Taalontwikkelend werken
Click here to load reader
Transcript of Taalontwikkelend werken
![Page 1: Taalontwikkelend werken](https://reader038.fdocuments.nl/reader038/viewer/2022100505/5875e7af1a28ab573e8b480e/html5/thumbnails/1.jpg)
Les
190
22
sept
’14
Derodedraadissteedshetsamenontwikkelenvaneentaalstimulerendeaanpakindeopleiding.NietalleendedocentNederlands,maarallevak-docenten,zowelinhetvmboalshetmbo,zorgenvooreendoorgaandeleerlijn:eenherkenbareenpraktischeaanpakvoortaal.Leerlingenwetenwaarzeaantoezijn;watdeeisenzijnenhoedaarnaartoegewerktwordt.Inallelessenwordtermetconcretetakenaantaalontwikkelinggewerkt.Daardoorkrijgenleerlingenveelkansomsuccesteervaren.Zeervarendattaalnietmoeilijkenvervelendis,maardatjeeropeenspeelseenge-richtemanieraankuntwerkenenbe-terinkuntworden.
Hoe zorg ik ervoor dat mijn leerlingen 2F halen?Eenvandetakenvandetaaldocentisleerlingenbetertelerenschrijven.Eenheleklus,aangezienleerlingenaanheteindvanhunopleidingtenminstetaalniveau2Fmoetenhebben.EenvoorbeeldvaneenproductvoorschrijvenisdehaNdleidiNg sChrij-veN iN vm21.Metdezehandleidingstellentaaldocentenenvakdocentensamenkorte,functioneleschrijftakenvast,gerichtopdetoekomstigebe-roepspraktijkvanhunleerlingen.Do-centenvaneengroenopleiding(NordwinCollege)hebbendezeaan-pak,metbegeleidingvanhetITTA,ontwikkeldenuitgevoerd.Zijkwa-menerachterdatschrijftakenbinnenéénsectornogbehoorlijkkunnen
verschillen:indegroenedetailhandelmoetjebijvoorbeeldvooraleenbe-stellingkunnennoteren,maarindebloemsectormoetjevooralgoedeenwerkorderkunneninvullen.Dehandleidinggeeftverdertipsvoorhoeleerlingenkunnenoefenenmetdevoorhenrelevantetaken,enhoedo-centendatstapsgewijs,metgerichtesteunenfeedback,kunnenbegelei-den.Doelisdatleerlingenoefenenmetwatzelaterinhunwerkmoetenkunnenen-voornu-datzezichtba-revorderingenmaken:debasisvoorleersucces.ZieIll1:uithaNdleidiNg sChrijfvaardigheid iN vm2 oppag24
Wat doe jij en wat doe ik?Omleerlingenleersuccestelatener-varenishetbelangrijkdatálledocen-tentaalontwikkelendwerkenendatdeverantwoordelijkheidvoortaalnietalleenbijdetaaldocentligt.Metdewerkwijzer sameNwerkiNg vakdo-CeNt eN taaldoCeNt indehandstemmeneentaal-eneenvakdocenthunopdrachtenvoorleerlingenmetelkaaraf.Doelisdatleerlingeninallevakkenenopdezelfdemanierrealisti-sche,functionele(taal)opdrachtenkrijgen.Terillustratievanhoeeengezamenlijkevoorbereidingvooreengeïntegreerdevak-entaalleseruitkanzienhebbentaal-envakdocentsameneenwerkwijzeringevuldvoorhetbe-oordelenvanschilderwerkophoutbuiten,eenopdrachtindeopleidingtotschilder.Devakdocentformuleerteerstdevaktaaldoelen:‘Deleerling
Tips en leermiddelen voor taaldocenten, vakdocenten en management
Taalontwikkelend werken Li
es A
lons
Petr
a Po
pma
OpdewebsitevandeCampagneLeersuccesvmbo-mboiseengrotehoeveelheidhandigematerialenen
informatiebeschikbaarovertaalontwikkelendwerken,zo
ontdektendedeelnemersaandeproeverijoverdezesite.Zoalseen
WerkWijzer samenWerking vakdocenT en TaaldocenTwaarmee
detaal-endevakdocentsamentaalontwikkelendelessenkunnen
maken.Voorbeeldenvanactievetakenbijlezen,waarmeeje
leerlingenactiefaanhetwerkzetmetvakteksten.Verschillende
checklistsvoorsprekenenschrijvendieleerlingenkunnen
gebruikenomstapsgewijstoetewerkennaar2F.Eninstrumenten
voorhetmanagementomleerlijnenmeeuittezettenenomdocenten
taalbewustertelatenwerken.
![Page 2: Taalontwikkelend werken](https://reader038.fdocuments.nl/reader038/viewer/2022100505/5875e7af1a28ab573e8b480e/html5/thumbnails/2.jpg)
23
Les
190
sept
’14
kandebuitenkantvanhetschilder-werkvandeschoolinspecterenaandehandvaneeninspectierapport.Deleerlingkanschematiseren,samenwer-ken,overleggen,beslissenenconclu-deren.’Detaaldocentformuleertdetaaldoelen:‘Deleerlingkaneenklant-gesprekvoerenoverhetschilderwerkvandeschool(metdeconciërge).Deleerlingkaneenzakelijkebriefschrij-venmeteenadviesm.b.t.hetinspec-tierapport.’Dedocentenbedenkenvervolgenshoezedeopdrachtverdergaaninvullen:watdoenweaanwoor-denschat,sprekenengesprekken,schrijven,lezen,hoegevenwefeed-back,wiedoetdatenwanneerdoenwedatalles?Endansprekenzijnogafwanneerzedeopdrachtgaangevenenwanneerenhoezehunervaringengaanuitwisselen.Alsdocenteneenpaarkeermetdezewerkwijzerbijel-kaarzijngaanzitten,gaatdemaniervanwerkenlevenenwordthetsteedsgemakkelijkeromopdiemanierdelessenopelkaaraftestemmen.ZieIll2:uitwerkwijzer sameNwerkiNg vak- eN taaldoCeNt oppag24.
Hoe krijg ik mijn team aan de praat?Eengoedesamenwerkingtussendetaaldocentendevakdocentiseenbe-langrijkesuccesfactorvoortaalbewustberoepsonderwijs.Maarhoebrengjedatmetdedocenteninhetteamtotstand?IndehaNdleidiNg imPlemeN-tatie taalbewustdocentstaandetipsopeenrijtjediedeervaringen
vandescholenmetditproceshebbenopgeleverd.Dedirectieofdeteamlei-derkanaandeslagmetverschillendeinstrumentenomhetprocesingangtezettenentevolgen.DerefleCtie-lijst taalbewust vakdoCeNtbijvoor-beeldkanopveelmanierengebruiktworden:alsinstrumentvoornulme-tinginhetteam,omvakdocentenbe-wusttemakenvanhunsterkeenzwakkepunten;omdocenteninteambijeenkomstenmetelkaaringe-sprektelatengaanoverderolvantaalindeopleiding(aandehandvandelijstkunnendocentendievisiever-volgensvertalennaarconcreteenpraktischuitvoerbaretaalontwikke-lendelessen);enhetkanookgebruiktwordenalsobservatie-instrument,bijlesbezoekendoorhetmanagementofdoordocentenonderling.ZieIll3: uitrefleCtielijst taalbewust vakdo-CeNt oppag24.
Lies Alons Petra Popma
De auteurs zijn beiden senior adviseur bij ITTA in Amsterdam. Lies Alons is bo-vendien Marktgroepmanager Onderwijs.
Correspondentie: [email protected] meer informatie: www.campagne-leersucces.nl en www.itta.uva.nl
Noot1.InVM2wordteendoorlopende
leerlijngecreëerddoordeboven-bouwvandebasisberoepsgerichte
leerwegvanhetvmbosamentevoegenmeteenopleidingmbo-ni-veau2,metalsdoelschoolsuccestebevorderen.
AlleproductenindeCamPagNe leersuCCes zijnontwikkeldinsa-menwerkingmetdedeelnemendescholen.Deproductenzijntoegan-kelijkgemaaktvooranderescholenentevindenopwww.campagne-leersucces.nl.
EerderverscheeninLeseenartikeloverdeaanpakendeopbrengstenvandeCampagneLeersucces(Les183,juni2013).
campagne leerSucceS: Voor en door ScHolen!IndeCampagneLeersuccesisinsamenwerkingmetscholeneenmethodiekontwikkeldomdeleerloopbaanvanjongereninhetberoepsonderwijssuccesvoltelatenverlopen.Samenwerkingtussentaal-envakdocentendoorlopendeleerlijnenzijndesleutelwoordenindezeaanpak.
Samenwerking tussen taal- en vak-docent.Taal-envakdocentenstimulerenbeidedetaalontwikkelingvanleerlingen.Taalspeelteencrucialerolbijhetlerenvanhetvak.Hetishetmiddelwaarmeevakkenniswordtovergedragen.Doorleerlingenveeltelatenlezen,luisteren,sprekenenschrijveninberoepsgerichteactiviteiten,lerenzijdeinhoudvanhetvakénwordenzijtegelijkertijdtaalvaardiger.HetvakNederlandsspeeltdaarbijeenondersteunenderol:detaaldocentzoektsteedsnaarmogelijkhedenomaantesluitenbijdeinhoudvandeberoepsvakken.Zobereidtdetaaldocentdeleerlingenbijvoorbeeldvoorophetvoerenvaneenklantgesprek.Bijdevakdocentoefentdeleerlingdezegesprekkenenookdaarkrijgthijfeedback.
Doorlopende leerlijnenTaal-envakdocentenvanvmboenmboontwikkeleninoverlegeenduidelijkherkenbaredoorlopendeleerlijntaal.Alledocentengebruikeninallevakkeneninalleklassendezelfdedidactiekvoortaalontwikkeling.Alserophetvmbobijvoorbeeldexplicietaanwoordenschatuitbreidingwordtgewerkt,danishetvanbelangvoorleerlingendatmbo-docentendatookdoen,enopeenvergelijkbaremanier.
![Page 3: Taalontwikkelend werken](https://reader038.fdocuments.nl/reader038/viewer/2022100505/5875e7af1a28ab573e8b480e/html5/thumbnails/3.jpg)
Les
190
24
sept
’14
Een korte, functionele schrijftaak geven
Interactie - ± + ++ Toelichting
1.Maakgebruikvanwisselendeactiverendewerkvormen
bijdeopdrachten(zowelsprekenalsschrijven).
2.Stelveelverschillendesoortenvragen
aandeleerlingen,openvragen,denkvragen.
3.Weesinnatuurlijkgesprekmetdeleerlingen
(vraagomervaringenenmeningen).
4.Geefdeleerlingentijdomeenantwoordtebedenken
enspeelvragendoornaarandereleerlingen.
5.Laatleerlingenoefenenmetdegesprekssituatiesuithetberoep.
Beroepsgerichte schrijftakenLeerlingenophet(v)mbozulleninhundagelijksleveneninhuntoekomstigberoepnietveellangetekstenhoeventeschrijven.Eenbasisschrijfvaardigheidisech-terwelvereist.Voorleerlingeninhetberoepsonderwijsishetdaaromzinvol,enmotiverend,omteoefenenmetkorte,functioneleschrijfopdrachtendiepassenbijhuntoekomstigeberoep,zoalseentele-foonnotitiemaken,eenbestellingnotereneneenlogboekinvullen.
Schoolse schrijftakenAandachtvoorschoolseschrijftakenisnat-uurlijkookvanbelang:leerlingenmoetenaantekeningenkunnenmakenindeles,schriftelijkevragenbeantwoorden,eensa-menvattingkunnenmakenofschema’sin-vullen.Alszestagegaanlopenkomendaarnogtakenbij:zegaaneenbriefschrijven,eenagendabijhouden,eenwerkbriefjein-vulleneneenverslagschrijven.
Samenwerking tussen vak- en taaldo-centBijhetwerkenaanverbeteringvandeal-gemeneschrijfvaardigheidspeeltdetaaldo-centnatuurlijkeenbelangrijkerol,maardevakdocentkanvanuitzijnkennisvanhetvak–meteenaantaleenvoudigehulpmid-delen–ookeengoedebijdrageleveren.
Deeerstestapdieeenteamvanvak-entaaldocentenkanzetten,ishetmakenvaneenschrijftakenlijst.Doormethetteamdezelijstsamentestellenkrijgenalledo-centeninzichtinwatleerlingenmoetenkunnenschrijven.Bijhetmakenvandeschrijftakenlijstishethandigomonderscheidtemakentussenschoolseschrijftaken,beroepsgerichtetak-enentakenspecifiekvoordestageop-gesteld.
Docentenstemmenookhunmaniervanlesgevenenhunlesinhoudenmetelkaarafenzebesprekenmetelkaarhoezelesinhoudenopelkaarkunnenlatenaansluiten.
Leersucces in beeld: een kijkje in de keukenHoegaantaal-envakdocentenommettaalontwikkelendedidactiekindeprak-tijk?Opdewebsitelatenverschillendekoppelsdocentenzienhoezijwerkenaaneendoorlopendetaalleerlijn.Indeprak-tijkvoorbeeldenkuntukijkennaar‘werkinuitvoering’bijverschillendeteams.De-zebeeldenkunnenuenuwcollega’sindeopleidinginspirerenenactiveren.
Gouden tip Nordwin College‘Eenvoorwaardeomtaalinjeonderwijs-programmatestimuleren,isdatertijdmoetzijnomalsteamgezamenlijkmettaalbezigtezijn.Doordewaanvandedagbenjegauwgeneigdjelesjeaftedraaien.Docentenmoetendetijdkrijgenomtaalteintegrereninhunonderwijs-programma.Laathetregelmatigophetteamoverlegaandeordekomenengeefdocentendaneenopdrachtomietsmettaalvoortebereidenofuittedragen.’
Illus
tratie
1: u
it H
andl
eidi
ng S
chrij
fvaa
rdig
heid
in V
M2
Illus
tratie
2: u
it Wer
kwijz
er s
amen
wer
king
vak
- en
taal
doce
nt.
Illus
tratie
3 :
uit R
eflec
tielijs
t Taa
lbew
ust v
akdo
cent
Voorbereiding samenwerking - Hoe vullen we de praktijkgerichte opdracht of beroepstaak in?
Vakdocent Taaldocent1.Hoebiedenwebetekenisvolle Hetiseenreëlecontext, contextaan? eenpraktijksituatie vanhetberoep.
2.Hoekoppelenwenieuwe Korteintroductie– begrippenaanachtergrondkennis? terugkijkenbegrippenwerk (woordwebintweetallen).
3.Watzijnde Hetinspectierapport, kernbegrippen? dedagzijde,schoren, desponning,destellatten
4.Watzijndebelangrijke Hetadvies,hetonderhoud, anderewoorden? werkzaamhedenverrichten, noodzakelijk,rapportopstellen
5.Hoezorgenwijervoordat Leerlingmoethetinspectie- deleerlingendekernbegrippen rapportkunnentoelichten strakskunnengebruiken? endekernbegrippendaarbij kunnengebruiken.
6.Hoezorgenwijdatwe Leerlingmoeteengesprek Klantgesprekwordt aandachtbestedenaan meteenklantkunnen geoefendindeNederlandse spreekvaardigheidof voerenoverhet les. gespreksvaardigheid? inspectierapport.
7.Hoegevenwedeleerlingen Gebruikchecklist2F: feedbackophun onderdeelBeurtnemen spreekvaardigheid? enTaal.
8.Moetenleerlingenvakteksten Tekstenuithetboek. Herhalingstappenplan lezen?Hoeondersteunen Leerlingwijzenopstap1+2 Nieuwsbegrip. wijhenhierin? vanstappenplanNieuwsbegrip.
9.Welkeschrijfopdrachten Briefaanklantbijinspectierap krijgendeleerlingen?Hoe port.Leerlingenkrijgeneen ondersteunenwijhenhierin? goedvoorbeeldtezien.
10.Hoegevenweleerlingen Checklistschrijven2F:on feedbackophun derdeelTaalenLay-out. schrijfproducten?
Reflectielijst Taalbewust Vakdocent (fragment)