TE ARM WERKEN IN DE W Als het warm is, hoef je …werken in de open lucht, maar ook van...
1
nrc DINSDAG29AUGUSTUS2017 E8 Economie . carrière Zwoegen in de brandende zon, geen airconditioning op kantoor. Welke rechten hebben werknemers op warme dagen? En beschermen werkgevers hun personeel wel voldoende tegen hitte? Door onze medewerker Maarten Dallinga E en werknemer die de hele dag moet laden en lossen in vriescellen, en daarom steeds pendelt tussen plus dertig en min dertig graden. Een verwarmingsmonteur die werkt op snikhete zolders, maar van zijn baas ondanks de hitte niet mag stoppen. Een medewerker van een sociaal werkbedrijf die door de warmte on- wel wordt en met een ambulance naar het ziekenhuis wordt vervoerd. Het zijn een paar voorbeelden van de 49 ‘hittemeldingen’ die de Inspec- tie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) tussen 1 en 25 juni dit jaar ontving, toen op sommige plekken een regio- nale hittegolf werd genoteerd, met temperaturen boven de dertig gra- den. Sinds die maand - de warmste juni sinds 1901, volgens het KNMI - is de zomer wisselvallig verlopen. Maar deze week wordt het weer (eventjes) warm. Zodra de zon flink doorbreekt kan de Inspectie SZW nieuwe meldingen verwachten. Die komen uit verschil- lende sectoren en gaan zowel over buiten- als binnenwerk. Van allemaal worden de details van de situatie tele- fonisch doorgenomen met de tipge- ver. Is een medewerker onwel gewor- den, dan start de Inspectie nader on- derzoek. „We gaan altijd op een mel- ding af als sprake is van letsel”, licht woordvoerder Ella Broos toe. Een pet tegen de zon Aan welke regels moeten werkgevers zich eigenlijk precies houden? In de Arbowet staat dat „de temperatuur op de arbeidsplaats geen schade aan de gezondheid van de werknemers [mag veroorzaken].” Een maximumtempe- ratuur wordt niet genoemd. Wel staat in de wet dat werkgevers gezond- heidsrisico’s moeten voorkomen door „persoonlijke beschermings- middelen” ter beschikking te stellen. Denk aan een pet tegen de zon of koel water. Helpen deze maatregelen niet om gezondheidsrisico’s te vermijden, dan moet een werkgever de werkdag verkorten of ervoor zorgen dat de werknemer vaak genoeg een koelere plek kan opzoeken. Ook vakbond FNV kreeg tijdens de hitte in juni tientallen vragen en klachten over werken in de warmte. En ook bij de FNV kwamen die mel- dingen niet alleen van mensen die werken in de open lucht, maar ook van kantoorpersoneel. Terwijl de Inspectie SZW op basis van binnengekomen meldingen heeft geconstateerd dat werkgevers zich over het algemeen goed aan de regels Als het warm is, hoef je dan minder te werken? WERKENINDEWARMTE houden, schetst de vakbond een an- der beeld: „Veel werkgevers vinden het bijvoorbeeld niet nodig om struc- turele maatregelen te nemen tegen hitte”, zegt FNV-beleidsadviseur Erik van de Haar. Denk aan fatsoenlijke airconditioning. „Werkgevers den- ken: ik deel wel wat ijsjes uit en regel op die paar dagen extra water.” Maar daarmee onderschatten ze volgens Van de Haar de risico’s. „Als je de hele dag in een te warme omgeving werkt – of dat nou een kantoor of bouwplaats is – kan dat leiden tot con- centratieproblemen, misselijkheid, duizeligheid, en zelfs tot oververhit- ting (hyperthermie). De veiligheid is dan dus wél in het geding.” De vakbond ziet dan ook liever dat de regels voor werken in de hitte ver- der worden aangescherpt. Van de Haar: „De wet is nu nog te vaag. Want wanneer is precies sprake van een ge- zondheidsrisico? Nu kan een werkge- ver nog veel te gemakkelijk zeggen: ‘Ik doe toch genoeg?’” Volgens de FNV moeten er concrete normen wor- den vastgelegd. Van de Haar: „Zodat iedere werknemer naar zijn of haar werkgever kan stappen en kan zeg- gen: ‘Hier heb jij je aan te houden’.” Daar sluit Hein Daanen, hoogleraar thermofysiologie aan de Vrije Univer- siteit Amsterdam, zich bij aan. Hij is gespecialiseerd in de effecten van kli- maat op de mens. „In Nederland heb- ben we een Nationaal Hitteplan om de meest kwetsbare mensen in onze sa- menleving te bereiken, maar voor ge- wone werknemers ontbreekt zoiets”, zegt Daanen. „Zij zouden beter be- schermd moeten worden.” Om personeel alvast wat meer hou- vast te bieden, maakte de FNV de zo- geheten ‘Hittestress Calculator’. Dat is een online test, waarbij je onder meer de temperatuur en luchtvoch- tigheid op je werkplek kunt invullen, maar ook hoe (fysiek) zwaar het werk bijvoorbeeld is. Vervolgens volgt een inschatting van de gezondheidsri- sico’s. Een dergelijke berekening zou ook in de wet opgenomen moeten wor- den, vindt Daanen: „Maar dan beter. De wetenschappelijke kennis over hoe je een goede calculator maakt is er.” Vakbond CNV lanceerde onlangs een hitte-app, die een vergelijkbare test biedt. Concrete afspraken Met name mensen die zwaar lichame- lijk werk doen in de open lucht, lopen bij hoge temperaturen risico op ge- zondheidsproblemen – denk aan bouwvakkers, wegwerkers en hove- niers. Maar ook bakkers en werkne- mers in de staalindustrie moeten bij hitte extra opletten. Binnen een aantal sectoren hebben werkgevers en werknemers daarom samen concrete afspraken gemaakt over naleving van de Arbowet. Die af- spraken zijn vastgelegd in zoge- noemde arbocatalogi. Zo is in de bouwsector afgesproken dat de ca- bine van een wegenbouwer vol- doende ventilatiemogelijkheden moet hebben. Bouwbedrijf Heijmans, dat zo’n 4.700 werknemers heeft, ge- bruikt daarnaast nog een app om pro- blemen bij hitte te voorkomen. Deze GO!-app (Geen Ongevallen) geeft bij- voorbeeld informatie over het risico op huidkanker en het risico op uitput- ting door de warmte. Wat de collectieve arbeidsovereen- komsten betreft, kent volgens vak- bond CNV alleen die voor dakdekkers een regeling voor ‘hitteverlet’. Dat be- tekent dat dakdekkers bij 40 graden of meer, gemeten op anderhalve me- ter boven hun werkplek, hun werk neer mogen leggen. De werkgever be- taalt het loon dan gewoon door. Ook mag de werkgever een tropenrooster instellen als het 25 graden of warmer is. Méér hittegolven Het bedenken en navolgen van doel- treffende maatregelen voor werken tijdens warm weer lijkt steeds urgen- ter te worden. Volgens het KNMI wor- den de Nederlandse zomers rond 2050 1 tot 2,3 graden warmer dan nu en kunnen we een toename van het aantal hittegolven verwachten. In steden, waar de meeste mensen wer- ken, zullen vaker hitte-eilanden ont- staan: plekken waar de hitte langer blijft hangen. Klimaatonderzoeker Peter Bosch, die bij onderzoeksinstituut TNO be- kijkt hoe steden zich kunnen aanpas- sen aan klimaatverandering, vindt dat bestaande bedrijfspanden aange- past en nieuwe gebouwen anders ont- worpen moeten worden. Is een airco inbouwen dan niet voldoende? Nee, zegt Bosch. „Want bedenk ook dat airco’s veel energie kosten en daar- mee bijdragen aan klimaatverande- ring.” Volgens hem zijn er slimmere op- lossingen: „Zorg allereerst voor goede zonwering. En zet bomen langs je ge- vel, zodat die niet al te snel de kans heeft op te warmen. Gras op het dak is een optie voor koeling en isolatie. Of maak koelende buizen door je beton- vloer. Het kan allemaal helpen.” De wet is nu nog te vaag, want wanneer is er sprake van een gezondheidsrisico? Hein Daanen, hoogleraar thermofysiologie FOTOTOMVANLIMPT/HOLLANDSEHOOGTE nrc DINSDAG29AUGUSTUS2017 Economie . carrière E9 DaveOtten (40) Werktalshovenierbij eenbedrijfinDenBosch „Hetisbegindezezomersomszo warmgeweestdatweomelfuur’s ochtendsalmoestenstoppen. Het wasgewoonnietmeertedoen.We werktenpalindezonenerwasgeen zuchtjewind.Ikdenkdathetopdat momentalzekerdertiggradenwas. „Somsbeginnenwebijwarmweer alrondzesuur’smorgens. Dan doenweeerstwerkdatweiniglawaai maakt,zoalssnoeienmetdehandof troepopruimen.Ikdoeookaan boomverzorging,danklimikeen boominomtesnoeien.Tijdensdat snoeiendraagikbeschermendekle- dingenmetdiedikkerelagenishet nógwarmer.Datstellenwebijextre- mehittesomsdusookmaarevenuit. „Opeenwarmezomerdagmerkik datallesveelmeerenergiekost. Hetisdanextrabelangrijkgoedvoor jezelftezorgen.Onzebaaswijstons daarookregelmatigop.Rondhet beginvandezomerzijnwebijelkaar gekomenenverteldehijonswaarwe bijhitteopmoetenletten.Demees- tenwetendatwel,maarjekunthet maarbetereenkeerextragezegd hebben. „Standaardhebiknudrieliterwater bijme,iksmeermezelfregelmatigin endraageenpetje.Ookhoudenwe elkaargoedindegaten.Inblotebast werkikniet,nee. Datisgeenrecla- meendekansdatjelevendver- brandtisveeltegroot.” TonvanHattem (54) DakdekkerinIJsselstein metdriemensenindienst „Ikheblieverkoudanhitte.Opkou- detemperaturenkunjejekleden, tegendewarmtebeginjeweinig. Wantstajeopeendak,dankomtde hittevanbovenénvanonder–vande zonenvanhetdonkeredak.O,envan debrandernatuurlijk. „Eenpaarjaargeledendedenwe eentestje. Wehaddenbijeenop- drachteenthermometerophetdak gelegd.Opstraatwashetzo’n35 graden,ophetdakwerdhet65!Even latersprongdethermometerge- woonkapot. „Alshetheelwarmis,proberenwe ’sochtendszovroegmogelijkte beginnenenwerkenwetothoog- uithetmiddaguur. Danishetover, hetisdanechtnietleukenverant- woordmeer.Somsleidtdatbijklan- tentotonbegrip.Danzeggenze: ‘Maarhetistochhartstikkemooi weer?’Weetje,hetisookinhetbe- langvandeklantdatwedanstoppen. Alshetzowarmisloopjehetmateri- aalkapot,datwordthelemaalzacht. „Extremehittezalindetoekomstva- kervoorkomen,daarhebikhetmet dejongensookweleensover. Uit- eindelijkdenkikdatwedewerk- tijdenmeerzullengaanspreiden: ’sochtendsvroegeenpaaruurtjes werken,’smiddagsnietsendanpas ’savondsweer.NetzoalsinGrieken- land.”
Transcript of TE ARM WERKEN IN DE W Als het warm is, hoef je …werken in de open lucht, maar ook van...
nrcDINSDAG�29�AUGUSTUS�2�0�17E8 E conomie.c a r r i è re
Zwoegen in de brandende zon, geen airconditioning op kantoor. Welkerechten hebben werknemers op warme dagen? En beschermenwerkgevers hun personeel wel voldoende tegen hitte?
Door�onze�medewerkerMaarten�Dallinga
Een werknemer die dehele dag moet laden enlossen in vriescellen, endaarom steeds pendelttussen plus dertig enmin dertig graden. Een
verwarmingsmonteur die werkt opsnikhete zolders, maar van zijn baasondanks de hitte niet mag stoppen.Een medewerker van een sociaalwerkbedrijf die door de warmte on-wel wordt en met een ambulance naarhet ziekenhuis wordt vervoerd.
Het zijn een paar voorbeelden vande 49 ‘h itte m e ld i nge n’ die de Inspec-tie SZW (voorheen Arbeidsinspectie)tussen 1 en 25 juni dit jaar ontving,toen op sommige plekken een regio-nale hittegolf werd genoteerd, mettemperaturen boven de dertig gra-den. Sinds die maand - de warmstejuni sinds 1901, volgens het KNMI - isde zomer wisselvallig verlopen.Maar deze week wordt het weer(eventjes) warm.
Zodra de zon flink doorbreekt kande Inspectie SZW nieuwe meldingenverwachten. Die komen uit verschil-lende sectoren en gaan zowel overbuiten- als binnenwerk. Van allemaalworden de details van de situatie tele-fonisch doorgenomen met de tipge-ver. Is een medewerker onwel gewor-den, dan start de Inspectie nader on-derzoek. „We gaan altijd op een mel-ding af als sprake is van letsel”, lichtwoordvoerder Ella Broos toe.
Een pet tegen de zonAan welke regels moeten werkgeverszich eigenlijk precies houden? In deArbowet staat dat „de temperatuur opde arbeidsplaats geen schade aan degezondheid van de werknemers [magve ro o r z a ke n ] .” Een maximumtempe-ratuur wordt niet genoemd. Wel staatin de wet dat werkgevers gezond-h e i d s r i s i c o’s moeten voorkomendoor „persoonlijke beschermings-m i dd e l e n” ter beschikking te stellen.Denk aan een pet tegen de zon of koelw ate r.
Helpen deze maatregelen niet omge zo n d h e i d s r i s i c o’s te vermijden,dan moet een werkgever de werkdagverkorten of ervoor zorgen dat dewerknemer vaak genoeg een koelereplek kan opzoeken.
Ook vakbond FNV kreeg tijdens dehitte in juni tientallen vragen enklachten over werken in de warmte.En ook bij de FNV kwamen die mel-dingen niet alleen van mensen diewerken in de open lucht, maar ookvan kantoorpersoneel.
Terwijl de Inspectie SZW op basisvan binnengekomen meldingen heeftgeconstateerd dat werkgevers zichover het algemeen goed aan de regels
Als het warm is,hoef je dan minderte werken?
WERKEN�IN�DE�WARMTE
houden, schetst de vakbond een an-der beeld: „Veel werkgevers vindenhet bijvoorbeeld niet nodig om struc-turele maatregelen te nemen tegenh itte”, zegt FNV-beleidsadviseur Erikvan de Haar. Denk aan fatsoenlijkeairconditioning. „Werkgevers den-ken: ik deel wel wat ijsjes uit en regelop die paar dagen extra water.”
Maar daarmee onderschatten zevolgens Van de Haar de risico’s. „Als jede hele dag in een te warme omgevingwerkt – of dat nou een kantoor ofbouwplaats is – kan dat leiden tot con-centratieproblemen, misselijkheid,duizeligheid, en zelfs tot oververhit-ting (hyperthermie). De veiligheid isdan dus wél in het geding.”
De vakbond ziet dan ook liever datde regels voor werken in de hitte ver-der worden aangescherpt. Van deHaar: „De wet is nu nog te vaag. Wantwanneer is precies sprake van een ge-zondheidsrisico? Nu kan een werkge-ver nog veel te gemakkelijk zeggen:
‘Ik doe toch genoeg?’” Volgens deFNV moeten er concrete normen wor-den vastgelegd. Van de Haar: „Z o d atiedere werknemer naar zijn of haarwerkgever kan stappen en kan zeg-gen: ‘Hier heb jij je aan te houden’.”
Daar sluit Hein Daanen, hoogleraarthermofysiologie aan de Vrije Univer-siteit Amsterdam, zich bij aan. Hij isgespecialiseerd in de effecten van kli-maat op de mens. „In Nederland heb-ben we een Nationaal Hitteplan om demeest kwetsbare mensen in onze sa-menleving te bereiken, maar voor ge-wone werknemers ontbreekt zoiets”,zegt Daanen. „Zij zouden beter be-schermd moeten worden.”
Om personeel alvast wat meer hou-vast te bieden, maakte de FNV de zo-geheten ‘Hittestress Calculator’. Datis een online test, waarbij je ondermeer de temperatuur en luchtvoch-tigheid op je werkplek kunt invullen,maar ook hoe (fysiek) zwaar het werkbijvoorbeeld is. Vervolgens volgt eeninschatting van de gezondheidsri-s i c o’s.
Een dergelijke berekening zou ookin de wet opgenomen moeten wor-den, vindt Daanen: „Maar dan beter.De wetenschappelijke kennis overhoe je een goede calculator maakt ise r.” Vakbond CNV lanceerde onlangseen hitte-app, die een vergelijkbaretest biedt.
Concrete afsprakenMet name mensen die zwaar lichame-lijk werk doen in de open lucht, lopenbij hoge temperaturen risico op ge-zondheidsproblemen – denk aanbouwvakkers, wegwerkers en hove-niers. Maar ook bakkers en werkne-mers in de staalindustrie moeten bijhitte extra opletten.
Binnen een aantal sectoren hebbenwerkgevers en werknemers daaromsamen concrete afspraken gemaaktover naleving van de Arbowet. Die af-spraken zijn vastgelegd in zoge-noemde arbocatalogi. Zo is in debouwsector afgesproken dat de ca-bine van een wegenbouwer vol-doende ventilatiemogelijkhedenmoet hebben. Bouwbedrijf Heijmans,dat zo’n 4.700 werknemers heeft, ge-bruikt daarnaast nog een app om pro-blemen bij hitte te voorkomen. DezeGO!-app (Geen Ongevallen) geeft bij-voorbeeld informatie over het risicoop huidkanker en het risico op uitput-ting door de warmte.
Wat de collectieve arbeidsovereen-komsten betreft, kent volgens vak-bond CNV alleen die voor dakdekkerseen regeling voor ‘h itte ve r l e t ’. Dat be-tekent dat dakdekkers bij 40 gradenof meer, gemeten op anderhalve me-ter boven hun werkplek, hun werkneer mogen leggen. De werkgever be-taalt het loon dan gewoon door. Ookmag de werkgever een tropenroosterinstellen als het 25 graden of warmeris.
Méér hittegolvenHet bedenken en navolgen van doel-treffende maatregelen voor werkentijdens warm weer lijkt steeds urgen-ter te worden. Volgens het KNMI wor-den de Nederlandse zomers rond2050 1 tot 2,3 graden warmer dan nuen kunnen we een toename van hetaantal hittegolven verwachten. Insteden, waar de meeste mensen wer-ken, zullen vaker hitte-eilanden ont-staan: plekken waar de hitte langerblijft hangen.
Klimaatonderzoeker Peter Bosch,die bij onderzoeksinstituut TNO be-kijkt hoe steden zich kunnen aanpas-sen aan klimaatverandering, vindtdat bestaande bedrijfspanden aange-past en nieuwe gebouwen anders ont-worpen moeten worden. Is een aircoinbouwen dan niet voldoende? Nee,zegt Bosch. „Want bedenk ook data i rc o’s veel energie kosten en daar-mee bijdragen aan klimaatverande-r i ng .”
Volgens hem zijn er slimmere op-lossingen: „Zorg allereerst voor goedezonwering. En zet bomen langs je ge-vel, zodat die niet al te snel de kansheeft op te warmen. Gras op het dak iseen optie voor koeling en isolatie. Ofmaak koelende buizen door je beton-vloer. Het kan allemaal helpen.”
De wet is nu nog te vaag,want wanneer is er sprakevan een gezondheidsrisico?
Hein�Daanen,hoogleraar�thermofysiologie
FOTO
�TOM�VAN�LIM
PT�/�HOLL
ANDSE�HOOGTE
nrcDINSDAG�29�AUGUSTUS�2�0�17 E conomie.carrière E9
Dave�Otten (4�0�)Werkt�als�hovenier�bijeen�bedrijf�in�Den�Bosch
„Het�is�begin�deze�zomer�soms�zowarm�geweest�dat�we�om�elf�uur�’sochtends�al�moesten�stoppen.Hetwas�gewoon�niet�meer�te�doen.�Wewerkten�pal�in�de�zon�en�er�was�geenzuchtje�wind.�Ik�denk�dat�het�op�datmoment�al�zeker�dertig�graden�was.
„Soms�beginnen�we�bij�warm�weeral�rond�zes�uur�’s�morgens.�Da�ndoen�we�eerst�werk�dat�weinig�lawaaimaakt,�zoals�snoeien�met�de�hand�oftroep�opruimen.�Ik�doe�ook�aanboomverzorging,�dan�klim�ik�eenboom�in�om�te�snoeien.�Tijdens�datsnoeien�draag�ik�beschermende�kle-ding�en�met�die�dikkere�lagen�is�hetnóg�warmer.�Dat�stellen�we�bij�extre-me�hitte�soms�dus�ook�maar�even�uit.
„Op�een�warme�zomerdag�merk�ikdat�alles�veel�meer�energie�kost.Het�is�dan�extra�belangrijk�goed�voorjezelf�te�zorgen.�Onze�baas�wijst�onsdaar�ook�regelmatig�op.�Rond�hetbegin�van�de�zomer�zijn�we�bij�elkaargekomen�en�vertelde�hij�ons�waar�webij�hitte�op�moeten�letten.�De�mees-ten�weten�dat�wel,�maar�je�kunt�hetmaar�beter�een�keer�extra�gezegdhebben.
„Standaard�heb�ik�nu�drie�liter�waterbij�me,�ik�smeer�mezelf�regelmatig�inen�draag�een�petje.�Ook�houden�weelkaar�goed�in�de�gaten.�In�blote�bastwerk�ik�niet,�nee.�Dat�is�geen�recla-me�en�de�kans�dat�je�levend�ver-brandt�is�veel�te�groot.”
Ton�van�Hattem (�54�)Dakdekker�in�IJsselsteinmet�drie�mensen�in�dienst
„Ik�heb�liever�kou�dan�hitte.�Op�kou-de�temperaturen�kun�je�je�kleden,tegen�de�warmte�begin�je�weinig.Want�sta�je�op�een�dak,�dan�komt�dehitte�van�boven�én�van�onder�–van�dezon�en�van�het�donkere�dak.�O,�en�vande�brander�natuurlijk.
„Een�paar�jaar�geleden�deden�weeen�testje.We�hadden�bij�een�op-dracht�een�thermometer�op�het�dakgelegd.�Op�straat�was�het�zo’n�35graden,�op�het�dak�werd�het�65!�Evenlater�sprong�de�thermometer�ge-woon�kapot.
„Als�het�heel�warm�is,�proberen�we’s�ochtends�zo�vroeg�mogelijk�tebeginnen�en�werken�we�tot�hoog-uit�het�middaguur.Dan�is�het�over,het�is�dan�echt�niet�leuk�en�verant-woord�meer.�Soms�leidt�dat�bij�klan-ten�tot�onbegrip.�Dan�zeggen�ze:‘Maar�het�is�toch�hartstikke�mooiweer�?’Weet�je,�het�is�ook�in�het�be-lang�van�de�klant�dat�we�dan�stoppen.Als�het�zo�warm�is�loop�je�het�materi-aal�kapot,�dat�wordt�helemaal�zacht.
„Extreme�hitte�zal�in�de�toekomst�va-ker�voorkomen,�daar�heb�ik�het�metde�jongens�ook�weleens�over.Uit-eindelijk�denk�ik�dat�we�de�werk-tijden�meer�zullen�gaan�spreiden:’s�ochtends�vroeg�een�paar�uurtjeswerken,�’s�middags�niets�en�dan�pas’s�avonds�weer.�Net�zoals�in�Grieken-land.”
