire bijdrage aan de coalitie zijn ook de headquarters vande coalitie sinds 2009 in Qatar gevestigd. Van daaruit wor-den alle luchtaanvallen gepland. Het is ook het land waarde chiefs of defense van de coalitie zijn samengekomen.

Ook is het Global Counterterrorism Forum, waarvanNederland tot covoorzitter is gekozen, daar gehouden. Ditbetekent niet dat landen automatisch precies datgene doenwat wij wensen dat ze doen, maar het is politiek welbelangrijk om aan te geven dat dit is gebeurd in de periodesinds dit debat is aangevraagd. De Financial Action TaskForce, die momenteel zeer effectief te werk gaat met deverschillende transacties uit vooral private bronnen — daargaat het inderdaad meestal om — wordt nu eveneensgeorganiseerd in Qatar. Qatar coördineert dit ook in deMENA-regio. Het tegengaan van witwassen en van definanciering van terrorisme staat hierbij centraal. Ook isQatar een zeer actieve speler gebleken tijdens de vergade-ring over terrorismefinanciering die wij hier gehoudenhebben.

Van de publicatie van de Foundation for Defense of Demo-cracies heb ik uiteraard kennisgenomen, mede naar aanlei-ding van het verzoek van de PVV-fractie en eigenlijk van deKamer. Het gaat vooral over de vermeende rol van Qatarbij de financiering van terroristische organisaties. Er zijnoverigens meerdere publicaties op dit terrein verschenen.Ik heb het rapport nog eens goed bekeken. Het baseert zichvooral op mediaberichten en hier en daar op lastig te veri-fiëren berichten van buitenlandse inlichtingendiensten. Hetgaat mij niet primair om de regering van Qatar, maar ookom andere spelers. Het kabinet heeft op dit moment in iedergeval geen indicaties die erop duiden dat nationale overhe-den van de Golfstaten actief betrokken zijn bij de financie-ring van ISIS. Ik zeg dat niet voor niks. Het is gebaseerd opresearch. Ook onze eigen inlichtingendiensten heb ik erbijbetrokken.

Zoals bekend wijst Qatar wijst alle beschuldigingennadrukkelijk af. Gezien het belang dat wij hieraan hechten,heb ik op hoog niveau met Qatar gesproken. De Qatareseminister van Buitenlandse Zaken heeft nogmaals ookpubliekelijk gezegd dat Qatar geen banden heeft met ISISof Al Qaida. Dat hebben wij bevestigd gekregen in

60-8-4

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

gesprekken met de Nederlandse ambassadeur in Doha, diedaar ook openhartig met de Qatari premier over heeftgesproken. Op mijn verzoek heeft zij ook gesproken met deonderminister van Buitenlandse Zaken. Nederland is overi-gens een van de weinige landen, zeker binnen de EuropeseUnie, die in Doha de dialoog aangaan over contentieuzeonderwerpen als de financiering van terrorisme en depositie van arbeidsmigranten. Wij zorgen ervoor dat dit totop het hoogste niveau aan de orde wordt gesteld.

Er zijn uiteraard publieke uitlatingen die ik van belang vind.De Qatari ambassadeur in Parijs heeft, juist vanwege dieinternationale druk en de verandering van de rol van Qatarin de internationale coalitie in de afgelopen periode, her-haald dat ISIS en Jabhat al-Nusra terroristische organisatieszijn die niet worden gesteund door Qatar. Het land was zelfcosponsor van Veiligheidsraadsresolutie 2253, die ondermeer ziet op aanscherping van maatregelen die terrorisme-financiering moeten tegengaan. Onder druk van de Vere-nigde Staten en Europese landen, alsmede het internatio-nale normenkader dat wij in de FATF hebben vastgesteld,gaat het nu om het tegengaan van private financiering. Dehoofdvragen zijn daarop gericht. Wij hebben er geen aan-wijzingen voor dat de regering dit doet, maar er is goedtoezicht nodig op eventuele private financiering. Dat geldtook in Nederland en elders. Qatar heeft daartoe nieuwewetten aangenomen en het toezicht op financiële transactiesverscherpt. Dat vind ik positief. Het gaat met name omtoezicht op liefdadigheidsinstellingen om te voorkomen datdie als dekmantel zouden kunnen worden gebruikt. Het gaatook om de aanpak van netwerken en fundraisers voor definanciering van buitenlandse organisaties, alsmede omeen effectieve uitvoering van VN-sancties en bevriezing.Ook het institutioneel kader is versterkt met de instellingvan Financial Intelligence Unit, een contraterrorismecomitéwaarin ook de centrale bank van Qatar vertegenwoordigdis.

Op de meest recente listings van Qatari burgers — ik hebhet dan over Al-Kaabi en Al-Kuwari — heeft Qatar onmid-dellijk actie ondernomen. De verdachten hebben huisarresten hun tegoeden zijn bevroren. Het kabinet is overigensvan mening dat Qatar nog meer kan doen om de informelekanalen voor private financiering van terroristische organi-saties aan te pakken en betrokkenen te vervolgen. De zorgendaarover die in de Kamer leven, deel ik dus. Ik heb ditbesproken met de Verenigde Staten, die ook een relatievecriticaster op dit terrein waren. Qatar heeft belangrijkestappen gezet en voldoet aan internationale standaarden,maar er kan nog veel meer worden gedaan aan de uitvoe-ring.

Ik wijs op een aantal belangrijke spelers, bijvoorbeeld deheer Al-Nuaymi, een hoofdrolspeler die door de VS en deVN op de lijst is geplaatst. Inmiddels is Qatar tegen hemopgetreden. Dat geldt ook voor Al-Kawari, want ook tegenhem is onmiddellijk actie ondernomen. Zijn tegoeden zijnbevroren en hij is onder huis arrest geplaatst. Dat geldt ookvoor de heer Al-Kabi en de heer Al-Khawar. Volgens infor-matie van Qatar wordt de laatste inmiddels vervolgd. Hetbetekent dat er in de afgelopen periode een aanmerkelijkeversterking en verbetering is gerealiseerd, op basis vaninternationale samenwerking maar soms ook op basis vantechnische samenwerking. Het is natuurlijk niet alleen eenkwestie van politieke wil, maar ook van de capaciteit en demogelijkheden om het goed te controleren. Qatar heeft dusbelangrijke stappen gezet.

De bevriezingslijsten van de Verenigde Naties, de EuropeseUnie en de Verenigde Staten zijn voor ons leidend. Ik zouhieraan willen toevoegen dat er effectief wordt opgetredentegen terrorismefinanciering. Dat is mede een gevolg vande initiatieven van de Kamer, de druk van de VerenigdeStaten en de Europese Unie alsmede door de wat veran-derde geopolitieke situatie — Qatar is inmiddels deel vande ISIS-coalitie — en het feit dat de terroristische organisa-ties ook steeds meer een bedreiging zijn voor de Golfstatenzelf.

De twaalf personen die in het rapport worden genoemd,zijn aangepakt. Voorts heeft Qatar zich gecommitteerd aande internationale standaarden tegen terrorismefinancieringen levert het een actieve bijdrage aan de bestrijding vanISIS.

De heer De Roon (PVV):

De minister heeft veel woorden nodig om ons uit te leggendat Qatar echt wel wat doet. Als ik daarnaar luister, denk ikwel: het blijft toch wel erg algemeen. Er zijn stappen gezeten de hoofdboeven zijn onder huisarrest geplaatst, maardaaruit concludeer ik dat er dus geen stevige stappen zijngezet. Een financier van terrorisme, een van de hoofdrolspe-lers in dat spel, is onder huisarrest geplaatst. Dat benoemje toch zeker niet als een stevige stap in de strijd tegen ter-rorismefinanciering? Als die persoon voor een langegevangenisstraf in het cachot is gegooid na vervolg enberecht te zijn, dan kan ik het met de minister eens zijn. Danis er inderdaad een stevige stap gezet, maar onder huisarrest plaatsen is dat zeker niet.

Minister Koenders:

Ik ben even aan het reflecteren op wat u nu eigenlijk zegt.U zegt eigenlijk: de minister heeft heel veel woorden nodig.Ik heb u echter precies aangegeven wat er is gebeurd metde twaalf mensen in het rapport. U hebt overigens zelf naaraanleiding van dat rapport gevraagd wat er met hen isgebeurd. Ik geef precies aan wat er in de afgelopen periodeis gewijzigd. Het zou natuurlijk wel prettig zijn dat u kennisneemt van wat ik zeg en vervolgens ook iets zegt over watdat voor u betekent.

Het hangt helemaal van de situatie af hoe je dat huisarrestmoet beoordelen. Ook in Nederland wordt niet iedereendie op de sanctielijst staat, gearresteerd. Dat hangt helemaalaf van de specifieke situatie, van de wetgeving en van water internationaal wordt gevraagd. In dit geval is gekozenvoor huisarrest en bevriezing. Of u dat een stevige stapvindt of niet, is aan u. In antwoord op uw vragen durf ik inieder geval wel te zeggen dat er aanmerkelijke vooruitgangis geboekt. Of dat voldoende is, is ter beoordeling aan u. Ikheb gezegd dat er nog meer moet gebeuren en dat de drukmoet worden verhoogd. Wij hebben onze activiteiten daaropinternationaal aangepast en er is dus wel degelijke sprakevan een verandering. Ik heb u ten slotte precies aangegevenlangs welke lijnen het is veranderd.

De heer De Roon (PVV):

Ik hoop dan toch dat de minister het met mij eens kan zijndat we pas tevreden kunnen zijn en dat we pas kunnenzeggen dat er stevige stappen zijn gezet als de hoofdverant-woordelijken voor dit soort zaken gewoon achter slot engrendel zijn gezet.

60-8-5

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

Minister Koenders:

Dat ben ik met u eens. Het gaat dan natuurlijk nog wel omde vraag wie de hoofdverantwoordelijken zijn. Ik heb u indie zin hopelijk enige genoegdoening gedaan, want ik vindhet belangrijk dat u dit debat hebt aangevraagd. Het betreftook de zorgen van de Nederlandse regering, zorgen die wijmet de Verenigde Staten en andere bondgenoten tot ophet hoogste niveau in Qatar aan de orde hebben gesteld.Ik zie gewoon dat er belangrijke stappen zijn gezet. Het kanaltijd beter en je kunt altijd verdergaan, maar het is nietonbelangrijk om dat hier te benoemen.

Overigens geldt dit niet alleen voor Qatar, maar we komenhierover ongetwijfeld ook nog te spreken in het algemeenoverleg over Saudi-Arabië en andere landen in de Golf.

De heer Van Bommel (SP):

Ik deel de opvatting van de minister dat er belangrijkestappen zijn gezet. Dit debat is in 2014 aangevraagd en hetzou dan ook buitengewoon betreurenswaardig zijn als ersindsdien geen interessante en belangrijke stappen zoudenzijn gezet. Het inzicht is dan ook gegroeid dat externefinanciering van dit soort organisaties eigenlijk noodzakelijkis om de strijd in bijvoorbeeld Syrië en andere delen vande regio voort te kunnen zetten. De vraag is natuurlijk inwelke mate er een overeenkomst is met wat internationaalvia goede inlichtingendiensten gesignaleerd is. Ik denkdaarbij vooral aan het werk van de Verenigde Staten, wantde lijst van Europa is eerder een afgeleide daarvan daneigen werk. In hoeverre is er een overeenkomst is tussende lijst van de Amerikanen en de inzichten die daar bestaan,en wat er in de praktijk gebeurd is op het vlak van huisarresten bevriezing van tegoeden?

Minister Koenders:

Ik weet niet of ik uw vraag helemaal goed begrijp. Ik begrijpdat er inlichtingen zijn van de Amerikanen. Uiteraard wordtzinnig met hen samengewerkt, om het maar zo openbaarmogelijk te zeggen. Dat betekent ook dat wij binnen decoalitie gezamenlijk druk uitoefenen op verschillende lan-den, overigens niet alleen landen in de Golfregio. Terroris-mefinanciering beperkt zich niet tot die regio, want geld isvloeibaar. Het gaat om het onderzoeken van transacties dievia allerlei heel ingewikkelde routes lopen. In reactie op deinformatie die mij was verschaft via het rapport waaroverdit debat gaat, is er opgetreden tegen de betreffende twaalfmensen. In die zin kan ik uw vraag positief beantwoorden.

De heer Van Bommel (SP):

Dat betreft die twaalf mensen. Alle begrip daarvoor, maarfeit is nu juist dat in deze wereld van lijsten die door ver-schillende mogendheden en organisaties worden bijgehou-den, de Amerikanen vaak de ruimste lijsten en de besteinlichtingen hebben. Vandaar dat ik de minister specifiekvraag naar de positie van de Amerikanen ten opzichte vanhet optreden van de Qatarese overheid. Dat is wat mijinteresseert.

Minister Koenders:

Daar kan ik u eigenlijk geen antwoord op geven omdat ikdat niet weet. Ik kan niet precies beoordelen wat de Ameri-kaanse inlichtingen zijn en of die zich een-op-een verhouden

tot wat in Qatar is gebeurd. Wel kan ik vertellen wat wij welweten. De belangrijkste gevallen van financiering wordenook door de Verenigde Staten aan de orde gesteld. Daarte-gen wil men uiteraard sancties. Die gevallen komen daaromop een VN-lijst, die vervolgens — om het maar even zo tezeggen — digitaal wordt overgenomen door de EuropeseUnie. Dat betekent dat wij vervolgens gezamenlijk optredenmet betrekking tot die sanctielijst.

De heer Knops (CDA):

Interessant om te zien dat de heer Van Bommel de Ameri-kaanse inlichtingen ditmaal als buitengewoon betrouwbaarziet, en als gids. Dat moest ik toch even kwijt. Het is geno-teerd en maakt allemaal onderdeel uit van deze Handelin-gen, mijnheer Van Bommel!

De minister zei zojuist in een tussenzin dat Nederland indeze strijd vooropgaat. Erkent de minister daarmee ook datandere landen te weinig doen of achteraanlopen? Of heefthij dat gevoel helemaal niet? Is er een coalitie waariniedereen dit niet alleen in woord, maar ook in daad steunt?Of heeft de minister het gevoel dat Nederland hierin voor-oploopt en dat anderen dus achterlopen?

Minister Koenders:

In ieder geval stelt Nederland dit mede vanwege de drukvanuit de Tweede Kamer in Qatar op het hoogste niveauaan de orde. Hadden wij die druk dan nodig? Nee, natuurlijkniet, maar die helpt wel. Ik realiseer mij heel goed dat ditalleen kan als je het gezamenlijk doet; dat zal de heer Knopszich ook realiseren. Vandaar ook die belangrijke rol van deVerenigde Staten — waar de SP-fractie inderdaad grootbelang aan hecht — en van anderen. Ik wil niet het oordeeluitspreken dat anderen het niet doen. Zij doen het misschienweer op een andere manier. Wij hebben een bepaaldeomvang en een manier waarop wij het beste kunnen wer-ken. Wij helpen zelfs ook nog op het terrein van de verster-king van de capaciteit. Ook de regering van Qatar zitnatuurlijk in haar maag met ISIS, want het is ook eenbedreiging voor de Golfstaten. Dat betekent ook dat wij numet de FIOD, het Openbaar Ministerie en de nationalepolitie samenwerken op het terrein van financieel recher-cheren. Daarin lopen wij inderdaad voorop, zo u wilt. In debijeenkomst die ik in januari heb georganiseerd, is afgespro-ken om dit veel pragmatischer te gaan doen. Dat vond ikhet voordeel van die vergadering. Je kunt allerlei groteverklaringen aannemen, maar dan moet je ook de financiëlerechercheurs en andere mensen ter plekke daarbij hebben.Recent is de capaciteit op Nederlandse posten in de regioversterkt om dat te doen.

De heer Knops (CDA):

Volgens mij is dat precies het punt. De woorden die uitQatar komen, zijn nog niet eens zo verkeerd. Er wordenallerlei beloftes gedaan dat er zaken gaan gebeuren. Devraag is alleen wat er in de praktijk daadwerkelijk wordtgedaan. Volgens mij gaat dit debat daar ook over. Welkeprogressie is er gemaakt? Hoe beoordeelt de minister indat licht de passiviteit van Qatar ten aanzien van militairesteun aan operaties tegen IS? Qatar heeft heel veel geld,maar is binnen de coalitie behoorlijk passief in het vervullenvan die rol. Hoe serieus moeten wij die anti-ISIS-deelnamevan Qatar eigenlijk nemen?

60-8-6

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

Minister Koenders:

Die neem ik uitermate serieus. Ik heb net een aantal voor-beelden genoemd. Qatar staat in de kern van de coalitie.Dat geldt voor zijn activiteiten, voor het hoofdkwartier waarmilitair gepland wordt en voor de wijze waarop samenge-werkt wordt. Ik ben daar positief over.

Ik heb nog een paar opmerkingen over de financiering. Wijzijn het daar onderling geheel over eens. Ik zeg er wel bijdat het beeld van de inkomsten van ISIS diffuus is. Het isgewoon een marktmodel, een zwartemarkteconomie. ISISis nagenoeg geheel aangewezen op teruglopende interneinkomstenbronnen. De inkomsten uit de bankkluizen inMosul, een enorm bedrag van meer dan 1 miljard, zijneenmalig en de oliehandel, waarover wij eerder hebbenbesproken hoe die aangepakt moet worden, loopt inmiddelsfors terug. De externe financiering is eigenlijk zeer gering,slechts 1% van de inkomsten van ISIS. Dat betekent nietdat wij dat element minder belangrijk moeten vinden, maarhet moet wel in die zin gerelativeerd worden. De inkomsten-bronnen betreffen vooral de lokale bevolking, cultureelerfgoed, olie, bankkluizen, losgeldbetalingen en geld vanbuitenlandse strijders. Volgens de Verenigde Staten vormendonaties — ik wijs nog maar even op het belang dat eerderin het debat daaraan werd gehecht — ongeveer 1% van deinkomsten van ISIS. Ik zeg niet dat het onbelangrijk is, maarhet is relatief niet het belangrijkste element van de financie-ring van terrorisme. Het is wel belangrijk en terecht dat ookhieraan aandacht wordt besteed.

Ik wil nog een aantal vragen beantwoorden die op dat ter-rein zijn gesteld. Ik heb al iets gezegd over de sanctielijst.Ik heb er al iets over gezegd. De VN en de FATF zijn deinternationale autoriteiten op dit terrein. Ik heb dan ook nietzo'n behoefte aan een onafhankelijk onderzoek, want daarzijn twee instellingen voor. Die moeten dat gewoon doen.De VN en de FATF monitoren en beschrijven in detail deuitvoering van internationale verplichtingen om terrorisme-financiering tegen te gaan. De FATF publiceert die evaluatiesop zijn website; u kunt dus ook nog meekijken. Ook rappor-ten van het VN Monitoring Team zijn openbaar. Qatar,Koeweit en Saudi-Arabië zijn in de afgelopen jaren geëva-lueerd. Bij de evaluatie is een technische beoordelinggemaakt — is de wetgeving, het institutionele kader oporde? — en zijn de effectiviteit en de resultaten in de praktijkbeoordeeld. Dat is ook voor ons middel om daar goed naarte kijken en zo nodig scherper te ageren. Als een land ingebreke blijft, moeten landen een actieplan opstellen omde tekortkomingen te verhelpen.

Over de sanctielijsten is gevraagd of de EU achterloopt opde VS. De EU neemt die sancties tegen ISIS, Al Qaida, BokoHaram en Al-Shabaab automatisch over. Daarvoor moethet VN-besluit worden omgezet in EU-recht. Daarbij hoortinderdaad een procedure, maar in de Europese Unie kostdat vijf werkdagen. Dat vind ik een redelijk unicum voordeze organisatie; laten we dat maar bijna revolutionairnoemen. De Commissie kijkt zelfs naar maatregelen om datomzettingsproces verder te stroomlijnen. Ik denk dat weons daarover niet al te veel zorgen moeten maken.

Ik heb iets gezegd over de financiële problemen van ISISen de halvering van salarissen ter plekke. De VN voorspeltdat de inkomsten van ISIS uit olie dit jaar verder zullenafnemen, mede als gevolg van de internationale luchtaan-

vallen, het afsnijden van de smokkel van en de handel inolie en de dalende olieprijzen.

Ik kom bij de implementatie van de VN-Veiligheidsraadsre-solutie 2253, waarvan Nederland cosponsor was. Wijbereiden vanuit het Nederlandse perspectief ook op datpunt een VN-listing voor. Het actieplan van de EuropeseCommissie tegen terrorismefinanciering is van belang. DeEcofin heeft dat niet alleen verwelkomd, maar is uiteraardook begonnen met de uitvoering daarvan. Wij spelen daarals voorzitter ook een faciliterende rol om snel resultatente boeken. Het gaat dan over wetgeving, opsporing bijEuropol, informatie-uitwisseling en capaciteitsopbouw omlanden in bijvoorbeeld het Midden-Oosten te ondersteunenom te voldoen aan die verplichting. Ik zei al wat Nederlanddaar zelf aan doet. De heer Knops verwees er zelf al naardat er nog een apart debat over salafisme zal komen.Uiteraard zal financiering daarbij ook aan de orde komen.Het is absoluut waar dat financiering vanuit het buitenlandeen probleem is wanneer de private bronnen of het doelonduidelijk zijn. Dan kan ook niet worden bepaald of ersprake is van financiering aan terroristische organisatiesof individuen. In dat geval is het dus ook aan Nederlandseautoriteiten om maatregelen te nemen, maar ik zou dedetails daarvan, de vraag hoever dat moet gaan, met wel-nemen van de Kamer willen bespreken als we nader ingaanop de brief van het kabinet ter zake.

De heer Ten Broeke heeft mij gevraagd of wij enige aanwij-zingen hebben met betrekking tot Mali. Het antwoorddaarop moet ik hem schuldig blijven, omdat ik de informatiedaarover hier ter plekke niet heb. In ieder geval past mijwel hier te zeggen dat de Nederlandse regering geen aan-wijzingen heeft dat de regering groeperingen in Malifinancieel ondersteunt. Van andere informatie vind ik hetniet eenvoudig om die met de Kamer te delen, maar ik zeger eerlijk bij dat ik die hier, ter plekke, ook niet tot mijnbeschikking heb. Als de Kamer het mij toestaat, zal ik nogeens bezien of ik die met haar kan delen of niet.

De heer Ten Broeke (VVD):

De informatie waar ik het in dit geval over had, is de infor-matie uit het rapport. Dat is de meest recente informatie;die is zelfs van eind december vorig jaar. Ik kan mij dusvoorstellen dat die niet direct is verwerkt. Als de ministerdie mogelijkheid ziet, zou ik graag willen dat hij delen vande informatie die hij wel boven water weet te krijgen — wezitten ten slotte met onze oren en ogen in Mali, en het isniet onbelangrijk — met ons in een nadere brief deelt. Voorhet delen van informatie die niet rechtstreeks, althans nietin die vorm, bij de Kamer kan komen, zijn er de gebruikelijkekanalen.

Minister Koenders:

Dat lijkt mij een heel legitieme vraag. We moeten onder-scheid maken tussen de regering van Qatar, waar het niethet geval is, en individuen. Daar weet ik het gewoon nietvan en daar zouden we dus naar moeten kijken. Daarnaastis er een andere problematiek, waar de heer Knops net aanrefereerde. Die betreft de financiering vanuit Golfstaten vanreligieuze groeperingen, bijvoorbeeld in Mali. Ik weet nietof de heer Ten Broeke ook daarop doelt, maar het is mis-schien belangrijk om dat nog even helder te hebben.

60-8-7

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

De voorzitter:De minister heeft toegezegd om met een brief te komen.

Minister Koenders:

Ja, maar mijn vraag was of dat er ook in moet. Daarop zalde heer Ten Broeke waarschijnlijk ja zeggen.

De heer Ten Broeke (VVD):

De minister beschikt vandaag over voorspellende gaven.In de brief kan hij het beste reageren op de tekst die ik hebuitgesproken over het rapport als zodanig. Het betreft hetrapport van het Amerikaanse Gatestone Institute, waarinwel degelijk ook overheidsinstanties, namelijk de ministeriesvan Buitenlandse Zaken en Defensie, inlichtingendienstenen zelfs het kabinet van de emir worden genoemd. Wellichtdat de afzender het rapport minder betrouwbaar maakt,maar we hebben niet de ervaring dat dat zo is. Het is welis-waar een organisatie met een zeker ideologisch doel, maartot nu toe niet heel slecht met zijn informatie. Op al dieelementen zou ik in de brief nadere informatie ontvangen,inclusief die geestelijke groeperingen.

Minister Koenders:

Laat ik toezeggen dat ik de Kamer daarover zal informerenop de meest publieke manier die mogelijk is. Dat willen weimmers allemaal. Ik begrijp de zorg van de heer Ten Broeke,dus daar zullen we naar kijken.

De voorzitter:Gaat u afronden?

Minister Koenders:

Ja, ik dacht ook de belangrijkste, zo niet alle vragen van deKamer te hebben beantwoord.

De voorzitter:Is er behoefte aan een tweede termijn?

De heer Knops (CDA):

Ik had de minister nog een vraag gesteld over wapenexportnaar analogie met Saudi-Arabië.

Minister Koenders:

De analogie met Saudi-Arabië is de juiste. Wij kijken kritischnaar wapenexporten in de Golfregio, waarbij wij zeerterughoudend zijn; dat staat ook in directe relatie tot desituatie in Jemen. Wat ik met de Kamer heb gedeeld overSaudi-Arabië, geldt ook voor Qatar.

De voorzitter:Voor de tweede termijn zijn de spreektijden één minuut,inclusief het indienen van moties. Het woord is aan de heerDe Roon.

De heer De Roon (PVV):

Voorzitter. Ik dank de minister voor de beantwoording. Eenaantal punten is opgehelderd, maar het is nog onvoldoendetastbaar. Het probleem is natuurlijk ook groter dan Qatar;anderen spraken daar ook al over. Wij vinden dat er meerduidelijkheid en openheid vereist zijn. We hebben tenslotteook het recht om te weten wie er werkelijk aan onze kantstaat in de strijd tegen het terrorisme en wie alleen maardoet alsof. Van dat laatste wordt Qatar in alle literatuur overQatar en terrorismefinanciering beschuldigd. Qatar speelteen dubbelhartig spel. Daar moet opheldering over komen.Het liefst zou ik zien dat het kabinet voortaan jaarlijks aande Kamer rapporteert hoe de strijd tegen terrorismefinan-ciering wereldwijd feitelijk verloopt, met de focus in hetbijzonder op Golfstaten. Laten we in ieder geval bij Qatarbeginnen. Daarom dien ik twee moties in.

Motie

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat Qatar weinig werk maakt van de uitvoe-ring van de bestrijding van terrorismefinanciering en vande handhaving van internationale sancties tegen terroris-mefinanciering;

verzoekt de regering, bij Qatar om opheldering te vragenover de feitelijke inzet van dat land tegen concrete betrok-kenen bij terrorismefinanciering, en de Kamer daarover teinformeren,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:Deze motie is voorgesteld door het lid De Roon. Naar mijblijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 359 (29754).

U bent al over u spreektijd heen, mijnheer De Roon.

De heer Ten Broeke (VVD):

Ik ga proberen de heer De Roon aan een beetje extraspreektijd te helpen door te vragen waarom hij deze motieindient nadat we daarover zojuist dit hele debat hebbengevoerd. De aanleiding voor het debat waren individuendie op dat moment niet gearresteerd waren of onder huis-arrest waren geplaatst, maar wel waren geïmpliceerd. Deminister heeft vandaag uitvoerig uitleg gegeven en heeftbijna al die mensen individueel genoemd. De heer De Roonmag het niet genoeg vinden dat die mensen thuis met eenenkelbandje zitten, maar er is in ieder geval vooruitgang.In de motie wordt de minister opgeroepen de Kamer daarnog een keer over te informeren. Laten we dan iets nieuwstoevoegen, zoals ik heb gedaan met het rapport vandecember 2015. Ik begrijp deze motie niet. Als ik mijn fractiezal vragen hiertegen te stemmen, is dat omdat het heledebat hier al in heeft voorzien.

60-8-8

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

De heer De Roon (PVV):

Ik heb twee namen uit de mond van de minister gehoord.Die twee zijn inderdaad onder huisarrest geplaatst, maarhoe loopt het daar nu verder mee? Ik wil daar zicht ophebben. Wat zijn de plannen, hoe vordert dat? Dat beoogik met deze motie. Er zijn ook nog heel wat personen diewel door de minister zijn geduid, maar niet genoemd, vanwie ik eigenlijk helemaal niet weet wat er nu precies methen gebeurt. Ik wil daar gewoon meer helderheid over. Datis de strekking van de motie.

Voorzitter, als u het mij toestaat, zal ik nog snel de tweedemotie voorlezen.

Motie

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat onvoldoende duidelijk is of en hoeinternationale sancties en regels tegen terrorismefinancie-ring in Qatar worden gehandhaafd;

overwegende dat de internationale aanpak van terrorismedaardoor ernstig kan worden gehinderd en deze problema-tiek om die reden moet worden blootgelegd;

verzoekt de regering, de Kamer jaarlijks te rapporteren overde mate waarin en de wijze waarop sancties en regels tegenterrorismefinanciering door Qatar worden gehandhaafd enwelke concrete resultaten daarbij worden geboekt,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:Deze motie is voorgesteld door het lid De Roon. Naar mijblijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 360 (29754).

De heer Van Bommel (SP):

Voorzitter. In mijn eerste termijn heb ik omstandig betoogddat de inlichtingen van de Verenigde Staten een rol kunnenspelen bij de bestrijding van financiering van terroristischeorganisatie. De inlichtingen van de Verenigde Staten zijnvoor Nederland sowieso altijd van belang, bijvoorbeeldvoor de veiligheid van Nederlandse militairen in denvreemde, maar ook voor het overvliegen van conflictgebie-den. Dat thema hebben we eerder deze week uitgebreidbesproken. Ik zou dus tegen collega Knops en tegen deminister zeggen: plaats mij vooral ook in dat rijtje. Het isgoed dat zij dat gesignaleerd hebben.

Voor mijn vraag heb ik geen motie nodig. De minister heeftgezegd dat hij niet weet hoe het precies zit met de verhou-ding tussen enerzijds de inlichtingen en de registratie vande Amerikanen en anderzijds het optreden van de Qatareseoverheid tegen personen of organisaties in Qatar die terreurfinancieren. Ik nodig de minister ertoe uit om daar zicht opte verwerven en om de resultaten aan de Kamer mee tedelen in een brief.

De heer Knops (CDA):

Voorzitter. Ik dank de minister voor de antwoorden. Dekwestie-Qatar is geen kwestie van vertrouwen op de blauweogen en achterover gaan zitten. De minister is dat ook nietvan plan en doet dat ook niet. Ik roep hem ertoe op om diehouding ten opzichte van Qatar te blijven tonen, omdatgeruchten en mediaberichten nog steeds aangeven datQatar indirect of direct betrokken is bij financiering. Als erde geringste aanleiding voor is, roep ik de minister ertoeop om in actie te komen. Ik zou op dat punt graag een toe-zegging van de minister willen.

Ik dank de minister voor zijn toezegging om ten opzichtevan Qatar dezelfde lijn te hanteren als Saudi-Arabië: als erwapens en munitie gebruikt kunnen worden voor oorlogenin de nabije regio, bijvoorbeeld in Jemen, of voor wapenle-veranties aan radicaalislamitische groeperingen, heeft datook consequenties voor de wijze waarop wij met Qataromgaan.

De heer Ten Broeke (VVD):

Voorzitter. Dit debat heeft heel lang op zich laten wachten.Nu blijkt dat dat zich een beetje wraakt, want in de updatevan de minister kunnen we zien dat er wel degelijk actieszijn ondernomen. Veel van de individuen waarom het in2014 ging, zijn intussen onder huisarrest geplaats. Dat isniet in de laatste plaats te danken aan de inzet die Nederlandaltijd pleegt. Nederland is een van de weinige landen diedat opbrengt. Dat doet mij denken aan hoe wij in Saudi-Arabië en Bahrein opereren en hoe wij in de Golfstatenvoortdurend een van de weinige Europese landen zijn diehet wel aandurven om dit aan de orde te stellen. Dat vergtvan de Kamer echter dat wij ook de volgende stap zettenvoor het goede werk dat Nederland — misschien ook dooronze druk; de minister was wat dat betreft complimenteus— telkens kan bereiken.

Ik heb hieraan toegevoegd dat er weer nieuwe informatieis. Daar krijgen wij een brief over; ik dank de ministerdaarvoor. Dat gaat met name over de veiligheidssituatievan onze militairen in Mali. Ik voeg daar in het bijzonderaan toe dat ook Ahrar al-Sham daarbij zou moeten wordengenoemd. Dat is een organisatie waarmee gepraat wordtin het kader van het Genèveproces, maar die niet op delijsten staat.

Wapenexport en onderzoeken zou ik wat dat betreft willenafraden, want dan kan de alleingang van Nederland weleenscontraproductief uitpakken voor het goede werk dat nukennelijk wordt verricht ten opzichte van Qatar, een staatmet een dubbel gezicht; dat wel.

De heer Servaes (PvdA):

Voorzitter. Ook mijn fractie en de fractie van D66 dankende minister voor het beantwoorden van de vragen in deeerste termijn. Ik heb natuurlijk ook de zojuist ingediendemoties gehoord. Ik deel het als mensen zich afvragen:waarom hebben we zojuist naar dit hele betoog geluisterd?Ik vraag de minister om de Kamer niet jaarlijks maar zodradat nodig is te informeren, dus regelmatig, over terrorisme,over de financiering van terrorisme en over sancties. Ik pleit

60-8-9

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

ervoor om dat zo veel mogelijk in bestaande brieven endebatten mee te nemen, omdat we de financiering vanterrorisme niet los kunnen zien van al die andere elementendie we nodig hebben in de strijd tegen ISIS en andereorganisaties. Daar wil ik het graag bij laten.

De voorzitter:Mijnheer Ten Broeke, één vraag.

De heer Ten Broeke (VVD):

Ik vind het een briljant idee van collega Servaes. Het lijktme dat dan ook alle oorzaken van die financiering daarinmoeten worden meegenomen. Het zou goed zijn om dedirecte relatie met de intensiteit, de toegenomen intensiteitvan de luchtaanvallen op bijvoorbeeld olie-installaties enoliekonvooien daar ook nadrukkelijk in te betrekken. Dat zalde heer Servaes ongetwijfeld met mij eens zijn.

De heer Servaes (PvdA):

Het is geen Nationale Complimentendag meer, maar laatik dit compliment terugkaatsen: de heer Ten Broeke paktdit buitengewoon aardig op. Het lijkt me inderdaad goedom die andere oorzaken daarin mee te nemen. Laat ik wel,al is het maar voor de Handelingen, daarbij de kanttekeningplaatsen dat olievelden die slechts een economisch doelen een burgerdoel dienen, niet in de eerste plaats als militairdoel aangemerkt kunnen worden en dat te bezien valt hoegroot het effect van het bombarderen daarvan zal zijn. Maarten aanzien van alle zaken die economisch of financieel eenbijdrage leveren, zeg ik: uiteraard zou het goed zijn om diein de volle integraliteit mee te nemen in Kamerbrieven.

De heer Bisschop (SGP):

Voorzitter. Ik maak graag van de gelegenheid gebruik omde minister te bedanken voor de beantwoording van devragen en voor het inzicht en de update die hij heeft gege-ven. Collega Servaes heeft al een beetje het gras voor mijnvoeten weggemaaid. Ik had me namelijk voorgenomen omnadrukkelijk te verzoeken om een regelmatige update, omdit soort sessies regelmatig te herhalen. Ik hoef daar verderniets aan toe te voegen. Ik kan me voorstellen dat dit ooktegemoetkomt aan de motie van de heer De Roon, al gaathet dan niet alleen over het verstrekken van informatie overQatar, maar over het in beeld brengen van het hele spec-trum. Het zou misschien zelfs nog aanleiding kunnen zijnom die motie in te trekken, maar dat laat ik graag aan deheer De Roon.

Minister Koenders:

Mevrouw de voorzitter. Ik dank de Kamer voor de in tweedetermijn gestelde vragen. Mijn beantwoording betreft metname de ingediende moties en één of twee voorstellen. Ikbegin met de motie van de heer De Roon op stuk nr. 359.Die ontraad ik echt. Hij constateert dat Qatar weinig werkmaakt van de uitvoering van de bestrijding van terrorisme-financiering. Ik heb hem aangegeven dat ik dat een onjuistekarakterisering vind. Hij verzoekt mij om bij de regering vanQatar opheldering te vragen over de feitelijke inzet van datland. Ik heb de heer De Roon erop gewezen dat ik dat hebgedaan en dat ik daarover heb gerapporteerd. Ik ben

daarom ook een beetje verbaasd over deze motie. Dan denkik: we zitten hier brieven te schrijven, onderzoeken te doenen ambassadeurs op pad te sturen en we doen dus eenaantal dingen die de heer De Roon belangrijk vindt, en danherhaalt hij precies wat hij anderhalf jaar geleden heeftgevraagd. Zo komen we niet heel veel verder. Ik ontraaddeze motie dus.

De voorzitter:Een korte vraag, over de motie, mijnheer De Roon.

De heer De Roon (PVV):

Jazeker, voorzitter. Het gaat mij er vooral om dat we nietalleen de foto van nu ter beschikking krijgen, maar dat dieook gecompleteerd wordt in de toekomst. Er zijn mensenonder huisarrest geplaatst. Hoe gaat dat nu verder? Lopenze over drie maanden weer vrij rond, of niet? Dat soortinformatie wil ik structureel toegediend krijgen, hopelijk viadeze minister.

Minister Koenders:

Dat gaat dus niet gebeuren. Ik heb gezegd dat we jaarlijksop allerlei manieren aan de Kamer rapporteren. Ik hebgezegd dat de FATF dat ook doet, precies op de door deheer De Roon genoemde punten, en dat hij die bevindingenook publiek maakt. De Verenigde Naties rapporteert ook.De Verenigde Staten rapporteren ook jaarlijks. Wij rappor-teren in de voortgangsrapportages over de bestrijding vanISIS en terreur. Ik wijs er nogmaals op dat de motie van deheer De Roon echt een andere strekking heeft, namelijk …

De voorzitter:De motie op stuk nr. 360.

Minister Koenders:

De motie op stuk nr. 359.

De voorzitter:Nee, nu de motie op stuk nr. 360.

Minister Koenders:

De motie op stuk nr. 360 zou ik ook willen ontraden. Ik meendat er, om dezelfde reden, geen jaarlijkse rapportage nodigis voor Qatar, juist omdat de voortgangsrapportage in destrijd tegen ISIS, de regelmatige rapportages die wij gevenover de bestrijding van terreur waar het financieel-econo-mische punt direct bij zit, de rapportage bij de FATF, deVerenigde Naties en de Verenigde Staten, dat allemaaldoen. De heer Van Roon kan hierover tevreden zijn of nieten vervolgens zeggen dat we dat wel of niet voldoendedoen. Dat is allemaal legitiem, maar wij hebben in iedergeval geen behoefte aan wat in deze motie wordt gevraagd.Ik zou de motie dan ook willen ontraden. Voorts heb iktoegezegd dat we — daar was hier net even een debatjeover — dit belangrijke element in de strijd tegen ISIS in devoortgangsrapportages meenemen. Volgens mij zitten daarbijna alle aspecten in die de leden van de fracties van dePartij van de Arbeid en de VVD naar voren hebben gebracht.Ten aanzien van Mali heb ik toegezegd om even naar de

60-8-10

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer

juiste vorm te zullen zoeken om de Kamer daarover hetbeste te kunnen inlichten.

De beraadslaging wordt gesloten.

De voorzitter:Dank u wel. Daarmee zijn we aan het einde gekomen vandit debat. Over de ingediende moties zullen we volgendeweek dinsdag stemmen.

De vergadering wordt enkele ogenblikken geschorst.

60-8-11

3 maart 2016

TK 60Financiering van terrorisme vanuit QatarTweede Kamer