Sustainable Urban Delta

Eén visie op de toekomst van Nederland als de groenste stad ter wereld

Een samenvatting van alle lezingen en presentaties die de afgelopen jaren

door mij zijn gegeven over het idee van de Sustainable Urban Delta.

Meiny Prins

Het verhaal van de Sustainable Urban Delta gaat over de kwaliteiten die wij als Nederland hebben om problemen integraal aan te pakken. Om het feit dat Nederland zelf al eeuwen de signatuur heeft van een grote stad, gelegen in een Delta. Waar stad en ommeland verweven zijn en zorgt voor sociale cohesie, een groene omgeving, werkgelegenheid en economische groei. We kennen vandaag talrijke voorbeelden van cross-sectorale

innovaties en hebben daarmee de eerste stappen naar een circulaire economie gezet.

Met dit verhaal zoek ik medestanders om het gedachtegoed rondom de Sustainable Urban Delta verder te ontwikkelen. Om als Nederland achter één gezamenlijke missie en visie te gaan staan. Want als Singapore de ambitie uitspreekt de groenste stad ter wereld te worden, dan kunnen

wij dat zeker! Wij zijn vandaag al de groenste stad ter wereld en kunnen dat internationaal veel sterker uitdragen! We kunnen deze belofte nu al laden met heel veel voorbeelden. Maar ons land ook verder ontwikkelen als één grote proeftuin, verbinding zoeken met de grote metropolen in deze wereld en daarmee voor Nederland nieuwe economische waarde creëren!

Meiny Prins

Het verhaal van de Sustainable Urban Delta begint daar waar de sterk groeiende metropolen zien dat er integrale oplossingen nodig zijn om hun problemen op het gebied van werken, wonen, mobiliteit, energie, water en voedsel op te lossen. Maar ook dat het verder uitbreiden van hun metropolen alleen kan als het ommeland (green belt) met haar voedselproductie integraal opgenomen wordt in deze grootstedelijke ontwikkelingen. Een integrale aanpak die zorgt voor nieuwe verbindingen op sociaal, ecologisch en economisch vlak. Het geeft energie, sociale cohesie, projectontwikkeling en klimaat de ruimte.

" WIJ ZIJN VANDAAG AL DE GROENSTE STAD TER WERELD EN KUNNEN DAT INTERNATIONAAL VEEL STERKER UITDRAGEN!"

P

1

Nederland: een groene stad in een delta

De meeste Nederlanders zijn gelukkig blijkt uit diverse internationale onderzoeken. Dat is mooi, maar de vraag is of dit goede leven betaalbaar blijft. Ons pensioenstelsel is al onbetaalbaar gebleken, zorg wordt onbetaalbaar en onderwijs is eigenlijk ook al onbetaalbaar. We komen dus geld te kort. We kunnen niet doorgaan met meer uitgeven dan we verdienen. Dit is een lastige boodschap, zeker als je stemmen moet winnen. Het werd bij de laatste verkiezingen in maart 2017 weer pijnlijk duidelijk. We praten over economische groei en over dat het beter gaat, maar onze staatsschuld is per vandaag 480 miljard euro en loopt op met 335 euro per seconde. En toch houden onze politieke partijen vast aan de traditionele manier van economisch denken en kiezen voor het investeren in behoud van ons gedateerde, sociaaleconomische stelsel.

Nieuw perspectief nodig om

het goede leven te behouden

1 2

Het is 2050. Vanuit de hele wereld komen bestuurders van megasteden op werkbezoek naar Nederland. Ons land is al jaren hét voorbeeld van een goed georganiseerde, schone, slimme en innovatieve maatschappij, zonder allerlei overbodige wetten en regels. Compleet zelfvoorzienend. We leven met het water, de lucht is schoon, energie is gratis, we hebben slimme mobiliteit en het eten is gezond. Informatie is overal. Daardoor hebben we meer tijd om ons te organiseren. Dat moet ook, want er is geen grote centrale overheid. Bijna alles is gedecentraliseerd en iedereen leeft in gemeenschappen binnen eigen ecosystemen. Het voorbeeld van de circulaire economie. De metropool Nederland is een duurzame stad in een delta.

DIT TOEKOMSTBEELD IS GEEN DROOMIntegendeel. Nederland heeft alles in huis om die status binnen dertig jaar te bereiken. Ons land staat nu al hoog op de wereldwijde ranglijsten die levenspeil en geluk waarderen. Ons onderwijssysteem, zorgstelsel, sociale stelsel, bedrijfsleven en ons innovatievermogen behoren tot de top van de wereld. Maar vergeet ook niet onze logistieke kennis, het niveau van bouwen volgens ons standaard bouwbesluit, vergaande energie- besparingen, drinkbaar kraanwater, het niveau van digitalisering zoals online bankieren, het ruime aanbod van gezond en veilig voedsel, ons groene landschap in en om de steden, en ga zo maar door.

En dat creëren wij allemaal op een relatief klein oppervlak met ruim 17 miljoen inwoners, waarvan ondertussen al 75% in grote tot middelgrote steden woont. Nederland is dus qua inwoneraantal te vergelijken met metropolen als Moskou, Bangkok, Osaka en Los Angeles. Steden als Beijing, Seoul, Sao Paulo, Mexico-City, Shanghai en Tokyo zijn al vele malen groter.

Nederland kent een rijke geschiedenis van urbanisatie en heeft zich door de jaren heen integraal ontwikkeld met steeds meer mooie innovatieve oplossingen op het gebied van energie, water, mobiliteit en voedsel. Wij zijn gewend te leven met het water en in onze delta zijn stad en land al eeuwen met elkaar verbonden.

" NEDERLAND IS QUA INWONER­AANTAL TE VERGELIJKEN MET METROPOLEN ALS LOS ANGELES, MOSKOU, BANGKOK EN OSAKA"

P

2

P

3

Shanghai

JUISTE KEUZES MAKEN Willen we echt het goede leven behouden, dan moeten we samen - overheid en bedrijfsleven - investeren in de nieuwe economie. Nederland heeft een nieuw verdienmodel nodig. De politiek lijkt zich daar niet druk over te maken, in tegenstelling tot het bedrijfsleven in Nederland. Die staan voor een enorme opgave. Economische en sociaaleconomische ontwikkelingen gaan razendsnel. Als je als ondernemer vandaag niet in staat bent je eigen disruptie te organiseren, dan is de kans echt heel klein dat jouw onderneming over tien jaar nog bestaat. Dus ja, het gaat op dit moment nog goed, maar hoe lang? En hoe lang blijft het overgrote deel van de Nederlandse bevolking nog gelukkig als er in een korte tijd zoveel verandert dat het onze maatschappij compleet ontwricht? We kunnen de tijd niet terugdraaien. We moeten door en hebben die stip op de horizon nodig om nieuw perspectief te bieden en de juiste keuzes te kunnen maken.

WE HEBBEN VISIE, DAADKRACHT EN LEF NODIG!Het wordt dus hoog tijd dat overheid en ondernemers samen strijden voor het behoud van het goede leven in ons land. Nederland heeft niets aan een overheid die niet op tijd meebeweegt en zelfs tegenwerkt door oude systemen geforceerd in stand te houden. Daarbij kijken we naar de verstikkende aanbestedingsregels, het inflexibele arbeidsrecht en de ouderwetse of zelfs afwezige financieringsmogelijkheden. Dit belemmert niet alleen het ondernemerschap van de toekomst, maar zelfs het ondernemen van vandaag.

Dus laten we afscheid nemen van deze achterhaalde systemen en investeren in de technologie, infrastructuur en de samenleving van de toekomst. Ik besef dat dit een enorme opgave is. De uitdagingen zijn namelijk zo groot, dat we zelfs een ander besluitvormingsmodel nodig hebben. We hebben eigenlijk geen tijd meer om te blijven polderen. We hebben een overheid met visie, daadkracht en lef nodig! En dat is wel een probleem. Want het zit niet in onze cultuur om te luisteren naar één leider. Dus hebben we inspiratie nodig: een visie die ons verbindt.

" HET WORDT HOOG TIJD DAT OVERHEID EN ONDERNEMERS SAMEN STRIJDEN VOOR HET BEHOUD VAN HET GOEDE LEVEN IN ONS LAND"

P

4

P

5

We zijn op dit moment al ooggetuigen van het ontstaan van een nieuwe werkelijkheid, aangejaagd door deze drie grote veranderingen:

ALLES WORDT DIGITAAL

Telemedicine, nanotechnologie, high tech food, 3D-printing, robotics, smart mobility, the internet of everything en sharing-platforms. Al deze technologische doorbraken zetten binnen nu en tien jaar de hele wereld op zijn kop. De ontwikkelingen van digitale technologie gaat zo snel dat het voor een individueel bedrijf nauwelijks nog bij te benen is. Innovatieve bedrijven zoeken dus steeds meer naar samenwerking en daarmee andere businessmodellen.

Meer samenwerking is ook nodig omdat ondernemingen steeds meer moeite hebben om nieuwe mensen met de juiste skills en/of talenten te vinden en te binden. Om te kunnen groeien zal een bedrijf dus ook haar afnemers en toeleveranciers enthousiast moeten maken om samen op te trekken. En dat kan alleen met een tot de verbeelding sprekende missie en een duidelijke visie. Bedrijven zijn steeds meer ‘purpose’ gedreven en niet alleen ‘profit’ gedreven.

De nieuwe welvaart creëren doe je namelijk samen. Zo wordt het steeds leuker om onderdeel te zijn van al die veranderingen die een positieve bijdrage leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van leven.

Want het zijn de mensen zelf die voor de vele grote doorbraken zullen zorgen, omdat zij massaal de beschikbare, betaalbare én gebruiksvriendelijke technologie gaan gebruiken. Het wordt steeds eenvoudiger om met elkaar complexe problemen op te lossen. Zo deel je in China met WeChat op je mobiele telefoon niet alleen informatie en foto’s, maar ook je ‘visitekaartje’. Vrijwel alles kent een QR-code. Je gebruikt WeChat om een gratis fiets te pakken en weer af te leveren op je eindbestemming, voor het bestellen en betalen van de trein, de taxi of Uber. Zelfs in een restaurant vind je een QR-code met een menukaart op tafel, bestel je digitaal je eten en wacht je tot iemand uit serveert. En ga zo maar door. De mobiele telefoon is vandaag hét voorbeeld van ‘the internet of things’. Alles wordt digitaal.

ALLES WAT GEEN WAARDE MEER TOEVOEGT, HOUDT OP TE BESTAAN

Het is van alle tijden: alles wat geen waarde toevoegt, houdt op te bestaan. Alleen zijn er nu wel erg veel traditionele systemen, producten en diensten die tegelijk hun waarde aan het verliezen zijn. Dat gaat in zo’n rap tempo dat we nauwelijks overzien wat dit allemaal betekent voor het leven zoals we dat vandaag kennen. Internet-shoppen zorgt voor lege winkelstraten, maar daarmee ook voor een nieuwe invulling: ruimte voor wonen, horeca en vrijetijdsbesteding. En wat gebeurt er met de banken als het gewone betalingsverkeer via cryptocurrency gaat lopen, de hypotheken worden overgenomen door bijvoorbeeld pensioenfondsen en ondernemers elkaar gaan financieren? Of als er geen leningen meer nodig zijn omdat het steeds meer om gebruik gaat en niet meer om bezit? En wat wordt de functie van een huisarts als Google de rol van de eerstelijns hulpverlener overneemt en alle beschikbare en digitale medische informatie leidt tot betere zorg op afstand?

Zelfs fossiele energie, waar onze huidige economie nog op gebouwd is, verliest in een rap tempo haar waarde. Wie investeert er vandaag nog in een nieuw olieplatform? De komende decennia zullen enorme reserves aan ‘fossiele waarden’ worden afgeschreven op de balansen van zowel ondernemingen als overheden. Het blijft namelijk gewoon in de bodem. En dat is maar goed ook. Wat de wereld in een zeer korte periode aan fossiele energie heeft verbruikt, heeft een enorme impact op diezelfde wereld. Onhoudbaar dus. We zijn het fossiele tijdperk alweer voorbij, ook al houden nog veel mensen krampachtig vast aan de veronderstelling dat het niet anders kan.

En tot slot de politiek. Als stemmen alleen nog maar proteststemmen zijn, omdat wij mensen het gevoel hebben dat de landelijke politiek niet bezig is met onze toekomst, dan betekent dat ook het einde van de politiek en het democratische stelsel zoals we dat vandaag kennen. De belangrijke thema’s als migratie, energie, water, klimaat, voedsel en mobiliteit gaan over de grenzen van onze partijpolitiek heen en zelfs ver over onze landsgrenzen.

Ik heb een positieve instelling. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat we de desastreuze gevolgen van onze oude economie op de leefbaarheid van onze aarde, nog net op tijd kunnen keren. Technisch gezien kunnen we het vandaag al oplossen. Dat we niet snel kunnen of willen veranderen ligt echt aan ons mensen zelf. Zo houden we met al onze subsidies op landbouw en fossiele brandstoffen systemen in stand die goed zijn voor de winsten van de grootste ondernemingen op deze aarde, maar niet goed zijn voor ons welzijn. En ook dat zal doorbroken worden! Of mensen het nu willen of niet, het gaat veranderen.

Veranderingen zijn onvermijdelijk 3

1. 2.P

6 7

P

KWALITEIT VAN LEVEN BELANGRIJKER DAN ECONOMISCHE GROEI

Steeds meer mensen op deze wereld zijn op zoek naar een beter leven in de stad, naar werk, naar meer gevarieerd eten, gezondheid en mobiliteit. Wereldwijd gezien migreren er elke dag honderdduizenden mensen naar de stad. Onomkeerbaar. Vandaag zijn er al ruim 30 grote wereldsteden; van Tokyo met 35 miljoen inwoners tot Manilla met meer dan 20 miljoen inwoners. Maar ook Seoul, Mumbai, New York en Calcutta doen mee. In 2030 woont 60% van alle mensen op aarde in metropolen. We kennen dan zelfs supersteden met meer dan 50 miljoen inwoners. Bijna allemaal steden die in een delta liggen. Deze delta’s zijn de metropolen van de toekomst. Zo heeft Shanghai City nu ongeveer 27 miljoen inwoners, maar de Yangtze River Delta, waar Shanghai onderdeel van is, telt ruim 65 miljoen mensen. Het is aaneengesloten grootstedelijk gebied waar stad en land elkaar afwisselen, maar waar het land steeds meer in de verdrukking komt. En steden beginnen te beseffen dat ze niet door kunnen gaan met het opofferen van het land rondom de stad. Want op het land wordt het voedsel voor de stad geproduceerd.

Het is dus het ommeland (green belt) dat integraal opgenomen zal moeten worden in de grootstedelijke ontwikke-lingen. In China zien we al een aantal grote steden die projectontwikkelaars en vastgoedondernemers stimuleren om te investeren in het ommeland: in grootschalige en professionele voesel-productie. De projectontwikkelaar in een nieuwe rol: verantwoordelijk voor voedselvoorziening.

Maar de steden worden ook de grootste aanjagers voor verduur-zaming en radicale innovaties. Voor technologische doorbraken. Lokale overheden kunnen en zullen hun steden steeds meer inzetten als proeftuin voor nieuwe technologie. Met een duidelijk doel: het oplossen van hun grote problemen met wonen, werken, de luchtkwaliteit, riool, water, energie, te weinig groen, mobiliteit en veilig en gezond voedsel. Want de inwoners van hun stad gaan eisen stellen. Mensen willen niet meer leven in de smog, en te veel geld betalen voor een klein appartement terwijl het stinkt naar het riool. Ook corruptie wordt niet meer geaccepteerd. De kwaliteit van leven wordt belangrijker dan economische groei!

Vandaag zien we dit al gebeuren. President Donald Trump kan het klimaatprobleem ontkennen, maar denk maar niet dat de bestuurders van een metropool als San Francisco of New York zich daar iets van aantrekken. Zelfs de oliestaat Texas is nu al één van de grootste leveranciers van windenergie ter wereld. Het is mede dankzij de visie van veel steden dat de weg die zij zijn ingeslagen naar verduurzaming en de circulaire economie niet meer te stoppen is. Datzelfde gebeurt in India, in China, in Japan en zelfs in Rusland en Turkije. En ook in Nederland. Terwijl onze overheid zich nog steeds inzet voor meer asfalt, wil Amsterdam investeren in slimme mobiliteit. De afstand tussen wat steden belangrijk vinden en waar de landelijke overheid in wil investeren, wordt steeds groter.

Zo was dus de 19e eeuw de eeuw van de keizerrijken. De 20ste eeuw was de eeuw van de landen en nationale staten. De 21ste eeuw wordt de eeuw van de steden. En daarmee de eeuw van de consument. Het is de logica van drie eeuwen ontwikkeling: alles wat geen waarde toevoegt óf niet transparant is, zal uiteindelijk verdwijnen...

Investeren in het creëren van nieuwe waarde

Deze grote veranderingen leveren ook inspiratie en inzichten op om beleid en/of bedrijfsstrategie aan te passen. Het zet aan tot het creëren van nieuwe waarde en daarmee het perspectief voor mensen. Als de toekomst steeds duidelijker wordt, wat houdt ons dan tegen om daar actief in mee te gaan?

4

" DE AFSTAND TUSSEN WAT STEDEN BELANGRIJK VINDEN EN WAAR DE LANDELIJKE OVERHEID IN WIL INVESTEREN, WORDT STEEDS GROTER"3.

Neem telemedicine. Als de patiënt tegenwoordig via zijn of haar mobiele telefoon een hartfilmpje kan opsturen naar de specialist en de juiste diagnose en behandeling digitaal ontvangt, kunnen dergelijke nieuwe toepassingen dan ook niet de constant stijgende ziektekosten een keer doorbreken?

Waarom bieden we nog bepaalde opleidingen aan, terwijl we weten dat deze beroepen aan het verdwijnen zijn? Weten we vandaag wel zeker dat wat de huisartsen in opleiding leren, nog wel voorziet in de benodigde kennis dan wel hulpvraag over 10 jaar?

Kijk ook eens naar de onbegrensde mogelijkheden van energiebesparing! Het is grote onzin als we de toekomst van energieproductie en -distributie

proberen te voorspellen op basis van de huidige gegevens over het gebruik van energie. Met een kleine investering kan de data van bestaande klimaatinstallaties in bijvoorbeeld kantoren gekoppeld worden aan nieuwe cloud-oplossingen. Slimme algoritmes zorgen voor een besparing van 25 tot 50% op het gebruik van gas voor het verwarmen van gebouwen. Binnen een paar maanden! Bij grootschalige toepassing van dergelijk oplossingen levert dat minimaal een besparing van 25% gas op, wat gelijk staat aan 137 Petajoule oftewel ruim 38 miljard Kilowattuur. Dat is gelijk aan de elektriciteitsproductie van de vijf kolencentrales in Nederland! Dus wat houdt ons tegen om hier beleid op te voeren? En wat gebeurt er als we door data weten wanneer mijn buurman energie nodig heeft en

ik dat gewoon aan hem kan leveren, in plaats van mijn stroom voor een laag tarief terug te moeten leveren aan het centrale energienet? Moeten we dan nog steeds voor miljarden ons huidige energienet aanpassen?

Het is zelfs de vraag of alle financiële aannames voor de energietransitie nog wel kloppen. Met de huidige rekenmodellen is het gebruik van energie, de behoefte aan voedsel of de beschikbaarheid van drinkwater eigenlijk nauwelijks meer te voorspellen. We zullen echt rekening moeten houden met doorbraaktechnologieën, de mogelijkheden van big data, het ontstaan van de deeleconomie en het besef bij de ‘gewone’ mensen dat het anders moet! En het wordt anders!

P

9

P

8

Dé Succesfactor:

integraal denken in oplossingen

De metropolen staan vandaag al voor enorme uitdagingen en die worden de komende jaren alleen maar groter. Steeds meer mensen trekken van het platteland naar de stad. Als de bestuurders die uitdagingen het hoofd willen bieden, dan zullen ze integraal moeten denken in hun oplossingen.

INNOVATIEF EN TOONAANGEVEND IN DUURZAAMHEIDNederland loopt voorop met de integrale aanpak van problemen. We zijn efficiënt en doelmatig en we zijn innovatief en toonaangevend op het gebied van duurzaamheid. We zijn ook een land dat zijn inkomsten voor een groot deel uit export haalt. Waar je ook bent in de wereld, overal kom je Nederlanders tegen. Veel Nederlandse bedrijven zijn marktleider in een nichemarkt en daardoor vaak internationaal zeer actief. Deze ondernemingen hebben, ondanks crises, globalisering en stevige concurrentie, door specialisatie en diversificatie hun business verder uitgebouwd binnen kleinere en afgebakende delen van de markt met minder hevige concurrentie. Maar het speelveld verandert! Consumenten vragen steeds meer maatwerk, eerlijke en lokale producten, vers en niet voorverpakt, kwaliteit, gebruiksvriendelijk en duurzaam... Ze zijn op zoek naar de ondernemers met het juiste verhaal. Het marktleiderschap in de nichemarkten van vandaag kan een sleutelpositie betekenen in de nieuwe en duurzame wereldeconomie van morgen. We hebben als land veel potentie om in deze nieuwe wereld een belangrijke speler te worden!

5

Metropool Singapore

WIJ ZIJN DE GROENSTE STAD TER WERELDNederland is - als we het op wereldschaal bekijken - een metropool in een rivierdelta. We zijn klein als land, maar groot als stad. Dus waarom zouden we ons willen meten met landen als China, Japan, Brazilië of de Verenigde Staten? We kunnen ons veel beter meten met metropolen als Guangzhou, Tokyo, Rio de Janeiro of New York. Dan hebben we echt een verhaal! We hebben een heel rijke geschiedenis van urbanisatie. We hebben altijd moeten leven met het water. Stad en land zijn integraal ontwikkeld met een verdicht netwerk en infrastructuur aan wegen, energie, water en IT. De metropool Nederland is een voorbeeld: een duurzame stad in een delta. We zijn vandaag de groenste stad ter wereld!

HIER LIGT EEN KANS VOOR NEDERLANDNederland kan een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van duurzame grootstedelijke delta's. We zijn een voorbeeld voor alle grote metropolen. Wij hebben mooie, sociale en groene woon- en werkomgevingen. Waar mensen bekend zijn met preventieve gezondheid en ouderen langer thuis kunnen blijven wonen. Waar slimme logistieke systemen ontwikkeld zijn in een historisch gegroeide gebouwde omgeving. Waar decentrale energie-oplossingen worden toegepast en afvalwater onder andere wordt hergebruikt voor het produceren van lokaal geteeld voedsel. Waar smart grids al jaren worden toegepast in bijvoorbeeld de glastuinbouw en steeds meer warmtenetten ontstaan. Nederland kan nieuw toekomstperspectief creëren voor ons land als de groenste ‘stad’ van de wereld.

P

10

P

11

STIMULEREN VAN DE ONTWIKKELING VAN INTEGRALE OPLOSSINGENDit kunnen we niet alleen. Nederland moet samenwerken met andere metropolen. Samen met de andere metropolen stimuleren we de ontwikkeling van integrale oplossingen, het ontstaan van nieuwe businessmodellen en het creëren van de juiste randvoorwaarden.

Aan de hand van Nederlandse icoonprojecten laten we zien dat we de technologische kennis in huis hebben én kunnen toepassen. Met elkaar kunnen we oplossingen creëren die er echt toe doen, die het verschil maken. Gebaseerd op een

toekomstvisie. We kunnen gericht werken aan het creëren van ons eigen klimaat. Een klimaat waar onze gezondheid, gevoel van comfort en veiligheid, de natuur, ons voedsel en het gebruik van energie en water met elkaar in balans zijn. Waar we kunnen groeien als mens, zowel persoonlijk als zakelijk. Waar winst maken niet een doel op zich is, maar een middel om te groeien. Waar het draait om welzijn in plaats van welvaart. Waar we investeren in nieuwe mogelijkheden. Een nieuw economisch perspectief door de groeiende metropolen te helpen met hun grote uitdagingen, door te investeren in mensen, door samen te werken.

" NEDERLAND KAN ZICH VEEL BETER METEN MET METROPOLEN ALS GUANGZHOU, TOKYO, RIO DE JANEIRO OF NEW YORK"

Metropool Tokyo

EXCELLENT OP ÉÉN THEMAOp dit moment is de benodigde kennis en kunde vaak wel aanwezig, maar te versnipperd. Ons topsectorenbeleid, hoe goed bedoeld ook, werkt daar in zekere zin aan mee. Echte innovatie vindt plaats op de grenzen van sectoren. Het Nederlandse innovatiebeleid zou zich juist daarop moeten richten! Als het ons lukt om gezamenlijk te bouwen aan Nederland als een duurzame stad in de delta en als we allerlei technologische innovaties hierop richten, over de grenzen van topsectoren heen, integraliteit stimulerend, dan zijn we uniek in de wereld. Dan hebben we internationaal een positie waarmee we kunnen excelleren. En zijn wij een voorbeeld waar andere metropolen van willen leren. Zo maken we internationaal een statement en zijn we excellent op één thema: het creëren van groene, gezonde en duurzame steden in delta’s.

P

13

P

12

Eén visie, één gezamenlijke ambitie;

wie doet mee?

Ik zoek medestanders om het gedachtegoed rondom de Sustainable Urban Delta verder te ontwikkelen en uit te dragen. Het gaat niet om de naam, maar om het verhaal dat er achter zit. Om de integrale oplossingen die nodig zijn voor al die sterk groeiende metropolen in de wereld. Het gaat om de kwaliteiten die wij als Nederland hebben om problemen creatief en integraal op te lossen en aan te pakken. Om het feit dat Nederland zelf al eeuwen de signatuur heeft van een grote stad, gelegen in een delta. Waar stad en land al decennia verweven zijn en heeft gezorgd voor het creëren van sociale coherentie, voor werkgelegenheid en economische groei. We kennen vandaag al talrijke voorbeelden van allerlei cross­sectorale verbindingen en hebben als land al de eerste stappen naar een circulaire economie gezet.

6

Als een metropool als Singapore de ambitie kan uitspreken om de groenste stad ter wereld te worden, dan kunnen wij dat zeker! Wij zijn vandaag al de groenste stad ter wereld! En vanuit dat perspectief ook onderscheidend genoeg om dat internationaal veel sterker uit te dragen. Nederland verder te ontwikkelen als één grote proeftuin en ‘living lab’, verbinding te zoeken met de grote metropolen in deze wereld en daarmee nieuwe economische waarde voor Nederland te creëren!

Om dit te bereiken zullen we dus samen:

één visie moeten ontwikkelen op de internationale positionering van ons land dat inspireert en verbindt. Waar overheid, ondernemers, onderwijs én burgers een bijdrage aan kunnen leveren.

verbinding moeten zoeken met andere metropolen in de wereld. Investeren in het bouwen van duurzame relaties door samen met deze metropolen integrale oplossingen te bedenken voor één van de vele uitdagingen waar zij voor staan.

de metropolen helpen bij het implementeren van de technische en sociale innovaties en Nederland blijvend ontwikkelen als een permanente proeftuin.

1. 2. 3.

P

14

P

15

MEINY PRINS ­ PERSOONLIJK

" EEN VISIE DIE VERBINDT EN INSPIREERT, DIE EEN AMBITIE UITSTRAALT, NEDERLAND INTERNATIONAAL OP DE KAART ZET ÉN NIEUW PERSPECTIEF BIEDT VOOR ONS ALLEMAAL"PERSOONLIJKDit document is een white paper, een e-book of een handleiding ... Het maakt eigenlijk niet zoveel uit, zolang de betekenis van het verhaal van de Sustainable Urban Delta maar duidelijk wordt. Dit document is bedoeld om te inspireren. Om u, onze overheid, topsectoren, brancheorganisaties en misschien ook de ondernemende bewoners van dit land, aan te zetten tot het bundelen van de grote hoeveelheid aan versnipperde initiatieven die ons land kent. Samen te werken aan één aansprekende, herkenbare en ambitieuze missie voor Nederland. Met als doel nieuw perspectief te bieden. Door als land zelf een voorbeeld te zijn van een duurzame samenleving in grootstedelijk gebied. Internationaal de verbinding te zoeken, nieuwe economische waarde te creëren, talent aan te trekken en een welvarend land te kunnen blijven.

Ik heb de afgelopen jaren het verhaal van de ‘Sustainable Urban Delta’ met veel enthousiasme en overtuiging mogen delen met heel veel mensen.

Het avontuur begon met de uitnodiging om een bijdrage te leveren aan de Verwey-Jonker/SER lezing op 11 oktober 2012 met als thema ‘Goed leven in crisistijd, hoe doen we dat?’

Ik heb toen het verhaal van de ‘Sustainable Urban Delta’ voor het eerst opgeschreven. Daarna mocht ik er nog een keer over vertellen tijdens het 10-jarig jubileumcongres van MVO Nederland op 30 januari 2014 in het bijzijn van Z.M. Koning Willem-Alexander. Het verhaal werd vervolgens met veel enthousiasme opgepakt door de Topsectoren Water en Energie en verder uitgewerkt in hun internationaliseringsagenda. Topsector Energie heeft samen met de FME (ondernemersorganisatie voor de technologische industrie) het concept van de Sustainable Urban Delta uitgebreid gepresenteerd tijdens de Hannover Messe in Frankfurt op 10 april 2014. Er was veel belangstelling en de buitenlandse pers meldde dat Nederland laat zien dat het over de kennis, innovaties en ervaring beschikt om complexe vraagstukken in grootstedelijke gebieden effectief op te lossen.

P

17

P

16

Het thema is verder uitgewerkt door het Ministerie van Buitenland-se Zaken en Holland Branding als input voor het brandboek richting alle Nederlandse ambassades. Door het NWP (Netherlands Water Partnership) en de consul-generaal van Kaapstad op een inspirerende wijze gepresenteerd tijdens een economische missie van Nederland naar Zuid-Afrika in 2015. Ook in San Francisco zijn er bijeenkomsten georganiseerd geweest rondom dit thema.

En ik mocht de inleiding verzorgen tijdens de opening van de Innovation Expo 2016 bij EYE in Amsterdam met als thema Sustainable Urban Delta. De minis-ter-president Mark Rutte opende de Expo. Er werden allerlei slimme, integrale oplossingen getoond op het gebied van energie, water, wonen, mobiliteit en voedsel. Een mooie gelegenheid om de minister-president persoonlijk te vragen achter de missie van de Sustainable Urban Delta te gaan staan :-) In 2016 werd het verhaal van de Sustainable Urban Delta opgenomen in het NL Next Level

programma van VNO NCW, MKB Nederland en LTO. Het programma was en is bedoeld om richting te geven aan de plannen van het nieuwe kabinet om een beter Nederland te kunnen bouwen - welvarend, duurzaam en met kansen voor iedereen.

En vandaag mag ik - op uitnodiging van het ministerie van Buitenlandse Zaken - samen met een mooie groep specialisten op het gebied van branding, onderdeel zijn van de adviescommissie voor de nieuwe Holland Branding. Het initiatief om te werken aan een nieuwe positi-onering voor Nederland werd ook aangegeven in het adviesrapport “Team Nederland: samen sterker in de wereld’. Dit rapport is nog in opdracht van de Dutch Trade & Investment Board (publiek-private samenwerkingsverband van het kabinet op het gebied van interna-tionaal ondernemen) gerealiseerd door een speciale stuurgroep onder leiding van Chris Buijink en gepresenteerd aan het kabinet in april 2017. Hierin wordt ook opgeroepen tot het voeren van één merkstrategie voor Nederland:

“Ons land ontbeert één duidelijke visie om ons succesvol te kunnen positioneren!”

Ik ben natuurlijk ontzettend blij met al deze bewegingen! Ik wilde vooral inspireren en had dit niet voorzien. Maar al deze interesse maakt één ding heel duidelijk: ik ben niet de enige in Nederland die behoefte heeft aan een concrete en gedurfde visie op de toekomst van ons land. Een visie die verbindt en inspireert, die een ambitie uitstraalt, Nederland internationaal op de kaart zet en nieuw perspectief biedt voor ons allemaal.

Ik heb de afgelopen jaren concrete voorbeelden gezocht om het verhaal van de Sustainable Urban Delta in te kleuren. Referenties maken namelijk het verhaal en zorgen er ook voor dat de ondernemers achter deze projecten vindbaar zijn. Aantonen, inspireren en in gesprek komen. De voorbeelden op de website sustainableurbandelta.com gaan dus niet alleen over ‘alleen’ water of ‘alleen’ energie, maar over ‘cross-overs’. Zoals energie uit

water, of wonen op het water, of energieopwekking uit ‘asfalt’. Daar is Nederland goed in. En er zijn nog zoveel meer voorbeelden te bedenken, want het gaat ook om het creëren van sociale cohesie, van zelfstandig opererende en hechte leefgemeenschappen, over gezond, veilig en actief ouder worden, over kennis, betrokkenheid en creativiteit. Over een gezonde bodem en het creëren van een gezond en groen klimaat. De beschikbare voorbeelden hebben al tot een aantal concrete vragen van buitenlandse en in het buitenland opererende architecten en projectontwikkelaars geleid en voor nieuwe, inspirerende ontmoetingen gezorgd. Het wordt dus ook in het buitenland herkend: Nederland kan met al zijn kennis en kunde veel betekenen bij grootstedelijke ontwikkelingen.

En met alle voorbeelden die er nu al zijn, besef ik heel goed dat er veel meer mogelijk is! Zelfs met de wetenschap dat Nederland nog steeds verslaafd is aan aardgas, subsidie nog te veel wordt ingezet als behoud van bestaande markten en multina-tionals nog te veel de landelijke politiek bepalen. Ik geloof dat dit doorbroken kan worden met een eenduidige visie op een nieuwe wereld waar steden het voor het zeggen krijgen en de aanjagers worden van het ontstaan van een groene, gezonde en circulaire samenleving. En waarin Nederland het beste te bieden heeft.

Meiny Prins

" OP NAAR EEN NIEUWE WERELD WAAR STEDEN HET VOOR HET ZEGGEN KRIJGEN EN DE AANJAGERS WORDEN VAN HET ONTSTAAN VAN EEN GROENE, GEZONDE EN CIRCULAIRE SAMENLEVING"

P

19

P

18

DANK JE WELIk wil mijn collega’s bij Priva, die hebben meegelezen, heel erg bedanken voor de mooie en zinvolle suggesties. Ik wil Rob van Mil van Stijlmeesters bedanken voor zijn input en het helpen ordenen van de eerste grote hoeveelheden tekst en Annemarie van Oorschot van VNO NCW en Erika Koehler van het Ministerie van Buitenlandse Zaken bedanken voor hun constructieve feedback. Ook Imagro wil ik bedanken voor zowel hun enthousiasme over dit concept, hun inhoudelijke bijdrage als ook de mooie vormgeving.

INSPIRATIEOok ik ben geïnspireerd door de vele buitenlandse reizen en mensen die ik heb gesproken, maar ook door de boeken ‘De wereld breekt open’ en ‘Metamorfose’ van Wim de Ridder en het boek ‘Humanification’ van Christian Kromme.

Verder is internet een dankbare bron van informatie geweest met interessante verhalen zoals deze te vinden zijn op onder andere www.graylinegroup.com en www.theguardian.com met het artikel Two billion more people will live in cities by 2035 van Alejandro Aravena. Maar ook de websites van het CBS en de EIA geeft interessante informatie.

Daarnaast is veel informatie terug te vinden op de website ‘sustainableurbandelta.com’. Deze website is bedoeld om een aanzet te geven tot het laten zien van concrete projecten in Nederland op het gebied van allerlei integrale oplossingen voor grootstedelijke uitdagingen.

P

20

Sustainable Urban DeltaEén visie op de toekomst van Nederland als de groenste stad ter wereld