Technische instructie en naslagwerk Aandraaimomenten ... DEN/Ezz-0013.I.pdf · Bijlage 14:...

Technische instructie en naslagwerk

Aandraaimomenten Elektra Documentnr. : Ezz-0013.I

Datum/versie : 30-08-2019/D2

Blad : 1 van 27

Status : Definitief

Enexis

TOEPASSINGSGEBIED: Enexis

1 DOELSTELLING

Aandraaimomenten voor het maken van verbindingen met koper, staal, messing en aluminium.

2 TECHNISCHE AFBAKENING

- MS-LS transformatoren: deze instructie mag voor alle merken en types gebruikt worden

- LS en MS-schakelinstallaties: deze instructie gebruiken als aandraaimomenten van de

fabrikant niet duidelijk of bekend zijn. Voorbeeld van niet duidelijk is als de fabrikant alleen

maximale waarde heeft opgegeven.

3 TERMEN EN DEFINITIES

- Veerringen: gebruik veerringen voor borging van staal en ijzer.

- Spanschijven: gebruik spanschijven voor borging van koper, messing en aluminium.

- Contactschijven: gebruik een contactschijf bij een overgang van koper op aluminium.

- Loctite: voor het borgen van bouten. Bijvoorbeeld ABB gebruikt Loctite 262 rood

(losbreekmoment 22Nm).

- Aandraaimomenten: de kracht waarmee een moer wordt aangedraaid. Ook wel genoemd

aanhaalmoment of aantrekkoppel.

- Breakloose: het moment waarop boutverbindingen, welke op moment aangedraaid zijn,

loskomen.

4 WERKWIJZE OF ACTIVITEITEN

4.1 Bout – moer bevestiging voor metaal op metaal verbinding

Tabel 1: metaal op metaal van dezelfde soort. Boutmateriaal staal 8.8.

Materiaalsoort

Aandraaimoment per boutdiameter (Nm)

M6 M8 M10 M12 M16

Staal - staal 10 25 50 75 180

Koper - koper 10 20 40 60 100

Messing- messing 10 20 40 60 140

Aluminium -

aluminium

10 20 40 60 100

Voorbeelden: railkoper op railkoper, kabelschoen op railkoper of kabelschoen op trafovlaggen.




Blad : 2 van 27

Status : Definitief

Enexis

4.2 Moer – moer bevestiging voor trafo-pitten

Tabel 2: Bevestiging op MS- en LS-trafopitten. Moer- en boutmateriaal koper of messing.

Aandraaimoment per pit-diameter

M8 M10 M12 M16 M20

12 Nm 20Nm 30 Nm

Aandraaimoment per pit-diameter

M30 M42 M48 M55 M75

70 Nm 90Nm 120Nm 250 Nm 250 Nm

MS trafopitten zijn meestal M12 of M16.

4.3 Bout montage in getapt materiaal

Tabel 3: bout in getapt metaal. Boutmateriaal staal 8.8.

Materiaalsoort waarin

schroefdraad in getapt is

Aandraaimoment per boutdiameter (Nm)

M6 M8 M10 M12 M16

in staal 10 20 40 60

in koper 5 10 10 10

in messing 5 10 10 10

in aluminium 5 10 10 10

Voorbeelden: kabelschoen op een aardrail van koper, kabelschoen voor aarding van een metalen deur

van aluminium of staal.

4.4 Inlegklemmen

Tabel 4: inlegklemmen met inbus schroeven.

Soort klem Inbus M6 Inbus M8 Inbus M10

koper aluminium Koper aluminium Koper aluminium

10 Nm 10 Nm 20 Nm 10 Nm 40 Nm 20 Nm




Blad : 3 van 27

Status : Definitief

Enexis

5 BREAKLOOSE-MOMENT BEPALEN

Er kunnen zich situaties voordoen, waarbij het oorspronkelijke aandraaimoment van een (bout)verbinding

niet (meer) te achterhalen is. Om bij her-montage te weten op welk aandraaimoment (Nm) deze bouten

vastgezet waren, kan men voorafgaand aan de demontage dit aandraaimoment bij benadering achterhalen

door het breakloose-moment te bepalen.

• Het bepalen van het breakloose-moment doet men als volgt; o de momentsleutel instellen op een “laag” moment en vervolgens de bout(en) (kruislings mits

meerdere bouten aanwezig, bout voor bout) proberen los te draaien; o de instelwaarde van de momentsleutel telkens met 2 Nm verhogen en de bout(en)

voortdurend (bout voor bout) proberen los te draaien totdat men bij een bout weerstand waarneemt;

o noteer (van de eerste bout die draait) het ingestelde moment op de momentsleutel (Nm), dit is het zogenoemde breakloose moment;

o bij meerdere bouten deze handeling kruislings herhalen voor alle bouten (het kan zijn dat bepaalde bouten bij een iets hoger moment pas loskomen) noteer van alle bouten het breakloose moment;

o neem van al deze waardes het gemiddelde; o indien er een zeer afwijkende “hoogste” en “laagste” waarde aanwezig is (afwijking meer dan

50%), deze niet meenemen in het gemiddelde; o de uitkomst van de gemiddelde waarde kan vervolgens aangenomen worden als het nieuwe

aandraaimoment.

6 OPMERKINGEN

De bijlagen zijn gebruikt voor het opstellen van deze instructie (achtergrondinformatie). De bijlagen

zitten in deze instructie om te borgen dat deze vaak moeilijk vindbare informatie niet verloren gaat en

is daarmee naslagwerk voor aandraaimomenten.

7 VERVALLEN DOCUMENTEN

-




Blad : 4 van 27

Status : Definitief

Enexis

8 BIJLAGEN

Bijlage 1: VEV, praktijkopdracht Energietechniek, tabel 2 en tabel 3.

Bijlage 2: aandraaimomenten voor verschillende elektrische toepassingen. Bron ABB.

Bijlage 3: diverse voorbeelden

Bijlage 4: Installatie condensatorbank: Metalen onderdelen en stroomtrafo aansluitklemmen. Bron:

werkinstructie 10 kV condensatorbatterij (concept).

Bijlage 5: aandraaimomenten Siemens

Bijlage 6: trafo unitrafo bron: www.unitrafo.se

Bijlage 7: trafo Tesar

Bijlage 8: DIN 43673 aandraaimomenten voor binnen en buitenopstelling

Bijlage 9:LS rek Jean Muller

Bijlage 10:kurkrubber pakking COQ

Bijlage 11: vioolklem

Bijlage 12: bevestigingsblokken/kabelklemmen

Bijlage 13: aardrailklem

Bijlage 14: trekstang NVC00

Bijlage 15: aandraaimomenten ABB huisaansluitkasten

Bijlage 16: aandraaimomenten seher aansluitklemmen

Bijlage 17: aandraaimoment AKA euromold eindsluiting

Bijlage 18: aandraaimoment ringklem (vernieuwde versie vioolklem)

Bijlage 19: aandraaimomenten IEO trafo

Bijlage 20: Aanhaalmoment bout- moerverbindingen EBS (bron: Montagebestek Primair versie 2)

Bijlage 21: Loctite

9 REFERENTIES

- General Electiric, “GE I 90 03 Aanhaalmomenten algemeen”, documentnummer I 90.03, 2009.

- Eaton, Technische gegevens, 7de editie, 2008.

- Gedore, voorspan en aantrekkoppels.

- Jeveka, aandraaimomenten en voorspankrachten, www.jeveka.com, 2014.

- VEV, praktijkopdracht Energietechniek, 35-P1-1-9101.

- ABB, Unisec, installation manual, pagina 40 e.v.

- Loctite, http://www.loctite.nl/.

- Siemens, GEAFOL gietharstransformatoren, handleiding.

- Unitrafo, Installation and maintenance instructions, http://www.unitrafo.se/

10 VERSIEBEHEER

Versie Toelichting Datum Door

D2 Aanvulling voor bepalen Breakloose-moment. 30-08-2019 D.J.M. Eijkenboom

D1b M16 aandraaimoment toegevoegd.

Typedocument gewijzigd in ‘.. en naslagwerk’.

Bij “Hfd 5 Opmerkingen” ‘.. naslagwerk ..’ toegevoegd.

22-06-2015 A. Pondes

D1 Eerste versie 02-03-2014 A. Pondes

http://www.jeveka.com/

http://www.loctite.nl/




Blad : 5 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 1: VEV, praktijkopdracht Energietechniek, tabel 2 en tabel 3.




Blad : 6 van 27

Status : Definitief

Enexis




Blad : 7 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 2: aandraaimomenten voor verschillende elektrische toepassingen. Bron ABB.




Blad : 8 van 27

Status : Definitief

Enexis




Blad : 9 van 27

Status : Definitief

Enexis




Blad : 10 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 3: diverse voorbeelden

Installatie condensatorbank: railisolatoren. Bron: werkinstructie 10 kV condensatorbatterij (concept).




Blad : 11 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 4: Installatie condensatorbank: Metalen onderdelen en stroomtrafo aansluitklemmen. Bron:

werkinstructie 10 kV condensatorbatterij (concept).




Blad : 12 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 5: aandraaimomenten Siemens




Blad : 13 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 6: www.unitrafo.se




Blad : 14 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 7: trafo Tesar




Blad : 15 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 8: DIN 43673 aandraaimomenten voor binnen en buitenopstelling

DIN 43760 en DIN 43671 voor koper en aluminium geleiders




Blad : 16 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 9: LS rek Jean Muller




Blad : 17 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 10: kurkrubber pakking COQ. 2kg/m = 20 Nm




Blad : 18 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 11: Vioolklem




Blad : 19 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 12: bevestigingsblokken/kabelklemmen




Blad : 20 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 13: aardrailklem

Bijlage 14: trekstang NVC00




Blad : 21 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 15: aandraaimomenten ABB huisaansluitkasten

Bijlage 16: aandraaimomenten seher aansluitklemmen




Blad : 22 van 27

Status : Definitief

Enexis




Blad : 23 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 17: aandaaimoment AKA euromold eindsluiting




Blad : 24 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 18: aandraaimoment ringklem (vernieuwde versie vioolklem)




Blad : 25 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 19: aandraaimomenten IEO trafo




Blad : 26 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 20: Aanhaalmoment bout- moerverbindingen EBS (bron: Montagebestek Primair versie 2)

Het aanhaalmoment van de bout- moerverbinding is afhankelijk van het smeermiddel (olie, vet of

molybdeendisulfide MoS2) dat wordt toegepast. Voor het monteren van geleiders (koper en/of

aluminium) worden alleen bouten en moeren van kwaliteitsklasse A2-70 RVS toegepast.

Bouten en moeren moeten bij montagewerkzaamheden behandeld worden met een smeermiddel op

basis van vet/olie/MoS2.

Toelaatbare aanhaalmoment in Nm (olie of vet) binnen-gebruik

Toelaatbare aanhaalmoment in Nm (MoS2) binnen- en buitengebruik




Blad : 27 van 27

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 21: Loctite Bron: http://www.loctite.nl/bed/content_data/204086_AG13034_AG_CAT_BE_NL_WEB.pdf

Technische instructie en naslagwerk Aandraaimomenten ... DEN/Ezz-0013.I.pdf · Bijlage 14:...

Documents

Transcript of Technische instructie en naslagwerk Aandraaimomenten ... DEN/Ezz-0013.I.pdf · Bijlage 14:...