Tekst ter voorbereiding van de workshops Mobiliteitsplan Vlaanderen … · 2018-06-11 ·...

/ Uittreksel strategische visienota

Vlaanderen.be

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Tekst ter voorbereiding van de workshops Mobiliteitsplan Vlaanderen (25 april en 16 mei 2017)

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

pagina 2 van 30 Tekst ter voorbereiding van de workshops Mobiliteitsplan Vlaanderen (25 april en 16 mei 2017) 17.03.2017

INHOUD

1.1.1.1. Missie 2050Missie 2050Missie 2050Missie 2050........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3333

2.2.2.2. Strategische visie op een duurzaam, intelligent en multimodaal mobiliteitsStrategische visie op een duurzaam, intelligent en multimodaal mobiliteitsStrategische visie op een duurzaam, intelligent en multimodaal mobiliteitsStrategische visie op een duurzaam, intelligent en multimodaal mobiliteits---- en logistiek systeemen logistiek systeemen logistiek systeemen logistiek systeem............................................................................ 3333

3.3.3.3. Uitdiepen van de strategische visieUitdiepen van de strategische visieUitdiepen van de strategische visieUitdiepen van de strategische visie .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6666

* Multimodaal geïntegreerd vervoerssysteem 6

– Uitbouwen van vervoersknopen 7

– Digitale integratie van de vervoersnetwerken 8

– Geïntegreerd beheer van de vervoersnetwerken 9

* Slimme, robuuste, veilige en milieuvriendelijke vervoersnetwerken 10

– Veerkrachtige netwerken 10

– Intrinsiek veilige netwerken 11

– Hoge ruimtelijke en milieu kwaliteit 12

* Verleiden, motiveren en prikkelen tot gedragsverandering 13

– Verleiden door een hoge gebruikerskwaliteit en verbeterde beschikbaarheid 14

– Motiveren om te veranderen 15

– Prikkelen met financiële instrumenten, sancties en beperkingen 16

* Innoveren om nog effectiever te zijn 17

– Slimme technieken en nieuwe diensten 17

– Geconnecteerde netwerken en (autonome) vervoermiddelen 19

– Hernieuwbare brandstoffen en alternatieve aandrijfsystemen 20

– Alternatieve financieringsmechanismen 21

* Meer bereiken door samen te werken 22

– Bestuurlijk samenwerken 22

– Samenwerken met marktpartijen en kennisinstellingen 23

– Samenwerken met de burgers, bedrijven, verenigingen en middenveldorganisaties 25

4.4.4.4. Beoogde beleidsdoelstellingen op korte termijn (2030)Beoogde beleidsdoelstellingen op korte termijn (2030)Beoogde beleidsdoelstellingen op korte termijn (2030)Beoogde beleidsdoelstellingen op korte termijn (2030) ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 26262626

* Kritische succesfactoren 26

– Duurzaam en efficiënt verplaatsings- en vervoersgedrag 26

– Geresponsabiliseerde gebruikers 27

– Milieuvriendelijke en veilige vervoermiddelen 27

* Kritische prestatie indicatoren 28

– Intelligente, robuuste, veilige en milieuvriendelijke infrastructuurnetwerken 28

– Goede combimobiliteit en synchromodaliteit 28

* Beoogde maatschappelijke effecten (2030) 29

– Een uitstekende bereikbaarheid 29

– Een vraaggerichte basisbereikbaarheid 29

– Een slachtoffervrij vervoersysteem 30

– Een grotere leefbaarheid en minder schade aan natuur en milieu 30

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

17.03.2017 Tekst ter voorbereiding van de workshops Mobiliteitsplan Vlaanderen (25 april en 16 mei 2017) pagina 3 van 30

1. Missie 2050

Vlaanderen wil in 2050 een sociaal, open, veerkrachtig en internationaal Vlaanderen zijn dat welvaart en welzijn

creëert op een slimme, innovatieve en duurzame manier en waarin iedereen meetelt. Die ambitie willen we

realiseren door een nieuwe economie, voor een inclusieve samenleving en binnen de ecosysteemgrenzen van onze

planeet (zie Lange termijnvisie 2050).

Het mobiliteits- en logistiek beleid draagt via een gerichte ontwikkeling van de mobiliteit en een optimaal gebruik

van het vervoerssysteem bij tot de realisatie van deze ambitie. Voor de burger is “zich verplaatsen” een voorwaarde

om te kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven, een inkomen uit arbeid te verwerven en sociaal isolement

te voorkomen. Voor het goed functioneren van de economische markten en een goed draaiende arbeidsmarkt is

een goede mobiliteit en performante logistieke organisatie onmisbaar. Daarom willen we Vlaanderen bereikbaar

houden op een veilige en duurzame manier met respect voor mens en milieu.

Hiervoor schuiven we voor het mobiliteits- en logistiek beleid volgende missie naar voren:

We realiseren een duurzaam, veilig, intelligentduurzaam, veilig, intelligentduurzaam, veilig, intelligentduurzaam, veilig, intelligent en multimodaal mobiliteitsmultimodaal mobiliteitsmultimodaal mobiliteitsmultimodaal mobiliteits---- en logistiek systeemen logistiek systeemen logistiek systeemen logistiek systeem dat het

maatschappelijk en economisch functioneren van de samenleving ondersteunt.

Bij het realiseren van deze ambitie is het belangrijk dat het mobiliteitsbeleid ondersteund wordt door het ruimtelijk

beleid en het milieu- en energiebeleid en kan rekenen op de medewerking van de andere bestuursniveaus en tal van

andere maatschappelijke actoren.

2. Strategische visie op een duurzaam, intelligent en multimodaal

mobiliteits- en logistiek systeem

Vlaanderen is voor zijn welvaart en het bevestigen van zijn positie als poort tot Europa en als logistieke draaischijf

afhankelijk van een performant functionerend vervoerssysteem dat zorgt voor een goede bereikbaarheid van de

verschillende internationale knooppunten, (de zeehavens, de luchthavens en de HST-stations) en van de diverse

maatschappelijke en economische functies gelegen binnen de verschillende vervoersregio’s. Een goede internationale internationale internationale internationale

connectiviteitconnectiviteitconnectiviteitconnectiviteit met de economische polen en de kennis- en competentiecentra in het buitenland is belangrijk voor

het behoud van onze competitiviteit Een goede bereikbaarheidbereikbaarheidbereikbaarheidbereikbaarheid (gekenmerkt door o.a. attractieve en betrouwbare

reistijden en een grotere ruimtelijke nabijheid) binnen Vlaanderenbinnen Vlaanderenbinnen Vlaanderenbinnen Vlaanderen draagt bij tot hogere aantrekkelijkheid van de

steden en regio’s als leefomgeving en als vestigingslocatie.

Voor een goede basisbereikbaarheid van de verschillende functies is een efficiënte combimobiliteit combimobiliteit combimobiliteit combimobiliteit nodig waardoor

mensen een vlotte keuze tussen en combinatie van meerdere vervoermiddelen kunnen maken. Hierdoor

verminderen we ook de noodzaak van het individueel autobezit, de sleutel om tot een verminderd autogebruik te

komen. Met de vergrijzing van de bevolking en de grotere diversiteit ervan in het achterhoofd houden we bij de

uitbouw van het vervoerssysteem rekening met persoonlijke vaardigheden en/of mogelijkheden en werken we

(voor zover als mogelijk) de fysieke en immateriële drempels weg die een actieve en autonome deelname aan het

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


maatschappelijk leven (in al zijn aspecten) in de weg staan. Op die manier dragen we bij tot een inclusieve

samenleving. Een duurzame, comfortabele, toegankelijke, (sociaal) veilige en betaalbare mobiliteit is in 2050 de

norm, ook voor mensen die nu kampen met een verminderde mobiliteit.

We zetten in op een efficiënte belevering van goederen waarbij maximaal gebruik gemaakt wordt van de

beschikbare vervoerscapaciteit. Hiervoor is een goed werkend synchromodaal systeemsynchromodaal systeemsynchromodaal systeemsynchromodaal systeem nodig bestaande uit goed

gelegen logistieke hubs en strategisch gelegen logistieke bedrijventerreinen verbonden door multimodale

vervoerscorridors met het TEN-T-netwerk en een vervoersaanbod dat op vlak van flexibiliteit, klantvriendelijkheid

en prijssetting overeenstemt met de wensen van de gebruikers. Bedrijven werken samen en laten zich ondersteunen

om hun logistieke processen en organisatie te innoveren en te verduurzamen.

In de stedelijke gebieden komen we tot een duurzame, efficiënte duurzame, efficiënte duurzame, efficiënte duurzame, efficiënte en economisch rendabele stedelijke logistiekeconomisch rendabele stedelijke logistiekeconomisch rendabele stedelijke logistiekeconomisch rendabele stedelijke logistiek. Samen

met lokale besturen en andere stakeholders zetten we in op het samen vervoeren van verschillende ladingen

(consolidatie), stimuleren we het gebruik van duurzame modi en komen we tot een optimale aansluiting tussen

stedelijke transportstromen en de bredere logistieke keten.

Om tot een goede combimobiliteit, een slimme synchromodaliteit en een efficiënte organisatie van de stedelijke

mobiliteit en logistiek te komen, maken we werk van de uitbouw van een multimodaal geïntegreerdmultimodaal geïntegreerdmultimodaal geïntegreerdmultimodaal geïntegreerd

vervoerssysteemvervoerssysteemvervoerssysteemvervoerssysteem. Hiervoor is een vergaande integratie van de verschillende verkeers- en vervoersnetwerken en van

nieuwe transportsystemen nodig alsook een geïntegreerd beheer van deze systemen. Real-time data- en

informatiestromen stromen begeleiden en ondersteunen de reizigers, de logistieke dienstverleners en de

ondernemingen om proactief in te spelen op veranderende omstandigheden en steeds het gepaste vervoermiddel te

kiezen.

Intelligente verbindingen tussen de netwerken en de vervoermiddelen en tussen de vervoermiddelen onderling

zorgen voor een hoge mate van connectiviteit, connectiviteit, connectiviteit, connectiviteit, meer veiligheid en een goede informatieverschaffing naar de

gebruikers. Aan de infrastructuurbeheerders bieden zij perspectieven voor een efficiënt beheer van de netwerken

en een correcte beprijzing van het gebruik ervan.

Voor een efficiënt functionerend multimodaal vervoerssysteem en een vlotte bereikbaarheid van de verschillende

economische knooppunten en poorten zijn ook slimme, robuuste,robuuste,robuuste,robuuste, veilige en milieuvriendelijkeveilige en milieuvriendelijkeveilige en milieuvriendelijkeveilige en milieuvriendelijke vervoersnetwerkenvervoersnetwerkenvervoersnetwerkenvervoersnetwerken

binnen Vlaanderen en tussen Vlaanderen en de metropolen in en buiten Europa nodig. We bouwen deze netwerken

zodanig uit dat ze een samenhangend geheel zijn, een antwoord bieden op toekomstige ontwikkelingen (cf.

automatisatie, klimaatsverandering, mobiliteitsgroei), voldoen aan de Europese en internationale normen en

aansluiten bij de vraag van de gebruikers. Bij de uitbouw van de netwerken besteden we de nodige aandacht aan

een goede inpassing in de omgeving (stedelijke of open ruimte).

Tussen de steden en in de verstedelijkte kernen bouwen we het collectief vervoercollectief vervoercollectief vervoercollectief vervoer sterker uit. Gepersonaliseerde

reisinformatie, een hoog comfortniveau en een klantgerichte dienstverlening verhogen de attractiviteit van deze

systemen en nodigen uit tot gebruik. De verschillende deelsystemen en nieuwe transportsystemen zijn geïntegreerd,

Vervoer op maat zorgt voor een efficiënte invulling van de lokale noden.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Om een actieve mobiliteit te promoten maken we werk van samenhangende, comfortabele en veilige

fietsroutenetwerkenfietsroutenetwerkenfietsroutenetwerkenfietsroutenetwerken. Hoogwaardige fietssnelwegen dragen bij tot het verduurzamen van het woon-werkverkeer en

zijn voor doelgerichte vrijetijdsverplaatsingen een aantrekkelijk alternatief. Aan strategische plaatsen en haltes van

het openbaar vervoer voorzien we in veilige fietsstalplaatsen en oplaadpunten voor elektrische fietsen. In en rond

deze kernen ligt er een netwerk van trage wegentrage wegentrage wegentrage wegen.

Door de stedelijke kernen autoluwautoluwautoluwautoluw te maken zorgen we ervoor dat de duurzame vervoermiddelen er alle ruimte

krijgen. Voertuigen op fossiele brandstoffen komen er nog nauwelijks voor. Op die manier dragen we bij tot een

hogere leefbaarheid en aantrekkelijkheid van steden als woon- en leefomgeving.

Om tot een vlotte, slimme en veilige mobiliteit te komen zijn ook gedragsveranderingengedragsveranderingengedragsveranderingengedragsveranderingen nodig bij de reizigers,

verladers en ondernemingen zodat zij vaker gebruik maken van duurzame modi (de fiets of te voet, collectieve

systemen, binnenvaart, spoorvervoer, pijpleidingen), de vervoermiddelen efficiënter benutten maar ook bereid zijn

om duurzame vervoermiddelen aan te kopen en in te zetten bij het vervoer. Het correct beprijzen van het gebruik

van het vervoerssysteem, het aanwenden van inzichten uit de gedragswetenschappen, (technologische) innovaties

en gerichte incentives helpen ons bij het realiseren van deze gedragsveranderingen.

De verkeersveiligheidverkeersveiligheidverkeersveiligheidverkeersveiligheid is de laatste jaren sterk verbeterd. Toch is de maatschappelijke tol (zowel in termen van

verkeersslachtoffers als in economische schade voor het bedrijfsleven) die het verkeer eist nog te hoog. Vooral

voetgangers, (brom)fietsers maar ook motorrijders blijven kwetsbaar in het verkeer. Om mensen aan te zetten om

meer gebruik te maken van de fiets of om vaker te voet te gaan is ook een hoger veiligheidsniveau nodig.

Innovaties op niveau van voertuigen moeten samen met een intelligente en veilige infrastructuur en een

verminderd risicogedrag bij de weggebruikers ervoor zorgen dat het risico op ongevallen en dodelijke of ernstige

letsels minimaal is (ook bij kwetsbare verkeersdeelnemers). Op die manier evolueren we naar een slachtoffervrij

vervoerssysteem (Vision Zero). Deze hoge systemische veiligheid draagt ook bij tot een leefbare woon- en

leefomgeving en een inclusieve mobiliteit.

Het ruimtelijke beleidruimtelijke beleidruimtelijke beleidruimtelijke beleid helpt ons om onze ambities voor een vlotte en veilige mobiliteit waar te maken en de

mobiliteitsgroei onder controle te houden door hiervoor de juiste ruimtelijke condities te scheppen. Binnen het

kader uitgetekend door het beleidsplan Ruimte Vlaanderen, zorgen we ervoor dat (basis)voorzieningen en diverse

maatschappelijke functies op wandel- en fietsafstand liggen en/of goed bereikbaar zijn met het collectieve vervoer.

Hierdoor worden mensen minder afhankelijk van de wagen voor hun dagelijkse verplaatsingen. Een goed

evenwicht tussen de actieve bevolking en het aanbod aan arbeidsplaatsen voorkomt lange afstandspendel. Een

ruimtelijke organisatie die het gebruik van collectieve systemen ondersteunt biedt ook perspectieven om tot een

kostenefficiënte exploitatie van het collectief vervoer te komen. Door bij de inplanting van kwetsbare functies

rekening te houden met de nabijheid van wegverkeer beperken we de blootstelling aan verkeersemissies en de

hiermee gepaard gaande gezondheidsrisico’s. Logistieke activiteiten worden maximaal geclusterd in knooppunten

die gekoppeld zijn aan de continentale verbindingen gebaseerd op de trans-Europese vervoersnetwerken. Deze

evenwichtige clustering van menselijke, logistieke en industriële activiteiten rond knooppunten in het spoor- en

waterwegennet zorgt, samen met het ontwikkelen van het water- en spoorwegennet als dragers voor de

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


ontwikkeling van logistieke activiteiten, er ook voor dat de binnenvaart en het spoorvervoer hun rol als duurzaam

vervoermiddel volop kunnen spelen.

Vlaanderen heeft niet alleen de ambitie om het ruimtebeslagruimtebeslagruimtebeslagruimtebeslag en de bijkomende verhardingbijkomende verhardingbijkomende verhardingbijkomende verharding te beperken maar ook

om uit te groeien tot een groene, koolstofarme samenlevinggroene, koolstofarme samenlevinggroene, koolstofarme samenlevinggroene, koolstofarme samenleving met een lage ecologische voelage ecologische voelage ecologische voelage ecologische voetafdruktafdruktafdruktafdruk. Hiervoor is een

mobiliteitssysteem nodig dat niet alleen ruimtezuinig is maar ook de ecosysteemgrenzen van onze planeet

respecteert, koolstofarm is en een minimale impact heeft op het milieu en de gezondheid, Om de impact van de

mobiliteitsontwikkeling op de mens, de natuur en het milieu te verminderen en te komen tot een hogere

verkeersleefbaarheid, houden we niet alleen de groei van het gemotoriseerd verkeer onder controle (nulgroei), we

zetten ook in op een verregaande vergroening van het voeren vaartuigenpark. Hiervoor is een verhoging van de

energie-efficiëntie van de voeren vaartuigen nodig en het inzetten op alternatieve brandstoffen en

aandrijfsystemen. Vooral binnen de steden draagt het uitfaseren van voertuigen op klassieke brandstoffen bij tot

een sterk verbeterde luchtkwaliteit.

De uitdagingen om het mobiliteits- en logistiek systeem te verduurzamen zijn niet gering en vragen om een

slagkrachtige overheidslagkrachtige overheidslagkrachtige overheidslagkrachtige overheid. Zo zijn er niet alleen investeringen nodig in de uitbouw en het onderhoud van het

vervoerssysteem maar ook maatregelen om het gedrag van reizigers en verladers te beïnvloeden, de ruimtelijke

organisatie bij te sturen en de verschillende voeren vaartuigenparken vergaand te vergroenen. Om de beoogde

doelen met de inzet van zo weinig mogelijk mensen en middelen te realiseren zijn weldoordachte keuzes nodig, een

coherente regelgeving maar ook innovaties en een nauwe samenwerking op bestuurlijk vlak, met marktpartijen,

kennisinstellingen, gebruikers en verenigingen. Om de investeringen die nodig zijn voor de uitbouw van het

vervoerssysteem tijdig te realiseren is ook een modern beleidsproces nodig met kortere doorlooptijden maar zonder

hierbij aan maatschappelijk draagvlak in te boeten. Om over de nodige middelen te beschikken zetten we in op het

correct beprijzen van het gebruik van het vervoerssysteem maar ook op een gewijzigd financieringssysteem zodat

de inkomsten uit mobiliteit of een deel van de door investeringen gecreëerde meerwaarde terugvloeien naar de

mobiliteitssector. Voor het realiseren van groeibevorderende investeringen zijn tot slot ook aanpassingen nodig aan

de Europese boekhoudkundige regels. Een goede monitoring en evaluatie van de verschillende (externe)

ontwikkelingen en ‘systeemreacties’ (mobiliteit- en logistieksysteem) zorgen ervoor dat we op koers blijven om onze

doelstellingen te halen.

3. Uitdiepen van de strategische visie

Voor het realiseren van de strategische visie schuiven we 5 strategische uitdagingen naar voren die ons helpen de

stap van droom naar werkelijkheid te zetten.

• Multimodaal geïntegreerd vervoerssysteem

Voor een goede combimobiliteit en synchromodaliteit en een efficiënte organisatie van de stedelijke logistiek zijn

goed verknoopte modale netwerken nodig. Hierdoor nemen de keuzemogelijkheden voor de reizigers en

ondernemingen/verladers toe om zich op een duurzame manier te verplaatsen of goederen te vervoeren en beter

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


gebruik maken van de beschikbare vervoerscapaciteit. Een sterk geïntegreerd vervoerssysteem draagt ook bij tot

een robuust vervoerssysteem. Bij verstoring ontstaan op die manier immers terugvalmogelijkheden voor reizigers

en gebruikers van deze netwerken. Het beter benutten van de vervoerscapaciteit van het vervoersysteem draagt

ook bij tot een ruimtezuinig vervoerssysteem.

– Uitbouwen van vervoersknopen

In de uitbouw van een geïntegreerd vervoerssysteem, dat keuzemogelijkheden biedt aan de reizigers en

transporteurs en het aanbieden van gecombineerde vervoers- en transportdiensten toelaat, spelen de knooppunten

een belangrijke rol. Daarom maken we werk van een hiërarchisch netwerk van vervoersknopen hiërarchisch netwerk van vervoersknopen hiërarchisch netwerk van vervoersknopen hiërarchisch netwerk van vervoersknopen die we uitbouwen

tot performant functionerende vervoersknopen waar de overstap/overslag vlot, logisch en efficiënt verloopt. Bij de

inpassing van overstap-/overslagfaciliteiten besteden we de nodige aandacht aan een zuinig en kwalitatief

ruimtegebruik en hebben we oog voor de leefbaarheid van de omgeving.

De Internationale knooppuntenInternationale knooppuntenInternationale knooppuntenInternationale knooppunten (waaronder de zeehavens, de luchthavens en de hogesnelheidstreinstations) zijn

essentiële schakels in de diverse netwerken. Het zijn plaatsen waar mondiale vervoerstromen samenkomen en

goederen worden overgeslagen en verwerkt. Ze verbinden Vlaanderen met de andere metropolen en verstedelijkte

gebieden in onze buurlanden en met de rest van de wereld. Ze zijn het aanknopingspunt waarop de binnenlandse

netwerken van verschillende vervoerssystemen aansluiten. De internationale knooppunten staan in voor de

internationale connectiviteit en hebben niet alleen baat bij een goede ontsluiting aan de landzijde maar ook bij een

goede maritieme toegankelijkheid (zeehavens) of bereikbaar via de lucht (luchthavens). Een performante interne

organisatie van deze knopen met oog voor alle vervoersmodi draagt bij tot een efficiënte afwikkeling van de

verschillende verkeers- en vervoerstromen en werkt het gebruik van duurzame modi in de hand.

De internationale knooppunten worden ondersteund door een netwerk van regionale en metropolitane regionale en metropolitane regionale en metropolitane regionale en metropolitane

knooppuntenknooppuntenknooppuntenknooppunten. De metropolitane knooppunten fungeren als toegangspoort tot de vervoersregio’s met een stedelijk

karakter en hebben een uitstekende multimodale bereikbaarheid. De regionale knooppunten staan in voor de

interne multimodale ontsluiting van de vervoersregio’s en de integratie van lange afstandsverplaatsingen in de

stedelijke mobiliteit. Ze verbinden de verschillende kernen zowel onderling als met het metropolitane

knooppunt. De lokale knooppuntenlokale knooppuntenlokale knooppuntenlokale knooppunten staan in voor een fijnmazige verknoping van de OV-netwerken en de

fietsnetwerken.

In het goederenvervoer worden de internationale logistieke knooppunten aangevuld met een netwerk van

regionale logistieke knooppuntenregionale logistieke knooppuntenregionale logistieke knooppuntenregionale logistieke knooppunten waarin logistieke activiteiten worden geclusterd. Deze regionale knooppunten (als

cluster van activiteiten nabij een TEN-T verbinding) staan in voor de verbinding tussen de internationale logistieke

knooppunten en de lokale productie- en afzetmarkt of het hinterland.

Om de overstapoverstapoverstapoverstap tussen de modi en de verschillende netwerken vlot en logisch te laten verlopen zorgen we ervoor

dat de (openbaar)vervoerknooppunten goed en veilig bereikbaar zijn voor voetgangers en fietsers. We besteden

bijzondere aandacht aan de toegankelijkheid ervan voor minder mobielen. Om tot een vlotte overstap te komen is

een vergaande integratie nodig van de verschillende verkeers- en vervoersnetwerken met de nieuwe

transportsystemen waardoor de verschillende modi niet langer op zichzelf staan maar deel uit maken van een

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


totaal mobiliteitsnetwerk waarvan ook het vervoer op maat deel van uitmaakt. We rusten de knooppunten en de

P+R’s uit met deelfietsen of deelauto’s, met voldoende en veilige fietsenstallingen, met voldoende parkeerplaatsen

en andere faciliteiten zoals laadmogelijkheden voor elektrische fietsen, bromfietsen en auto’s, enz. Op die manier

verbeteren we voor- en natransport.

Ook voor kostprijsgevoelige overslagoverslagoverslagoverslag van goederen tussen verschillende modi worden de nodige voorzieningen

verder uitgebouwd. Deze overslag dient aan martkconforme tarieven uitgevoerd te worden. Het compenseren van

de overslag door een tegemoetkoming kan een level playing field creëren voor alternatieve modi. Maar ook

innovatieve overslagtechnieken als het harmoniseren van de regelgeving kan de overslagkost verlagen.

De knooppunten met een voldoende knooppuntwaarde in het systeem van collectief vervoer en de

fietsinfrastructuur vormen ook de basis voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingenbasis voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingenbasis voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingenbasis voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. (Basis)voorzieningen en diverse

maatschappelijke functies komen hierdoor op wandel- en fietsafstand te liggen en zijn goed bereikbaar met het

collectieve vervoer. Op die manier komen we tot een kosteneffectieve exploitatie van de collectieve systemen en

werken we het gebruik van duurzame vervoermiddelen in de hand. Het waterwegennet fungeert als drager voor de

ontwikkeling van watergebonden bedrijventerreinen. Voorname onderdelen van het waterwegennet zijn dan ook

de drager voor het intensiveren en gericht uitbreiden van de voorraad van ruimte voor logistieke activiteit.

– Digitale integratie van de vervoersnetwerken

Voor een naadloze overstap en overslag is ook een vergaand integratie nodig van de informatie, tarieven,

betaalsystemen, tickets- en reserveringssystemen en regelgeving. Technologische ontwikkelingen op vlak van

intelligente transportsystemen (ITS) kunnen ons hierbij helpen. Combimobiliteit, synchromodaliteit, het realtime

switchen tussen modi maar ook het aanbieden van mobiliteits- en logistieke diensten krijgen zo meer kansen.

Een klantvriendelijk en handig (geïntegreerd) tarieftarieftarieftarief---- en betaalsysteemen betaalsysteemen betaalsysteemen betaalsysteem is een belangrijke voorwaarde voor een

succesvol en efficiënt vervoersysteem. Het draagt zowel bij tot een groter gebruiksgemak voor de reiziger als tot

een efficiënt gebruik van het netwerk. Om door de reiziger intuïtief begrepen te worden is het belangrijk dat de

tariefsystemen eenvoudig zijn. Verlaagde sociale tarieven worden automatisch toegekend aan wie daar recht op

heeft. Ook het aanschafgemak van de vervoersbewijzen of de reservatie van vervoermiddelen (deelauto’s en

deelfietsen) is hierbij een belangrijk aandachtspunt.

De reiziger heeft mede onder invloed van technologische en maatschappelijke ontwikkelingen hoge verwachtingen

ten overstaan van de communicatiecommunicatiecommunicatiecommunicatie en de informatieverschaffing,informatieverschaffing,informatieverschaffing,informatieverschaffing, dit zowel voor als tijdens de reis. De

informatiebehoefte beperkt zich niet enkel tot het aanbod aan het openbaar vervoer maar heeft ook betrekking tot

de beschikbaarheid van de deelsystemen (deelauto’s, deelfietsen) in de knooppunten. Ook bij verstoringen is het

belangrijk om accurate informatie te hebben die ook een overzicht bevat van de vervoersalternatieven om de reis

verder te zetten.

Voor verlader zijn een integratie van informatie, tarieven, betaalsystemen, reserveringssystemen volgens het

‘logistics as a service’-principe belangrijke kwaliteitscriteria. Om binnen de logistieke systemen tot een optimale optimale optimale optimale

organisatie organisatie organisatie organisatie van de fysieke en virtuele/administratieve goederenstromen fysieke en virtuele/administratieve goederenstromen fysieke en virtuele/administratieve goederenstromen fysieke en virtuele/administratieve goederenstromen te komen, zorgen we er daarom voor dat

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


hardware en software maximaal met elkaar communiceren zodat goederen volgens de op dat moment ideale

reisweg tot op hun bestemming geraken.

Een sterkere digitale integratie van de netwerken zorgt er niet alleen voor dat gebruikers kunnen rekenen op

accurate informatie en een verbeterde dienstverlening. Naar de verschillende infrastructuurbeheerders en

vervoersaanbieders biedt het perspectieven om tot een kostenefficiënt beheerkostenefficiënt beheerkostenefficiënt beheerkostenefficiënt beheer van de verschillende netwerken te

komen, de netwerken te beveiligen en het gebruik ervan op een eerlijke en doelmatige manier te beprijzen.

– Geïntegreerd beheer van de vervoersnetwerken

Technologische ontwikkelingen en nauwe samenwerking kunnen de onderlinge grenzen tussen de verschillende

modi doen vervagen zodat een meer integraal systeem ontstaat dat toelaat om het beschikbare vervoersaanbod zo

optimaal mogelijk te gebruiken.

Om op niveau van de verschillende vervoersregio’s tot een goede afstemming (integratie) te komen tussen de

verschillende systeemcomponenten van het vervoerssysteem is een overkoepelende modusonafhankelijke modusonafhankelijke modusonafhankelijke modusonafhankelijke

mobiliteitsregiemobiliteitsregiemobiliteitsregiemobiliteitsregie noodzakelijk die instaat voor de bottom-up bewaking, sturing en de evaluatie van de

basisbereikbaarheid. Op die manier zetten we een stap voorwaarts in de uitbouw van een geïntegreerd

mobiliteitssysteem waarbij het aanbod van openbaar vervoer niet op zichzelf staat maar deel uitmaakt van het

totale mobiliteitsnetwerk. Voor de netwerken die een verbindende functie (cf. de netwerken die deel uitmaken van

de multimodale TEN-T corridors) hebben tussen de verschillende regio’s blijft een sturing vanuit het Vlaamse

beleidsniveau aangewezen.

We stimuleren verladers om hun goederentransporten maximaal uit te besteden aan gespecialiseerdegespecialiseerdegespecialiseerdegespecialiseerde

dienstverlenersdienstverlenersdienstverlenersdienstverleners, die goed op de hoogte zijn van het multimodale aanbod. Ook tussenpersonen, zoals expediteurs,

worden aangespoord om de gebaande paden te verlaten en maximaal de kennis over het multimodale aanbod op

te bouwen. Hiervoor is het natuurlijk cruciaal dat het gebruik van de binnenvaart en het spoor even vlot kan

verlopen als dat over de weg. Daarom zetten we in op de uitbouw van efficiënt functionerende knooppunten, op

administratieve vereenvoudiging voor deze modi en op de invoering van multimodale transportdocumenten.

Voor het realiseren van een geïntegreerd vervoerssysteem is ook, vertrekkend vanuit een geïntegreerd

vervoersplan, een (multimodaal)(multimodaal)(multimodaal)(multimodaal) geïntegeïntegeïntegeïntegreerde investeringsagendagreerde investeringsagendagreerde investeringsagendagreerde investeringsagenda nodig waarbij de investeringen in het

vervoerssysteem (inclusief ITS maatregelen) en dit voor de verschillende modale netwerken (zowel personen- als

goederenvervoer), op elkaar worden afgestemd en hand in hand gaan met de ruimtelijke uitbouw van de

vervoersregio. Gerichte en elkaar versterkende investeringen zijn hierbij nodig om tot een transparant opgebouwd

en gelaagd vervoermodel te komen waarvan de werking ruimtelijk wordt ondersteund. Dit vraagt om

weldoordachte keuzes over zowel de uitbouw van het vervoerssysteem als over de verdere ruimtelijke

ontwikkeling van de regio. De verschillende investeringen, die deel uitmaken van een meerjarenbegroting worden

verder via 5-jaarlijkse investeringsprogramma’s geoperationaliseerd. Slimme maatregelen op vlak van ITS en

mobiliteitssturing mogen hierin niet ontbreken.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


• Slimme, robuuste, veilige en milieuvriendelijke vervoersnetwerken

Om tot slimme, milieuvriendelijke, robuuste en veilige vervoersnetwerken zowel binnen Vlaanderen als tussen

Vlaanderen en de metropolen in Europa te komen zorgen we ervoor dat de verschillende netwerken hiërarchisch

gestructureerd en gecategoriseerd zijn en conform hun categorie zijn ingericht. Ze zijn intrinsiek veilig in gebruik

maar ook slim en veerkrachtig zodat ze zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden en goed

ingepast in de omgeving.

– Veerkrachtige netwerken

De hoge benuttingsgraad van sommige netwerken is vanuit efficiëntie overwegingen positief. Het maakt deze

netwerken echter wel kwetsbaarder en gevoeliger voor storingen. Voor een goede bereikbaarheid en om onze

ambities als logistieke draaischijf waar te maken is het belangrijk dat de netwerken niet alleen over de nodige

capaciteit beschikken om de voorziene groei te kunnen opvangen maar ook voldoende betrouwbaar zijn om tot

kwalitatieve serviceniveaus te komen die nodig zijn voor het aanbieden van gepersonaliseerde vervoersdiensten.

Voor een optimaal gebruik van de verschillende netwerken zijn hiërarchisch gestructureerde en gecategoriseerhiërarchisch gestructureerde en gecategoriseerhiërarchisch gestructureerde en gecategoriseerhiërarchisch gestructureerde en gecategoriseerde de de de

mobiliteitsmobiliteitsmobiliteitsmobiliteits---- en logistieke netwerkenen logistieke netwerkenen logistieke netwerkenen logistieke netwerken nodig die conform hun categorie worden uitgebouwd, ingericht en

onderhouden. Een dergelijke categorisering biedt ook aangrijpingspunten om, rekening houdend met het te

verwachten potentieel, de noodzakelijke investeringen in de uitbouw van kwaliteitsvolle infrastructuur beter te

prioriteren. Om tot goed functionerend netwerken te komen is het belangrijk dat elke schakel binnen het netwerk

een duidelijke functie heeft en deze functie op een zo veilig mogelijke manier kan vervullen (voor de verschillende

gebruikers). Een inrichting conform hun categorie maakt aan de verschillende gebruikers ook duidelijk welk gedrag

van hen verwacht wordt. Met deze filosofie willen we de verschillende modi op onze netwerken op een

evenwichtige manier faciliteren, van gemotoriseerd verkeer over collectief vervoer tot de fiets, van nieuwe

vervoermiddelen zoals de elektrische fiets tot vitale modi voor onze economie zoals het ADR-verkeer.

Om schokken te weerstaan of op te vangen is het belangrijk dat de mobiliteits- en logistieke netwerken over een

zekere reservecapaciteit reservecapaciteit reservecapaciteit reservecapaciteit beschikken. In het realiseren van deze reservecapaciteit spelen zowel vraaggerichte als

fysieke en technologische maatregelen een rol. We zetten daarom niet alleen in op een duurzame organisatie van

de mobiliteit, we vermijden ook een oneigenlijk gebruik van de netwerken. We werken ook de diverse bottlenecks

in de verschillende netwerken weg en zorgen ervoor dat de capaciteit van de netwerken flexibel inzetbaar is.

Intelligente verbindingen tussen infrastructuur en vervoermiddelen en tussen vervoermiddelen onderling

verbeteren de doorstroming en verkleinen het risico op ongevallen. Door het gebruik van de infrastructuur correct

te beprijzen voorkomen we aanzuigeffecten. We creëren op die manier ook bijkomende middelen, noodzakelijk

voor een kwalitatieve uitbouw en onderhoud van de netwerken. Door middel van een goede real-time informatie

(zowel pre- als on-trip) over zowel de vervoersopties en de toestand van de netwerken vermijden we dat het

vervoerssysteem of bepaalde onderdelen ervan (tijdelijk) worden overbelast.

Om tot een snelle normalisatiesnelle normalisatiesnelle normalisatiesnelle normalisatie van de toestand op de netwerken te komen houden we de professionaliteit van

dienstverlenende instanties op peil en zetten in op de uitbouw van intelligente systemen (cf. eCall). De snelheid van

communicatie maar ook mate waarin de verschillende instanties op elkaar zijn ingespeeld is immers bepalend voor

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


de snelheid van de respons bij incidenten en ongevallen en bijgevolg voor het tijdsverlies dat door de gebruikers

van de netwerken wordt opgelopen. Ook een goede verknoping van de verschillende netwerken draagt bij tot een

snellere normalisatie omdat gebruikers hun reis via een andere route of een andere modus kunnen verder zetten.

Niet alleen mobiliteitsontwikkelingen hebben een impact op de veerkracht van de netwerken. Ook de verwachte

klimaatsveranderingen (met periodes van droogte, hevige regenval of extreme hitte) en ontwikkelingen op vlak van

automatisatie of schaalvergroting bij de voeren vaartuigen kunnen nieuwe uitdagingen inhouden voor de manier

waarop we de netwerken inrichtingen en onderhouden. Het toekomstbestendig uitbouwen van de netwerken

impliceert dan ook dat de netwerken over voldoende flexibiliteitflexibiliteitflexibiliteitflexibiliteit beschikken om zich aan veranderende

omstandigheden aanpassen en om de gewijzigde risico’s ten gevolge van klimaatwijziging op te vangen.

In het verbeteren van de veerkracht van de netwerken speelt tot slot ook de onderhoudstoestandonderhoudstoestandonderhoudstoestandonderhoudstoestand een rol. Als

gevolg van veroudering, schade en slijtage is alle infrastructuur (ook technische) of zijn alle kunstwerken op termijn

aan vervanging en renovatie toe. Ook een goed onderhoud van de vervoermiddelen zelf is hierbij belangrijk. Het

slim inzetten van op zowel beheer als onderhoud kan de levensduur van zowel de infrastructuur als de

vervoermiddelen verlengen. Het impliceert wel een zorgvuldige balans tussen beheer en onderhoud aan de ene

kant, en vervanging en renovatie aan de andere kant.

– Intrinsiek veilige netwerken

In het realiseren van een vlot en veilig vervoerssysteem waarbij het risico op ongevallen met dodelijk of ernstig

letsel minimaal is (ook voor kwetsbare verkeersdeelnemers), hebben ontwerpers en beheerders van de netwerken en

van de voertuigen een belangrijke rol te spelen. Het realiseren van intrinsiek veilige netwerken (voor alle gebruikers)

impliceert immers dat we de focus verruimen van het louter voorkomen van risicogedrag naar het zoveel als

mogelijk beperken van de kans op het ontstaan van menselijke fouten (en dus op ongevallen). Veilig gedrag moet

met andere woorden vanzelfsprekend en gemakkelijk zijn. De kans op gevaarlijke gedragingen moet eerder beperkt

zijn.

Het vertrekpunt bij het vormgeven van zowel de infrastructuur als de vervoermiddelen is de menselijkemenselijkemenselijkemenselijke maatmaatmaatmaat. Dit

betekent dat we niet alleen rekening houden met de fysieke kwetsbaarheid van de weggebruikers maar ook met

hun cognitieve kwaliteiten en beperkingen zoals feilbaarheid en de drang om grenzen te verkennen. Op wegen met

matige en hoge snelheden vermijden we daarom te grote verschillen in snelheid, richting en massa tussen de

verschillende verkeersdeelnemers (principe van homogeniteit). Daar waar verkeersdeelnemers en voertuigen (met

grote massaverschillen) van dezelfde verkeersruimte gebruikmaken, houden we de snelheden zo laag mogelijk zodat

een ongeval voor de meest kwetsbare verkeersdeelnemers/vervoerswijzen zonder ernstig letsel afloopt. Idealiter

wordt dit bereikt door deze lage snelheden af te dwingen met de inrichting van de weg zodat deze niet af hangt

van de individuele keuzen van weggebruikers. Op plaatsen waar het verkeer zich met hogere snelheden verplaatst,

zorgen we ervoor dat de verschillende soorten weggebruikers of weggebruikers met een verschillende rijrichting, zo

veel mogelijk van elkaar worden gescheiden (fysiek of in tijd) waardoor conflicten, die tot ernstig letsel kunnen

leiden, onmogelijk worden gemaakt. Dit kan door herinrichting maar ook door het ontvlechten van de

verkeersstromen. Vooral ter hoogte van de internationale en sommige metropolitane knooppunten is het omwille

van veiligheidsoverwegingen en doorstroming soms aangewezen om het doorgaand en bestemmingsverkeer te

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


ontvlechten. Binnen de vervoersregio’s is het ontvlechten van de verkeersstromen (fietsstromen en gemotoriseerd

verkeer) vooral aangewezen wanneer de snelheidsverschillen tussen de verkeersdeelnemers te groot zijn en de

ruimte voor veilige infrastructuur beperkt. Ook milieuoverwegingen (cf. een verminderde luchtkwaliteit) kunnen

aanleiding geven tot het ontvlechten van verkeersstromen.

Via de inrichting (en reglementering) van de infrastructuur komen we tot veilige wegen die het optreden van

risicovolle situaties zoveel mogelijk vermijden of tot een minimum herleiden (leesb(leesb(leesb(leesbare netwerken). are netwerken). are netwerken). are netwerken). Een goede

afstemming tussen het gebruik, de inrichting en de omgeving van de weg is hierbij cruciaal. Hierbij speelt niet alleen

de herkenbaarheid van de weginrichting maar ook de geloofwaardigheid van zowel de geldende regels (cf.

snelheidslimieten) als van het beoogde gebruik een rol. Voor weggebruikers is het niet alleen belangrijk dat ze

weten welk gedrag van hun verwacht wordt maar ook dat ze zelf weten welk gedrag ze van andere weggebruikers

kunnen verwachten. Menselijke fouten worden hiermee zoveel mogelijk voorkomen. Een herkenbare vormgeving

van wegen is niet alleen bij lagere maar ook bij hoge snelheden zinvol. Leesbare netwerken ondersteunen immers

de voorspelbaarheid van een verkeerssituatie.

Toch zijn menselijke fouten niet volledig te vermijden. Een vergevingsgezinde omgevingvergevingsgezinde omgevingvergevingsgezinde omgevingvergevingsgezinde omgeving zorgt er voor dat de kans

op falen verkleint en de fysieke gevolgen van gemaakte fouten beperkt blijven. Vooral in verkeerssituaties waar snel

gereden wordt, is het belangrijk om de fysieke vergevingsgezindheid te verhogen door o.a. het aanleggen van

veilige bermen, obstakelvrije zones zodat ruimte voor correctie ontstaat en het voorzien van bots vriendelijke

afscherming van obstakels. Infrastructuur lost hierbij niet alles op. Ook de mens zelf kan bijdragen tot het realiseren

van een vergevingsgezinde omgeving. Als verkeersdeelnemers onveilige handelingen tijdig opmerken en daar

(sociaal) vergevingsgezind op reageren door bijvoorbeeld snelheid te minderen, kunnen ongevallen op het laatste

moment nog worden voorkomen of kan het letsel worden beperkt.

In het realiseren van een slachtoffervrij transportsysteem spelen vooral intelligente transportsystemenintelligente transportsystemenintelligente transportsystemenintelligente transportsystemen een

belangrijke rol. Technologische ontwikkelingen op niveau van zowel de netwerken als van de vervoermiddelen

maken het mogelijk om op elk moment de exacte positie van de verkeersdeelnemers en richting van de

vervoermiddelen binnen het verkeerssysteem te kennen. Hierdoor daalt de kans op ongevallen drastisch zeker

wanneer de vervoermiddelen bepaalde beslissingen, zoals een noodstop, autonoom kunnen uitvoeren of autonoom

gaan rijden.

– Hoge ruimtelijke en milieu kwaliteit

De manier waarop netwerken worden ingepast in hun omgeving speelt een rol in het verhogen van de

(verkeers-)veiligheid en heeft een impact op de gezondheid, het milieu, de kwaliteit van de open ruimte en het

voortbestaan van soorten.

Bij de uitbouw van de netwerken en de knooppunten besteden we de nodige aandacht aan de ruimtelijke inpassingruimtelijke inpassingruimtelijke inpassingruimtelijke inpassing

ervan in de omgeving. Netwerken en knooppunten met een hogere ruimtelijke kwaliteit en hogere belevingswaarde

nodigen uit tot gebruik en zorgen voor een aangename beleving tijdens het verplaatsen. Een goede ruimtelijke

inpassing resulteert ook in minder hinder voor omwonenden en is daarom belangrijk voor het verhogen van de

attractiviteit van de stedelijke woon- en leefomgeving. Een goede toegankelijkheid ervan draagt bij tot een

inclusieve mobiliteit.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Via inrichting en uitrusting van de verschillende netwerken en de knooppunten komen we tot een hogere

milieukwaliteit van de netwerken. milieukwaliteit van de netwerken. milieukwaliteit van de netwerken. milieukwaliteit van de netwerken. Op die manier verminderen we de geluidsoverlast, dragen we bij tot een betere

bescherming van de open ruimte en het behoud van de landschappelijke en ecologische waarde ervan. Bij het

ontsnipperen geven we daarom prioriteit aan die gebieden die een belangrijke rol spelen in het behoud van soorten

zijnde het Vlaams Ecologisch Netwerk en het Natura 2000-netwerk. Om het gebruik van alternatieve brandstoffen

te stimuleren, voorzien we voldoende laad-/tankinfrastructuur langsheen de netwerken. Op het waterwegennet

integreren we volgens de principes van integraal waterbeleid de verschillende functies van de waterweg en zetten

we in op het oplossen van migratieknelpunten.

Bij het beheer van de infrastructuur zetten we in op een verdere verminderingverminderingverminderingvermindering van het energieverbruikenergieverbruikenergieverbruikenergieverbruik. Dit doen

we door het gebruik van energiezuinige verlichting en installaties. Waar mogelijk zorgen we ervoor dat

bouwwerken (zoals bruggen en sluizen) zelf de energie opwekken die ze nodig hebben en zo zelfs energie-neutraal

worden gemaakt

Bij de uitbouw van het vervoerssysteem springen we zuinigzuinigzuinigzuinig om met de ruimte. ruimte. ruimte. ruimte. Optimalisering of intensivering van

het gebruik van de bestaande infrastructuur krijgt voorrang op de uitbreiding van de netwerken. De verdere

ruimtelijke uitbouw van de lijninfrastructuur gebeurt op basis van een aangetoonde maatschappelijke

ruimtebehoefte en enkel wanneer redelijke alternatieven niet toereikend zijn. Waar mogelijk wordt aan het

wijzigen van de functie van, het ontharden of wegnemen van ongebruikte bestaande infrastructuren of

onvoldoende kwalitatief uitgewerkte verbindingen gedacht. Het bijkomend ruimtebeslag wordt op die manier

stelselmatig verminderd. Versnippering van de ruimte wordt zoveel mogelijk vermeden door bundeling van

infrastructuren.

Om het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en materialen te beperken zijn slimme materiaalkringlopenslimme materiaalkringlopenslimme materiaalkringlopenslimme materiaalkringlopen gebaseerd

op slim ontworpen producten op basis van biologische afbreekbare en herbruikbare grondstoffen (cf. circulaire

economie) nodig. Bij de aanleg en het onderhoud van verkeersinfrastructuren besteden we daarom, waar

technisch mogelijk, voldoende aandacht aan een duurzaam materialenbeheer en verbeteren we de processen

volgens de principes van circulaire economie waardoor we de duurzaamheid, de kwaliteit en herbruikbaarheid van

de materialen en grondstoffen maximaliseren zonder hierbij in te boeten aan de zorg om tot een kwaliteitsvol en

veilig vervoerssysteem te komen.

• Verleiden, motiveren en prikkelen tot gedragsverandering

De manier waarop we ons nu verplaatsen en goederen vervoeren is niet duurzaam en kan ook veiliger. Een meer

duurzaam verplaatsings- en vervoersgedrag, het efficiënt benutten van de beschikbare vervoerscapaciteit, een veilig

rijgedrag en een energiezuinige rijstijl zijn nodig om de bereikbaarheid en de verkeersveiligheid te verbeteren en de

verkeersemissies te verminderen. Zonder een aanpassing van het aankoopgedrag verloopt ook de vergroening van

het voeren vaartuigenpark langzamer.

Gedrag verander je echter niet met één vingerknip door mensen te vertellen dat ze zich voortaan anders moeten

gedragen. Veel gedrag is onbewust en irrationeel waarbij tal van automatismen, sociale achtergronden en meer

persoonlijke of emotionele factoren een belangrijkere rol spelen dan rationele afwegingen.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Om tot een duurzaam en veilig verplaatsings- en vervoersgedrag en veranderde consumptiepatronen te komen,

zetten we niet alleen in op een ruimtelijke organisatie die een duurzame mobiliteit en logistiek ondersteunt, maar

ook op maatregelen die zowel verleiden, motiveren als prikkelen. Inzicht in de persoonlijke motieven, percepties en

gedragingen kunnen ons helpen om gedragen beter te begrijpen en gerichter te beïnvloeden. Maar ook nieuwe

business modellen en technologische innovaties kunnen hiertoe bijdragen.

– Verleiden door een hoge gebruikerskwaliteit en verbeterde beschikbaarheid

Het duurzaamheidsgehalte van de modi op zich volstaat niet om reizigers, bedrijven, verladers, logistieke

dienstverleners, enz. ervan te overtuigen om de wagen/vrachtwagen te laten staan en te kiezen voor meer

duurzame vormen van mobiliteit. Zowel de kwaliteit van het vervoersaanbod (in termen van beschikbaarheid,

betrouwbaarheid, overzichtelijkheid, leesbaarheid, snelheid, correctheid van de realtime informatie, stiptheid,

toegankelijkheid, comfort en betaalbaarheid) als de kostprijs ervan moet hierbij van een zodanige aard zijn dat het

de vergelijking met de auto/vrachtwagen kan doorstaan.

Om tot een hogere gebruikskwaliteit te komen, bouwen we tussen en binnen de verschillende vervoersregio’s het

collectief vervoer vraaggerichtvraaggerichtvraaggerichtvraaggericht uit. Op de hoog potentiële assen (waaronder het treinnet en het kernnet) zorgen we

in functie van de vraag voor de nodige capaciteit, voldoende flexibiliteit en voor een hoog reizigerscomfort (o.a.

door excellente netwerkarchitectuur, uitstekende stiptheid, overstapcomfort, kwalitatieve inrichting van voertuigen

en haltes …) en een klantgerichte dienstverlening. Op die manier maken we het openbaar vervoer aantrekkelijk voor

alle gebruikers. Bij het aanvullend netwerk en het vervoer op maat ligt het accent op een kwaliteitsvolle invulling

van een meer diffuse vraag. Samen met een billijke tarifering en een ruimtelijke organisatie die het gebruik van

deze systemen ondersteunt, houden we deze collectieve systemen voor zowel de overheid als de gebruiker

betaalbaar.

We zoeken naar strategistrategistrategistrategische alliantiessche alliantiessche alliantiessche allianties tussen het klassieke openbaar vervoer en private vervoermiddelen (zoals

taxi’s, (deel)fietsen en deelauto’s). Op die manier verbeteren we het voor-en natransport en maken dit ook

aanzienlijk kostenefficiënter daar waar het klassieke openbaar-vervoersysteem vanuit het oogpunt van

kostenverantwoording geen haalbare invulling kan geven aan de in tijd en ruimte verspreide vervoersvragen, We

leggen hierbij niet alleen de focus op de aanbodszijde maar zetten ook in op de uitbouw van flexibele betaal- en

reservatie systemen en op een goede informatieverschaffing naar de gebruikers.

Om tot een inclusief mobiliteitssysteem te komen, besteden we bij de uitbouw van al deze collectieve systemen

voldoende aandacht aan de toegankelijkheidtoegankelijkheidtoegankelijkheidtoegankelijkheid van alle aspecten van het collectief vervoer (reisinformatie, de

halteplaatsen en stations en de voertuigen) en de sociale veiligheid ervan. Niet alleen fysieke ingrepen maar ook

technische en digitale ontwikkelingen kunnen ons helpen om de collectieve systemen beter toegankelijk te maken.

Op die manier dalen ook de kosten voor het vervoer op maat.

Heel wat reizigers zijn bereid om te kiezen voor de fiets of te voet te gaan als aan enkele randvoorwaarden die

verband houden met veiligheidveiligheidveiligheidveiligheid en comfortcomfortcomfortcomfort voldaan is. Daarom vormen we samen met de lokale besturen de fiets-

en voetgangersnetwerken (inclusief fietssnelwegen) om tot veilige en samenhangende netwerken met een hoog

comfort- en belevingsniveau. Naast het wegwerken van de missing links, de gerichte aanleg van schakelroutes en

van specifieke fietsinfrastructuur om barrières te overwinnen, houdt dit ook het optrekken van het algemeen

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


kwaliteits- en comfortniveau in, een aanpassing van de capaciteit via verbreding van de infrastructuur (gegeven de

opkomst van de e-bike) of het ontvlechten (omwille van veiligheidsoverwegingen) van de verschillende

vervoersmodi. Om een veilig en gezond gebruik van de verschillende netwerken te verzekeren, is het belangrijk om

ze conform de inrichtingscriteria vermeld in de desbetreffende vademecums in te richten. In en rond de kernen van

de verschillende vervoersregio’s komen we tot een netwerk van trage wegen. Het elektrisch fietsen bevordert niet

alleen het fietsgebruik, het vergroot de fietsbare afstand. Deze actieve vorm van mobiliteit heeft ook

gezondheidsvoordelen.

Voor verladers, logistieke dienstverleners en ondernemingen is het essentieel dat een lading betrouwbaar, op tijd,

kostenefficiënt en veilig op de afgesproken plaats arriveert. Daarom zorgen we ervoor dat de verschillende

infrasinfrasinfrasinfrastructuurnetwerkentructuurnetwerkentructuurnetwerkentructuurnetwerken die instaan voor het goederenvervoergoederenvervoergoederenvervoergoederenvervoer voldoen aan belangrijke criteria zoals de

beschikbaarheid en de betrouwbaarheid van de infrastructuur maar ook over de nodige sturingsmechanismen

beschikken voor het tijdelijk beperken of juist verruimen van capaciteit. Het waterwegennet dat deel uitmaakt van

het Europese kernnetwerk bouwen we daarom zo uit dat het voldoet aan de richtsnoeren met betrekking tot het

TEN-T netwerk. Op de grote assen verruimen we de bedieningsuren van de kunstwerken. Voor de overige

waterwegen vrijwaren we de transportfunctie. De goederencorridors voor het spoor zijn conform de Europese

specificaties ingericht en worden marktgericht uitgebaat.

– Motiveren om te veranderen

Gedragsveranderingen zijn vooral kansrijk als ze passen in onze leefstijl, type van bedrijfsvoering, aansluiten bij

onze kernwaarden, ons een gevoel van keuzevrijheid geven of een tot een persoonlijk/bedrijfsvoordeel leiden,

weinig moeite kosten en snel resultaat laten zien. Ook gedragingen van andere personen of bedrijven kunnen

aanleiding geven tot gedragsveranderingen. Mensen en bedrijven staan ook meer open voor nieuw gedrag bij grote

veranderingen (verhuis, veranderen van baan, wegwerkzaamheden, enz.). Op dat moment is er immers nog geen

sprake van gewoontegedrag of wordt dit doorbroken.

Om mensen en bedrijven ertoe aan te zetten hun gedrag te wijzigen is het vooreerst belangrijk dat ze zich bewustbewustbewustbewust

zijn van het belang van de beoogde gedragsverandering en van het feit dat ze zelf een bijdrage kunnen leveren in

het duurzamer en veiliger maken van het mobiliteits- en logistieke systeem. Om zoveel mogelijk mensen en

bedrijven hiervan te overtuigen schakelen we maatschappelijke en beroepsorganisaties en verenigingen mee als

boodschapper in. Ook rolmodellen zetten aan tot kopieergedrag. Mensen worden ook vaak, zonder dat ze er zich

van bewust zijn, door hun sociale, professionele of directe omgeving beïnvloed. Van sommige risicogedragingen

zoals te snel rijden, stellen we vast dat ze maatschappelijk nog te sterk aanvaard zijn. Via het beïnvloeden van het

normbesef en de sociale normen willen we het (risico)gedrag verminderen.

Een goede houding is een noodzakelijke maar op zich geen voldoende voorwaarde voor een gedragsverandering.

Pas wanneer mensen en bedrijven echt enthousiastenthousiastenthousiastenthousiast zijn, nemen de slaagkansen toe. Dit doen we door

betrokkenheid te creëren, inzicht te verschaffen in de mogelijkheden om te veranderen en vooral door

keuzemogelijkheden aan te bieden. Zowel een andere manier van verplaatsen, transporteren, activiteiten dichter bij

huis of in logistieke clusters uitvoeren, korter bij het werk gaan wonen, lokale producten kopen, op andere

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


tijdstippen reizen of transporteren, enz. dragen immers bij tot een duurzame mobiliteit en logistiek. Het aanreiken

van een ruime set aan keuzemogelijkheden blijkt bijzonder effectief te zijn wanneer mensen van werk veranderen,

verhuizen, bedrijven geconfronteerd worden met schokken in de markt, enz. Ook een goede feedback over de

geboekte resultaten werkt hierbij motiverend. Doorgaans werkt belonen beter dan bestraffen.

Burgers en bedrijven verschillen in snelheid waarmee ze een bepaald gedrag aannemen. Daarom is het belangrijk

om eerst aan de slag te gaan met mensen en bedrijven die graag nieuwe zaken uitproberen (innovatoren en

zogenaamde “early adopters”). Zij kunnen de ambassadeursambassadeursambassadeursambassadeurs worden van nieuw gedrag en zo een grote invloed

hebben op de vroege volgers die mee in de boot stappen als de ervaringen positief zijn. Via goede communicatie en

samenwerking en een gerichte en doeltreffende marketing promoten we de beoogde gedragsveranderingen en

trachten we anderen te overtuigen en mee over de streep te trekken.

Mensen geraken doorgaans ook vlugger gemotiveerd als ze de positieve effecten van de veranderingen sneller

ervaren. Daarom overtuigenovertuigenovertuigenovertuigen we burgers en bedrijven door ze te laten kennis maken met de voordelen van

bijvoorbeeld een andere manier van verplaatsen/transporteren, lage emissievoertuigen, enz. Bij deze kennismaking

vermijden we negatieve ervaringen en zorgen ervoor dat de beoogde gedragsveranderingen aantrekkelijk en

gemakkelijk/vanzelfsprekend zijn. Ongewenste gedragingen worden best bemoeilijkt.

In het verduurzamen van het verplaatsings- en vervoersgedrag nemen we als overheid een voorbeeldrolvoorbeeldrolvoorbeeldrolvoorbeeldrol op. Binnen

de eigen organisatie zetten we daarom in op zowel het stimuleren van een duurzaam mobiliteitsgedrag, duurzame

logistiek, het voorkomen van verplaatsingen maar ook het vergroenen van zowel de eigen vervoermiddelen als van

het stads- en streekvervoer.

– Prikkelen met financiële instrumenten, sancties en beperkingen

De manier waarop we ons verplaatsen en goederen vervoeren en de efficiëntie waarmee we dit doen wordt

beïnvloed door de kostprijs van mobiliteit of van het transport. Om tot een moduskeuze te komen met de laagste

maatschappelijke impact, een hogere vervoerefficiëntie of een efficiënter gebruik van de beschikbare

netwerkcapaciteit zetten we in op het correct beprijzen van het gebruik van het vervoerssysteem conform de

Europese afspraken hierover. We hanteren hierbij het principe “de vervuiler en de gebruiker betaalt”. We maken maken maken maken de

vervoerskosten variabelvariabelvariabelvariabel (naar plaats en naar tijd) en internalisereninternalisereninternalisereninternaliseren de externe kosten. Op die manier confronteren

we de gebruiker met de gevolgen van zijn of haar gedrag waardoor deze een maatschappelijk meer verantwoorde

keuze gaat maken als deze voorhanden is. Voor het internaliseren van de externe kosten en het stimuleren van de

aankoop van zuinige vervoermiddelen bieden gebruiksheffingen maar ook de (verkeers)fiscaliteit

aangrijpingspunten. Via een coherente regelgeving werken we dan ook het gebruik van duurzame modi en de

aankoop van milieuvriendelijke voeren vaartuigen in de hand en bouwen we de fiscale bevoordeling van

milieubelastende vervoermiddelen verder af.

Een correcte beprijzing van het vervoerssysteem impliceert wel dat we voorzichtig omspringen met het gebruik

van diverse subsidies, financiële incentives subsidies, financiële incentives subsidies, financiële incentives subsidies, financiële incentives (cf. salariswagens) of andere pull maatregelenpull maatregelenpull maatregelenpull maatregelen. We zetten deze enkel in om

een level playing field voor de verschillende modi te bekomen, het gebruik van het vervoerssysteem betaalbaar te

houden voor reizigers of verladers, om tijdelijk de meerkost van lage emissievoer- en vaartuigen gedeeltelijk te

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


neutraliseren, om drempelverlagend te zijn of om nieuwe technologieën te lanceren. We faciliteren het stedelijke

wonen en werken de hinderpalen weg die een grotere woonmobiliteit in de weg staan.

We zetten het beleid richting autoluwe stedenautoluwe stedenautoluwe stedenautoluwe steden verder. Binnen de stedelijke kernen maken we daarom verder werk

van een sturend parkeerbeleid, een optimaal gebruik van de laad- en loszones en overslagpunten of de invoering

van toegangsbeperkingen die leiden tot een duurzame mobiliteit en logistiek. Samen met de omslag naar

milieuvriendelijke en energie-efficiënte maar ook goed gedimensioneerde vervoermiddelen verminderen we op de

verkeersdruk, verbeteren we de luchtkwaliteit en de geluidsoverlast in steden en creëren we ruimte voor fietsers,

voetgangers en het collectief vervoer. De verbeterde doorstroming voor het collectief vervoer heeft niet alleen een

positieve invloed op de reistijd maar verlaagt ook de operationele kosten ervan.

Tot slot speelt ook de handhaving handhaving handhaving handhaving een cruciale rol in het realiseren van gedragsveranderingen. Deze maatregelen

winnen aan effectiviteit wanneer zij gecombineerd ingezet worden met het belonen van het wenselijk gedrag. We

houden de pakkans voldoende hoog om een effectieve gedragsverandering te bekomen en oneerlijke concurrentie

tussen bedrijven te vermijden. Op die manier voorkomen we dat men vervalt in het oorspronkelijk gedrag of dat

de waargenomen rechtvaardigheid van de sanctie afneemt. Vooral hoge straffen die gepaard gaan met een lage

pakkans worden als onrechtvaardig ervaren. Intelligente transportsystemen kunnen ons helpen om de kosten

verbonden aan handhaving te beperken en mogelijke discussies op basis van harde data uit te klaren.

• Innoveren om nog effectiever te zijn

Traditionele oplossingen botsen steeds meer op hun grenzen. Om de bereikbaarheid binnen Vlaanderen te verhogen

en de ecologische impact van mobiliteit en logistiek te doen dalen, zijn dan ook (technologische) innovaties nodig

die ons een stap verder brengen bij het bereiken van de beleidsdoelstellingen. We kijken hierbij zowel naar

innovatie en technologische vernieuwing op niveau van de netwerken, de vervoermiddelen, de vervoerdiensten, de

logistieke ketens, de brandstoffen, enz.

Het ontwikkelen en op de markt brengen van deze innovatie komt voornamelijk voor rekening van marktpartijen

en kenniscentra. Als overheid treden we hierbij faciliterend op, waardoor deze technologische vernieuwingen en

nieuwe business modellen zo snel mogelijk doorgang vinden. Dit doen we door de infrastructuur en de data

van/over de infrastructuur binnen de maatschappelijke randvoorwaarden van veiligheid en leefbaarheid ter

beschikking te stellen. Maar ook door bedrijven aan te moedigen om te investeren, en te zorgen voor een optimaal

kader voor experimenten werken we de ontwikkeling van (digitale)diensten en producten mee in de hand.

– Slimme technieken en nieuwe diensten

Nieuwe manieren om de mobiliteit en logistiek te organiseren of te delen, springen momenteel als paddenstoelen uit

de grond. Hierdoor ontstaan nieuwe vormen van interactie en samenwerking waarbij individuen, bedrijven en

organisaties producent van mobiliteit kunnen worden, maar ook consument en dus vervoersdiensten inkopen in

plaats van zelf te investeren in transportmiddelen. Technologie en innovatie kunnen ons echter ook helpen om

verplaatsingen of vervoersbewegingen te vermijden (cf. digitaal aanbieden van diensten, 3D-printing, plaatsen

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


tijdsonafhankelijk werken, enz.) of om producten en processen zodanig te innoveren dat ze tot minder transport

leiden.

In het aanbieden en rendabel uitbaten van (gecombineerde) vervoersdiensten (MaaS), waarbij de reizigers en de

bedrijven al naar gelang de omstandigheden of hun wensen altijd verzekerd zijn van optimale vervoerscombinaties

en eenvoudig kunnen switchen tussen modaliteiten spelen digitale mobiliteitsmakelaars en logistieke dienstverleners digitale mobiliteitsmakelaars en logistieke dienstverleners digitale mobiliteitsmakelaars en logistieke dienstverleners digitale mobiliteitsmakelaars en logistieke dienstverleners

een centrale rol. Ze bieden realtime informatie aan die reizigers en verladers ondersteunen bij het verplaatsen,

integreren de verschillende vervoersdiensten en personaliseren vervoerspakketten die gebruikers kunnen aankopen.

Feedback mogelijkheden vanwege de gebruiker bieden de vervoersoperatoren de informatie om hun

dienstverlening verbeteren. Het aanbieden van dergelijke diensten komt voor rekening van marktpartijen. Als

overheid hechten we hierbij veel belang aan het beschermen van de consumentenrechten en het garanderen van

een level playing field voor verschillende marktpartijen.

Om diensten te kunnen aanbieden die optimaal zijn aangepast aan de vraag van de reizigers en de verladers en om

naadloos te schakelen tussen modi, zijn infostructuren nodig, bestaande uit publieke en private data, die niet alleen

staan of vallen met het slim combineren en ontsluiten van real-time data, kostprijsgegevens, enz. maar ook met het

vlekkeloos laten verlopen van reservaties en financiële transacties. Hiervoor zijn goed functionerende digitale goed functionerende digitale goed functionerende digitale goed functionerende digitale

platformen platformen platformen platformen nodig die ervoor zorgen dat alle informatiestromen (inclusief financiële) op de juiste manier

samenkomen en voor alle belanghebbenden op ieder gewenst moment beschikbaar zijn. Hiervoor is een derde partij

nodig die het overzicht bewaart en de intelligente verbindingen tussen de vervoermiddelen onderling en tussen de

vervoermiddelen en de netwerken bewaakt. Kritisch voor het functioneren van deze digitale platformen is niet

alleen de interoperabiliteit van data, maar ook de bereidheid van de verschillende vervoersoperatoren om deze te

delen. Als overheid zetten we daarom sterk in op een open data beleid, het uitwerken van standaarden om de data

uitwisseling vlot te laten verlopen en op kwaliteitscontrole als garantie voor de juistheid en de betrouwbaarheid

van de data.

Bij het aanbieden van de gepersonaliseerde en geïntegreerde vervoersdiensten komen steeds meer partijen

(vervoersoperatoren en netwerkbeheerders) in beeld (openbaar vervoer operatoren, taxidiensten, uitbaters van

deelsystemen, luchtvaartmaatschappijen, infrastructuurbeheerders, parkeerbedrijven, beheerders van

oplaadapparatuur voor elektrische voertuigen, uitbaters van tankstations, enz.). Ook individuele burgers die

voertuigen of ritten aanbieden kunnen ingeschakeld worden en mee het beschikbare vervoersaanbod gaan

vormgeven. De kwaliteitkwaliteitkwaliteitkwaliteit van de door hen aangeboden dienstenaangeboden dienstenaangeboden dienstenaangeboden diensten zal dan ook mee bepalend zijn voor het gebruik

ervan. Om te vermijden dat vooral aan de auto gerelateerde diensten (deelauto’s, taxi’s, deelritten, …) de bovenhand

krijgen, verbeteren we de beschikbaarheid en de kwaliteit van de collectieve systemen waardoor deze beter

aansluiten bij de vraag van de reiziger. Om te vermijden dat het vrachtvervoer over de weg verder in

marktaandeel toeneemt, zetten we ook volop in op het slimmer maken van binnenvaart en het spoor. Het gebruik

van de verrijkte data en de inzet van slimme tools kan hierbij helpen. Ze laten immers toe om op voorhand te

bepalen waar knelpunten kunnen ontstaan, zodat hier proactief rekening kan mee gehouden worden. De

verschillende vervoersoperatoren en netwerkbeheerders staan ook in voor het verstrekken van de nodige

informatie via open data platformen. Omdat de betrouwbaarheid van de dienstverlening (zoals die door de

gebruiker wordt ervaren) afhangt van de consistentie tussen de informatie en adviezen die hij ontvangt en de

werkelijke situatie die hij ervaart, neemt hierbij het belang aan snelle maar ook accurate data toe. Daarom zijn ook

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


transparante afspraken nodig met marktpartijen en tussen marktpartijen onderling over de kwaliteit en de levering

van deze data. Meestal is ook een omslag in de mentaliteit van bedrijven en besturen nodig om gegevens niet

langer af te schermen, maar beschikbaar te stellen voor andere toepassingen,

De digitalisedigitalisedigitalisedigitaliseringringringring van onze samenlevingsamenlevingsamenlevingsamenleving en economieeconomieeconomieeconomie zet zich de komende jaren verder door. Steeds meer aspecten

van ons dagelijks leven worden 'digitaal' Dat is al zichtbaar in online werken, winkelen of onderwijs, maar ook

aspecten als mobiliteit en zorg veranderen snel als gevolg van ICT. De nabijheid van informatie zorgt ervoor dat

voor vele activiteiten en diensten of het leggen van contacten (via sociale media) steeds minder fysieke

verplaatsingen nodig zijn. Wanneer activiteiten en diensten hierdoor echt “footlose” worden zal de positieve impact

op de vervoersvraag zich steeds duidelijker laten voelen. Daarom geven we deze digitale transformatie alle kansen.

Omdat niet iedereen even digitaal vaardig is besteden we hierbij de nodige aandacht aan e-inclusie.

Aanpassingen op productniveau of in de manier waarop de logistieke keten wordt georganiseerd bieden

perspectieven om goederenstromen te bundelen of te sturen in tijd en onnodige transporten te vermijden. Ook

technologische ontwikkelingen zoals 3D-printing bieden perspectieven die de insourcing van productie mogelijk

maken. Voor de ondernemingen houden deze ingrepen ook vaak een kostenvoordeel in. Om de groei van het

goederenvervoer onder controle te houden faciliteren we daarom innovatiesinnovatiesinnovatiesinnovaties op zowel procesprocesprocesproces----, product, product, product, product---- als op als op als op als op

systeemniveausysteemniveausysteemniveausysteemniveau. Om de weerstanden bij het doorvoeren van dergelijke innovaties te verminderen is een goede

communicatie en sensibilisatie nodig waarbij de baten verbonden aan dergelijke innovaties sterker worden

benadrukt en afgewogen tegenover de weerstanden en de veranderingskosten.

– Geconnecteerde netwerken en (autonome) vervoermiddelen

De toekomst van de mobiliteit ligt bij de geconnecteerde, coöperatieve en (deels) zelfrijdende voeren vaartuigen.

Door de verdere ontwikkeling en verspreiding van de informatie- en communicatietechnologie evolueren we naar

een hyper-geconnecteerd digitaal vervoerssysteem waarbij de voeren vaartuigen niet enkel met elkaar, maar ook

met de verkeersinfrastructuur, de ruimere omgeving en het internet verbonden zijn.

Daarom zetten we, in overeenstemming met de Europese afspraken voor de verdere uitrol van publieke en private

ITS-diensten, in op de ontwikkeling van intelligente transportsystemenintelligente transportsystemenintelligente transportsystemenintelligente transportsystemen en dit vanuit een uitgesproken multimodale

insteek. Technologische ontwikkelingen op vlak van informatie en communicatie technologie laten een betere

ketenintegratie van de verschillende modi en deelsystemen toe en een betere benutting van de verschillende

netwerken. Ze maken het ook mogelijk om reizigers en vervoerders beter te informeren over de verkeersituatie en

het beschikbare vervoersaanbod (real-time informatie), de verkeerstromen te optimaliseren en het gebruik van de

infrastructuur te beveiligen maar ook te sturen door bv. gedifferentieerde beprijzing. Een gericht gebruik van deze

nieuwe technologieën laat productiviteitsstijgingen toe die ruimte maken voor nieuwe, meer duurzame vormen

van beleid.

Zowel in de ontwikkeling van de digitale economie als van de geconnecteerde mobiliteit speelt de

internetconnectiviteit internetconnectiviteit internetconnectiviteit internetconnectiviteit een centrale rol. Om de datastromen tussen de netwerken en de gebruikers te faciliteren zijn

niet alleen slimme toestellen nodig maar ook snelle (draadloze) en hoog performante netwerken met een maximale

geografische dekking. De verwachte toename van het mobiele internet verkeer en het toenemend gebruik van data

binnen andere beleidssectoren (cf. het verstrekken van zorg op afstand) doet immers de behoefte aan meer

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


bandbreedte en draadloze netwerken verder toenemen. Vandaar dat nu al sterk ingezet wordt op de ontwikkeling

van netwerken die niet alleen sneller en veiliger maar ook zuiniger zijn. De uitbouw van deze netwerken komt voor

rekening van de telecomoperatoren. De overheid heeft niet alleen een belangrijke rol te spelen in het vastleggen

van de standaarden en de kwaliteitscontrole van de systemen en data maar ook in het uitwerken van een gepaste

regelgeving die deze evoluties ten volle ondersteunt, zonder de privacy en de veiligheid uit het oog te verliezen.

In het realiseren van een hyper geconnecteerd vervoersysteem speelt de interoperabiliteitinteroperabiliteitinteroperabiliteitinteroperabiliteit van de verschillende

systemensystemensystemensystemen een belangrijke rol. Om tussen de verschillende systeemcomponenten tot netwerk brede koppelingen

komen zijn open standaarden nodig en een algemeen gedeelde functionele en technische architectuur. Het

ontwikkelen van dergelijke standaarden op Europees niveau is van groot belang voor bedrijven die deze slimme

systemen en -diensten willen afzetten op de internationale markt..

Ontwikkelingen op vlak van geconnecteerde mobiliteit brengen ook nieuwe uitdagingen mee. In een wereld die

digitaal steeds meer verbonden wint het beveiligen van systemen en privacy van databeveiligen van systemen en privacy van databeveiligen van systemen en privacy van databeveiligen van systemen en privacy van data aan belang. Dit thema staat

internationaal hoog op de agenda en heeft zowel technische als juridische kanten. Hierbij speelt niet alleen de

toenemende zorg over de cyberbeveiliging van autonome systemen (zeker als het om veiligheid gerelateerde

systemen gaat) en de aansprakelijkheid een rol. Ook burgers maken zich zorgen over de beveiliging van hun

gegevens en over mogelijke inbreuken op de privacy bij het gebruik en combineren van gegevens of wanneer ze

zelf als bron van informatie worden ingeschakeld in de dataverzameling. Om deze technologische ontwikkelingen

alle kansen te bieden, zoeken we samen met het bedrijfsleven naar ontwikkelingspaden waarbij de spanning met

het bestaande juridische kader zoveel als mogelijk wordt vermeden en het draagvlak bij de bevolking wordt

versterkt.

– Hernieuwbare brandstoffen en alternatieve aandrijfsystemen

Om de klimaat- en milieuambities waar te maken en een vlot en veilig mobiliteitssysteem te laten samengaan met

een optimale kwaliteit van leven en wonen is een vergaande transformatie van de energievoorziening binnen de

transportsector nodig. Op die manier worden we ook minder afhankelijkheid van (de invoer van) fossiele

brandstoffen.

Om de verkeersemissies drastisch te beperken en op termijn te evolueren naar een koolstofarm vervoerssysteem

wordt op Europees niveau sterk ingezet op het versnellen van het gebruik van alternatievealternatievealternatievealternatieve energieenergieenergieenergie voor transport

en op het versnellen van de transitie naar lage lage lage lage ---- en emissievrije vervoermiddelen en emissievrije vervoermiddelen en emissievrije vervoermiddelen en emissievrije vervoermiddelen (vervoermiddelen op elektriciteit,

aardgas en waterstof). Maar ook verdere verbeteringen aan de interne verbrandingsmotor laten toe om de

brandstofefficiëntie van de voeren vaartuigen te verhogen. (dankzij zuinige motoren, hybridetechnologie,

lichtgewichtconstructies met nieuwe materialen, ontwerpen, enz.). Vanuit het Vlaamse en lokale beleidsniveau

kunnen we deze ontwikkelingen stimuleren door de weg vrij te maken voor de(geleidelijke) overschakeling op

schonere voeren vaartuigen. Hierbij spelen vooral maatregelen die de vraag naar en de aankoop van dergelijke

vervoermiddelen stimuleren een rol. Vooral het uitvaardigen binnen stedelijke gebieden van toegangsbeperkingen

voor voertuigen op klassieke brandstoffen, een vergroening van de verkeersfiscaliteit en de uitrol van nieuwe

laad/tankinfrastructuur werken ondersteunend. Als overheid kunnen we ook een voorbeeldfunctie vervullen door

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


zelf deze vervoermiddelen aan te kopen of in te zetten. Via het opzetten van proeftuinen kunnen we leerervaring

opdoen waarmee bij de verdere uitrol rekening kan worden gehouden.

Om tot een toename te komen van het aandeel hernieuwbare brandstoffen in transport is een vergroeningvergroeningvergroeningvergroening van het

energiesysteemenergiesysteemenergiesysteemenergiesysteem nodig. Vandaar dat de strategie voor een vergaande vergroening van de transportsector deel dient

uit te maken van een meer omvattende lange termijnvisie gericht op een verzekerde energievoorziening tegen

betaalbare prijzen en met een maximale integratie van hernieuwbare energie in de energiemix. Batterijen van

elektrische voertuigen en slimme meters bij oplaadpunten kunnen op hun beurt bijdragen tot het balanceren van

het energiesysteem en tot het integreren van variabele, niet-regelbare energiebronnen. Op die manier worden dure

investeringen in netversterkingen en piekcapaciteit op het elektriciteitsnetwerk vermeden.

– Alternatieve financieringsmechanismen

Niet alleen de afnemende of ontoereikende overheidsfinanciering doet de vraag naar alternatieve

financieringsmechanismen toenemen. Ook nieuwe vormen van samenwerken (cf. gebiedsontwikkeling) waarbij

bijvoorbeeld overheden en private partijen gezamenlijk investeren doen de vraag naar nieuwe financiële

instrumenten ontstaan.

Vaak leiden grootschalige investeringen door de overheid (al dan niet in samenwerking met private partijen) tot

een waardevermeerdering van grond en onroerend goed. Value capturingValue capturingValue capturingValue capturing maakt het mogelijk om

waardevermeerdering van grond en onroerend goed die ontstaan door publiek handelen direct dan wel indirect af

te romen en te gebruiken voor de bekostiging van de activiteiten die de waardestijging veroorzaken. Het als het

ware vangen van de toekomstige baten van een project om de huidige kosten te kunnen dekken, biedt dan ook

perspectieven om tot financieel haalbare oplossingen te komen.

In een aantal sectoren worden, voornamelijk creatieve en/of sociale projecten, nu al financieel gesteund aan de

hand van donaties of leningen van een grote groep mensen (‘the crowd’). Hoewel elke donatie op zich relatief

beperkt is, kan dit door het grote volume aan donaties toch oplopen tot het vooropgestelde bedrag. Deze vorm

van financiering door de massa (‘crowdfundingcrowdfundingcrowdfundingcrowdfunding’) wordt stilaan opgepikt door andere sectoren en zorgt ervoor dat

bepaalde projecten een kans krijgen. Deze vorm van financiering biedt vooral perspectieven voor nieuwe

innoverende projecten die kampen met een gebrek aan startkapitaal. Het werkt ook (deels) risico verlagend omdat

ideeën op die manier de test van de markt (crowd) moeten doorstaan vooraleer ze financiering kunnen ophalen.

Ook PPS (PubliekPubliekPubliekPubliek----Private SamenwerkingPrivate SamenwerkingPrivate SamenwerkingPrivate Samenwerking) blijft een van de mogelijke instrumenten waarin de overheid samen met

een of meerdere privébedrijven samenwerkt om publieke investeringen te realiseren. Een correcte risicoverdeling

tussen de overheid en de private partners is een essentieel onderdeel voor een geslaagde samenwerking. Door als

overheid hierbij minder directief en meer registrerend op te treden krijgen ook innovaties meer kansen.

Een alternatief instrument ter financiering van infrastructuurprojecten zijn de projectobligaties of ‘project bonds’.

Zo loopt voor (grensoverschrijdende) infra-projecten binnen de eurozone het Europe 2020 Project Bond initiatief

dat de financiering van overheidsinfrastructuur voor institutionele beleggers interessant en aanvaardbaar maakt.

Voor deze vorm van financiering komen vooralsnog alleen projecten in aanmerking die kaderen in het trans-

Europese netwerk voor Transport (TEN-T), energie (TEN-E) en informatie- en communicatietechnologie. Een

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


bijzondere vorm van projectobligaties zijn de ‘green bonds’, waarvan de uitgifte dient voor het financieren van

duurzaamheid bevorderende investeringen, bijvoorbeeld in collectieve vervoersystemen. Meestal zijn het

institutionele beleggers die op dergelijke groene obligaties intekenen. Particulieren kunnen worden aangesproken

via duurzame beleggingsfondsen.

• Meer bereiken door samen te werken

De uitdagingen om het mobiliteitssysteem te verduurzamen, zijn groot en divers en van die aard dat de overheid ze

niet alleen kan aangaan. Meerdere actoren, zoals de infrastructuurbeheerders, de aanbieders van vervoersdiensten,

de gebruikers van het mobiliteitssysteem en de diverse maatschappelijke stakeholders hebben hierin een actieve rol

te spelen.

Om tot een goede betrokkenheid te komen van de verschillende actoren uit de maatschappelijke vijfhoek (de

ondernemerswereld, de kennisinstellingen, burgers en middenveldorganisaties, financiers en de verschillende

overheden) roepen we hen op om actief het eigenaarschap op te nemen. Voor het realiseren, via samenwerking,

van een gedeelde toekomstvisie is een cultuur van actieve samenwerking nodig, de durf om te kiezen voor

vernieuwing en te leren uit experimenten maar ook het kunnen overstijgen van de eigen kortetermijnbelangen. Om

deze cultuurshift te realiseren, zijn ook aangepaste governance modellen (cf. multi level- en multi-actor beleid)

nodig.

– Bestuurlijk samenwerken

Echte oplossingen om de mobiliteit te verduurzamen zijn nooit gebaseerd op technologische innovaties alleen. Ook

het beleid en de spelregels moeten vernieuwen. Om de netwerken te versterken, gebruikers te verleiden maar ook

te prikkelen tot een meer duurzaam mobiliteitsgedrag of vervoer is dan ook een goede afbakening van de

bevoegdheden nodig en een nauwe samenwerking tussen de verschillende beleidsdomeinen en bestuursniveaus

zodat het beleid maar ook de regelgeving op elkaar worden afgestemd.

Op dit moment leidt de open taakstelling van de drie bestuursniveaus in Vlaanderen tot situaties waarin elk

beleidsniveau eigen beleidsinitiatieven kan nemen. Dit zorgt niet alleen voor inefficiënties omwille van dubbel werk

maar ook voor onduidelijke verantwoordelijkheden en voor onduidelijkheden bij zowel de burgers als de bedrijven.

Om de beleidsefficiëntie en de transparantie van het beleid te verhogen is het daarom belangrijk om de

verantwoordelijkhedenverantwoordelijkhedenverantwoordelijkhedenverantwoordelijkheden op de verschillende bestuursniveaus zodanig afafafaf te lijnenlijnenlijnenlijnen dat niet alleen elke beleidsactor

weet wat van hem verwacht maar ook dat de beleidsuitdagingen op het juiste beleidsniveau worden aangepakt.

Een aantal drijvende krachten achter de mobiliteitsontwikkeling worden beïnvloed door beleid binnen andere

beleidsdomeinen (cf. gezinsbeleid, sociaaleconomisch beleid, stedenbeleid, ruimtelijke beleid, …). Onze mobiliteit

wordt ook steeds mondialer en stopt niet aan de regiogrenzen van Vlaanderen. Binnen het mobiliteitsbeleid

worden we ook geconfronteerd met allerlei beleidsvragen vanuit diverse andere beleidsdomeinen. We zetten

daarom in op een betere afstemmbetere afstemmbetere afstemmbetere afstemming van het beleid en samenwerking ing van het beleid en samenwerking ing van het beleid en samenwerking ing van het beleid en samenwerking (tussen beleidsdomeinen, bestuursniveaus en

naburige regio’s) waarmee we tot oplossingen komen die ook rekening houden met de beleidsvragen vanuit andere

beleidsdomeinen (milieu- en energiebeleid, armoedebeleid, economisch beleid, enz.). Hiervoor is ook een grotere

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


kennis en bewustwording nodig binnen de andere beleidsdomeinen over de impact van hun beleidsvoorstellen op

de mobiliteitsontwikkeling. Ontwikkelingen gericht op het verduurzamen van de mobiliteit doen ook de noodzaak

toenemen aan een geïntegreerde en aangepaste regelgeving.

De dagdagelijkse verplaatsingen van burgers, bedrijven, enz. spelen zich al lang niet meer af binnen de grenzen van

één gemeente maar binnen een ruimer regionaal gebied. Om tot een efficiënte aanpak van de mobiliteitsproblemen

te komen, is een aanpak nodig die het lokale niveau overstijgt. Een samenwerkingsamenwerkingsamenwerkingsamenwerking op niveauniveauniveauniveau van de vervoersregio’s vervoersregio’s vervoersregio’s vervoersregio’s

biedt hierbij de meeste perspectieven. Nu al zien we dat lokale besturen voor bepaalde problemen samen naar

oplossingen zoeken. Vanuit het subsidiariteitsprincipe en gezien de grote verschillen in ruimtelijke structuur en

dynamiek tussen de verschillende regio’s in Vlaanderen (en bijgevolg in mobiliteitspatronen) is het belangrijk dat

binnen de verschillende vervoersregio’s mobiliteitsoplossingen op maat van deze regio’s kunnen uitgewerkt worden.

Om de grote mechanismen die aan de basis liggen van de mobiliteitsontwikkeling bij te sturen, is op niveau van de

verschillende vervoersregio’s ook een ruimtelijke organisatie nodig die een duurzaam en efficiënt gebruik van het

vervoerssysteem ondersteunt. Hiervoor is een samenwerking via een geïntegreerde gebiedsontwikkeling samenwerking via een geïntegreerde gebiedsontwikkeling samenwerking via een geïntegreerde gebiedsontwikkeling samenwerking via een geïntegreerde gebiedsontwikkeling nodig, Een

dergelijke samenwerking laat ook een sterkere lokale verankering en sterkere betrokkenheid van het lokale

middenveld en de burger toe. Door bij de indeling in vervoersregio’s rekening te houden met de grote verschillen

die er soms zijn in ruimtelijke structuur maar ook dynamiek maken we lokaal maatwerk mogelijk. De afweging van

diverse belangen (eigen aan het geïntegreerd beleid) doet de vraag naar faciliterend leiderschap of samenbindend

leiderschap toenemen. Het doet ook de noodzaak toenemen om projectprogramma’s van de verschillende

bestuursniveaus en de verschillende agentschappen van MOW af te stemmen door een geïntegreerde methodiek

van investeringsplanning uit te werken tussen bestuursniveaus en netwerkbeheerders zoals AWV, De Lijn, De

Vlaamse Waterweg en projectorganisaties als de Werkvennootschap en de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel.

– Samenwerken met marktpartijen en kennisinstellingen

Het aanbieden van geïntegreerde mobiliteits- en vervoersdiensten, de communicatie naar de gebruikers via

navigatiesystemen, smartphones en technologie in de voeren vaartuigen, enz. worden steeds meer een

multidisciplinair vraagstuk waarbij samenwerking tussen overheidspartijen en private actoren nodig is. Ook in de

inwinning, verwerking en verrijking van data (ten behoeve van infrastructuurbeheerders en andere private

partijen) gaan marktpartijen een grotere rol spelen. Veel van deze technologische ontwikkelingen zullen ook vooral

markt gestuurd gebeuren. Deze ontwikkelingen bieden een aantal perspectieven maar houden ook een aantal

nieuwe uitdagingen in.

Zo verandert op termijn de rol van de overheid die vooral het “wat” (of welke effecten willen we bereiken) als

kerntaak opneemt en het “hoe” overlaat aan de marktpartijen. Hierdoor evolueert de rol van de overheidoverheidoverheidoverheid steeds

meer naar een regierolregierolregierolregierol. Het vraagt ook om een aanpassing van de wettelijke kaders en de ontwikkeling van een

gepast instrumentarium dat toelaat dat operationele rollen in toenemende mate door de private sector worden

opgenomen.

De onderlinge afhankelijkheid tussen overheid (onderling) en de marktpartijen zorgt ervoor dat niet één partij

bepalend is en de overall regie kan voeren. Hierdoor veranderen de traditionele hiërarchische verhoudingen tussen

de overheid, bedrijfsleven, serviceverleners, enz. Zij maken plaats voor meer gelijkwaardige verhoudingengelijkwaardige verhoudingengelijkwaardige verhoudingengelijkwaardige verhoudingen en een

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


veel complexer samenspel tussen een veelheid aan partijen en waarin elke partij zijn eigen autonomie behoudt

maar op zijn beurt wel afhankelijk van een groot aantal anderen. Dit vraagt inzicht in en begrip voor elkaars

positie, belangen en (bedrijfs)doelen maar ook de bereidheid tot medewerking en het delen van informatie om zo

tot synergie te komen.

Deze wederzijdse afhankelijkheid tussen overheid en marktpartijen sluit de regie door één partij uit en vraagt om

nieuwe overlegstructuren waarbinnen afspraken kunnen gemaakt worden en besluiten kunnen genomen worden.

Om dit overleg en samenwerking te faciliteren zijn structurele overlegplatformenstructurele overlegplatformenstructurele overlegplatformenstructurele overlegplatformen nodig. . . . Voor een meer systematisch

gebruik en het vergroten van de best beschikbare wetenschappelijke informatie ter ondersteuning van de

beleidsbeslissingen is het belangrijk dat kennisinstellingen mee aan tafel zitten. Om tot meer samenwerkingseffect te

komen is het belangrijk om samen de prioriteiten te bepalen waarrond gewerkt wordt, tot gezamenlijke investeren

te komen en de hieraan verbonden risico’s te dragen. Naast investeringen in planningscapaciteit, informatie

uitwisseling en de ontwikkeling van samenwerkingsvormen en business modellen, vraagt dit ook om onderling

vertrouwen.

Om tot een betere aansluiting te komen bij de veranderende behoeften van reizigers op vlak van informatie maar

ook om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen hebben overheid, maatschappij en bedrijfsleven elkaar nodig.

Daarom stimulerenstimulerenstimulerenstimuleren we diverse mmmmarktontwikkelingen arktontwikkelingen arktontwikkelingen arktontwikkelingen die bijdragen tot het verduurzamen van het mobiliteitssysteem.

Voorwaarde hiervoor is het creëren van schaalgrootte van diensten en toepassing van open standaarden en

nieuwe technologie maar ook het creëren van een level playing field voor de marktpartijen om tot slimme

mobiliteitsoplossingen en –diensten te komen. Om hiertoe te komen is een veranderde relatie nodig tussen markt en

overheid, het delen van kennis en data, maar ook het verbeteren van de beschikbaarheid en de kwaliteit van de

publieke mobiliteit/verkeer gerelateerde data, een gecoördineerde inzet op verdergaande standaardisatie, mogelijke

aanpassing regelgeving of nieuwe regelgeving, enz. De overheid kan hierin ook een voortrekkersrol spelen door

toepassing van vernieuwende concepten en technologieën binnen de eigen dienstverlening en werking of door

samen met private partners proeftuinen op te zetten

Momenteel worden er op diverse domeinen allerlei projecten opgestart. Bij een te grote versnippering neemt het

gevaar voor inefficiënties toe. Teveel kleine proeven, te weinig focus, het niet of nauwelijks collectief leren uit de

testen leidt vaak tot weinig tastbare resultaten of te geringe vooruitgang. Daarom zetten we in op het gericht gericht gericht gericht

uittesten via proeftuinen uittesten via proeftuinen uittesten via proeftuinen uittesten via proeftuinen (van test naar toepassing). Op die manier werken we aan opschaling van beproefde

technieken en voorkomen we verdere versnippering. Om hiertoe te komen zorgen we voor meer focus en

strategische sturing op projecten, het beter benutten van de resultaten ervan. Hiervoor is niet alleen een nauwere

samenwerking nodig tussen verschillende partners maar ook de bereidheid om elkaars ervaringen en inzichten te

delen. Vooral op niveau van proefprojecten is meer inzet is nodig voor de uitwisseling van kennis en ervaringen.

Om frictie te voorkomen tussen oude regels en nieuwe mogelijkheden zijn regelluwe zones nodig die aan innovatie

diensten en technieken alle kansen geven om zich verder te ontwikkelen.

Meer en meer groeit het besef dat ‘menselijke factoren en gebruikersgedrag’ belangrijkste randvoorwaarden zijn

voor een succesvolle overgang naar slimme mobiliteit. Wel ontbreekt hierover vaak de kennis of de praktische

instrumenten of methoden. Ook over de impact van de technologische ontwikkelingen en innovaties op het

mobiliteitssysteem bestaan nog tal van onzekerheden. Anderzijds reiken technologische ontwikkelingen ook nieuwe

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


data aan. In het invulleninvulleninvulleninvullen van deze maar ook andere kennishiatenkennishiatenkennishiatenkennishiaten en het valoriserenvaloriserenvaloriserenvaloriseren van nieuwe dataset dataset dataset dataset voor

beleidsdoeleinden hebben kennisinstellingen (naast hun rol op vlak van innovatie) een rol te spelen.

– Samenwerken met de burgers, bedrijven, verenigingen en middenveldorganisaties

De manier of het tijdstip waarop mensen zich verplaatsen en goederen worden vervoerd, de aard van de voeren

vaarttuigen die worden aangekocht enz. hebben een invloed op zowel de mobiliteitsontwikkeling als op de effecten

ervan zoals congestie, ongevallen, emissies, enz. Om tot een vlot en veilig mobiliteits- en logistiek systeem te komen,

is een actieve medewerking van burgers, bedrijven, verenigingen en middenveldorganisaties dan ook onmisbaar. De

laatste jaren zien we dat via digitale platformen, online apps en nieuwe sociale opvattingen er diverse

deelplatformen (carpooling, autodelen, centraal boekingsplatform, enz.) ontstaan, waarbij inwoners, verenigingen

en bedrijven zelf het initiatief nemen of contacten leggen die nieuwe vormen van vervoer en transport mogelijk

maken.

Op dit moment vormen deze initiatieven nog een nichemarkt. Ze focussen niet op de massa, maar verbinden vooral

kleine groepen. Ondanks hun beperkt bereik zijn deze sociale innovatieplatformen, sociale innovatieplatformen, sociale innovatieplatformen, sociale innovatieplatformen, waarbij burgers, verenigingen en

bedrijven vervoermiddelen delen, hun eigen vervoer gaan organiseren of producent worden van mobiliteit, toch

belangrijk. Als voorlopers spelen zij een belangrijke rol in het beïnvloeden van de maatschappelijke normen op vlak

van mobiliteit en logistiek. Dergelijke kleine initiatieven kunnen ook hard groeien zonder dat hiervoor veel

financiële middelen nodig zijn. Wanneer veel gebruikers dergelijke initiatieven opstarten of hiertoe toetreden,

kunnen zij op termijn (langzaam) opklimmen richting de grotere massa en hierdoor het mobiliteitslandschap

grondig hertekenen. Als overheid ondersteunen we deze processen. We geven ze ook meer naamsbekendheid zodat

ze door anderen sneller worden opgepikt.

Maar ook het effectief aanwenden van (lokale) kennis en informatie waarover burgers, verenigingen en

middenveldorganisaties beschikken, biedt perspectieven om het beleid te verbeteren en nauwer te laten aansluiten

bij de verwachtingen van de toekomstige gebruikers. Het in living labsliving labsliving labsliving labs niet alleen testen maar ook ontwikkelen van

producten en diensten voor ze op de markt komen, is een techniek die nu al frequent wordt toegepast voor de

ontwikkeling van allerlei commerciële producten. Maar niet alleen voor het aanpassen van concepten op basis van

indrukken en ervaringen van burgers bieden living labs perspectieven Ook bij ontwerpprocessen draagt een

geïntegreerde mobilisatie en inbreng van uiteenlopende kennis en expertise (bij zowel het definiëren van

probleemstellingen als het vinden van oplossingsrichtingen voor complexe problemen) bij tot vinden van

innovatieve en breed gedragen oplossingen.

Ook crowdsourcingcrowdsourcingcrowdsourcingcrowdsourcing is een manier om kennis, ervaring, kansen en initiatieven uit de samenleving naar boven te

halen en de kracht ervan aan te wenden bij het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten en zo samen vorm

te geven (co-creatie) aan de mobiliteit van de toekomst. Het is ook een snelle manier om waardevolle inzichten te

verzamelen en aan innovatie, gegevensverzameling, kennisontwikkeling, enz. te doen. Hierdoor verlopen

beleidsprocessen niet alleen sneller, maar door een sterkere betrokkenheid van de samenleving bij het beleid

bouwen we als overheid ook een nauwere relatie uit met de burgers wat het vertrouwen in het beleid ten goede

komt en zorgt voor meer draagvlak.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Streefdoelen 2030:Streefdoelen 2030:Streefdoelen 2030:Streefdoelen 2030:

� Verdere afvlakking van de groei van het gemotoriseerd wegverkeer door o.a.: � in het woon-werkverkeer het autogebruik te verminderden tot maximaal 60%; � bij het goederenvervoer het aandeel spoor en binnenvaart in modale verdeling te laten toenemen tot 30%; � in stedelijke gebieden te komen tot een substantiële daling van het auto- en vrachtwagengebruik (trend in min).

� Het gebruik van voertuigen op klassieke brandstoffen in de stad is minstens gehalveerd; � In stadscentra worden bij het openbaar vervoer enkel zero-emissievoertuigen gebruikt.

4. Beoogde beleidsdoelstellingen op korte termijn (2030)

Om tot een duurzame, intelligent en multimodaal mobiliteit- en logistieksysteem te komen, schuiven we op korte

termijn (2030) een aantal intermediaire doelen naar voren die een essentiële rol spelen in het realiseren van de visie.

Zo zijn niet alleen veranderingen nodig op niveau het verplaatsings- en vervoersgedrag, de ruimtelijke organisatie,

de ingesteldheid van de gebruikers en de aard van het voeren vaartuigenpark (kritische succesfactoren). Ook op

niveau van de netwerken en de aangeboden vervoersdiensten zijn een aantal wijzigingen nodig (kritische prestatie

indicatoren). Samen vormen ze een minimale set aan beleidsindicatoren die inzicht geeft in het prestatieniveauvan

het operationeel beleid en bepalend is voor het voor het realiseren van een aantal maatschappelijke effecten zoals

een verbeterde (basis)bereikbaarheid, een daling van het aantal verkeersslachtoffers en het verminderen van de

verkeersemissies en het energieverbruik door de transportsector.

• Kritische succesfactoren

In de visie is herhaaldelijk gewezen op de sterke interferentie tussen de mobiliteits- en logistieke ontwikkeling en

allerlei maatschappelijke en economische ontwikkelingen en op het belang van een goede beleidsafstemming. Voor

het realiseren van de beoogde doelstellingen is dan ook de medewerking nodig niet alleen van de verschillende

beleid- en bestuursniveaus (cf. ruimtelijke ambities uit het beleidsplan Ruimte Vlaanderen) maar ook van andere

(private) actoren.

– Duurzaam en efficiënt verplaatsings- en vervoersgedrag

Diverse maatschappelijke effecten (congestie, verkeersemissies, verkeersonveiligheid) hangen samen met de manier

waarop we ons verplaatsen en goederen vervoeren. Om de mobiliteit en de logistiek te verduurzamen en de

uitbouw van het vervoerssysteem ook voor de overheid betaalbaar te houden, is dan ook een meer duurzaam en

efficiënter verplaatsingen- en vervoersgedrag nodig waarbij vooral de ontwikkeling van het gemotoriseerd

wegverkeer onder controle wordt gehouden.

Op korte termijn (2030) leggen we het accent op het verduurzamen van het woon-werkverkeer. Bij het

goederenvervoer ligt het accent op het verhogen van het aandeel van de binnenvaart en het spoorvervoer in de

modale verdeling. Binnen de stedelijke gebieden komen we tot een forse daling van het auto- en

vrachtwagengebruik en van voertuigen op klassieke brandstoffen. Maatschappelijke ontwikkelingen zoals het delen

van vervoermiddelen, het uitstellen van de aankoop van eigen wagen bij jongeren of het toegenomen belang dat

gehecht wordt aan een actieve en gezonde levensstijl werken hierbij ondersteunend.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////



� Substantiële daling van het aantal overtredingen op alcohol, drugs, overdreven snelheid, GSM gebruik en gordeldracht; � Burgens zijn overtuigd van het belang van een actieve en duurzame mobiliteit en verplaatsen zich als zodanig (trend in

plus); � Goederen worden modus neutraal aangeboden (trend in plus)


� Bij de personenwagens bedraagt het aandeel zero-emissievoertuigen minstens 20%. Het aandeel dieselvoertuigen bedraagt maximum 28%;

� Bij de bestelwagens bedraagt het aandeel zero-emissie voertuigen en voertuigen op aardgas minstens 15 %; � Bij de vrachtwagens bedraagt het aandeel zero-emissievoertuigen en voertuigen op aardgas minstens 20 %; � Bij de vaartuigen nemen de milieuprestaties en de energiezuinigheid toe (trend in plus); � Verdere toename van het aantal rijtaak ondersteunende systemen in de voertuigen; � Vergaande vergroening van het voertuigenpark bij het openbaar vervoer doordat nog enkel voertuigen met

alternatieve aandrijving aangekocht.

– Geresponsabiliseerde gebruikers

Om tot een veilige en duurzame mobiliteit en logistiek moeten ook de gebruikers van het vervoerssysteem om zich

op een duurzame en veilige manier te verplaatsen/goederen te vervoeren.

Op korte termijn (2030) leggen we het accent op het verminderen van het risicogedrag en op de toename van het

belang dat aan een actieve en duurzame mobiliteit wordt gehecht. Voor het goederenvervoer ligt het accent op de

responsabilisering van de sector om goederen modusneutraal aan te bieden.

– Milieuvriendelijke en veilige vervoermiddelen

Voor het behalen van de Europese klimaatambities en om de verkeersemissies terug te brengen tot een niveau

waarop er geen negatieve impact meer is op de gezondheid, is een vergaande vergroening van de verschillende

vervoermiddelen nodig. Als gevolg van technologische ontwikkelingen zullen vervoermiddelen niet alleen

milieuvriendelijker maar ook verkeersveiliger worden.

In lijn met het Europese beleid vergroten we korte termijn (2030) het aandeel voertuigen op alternatieve

aandrijfsystemen en brandstoffen (zero-emissievoertuigen) in het totale voertuigenpark en zetten in op het

vergroenen van de binnenvaart en het goederenvervoer per spoor. Vanuit oogpunt van de verkeersveiligheid is

vooral verdere ontwikkeling van rijtaak ondersteunende systemen belangrijk.

Voor deze omslag zijn vooral technologische innovaties nodig die o.a. in de hand worden gewerkt door een verdere

aanscherping van de emissienormen op Europees niveau. In het veiliger maken van de voertuigen spelen vooral de

inspanningen van de constructeurs om tot autonoom rijdende voertuigen te komen een rol. Voor de realisatie van

deze ambitie rekenen we ook op het milieu- en klimaatbeleid.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


StreefdoelenStreefdoelenStreefdoelenStreefdoelen 2030:2030:2030:2030: � Verminderde storingsgevoeligheid van de verschillende hoofdtransportassen en stedelijke verbindingsassen; � Halvering van het aantal ongevallen op het wegennet; � Het aantal uren stremming t.g.v. technische defecten t.o.v. totaal aantal bedieningsuren is minder dan 1%; � Verminderde barrière werking van de infrastructuur in Natura 2000 gebieden en in het Vlaams ecologisch netwerk.

• Kritische prestatie indicatoren

In het realiseren van een duurzaam, veilig, intelligent en multimodaal mobiliteits- en logistiek systeem spelen ook

een aantal kritische prestatie indicatoren een rol. Deze houden verband met de manier waarop we de verschillende

netwerken uitbouwen en de mate waarin we erin slagen om de verschillende modi naadloos op elkaar te laten

aansluiten.

– Intelligente, robuuste, veilige en milieuvriendelijke infrastructuurnetwerken

Slimme, veilige, robuuste en milieuvriendelijke netwerken moeten ons helpen om onze ambities als logistieke

draaischijf waar te maken, te komen tot een goede (basis)bereikbaarheid van de diverse maatschappelijke functies

en diensten en een forse vermindering van het aantal verkeersslachtoffers. Een ecologisch verantwoorde inpassing

van deze netwerken in de omgeving zorgt ervoor dat de impact op de omgeving beperkt blijft.

Op korte termijn (2030) leggen we het accent op het verhogen van de robuustheid van de verschillende

hoofdtransportassen die als ruggengraat functioneren voor de onderliggende netwerken. Op de hoofdassen gelegen

binnen de sterk verstedelijkte regio’s komen we tot een vlotte en veilige afwikkeling van het verkeer en een sterk

verminderd ongevalsrisico voor de kwetsbare verkeersdeelnemers. Voor wat de inpassing van de

verkeersinfrastructuren betreft, geven we prioriteit aan omgevingen met een hoge landschappelijke waarde.

– Goede combimobiliteit en synchromodaliteit

Om de afhankelijkheid van de auto en de vrachtwagen bij het verplaatsen en het vervoer van goederen te

verminderen, is niet alleen een gewijzigde ruimtelijke organisatie nodig maar ook een betere integratie van de

verschillende vervoermiddelen in de verplaatsings- of de logistieke keten en nieuwe business modellen of

mobiliteits-/vervoersconcepten die het gebruik van meer duurzame vervoermiddelen ondersteunen.

Op korte termijn (2030) zetten we belangrijke stappen voorwaarts in het bewerkstellingen van naadloze

overgangen tussen de verschillende modi zodat deze vlot geschakeld kunnen worden in een

verplaatsingsketen/vervoersketen.

SSSStreefdoelen 2030:treefdoelen 2030:treefdoelen 2030:treefdoelen 2030:

� In de verschillende knooppunten kunnen reizigers vlot overstappen van het ene op het andere vervoermiddelen; � In het goederenvervoer zijn de verschillende vervoermiddelen vlot te combineren.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Streefdoelen 2030: Attractieve reisStreefdoelen 2030: Attractieve reisStreefdoelen 2030: Attractieve reisStreefdoelen 2030: Attractieve reis---- en vaartijden en vaartijden en vaartijden en vaartijden

� Significante vermindering van de verliesuren op de verschillende hoofdtransportnetwerken. Op het hoofdwegennet bedragen de opgelopen verliesuren minder dan 5% van het totaal aantal gereden voertuiguren.

� het aandeel schepen met een wachttijd groter dan de cyclustijd van de sluis mag niet meer bedragen dan 10%; � Significante verbetering van de reistijden (deur tot deur) met collectieve systemen. Voor verplaatsingen langer dan

5km bedraagt de Vf-factor maximaal 1,3. Voor verplaatsingen korter van 5km bedraagt de Vf-factor maximaal 1,5.

Streefdoelen 2030: Betrouwbare reisStreefdoelen 2030: Betrouwbare reisStreefdoelen 2030: Betrouwbare reisStreefdoelen 2030: Betrouwbare reis---- en vaartijden en vaartijden en vaartijden en vaartijden

� Op de Europese goederencorridors heeft maximaal 10% van de goederentreinen een afwijking die groter is dan 30 minuten van het geplande tijdstip van aankomst;

� Bij het treinverkeer komen we tot een stiptheidsniveau van 95%.; � We komen tot verzekerde aansluitingen tussen het stads- en streekvervoer en het treinverkeer.

• Beoogde maatschappelijke effecten (2030)

Investeringen in het mobiliteits- en logistieksysteem en maatregelen om de mobiliteit en logistiek te verduurzamen

zijn geen doel op zich, maar worden ontwikkeld en in uitvoering genomen omdat zij bijdragen aan een aantal

gewenste maatschappelijke ontwikkelingen. Volgende maatschappelijke effecten worden op korte termijn als

prioritair naar voren geschoven.

– Een uitstekende bereikbaarheid

Voor het economisch en maatschappelijke functioneren van de samenleving (cf. goede bereikbaarheid van functies,

goed functionerende arbeidsmarkt, enz.) en om onze ambities als logistieke draaischijf waar te maken, is een goede

multimodale bereikbaarheid van de verschillende internationale en metropolitane knooppunten (zijnde de

toegangspoorten tot de stedelijke vervoersregio’s) en van de maatschappelijke en economische functies gelegen

binnen de verschillende vervoersregio’s, nodig.

Op korte termijn (2030) leggen we het accent op een goede connectiviteit van Vlaanderen met de buurlanden en

op het realiseren van aantrekkelijke en betrouwbare reis- en transporttijden van en naar de internationale

knooppunten en de metropolitane knooppunten en tussen de stedelijke kernen.

– Een vraaggerichte basisbereikbaarheid

Voor het maatschappelijk en economisch functioneren van de samenleving en voor een inclusieve mobiliteit is een

goede basisbereikbaarheid van belangrijke maatschappelijk en economische functies noodzakelijk die gelegen zijn

binnen de verschillende vervoersregio’s.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Op korte termijn (2030) leggen we het accent op een vlotte en veilige bereikbaarheid van diensten en functies en

arbeidsplaatsen met collectieve systemen, te voet of met de fiets of een combinatie van deze vervoermiddelen.

– Een slachtoffervrij vervoersysteem

De zorg voor een hogere verkeersveiligheid sluit nauw aan bij de verwachtingen van burgers en bedrijven. Het is

ook onmisbaar voor een goede (basis)bereikbaarheid van de verschillende sociale en economische functies, een

leefbare woon-en leefomgeving en een inclusieve mobiliteit.

Om onze ambitie om tot een slachtoffervrij verkeersysteem te komen waar te maken leggen we op korte termijn

(2030) het accent op een substantiële vermindering van het aantal doden en zwaargewonden (ook bij de kwetsbare

weggebruikers en jonge autobestuurders) en op een halvering van het aantal lichtgewonden.

– Een grotere leefbaarheid en minder schade aan natuur en milieu

Om te komen tot een vervoerssysteem met een lage ecologische voetafdruk en tot attractieve en gezonde

leefomgevingen is het nodig om de hinder, het ruimtebeslag en de milieu- en gezondheidsrisico’s van de verkeers-

en vervoersactiviteiten te beperken.

In lijn met het Europese beleid leggen we op korte termijn (2030) het accent op het terugdringen van de

verschillende verkeersemissies die een negatieve impact hebben op de gezondheid (geluid, BC, NOX, PM2,5 en PM10), het

milieu, de natuur en het klimaat (CO2). Conform de ambities in het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen en het

milieubeleid dragen we bij tot een zuinig ruimtegebruik en behoud van de biodiversiteit.


� Het aantal maatschappelijke functies dat voor iedereen op een vlotte en veilige manier bereikbaar is met duurzame vervoermiddelen (of combinatie ervan) neemt systematisch toe (trend in plus);

� Het aantal arbeidsplaatsen dat op een duurzame manier te bereiken is neemt toe.


� maximaal 133 doden en 1000 zwaar gewonden; � maximaal 540 doden en zwaar gewonden bij de kwetsbare verkeersdeelnemers; � maximaal 80 doden en zwaar gewonden bij de jonge autobestuurders; � halvering van het aantal licht gewonden.


� Daling van de broeikasgassen door transport bedraagt minstens 30% t.o.v. 2005; � Substantiële vermindering van de gezondheidsimpact van verkeersemissies langs hoofdwegen en in stedelijke

gebieden; � Substantiële vermindering van het aantal ernstig gehinderden door verkeerslawaai (wegverkeer en spoorverkeer) � Jaarlijks bijkomend ruimtebeslag gerelateerd aan het optimaliseren van het vervoerssysteem kent een dalend verloop.

Tekst ter voorbereiding van de workshops Mobiliteitsplan Vlaanderen … · 2018-06-11 ·...

Documents

Transcript of Tekst ter voorbereiding van de workshops Mobiliteitsplan Vlaanderen … · 2018-06-11 ·...