September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad...

35
September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en Biologisch en chemisch terrorisme chemisch terrorisme Deel 1: algemene en organisatorische Deel 1: algemene en organisatorische aspecten aspecten

Transcript of September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad...

Page 1: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1

FOD VolksgezondheidHoge Gezondheidsraad

Biologisch en chemisch Biologisch en chemisch terrorisme terrorisme

Deel 1: algemene en organisatorische aspectenDeel 1: algemene en organisatorische aspecten

Page 2: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 2

InhoudInhoud

2.1.2.1. Terrorisme: Terrorisme: omschrijvingomschrijving

2.2.2.2. Biologisch vs. Biologisch vs. chemisch risico chemisch risico

2.3.2.3. Verloop van Verloop van een incidenteen incident

2.4.2.4. RisicoevaluatieRisicoevaluatie

3.1.3.1. First Respons First Respons – algemeen– algemeen

3.2.3.2. First Respons First Respons – chemisch– chemisch

3.3.3.3. First Respons First Respons – biologisch– biologisch

3.4.3.4. Organisatie – Organisatie – rampenplanningrampenplanning

2.2. Voorstelling van Voorstelling van hethetprobleemprobleem

3.3. On site On site managementmanagement

4.4. De overheidDe overheid

5.5. Praktische tipsPraktische tips

6.6. BesluitBesluit

1.1. InleidingInleiding 1.1.1.1. Waarom Waarom een vorming?een vorming?

1.2.1.2.HistoriekHistoriek

Page 3: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 3

Waarom een vorming?Waarom een vorming? risico: risico: een bestaand, bewezen gevaar een bestaand, bewezen gevaar

gecombineerd met een lage frequentie van gecombineerd met een lage frequentie van voorkomenvoorkomen

““lessons learnedlessons learned”: ”: nood aan betere nood aan betere surveillance en alarmeringsurveillance en alarmering

eerste lijn heeft een primordiale functieeerste lijn heeft een primordiale functie opmerken van de syndromenopmerken van de syndromen notificatie aan de autoriteitennotificatie aan de autoriteiten communicatie met de patiëntencommunicatie met de patiënten implementatie van gezondheidsmaatregelenimplementatie van gezondheidsmaatregelen

bespreken van beheersing van een crisisbespreken van beheersing van een crisis sensibiliseren voor nut openbare sensibiliseren voor nut openbare

gezondheidgezondheid

Page 4: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 4

HistoriekHistoriek natuurlijke incidentennatuurlijke incidenten

Lake Nyos: asfyxie door COLake Nyos: asfyxie door CO22 opborreling opborreling CC

ongevallenongevallen Seveso 1976: dioxine Seveso 1976: dioxine CC Sverlovsk Sverlovsk BB Enschede 2001 Enschede 2001 XX

malafide gebruikmalafide gebruik Wereldoorlog I: Ieper Wereldoorlog I: Ieper CC Tokio 1995: sarin in de metroTokio 1995: sarin in de metro CC Bulgaarse ricine-parapluBulgaarse ricine-paraplu B B US 2001: anthrax in briefomslagen US 2001: anthrax in briefomslagen

BB

Page 5: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 5

Terrorisme – omschrijvingTerrorisme – omschrijving chembio terrorism: chembio terrorism: vlag dekt de lading nietvlag dekt de lading niet terrorisme: terror = angst = destabilisatieterrorisme: terror = angst = destabilisatie

eco terrorismeeco terrorisme politiek terrorismepolitiek terrorisme economisch terrorismeeconomisch terrorisme terrorisme door een a- of antisociaal individuterrorisme door een a- of antisociaal individu

niet-conventioneelniet-conventioneel Weapons of Mass Destruction (WMD): specifieke Weapons of Mass Destruction (WMD): specifieke

moleculen moleculen Toxic Industrial Materials (TIM): omnipresentToxic Industrial Materials (TIM): omnipresent

opmerking: opmerking: gebruik massavernietigingswapens gebruik massavernietigingswapens niet per se synoniem met groot aantal slachtoffersniet per se synoniem met groot aantal slachtoffers

Page 6: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 6

Biologisch vs. chemisch risicoBiologisch vs. chemisch risico chemischchemisch

onmiddellijk optreden effecten of na lange termijn onmiddellijk optreden effecten of na lange termijn aandacht voor dosis-effect relatieaandacht voor dosis-effect relatie vluchtige vs. persistente agentia en rol van vluchtige vs. persistente agentia en rol van

klimaatklimaat biologischbiologisch

natuurlijke maar exotische of zeldzame ziektennatuurlijke maar exotische of zeldzame ziekten bio-engineeringbio-engineering belang ingangspoort voor symptomatologiebelang ingangspoort voor symptomatologie bijzonder risico bij intermenselijke overdracht: bijzonder risico bij intermenselijke overdracht:

variolavariola primair doel: landbouw of mens? (taak primair doel: landbouw of mens? (taak

veeartsen?)veeartsen?) afwegingen vanwege de dadersafwegingen vanwege de daders

Page 7: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 7

Biologisch vs. chemisch risicoBiologisch vs. chemisch risico chemischchemisch biologischbiologisch afwegingen vanwege de dadersafwegingen vanwege de daders

voorwaarden voor gebruikvoorwaarden voor gebruik beschikbaarheid producten en uitrustingbeschikbaarheid producten en uitrusting vertrouwd zijn met gebruik vertrouwd zijn met gebruik zeker zijn van het effectzeker zijn van het effect effect: bedreigend en ongewooneffect: bedreigend en ongewoon

keuze: af te wegen tegen keuze: af te wegen tegen conventionele middelenconventionele middelen effect op publieke opinieeffect op publieke opinie

Page 8: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 8

Verloop van een incidentVerloop van een incident start van de crisisstart van de crisis

biologischbiologisch groot aantal zieken bij gebruik van toxines (vgl groot aantal zieken bij gebruik van toxines (vgl

chemisch)chemisch) primaire en secundaire gevallenprimaire en secundaire gevallen

chemisch chemisch symptomatologie in functie van dosis, tijd & symptomatologie in functie van dosis, tijd &

ingangspoortingangspoort symptoomvrije periode is mogelijk (bvb fosgeen, HD, …)symptoomvrije periode is mogelijk (bvb fosgeen, HD, …)

verloop van de crisisverloop van de crisis openlijke aanslag openlijke aanslag

detectie onafhankelijk van de symptomatologie detectie onafhankelijk van de symptomatologie slachtoffers geconcentreerd in tijd en ruimte slachtoffers geconcentreerd in tijd en ruimte

=> crisis management; rampenplanning=> crisis management; rampenplanning verdoken aanslag verdoken aanslag

detectie na optreden van klachten (latentietijd / detectie na optreden van klachten (latentietijd / incubatietijd)incubatietijd)

verspreide individuele aangifteverspreide individuele aangifte=> eerste lijn: verzamelen van gegevens=> eerste lijn: verzamelen van gegevens

Page 9: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 9

Verloop van een incidentVerloop van een incident openlijke aanslag openlijke aanslag verdoken aanslag verdoken aanslag verspreiding van de slachtoffersverspreiding van de slachtoffers

chemisch: beperkt tot primaire gevallen + chemisch: beperkt tot primaire gevallen + enkele gecontamineerdenenkele gecontamineerden

biologisch: toename van aantal zieken is biologisch: toename van aantal zieken is functie van de individuele weerstand en functie van de individuele weerstand en morbiditeit van de ziekte. Secundaire gevallen morbiditeit van de ziekte. Secundaire gevallen bij intermenselijke overdracht en slechte bij intermenselijke overdracht en slechte contaminatiecontrole.contaminatiecontrole.

wegens menselijke tussenkomst volgt wegens menselijke tussenkomst volgt incident niet steeds het natuurlijk incident niet steeds het natuurlijk verwachte patroonverwachte patroon

Page 10: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

10

Risico evaluatieRisico evaluatie ““low frequency – high consequence”low frequency – high consequence” individueel vlakindividueel vlak

kliniekkliniek omgevingsfactoren omgevingsfactoren

openbare gezondheid openbare gezondheid globaal momenteel beeldglobaal momenteel beeld epidemiologische evolutieepidemiologische evolutie gevaren voor de gemeenschapgevaren voor de gemeenschap

detectiedetectie aandacht voor aerosolenaandacht voor aerosolen detector: beperkt gamma, analysetijd (functie detector: beperkt gamma, analysetijd (functie

van specificiteit), vals positieve en/of van specificiteit), vals positieve en/of negatievenegatieve

symptomatologie: incubatieperiode / symptomatologie: incubatieperiode / latentietijd, weinig karakteristieklatentietijd, weinig karakteristiek

Page 11: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 11

On site management – first responseOn site management – first response algemeenalgemeen

identificatie & melding ongewoon evenement identificatie & melding ongewoon evenement ((112)112)

““aandacht voor elk individu” => “crisis aandacht voor elk individu” => “crisis management” indien veel slachtoffers (o.a. management” indien veel slachtoffers (o.a. aandacht voor gezonden)aandacht voor gezonden)

toestand onder controle krijgentoestand onder controle krijgen individuele beschermingindividuele bescherming gepaste uitrusting & expertisegepaste uitrusting & expertise kernwoorden: commando – coördinatie – communicatiekernwoorden: commando – coördinatie – communicatie isolatie van siteisolatie van site decontaminatie & contaminatiecontroledecontaminatie & contaminatiecontrole eerste hulp / evacuatie van de slachtoffers (?)eerste hulp / evacuatie van de slachtoffers (?)

provinciale & nationale middelen komen later!provinciale & nationale middelen komen later! doctrine: doctrine: hazard avoidance / protection of individuals / hazard avoidance / protection of individuals /

contamination controlcontamination control

Page 12: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 12

On site management – first responseOn site management – first response chemischchemisch

onderwinds gevaaronderwinds gevaar vermijd verspreiding van contaminatievermijd verspreiding van contaminatie wees bewust van de beperkingen van uw wees bewust van de beperkingen van uw

beschermmiddelenbeschermmiddelen decontamineer zo snel mogelijk decontamineer zo snel mogelijk slachtoffers: vermijd elke fysische aktiviteit slachtoffers: vermijd elke fysische aktiviteit

(symptoomvrije periode !)(symptoomvrije periode !) open vensters en deuren (>< bio !) indien de open vensters en deuren (>< bio !) indien de

zone onderwinds vrij is (doel: lage zone onderwinds vrij is (doel: lage concentratie)concentratie)

Page 13: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 13

On site management – first responseOn site management – first response biologischbiologisch

eerste teken: eerste teken: agensagens laat ruimte evacueren, hou blootgestelden onder controlelaat ruimte evacueren, hou blootgestelden onder controle individuele bescherming (masker P3, handschoenen, individuele bescherming (masker P3, handschoenen,

overall) overall) bescherming van de groep (registratie, samenhouden)bescherming van de groep (registratie, samenhouden) vermijd het verspreiden van de contaminatie (sluit vermijd het verspreiden van de contaminatie (sluit

deuren, zet luchtverversing af, …)deuren, zet luchtverversing af, …) decontaminatie (zie verder)decontaminatie (zie verder) verzamel het staal in een afgesloten (plastic) doosverzamel het staal in een afgesloten (plastic) doos post-crisispost-crisis

eerste teken: eerste teken: slachtoffersslachtoffers breng de medische autoriteiten op de hoogtebreng de medische autoriteiten op de hoogte strategie is functie van verspreidingswijze en diagnose strategie is functie van verspreidingswijze en diagnose

(persoon-tot-persoon, vector, ingangspoort)(persoon-tot-persoon, vector, ingangspoort) verstreng hygiënemaatregelen (gevaar voor second verstreng hygiënemaatregelen (gevaar voor second

strike)strike) tracht een gemeenschappelijke bron op te sporentracht een gemeenschappelijke bron op te sporen

Page 14: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

14

On site management – rampenplanningOn site management – rampenplanning 1° stap: verzamelen van de slachtoffers1° stap: verzamelen van de slachtoffers

Discipline 2 op het terreinopstarten dispositief

Preliminairetriage

CPOps

Search&rescuein gevarenzone door brandweer

Preliminaire evacuatienaar VMP

VMP P

Page 15: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

15

On site management – rampenplanningOn site management – rampenplanning 2° stap: verzorging en regulatie2° stap: verzorging en regulatie

Disc ip line 2 op het terreinV oorw aarts M ed isc he P os t

P re lim in a ire triag eP re lim in a ire evacu atie

C PO p s

V M P :reg is tra tietriage (T 1 - T 4 )

s tab ilisa tiecond itioneringregu la tie

VM P

E vac

Page 16: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

16

On site management – rampenplanningOn site management – rampenplanning 3° stap: evacuatie3° stap: evacuatie

VMP

Discipline 2 op het terreinPrimaire Evacuatie

PreliminairetriagePreliminaire evacuatieVMP (tri -regul)

CPOps

Primaire Evacuatienaar : ziekenhuizen

opvangcentramortuarium

met : ambulances/helibussen....

P

HHH

Page 17: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 17

Reactie van de overheidReactie van de overheid taken van de overheidtaken van de overheid organisatie van het crisisbeheerorganisatie van het crisisbeheer voorstelling van de betrokken structurenvoorstelling van de betrokken structuren

Cel Medische Bewaking (CMB)Cel Medische Bewaking (CMB) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid

(WIV)(WIV) AntigifcentrumAntigifcentrum

wanneer denken aan BCT?wanneer denken aan BCT? hoe een gevaarlijke situatie herkennen?hoe een gevaarlijke situatie herkennen? relaties met de overheidrelaties met de overheid contactpuntencontactpunten

Page 18: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 18

Taken van de overheidTaken van de overheid risicoanalyserisicoanalyse opstellen van plannenopstellen van plannen ontwikkelen van een responscapaciteitontwikkelen van een responscapaciteit

vigilantievigilantie medicatie; humane en materiële middelenmedicatie; humane en materiële middelen

sensibiliseren, informeren (bevolking & sensibiliseren, informeren (bevolking & professionals)professionals)

evaluatie, beslissingsname, coördinatieevaluatie, beslissingsname, coördinatie organisatie van communicatie met organisatie van communicatie met

gezondheidswerkers en publiekgezondheidswerkers en publiek

Page 19: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 19

FASERING

FASE

Gemeentelijk

VersterktGemeentelijk

Provinciaal

Nationaal

Op het terreinCOMMANDO

POST

Op afstandCOORDINATIE

COMITE

Offr BW(Sgt ?)

Offr BW(Kapt ?)

BURGEMEESTER

Offr BW(Corps ?)

GOUVERNEUR

Offr BW(Corps ?)

Min Binn Z

CPOps

COORDCOMITE

1

3

2

4

FASERING

OrganisatieOrganisatie

Page 20: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 20

Functionele DISCIPLINES

1. Hulpoperaties

2. Medische en sanitaire

hulpverlening

3. Politie van de geteisterde

en bedreigde gebieden

4. Logistieke ondersteuning

5. Informatie aan de

bevolking

Hoogste BW

Offr ter plaatse

DMH

Hoogste Offr

ter plaatse

Hoogste Offr

CB ter plaatse

BW Offr

School

Prov Gezondheids-

inspecteur

Politie en/of

RW Offr

ComdPermanente Eenheid

Aangeduid

Functionele DISCIPLINES

OrganisatieOrganisatie

Page 21: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 21

Bewaking, Meldingen en Alarm

Evaluatie

Beslissingen

Coördinatie

WIV

CMB &Volksg

CGCCR

Hulpdiensten & Politie

Reactie - interventies van de actoren op het terrein

FAVV

Organisatie crisisbeheerOrganisatie crisisbeheer

WIV: Wetenschappelijk Instituut VolksgezondheidWIV: Wetenschappelijk Instituut VolksgezondheidFAVV: Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FAVV: Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen CMB: Cel Medische BewakingCMB: Cel Medische BewakingCGCCR: Coördinatie- en Crisiscentrum van de Regering CGCCR: Coördinatie- en Crisiscentrum van de Regering Volksg: FOD VolksgezondheidVolksg: FOD Volksgezondheid

Page 22: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

22

Cel Medische Bewaking (CMB)Cel Medische Bewaking (CMB) verzamelen meldingen & sanitair alarm (24u/24) verzamelen meldingen & sanitair alarm (24u/24) studie van risico’s en strategische keuzes; hulp bij studie van risico’s en strategische keuzes; hulp bij

realisatie responsplans en specifieke proceduresrealisatie responsplans en specifieke procedures deelname aan beheer van sanitaire crisissendeelname aan beheer van sanitaire crisissen

ontvangst van alarmsignalenontvangst van alarmsignalen verzamelen en checken van informatieverzamelen en checken van informatie activering interne noodplannen FODactivering interne noodplannen FOD link met politici, deelname aan nationaal noodplanlink met politici, deelname aan nationaal noodplan verzamelen wetenschappelijke info, mobiliseren expertsverzamelen wetenschappelijke info, mobiliseren experts deelname aan evaluatie van maatregelen om de deelname aan evaluatie van maatregelen om de

volksgezondheid te vrijwarenvolksgezondheid te vrijwaren doorgeven info crisisbeheer aan gezondheidsbeoefenaars doorgeven info crisisbeheer aan gezondheidsbeoefenaars

(e-mail, website Biotox, call center)(e-mail, website Biotox, call center)

Page 23: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 23

Wetenschappelijk Instituut Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV)Volksgezondheid (WIV)

wachtdienst (24u/24)wachtdienst (24u/24) opvolging & evaluatie epidemiologische gegevensopvolging & evaluatie epidemiologische gegevens

registratie epidemiologische gegevens registratie epidemiologische gegevens (wachtnetwerken)(wachtnetwerken)

verzamelen meldingen van ongewone pathologieënverzamelen meldingen van ongewone pathologieën verplicht aan te geven ziektenverplicht aan te geven ziekten

omgevingsstalenomgevingsstalen stalen stalen analyses of vervoer naar geschikte laboratoriaanalyses of vervoer naar geschikte laboratoria

doorgeven van alarm aan CMBdoorgeven van alarm aan CMB epidemiologische evaluatie crisissituaties epidemiologische evaluatie crisissituaties

Page 24: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 24

AntigifcentrumAntigifcentrum technische ondersteuning Cel Medische technische ondersteuning Cel Medische

Bewaking & gezondheidsbeoefenaarsBewaking & gezondheidsbeoefenaars referentie inzake kennis van chemische producten, referentie inzake kennis van chemische producten,

hun effecten en meest geschikte behandelingenhun effecten en meest geschikte behandelingen telefonische bijstand i.g.v. (risico van) intoxicatietelefonische bijstand i.g.v. (risico van) intoxicatie

studie van omstandigheden waarin ongevallen studie van omstandigheden waarin ongevallen zich voordoen met de bedoeling ze te zich voordoen met de bedoeling ze te voorkomenvoorkomen

advies aan fabrikanten en overheid inzake advies aan fabrikanten en overheid inzake nodige preventiemaatregelen (verpakkingen, nodige preventiemaatregelen (verpakkingen, handleidingen, samenstelling producten, …) handleidingen, samenstelling producten, …)

bewaren vertrouwelijke samenstelling van alle bewaren vertrouwelijke samenstelling van alle gevaarlijke producten op de marktgevaarlijke producten op de markt

Page 25: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 25

Wanneer denken aan BCT?Wanneer denken aan BCT?Hoe het gevaar herkennen?Hoe het gevaar herkennen?

ongewone symptomen of verschijnselen, ongewone symptomen of verschijnselen, specifiek voor bepaalde stoffen na dreigingen specifiek voor bepaalde stoffen na dreigingen (! psychosomatische verschijnselen t.g.v. stress)(! psychosomatische verschijnselen t.g.v. stress)

bijzondere verschijnselen in een rustig klimaatbijzondere verschijnselen in een rustig klimaat ongewone ziektes (zeldzame, ongewoon voor onze ongewone ziektes (zeldzame, ongewoon voor onze

streek, uitgeroeide, met ongewoon voorkomen streek, uitgeroeide, met ongewoon voorkomen (algemene kiem met bijzondere virulentie))(algemene kiem met bijzondere virulentie))

bijzondere symptomen met ongewone frequentie of bijzondere symptomen met ongewone frequentie of ernsternst

ongewone epidemie(ën)ongewone epidemie(ën) onrustbarende klinische verschijnselen (bubonen, onrustbarende klinische verschijnselen (bubonen,

huidhemorragieën, ...)huidhemorragieën, ...) ongewone morbiditeit en/of mortaliteitongewone morbiditeit en/of mortaliteit

Page 26: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 26

De overheid verwittigenDe overheid verwittigen waar kan men terecht voor informatie?waar kan men terecht voor informatie?

website Biotox opwebsite Biotox ophttp://www.health.fgov.be/biotox/http://www.health.fgov.be/biotox/

lijst van de verplicht aan te geven ziektes & BCT-lijst van de verplicht aan te geven ziektes & BCT-stoffenstoffen

wie mag de overheid verwittigen? wie mag de overheid verwittigen? elke huisarts of elke huisarts of specialist die een vermoeden heeft van een BCT-situatiespecialist die een vermoeden heeft van een BCT-situatie

noodsituaties: noodsituaties: belangrijk risico van morbiditeit / belangrijk risico van morbiditeit / mortaliteit bij niet-onmiddelijke interventiemortaliteit bij niet-onmiddelijke interventie vermoeden van vermoeden van pokkenpokken andere aangetoonde besmettelijke ziekte (pest, andere aangetoonde besmettelijke ziekte (pest,

Ebola, …)Ebola, …) vaststelling van een ongewone pathologievaststelling van een ongewone pathologie vermoeden van besmetting van de voedselketen of vermoeden van besmetting van de voedselketen of

waterdistributiesystemenwaterdistributiesystemen

Page 27: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 27

Wanneer en wie verwittigen?Wanneer en wie verwittigen? vermoeden van vermoeden van

pokken of anthraxpokken of anthrax CMBCMB bedreiging voor de volksgezondheidbedreiging voor de volksgezondheid CMB & WIVCMB & WIV besmetting voedselketenbesmetting voedselketen FAVV & CMBFAVV & CMB besmette postbesmette post 100 - 101 - 112100 - 101 - 112 chemisch probleemchemisch probleem CMBCMB

verplicht aan te geven ziekteverplicht aan te geven ziekte WIV WIV ziekte verband houdend met BCTziekte verband houdend met BCT CMB & WIVCMB & WIV aangetoonde crisissituatieaangetoonde crisissituatie

verdacht pokkengevalverdacht pokkengeval CMB & WIVCMB & WIV contact met verdacht / aangetoond contact met verdacht / aangetoond WIV WIV

pokkengeval pokkengeval

Page 28: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 28

Wanneer en wie verwittigen?Wanneer en wie verwittigen?in hospitaalmilieuin hospitaalmilieu

onmiddellijk contact opnemen metonmiddellijk contact opnemen met Cel Medische Bewaking (CMB) Cel Medische Bewaking (CMB)

0476/605.6050476/605.605, en, en Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV)

0479/45.95.490479/45.95.49 dan formulier invullen en opsturendan formulier invullen en opsturen

vanuitvanuit http://www.health.fgov.be/biotox/http://www.health.fgov.be/biotox/aangifteformulier voor ongewone pathologiënaangifteformulier voor ongewone pathologiënelektronische versie (108 kB) / papieren versie (15 kB elektronische versie (108 kB) / papieren versie (15 kB

pdf)pdf) naarnaar [email protected]@iph.fgov.be

en het ministerie van de gemeenschap verwittigenen het ministerie van de gemeenschap verwittigen

Page 29: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 29

ContactadressenContactadressen

24u/24, 7d/724u/24, 7d/7 HulpdienstenHulpdiensten 100 - 101 - 112100 - 101 - 112 Cel Medische Bewaking Cel Medische Bewaking 0476/605.6050476/605.605

(CMB)(CMB) 02/210.47.45 02/210.47.45 (fax)(fax)

ter informatieter informatie Wetenschappelijk InstituutWetenschappelijk Instituut 02/642.51.1102/642.51.11

Volksgezondheid (WIV) Volksgezondheid (WIV) 0479/45.95.490479/45.95.49 Federaal Agentschap voor Federaal Agentschap voor 0800/13.5500800/13.550

de Veiligheid van de de Veiligheid van de 0495/58.31.330495/58.31.33Voedselketen (FAVV) Voedselketen (FAVV) 0495/58.31.34 0495/58.31.34

Coördinatie- en Crisiscentrum Coördinatie- en Crisiscentrum 02/506.47.11 02/506.47.11 van de Regering (CGCCR)van de Regering (CGCCR)

AntigifcentrumAntigifcentrum 070/245.245070/245.245

Page 30: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 30

Praktische tipsPraktische tips maatregelen ter plaatse: algemeen maatregelen ter plaatse: algemeen

veiligheid eerstveiligheid eerst beperkbeperk

aantal blootgesteldenaantal blootgestelden blootstellingsduurblootstellingsduur dosisdosis

samenwerking met andere disciplines (C-C-C)samenwerking met andere disciplines (C-C-C) informatie: verzamelen, doorspelen, informatie: verzamelen, doorspelen,

verwerkenverwerken

Page 31: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 31

Praktische tipsPraktische tips maatregelen ter plaatse: biologischmaatregelen ter plaatse: biologisch

laat de omgeving evacuerenlaat de omgeving evacueren individuele bescherming (masker P3, individuele bescherming (masker P3,

handschoenen, overall)handschoenen, overall) collectieve bescherming (registratie, collectieve bescherming (registratie,

verzameling)verzameling) vermijd verspreiden contaminatie (sluit deuren, vermijd verspreiden contaminatie (sluit deuren,

airco, …) airco, …) decontaminatiedecontaminatie

water & zeep / hypochlorietwater & zeep / hypochloriet medisch toezichtmedisch toezicht UV & ClUV & Cl22, temperatuur (80°C) , temperatuur (80°C)

verzamel stalen in een gesloten (plastic) doosverzamel stalen in een gesloten (plastic) doos post-crisispost-crisis

Page 32: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 32

Praktische tipsPraktische tips maatregelen ter plaatse: biologisch, zieke maatregelen ter plaatse: biologisch, zieke

slachtoffersslachtoffers verwittig de medische autoriteitenverwittig de medische autoriteiten strategie is functie van de diagnose en de strategie is functie van de diagnose en de

besmettelijkheid (tussen mensen, via een vector, besmettelijkheid (tussen mensen, via een vector, ingangspoort, … )ingangspoort, … )

verhoog de hygiëne (nieuwe aanslag mogelijk)verhoog de hygiëne (nieuwe aanslag mogelijk) tracht gemeenschappelijke elementen in de tracht gemeenschappelijke elementen in de

anamnese te vindenanamnese te vinden

Page 33: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 33

Praktische tipsPraktische tips maatregelen ter plaatse: chemischmaatregelen ter plaatse: chemisch

denk aan het benedenwinds gevaardenk aan het benedenwinds gevaar vermijd plaatsen met hoge concentratie aan vermijd plaatsen met hoge concentratie aan

agensagens vermijd de verspreiding van de contaminatievermijd de verspreiding van de contaminatie decontamineer zo snel mogelijkdecontamineer zo snel mogelijk vermijd fysieke activiteit bij blootgestelde vermijd fysieke activiteit bij blootgestelde

personen (symptoomvrije periode is mogelijk)personen (symptoomvrije periode is mogelijk) open vensters en deuren indien benedenwinds open vensters en deuren indien benedenwinds

niemand in gevaar gebracht wordt (= verlaag de niemand in gevaar gebracht wordt (= verlaag de concentratie binnenshuis)concentratie binnenshuis)

Page 34: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 34

Praktische tipsPraktische tips decontaminatiedecontaminatie

doeldoel contaminatiecontrolecontaminatiecontrole veiligheid en gezondheid van personeel en publiekveiligheid en gezondheid van personeel en publiek beperken van intoxicatie- / besmettingsgraad van beperken van intoxicatie- / besmettingsgraad van

slachtofferslachtoffer hoe? hoe?

N: stofzuiger, opletten luchtuitlaat (interne N: stofzuiger, opletten luchtuitlaat (interne contaminatie contaminatie ))

B: decontaminatie < desinfectie < sterilisatie !B: decontaminatie < desinfectie < sterilisatie ! C: nat of droog (douche / absorberend agens) bij C: nat of droog (douche / absorberend agens) bij

persisterend agens, neutralisatie blijft gevaarlijkpersisterend agens, neutralisatie blijft gevaarlijk wanneer? wanneer?

buiten de gevarenzonebuiten de gevarenzone zo snel mogelijkzo snel mogelijk

probleem: restcontaminatieprobleem: restcontaminatie

Page 35: September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 1 FOD Volksgezondheid Hoge Gezondheidsraad Biologisch en chemisch terrorisme Deel 1: algemene en.

September 2003 Biologisch en chemisch terrorisme deel 1 35

BesluitBesluit terrorisme is van alle tijden & volgt de terrorisme is van alle tijden & volgt de

technologische evolutietechnologische evolutie beste verdediging = voorbereid zijnbeste verdediging = voorbereid zijn

elke dag, elke patiëntelke dag, elke patiëntrisico = frequentie x gevaar (ernst)risico = frequentie x gevaar (ernst)

ideale situatie:ideale situatie:oplettendheid + doctrine + uitrusting + oplettendheid + doctrine + uitrusting + trainingtraining

eerste lijn iseerste lijn is at riskat risk essentieel voor snelle en adequate reactieessentieel voor snelle en adequate reactie