Onderzoekscompetentie: terrorisme · Web viewAnarchistisch terrorisme kwam meer voor tussen 1880...

Vrije Israëlitische school Yavne

Lamorinièrestraat 150

2018 Antwerpen

Onderzoekscompetentie: terrorisme

Naam: Efri Mayer

Klas: 6ASO

Mentor: W.Charlier

Schooljaar: 2016-2017

Inhoudsopgave

Voorwoord........................................................................................................................ 5

Inleiding............................................................................................................................ 6

1. Wat is terrorisme?.........................................................................................................7

1.1 Definitie terrorisme..................................................................................................7

1.2 Soorten terrorisme...................................................................................................8

1.2.1 Anarchistisch terrorisme...................................................................................8

1.2.2 Terrorisme door extreemlinkse en -rechtse organisaties..................................9

1.2.3 Individueel terrorisme.....................................................................................10

1.2.4 Separatistisch terrorisme................................................................................10

1.2.5 Religieus terrorisme........................................................................................11

1.2.6 Staatsterrorisme.............................................................................................13

1.2.7 Cyberterrorisme..............................................................................................14

1.2.8 Mantelorganisaties..........................................................................................14

2. Wat zijn de Belgische economische kosten van terreur sinds de aanslagen in Parijs?

........................................................................................................................................16

2.1 Inleiding.................................................................................................................16

2.2 Soorten kosten......................................................................................................17

2.2.1 Directe kosten.................................................................................................17

2.2.2 Indirecte kosten..............................................................................................17

2.3 Economische kringloop.........................................................................................18

2.4 Overheidskosten...................................................................................................18

Efri Mayer Terrorisme Pagina 2 van 40

2.5 Globale beoordeling van de economische impact van terreur door VBO-sectoren

....................................................................................................................................20

2.6 De kosten van de bedrijven...................................................................................20

2.6.1 De meest getroffen sectoren..........................................................................20

2.6.2.1 Beschikbare data rond horeca en toerisme.................................................21

2.6.3 Handel............................................................................................................23

2.6.3.1 Beschikbare data rond handel.....................................................................23

2.6.4 Evenementensector........................................................................................25

2.6.4.1 Beschikbare data.........................................................................................25

2.6.5 Luchtvaart.......................................................................................................26

2.6.5.1 Beschikbare data.........................................................................................26

2.6.6 Het bbp...........................................................................................................29

2.7 De kosten van de consument................................................................................29

2.7.1 Impact op de werkgelegenheid.......................................................................29

2.8 Maalbeek...............................................................................................................30

2.9 Verzekeringen.......................................................................................................30

2.9.1 Wat verstaan de verzekeringsmaatschappijen onder terrorisme?..................30

2.9.1.1 Welke verzekeringen dekken schade door terrorisme?...............................31

2.9.2 Vzw TRIP........................................................................................................31

2.9.2.1 Waarom is vzw TRIP ontstaan?..................................................................32

2.9.3 Het uitkeringspercentage................................................................................33

2.9.3.1 Hoe wordt dat percentage vastgesteld?......................................................33

2.9.4 Het Comité......................................................................................................34

3. Geschiedenis van het moderne terrorisme.................................................................35

3.1 Het anarchistisch terrorisme (1880-1920).............................................................35


3.2 Het antikoloniale terrorisme (1920-1960)..............................................................35

3.3 Het nieuw linkse terrorisme (1960-1989)..............................................................36

3.4 Het religieus terrorisme (1979-heden)...................................................................36

4. Besluit.........................................................................................................................37

5. Begrippenlijst..............................................................................................................38

6. Gebruikte bronnen......................................................................................................39

Deelvraag 1:................................................................................................................39

Deelvraag 2:................................................................................................................39

Deelvraag 3:................................................................................................................40


Voorwoord

Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het onderwerp ‘terrorisme’ en alles waar daar

rondhangt zoals beveiliging zeer interessant vind. Daarom heb ik besloten om mijn

onderzoekscompetentie over dit onderwerp te maken. Wat 2 jaar geleden meer een

opzoekwerkje was, was het dit jaar en echt onderzoekswerk.

Ik wil ten eerste mijn ouders bedanken die me tijdens dit hele jaar hebben gesteund.

Graag zou ik mijn mentor meneer Charlier willen bedanken, ook al ging onze

samenwerking niet altijd even vlot, heb ik later toch ingezien dat dit voor mijn eigen goed

was. Ook zou ik graag meneer Van Tichelen en meneer Dingenen willen bedanken voor

het steeds verbeteren en feedback geven op mijn deelvragen. Graag zou ik ook de rest

van de familie willen bedanken voor hun steun.


Inleiding

Deze onderzoekscompetentie gaat over terrorisme. In dit werk is de hoofdvraag “Wat

zijn de economische gevolgen van de terroristische aanslagen voor de Belgische

economie?". Om deze hoofdvraag goed te beantwoorden werd dit werk in 3 delen

opgedeeld.

In de eerste deelvraag wordt omschreven wat het begrip terreur nu eigenlijk is, want

tegenwoordig wordt het begrip terrorisme te snel en onwetend gebruikt. Ook komt aan

bod wat de doelen en soorten van terrorisme zijn.

In de volgende deelvraag komen de Belgische economische kosten sinds de aanslagen

in Parijs aan bod. Daarin wordt gedetailleerd uitgelegd wat de kosten waren, welke

sectoren het meest geleden hebben en hoeveel de overheidskosten waren, ook

worden de indirecte en directe kosten aangetoond. Er wordt ook uitgelegd hoe de

verzekeringspolis voor terrorisme in elkaar zit.

De derde deelvraag is een historische deelvraag waarin wordt stilgestaan bij de

geschiedenis van het terrorisme, met een specifiekere nadruk op de moderne

geschiedenis vanaf circa. 1880.

De woorden die in dit werk cursief gedrukt staan worden later uitgelegd in de

begrippenlijst op pagina 32.


1. Wat is terrorisme?1.1 Definitie terrorisme

Terrorisme (van het Latijnse woord terror: paniek) is het zonder wettige grond plegen

van ernstig , of ernstige daarmee, met een doel. In de meeste opvattingen over wat

terrorisme is, gaat het om illegaal geweld, doorgaans gekoppeld aan burgers als

slachtoffers.1

Men is het er wel algemeen over eens dat terrorisme per definitie niet geld-gerelateerd

is, dat wil zeggen: het doel is niet om zelf materieel rijker te worden. Bij de meeste

andere soorten misdaad is dat wel het geval. Soms worden wel bijkomende misdaden

gepleegd om aan geld te raken, maar dan wel met de bedoeling het voor terroristische

(niet geld-gerelateerde) doeleinden te gebruiken.

Het doel is politieke veranderingen af te dwingen door middel van gewelddadige acties

die het maatschappelijk leven ontwrichten. Deze kunnen bestaan uit het zaaien van om

zo de politieke stabiliteit te ondergraven. Doelen kunnen onder andere zijn:

onafhankelijkheid van een volk op zijn grondgebied binnen een ;

verzet tegen bestaande maatschappelijke, politieke en/of structuren;

handhaving van de macht van een bepaalde organisatie of ondergrondse

beweging binnen een staat.

Een probleem bij het gebruik van de term 'terrorisme' ontstaat vaak bij politieke

vrijheidsstrijd. Zo pleegden Joden in het toenmalige Britse Mandaat Palestina

moordaanslagen, die echter in de geschiedenis van het latere Israël niet als terrorisme

beschreven worden. Een berucht voorbeeld is de bomaanslag op het King David-hotel

in Jeruzalem, met veel slachtoffers als gevolg.

Geraadpleegd op 24 september 2016


1.2 Soorten terrorismeIn de loop der jaren hebben zich meerdere soorten van terrorisme ontwikkeld. Zo zijn er

mantelorganisaties, anarchistisch terrorisme, terrorisme door extreemlinkse en – rechtse

organisaties, individueel terrorisme, separatistisch terrorisme, religieus terrorisme,

cyberterrorisme en staatsterrorisme.

1.2.1 Anarchistisch terrorismeAnarchistisch terrorisme kwam meer voor tussen 1880 en 1920 dan tegenwoordig. Een

aantal belangrijke staatshoofden werden vermoord, waaronder de Marie François Sadi

Carnot (24 juni 1894), Koning () en ( ).

De rechtvaardiging voor anarchistisch terrorisme was dat de daden anarchistische

ideeën onder de aandacht zouden brengen. Er zijn echter ook veel terroristen en die

zichzelf "anarchist" noemen, maar die weinig gemeen hebben met filosofische

anarchisten.

Tot de moderne anarchistische terroristen behoren onder andere de Duitse

Revolutionaire Cellen (die ook uiterst links zijn) en de . Geen van beide noemde zichzelf

trouwens anarchistisch.

Een aantal anarchisten neemt deel aan de meer gewelddadige demonstraties, zoals de

antiglobalistische betogingen in de . Een groot gedeelte van de anarchistische beweging

is echter tegen het gebruik van geweld en terrorisme, en pleit voor .


1.2.2 Terrorisme door extreemlinkse en -rechtse organisaties

Extreemlinkse terroristen willen het ondermijnen of vernietigen om het te vervangen

door een of .

Voorbeelden van socialistisch georiënteerde terroristische groeperingen:

Brigate Rosse () ()

Cellules Communistes Combattantes ()

Rote Armee Fraktion ()

Weather Underground ()

()

In de jaren ‘60 in pleegden extreemrechtse tegenstanders van president onder de

naam OAS () vele bomaanslagen, vooral in , om afscheiding van te voorkomen, onder

het bevel van de Franse ex-generaal . De OAS pleegde in anderhalf jaar ruim 1000

aanslagen en daarbij kwamen tussen de 3000 en 12.500 mensen om het leven.

In is de (Afrikaans voor boerenmacht) actief, een organisatie die door de regering

wordt beschouwd als een rechts terreurnetwerk verantwoordelijk voor de aanslag in in .

Neofascistische terroristen streven naar het afschaffen van regeringen om autoritaire

regimes te installeren. Ze vallen vaak immigranten aan, zijn (bv. ) en .

In Israël en in de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever waren extreemrechtse

krachten actief zoals Kach en Kahane Chai. Het gaat om een religieus- terroristische

groepen, die van 1971 t.e.m. 1994 actief waren, met als doel de te verdrijven en het

grondgebied van de in bezit te nemen. Hierbij werd gebruikgemaakt van intimidatie,

geweld, moord en bomaanslagen.

1.2.3 Individueel terrorisme

Er bestaat ook terrorisme dat door eenlingen gepleegd wordt zonder dat daar een

grotere organisatie achter staat.


Vooral in de zijn er zich noemende terroristen die de staat willen afschaffen en tegen

elke vorm van overheid zijn. De bekendste vertegenwoordiger van deze terroristen is ,

die verantwoordelijk was voor de .

Nog een bekende individuele terrorist is die het voorzien had op wetenschappers die

zich met bezighielden. Hij was bang dat in de toekomst onvermijdelijk de mensheid

uitgeroeid wordt door een bovenmenselijke als die eventueel door deze geleerden in

het leven wordt geroepen.

In juli 2011 pleegde de Noor in zijn land : eerst liet hij een autobom ontploffen bij een

regeringsgebouw in Oslo, waarbij 8 doden vielen. Daarna begaf hij zich naar het

eilandje , waar hij 69 deelnemers aan een jeugdkamp van de doodschoot.

1.2.4 Separatistisch terrorisme

Sommige zijn ook als terroristisch aan te merken, en hun doel is meestal een eigen

staat voor hun bevolkingsgroep. Ze trachten de overheersende macht te verslaan of te

demoraliseren en aandacht te trekken voor hun “nationale bevrijding". Separatistisch

terrorisme was in 2010 in Europa verantwoordelijk voor het merendeel van de

terroristische aanslagen.

Zij verschillen van terroristen die alleen bloed willen doen vloeien of terroristen doordat

hun doel vaak niet gericht is op het omverwerpen van een systeem of samenleving, en

vaak ook al gedurende langere tijd vruchteloos met legitieme middelen nagestreefd is.

Niet zelden beantwoordt de staat waartegen dergelijke strijders zich verzetten hun

acties met repressie of zelfs staatsterrorisme.

Voorbeelden met vermelding van het gebied waar om gestreden wordt:

(FLQ), voor een onafhankelijk

(IRA), voor een onafhankelijk / aansluiting bij

in (UÇK), voor onafhankelijkheid van

, Franse terreurbeweging tegen afscheiding van , grootste van Europa;


, voor een onafhankelijk Tamil thuisland in het noordoosten van

(PFLP), voor een onafhankelijk Palestina.

1.2.5 Religieus terrorismeEr zijn honderden terroristische groeperingen die religieuze motieven hebben.

Religieuze terroristen gebruiken terreur om te streven naar doelen die zij vanuit hun als

opdracht beschouwen. Het religieus is ongeveer begonnen eind jaren zeventig en is nog

altijd bezig

e groeperingen:

,

,

,

Verzetsleger van de Heer, Oeganda.

Islamitische groeperingen:

georiënteerde organisaties plegen wereldwijd voor veel terroristische aanslagen. Het

NCTC zegt in haar jaarverslag over terrorisme dat in 2011 ongeveer 70% van alle

terroristische moorden van dat jaar wereldwijd gepleegd werd door soennitische

moslims.


Het rapport stelt dat Soennitische extremisten voor het derde achtereenvolgende jaar

verantwoordelijk voor het grootste aantal terroristische aanslagen en ongelukken. Meer

dan 5700 incidenten komen op rekening van Soennitische extremisten. Het gaat om

56% van het aantal aanvallen en 70% van het aantal doden. Voorbeelden van

Islamitisch georiënteerde organisaties zijn:

, wereldwijd;

Islamitische Staat vroeger in Irak en Syrië, nu wereldwijd;

(GICM), , en

(EIJ),

,

, (door onder ander Israël, de VS, Canada en de EU als terroristisch

beschouwd);

,

,

(PIJ),

En nog vele meer.

Andere religieuze groeperingen:

,

(Revolutionaire Strijd), Griekenland;

(LVF), Noord-Ierland.


1.2.6 Staatsterrorisme

Staatsterrorisme is een daad die wordt beschouwd als terreur en wordt uitgevoerd

gedoogd of gesteund door een . Zoals terrorisme in het algemeen, gaat het over

moedwillige aanvallen op burgers, met als doel het bereiken van een politiek of religieus

doel.

De volgende landen werden of worden regelmatig van staatsterrorisme beschuldigd:

Algerije, China, Cuba, Egypte, Ethiopië, België, Frankrijk, India, Iran, Irak, Israël, Italië,

Libië, Mexico, Noord-Korea, Pakistan, Saoedi-Arabië, Sovjet-Unie/Rusland, Spanje,

Syrië, Turkije, Oeganda, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Vietnam,

Zimbabwe, Zuid-Afrika.

Verenigde Staten:

De VS zijn in de door het veroordeeld voor het "onrechtmatig gebruik van geweld" bij

het steunen van de 's in . Volgens onder andere komt dit neer op een veroordeling voor

staatsterrorisme.

, een complot theoriste, werd reeds tientallen keren geïnterviewd en schreef over

geheime brainwash operaties en tests op burgers in de Verenigde Staten. Ze zou een

van de vele miskende slachtoffers van staatsterrorisme zijn sinds de Tweede

Wereldoorlog.

De bombardementen door de VS tijdens de op Tokio, Hiroshima en Nagasaki worden

door sommigen als staatsterrorisme beschouwd.

Tijdens de periode na 11 september zijn er tegen de VS bewijzen van foltering en

andere mensonterende praktijken opgedoken. Duizenden onschuldige mensen werden

zonder enige vorm van wettelijk proces opgesloten en mishandeld in Guantanamo. Vele

slachtoffers van deze praktijken konden na vele jaren opsluiting niet meer terugkeren

naar hun thuisland.


Bij de opzet van geheime gevangenissen en het heimelijk verplaatsen van vermeende

terroristen, werden de bijgestaan door enkele Europese landen.

Frankrijk:

Een ander bekend voorbeeld is , wiens geheim agenten op het schip van in

opbliezen, om zo te voorkomen dat het schip actie tegen kernproeven in de kon gaan

voeren.

België:

zou sinds de jaren zeventig - in samenwerking met de en het - aanslagen, , en

hebben getolereerd met oog op het neutraliseren van het . In samenwerking met de en

het werd in de jaren 50 in het leven geroepen. Onderzoeken lopen jaren na de feiten

nog steeds met vertraging.

1.2.7 CyberterrorismeCyberterrorisme is het gebruik van op internet gebaseerde aanvallen in terroristische

activiteiten, waaronder daden van opzettelijke en grootschalige verstoring van

computernetwerken, in het bijzonder van personal computers aangesloten op het

internet, door middel van hulpmiddelen, zoals computervirussen.2

1.2.8 Mantelorganisaties

Wat de financiering betreft bestaan er zogenoemde mantelorganisaties. Deze

organisaties plegen aanslagen met als doel zoveel mogelijk geld te winnen voor andere

terroristische groeperingen.

Een andere manier waarop terroristische groeperingen geld verdienen is drugshandel,

ook sluizen veel nachtwinkels hun winst door naar groeperingen zoals Al Qaida.

Hieronder zie u een lijst met daarin de belangrijkste en grootste mantelorganisaties dier

er bestaan en voor wie ze geld winnen. 2https://nl.wikipedia.org/wiki/Cyberterrorisme

Geraadpleegd op 27 oktober 2016


https://nl.wikipedia.org/wiki/Cyberterrorisme

, een groep die verantwoordelijk wordt gehouden voor financiering voor

, een liefdadigheidsinstelling die door de beschuldigd wordt van het steunen van

terroristische activiteiten, waaronder die van Al Qaida;

, beschuldigd van het steunen van terroristen;

Holy Land Foundation for Relief and Development, een liefdadigheidsorganisatie die beschuldigd wordt van het financieren van .


2. Wat zijn de Belgische economische kosten van terreur sinds de aanslagen in Parijs?2.1 Inleiding De terreuraanslagen van 13 november 2015 in Parijs en van 22 maart 2016 in Brussel

hebben, naast het onnoemelijke leed, ook heel wat economische schade aangericht.

In september 2016 kampte het toerisme nog met 20% minder boekingen dan het jaar

daarvoor. Tot voor enkele maanden werd er in de handel nog steeds 2 à 3% minder

verkocht. Ook de meeste evenementen kenden een lager bezoekersaantal. De

passagiersaantallen op Zaventem herstelden redelijk snel maar lagen in september toch

nog lager dan in het jaar ervoor.

De negatieve effecten van de aanslagen blijken in de vier meest getroffen sectoren

(horeca, handel, evenementen en luchtvaart) toch wat langer aan te slepen dan

voordien gedacht.

Volgens de huidige statistieken die we tot onze beschikking hebben, ramen we de

economische schade voor de hele Belgische economie tussen 15 november 2015 en 15

november 2016 op 0,57% van het bbp wat gelijk staat met 2,4 miljard euro. Zonder de

aanslagen was de Belgische economie in 2016 met bijna 2% gegroeid i.p.v. de 1,3 à

1,4% waar we nu op afsteven.

De tragere groei heeft een negatieve invloed gehand op het creëren van extra nieuwe

banen in de privésector. Eind 2015 was dat groeitempo versneld tot + 1% maar sinds de

aanslagen is dat groeitempo op dat peil gestagneerd. Er werden in de privésector als

gevolg van terreur 9000 banen minder gecreëerd dan verwacht. Daarnaast moesten ook

bijna 2500 personen in de horeca, de luchtvaart en de handel gedurende enkele

maanden een beroep doen op de economische werkloosheid.


Dit had natuurlijk de nodige terugslag op de publieke financiën. Een directe verhoging

van de uitgaven voor medische zorg, materiële en morele schade, heropbouw van de

infrastructuur en extra veiligheidsmaatregelen bedroeg een totaal van 0,23% van het

bbp omgerekend zo een 962 miljoen euro.

2.2 Soorten kostenEr zijn 2 soorten kosten: vaste en variabele. Het verschil tussen vast en variabel geeft

aan of de kosten al dan niet afhankelijk zijn van het aantal eenheden dat wordt

geproduceerd en/of verkocht. Vaste kosten veranderen niet als de omvang van de

productie van producten en/of diensten stijgt. Een voorbeeld zijn de kosten voor de

herstelling van het ontplofte luchthavengebouw.

Een andere indeling van kosten is die in directe en indirecte kosten. Deze indelingen zijn

niet hetzelfde. Zo kunnen kosten bijvoorbeeld variabel en indirect zijn.

Bij directe kosten is er een direct verband aan te geven met de terroristische aanslag.

Deze directe kosten zijn nagenoeg exact vast te stellen en onmiddellijk toe te rekenen

aan de aanslag. Ik kies deze manier om de kosten van de terroristische aanslag te

berekenen.

2.2.1 Directe kosten Herstelling van infrastructuur

Vliegtuigen bleven aan de grond

Meer bewaking in Brussels Airport, maar ook in Brussel stad en Antwerpen

Ziekenhuiskosten

Geen mogelijkheid tot GSM - gesprekken

2.2.2 Indirecte kosten Geannuleerde massa-evenementen

Landbouwsector die minder kon leveren aan de horeca

Oliemaatschappij die minder kerosine moest leveren aan de luchtvaartsector

Modesector die minder bestellingen kreeg vanuit de kledingwinkels


2.3 Economische kringloopWe vertrekken van de economische kringloop om de

kosten van alle actoren te bespreken. De actoren in de

economie zijn: de gezinnen, de bedrijven en de

overheid. In de economische kringloop duiden we de

geldstromen aan. De overheid geeft geld aan

bedrijven d.m.v. subsidies en de bedrijven geven geld

aan de overheid in de vorm van belastingen. Gezinnen

geven geld aan bedrijven door goederen en diensten

bij hen te kopen. Bedrijven geven geld aan gezinnen

d.m.v. lonen aan arbeiders te betalen. Dan is er nog

de import en export naar en van het buitenland. In dit

werk ga ik de invloed van terreuraanslagen per actor

bespreken.

2.4 OverheidskostenDe kosten die de overheid tot nu toe heeft gemaakt voor de medische verzorging

bedraagt 136 miljoen euro. Andere materiële of morele schadevergoedingen bedroegen

ongeveer 25 miljoen euro. Daarbij komt nog de heropbouw van de infrastructuur (161

miljoen euro) en de bijkomende veiligheidsuitgaven (240 miljoen in 2015 en 400 miljoen

in 2016). In totaal is de budgettaire impact van de overheidskosten in 2015 240 miljoen

euro en in 2016 722 miljoen euro. In totaal is dat 962 miljoen euro voor de

overheidskosten of zo een 40,08% van de totale kosten. Voor de volledige periode van

15/11/15 tot 15/11/16 zou de impact voor de Belgische schatkist iets meer dan 2,3 mld

euro of 0,55% van het bbp hebben bedragen, verdeeld over 0,07% van het bbp in 2015

en 0,48% van het bbp in 2016. Zonder de terroristische aanslagen was het

begrotingstekort in 2016 eerder 2,5% van het bbp geweest zijn i.p.v. de nu 2,96% à 3%.


Figuur 1: De economische

kringloop

Impact terreur op overheidsfinanciën in mln euro 2015 2016

Overheidsuitgaven -240 -832

- Hogere uitgaven als direct gevolg van terreur -240 -722

Schadeloosstellingen voor medische kosten -136

Schadeloosstellingen voor morele en materiële kosten -25

Heropbouw infrastructuur -161

Verhoogde veiligheidsuitgaven -240 -400

- Hogere uitgaven door macro-economische impact van terreur

-110

Verhoogde uitgaven voor werkloosheids- en andere uitkeringen door niet-gecreëerde arbeidsplaatsen

-103

Verhoogde uitgaven voor economische werkloosheid -7

Overheidsinkomsten -47 -1.189

Lagere inkomsten uit belastingen op arbeid (RSZ en PB) door niet- gecreëerde arbeidsplaatsen

-177

Lagere inkomsten uit belastingen op arbeid (RSZ en PB) door economische werkloosheid

-11

Lagere inkomsten uit vennootschapsbelastingen (voorafbetalingen) door lagere winstgevendheid vennootschappen in de 4 meest getroffen sectoren (hypothese: gem. aanslagvoet: 30%)

-225

Lagere inkomsten uit personenbelasting (voorafbetalingen) door lagere winstgevendheid vennootschappen in de 4 meest getroffen sectoren (hypothese: gem. aanslagvoet: 40%)

-85

Lagere inkomsten uit roerende voorheffing op dividenden: door lagere uitgekeerde winsten in de 4 meest getroffen sectoren ( hypothese: gem. aanslagvoet: 27%)

-92

Lagere inkomsten uit btw door lagere toegevoegde waarde in de 4 meest getroffen sectoren

-31 -281

Lagere inkomsten uit accijnzen op dranken door lagere omzet in horeca en handel

-1 -11

Lagere inkomsten uit vennootschapsbelastingen, PB zelfstandigen en btw door impact op verdere leveranciersketting

-15 -307

TOTALE impact terreur op overheidsfinanciën -287 -2.021

TOTALE impact terreur op overheidsfinanciën (in % bbp) -0.07 -0.48

Tabel 1: Impact van de terroristische aanlagen van november 2015 en maart 2016 op de Belgische overheidsfinanciën

Bron: VBO


2.5 Globale beoordeling van de economische impact van terreur door VBO-sectorenIn mei 2016 werd er gepolst naar de huidige en toekomstige impact van

terreuraanslagen op de economische activiteit in een aantal belangrijke economische

sectoren. Hieruit bleek dat circa. 60% van die sectoren geen hinder ondervonden en

verwachten te ondervinden.

Van de ondervraagde sectoren ondervinden en verwachten te ondervinden 30% hinder.

Het ging om sectoren zoals consumptie, textiel, hout en meubels. 1 sector, de

distributiesector, signaleerde dat ze in mei een zeer negatieve impact ondervonden en

ze verwachten dat ze in de komende 6 maanden evolueren van zeer negatief naar

eerder negatief.

Uit deze enquête blijkt dat de grote exportgerichte bedrijven weinig tot geen last

ondervonden van de terroristische aanslagen maar dat de binnenlandse sectoren het

moeilijk tot zeer moeilijk hebben.

De sectoren die het zwaarst geleden hebben (luchtvaart, horeca, handel en

evenementen) behoren niet tot de sectorfederaties van het VBO en zijn dus bijgevolg

ook niet opgenomen in deze enquête.

2.6 De kosten van de bedrijven2.6.1 De meest getroffen sectorenIn het volgende deel wordt de impact op de vier meest getroffen sectoren meer in detail

bekeken op basis van de momentele beschikbare gegevens. Deze vier sectoren waren

in 2013 goed voor ongeveer 25 miljard aan toegevoegde waarde, wat toen

overeenkwam met 7,2% van het bbp in dat jaar. Samen stelden ze in 2015 ongeveer

510 000 personen te werk


2.6.2 Horeca en toerisme

2.6.2.1 Beschikbare data rond horeca en toerisme Voor de sector van de hotels is een eerste belangrijke indicator het aantal

overnachtingen van buitenlandse toeristen in België. Voor de aanslagen in parijs nam

het aantal reservaties met bijna 15% toe, jaar na jaar. In november 2015 waren er 7,5%

minder boekingen t.o.v. diezelfde periode het jaar ervoor. Een paar maanden na de

aanslag in Parijs en de maand voor de aanslag in Brussel, in februari, is de rust terug

een beetje wedergekeerd en zijn er 5% meer boekingen dan het jaar daarvoor in die

periode. In de 3 maanden na de aanslag in Brussel is het aantal boekingen naar een

dieptepunt gezakt met 25% minder reservaties dan in diezelfde periode het jaar ervoor.

Tussen mei en augustus schommelt het van -20% naar -13%.

Figuur 1: Overnachtingen van niet-inwoners in hotels en ander logiesvormen in België

Door de (tijdelijke) daling van de werkgelegenheid ging heel wat toegevoegde waarde

verloren en werd de overheid ook geconfronteerd met bijkomende uitgaven voor

economische werkloosheid en (tijdelijk) minder inkomsten in de sociale zekerheid door

uitstel van betaling.


De daling van het aantal toeristen had een grote impact op de omzet van restaurants en

cafés, zeker in grote cultuursteden zoals aan de kust waar een groot deel van hun

klanten bestaat uit toeristen en zakenreizigers.

In de Brusselse horeca lagen de omzetcijfers in mei 40 à 50% lager volgens de

Brusselse horecafederatie. Volgens een enquête van Unizo en Horeca Vlaanderen zou

de omzet in de horeca in Vlaanderen en Brussel begin april 1/3 lager hebben gelegen

dan normaal. In West-Vlaanderen (Brugge, de kust) noteerde 1 op 3 zaken omzetverlies

door de aanslagen, in Antwerpen was dit 1 op 5, in Limburg 1 op 10.

Volgens een studie van Partena Professional zou het aantal economische werklozen

voor heel de horecasector van het land met 65% zijn gestegen tegenover de periode

vóór de aanslagen. In Brussel was er een toename van 79%, in Vlaams-Brabant was er

een stijging van 84%. Over heel Vlaanderen bedroeg de stijging van de economische

werkloosheid in de horeca 38%.

Tabel 2: Impact terreur op de toegevoegde waarde in de horeca

Bron: VBO

Zoals blijkt uit tabel 2 leiden de terroristische aanslagen volgens deze hypotheses in het

voorbije jaar tot een negatieve impact op de toegevoegde waarde in de horeca van 795

miljoen euro of 0,21% van het bbp. In Brussel liep die impact zelfs op tot 0,42% van het

regionale bbp.


20002001

20022003

20042005

20062007

20082009

20102011

20122013

20142015

7000

8000

9000

10000

11000

12000

13000

Horeca

Cijfers in mln euro

Grafiek 1: Finale consumptie van huishoudens per bestedingscategorie: horeca

Bron: NBB

Zoals te zien in grafiek 1 is er rond 2008 een daling te zien in lineaire stijging. Dat valt

samen met het begin van de bankencrisis in 2008. Maar de horeca herstelt relatief snel

en na 1 jaar begint ze weer te stijgen. Op de grafieken van NBB is de impact van terreur

niet te zien omdat er nog geen beschikbare betrouwbare gegevens zijn voor het jaar

2016.

2.6.3 Handel

2.6.3.1 Beschikbare data rond handelIn de periode tussen 2008 en 2014 had de distributiesector het heel moeilijk. De reden

daarvan was enerzijds de eurocrisis en anderzijds de snel groeiende e-commerce. De

laatste jaren ging het weer een beetje beter maar na de aanslagen van november 2015

kreeg de detailhandel in België echter opnieuw een klap. In het eerste kwartaal van

2016 lag het verkoopvolume in de detailhandel liefst 3,2% lager dan het jaar voordien.

Na de aanslagen in maart volgde opnieuw een scherpe omzetdaling. In Brussel bedroeg

die in de eerste week na de aanslag ongeveer -28%.

In de rest van het land was de impact wat minder groot (er traden ongetwijfeld ook

verschuivingseffecten op), maar de dalende tendens van de verkoopvolumes bleef in

het voorjaar en bij het begin van de zomer aanhoudend tussen -2 en -3%.


Voor de verkoop van kleding lagen de dalingen in november, maart en april zelfs tussen

5 en 7%. De reden daarvoor was dat voor de consument het vertrouwen weg was

waardoor ze niet meer naar grote winkelstraten en shoppingcenters durfden gaan. Dit is

ook een van de redenen waarom de e-commerce aan een snel groeiende opmars is. Er

werd dit jaar voor een record aantal pakjes voor de feestdagen online besteld.

Tabel 3: Impact terreur op de toegevoegde waarde in de handel

Bron: VBO

20002002

20042006

20082010

20122014

6000

7000

8000

9000

10000

Kleding en schoeisel

Cijfers in mln euro

Grafiek 2: Finale consumptie van huishoudens per bestedingscategorie, kleding en

schoeisel

Bron: NBB


In grafiek 2 is te zien dat het jaar voor de bankencrisis er een relatieve sterke groei was.

Door de bankencrisis werd die groei afgeremd. Tussen 2009 en 2013 was er weer een

stijging die na 2013 tot 2014 omslaat in een daling.

2.6.4 Evenementensector

2.6.4.1 Beschikbare data Ook al is de evenementensector kleiner dan de anders 3 sectoren die hier in detail

besproken worden, ze heeft zwaar geleden. In de eerste weken na de aanslagen in

Parijs en Brussel werden er veel concerten, sportwedstrijden en congressen afgelast.

Degene die toch doorgingen hebben zware verliezen gekend, er waren veel minder

aanwezigen dan aanvankelijk gedacht. Ook in de maanden daarna waren de mensen

geneigd om niet af te zakken naar massa-evenementen uit vrees voor aanslagen.

vb.:

Aantal verkochte combitickets voor Rock Werchter daalde van 67.500 in 2015 tot

60.000 in 2016. Dat is een daling van 11%

Aantal bezoekers aan de Gentse Feesten daalde van 1.380.000 in 2015 tot

1.250.000 in 2016. Dat is een daling van 9%. De eerste dagen waren een ramp

met 20% minder bezoekers dan het jaar daarvoor.

Tabel 4: Impact terreur op de toegevoegde waarde in de evenementensector

Bron: VBO


20002001

20022003

20042005

20062007

20082009

20102011

20122013

20142015

12000

13000

14000

15000

16000

17000

18000

Recreatie en cultuur

Cijfers in mln euro

Grafiek 3: Finale consumptie van huishoudens per bestedingscategorie, recreatie en

cultuur

Bron: NBB

Op grafiek 3 is duidelijk te zien dat er na de aanslagen van 9/11 in Amerika ook een

grote invloed had op onze economie. Mensen kwamen niet naar massa-evenementen,

grote winkelcentra, etc... door de schrik op een aanslag. Na 2002 begint de schrik wat

weg te geraken en stijgt dan tot 2008, de bankencrisis. Ook hier word de

evenementensector afgeremd door de crisis, maar na 3 jaar begint ze weer relatief te

stijgen.

2.6.5 Luchtvaart

2.6.5.1 Beschikbare dataDat de luchtvaartsector zware verliezen geleden hebben is te zien aan de

bezoekersaantallen na de aanslagen van 22 maart. Aan de hand van figuur 3 is te zien

dat de Belgische luchtvaart weinig hinder ondervond na de eerste aanlagen in Parijs.

Integendeel, het groeitempo op Brussels Airport nam zelfs toe met 5% in november

2015 tot +11% in februari 2016.


Na de aanslag van op de luchthaven van Zaventem, bleef de luchthaven 2 weken

gesloten. Zelfs toen de voorlopige vertrekhal opende en er terug vluchten vertrokken

werkte Brussels Airport nog niet aan 100% van zijn capaciteit.


Dat was maar tegen de zomervakantie. De grote veiligheidsmaatregelen zorgen voor

lange wachtrijen. Uiteindelijk lag het aantal vliegtuigpassagiers in april 2016 bijna 50%

lager dan in april 2015 (1,07 mln t.o.v. 2 mln). Omdat er een vertrekhal opende 40

dagen na de aanslag herstelde het reizigersverkeer zich vrij snel en lag het in mei nog

slechts 8,4% lager dan het jaar eerder (1,97 mln t.o.v. 2,15 mln). Sindsdien herteld het

reizigersverkeer traag maar zeker, in juni was die daling nog 6,8% en in september nog

maar -2,8%.

Figuur 2: Passagiersaantallen op Brussels Airport nemen duik na aanslagen van 22/03

Niet alleen passagier hebben hinder gehad, ook de cargo- activiteiten ondervonden last,

maar wel in mindere mate dan de passagiers. In de periode januari - september kenden

de cargovluchten nog een groei van 1,2%, maar door de daling van de cargo in de

passagiersvliegtuigen (-14,5%) was er in totaal een daling van 3,4% tijdens de periode

januari – september.


Tabel 5: Luchtvervoer

Bron: VBO

20002001

20022003

20042005

20062007

20082009

20102011

20122013

20142015

1000

1500

2000

2500

Vervoersdiensten

Cijfers in mln euro

Grafiek 4: Finale consumptie van huishoudens per bestedingscategorie,

vervoersdiensten

Bron: NBB

Op grafiek 4 is te zien dat na de aanslagen op het WTC de mensen minder gebruik

maakten van vervoersdiensten door de schrik voor een aanslag. Er is tot 4 jaar na de

bankencrisis een gevolg te zien van die crisis.


2.6.6 Het bbp

Tabel 6: Totale impact van de terroristische aanslagen op de economische groei in

België in de periode nov 2015- nov 2016

Bron: VBO

2.7 De kosten van de consument 2.7.1 Impact op de werkgelegenheidDe terroristische aanslagen drukten het economisch groeitempo met 0,5% à 0,6%, wat

het groeitempo van de werkgelegenheid in de privésector met 0,26% à 0,32% deed

afslaan. Hierdoor werden in de privésector in 2016 ongeveer 8.000 à 9.500 banen

minder gecreëerd dan anders het geval was geweest. Daarbovenop kwamen in de

maanden april en mei in de 4 meest getroffen sectoren ook nog eens 2.300 werknemers

tijdelijk in het stelsel van economische werkloosheid terecht.


2.8 MaalbeekOp 22 maart 2016 vond rond 8 uur 's ochtends de aanslag in Zaventem plaats. Die

aanslag had catastrofale gevolgen voor de Belgische economie. Maar op die dag werd

niet alleen de luchthaven getroffen. Ook het station Maalbeek in Brussel werd een uur

later de locatie van een terreurdaad. Ook die aanslag heeft naast het onnoemelijke

menselijke leed eveneens een grote impact gehad op de Belgische economie. Al de

cijfers en statistieken die in deelvraag 2 aan bod komen, zijn niet alleen van toepassing

op de aanslagen van Zaventem, maar ook op die van Maalbeek. Er zijn geen exacte

betrouwbare cijfers van hoeveel de aanslag op het station de economie gekost heeft.

Denk maar aan hoeveel mensen de daaropvolgende weken (en maanden) de

metrostations gemeden hebben. Onmiddellijk na de aanslag kende het MIVB een

directe daling van 13%.

2.9 Verzekeringen2.9.1 Wat verstaan de verzekeringsmaatschappijen onder terrorisme?Terrorisme is:

een clandestien georganiseerde actie of dreiging van actie;

met ideologische, politieke, etnische of religieuze bedoelingen;

individueel of door een groep uitgevoerd;

waarbij geweld gepleegd wordt op personen of de economische waarde van een

materieel of immaterieel goed geheel of gedeeltelijk wordt vernield;

ofwel om indruk te maken op het publiek, een klimaat van onveiligheid te

scheppen of de overheid onder druk te zetten, ofwel om het verkeer of de

normale werking van een dienst of een onderneming te belemmeren.

Of een bepaalde gebeurtenis beantwoordt aan deze definitie wordt beoordeeld door het

Comité, dat samengesteld is uit vertegenwoordigers van de overheid en van de

verzekeringssector.


2.9.1.1 Welke verzekeringen dekken schade door terrorisme?De volgende verzekeringen moeten verplicht dekking bieden voor schade veroorzaakt

door terrorisme.

verzekering arbeidsongevallen;

verzekering burgerlijke aansprakelijkheid motorrijtuigen (enkel de burgerlijke

aansprakelijkheid, niet de omnium);

verzekering burgerlijke aansprakelijkheid brand en ontploffing voor inrichtingen

die gewoonlijk voor het publiek toegankelijk zijn;

brandverzekering voor eenvoudige risico’s (o.a. woningen);

ongevallenverzekeringen;

ziekteverzekeringen;

levensverzekeringen.

Voor alle andere verzekeringen is er eveneens dekking voor schade veroorzaakt door

terrorisme, tenzij de verzekeraar deze dekking uitdrukkelijk heeft uitgesloten in de

algemene voorwaarden van de verzekering.

Er is wel een uitzondering. Stel dat iemand schade lijdt door terrorisme, maar hij geen

enkele verzekering heeft die tussenkomt, is hij toch voor een deel verzekerd. Hij kan

een vergoeding ontvangen van het Fonds. De vergoeding die het fonds uitkeert, is

beperkt tot 62.000 euro.

2.9.2 Vzw TRIPVzw TRIP (Terrorism Reinsurance and Insurance Pool) is gezamenlijk opgericht door

Assuralia en verschillende verzekeringsmaatschappijen. De leden van de vzw zijn uit

verzekeringsmaatschappijen, herverzekeringsmaatschappijen en het Belgisch

Gemeenschappelijk Waarborgfonds.

De schadevergoedingen die alle leden van de vzw dienen uit te keren bij terrorisme,

worden beperkt tot 1,2 miljard euro per kalenderjaar voor 2016.


Dit betekent dat de verzekeringsondernemingen die lid zijn van TRIP samen niet meer

zullen betalen dan 1,2 miljard euro. De vzw creëert een solidariteitssysteem tussen de

leden: de vergoedingen die de leden dienen uit te betalen, worden verdeeld over alle

leden.

Voor de aanslag in Brussel betekent dit concreet: tot nu hebben 900 mensen een

aanvraag ingediend voor een uitkering als gevolg van schade ondervonden door de

aanslag. Dus die 1,2 miljard euro wordt verdeeld over die 900 mensen. Dat betekent

dus dat iemand tot maximum 1.333.333,33 euro kan krijgen.

2.9.2.1 Waarom is vzw TRIP ontstaan?Vzw TRIP is ontstaan naar aanleiding van de wet van 1 april 2007 betreffende de

verzekering tegen schade door terrorisme. In hoofdstuk 3 artikel 4 wordt de

solidariteitsregeling beschreven, zodat slachtoffers van terrorisme toch verzekerd zijn.

Die wet dekt enkel voor Belgische risico’s. Maar wat verstaat men onder die risico’s?

Dit is afhankelijk van het soort verzekering:

Wanneer de verzekering betrekking heeft hetzij op een onroerend goed, hetzij op

een onroerend goed en op de inhoud daarvan, voor zover deze door dezelfde

verzekeringsovereenkomst wordt gedekt, moet het onroerend goed zich in België

bevinden;

Wanneer de verzekering betrekking heeft op voeren vaartuigen van om het

even welke aard, moet het voer- of vaartuig in België geregistreerd zijn. Het

maakt voor de dekking niet uit of het voer- of vaartuig zich in België bevindt op

het moment van de gebeurtenis;

Indien het verzekeringen betreft met een looptijd van vier maanden of minder die

betrekking hebben op tijdens een reis of vakantie gelopen risico’s, ongeacht de

branche, moet de verzekeringnemer in België de overeenkomst hebben gesloten.

Het maakt voor de dekking niet uit of de verzekeringnemer zich ten tijde van de

gebeurtenis ook in België bevindt;


In alle andere gevallen moet de verzekeringnemer in België zijn gewone

verblijfplaats hebben, of, indien de verzekeringnemer een rechtspersoon is, moet

de vestiging van deze rechtspersoon waarop de overeenkomst betrekking heeft

zich in België bevinden.

2.9.3 Het uitkeringspercentageDe deelnemende verzekeraars, herverzekeraars en de overheid stellen gezamenlijk

maximaal 1,2 miljard euro (in 2016) per jaar beschikbaar voor de vergoeding van

schade veroorzaakt door terrorisme. Dit bedrag is een maximum, dus meer zal er niet

worden uitgekeerd. Wanneer de totale omvang van alle claims samen meer dan 1,2

miljard euro bedraagt, wordt dit bedrag verdeeld onder alle rechthebbenden. Dat gaat

op basis van een uitkeringspercentage. Dat betekent dat de rechthebbenden allemaal

een gelijk percentage van de schade terugbetaald zullen krijgen.

Stel: er doen zich in een jaar één of meerdere aanslagen voor die in totaal 1,6 miljard

euro aan claims tot gevolg hebben. Er is echter maximaal 1,2 miljard euro beschikbaar.

Iedereen die schade heeft geleden, heeft dus recht op 75% (1,2/1,6) vergoeding.

2.9.3.1 Hoe wordt dat percentage vastgesteld?Bij de vzw TRIP worden de bedragen van alle bekende en verwachte claims bij elkaar

opgeteld. Deze informatie wordt doorgegeven aan een Comité dat nagaat of het

maximaal beschikbare bedrag voldoende is om de claims volledig uit te keren. Het kan

zijn dat het Comité verwacht dat de omvang van het totale aantal claims hoger zal

uitvallen dan het maximaal beschikbare bedrag of dat het Comité over onvoldoende

elementen beschikt om te oordelen of het maximaal beschikbare bedrag voldoende is.

In deze gevallen stelt het Comité een (voorlopig) uitkeringspercentage vast.


2.9.4 Het ComitéHet uitkeringspercentage wordt door het Comité vastgesteld binnen de zes maanden na

de terroristische gebeurtenis. Dit Comité moet minstens om de zes maanden

vergaderen om het uitkeringspercentage al dan niet te herzien.

Is de schade minder dan voordien gedacht, dan wordt het uitkeringspercentage

verhoogd. Is de schade meer dan voordien gedacht, dan wordt het uitkeringspercentage

verlaagd.

Het definitieve uitkeringspercentage moet ten laatste op 31 december van het derde jaar

volgend op het jaar van de terroristische gebeurtenis door het Comité worden

vastgesteld. Concreet betekent dit dat het definitieve uitkeringspercentage voor de

aanslag van 22 maart ten laatste moet vastgesteld worden op 31 december 2019.

Het wetboek schrijft dat het Comité uit volgende leden moet bestaan:

een vertegenwoordiger van de minister bevoegd voor economie;

een vertegenwoordiger van de minister bevoegd voor begroting;

een vertegenwoordiger van de minister bevoegd voor arbeid;

een vertegenwoordiger van de minister bevoegd voor ambtenarenzaken;

een vertegenwoordiger van het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse.

twee vertegenwoordigers van de vzw TRIP

Het Comité heeft volgende 2 taken:

Oordelen of een gebeurtenis als terrorisme wordt beschouwd;

Het uitkeringspercentage vastleggen.


3. Geschiedenis van het moderne terrorisme Terrorisme heeft altijd bestaan. Ook al waren er in de tijd van de Romeinen misschien

geen zelfmoordaanslagen, terrorisme had ook in die tijd een dominante rol, weliswaar in

een andere vorm.

Er kan gezegd worden dat de geschiedenis van het moderne terrorisme herleidt kan

worden tot 4 terreurgolven doorheen de geschiedenis: Maar terrorisme bestond ook al

vroeger. In deze onderzoekscompetentie heb ik het over het moderne terrorisme dat

omstreeks het jaar 1880 begon.

3.1 Het anarchistisch terrorisme (1880-1920)Het anarchistische terrorisme was de eerste beweging die voor een wereldwijde golf van

terreur zorgde. Het vond zijn oorsprong onder Russische intellectuelen. Dankzij nieuwe

technologieën als de telegraaf en de stoomtrein konden ideeën en mensen zich snel

verspreiden. De anarchisten hadden vooral politieke leiders als doelwit. Maar er werden

ook bommen in cafés of operagebouwen gegooid met gewone burgerslachtoffers als

gevolg.

3.2 Het antikoloniale terrorisme (1920-1960)Deze terreurgolf begon met het einde van de Eerste Wereldoorlog en het Verdrag van

Versailles. Verliezers als het Habsburgse Rijk werden door de overwinnaars onder het

mom van zelfbeschikkingsrecht opgedeeld in natiestaten. Maar binnen hun eigen

wereldrijken vonden sommige volken zelfbeschikking ook een goed idee. Het bekendste

voorbeeld is de Ierse IRA. Ook in Palestina en Cyprus waren terroristen actief.

De terreurgroepen vormden vaak onderdeel van een bredere opstand of guerrillastrijd.

Gewone burgers werden zoveel mogelijk buiten schot gelaten. Deze golf was na de

Tweede Wereldoorlog op haar hoogtepunt. Daarna ebde ze snel weg dankzij het

dekolonialisatieproces. Deze terroristen noemden zichzelf geen terrorist, maar

vrijheidsstrijder.


3.3 Het nieuw linkse terrorisme (1960-1989)Geïnspireerd door de Viëtnamoorlog meenden marxistische jongeren de wereld te

moeten bevrijden van het kapitalistische Westen. Met actieve steun van de Sovjet-Unie

groeide dit uit tot de derde golf. Lijkt erg op de eerste golf in die zin dat men bij de staat

een agressieve reactie wilde uitlokken die het volk tot revolutie zou aanzetten.

Typische representanten waren de Duitse ‘Rote Armee Fraktion’, de Italiaanse Rode

Brigades en het Japanse Rode Leger. Men richtte zich vooral op het vermoorden van

politici en industriëlen en het plegen van aanslagen op legerbasissen. Er werd nauw

samengewerkt met linkse Arabische dictaturen (Libië, Syrië) en diverse Palestijnse

groepen.

Ook ontstonden er hybride organisaties zoals de Baskische ETA die het nationalisme

van de tweede golf combineerden met linkse ideologieën. Ook was het gebruik van

vliegtuigkapingen om publiciteit te krijgen nieuw.

3.4 Het religieus terrorisme (1979-heden)Tegelijkertijd met het langzaam verdwijnen van de radicale linkse golf in de jaren tachtig,

kwam er een nieuwe golf op. Het religieus terrorisme. Vaak worden er bij het beschrijven

van deze golf christelijke, hindoeïstische en boeddhistische gevallen bijgesleept. Maar

het gaat natuurlijk vooral om islamitisch terrorisme.

De inspiratie werd gevormd door de Iraanse revolutie en de Sovjet-Russische inval in

Afghanistan in 1979. Met de eerste golf hebben de moslimterroristen het gebruik van

nieuwe technologie gemeen. Dankzij internet wordt hun boodschap razendsnel

verspreidt en is het makkelijk contacten leggen. Er kan snel naar conflictgebieden

worden gevlogen voor training.

Een van de grootste aanslagen op basis van religieus terrorisme is zonder twijfel de

aanslag van 9/11 op de WTC torens in New York, Amerika in 2001. Daarbij vlogen 2

vliegtuigen in de beroemdste torens van Amerika. Het gevolg was dramatisch: 2977

doden, 6291 gewonden, beurzen op Wall Street crashen, etc…


4. BesluitUit de eerste deelvraag is af te leiden dat er meerdere soorten terroristen zijn. Elk soort

is nog onderverdeeld specifieke groeperingen. Religieus terrorisme is een

hoofdcategorie met christelijke, islamitische en andere soorten groeperingen als

subcategorie. Ook wordt er aangetoond hoe de terroristische cellen voor een deel aan

de fondsen komen om de verdere terroristische aanslagen te financieren.

Aan de hand van de tweede deelvraag is te zien dat de Belgische economie sinds de

aanslag van Parijs zware verliezen heeft geleden, 2,4 miljard euro om precies te zijn.

Door de aanslagen is de Belgische economie 0,7% minder gegroeid dan wanneer er

geen aanslagen geweest zouden zijn. Ook werden er 9000 banen minder gecreëerd en

werden er 2500 personen in de 4 meest getroffen sectoren economisch werkloos. De

overheidskosten die de overheid heeft moeten maken sinds de aanslag in Parijs

bedragen 962 miljoen euro, wat overeenkomt met ongeveer 40% van de totale kosten.

Ook is daardoor het begrotingstekort met ongeveer 0,5% gestegen. De sectoren die het

meest geleden hebben onder de aanslagen zijn: de horeca en het toerisme, de

luchtvaart, de evenementensector en de detailhandel. Bij die 4 sectoren hebben de

gevolgen van de aanslagen iets langer aangesleept dan voordien gedacht. Ook wordt

uitgelegd hoe de verzekeringen bij terrorisme werken.

Met de derde deelvraag wordt aangetoond dat terrorisme niet begonnen is in 2001,

maar veel vroeger. Zelfs in de prehistorie waren er al terroristische aanslagen,

weliswaar in een andere vorm. Ook worden de 4 golven van het moderne terrorisme

onderzocht: het anarchistisch terrorisme, het antikoloniale terrorisme, het nieuw links

terrorisme en het religieus terrorisme, de periode waar we nu inzitten


5. Begrippenlijst

Bbp: Bruto binnenlands product: is de totale geldwaarde van alle in een land

geproduceerde finale goederen en diensten gedurende 1 jaar.

Economische werkloosheid: Als je door onvoorziene omstandigheden zonder werk valt.

NBB: Nationale Bank van België

NCTC: National Counterterrism Center

Toegevoegde waarde: het verschil tussen de marktwaarde van productie en de

daarvoor ingekochte grondstoffen. Het is dus gelijk aan de omzet minus het

aankoopbedrag.

VBO: Verbond van Belgische Ondernemingen

Xenofoob: een persoon die een ongegronde en onberedeneerbare angst of afkeer voor

vreemdelingen en buitenlanders voelt.


6. Gebruikte bronnen Deelvraag 1:https://nl.wikipedia.org/wiki/Boerema g (geraadpleegd in september)

https://en.wikipedia.org/wiki/Kach_and_Kahane_Chai (geraadpleegd in september)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Terrorisme (geraadpleegd in september)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marxisme (geraadpleegd in oktober)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Cyberterrorisme (geraadpleegd in oktober)

https://www.ensie.nl/redactie-ensie/terrorisme (geraadpleegd in oktober)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Terrorisme#Staatsterrorisme (geraadpleegd in oktober)

Deelvraag 2:http://www.dailysabah.com/economy/2015/06/04/terrorist-attacks-cost-75-percent-of-

foreign-direct-investments-to-turkey (geraadpleegd in november)

http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20160323_02198121 (geraadpleegd in november)

http://www.newsweek.com/brussels-attacks-cost-belgium-4-billion-euros-440013

(geraadpleegd in november)

http://www.hln.be/hln/nl/36484/AanslagenBrussel/article/detail/2670195/2016/04/08/

Toeristische-sector-Brussel-na-aanslagen-We-stevenen-af-op-sociale-ramp-met-

massale-ontslagen.dhtml (geraadpleegd in december)

http://www.hln.be/hln/nl/2/Reizen/article/detail/2708488/2016/05/19/Minder-boekingen-

na-aanslagen-in-Brussel-wegen-op-Thomas-Cook.dhtml (geraadpleegd in december)

http://economie.fgov.be/nl/modules/publications/analyses_studies/

etude_d_impact_menace_terroriste_a_bruxelles_juin_2016.jsp (geraadpleegd in

januari)


http://economie.fgov.be/nl/modules/publications/analyses_studies/etude_d_impact_menace_terroriste_a_bruxelles_juin_2016.jsp

http://economie.fgov.be/nl/modules/publications/analyses_studies/etude_d_impact_menace_terroriste_a_bruxelles_juin_2016.jsp

http://www.hln.be/hln/nl/2/Reizen/article/detail/2708488/2016/05/19/Minder-boekingen-na-aanslagen-in-Brussel-wegen-op-Thomas-Cook.dhtml

http://www.hln.be/hln/nl/2/Reizen/article/detail/2708488/2016/05/19/Minder-boekingen-na-aanslagen-in-Brussel-wegen-op-Thomas-Cook.dhtml

http://www.hln.be/hln/nl/36484/AanslagenBrussel/article/detail/2670195/2016/04/08/Toeristische-sector-Brussel-na-aanslagen-We-stevenen-af-op-sociale-ramp-met-massale-ontslagen.dhtml



http://www.newsweek.com/brussels-attacks-cost-belgium-4-billion-euros-440013

https://nl.wikipedia.org/wiki/Terrorisme#Staatsterrorisme

https://www.ensie.nl/redactie-ensie/terrorisme

https://nl.wikipedia.org/wiki/Cyberterrorisme

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marxisme

https://nl.wikipedia.org/wiki/Terrorisme

https://en.wikipedia.org/wiki/Kach_and_Kahane_Chai

https://nl.wikipedia.org/wiki/Boeremag

http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20160323_02198121

http://www.dailysabah.com/economy/2015/06/04/terrorist-attacks-cost-75-percent-of-foreign-direct-investments-to-turkey

http://www.dailysabah.com/economy/2015/06/04/terrorist-attacks-cost-75-percent-of-foreign-direct-investments-to-turkey

http://www.demorgen.be/reizen/parijs-wat-zijn-de-concrete-gevolgen-van-de-aanslagen-

voor-toeristen-b9171bc6/ (geraadpleegd in januari)


http://www.demorgen.be/reizen/parijs-wat-zijn-de-concrete-gevolgen-van-de-aanslagen-voor-toeristen-b9171bc6/

http://www.demorgen.be/reizen/parijs-wat-zijn-de-concrete-gevolgen-van-de-aanslagen-voor-toeristen-b9171bc6/

http://beurs.com/2015/11/21/round-up-economische-gevolgen-terreur

(geraadpleegd in januari)

http://www.tijd.be/markten_live/nieuws_algemeen/

Terreur_heeft_al_impact_op_Franse_economie.9702234-3452.art (geraadpleegd in

januari)

http://www.vbo-feb.be/globalassets/actiedomeinen/economie--conjunctuur/economie--

conjunctuur/economische-impact-terroristische-aanslagen-bedraagt-bijna-06-van-het-

bbp/vbo-analyse---economische-impact-terreuraanslagen.pdf (geraadpleegd in januari)

http://www.hln.be/hln/nl/36484/AanslagenBrussel/article/detail/3094909/2017/03/02/

Aanslagen-kosten-verzekeraars-134-miljoen.dhtml (geraadpleegd in maart)

https://www.vanbreda.be/nl/nieuws/bent-u-voldoende-verzekerd-als-uw-onderneming-

getroffen-wordt-door-een-terroristische-aanslag/ (geraadpleegd in maart)

https://www.vanbreda.be/vrb-custom/uploads/2016/05/600012_FAQ_terrorisme_NL.pdf

(geraadpleegd in april)

http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?

language=nl&la=N&table_name=wet&cn=2007040151 (geraadpleegd in april)

Deelvraag 3:http://historiek.net/vier-golven-van-terrorisme/47534/ (geraadpleegd in september)

https://leb.fbi.gov/2011/september/the-evolution-of-terrorism-since-9-11

(geraadpleegd in oktober)

https://nl.wikipedia.org/wiki/

Aanslagen_op_11_september_2001#Doden.2C_schade_en_impact (geraadpleegd in

februari)


https://nl.wikipedia.org/wiki/Aanslagen_op_11_september_2001

https://nl.wikipedia.org/wiki/Aanslagen_op_11_september_2001

https://leb.fbi.gov/2011/september/the-evolution-of-terrorism-since-9-11

http://historiek.net/vier-golven-van-terrorisme/47534/

http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&table_name=wet&cn=2007040151

http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&table_name=wet&cn=2007040151

https://www.vanbreda.be/vrb-custom/uploads/2016/05/600012_FAQ_terrorisme_NL.pdf

https://www.vanbreda.be/nl/nieuws/bent-u-voldoende-verzekerd-als-uw-onderneming-getroffen-wordt-door-een-terroristische-aanslag/

https://www.vanbreda.be/nl/nieuws/bent-u-voldoende-verzekerd-als-uw-onderneming-getroffen-wordt-door-een-terroristische-aanslag/

http://www.hln.be/hln/nl/36484/AanslagenBrussel/article/detail/3094909/2017/03/02/Aanslagen-kosten-verzekeraars-134-miljoen.dhtml

http://www.hln.be/hln/nl/36484/AanslagenBrussel/article/detail/3094909/2017/03/02/Aanslagen-kosten-verzekeraars-134-miljoen.dhtml

http://www.vbo-feb.be/globalassets/actiedomeinen/economie--conjunctuur/economie--conjunctuur/economische-impact-terroristische-aanslagen-bedraagt-bijna-06-van-het-bbp/vbo-analyse---economische-impact-terreuraanslagen.pdf



http://www.tijd.be/markten_live/nieuws_algemeen/Terreur_heeft_al_impact_op_Franse_economie.9702234-3452.art

http://www.tijd.be/markten_live/nieuws_algemeen/Terreur_heeft_al_impact_op_Franse_economie.9702234-3452.art

http://beurs.com/2015/11/21/round-up-economische-gevolgen-terreur

Onderzoekscompetentie: terrorisme · Web viewAnarchistisch terrorisme kwam meer voor tussen 1880...

Documents

Transcript of Onderzoekscompetentie: terrorisme · Web viewAnarchistisch terrorisme kwam meer voor tussen 1880...