Studiegids 2016_2017 HBO Boekhouden.pdf

²

STUDIEGIDS

HBO5 BOEKHOUDEN CVO COOVI

HBO5 Boekhouden – Studiegids 2016-17

2

INHOUDSOPGAVE

DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFO p. 3

1.1 Voor wie?

1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen

1.3 Visie van de opleiding

1.4 Wat is HBO5?

1.5 Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus

DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA p. 5

2.1 Structuur van de opleiding

2.2 Modeltraject

2.3 Doorstroommogelijkheden

DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE p. 7

3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?

3.2 Gecombineerd onderwijs

3.3 Inschrijven

3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding

3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC

3.6 Voorzieningen

3.7 Nog een vraag?

DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO p. 10


3

DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFORMATIE

1.1 Voor wie?

De HBO5-opleiding Boekhouden richt zich voornamelijk tot schoolverlaters, secundair en

eerstejaars bachelor, werkzoekenden of werkenden die willen doorgroeien.

Zo kan je:

• Werken en studeren combineren;

• Eerder verworven competenties en/of kwalificaties valideren in een diploma;

• De sprong die je net iets te hoog vindt om ineens een bacheloropleiding te

halen, stapsgewijs doorlopen via de opleidingsladder.

1.1.1 Toelatingsvoorwaarden

Om toegelaten te worden tot de HBO5-opleiding Boekhouden, moet je beschikken over

een diploma secundair onderwijs, een diploma van het hoger onderwijs of een

gelijkwaardig verklaard diploma. Wie geen van deze studiebewijzen behaald heeft en

ten minste 18 jaar is, moet slagen voor een toelatingsproef om zich te mogen

inschrijven.

1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen

1.2.1 Beroepsprofiel

Je houdt van cijfers, zaken doen of in het bedrijfsleven te staan? Je wilt als boekhouder

aan de slag bij een grote onderneming of KMO, een bank, in de verzekeringssector, een

boekhoudkantoor of een revisor? Misschien werk je liever zelfstandig als boekhouder –

fiscalist of belastingconsulent? Of kijk je uit naar een boeiende job met

verantwoordelijkheid? Met het diploma van graduaat Boekhouden kan je dan

verschillende kanten uit.

1.2.2 Doelstellingen

Boekhouder is nog steeds een veelgevraagd beroep, waardoor boeiende jobs oningevuld

blijven. Het werkveld is constant op zoek naar goed opgeleide boekhouders. Deze

opleiding komt hieraan tegemoet door een praktisch gericht programma aan te bieden.

Het diploma geeft je toegang tot de ingangsprocedures aan het Beroepsinstituut voor

Boekhouders en Fiscalisten (BIBF), evenals die van het Instituut van de Accountants en

de Belastingconsulenten (IAB).


4

1.3 Visie van de opleiding

Wanneer je je inschrijft in de HBO5-opleiding Boekhouden aan CVO COOVI, stap je niet

alleen een opleiding binnen, maar ook een school en een centrum met een visie en een

missie. De missietekst van CVO COOVI kan je nalezen op

coovi.be/volwassenenonderwijs/visie.

1.4 Wat is HBO5?

HBO5 is de afkorting van ‘Hoger Beroepsonderwijs’. Dit professioneel gerichte

opleidingsniveau situeert zich tussen het secundair onderwijs (niveau 4) en de

professionele bachelor (niveau 6). Een HBO5-opleiding geeft de kans om met een

relatief korte opleiding een hogere beroepskwalificatie te verkrijgen. Het behaalde

diploma is een ‘graduaat’.

Een HBO5-opleiding is zeer praktijkgericht en bereidt voor op de uitoefening van een

beroep. Daarnaast is ze gericht op de doorstroom naar het hoger onderwijs, met name

naar een professionele bachelor.

Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus

De Erasmushogeschool Brussel en de GO! instellingen CVO COOVI (Brussel), CVO VOLT

(Leuven-Landen-Tienen) en Busleyden Atheneum (Mechelen-Jette) vormen sinds 2013

het samenwerkingsverband HBO5-Erasmus. Concreet werkt men onder meer samen op

het vlak van organisatie van onderwijs en kwaliteitszorg, dienstverlening aan en

begeleiding van cursisten, gebruik van infrastructuur en ICT en inzetbaarheid en

professionalisering van het personeel. In CVO COOVI biedt HBO5-Erasmus volgende

opleidingen aan:

• Boekhouden

• Cosmetische wetenschappen

• Hotel- en cateringmanagement

• Informatica

• Marketing

• Openbare besturen

• Syndicaal werk

• Winkelmanagement


5

DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA

2.1 Structuur van de opleiding

De HBO5-opleiding Boekhouden is een modulaire opleiding van 1440 lestijden. De

modules kunnen los van elkaar gevolgd worden, op je eigen tempo. Als je alle modules

succesvol hebt doorlopen, behaal je het diploma van Gegradueerde Boekhouden.

Hieronder vind je het structuurschema van de opleiding. Hierin staan de verschillende

modules vermeld met telkens een aanduiding van het aantal lestijden.

Het structuurschema van de opleiding is opgebouwd a.d.h.v. verschillende clusters:

• Basistechnieken

• Vennootschapsboekhouden

• Wetgeving en personenbelasting

• Financiën

• Controle

• Management en organisatie

• Projectwerk

2.2 Modeltraject

De HBO5-opleiding Boekhouden stelt een modeltraject voorop. Het modeltraject werd

ontwikkeld vanuit volgtijdelijkheid en evenwichtige semesterindeling. Studielast wordt

op die wijze evenwichtig gespreid over de hele opleiding en de graduele opbouw van

competenties en attitudes wordt verzekerd.


6

Afhankelijk van je eigen mogelijkheden en situatie blijft het dankzij de modulaire

organisatie echter mogelijk om af te wijken van het modeltraject. Indien gewenst kan je

dus zelf een afwijkende leerroute uitstippelen. Je kan ook zelf het tempo bepalen

waarmee je het (model)traject afwerkt. Het traject kan gespreid worden over een

langere periode, maar kan ook versneld worden gevolgd. Het versnelde traject vraagt

wel een intensievere tijdsinvestering en werkhouding. De trajectbegeleider van de

opleiding (zie deel 3) kan jou in elke situatie helpen bij het vinden van het meest

geschikte traject.

Jaar 1 : Basis dubbel boekhouden – Aanvullend dubbel boekhouden – Financiële algebra

– Vennootschapsrecht – Vennootschapsbelasting – Kostprijsberekening

Jaar 2: Vennootschapsboekhouden – Sociale wetgeving – Burgerlijk-,handels- en

economisch recht – Personenbelasting - Bank- en beurswezen – BTW – Consolidatie

Jaar 3: Kostenbeleid en budgettering – Financiële analyse - Project – Audit – Organisatie

en communicatie – Computerboekhouden

2.3 Doorstroommogelijkheden

Met het HBO5-diploma Boekhouden kan je – indien je dit wenst – via een verkort traject

een professionele bachelor aan een hogeschool behalen. De Erasmushogeschool Brussel

heeft hiervoor programma’s ontwikkeld.

Wil je na deze opleiding doorstromen naar een professionele bachelor, dan werken we

graag met jou een vervolgtraject op maat uit.


7

DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE

3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?

De opleiding wordt aangeboden door het centrum voor volwassenenonderwijs (CVO)

COOVI. CVO COOVI ligt op een groene campus in Anderlecht, die gemakkelijk te

bereiken is met de wagen of met het openbaar vervoer. Meer informatie m.b.t. de

bereikbaarheid vind je op de website.

De opleiding wordt aangeboden in avondonderwijs en op zaterdag. Het uurrooster van

de opleiding vind je terug op de website. De lessen vinden plaats op weekavonden en op

zaterdagvoormiddag.

3.2 Gecombineerd onderwijs

Bijna alle modules worden in gecombineerd onderwijs aangeboden. Gecombineerd

onderwijs is een combinatie van contacturen en afstandsonderwijs. De opleiding maakt

voor het afstandsonderwijs gebruik van de elektronische leeromgeving Smartschool.

Via Smartschool stellen lectoren de nodige documenten ter beschikking, worden

oefeningen aangeboden via leerpaden, wiki, discussiefora, enz … Deze digitale

leeromgeving biedt heel wat mogelijkheden in functie van competentiegericht en

vernieuwend leren.

3.3 Inschrijven

Inschrijven kan via het secretariaat. Bij inschrijving betaal je met bancontact of met

opleidingscheques (www.vdab.be/opleidingscheques). Breng bij inschrijving zeker een

kopie mee van je behaalde diploma en je identiteitskaart. Onder bepaalde voorwaarden

kan je ook vrijgesteld worden van de betaling van het inschrijvingsgeld. Informatie m.b.t.

de openingsuren van het secretariaat alsook informatie m.b.t. de inschrijvingsgelden,…

vind je op de website van CVO COOVI.

3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding

De opleiding beschikt over een taalcoach die door elke cursist vrijblijvend gecontacteerd

kan worden voor extra taalondersteuning. De taalcoach heeft spreekuur op de campus

na afspraak. Wens je je taalvaardigheid bij te spijkeren of wens je hulp bij specifieke

taalgerelateerde zaken? Vraag vrijblijvend meer informatie op het centrumsecretariaat

of aan de trajectbegeleider van de opleiding.


8

Heb je nood aan extra studiebegeleiding? Of wens je af te wijken van het modeltraject

en heb je vragen bij het zelf samen stellen van een individueel leertraject? Vragen m.b.t.

extra ondersteuningsmaatregelen en trajectbegeleiding kunnen na afspraak steeds

besproken worden met de trajectbegeleider van de opleiding.

3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC

Je kan je opleiding versnellen via erkenning van eerder verworven kwalificaties (EVK)

en/of eerder verworven competenties (EVC). Met de juiste kwalificaties en

competenties kan je vrijstellingen bekomen.

Een eerder verworven kwalificatie (EVK) is elk binnenlands of buitenlands studiebewijs

dat aangeeft dat een formeel leertraject met goed gevolg werd doorlopen. Je moet dus

een examen hebben afgelegd dat resulteerde in een formeel studiebewijs.

Een eerder verworven competentie (EVC) is het geheel van kennis, inzicht, vaardigheden

en attitudes verworven door middel van leerprocessen die niet met een studiebewijs

werden bekrachtigd. Zo kan je relevante beroepservaring inbrengen om een vrijstelling

aan te vragen.

Vrijstellingen op basis van EVK of EVC verkrijg je niet zomaar. Bij een EVK-procedure

worden je reeds behaalde kwalificaties vergeleken met de inhoud van de HBO5-

opleiding. Bij een EVC-procedure worden je eventuele eerder verworven competenties

aan een onderzoek onderworpen.

Het EVK/EVC-beleid van het centrum staat omschreven in het centrumreglement (terug

te vinden op de website). De trajectbegeleider bewaakt het correct verloop van de

aanvraagprocedure EVC/EVK. De modulefiches (zie deel 4) kunnen richtinggevend zijn bij

het opstellen van je aanvraagdossier.

3.6 Voorzieningen

3.6.1 Professionele en nieuwe infrastructuur

Een grondige renovatie op de campus COOVI zorgde voor een nieuwe drive en

gloednieuwe of vernieuwde infrastructuur voor het centrum.

De lokalen van de opleiding bevinden zich in gebouw 5 van de campus. De recent

gerenoveerde klaslokalen zijn voorzien van alle nodige uitrusting zoals een whiteboard

en meubilair dat voldoende flexibel is om verschillende didactische werkvormen toe te

passen. Elk lokaal is uitgerust met een Smartboard, een handig multimedia bord dat

interactief en vernieuwend onderwijs mogelijk maakt.

Het centrum beschikt over een open leercentrum (OLC). Dit is een speciaal uitgerust

lokaal met PC’s, internetaansluiting en software waar je als cursist, al dan niet onder


9

begeleiding, zelfstandig kunt werken. Je kan er zelfstandig oefenen, taken maken,

gebruik maken van didactisch materiaal en software die jou kan ondersteunen in je

leerproces. Het reglement en de openingsuren van het OLC vind je op de website.

Het studentenrestaurant free-flow wordt dagelijks tijdens de lunch opengesteld voor

alle cursisten, lesgevers en personeel van de verschillende onderwijsinstellingen die

huisvesten op de campus.

De COOVItaria, een cafetaria met winkeltje, is dagelijks open in de namiddag en ’s

avonds. Hier kunnen cursisten, lesgevers en personeel terecht voor koffie of andere

dranken, een snelle hap en kanten klare maaltijden. Ook worden huisgemaakte

producten verkocht van de opleidingen Bakkerij, Slagerij, Kok en Brouwerij.

Op de campus vind je ook de nieuwe keukentoren. Dit architecturaal hoogstandje van 60

meter hoog is een opeenstapeling van hypermoderne lokalen en leskeukens. Op de 12de

verdieping vind je een panoramisch restaurant waar iedereen mits tijdige reservatie kan

genieten van een gastronomisch diner van 4 gangen met aangepaste wijnen voor een

voordelige prijs. Reserveren kan via de website.

De campus ligt in een groen park met vijver en bankjes, waar het vooral bij mooi weer

goed vertoeven is. Er is ook een zwembad, waar op vertoon van je cursistenkaart aan

democratische prijzen gezwommen kan worden.

3.7 Nog een vraag?

Hebt je na het lezen van deze studiegids - vademecum nog specifieke vragen omtrent

het centrum of de opleiding? Kijk dan zeker ook op de website (www.coovi.be/cvo) van

het centrum. Je vindt er de meest recente en actuele informatie terug.

Uiteraard staan ook onze secretariaatsmedewerkers altijd voor je klaar om je te helpen

met al uw vragen en om u alle nodige informatie te verstrekken:

Centrumsecretariaat:

Gebouw 5 – 1ste verdiep

Emile Gryzonlaan 5

1070 Anderlecht

+32 (0)25 26 51 00

[email protected]


10

DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO

Hier vind je per module een modulefiche met extra modulespecifieke informatie.

MODULECODE MODULENAAM PAGINA

A1 Basis dubbel boekhouden 11

A2 Aanvullend dubbel boekhouden 13

A3 Computerboekhouden 15

A4 BTW 17

B1 Vennootschapsrecht 20

B2 Vennootschapsboekhouden 22

B3 Vennootschapsbelasting 24

C1 Sociale wetgeving 27

C2 Personenbelasting 29

C3 Burgerlijk, handels- en economisch recht 32

D1 Bank- en beurswezen 34

D2 Financiële algebra 38

E1 Financiële analyse 40

E2 Audit 43

E3 Kostprijsberekening 45

E4 Consolidatie 47

F1 Kostenbeleid en budgettering 49

F2 Organisatie en communicatie 52

G1 Projectwerk 55


11

Leerinhouden

-De boekhouding : begrip, functies, wetgeving, soorten volgens de grootte van de

onderneming.

- Basisbegrippen boekhouding: de inventaris, het vermogen, de balans,

balansrekeningen, resultatenrekeningen, journaal en grootboek, proef- en saldibalans,

algemeen rekeningstelsel.

- Studie van de commerciële activiteiten: aan- en verkoopdocumenten, BTW,

boekhoudkundige registratie aankoop en verkoop van handelsgoederen en diensten

en diverse goederen (incl. kortingen en kosten), aankoop in en verkoop aan het

buitenland, voorraadwijziging.

-Studie van de financiële activiteiten: beschikbare waarden, intresten, financiële

kortingen, vreemde valuta.

- Studie van de personeelskosten: bezoldigingen, voorschotten, sociaal secretariaat.

- Studie van de tussenpersonen: commissionair, makelaar, concessionaris,

handelsvertegenwoordiger, handelsagent.

- Studie van de wisselbrief: betaal- en kredietinstrument, boekhoudkundige

verwerking.

-Studie van de activa: oprichtingskosten, immateriële vaste activa, materiële vaste

activa, financiële vaste activa, vorderingen, voorraden en bestellingen in uitvoering,

geldbeleggingen, liquide middelen.

Doelstellingen

De module basis dubbel boekhouden betekent voor de cursist een eerste

kennismaking met de registratietechnieken van de ondernemingsverrichtingen.

Het doel is de cursist het systeem van het dubbel boekhouden te leren toepassen.

Inzicht en kennis in verband met de basiswet wordt verstrekt en de techniek van

het dubbel boekhouden wordt geleidelijk aan aangeleerd.

Begincompetenties Geen voorkennis vereist.

Eindcompetenties

De cursist kent op het einde van deze module de boekingsregels en kan ze

toepassen.

Hij kan commerciële documenten begrijpen, opstellen en boekhoudkundig

verwerken.

Literatuur

Algemeen boekhouden

Christine Van Liedekerke, Guy Walraevens

ISBN9789045549354

Uitgeverij De Boeck

Gecombineerd

onderwijs Afstands- en contactlessen

Didactische

werkvormen

Doceren

Onderwijsleergesprek (vraag en antwoordgesprek)

Groepsdiscussie/probleemoplossende gesprekken

Parallel groepswerk

Practicum

Demonstratie en oefening

Modulefiche Basis dubbel boekhouden

HBO5 BOEKHOUDEN


12

Opdrachten.

Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen

Digitale werkvormen: Wiki – taken/oefeningen – forum

Studiemateriaal

Handboek Boekhouden.

Dubbel boekhouden Basisbeginselen

3de herwerkte druk

Erik De Lembre, Patricia Everaert en Jan Verhoeye

Uitgeverij Intersentia

ISBN 9789400003811

Website Nationale Bank van België

Evaluatie

Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van de

vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student kan en eventueel

kan er worden bijgestuurd.

Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.

Bij elke afstand les wordt er feed back gegeven

Aantal Lestijden 120 lestijden

Startvoorwaarden

In het bezit van door het decreet voorgeschreven studiebewijzen.

Studenten niet in het bezit van zo’n studiebewijs, indien ze slagen in een

toelatingsproef

Lector Guido Van Schoor


13

Leerinhouden

• Grondige herhaling van de basiskennis van boekhouden

• Uitdieping van de actiefrekeningen klasse 2, 3, 4 en 5

• Uitdieping van de passiefrekening klasse 1 en klasse 4

• Voorstelling van een jaarrekening

• Boekingen die verband houden met de afsluiting van het boekjaar

• Het opstellen van een jaarrekening

• Juridische aspecten van de boekhouding, de uitvoeringsbesluiten,

internationale richtlijnen en standaarden

Doelstellingen

• Kennismaken met de uitgebreide registratietechnieken van de

ondernemingsverrichtingen

• Jaarrekening opstellen

& Inzicht in de eindejaarsverrichtingen

Begincompetenties • De kennis uit de module basis dubbel boekhouden

Eindcompetenties

• Kennis van balansrubrieken uitdiepen

• Het boekjaar afsluiten en regularisaties uitvoeren

• Een jaarrekening opstellen

• De juridische aspecten van de boekhouding uitdiepen met aandacht voor de

uitvoeringsbesluiten en internationale richtlijnen en standaarden

Literatuur

• Websites :

- Commissie voor boekhoudkundige normen (CBN) : www.cnc-cbn.be/nl

- Belgisch Staatsblad : www.ejustice.just.fgov.be/tsv_pub/index_n.htm

- KMO cockpit (de 100 meest gevraagde journaalposten) :

www.kmocockpit.be/

Gecombineerd

onderwijs

• Afstands- en contactlessen

Didactische

werkvormen

• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis door

opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving

• Doceren

• Demonstratie

• Onderwijsleer- en klasgesprek

• Groepsdiscussie/probleemoplossend gesprek

• Begrijpen van juridische teksten

• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken

• Zin voor samenwerking

• Kritisch vermogen ontwikkelen

• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen

• De leerstof wordt door de leerkracht aangebracht. Daarna kunnen de

Modulefiche Aanvullend dubbel boekhouden

HBO5 BOEKHOUDEN


14

cursisten de oefeningen oplossen onder begeleiding van de leerkracht

• Oplossen van cases

• Digitale wervormen: taken – forum – documenten

Studiemateriaal

� Handboek Boekhouden, Deel 4: Grondige studie van de jaarrekening naar

Belgisch recht, Prof.dr Erik De Lembre, Wolters Plantyn

• Handboek Boekhouden, Deel 3, Prof.dr Erik De Lembre, Wolters Plantyn

Evaluatie

• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van de

vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student kan en

eventueel kan er worden bijgestuurd.

• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.

• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden

• De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les

meegedeeld.

Aantal Lestijden • 120 lestijden waarvan 30 % in afstandsonderwijs.

Startvoorwaarden • Attest Basis Dubbel Boekhouden

Lector • Geert Claes


15

Leerinhouden

De cursist kan :

• basisbestanden aanmaken, opvragen en wijzigen

• aan- en verkoopfacturen boeken a.d.h.v. documenten

• financiële verrichtingen registreren op basis van documenten

• diverse verrichtingen boeken

• BTW-aangifte en wettelijke documenten afdrukken

• afsluitwerkzaamheden verrichten

Doelstellingen

• De cursist leert een volledige boekhouding op computer uit te voeren a.d.h.v.

het boekhoudpakket “Exact Online”.

Begincompetenties De kennis uit de module “basis dubbel boekhouden”.

Eindcompetenties • Praktijkgericht inzicht i.v.m. de werkwijze en het ingeven van diverse

documenten.

Literatuur

Handboek “Boekhouden op computer met Exact Online” met geïntegreerde

casestudy

Auteur : Dirk Maesen

Uitgeverij De Boeck

Gecombineerd

onderwijs

Afstands- en contactlessen

Didactische

werkvormen



• Doceren

• Demonstreren

• Practicum






• Digitale werkvormen: taken/oefeningen - forum

Studiemateriaal

Handboek “Boekhouden op computer met Exact Online” met geïntegreerde

casestudy

Auteur : Dirk Maesen

Uitgeverij De Boeck

Programma online : Exact Online

Modulefiche Computerboekhouden

BOEKHOUDEN


16

Evaluatie




• Op het einde van de module volgt een schriftelijk examen, in de vorm van een

eindopdracht (praktisch examen)


De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les

meegedeeld.


Startvoorwaarden Attest “basis dubbel boekhouden”.

Lector Linda Van Leuven (tevens werkzaam op een boekhoudafdeling in een KMO

zodat praktijkgerichtheid gewaarborgd is)


17

Leerinhouden

Wat betreft de leerinhoud verwijs ik in eerste instantie naar het leerplan van HBO 5

Boekhouden, hetgeen jullie terug vinden op het elektronisch leerplatform

(smartschool op CVO COOVI).

Hierna volgt echter een beknopt overzicht van de leerinhoud van de module BTW:

• Inleidende begrippen en het begrip belastingplichtige

• De belastbare handelingen: de levering van goederen, de dienstverstrekking, de

invoer en de intracommunautaire verwerving

• De belastbare handelingen: de plaatsbepaling en het tijdstip

• De vrijgestelde handelingen (of “Welke handelingen worden niet belast?”)

• De voldoeningsplicht (of “Wie moet de btw doorstorten of daadwerkelijk betalen aan

de btw-administratie?”)

• De maatstaf van heffing (of “Waarop berekenen we de BTW?”)

• Recht op aftrek en de herzieningen ervan

• Tarieven

• De verplichtingen inzake BTW

Doelstellingen

• De student kan in eigen woorden de begrippen uit de BTW uitleggen.

• De student kan een (gestructureerde) analyse maken van de diverse

belastbare handelingen (o.a. plaatsbepaling, tijdstip, vrijstelling, etc.).

• De student kan op zelfstandige wijze een BTW-aangifte invullen.

• De student kan de meest voorkomende praktijkscenario’s inzake BTW op

zelfstandige wijze analyseren.

Begincompetenties Geen specifieke voorkennis vereist, doch notie van boekhouden is een pluspunt

Eindcompetenties

Hierbij verwijs ik in eerste instantie naar de algemene doelstellingen opgenomen in

het leerplan:

“ De cursist

• kan het principe van de BTW verklaren

• weet door wie BTW is verschuldigd (belastingplichtige)

• kan de ‘Maatstaf van Heffing’ berekenen (wanneer is BTW verschuldigd, wanneer

niet?) (Belastbare handeling - vrijstelling)

• weet waar en wanneer BTW is verschuldigd (Plaats van handeling)

• kent de administratieve verplichtingen en kan ze vervullen

• kan de diverse BTW-formulieren invullen en toelichten”

Literatuur

� Ruysschaert, S., Vanheuverzwijn, C., De Vroe, R., 2015. Praktisch BTW-recht,

Uitgeverij De Boeck, Berchem.

� Wille, P., Borger, F., Govers M., 2015. Handboek BTW, Uitgeverij Intersentia,

Antwerpen.

� Vervoort, J., 2015. Basiscursus btw, Uitgeverij fiscaal informatief, Wevelgem.

Modulefiche BTW

BOEKHOUDEN


18

Gecombineerd

onderwijs

Afstands- en contactlessen.

Didactische

werkvormen

• Interactieve hoor- en werkcolleges: theorieën, (praktijk)voorbeelden en

(praktijk)oefeningen wisselen elkaar af gedurende de lesperiodes.

• Doceren

• Demonstreren

• Onderwijs-, klas- en leergesprek

• Groepsdicussie

• Parallel groepswerk

• Zelfstudie van theorie en oefeningen

• Digitaal wervormen: leerpaden – Wiki – Taken/oefeningen - forum

Studiemateriaal

• Powerpointpresentaties (beschikbaar via het elektronisch leerplatform)

� Ruysschaert, S., Vanheuverzwijn, C., De Vroe, R., 2015. Praktisch BTW-recht,

Uitgeverij De Boeck, Berchem.

Evaluatie

• Schriftelijk eindexamen: 70% van de punten

• Permanente evaluatie:

30% van de punten met betrekking tot de geëvalueerde toetsen

en/of opdrachten gekoppeld aan de afstandslessen


Startvoorwaarden Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden voor HBO

Lector Bart Leyman


19

Leerinhouden

• De vennootschap in het algemeen (begrip en soorten)

• De naamloze vennootschap

• De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

• De coöperatieve vennootschap

• De vennootschap onder firma

• De gewone commanditaire vennootschap

• De commanditaire vennootschap op aandelen

• De vennootschap met sociaal oogmerk

• Omzetting, fusie en splitsing van vennootschappen

• Inbreng van een algemeenheid of van een handelstak

• Tijdelijke handelsvereniging en handelsvereniging bij wijze van deelneming

• Verspreiding van de jaarrekening

Doelstellingen

• Inzicht en kennis verwerven in de structuur, de organisatie en de werking van

de vennootschapsvormen.

• Wegwijs raken in de vennootschapswetgeving

• Verwerven van een duurzame juridische woordenschat

• Juridische teksten begrijpen en raadplegen

Begincompetenties

• Inzicht en kennis verwerven in de structuur, de organisatie en de werking van

de vennootschapsvormen.

• Wegwijs raken in de vennootschapswetgeving

• Verwerven van een duurzame juridische woordenschat

• Juridische teksten begrijpen en raadplegen

Eindcompetenties








Literatuur

• Vennootschaprecht toegepast

R. Smits en J.P. Vincke


• Praktisch vennootschapsrecht

De Graeve, J. Roodhooft, B. Windey

Uitgeverij De Boeck

Gecombineerd

onderwijs


Modulefiche Vennootschapsrecht

BOEKHOUDEN


20

Didactische

werkvormen



• Doceren

• Demonstreren

• Analyse beeldmateriaal

• Onderwijs-, klas- en leergesprek

• Groepsdiscussie


• Krantenanalyse






• Digitale werkvorm: Wiki - taken

Studiemateriaal

• Vennootschapsrecht in België

H. De Muynck

Uitg. Academia Press

ISBN 978-90-382-1418-4

• PC/internet

Evaluatie







meegedeeld.


Startvoorwaarden

• Basis dubbel boekhouden

• Aanvullend dubbel boekhouden


Lector Elke Van der Heyden


21

Leerinhouden

1. Keuze tussen eenmanszaak en vennootschap

2. Boekhoudkundige verwerking van de oprichting

3. Boekhoudkundige verwerking van het opvragen van gelden

4. Boekhoudkundige verwerking van vervroegde stortingen

5. Boekhoudkundige verwerking van in gebreke gestelde aandeelhouders

6. Boekhoudkundige verwerking van kapitaalwijzigingen

7. Boekhoudkundige verwerking van obligatieleningen

8. Boekhoudkundige verwerking van de winstverdeling

9. Boekhoudkundige verwerking van de vereffening van een vennootschap

10. Het opmaken van een financieel plan

11. Het opmaken en neerleggen van een jaarrekening

Doelstellingen

• Alle levensfases van een onderneming boekhoudkundig leren verwerken

• Inzicht en kennis betreffende de wettelijke vereisten worden summier door

de leerkracht aangebracht.

Begincompetenties • De kennis uit de module basis dubbel boekhouden en aanvullend dubbel

boekhouden

Eindcompetenties

• De verschillende levensfasen van de vennootschap boekhoudkundig

verwerken

• Een financieel plan opmaken

• Kapitaalswijzigingen boekhoudkundig verwerken

• Jaarrekeningen opmaken en neerleggen (verschillende vormen en

verplichtingen)

• Het resultaat verwerken

De vereffening van een vennootschap boekhoudkundig verwerken

Literatuur

Gecombineerd


Didactische

werkvormen



• Doceren

• Demonstreren

• Onderwijs- en klasgesprek

• Groepsdiscussie

• Practicum



• Digitale werkvormen: leerpaden – taken/oefeningen - forum

Modulefiche Vennootschapsboekhouden

BOEKHOUDEN


22

Studiemateriaal

� Handboek Boekhouden, Deel 4: Grondige studie van de jaarrekening naar

Belgisch recht, Prof.dr Erik De Lembre, Wolters Plantyn

Evaluatie


• Tussentijdse evaluatie door opdrachten in de klas.


meegedeeld.


Startvoorwaarden

• Attest Basis Dubbel Boekhouden

• Attest Aanvullend Dubbel Boekhouden



23

Leerinhouden

• Wie is onderworpen aan de vennootschapsbelasting �

rechtspersoonlijkheid, fiscale woonplaats België, exploitatie van een

onderneming

• Aangifteprocedure in de vennootschapsbelasting � aanslagjaar, boekjaar,

aangifteformulier en verplichte bijlagen, elektronisch aangifte

vennootschapsbelasting, aangifte termijn, geldigheid en bewijskracht van

aangifte, sancties aangifte,

• Boekhoudrecht en vennootschapsrecht versus fiscaal recht

• Vaststelling van de belastbare grondslag � indeling winst volgens

bestemming, belastbare basis via de acht bewerkingen en synthese

• Aftrekbare beroepskosten (o.a. onroerend goed, leningen, bezoldigingen,

afschrijvingen, commissies, geheime commissielonen) � band met

maatschappelijk doel van de vennootschap (statutair doel), overlopende

rekening.

• Belastbare reserves �beweging van de belastbare reserves,

herwaarderingsmeerwaarde, overdragen winst en/of verlies, verdeling

winst door algemene vergadering, onzichtbare reserves

(afschrijvingsexcedenten) rechtstreeks in kosten geboekte activa,

belastbare waardeverminderingen, onderwaardering voorraad en

vorderingen, gratis verworven activa, overwaarderingen passiva),

aanpassing van de begintoestand (meerwaarde op aandelen, meerwaarde

personenwagens, terugneming van belaste waardeverminderingen op

aandelen, tax shelter

• Vrijgestelde reserves � waardeverminderingen op handelsvorderingen,

voorzieningen voor risico’s en kosten, herwaarderingsmeerwaarden,

gespreid te belasten meerwaarde, meerwaarden op bedrijfsvoertuigen en

op binnen-/zeeschepen

• Verworpen uitgaven � niet aftrekbare belastingen, geldboeten,

autokosten, receptiekosten, relatiegeschenken, restaurantkosten, niet

specifieke beroepskledij (eventueel voordeel alle aard), minderwaarden en

waardevermindering aandelen, sociale voordelen, liberaliteiten (giften)

• Uitgekeerde dividenden (gedecreteerd), roerende voorheffingen (moeder-

dochter richtlijn), en tarieven roerende voorheffing

• Eerste bewerking � negatief/positief fiscaal resultaat

• Tweede bewerking � tonnagetax, uitsplitsing winst naar oorsprong

(waaronder verliescompensatie)

• Derde bewerking � aftrek van niet belastbare bestanddelen

• Vierde bewerking � aftrek van DBI en VRI

• Vijfde bewerking � aftrek van octrooi-inkomsten

• Zesde bewerking � notionele intrest aftrek

• Zevende bewerking � aftrek vorige verliezen

• Achtste bewerking � investeringsaftrek

• Negende bewerking � overdraagbare aftrek voor risicokapitaal.

• Tarief van de vennootschapsbelasting

• Verrekeningen van voorheffingen en voorafbetalingen

Modulefiche Vennootschapsbelasting

BOEKHOUDEN


24

Doelstellingen

• De student is in staat om op zelfstandige basis vanuit de jaarrekening een

aangifte in te vullen.

• De student kan in eigen woorden begrippen uit de

vennootschapsbelasting beschrijven.

• De student kan fiscale vraagstukken omtrent vennootschapsbelasting

analyseren en een oplossing aanreiken aan de hand van de voorhanden

zijnde studiematerialen.

• De student heeft inzicht in de bepaling van de fiscale belastbare winst.

• De student kan de invloed van een boekhoudkundige wijziging vertalen

naar de fiscale aangifte.

Begincompetenties • Geen voorkennis vereist, doch notie van boekhouden en

vennootschapsrecht is een pluspunt

Eindcompetenties

• Basisbegrippen van de vennootschapsbelasting

• Link met Boekhoudrecht en Vennootschapsrecht

• Invullen van een eenvoudige aangifte vennootschapsbelasting

Literatuur

• Fiscoloog – Fiscale Koerier- Algemeen Fiscaal Tijdschrift (AFT) - TFR

• Tijdschrift Creatief Boekhouden van Kluwer

• Pacioli (zie Site BIBF)

• Site BIBF/ Site IAB

• Trends-Tendance

• Vervoort, J. (2015) Vennootschapsbelasting 2015-2016. Uitgeverij Fiscaal

Informatief

• www.fisconetplus.be

• Portaalsite FOD Financiën

Gecombineerd

onderwijs • Afstands- en contactlessen

Didactische

werkvormen



• Doceren

• Demonstreren

• Onderwijs- en klasgesprek

• Groepsdiscussie

• Practicum





• Interactieve hoor- en werkcolleges: theorieën, (praktijk)voorbeelden en

(praktijk)oefeningen wisselen elkaar af gedurende de lesperiodes.

• Zelfstudie van theorie en oefeningen Relevante informatie zelfstandig

opzoeken en beoordelen

• Behandelen van cases

• Digitale werkvormen: taken/oefeningen – forum - documenten

Studiemateriaal

• Handboek: Praktisch vennootschapsbelasting

• Auteur: Wim Van Kerckhove

• ISBN 978 90 455 3002 4 (opgelet : ieder jaar een bijgewerkte uitgave !).

• € 35


25

• Uitgeverij: De Boeck

•

Evaluatie







meegedeeld.

Aantal Lestijden • 80 lestijden waarvan 35 % afstandsonderwijs.

Startvoorwaarden • Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden voor HBO



26

Leerinhouden

• Collectieve arbeidsverhoudingen

• De arbeidsovereenkomst

o Inleiding (rechtsgeldigheid, soorten,…)

o Verplichtingen van de partijen

o Proefbeding

o Oorzaken van schorsing

o Einde van de overeenkomst

• Tijdelijke arbeid, uitzendarbeid, ter beschikking stellen van werknemers

• De arbeidsreglementering

• De sociale zekerheid

• De wet op de arbeidsongevallen

• Het sociaal secretariaat

• De oplossing van geschillen (uitbreiding)

• Het sociaal statuut van zelfstandigen (uitbreiding)

• De administratieve formaliteiten van de werkgever (uitbreiding)

• De sociale balans (uitbreiding)

Doelstellingen

De cursist krijgt een inzicht in de geldende reglementering en wederzijdse

rechten en plichten van de werkgevers en werknemers en dit zowel bij de

totstandkoming van de arbeidsovereenkomst als tijdens de lopende duur en bij

de beëindiging van de overeenkomst.

De cursist krijgt inzicht in de diverse sectoren van de sociale zekerheid.

Begincompetenties Er is geen specifieke voorkennis vereist wat betreft sociale wetgeving.

Een grondige kennis van de Nederlandse taal is wel vereist.

Eindcompetenties

Praktijkgericht inzicht en kennis in verband met de essentie van de sociale

wetgeving wordt aangeleerd.

De cursist heeft op het einde van deze module een duurzame sociaal-

juridische kennis i.v.m. het vakgebied verworven en kan deze in de praktijk

toepassen.

Literatuur

Praktisch sociaal recht van F. D’Hertefelt en L.Laurysens – Uitgeverij De

Boeck

Gecombineerd

onderwijs


Modulefiche Sociale Wetgeving

BOEKHOUDEN


27

Didactische

werkvormen

● Doceren

● Doceren

● Analyse beeldmateriaal

● Aanschouwen

● Onderwijs-, klas- en leergesprek

● Groepsdiscussie

● Procesevaluatie

● Parallel groepswerk

● Zelfstandig leren

● Digitale werkvormen: leerpaden – Wiki – taken/oefeningen - forum

Studiemateriaal

De cursisten beschikken over een handboek.

Rekenmachine.

Jaaragenda.

Evaluatie




• Peerevaluatie




meegedeeld.


Startvoorwaarden Er is geen specifieke voorkennis vereist, wat betreft sociale wetgeving

Lector Jan Billiet


28

Leerinhouden

• Inleidende begrippen � Rijksinwoners, wereldwijd inkomen,

progressieve belasting, belastbaar tijdperk en aanslagjaar,

individuele/gemeenschappelijke aanslag (gehuwden, wettelijke

samenwonenden, alleenstaanden), kinderen, decumul,

aangiftetermijn, kladversie versus definitieve aangifte

• Vak I � bankrekening, telefoonnummer

• Vak II � persoonlijke gegevens en gezinslasten (basisbedrag

belastingsvrije som, verhoging zware handicap, verhoging

kinderen ten laste en/of jonger dan 3 jaar, verhoging voor opvang

bejaarden en andere personen ten laste, verhoging alleenstaande

met kinderlast, aanrekening van de belastingsvrije som,

terugbetaalbaar belastingskrediet voor kinderlast)

• Vak III � onroerende inkomsten (kadastraal inkomen, brutohuur,

verandering eigenaar, eigen woning, verhuurde en niet

verhuurde gebouwen in België en buitenland)

• Vak IV � bezoldiging werknemers (omschrijving, eigenlijke

bezoldigingen, vrijgestelde bezoldigingen (kost eigen aan

werkgever, werkgeversbijdrage woon-werkverkeer), niet

recurrente resultaatsgebonden voordelen, andere vrijgestelde

inkomsten, tarief, loonfiche, voordelen alle aard,

opzeggingsvergoedingen, vervroegd vakantiegeld,

aandelenopties, vervangingsinkomsten, niet ingehouden

persoonlijke sociale bijdrage, beroepskosten (forfaitair of

werkelijk), huwelijksquotiënt)

• Vak V � pensioenen (wettelijke, groepsverzekeringen,

levensverzekering, pensioensparen, taks op langetermijnsparen

• Vak VI � ontvangen onderhoudsuitkeringen

• Vak VII � inkomsten van kapitalen en roerende goederen

• Vak VIII � vorige verliezen en aftrekbare bestedingen

• Vak IX � interesten en kapitaalaflossingen van leningen en

schulden, individuele levensverzekeringen e.d.

• Vak X en XI: uitgaven die recht geven op

belastingverminderingen, belastingkrediet voor winwin-leningen.

• Vak XII : voorafbetalingen

• Vak XIV: rekeningen in het buitenland en juridische constructies.

• Vak XV: beroep en ondernemingsnummer

• Vak XVI : diverse inkomsten

• Vak XVII: bedrijfsleiders (categorieën, attractiebeginsel,

Modulefiche Personenbelasting

BOEKHOUDEN


29

huurherkwalificatie)

• Vak XVIII: winsten

• Vak XIX : baten

• Vorige beroepswerkzaamheid en meehelpende echtgen.

Doelstellingen

• De student is in staat om op zelfstandige basis een aangifte PB in

te vullen.

• De student kan in eigen woorden begrippen uit de PB

beschrijven.

• De student kan fiscale vraagstukken omtrent de PB analyseren en

een oplossing aanreiken aan de hand van de voorhanden zijnde

studiematerialen.

• De student heeft inzicht in de PB wetgeving en deze kunnen

interpreteren/uitleggen

Begincompetenties • Geen voorkennis vereist

Eindcompetenties

• Basisbegrippen van de vennootschapsbelasting

• Link met Boekhoudrecht en Vennootschapsrecht

• Invullen van een eenvoudige aangifte vennootschapsbelasting

Literatuur

• Fiscoloog – Fiscale Koerier- Algemeen Fiscaal Tijdschrift (AFT) -

TFR

• Tijdschrift Creatief Boekhouden van Kluwer

• Pacioli (zie Site BIBF)

• Site BIBF/ Site IAB

• Trends-Tendance

• Vervoort, J. (2015) Personenbelasting 2014-2015. Uitgeverij

fiscaal informatief.

• www.fisconetplus.be

• Fiscale kengetallen (www.kmo-cockpit.be)

• Portaalsite FOD Financiën

Gecombineerd

onderwijs

• Afstands- en contactlessen

Didactische

werkvormen

• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn

kennis door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving





• Doceren

• Demonstratie


• Groepsdiscussie

• Practicum


30


• Cases

• Digitale werkvormen: taken/oefeningen – forum - documenten

Studiemateriaal

• Uitgeverij De Boeck – Praktisch personenbelasting.

o Schooljaar 2015-2016 : editie 2015 (aanslagjaar 2014)

o Auteur: Sophie Hugelier

o Kostprijs : 32,- Euro

Evaluatie

• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling

gehouden van de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te

stellen wat de student kan en eventueel kan er worden

bijgestuurd.



• De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden

de eerste les meegedeeld.

Aantal Lestijden • 80 lestijden waarvan 8 % afstandsonderwijs.

Startvoorwaarden • Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden voor HBO



31

Leerinhouden

• Huwelijksvermogensstelsels

• Zakenrecht: goederen, eigendom, vruchtgebruik

• Erfrecht: wettelijk erfrecht, testamenten

• Verbintenissenrecht: begrip, bronnen, modaliteiten, gevolgen,

tenietgaan, bewijs

• Gebruikelijke contracten: koopcontract, handelshuurovereenkomst,

verzekeringscontract, opstellen van eenvoudige contracten

• Zekerheden: borgstelling, inpandgeving, hypotheek, voorrechten

• Gerechtelijk akkoord en faillissement

• Wet op de koophandel

o Handelaar

o Daden van koophandel

o Verplichtingen van een handelaar

• Consumentenrecht

o Begrip en toepassingsgebied

o Verkoop op afbetaling

o Huurkoop

• Wet op de handelspraktijken

• Vestigingswet

Doelstellingen

Inzicht verwerven in de verschillende juridische aspecten uit het burgerlijk

recht en het handelsrecht die betrekking hebben op het werkterrein van de

boekhouder

Begincompetenties Geen

Eindcompetenties

• De voor de boekhouder relevante juridische begrippen kennen op het vlak van

verbintenissenrecht, huwelijksvermogenstelsels, zakenrecht, gerechtelijk

akkoord en faillissement, wet op koophandel, consumentenrecht, wet op de

handelspraktijken, erfrecht, vestigingswet en verzekeringen

• De verschillende wetboeken raadplegen en interpreteren.

• Cases oplossen en de oplossing toelichten.

Literatuur • Budget en recht (niet verplicht)

Gecombineerd

onderwijs


Modulefiche : Burgerlijk-, Handels- en economisch recht

BOEKHOUDEN


32

Didactische

werkvormen







• Doceren

• Demonstreren

• Onderwijsleer-, klasgesprek

• Groepsdiscussie


• practicum


• Digitale werkvormen: leerpaden – taken/oefeningen - forum

Studiemateriaal

• Burgerlijk recht, handelsrecht en economisch recht, Harald De Muynck,

Academia Press Gent

• Wetboeken burgerlijk recht, handelsrecht, wetboek van koophandel en wet op

de handelspraktijken

• Aanvullende nota’s en kopies

Evaluatie







meegedeeld.


Startvoorwaarden Geen



33

Leerinhouden

• Deel 1: het bankwezen

- Begrip bank

- Ontstaan en ontwikkeling van de banken

- Ontstaan en ontwikkeling van het geldwezen

- De functies van de financiële instellingen: intermediatie- ,

looptijdtransformatie- en betaalfunctie

- De verschillende soorten rekeningen

- Indeling van de financiële instellingen in België:

a) Positieverwervende en kredietverlenende financiële instellingen

b) Instellingen die via risicodragend kapitaal participeren in

ondernemingen: zakenbanken en portefeuillemaatschappijen

c) De institutionele beleggers:

Verzekeringsmaatschappijen,

Wettelijke pensioenstelsel, extralegale pensioenen en

gemeenschappelijke beleggingsfondsen

d) De monetaire overheid:

De centrale bank(ECB)

Commissie voor banken financiewezen

Het herdisconterings- en waarborginstituut

Het Belgisch-Luxemburgs Instituut voor de Wissel

Het Rentefonds

De Belgische Vereniging der Banken

- Rendabiliteit, Liquiditeit en Solvabiliteit in de F.I.

- De deelmarkten van de geldmarkt:

a) De gewaarborgde daggeldmarkt

b) De markt voor schatkistcertificaten

c) De interbankenmarkt

d) De markt voor het privaatdisconto

- Kredietverlening aan particulieren en vennootschappen:

a) Kortlopende kredieten

b) Voorschotkredieten: kaskredieten en straightloans

c) Disconto-kredieten: cedenten- en leveranciersdisconto

d) Acceptkredieten

e) Persoonlijke leningen en kredieten op afbetaling

- Langlopende kredieten:

a) Hypothecaire leningen

b) Investeringskredieten

c) Uitvoerkredieten

Modulefiche Bank & Beurs

BOEKHOUDEN


34

• Deel 2: het beurswezen

- Aandelen:

a) Omschrijving

b) Rechten van de aandeelhouders

c) Het rendement

d) Het risico

e) De soorten

f) De waardering

g) Verbonden voordelen

- Obligatieleningen

a) Omschrijving

b) Rechten

c) Het rendement

d) Het risico

e) De soorten

f) De vervoegde terugbetaling

g) De waardering

- Schatkistcertificaten

a) Omschrijving

b) De primaire markt

c) De secundaire markt

- Kas- en spaarbons

a) Omschrijving

b) Verhandelbaarheid

c) varianten

- Staatsbons

- Verzekeringsbons

- Instellingen van collectieve beleggingen

a) Omschrijving

b) Voordelen

c) Soorten volgens juridisch-fiscaal standpunt

d) Soorten volgens de aard van de beleggingen

e) De prijzen van deelbewijzen

f) Verbonden kosten

- Pensioensparen

a) Omschrijving

b) Methoden: collectieve, individuele en spaarverzekering

c) Voorwaarden

d) Fiscale kenmerken

e) Rendement

- Vastgoedcertificaten

a) Omschrijving

b) Kenmerken

c) Soorten: leasing en huur

- Afgeleide of derivatieve producten:

a) Futures

b) Opties


35

c) Swaps

- De Beurs

a) MIFID-richtlijn

b) Structuur en organisatie van de Belgische secundaire markten

c) De markten van de effectenbeurs van Brussel

d) De beursindexen

Doelstellingen

• Inzicht verwerven in het economisch belang en de juridische omkadering van

het Belgische (en internationaal) banken beurswezen

• Hij verwerft kennis op het vlak van de verschillende betaalmiddelen,

kredietvormen en beleggingsproducten

Begincompetenties Geen specifieke voorkennis vereist

Eindcompetenties

• De cursist moet de verschillende betaalmiddelen, kredietvormen en

beleggingsproducten kunnen beoordelen en gebruiken

• Leergierigheid ontwikkelen om te verbreden en te verdiepen in deze materie

• Zelfstandig opzoeken van informatie

• Hanteren van documenten

• Sociale en communicatieve vaardigheden

• Vaardigheden in het zien van details

• Omgaan met vertrouwelijke informatie

• Ontwikkelen van een zorg voor kwaliteit door nauwkeurig en oplettend te

werken

Literatuur

• Geld- en Financiewezen van M. Dombrecht, D.Heremans, S.Plasschaert en

J.Vanneste – Standaard Uitgeverij MIM

• Bank- en beurs binnenste buiten

K.Bellon, E.Koolen, K.Van Tenderloo, J. Vanneste

Uitgeverij De Boeck

• Beleggingsleer

S.De Ruyter, J. Van Doorslaer

Uitgeverij De Boeck

• Beleggingswezen in België

H. De Muynck

Uitgeverij Academia Press

• Betalingsmiddelen in België

H. De Muynck


Gecombineerd

onderwijs


Didactische

werkvormen

• Doceren

• Demonstratie

• Vertonen/analyse beeldmateriaal

• Aanschouwen

• Leergesprek

• Klasgesprek


36

• Groepsdiscussie

• Individueel werk – opzoekingen internet

• Informatievergaring bij banken en verzekeringen

• Enquëte

• Zelfstandig leren

• Wiki-opdrachten (afstandsonderwijs)

• Forum

• Documenten

Cursistenbegeleiding

• Ervaringsuitwisseling in groep

• Opvolging en begeleiding van de informatievergarende opdrachten

• Vraagstellingen in de les of via e-mail

Studiemateriaal

• Bank- en Beurswezen in België van Harald De Muynck – Academia Press

ISBN 978-90-382-1099-5

• De Tijd

Evaluatie




• De vaardigheden worden tijdens de oefeningen procesmatig geëvalueerd




meegedeeld en besproken aan de hand van de richtlijnenbundel.


Startvoorwaarden Geen

Lector Michel Borremans


37

Leerinhouden

• Herhaling basisregels algebra

• Intrestberekening :

- Enkelvoudige interest : slotwaarde, afgeleide formules

- Samengestelde intrest : slotwaarde, afgeleide formules , gelijkwaardige

rentevoeten

• Annuïteiten : kunnen berekenen van :

- dadelijk ingaande postnumerando

- dadelijk ingande prenumerando

- vervroegde en uitgestelde

annuïteiten

• Disconto :

- handelsdisconto en samengesteld disconto kunnen berekenen

• Groeperen van kapitalen :

- de gemiddelde vervaldag kunnen berekenen

- de bepaalde vervaldag kunnen berekenen

• Leningen :

- leningen met eenmalige terugbetaling van het kapitaal

- leningen met constante aflossing van het kapitaal

- leningen met constante termijnen

- vervroegde terugbetaling

Doelstellingen

De cursist leert wiskundige formules toepassen in diverse financiële situaties :

- Intrestberekening

- Discontoberekening

- Groeperen van kapitalen

- annuiteiten

- leningen

Begincompetenties

• basiskennis algebra van niveau lager secundair onderwijs moet latent aanwezig

zijn ;

• kunnen werken met zakrekenmachine

Eindcompetenties

• leerinhouden in praktijksituaties kunnen toepassen ;

• accuratesse : erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak

nauwkeurig te voltooien ;

• resultaatgerichtheid : gedreven naar einddoel van de activiteit toewerken ;

• zelfstandigheid en zin voor initiatief :

zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven aanpakken

Literatuur

zelf geschreven cursus

Modulefiche Financiële Algebra

BOEKHOUDEN


38

Gecombineerd


Didactische

werkvormen

• Doceren

• Aanschouwen/demonstratie


• Groepsdiscussie

• procesevaluatie

• Parallel groepsgesprek


• Digitale werkvormen: leerpad – Wiki – taken/oefeningen - forum

Studiemateriaal

Zakrekenmachine met minimaal vereiste bewerkingen : machten, logaritmen,

vierkantswortel

Evaluatie




• Peerevaluatie




meegedeeld.


Startvoorwaarden Er is geen specifieke voorkennis vereist, wat betreft financiële algebra

Lector Jan Billiet


39

Leerinhouden

• De jaarrekening: begrip, publicatieverplichting en indeling

• Herschikking van de balans en resultatenrekening

• Horizontale en verticale analyse

• Nettothesaurie en cash flow

• Liquiditeitsanalyse met inbegrip van de omloopsnelheden

• Solvabiliteitcoëfficiënten

• Rendabiliteit van de verschillende vermogens met inbegrip van de

financiële hefboom

• Bruto toegevoegde waarde, waaronder de berekening van de

productiviteit

Doelstellingen

• Inzicht verwerven in de methoden om de informatie opgenomen in de

jaarrekening te interpreteren en analyseren

• Aanleren tot het formuleren van voorstellen naar de bedrijfsleiding ter

verbetering van het resultaat

Begincompetenties

• Inzicht verwerven in de methoden om de informatie opgenomen in de

jaarrekening te interpreteren en analyseren

• Aanleren tot het formuleren van voorstellen naar de bedrijfsleiding ter

verbetering van het resultaat

Eindcompetenties

• Bereken en interpreteren van de verschillende financiële kerngetallen

• In staat zijn voorstellen te formuleren indien het resultaat moet

bijgestuurd worden

• Accuratesse: binnen de voorgeschreven tijd een analyse nauwkeurig

voltooien

• Resultaatgerichtheid: naar het einddoel toewerken en zich niet laten

afleiden door details

• Zelfstandigheid


• Zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid

• Kwaliteitszorg: nauwkeurig en oplettend werken en geen fouten

maken

• Analytisch en kritisch vermogen ontwikkelen

• Relevante informatie opzoeken en beoordelen


• Docent brengt de theorie aan (ex-cathedra), waarbij inzicht en kennis van de

analyse van de jaarrekening geleidelijk wordt aangeleerd op een concentrische

wijze.

• Aan de hand van de jaarrekening van een bel20-genoteerd bedrijf,

Modulefiche FINANCIELE ANALYSE

BOEKHOUDEN


40

gepubliceerd bij de balanscentrale van de nationale bank van België, word de

financiële ratio’s klassikaal berekend en geanalyseerd.

• Daarna wordt er geoefend door zelf berekeningen en analyse te maken van

een zelf gekozen onderneming. Om tenslotte autonoom tot het formuleren

van conclusies en aanbevelingen te komen

Literatuur

• De jaarrekening van de onderneming van L. Uytterschaut – Standaard

Uitgeverij MIM

• Wat zegt de jaarrekening? Van D.W. Feenstra, C.A. Huijgen & E.J. Stokking –

Uitgeverij Wouters Import

• Financiële analyse van A. Popleu, G. Walraevens, C. Van Liedekerke, S.

• Vigoureux, D. Baeyens, W. Van Looy, D. Lambrechts en F. Van Antenhove

• Gids voor het financieel beleid van R. Frederix, F. Vanaken en J.P. Van

Kerkhoven – Standaard Uitgeverij MIM

• Financiële analyse – de onderneming doorgelicht

J.Van der Elst en A. Vanbergen

Uitgeverij De Boeck

• Vademecum van de jaarrekening

R. Tiest


• Analyse van de jaarrekening toegepast

C.Coppens en M.Kimpe


ISBN 978-94-000-0295-1

Gecombineerd

onderwijs


Didactische

werkvormen







• Doceren

• Demonstreren

• Vertonen van beeldmateriaal

• Onderwijsgesprek

• Klasgesprek

• Groepsdiscussie


• Practicum


• Digitale werkvormen: Wiki – taken/oefeningen - documenten

Studiemateriaal • PC/internet


41

Evaluatie







meegedeeld.


Startvoorwaarden






42

Leerinhouden

• Belang van audit

• Organisatie van het economische beroep in België

• Soorten audit

• Het beroep en de media

• Theoretische en praktische benadering van het auditberoep

• Behandeling van diverse procedures in kader van het vennootschapsrecht

• Eenmalige opdrachten te verrichten door de bedrijfsrevisor

• Controles op diverse rubrieken van de jaarrekening

Doelstellingen

• Einddoel is dat de cursist inzicht krijgt in de activiteiten die plaatshebben bij

de uitvoering van de diverse auditaspecten binnen een onderneming

• Inzicht en kennis in verband met de verschillende stappen, de normen en

technieken voor externe en interne controle , alsook de deontologische

principes

Begincompetenties • A1: Basis dubbel boekhouden

• A2: Aanvullend boekhouden

Eindcompetenties

• Opstart van een auditopdracht kennen

• Weten wanneer al dan niet een commissaris dient aangesteld te worden

binnen welke vennootschap

• Kunnen vaststellen of een vennootschap al dan niet groot is

• Diverse rubrieken van de jaarrekening kunnen controleren

• Basiskennis van het boekhoudrecht

• Diverse begrippen omtrent het beroep beheersen

Literatuur Financiële Audit, Ignace De Beelde, Academia Press

Gecombineerd

onderwijs Enkel contactlessen

Didactische

werkvormen







• Doceren

• Onderwijsleergesprek

• Klasgesprek

• Groepsdiscussie


Modulefiche Audit

BOEKHOUDEN


43

• Practicum


• Digitale werkvormen: taken/oefeningen

Studiemateriaal





Evaluatie




• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen


Startvoorwaarden



• Financiële Analyse

Lector Linda Van Leuven


44

Leerinhouden

• Doel kostprijsberekening

• Vergelijking algemene met analytische boekhouding

• Kostensoorten

• Kostenplaatsen

• Bestemming van de kosten

• Begrippen kost en kostprijs

• Bedrijfsresultaat algemene boekhouding = exploitatieresultaat

analytische boekhouding

• BTW en kostprijs

• Extracomptabele kostencalculatie: kostenverdeelstaat en

extracomptabele berekeningen

• Autonome analytische boekhouding: kenmerken, rekeningstelsel,

boekingen bij aanvang van en tijdens boekhoudperiode

• Geïntegreerde analytische boekhouding

• Berekenen waarde bijproducten, afvalstoffen, goederen in bewerking

• Aanpassen boekhouding aan productiemodaliteiten: soorten

industriële ondernemingen, productie op voorraad (één en meerdere

fabrikaten), productie op bestelling, productie in stadia, productie in

bedrijfsafdelingen

• Gevallenstudie

Doelstellingen • Het voeren van een analytisch boekhouding

• inzicht krijgen in de opbouw van de kostprijs

Begincompetenties • Basis dubbel boekhouden

Eindcompetenties

• Kostensoorten, kostenplaats en -structuur kennen

• De technieken kennen om kostprijzen te berekenen

• De kosten analyseren en een kostprijs berekenen

• Diverse methoden van analytische verwerking kennen

• De analytische resultaatberekening kennen

• Een kostprijsboekhouding uitvoeren

• Voorstellen voor regularisatie formuleren

Literatuur

Gecombineerd


Modulefiche Kostprijsberekening

BOEKHOUDEN


45

Didactische

werkvormen





• Demonstreren

• Doceren


• Klasgesprek

• Groepsdicussie


• Practicum


• Digitale werkvormen: leerpaden – Wiki - forum

Studiemateriaal • Cursus en rekeningenstelsel

Evaluatie




meegedeeld.


Startvoorwaarden

• Attest Basis Dubbel Boekhouden of gelijkwaardig

• Het is aan te raden ook een attest te bezitten van Aanvullend Dubbel

Boekhouden



46

Leerinhouden

� Wettelijk kader

� Definities

� Toepassingsgebied

� Principes

� Moederonderneming

� Consortium

� Consolidatiekring

� Consolidatieverplichting

� Consolidatiemethodes

� Evenredige

� Integrale

� Vermogensmutatie

� Voorbeeld van een geconsolideerde jaarrekening

� IAS/IFRS

� Organisatorische aspecten

Doelstellingen

• Inzicht en kennis verwerven van de Belgische en Europese wetgeving

• De theoretische benadering van de verschillende consolidatietechnieken

toepassen

• Einddoel is interpreteren en analyseren van een geconsolideerde jaarrekening

Begincompetenties • Zelfstandig boekingen uitvoeren

• De jaarrekening kunnen lezen

Eindcompetenties

� Op de hoogte zijn van het wettelijk kader

� De definities en het toepassingsgebied kennen

� Inzicht hebben in een geconsolideerde jaarrekening

� De verschillende consolidatiemethodes kennen en ze toepassen

Literatuur • Consolidatiezakboekje - E. De Lembre en S. Podevijn – Kluwer – ISBN 978 90 46

55058 6

• Basisboek consolidatie – C.Coppens en M.Dekeyser – Standaard Uitgeverij

Professional – ISBN 978 90 341 1506 5

• Consolidatie – C. Rombaut – Uitgeverij De Boeck – ISBN 978 90 455 2986 7

Gecombineerd

onderwijs Contact- en afstandslessen

Didactische

werkvormen






• Doceren

Modulefiche Consolidatie

BOEKHOUDEN


47

• Demonstreren

• Vertoning beeldmateriaal

• practicum


• Digitale werkvormen: Wiki – taken/oefeningen

Studiemateriaal • Eigen powerpointpresentatie

Cursistenbegeleiding • Vragenstelling in de klas, tijdens pauzes en per e-mail

• Bijkomende oefeningen indien gewenst

Evaluatie




• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen

• De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les

meegedeeld.


Startvoorwaarden



• Financiële Analyse



48

Leerinhouden

Kostengedragingen: bedrijfsdrukte

vaste ,variabele, semi-variabele kosten, directe indirecte kosten, indirecte

kostenverdeling.

Integrale kostencalculatie

Variabele kostencalculatie - direct costing

Kritische omzettechniek

Differentiële kostencalculatie

Standaardkostencalculatie

Activity based costing

Budgetten

Planning en budgettering

Verkoop- en verkoopkostenbudget

Productiebudget en voorraadbudget gereed product

Investeringsbudget

Kostenbudgettering

Materiaalbudget

Personeelsbudget

Budget indirecte productie- beheers- en administratiekosten.

Liquiditeitsbudget

Gebudgetteerde jaarrekening

Zero Base Budgeting

Doelstellingen

Het doel is voorstellen te formuleren voor het financieel- en kostenbeleid van een

eenvoudige onderneming.

Enerzijds moet de cursist inzicht krijgen in het kostenbeleid van een onderneming.

Verschillende technieken van kostencalculatie worden besproken (full costing ,

direct costing, activity based costing evenals een aantal basisbegrippen uit de

bedrijfseconomie (vaste, veranderlijke, semi variabele, directe en indirecte

kosten, break even point…).

Anderzijds dient de cursist kennis te maken met de verschillende budgetten die in

een onderneming gehanteerd worden (verkoop- en verkoopkostenbudget,

productiebudget, investeringsbudget, liquiditeitsbudget,…) en moet na het volgen

van de module niet enkel in staat zijn dergelijke budgetten op te stellen, maar ook

ze kunnen toetsen en interpreteren en voorstellen daaromtrent kunnen

formuleren.

Begincompetenties Basis dubbel boekhouden

Kostprijsberekening

Modulefiche Kostenbeleid en Budgettering

BOEKHOUDEN


49

Eindcompetenties

Inzicht hebben in het kostenbeleid van een onderneming.

Budgetten kunnen opstellen; interpreteren en eventuele voorstellen daaromtrent

kunnen formuleren.

Literatuur

Management accounting

A. Jorissen, C .Lefebvre, A. Popleu, F. Roodhooft, C. Van Liedekerke, G.

Walravens

Uitgegeven door Standaarduitgeverij MIM

Budgettering van L. Van Haute en T.Versleegers

Uitgegeven door Standaarduitgeverij MIM

Financieel Management van C. Van Alphen

Uitgeverij Academic Service, Wouters Import

Handboek Management Accounting

Van W. Bruggeman, P. Everaert en S. Hoozée


Kosten- en opbrengstberekening ter ondersteuning van beslissingen van Ivan

De Cnuydt


Cost Accounting en Management Accounting van M. Erlingen

Uitgeverij Den Arend

Gecombineerd

onderwijs


Didactische

werkvormen

• Doceren (ex cathedra)

• Demonstreren


• Klasgesprek

• Groepsdiscussie

• Practicum

• Digitale werkvormen: Wiki – taken/oefeningen

Studiemateriaal

Budgettering ’Gebudgetteerde balans en gebudgetteerde resultatenrekening

L. Van Haute, T. Versleegers

Uitgeverij De Boeck

ISBN 978 90 455 4168 6

Analytische boekhouden en kostencalculatie (*)

Erik De Lembre


ISBN 978 94 000 0256 2

(*) Boek gebruikt bij kostprijsberekening - geen extra kost.


50

Evaluatie







meegedeeld.


Startvoorwaarden

In het bezit van door het decreet voorgeschreven studiebewijzen.

Studenten niet in het bezit van zo’n studiebewijs, indien ze slagen in een

toelatingsproef.

Lector Linda Van Leuven


51

Leerinhouden

• Deel 1: Organisatie

- Plaats van de boekhoudafdeling in de organisatie

- Klasseer- en archiveringssystemen

- Timemanagement en arbeidsorganisatie

- Werkzaamheden binnen de organisatie coördineren

- Principe van human resources management

- Functieomschrijvingen en functie-eisen voor de medewerkers van de

boekhoudafdeling

- Bijscholing: criteria, evaluatie

- Werkoverleg:plannen, organiseren, leiden en opvolgen.

• Deel 2: Communicatie

- Presenteren van mondelinge en schriftelijke voorstellen

- Mondeling en schriftelijk rapporteren

- Contacten met externe raadgevers

- Logische opbouw van een vergadering

- Begeleiden, stimuleren en motiveren van medewerkers

- Geven van instructies

- Functionering- en evaluatiegesprek

- Geven van Feedback

- Formuleren van voorstellen voor promotie of ontslag

- Stappen bij een sollicitatiegesprek

- Voeren van een sollicitatiegesprek en voorstellen tot aanwerving

Doelstellingen

• Uiteindelijke doel is de cursist te leren een boekhoudafdeling te

coördineren

• Inzicht en kennis verwerven in verband met de verschillende

technieken van klasseren, vergadertechnieken, opstellen van

procedures,werkoverleg, functieomschrijving, enz..

• Hij verwerft kennis op het vlak van de verschillende

communicatietechnieken: rapporteren, presenteren, functionering- ,

evaluatie-, sollicitatiegesprekken, e.a.

Begincompetenties Geen specifieke voorkennis vereist

Eindcompetenties

• De cursist moet de verschillende organisatievormen kennen

• Inzicht hebben op de coördinatie van de afdeling

• Leergierigheid ontwikkelen om te verbreden en te verdiepen in deze

materie

• Zelfstandig opzoeken van informatie

• Hanteren van documenten

• Sociale en communicatieve vaardigheden

Modulefiche Organisatie & Communicatie

BOEKHOUDEN


52





Gecombineerd


Didactische

werkvormen

• Doceren

• Demonstreren

• Klasgesprek

• Vertonen beeldmateriaal

• Groepsgesprek/dicussie

• Gastcollege


• Practicum

• Interview

• Krantenanalyse

• Rollenspel

• Simulatiespel

• Coöperatief leren


• Zelfstandig werk – opzoekingen internet – Informatievergaring

• Digitale werkvormen: Wiki – taken - forum

Studiemateriaal

• Eigen geschreven teksten

• Losse teksten

• Werkdocumenten

• HR-instrumenten

I.Vanderstukken

• Uitgeverij De Boeck

ISBN 978-90-455-4221-8

Evaluatie

• Begin van de les herhaling van de vorige, zodat docent de kennis van elke

cursist kan inschatten

• De vaardigheden worden tijdens de oefeningen procesmatig geëvalueerd

• Permanente evaluatie aan de hand van medewerking/participatie aan

gesprekken en invullen van vorderingsdocumenten




meegedeeld.


Startvoorwaarden • Algemene Basis boekhouden

Literatuur

• VDAB

• Efficiënt vergaderen – Roularta Books

• Functioneringsgesprekken met uw baas – Kluwer

• NCMV – cultuur en vormingsdienst


53

• Werken met mensen

• Human Resource Management in essentie

R.Caers


• Administratieve organisatie



54

Leerinhouden

• Casestudies

• Bedrijfsbezoeken + verslaggeving

• Gastspreker + verslaggeving

• Stage

• Groepsopdrachten

Doelstellingen • Een link leggen naar de praktijk om de verworven kennis te toetsen

Begincompetenties

• Powerpointpresentatie kunnen opmaken

• Communicatieve vaardigheden

• Teksten kunnen schrijven in Word

Eindcompetenties

• Inzicht en kennis verworven over de praktijk

• Theoretische kennis omzetten in vaardigheden

• Mondelinge en schriftelijke communicatievaardigheden

• Accuratesse

• Leergierigheid

• Resultaatgerichtheid

• Zelfstandigheid en zin voor initiatief

• Discipline

• Zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid


• Eerlijkheid en discretie

• Zorg voor kwaliteit

• Samenwerken in groep


• Vooraf gemaakte afspraken worden door de docent gegeven en uitgelegd

• Individuele en plenaire begeleiding tijdens de lestijden

• Vorderingen van de student worden zowel klassikaal, individueel, als via e-mail

opgevolgd

• Begeleiding door een promotor aangesteld volgens het vakgebied

• De verdere invulling kan verschillen van cursist tot cursist (differentiatie)

Literatuur

• Schrijven van verslag tot eindwerk

L. Pollefliet


ISBN 978-90-382-926-4

Gecombineerd


Didactische

werkvormen

• Demonstratie

• Vertonen beeldmateriaal


• Klasgesprek

Modulefiche Projectwerk

BOEKHOUDEN


55

• Groepsgesprek

• Practicum

• Interview

• Krantenanalyse

• Rollenspel

• Simulatiespel


• Cases

• Coöperatief leren

• Digitale werkvormen: Wiki- taken - forum

Studiemateriaal

• Schrijven van verslag tot eindwerk

L. Pollefliet


• ISBN 978-90-382-926-4

Evaluatie

• De vaardigheden worden tijdens de uitvoering van het project procesmatig en

continu geëvalueerd en bijgestuurd voor 25% van de punten

• De evaluatie van de gekozen opdracht, zal meteen de beoordeling van de

module zijn

• Afhankelijk van de gekozen opdracht zal de beoordeling procesmatig zijn

(stage) en/of een evaluatie van het eindrapport (casestudy, verslag of

groepswerk).

• Bij de verdediging van het eindwerk is de jury samengesteld uit interne

(lectoren boekhouding) en externe (vertegenwoordigers BIBF, zelfstandige

boekhouders, interim bureaus, ..) leden.


Startvoorwaarden



• Computerboekhouden

• BTW

• Vennootschapsrecht


• Vennootschapsbelasting

• Sociale wetgeving

• Personenbelasting

• Burgerlijk, handels- en economische recht

• Bank- en beurswezen

• Financiële algebra

• Financiële analyse

• Audit

• Kostprijsberekening

• Consolidatie

• Kostenbeleid en budgettering



56

CVO COOVI

Emile Gryzonlaan 1

1070 Brussel

www.coovi.be/cvo

[email protected]

Studiegids 2016_2017 HBO Boekhouden.pdf

Documents

Transcript of Studiegids 2016_2017 HBO Boekhouden.pdf