V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 1

#SEVENT2014

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 2

Inhoudstafel Deel 1 – Multidisciplinair invulformulier voor organisatoren 1. Voorstelling van de multidisciplinaire vragenlijst 5 - 14 Leen Depuydt, AD Crisiscentrum/Noodplanning

2. Praktijkgetuigenis 1 – Gemeente Heist-op-den-Berg 15 - 27 Liesbeth Lambaerts, afdelingshoofd Cultuur en Vrije tijd en Jeroen Van Weyenbergh, dienst Evenementen en Feestelijkheden

3. Praktijkgetuigenis 2 – Stad Roeselare 28 - 46 Barbara Bourdeau, PZ RIHO

4. Praktijkgetuigenis 3 – Gemeente Eeklo 47 - 56 John Van Acker, diensthoofd interventie PZ Meetjesland en Patrick Wallaert, luitenant brandweer Eeklo

5. Praktijkgetuigenis 4 – Stad Brussel 57 - 70 Tanguy du Bus de Warnaffe, commandant brandweer Brussel en Joeri Van Belle, commissaris PZ Brussel-Elsene

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 3

Deel 2 – Toegepast “Crowdmanagement” (CM) tijdens evenementen

6. Voorstelling door praktijkexpert in crowdmanagement 71 - 99 Rik Lievens, veiligheidscoördinator Rock Werchter

7. Toepassing crowdmanagement voor brandweerdiensten 100 - 130 Marc Baekelant, Brandweer Gent

8. Toepassing crowdmanagement voor medische hulpdiensten 131 Ives Hubloue, UZ Brussel

9. Toepassing crowdmanagement voor politiediensten 132 - 163 Lee Vanrobays, korpschef PZ HEKLA

10. Toepassing crowdmanagement voor informatie en Communicatie 164 - 175 Bart Bruelemans, noodplanningsambtenaar stad Antwerpen

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 4

Deel 3 – WK Voetbal 2014 – veel volk, groot veiligheidsrisico! Veilig beheer tijdens evenementen met grote schermen

11. Toelichting adviezen – richtlijnen 176 - 187 Jo Vanhecke, directeur Voetbalcel Binnenlandse Zaken

12. Praktijkervaring – stad Antwerpen 188 - 214 Guy Wilms, hoofd voetbalcel, PZ Antwerpen

13. Praktijkervaring – stad Brussel – voorbeeld van “Table top oefeningen” 215 - 229 Bertrand Van den Steen, Administratief arrondissement van Brussel-Hoofdstad

14. Praktijkervaring – Stad Brugge 230 - 245 Karl Termote, hoofdinspecteur PZ Brugge

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 5

1. Voorstelling van de multidisciplinaire vragenlijst Leen Depuydt, AD Crisiscentrum/Noodplanning

Algemene Directie Crisiscentrum

22.04.2014

Voorstelling multidisciplinaire vragenlijst

Leen Depuydt

Algemene Directie Crisiscentrum

Context

EVENEMENTEN ? BRAINSTORMING 2013

Conclusies brainstorming

Nood aan : Delen van ervaringen

Multidisciplinaire

vragenlijst

Multidisciplinaire vragenlijst: doel

TIMING

SENSIBILISERING

ORGANISATOR

RISICO-ANALYSE

ENIG FORMULIER

OVERLEG

MULTIDISCIPLINAIR

Multidisciplinaire vragenlijst : scope

RECREATIEVE EVENEMENTEN

OP OPENBAAR DOMEIN

Multidisciplinaire vragenlijst

Bestaande vragenlijst-

en

Bestaande vragen-lijsten

Informele gesprekken

Multidisci-plinaire

werkgroep Gevalideerd

resultaat

Multidisciplinaire vragenlijst

• Momenteel ter beschikking gesteld als Word-formaat (printvriendelijke weergave)

• Op termijn : mogelijkheid tot automatisering van

de gegevens

Multidisciplinaire vragenlijst : inhoud

Crisiscentrum

Permanentie 24u/7d

T: +32.02.506.47.11

F: +32.02.506.47.09

Leen.depuydt@ibz.fgov.be

www.crisiscentrum.be

crisiscenterBE

crisiscentreBE

Anticiperen om beter te beheren

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 15

2. Praktijkgetuigenis 1 – Gemeente Heist-op-den-Berg

Liesbeth Lambaerts, afdelingshoofd Cultuur en Vrije tijd en Jeroen Van Weyenbergh, dienst Evenementen en Feestelijkheden

Evenementenloket Heist-op-den-Berg

Evenementenloket Heist-op-den-Berg

• Ontstaan evenementenloket: 1) Secretariaat verzamelde adviezen, politie

maakte het besluit

2) Door politiehervorming, afstoten van administratieve taken en aanstelling veiligheidsambtenaar bij gemeentebestuur

-> oprichting evenementenloket

Eerste evenementenloket

• Aanvraag gaat naar intaker – Naar dossierbeheerder (sport / jeugd /

allerlei) • In softwareprogramma invoeren, maar niet alles

in opgenomen (bv. reservatie lokalen…) • Dossierbeheerder had enkel kennis over eigen

materie (veiligheid kwam zeker niet eerst) • Complexe dossiers werden niet ondervangen

– Dossier in orde: terug naar intaker

Knelpunten

• Topdown ingevoerd, opmerkingen en bedenkingen van onderuit werden niet meegenomen

• Heel veel schakels voor relatief eenvoudige dossiers

• Bij complexe dossiers geen aansprekingspunt intern

1 grote sterkte ‘in theorie’

• Er is maar één aanspreekpunt voor de burger, vereniging, organisator, …

-> groeien naar ‘Nieuw’ evenementenloket: aanwerving evenementenambtenaar

‘Nieuw’ Evenementenloket • Zowel intern als extern 1 centraal aanspreekpunt voor

evenementen

• Opmaak van een algemeen aanvraagformulier voor alle evenementen

• Ieder evenement (ook gemeentelijk) moet worden aangevraagd via het aanvraagformulier

• Indienen aanvraag mag tot 3 maanden voor evenement --> Later? Activiteit KAN geweigerd worden

• Registratie van evenementen in Excellijst

Heist Bruist: + 500 evenementen / jaar

Multidisciplinair aanvraagformulier Heist-op-den-Berg

- wie - muziekgenre - wat - geluidsniveau - waar - eten en drinken - wanneer - security - privé/openbaar - veiligheid evenement - doelgroep - technische ondersteuning - verwacht aantal bezoekers - mobiliteit en bereikbaarheid - locatie - afval - reclame - bijlage(n)

Samenwerking en overleg

• Activering veiligheids- en gemeentelijke diensten

• Overlegvergadering tussen organisator, gemeente en veiligheidsdiensten (indien noodzakelijk)

• Bij groot evenement of indien grote risicofactor – risicoanalyse via veiligheidsadviseur en PRIMA-document

• Feedback

Pro en contra’s

• Betere onderlinge communicatie tussen ≠ diensten • Burgemeester is beter geïnformeerd over evenement – betere

besluitvorming mogelijk • Evenementen kunnen op dezelfde manier beoordeeld worden • Organisatoren denken na over hun verantwoordelijkheden

• ≠ werkwijze bij gemeente / politie / brandweer • Veel administratie voor kleinere evenementen

Toekomst

• Evenement aanvragen via ‘slim’ formulier

• Specifiek formulier per activiteit (buurtfeest, fuif, wielerwedstrijd, …)

• Processen digitaliseren via aangepast computerprogramma op maat van onze organisatie

• 2 x / jaar aanwezig op veiligheidscel gemeente • Uitwerking evenementenbeleid in overleg met

disciplines

Dienst Evenementen & Feestelijkheden

Kerkplein 15 2220 Heist-op-den-Berg

Tel. 015/22 86 90 e-mail: evenementen@heist-op-den-berg.be

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 28

3. Praktijkgetuigenis 2 – Stad Roeselare Barbara Bourdeau, PZ RIHO

MELDINGSFORMULIER EVENEMENTEN

PZ RIHO

DIENST NOOD- en INTERVENTIEPLANNING PZ RIHO Barbara Bourdeau, Adviseur Nood- en Interventieplanning

Evenementenbeheersing 2006 ………………..2014

2006 KB Noodplanning

• Taken Veiligheidscel • Opmaak risicoanalyse • Afdeling II; Art. 29; § 2; 4°

Dynamische risico’s Evenementen

2007 Aanstelling Ambtenaar

Noodplanning Aanstelling binnen

politiezone RIHO 2 Steden (Roeselare en Izegem) 1 Gemeente (Hooglede)

Adviseur Noodplanning 12 omliggende gemeenten

2008 Risicoanalyse bij evenementen

a.d.h.v. ‘’meldingsformulier’ Vanaf 500 gelijktijdig aanwezigen

FILOSOFIE

VEILIGHEID

Organisatie Veiligheidsdiensten

2009 Basiswetgeving en reglementering niet

gekend bij organisatoren Opmaak bundel met ‘Richtlijnen’

- Wetgeving - Basisnormen - Politiereglement - Praktische tips

‘Hoe kan ik een evenement VEILIG organiseren’

2011 Veel ‘goedbedoelde’, ONVEILIGE

toestanden op kleine evenementen met < 500 aanwezigen VC beslist alle evenementen vanaf 100

gelijktijdig aanwezigen - MINI: 100 – 500 aanwezigen - MAXI: > 500 aanwezigen - Aanpassing ‘Richtlijnen voor organisatoren’

2012 Gevaarlijke toestanden bij

KERSTmarkten Uitbreiding naar richtlijnen naar

‘commerciële activiteiten in open lucht’.

2013 Nood aan slim meldingsformulier Grote tijdsinvestering Groter aantal evenementen Foutenmarge verminderen Gelijktijdige informatie aan betrokken

hulpdiensten

“SLIM”-formulier Organisatoren Meer faciliteren: lopen vast, blanco formulieren Aanpassingen na versturen mogelijk Bijlagen toevoegen

Dienst noodplanning Backoffice: automatische opmaak noodplanningszone,

automatische berichtgeving ontvangst formulier en ontbrekende noodzakelijke gegevens

Automatische periodieke statistieken

“SLIM”-formulier Politie Automatische aanvulling databank politioneel

Gemeentelijke diensten Automatische waarschuwing bij melding van een nieuw

evenement of nieuwe gegevens

Algemeen Gegevensverzameling op 1 centrale databank!!!! Gelijktijdige MULTIDISCIPLINAIRE informatie!

2013 Nood aan aan slim meldingsformulier Student BaMV werkt volledige procedure en

project uit Contract met firma ‘X’ voor uitwerking Zeer negatieve ervaring met firma

- Leven contract niet na - Goochelen met timing - Goochelen met contract - …….

2014 Ontwikkeling ‘slim’-formulier in eigen

beheer met vaste informaticus Web formulier, gedeelte organisator

afgewerkt Beperkte statistiek

(4/4/2014)

2014 Backoffice in ontwikkeling

- Afstemming hulpdiensten - Afstemming verantwoordelijke evenementen Steden

en Gemeenten en hun diensten - Afstemming met betrokken diensten binnen

betrokken gemeenten: openbaar domein, milieu - Informatica-technische afstemming

evenementenbeheersingssysteem met 2 steden en 1 gemeente

VRAGEN?

www.politiezoneriho.be/evenement.php

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 47

4. Praktijkgetuigenis 3 – Gemeente Eeklo John Van Acker, diensthoofd interventie PZ Meetjesland en Patrick Wallaert, luitenant brandweer Eeklo

Evenementencel Stad Eeklo dinsdag 22 april ‘14

Sprekers: CP J. Van Acker (PZ Meetjesland Centrum) Lt. P. Wallaert (BW Eeklo)

Historiek

2005 CHAOS! (Verschillende diensten los van elkaar)

COÖRDINATIE! (Uniforme multidisciplinaire aanpak)

Missie

“Evenementen, met mogelijke impact op de openbare veiligheid, op een geïntegreerde en

gecoördineerde manier te beheren met de verschillende partners”

Visie Wij doen dit door: •Een overzicht te krijgen van het evenement.

•De initiatiefnemers te adviseren en te ondersteunen.

•Voldoende tijd te voorzien om zich te organiseren.

•Preventief na te denken.

•Gecoördineerd te werken.

•Multidisciplinair samen te werken.

Waarden: Wij geloven in: •Partnerschap.

•Democratische ingesteldheid.

•Een maximale beschikbaarheid (gevaar!).

•Openheid t.o.v. alle partners.

•Het voortdurend leren en verbeteren.

Samenstelling: Vaste leden die op vastgelegde momenten samenkomen:

•Voorzitter: Schepen A.Van Den Driessche

•Secretaris: Mevr. E. Ingels

•Brandweer: O/Lt. P. Wallaert -> Discipline 1

•Rode kruis (afhankelijk van het type evenement) -> Discipline 2

•Politie: CP J. Van Acker en dhr. K. De Waele -> Discipline 3

•Technische dienst: Mevr. H. Steenbeke -> Discipline 4

•Communicatieambtenaar: Mevr. K. Van De Voorde -> Discipline 5

Afhankelijk van het evenement:

•Organisator

•Verantwoordelijke sportdienst: Dhr. P. Schelstraete (evenementenhal).

Procedure:

60 dagen op voorhand wordt het meldingsformulier ingediend

Meldingsformulier kan gedownload worden via de website van de stad Eeklo

Frequentie is maandelijks

IK WIL IETS ORGANISEREN?

PROCDEDURE BEKEND

SCHRIJVEN NAAR

COLLEGE

ORGANISATOR KRIJGT VRAAG TOT INVULLEN MELDINGSFORMULIER INVULLEN

FORMULIER EN

VERSTUREN NAAR

SECRETARIE NAAR

VERSCHILLENDE

DISCIPLINES RA/DISCIPLINE

BESPREKING IN DE EV-CEL

JA

NEEN

Procedure:

BIJZONDERE RISICO’S?

JA

NEEN

COLLEGE GEEFT AL DAN NIET TOESTEMMING ORGANISATOR WORDT OP DE HOOGTE GESTELD

ORGANISATIE GAAT DOOR?

ORGANISATOR VOERT DE MAATREGELEN UIT

EVENEMENT VINDT PLAATS TOEZICHT OP DE MAATREGELEN

EVALUATIE OP VOLGENDE VERGADERING

EINDE

ORGANISATOREN UITNODIGEN

OPMAKEN VAN EEN BNIP

ADVIES NAAR

COLLEGE

JA

NEEN

Advies bevat de te nemen maatregelen, o.a. veiligheidsplan opmaken.

Eindconclusie:

We krijgen een optimale planning, briefing en oriëntatie van de hulpdiensten.

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 57

5. Praktijkgetuigenis 4 – Stad Brussel

Tanguy du Bus de Warnaffe, commandant brandweer Brussel en Joeri Van Belle, commissaris PZ Brussel-Elsene

RECREATIEVE EVENEMENTEN – DE BRUSSELSE MIDDELEN

Ondersteuning van de lokale overheden inzake de voorbereiding

van evenementen met als doel de veiligheid ervan te optimaliseren

CDT Ing. T. du Bus de Warnaffe, DBDMH Brussel-Hoofdstedelijk Gewest, Verantwoordelijke Noodplanning

Raphaël Schmidt, Belgische Rode Kruis, Brussel-Hoofdstad, Hulp- en Ziekenwagendienst

PZ Brussel-HOOFDSTAD-Elsene

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN

1. Evenementen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: alarmerende vaststellingen

2. Convergentie van reflecties

3. De unieke inlichtingenfiche

4. Doel : de integratie binnen de disciplines

5. De administratieve stappen vereenvoudigen

6. Eén centrale partner: de ambtenaar belast met de noodplanning

7. De schematische organisatie van evenementen

8. Besluit

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN 1. Evenementen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: alarmerende vaststellingen

Steeds groeiend in aantal

Gebrek aan gemeentelijke beheersstructuren

Gebrek aan effectieve regels om het hoofd te bieden aan deze situatie

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

Typeformulier van adviesaanvraag

voor brandpreventie ontwikkeld door de

DBDMH, Te binnen een

termijn van minimum 4 weken

vóór het evenement of de montage

Feest van de Muziek 18 juni 2011

& Taratata

21 juni 2011

Overleg Rode Kruis,

Stad Brussel, PZ Brussel-Elsene Om dit formulier te

verrijken met relevante inlichtingen voor

D1, D2, D3, D4 en D5, In een multidisciplinair

perspectief

WG « PRIMA » binnen de

CODGH van Brussel-

Hoofdstad

Eind 2012: De Brusselse middelen worden ter beschikking gesteld van de gemeenten

De DBDMH, de CODGH, de vertegenwoordigers van de lokale Politie en van de Dirco van Brussel vragen dat deze middelen systematisch gebruikt zouden worden, om een betere controle van organisatie en veiligheid te garanderen, en om, indien nodig, het indienen van hun advies te vergemakkelijken.

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN 2. Convergentie van reflecties - parallel geleid door vertegenwoordigers van de disciplines

Doel: Rationaliseren van de preventieve aanpak van de evenementenorganisatie

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

Een hulpmiddel voor iedereen bruikbaar en bestemd voor de gemeenten van Brussel, (momenteel ook geïmplementeerd in de gemeenten van de Provincie Waals-Brabant, die mee willen genieten van dit Brussels initiatief)

1. ALGEMENE GEGEVENS

2. DE ORGANISATOR

3. BESCHRIJVING VAN HET EVENEMENT

4. PUBLIEK EN DEELNEMERS AAN HET EVENEMENT

5. BESCHRIJVING VAN DE PRAKTISCHE ASPECTEN

6. MOBILITEIT

7. OMKADERING VAN HET EVENEMENT

8. VEILIGHEID / BRANDPREVENTIE

9. ANDERE NUTIGE INFORMATIE

10. SAMENVATTENDE CHECK-LIST VAN DE BIJLAGEN

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN 3. De unieke inlichtingenfiche

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN 4. Doel : de integratie binnen de disciplines (voorbeeld evaluatierooster D2)

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

De inlichtingenfiche (digitale of papieren versie) wordt door de gemeente geleverd aan elke organisator van een evenement. De bedoeling is om geen bijkomend intypwerk te creëren. en te beschikken over een document dat voldoet aan het algemeen politiereglement van de gemeente.

Deze inlichtingenfiche wijst de gebruikers/organisatoren op het belang van een juiste en volledige beschrijving van het evenement en is nodig voor de hulpdiensten om een correct advies te kunnen geven. De fiche moet de organisatoren sensibiliseren om zeker belang te hechten aan bepaalde veiligheidsparameters. Tevens zorgt deze fiche er voor dat veel tijdrovend “heen-en-weer-verkeer van documenten en richtlijnen”, tussen gemeente, organisator en hulpdiensten, wordt vermeden.

Tijdwinst en Doeltreffender voor de gemeenten

5. De administratieve stappen vereenvoudigen

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN

De DBDMH en de CODGH dienen, in functie van hun opdracht, hun adviesopdracht minstens 4 weken voor het evenement of van de montage ervan te ontvangen van de gemeenten. Dit zorgt er voor dat niets indruist tegen de algemene politiereglementen van de gemeenten. Deze voorzien immers dat «de toelatingsaanvraag schriftelijk moet ingediend worden binnen een termijn van minstens 10 werkdagen voor de voorziene datum» (Artikel 30).

Deze termijn zorgt er voor dat alle betrokken partners voldoende tijd hebben om hun specifieke bijdrage en opvolging aan het dossier te kunnen verlenen.

5. De administratieve stappen vereenvoudigen

Goed beheren vereist goede voorbereiding!

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN

Inleiding van de OM NPU-1 betreffende de nood- en interventieplannen van 26 oktober 2006 (Belgisch Staatsblad, 10 januari 2007): « …, het KB [is] van toepassing telkens de openbare veiligheid ernstig wordt of kan worden verstoord, of wanneer het leven of de gezondheid van vele personen wordt bedreigd, en ook wanneer er omvangrijke materiële schade moet worden voorkomen of een uitbreiding ervan moet worden belet. (…)

De administratieve overheden zullen coördinatievergaderingen moeten organiseren met betrekking tot het beheer van geplande evenementen en manifestaties die risico's inhouden voor de openbare orde (rust, veiligheid, gezondheid) . Op deze vergaderingen worden de nodige afspraken betreffende de politiële en civiele veiligheid gemaakt , tussen alle betrokken partijen, inclusief de organisator.

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN 6. Een centrale partner: de ambtenaar belast met de noodplanning

Evenementen-organisatie maakt integraal deel uit van de risicoanalyse …

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

Inleiding van de OM NPU-1 betreffende de nood- en interventieplannen van 26 oktober 2006 (Belgisch Staatsblad, 10 januari 2007), vervolg: « … Het is opportuun deze afspraken vast te leggen volgens de beginselen die zijn vervat in het KB en van onderhavige omzendbrief. Indien zich immers tijdens het evenement een onverwachte gebeurtenis zou voordoen, die evolueert naar een noodsituatie, dan zal de overschakeling naar het crisisbeheer gemakkelijker verlopen. ».

Hierdoor wordt ook rekening gehouden met de aanbevelingen van de Minister van Binnenlandse Zaken in haar nota : « Een goed voorbereid evenement zorgt voor een optimale veiligheid» , dat verscheen naar aanleiding van het ‘Pukkelpopdrama’ in augustus 2011.

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN 6. Eén centrale partner: de ambtenaar belast met de noodplanning

… en moet conform zijn met de grondbeginselen van het KB van 16 februari 2006

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

D5

D + 6 weken D + 4 weken

D5

D4

D3 D2 D1

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN 7. De schematische organisatie van evenementen

Organisator

Gemeente

Gewestelijke Diensten

Politiezone

CoDGH op basis van de evaluatierooster

DBDMH op basis van de reglementering

(cf. brandpreventie)

Gemeente

Civile Veiligheidcel

Aanvraag via de unieke inlichtingenfiche

Aanvraag advies

Gegeven adveis

In functie van de adviezen

Via Ambtenaar Noodplanning

Indien nodig, technische vergadering tussen gemeente

en organisator

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

De optimalisering van de civiele veiligheid, ook in het kader van evenementen, is een fundamenteel onderdeel van goed beheer!

Nog op te lossen:

Protocolaire evenementen en (protest)betogingen;

Opnemen in de bestaande reglementering betreffende de coördinatie van de evenementen;

Bepalen van toe te passen veiligheidsnormen.

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN 8. BESLUIT

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

Met dank ! Nog vragen? Dienst Brandweer en Dringende Medische Hulpverlening Brussel-Hoofdstad Cdt Ing. L. Sauvage, 02 208 84 42 – lsauvage@firebru.irisnet.be Cdt Ing. T. du Bus de Warnaffe, 02 208 85 43 – tdubus@firebru.irisnet.be Commissie en Dringende Geneeskundige Hulpverlening Brussel-Hoofdstad Dr M. Luyckx, Présidente, 02 524 97 23 – martine.luyckx@sante.belgique.be M. R. Schmidt, Groupe de Travail PRIMA, 02 371 31 53 – raphael.schmidt@rodekruis.be Politiezone Brussel HOOFDSTAD Elsene (ZP 5339) CP D. Franz, 02 279 77 81 – polbru_dgo5_franz@skynet.be Stad Bruxelles, Noodplanning M. A. Houpe, Ambtenaar Noodplanning, 02 279 26 41 – alain.houpe@brucity.be Administratief Arrondissement Brussel-Hoofdstad, Dienst Civiele Veiligheid Mme J. Clément, 02 507 99 46 – josephine.clement@brugouverneur.irisnet.be

RECREATIEVE EVENEMENTEN - BRUSSELSE MIDDELEN

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 71

6. Voorstelling door praktijkexpert in crowdmanagement

Rik Lievens, veiligheidscoördinator Rock Werchter

VEILIGE EVENEMENTEN!

Een multidisciplinaire aanpak door de overheden studiedag - 22 april 2014 - Leuven

Curriculum vitae PERSONALIA

Naam: Liekens Voornaam: Rik Adres: Tremelo – Grootlosestraat 53 015/51.30.24 – 0475/67.03.92 rik.liekens@architeam.be OPLEIDINGEN 1997-1982 Ingenieur architect, KUL 1983 Licentiaat Bedrijfsbeleid, RUG, VLERICK Onderscheiding als meest verdienstelijke student 1997 Licentiaat Vastgoedkunde, KUL 2000 Opleiding veiligheidscoördinator 2004 Opleiding veiligheidscoördinator type A 2008 Certificate in festival, stadia & Venue Safety – Bucks new University Architecten – Studiebureau ARCHITEAM : ca 40 medewerkers Sedert 2000 Veiligheidscoördinator Rock Werchter.

22 april 2014

Crowd Management MANAGEMENT: latijns – Manu agere – leiden aan de hand Italiaans – maneggiare – mennen Frans – mesmagement - kunst van het leiden Doelstelling halen CROWD MANAGEMENT: Doelstelling: bij grote mensenbijeenkomsten Veiligheid en Welzijn beogen doorheen alle risico’s van het evenement. Plannen Figuurlijk Letterlijk Schaal van het evenement Risicoanalyse Mobiliteit Plannen Circulatie Plannen Evacuatie Plannen Communicatie Plannen Procedures

22 april 2014

Crowd Control CONTROL: Controleren, onder controle houden CROWD CONTROL: Controleren, onder controle houden van mensen massa Praktische implementatie en opvolging van de planningsmaatregelen Veiligheid en welzijn garanderen door het in goede banen te leiden van alle mensenstromen. Opvolgen of alles loopt zoals voorzien, of alle scenario’s evolueren zoals gedacht. OPVOLGEN VAN ALLE COORDINATIE instrumenten door multidisciplinaire cel. Alertheid: bijna elk probleem heeft een kleine oorzaak, een kleine aanleiding. Onmiddellijk gepast reageren: Gepast organisator Door de juiste partij Overheid Geen overacting Upscaling Opvolging Nazorg Voorschriften – aanbevelingen voor volgend jaar.

22 april 2014

Risicoanalyse

22 april 2014

Risicoanalyse

22 april 2014

Mobiliteitsplannen

Circulatie 01

22 april 2014

Mobiliteitsplannen

Circulatie 02 RockW

22 april 2014

Mobiliteitsplannen

Circulatie 03 RockW

22 april 2014

Mobiliteitsplannen

Circulatie 04 RockW

22 april 2014

Mobiliteitsplannen

Circulatie 05 RockW

22 april 2014

Mobiliteitsplannen

Circulatieplan 2012 evacuatie 03 camping A2-A3-A4

22 april 2014

Mobiliteitsplannen

Circulatie- en signalisatieplan - traject

22 april 2014

Mobiliteitsplannen

Circulatie- en signalisatieplan - traject

22 april 2014

Campingplannen

Camping A3

22 april 2014

Campingplannen

Camping A11

22 april 2014

Campingplannen

Camping Overzicht C - P

22 april 2014

Campingplannen

Camping Rockvillage SleepOnSite

22 april 2014

Communicatieplannen

Communicatie Extern Rock Werchter

22 april 2014

Communicatieplannen

Nadarpost 1.1 Haachtsesteenweg – Werchter brug Infostand U

22 april 2014

Communicatieplannen

Nadarpost 1.1 intern Haachtsesteenweg – Werchter brug Infostand I

22 april 2014

Procedures

Evacuatieprocedure

22 april 2014

Procedures

Evacuatieprocedure

22 april 2014

Procedures

Showstopprocedure

22 april 2014

Procedures

Communicatie zenders

22 april 2014

Procedures

Communicatie lichtkranten

22 april 2014

Procedures

Communicatie lichtkranten

22 april 2014

Crowd Control CONTROL: Controleren, onder controle houden CROWD CONTROL: Controleren, onder controle houden van mensen massa Praktische implementatie en opvolging van de planningsmaatregelen Veiligheid en welzijn garanderen door het in goede banen te leiden van alle mensenstromen. Opvolgen of alles loopt zoals voorzien, of alle scenario’s evolueren zoals gedacht. OPVOLGEN VAN ALLE COORDINATIE instrumenten door multidisciplinaire cel. Alertheid: bijna elk probleem heeft een kleine oorzaak, een kleine aanleiding. Onmiddellijk gepast reageren: Gepast organisator Door de juiste partij Overheid Geen overacting Upscaling Opvolging Nazorg Voorschriften – aanbevelingen voor volgend jaar.

22 april 2014

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 100

7. Toepassing crowdmanagement voor brandweerdiensten Marc Baekelant, Brandweer Gent

Crowd Management

Crowd Management

Definitie Doelstelling Passieve veiligheid Actieve veiligheid

Definitie

Opmaak van een voorafgaande risicoanalyse door gestructureerd gedrag van een menigte vast te leggen, rekening houdend met de omgevingsfactoren die dit gedrag kunnen beïnvloeden.

Doelstelling

Veiligheid en comfort publiek verhogen • Passieve en actieve veiligheid bewerkstelligen

– Begeleiden publiek – Voorzien materiaal – Voorzien voldoende mankracht

Passieve veiligheid

Organisator

– Maatregelen infrastructuur • Specifiek gericht op

– het evenement – brandveiligheid – evacuatiebeleid

Actieve veiligheid

Organisator – Maatregelen

• Actief toezicht publieksveiligheid – Goed beheer – Assistentie veiligheidsdiensten

Fundering van een sterk uitgebalanceerd

intern noodplan Opgemaakt door organisator

– Belangrijkste schakel in hulpverleningsketen – De ketting is maar zo sterk als de zwakste schakel

Start opmaak grondige preventieve risicoanalyse

Identificatie risico’s en gevaren – Elimineren – Controleren – beheersen

Rekening houden externe factoren – Transport naar de site – Op- en afbouw site

Crowd Managementstrategie Vervoerstrategie

– Opmaak mobiliteitsplan omgeving evenementensite

Publieksvoorzieningen Communicatie- en informatiestrategie Speciale noodscenario’s

– Mogelijke calamiteiten in- en extern evenemententerrein

Opmaak Veiligheidsdossier Zeer belangrijk werkinstrument

– Brengt veiligheidsbehoeften preventie in kaart • Proactief en feitelijk

– Volledige operationele planning van het dispositief aan voorzieningen

• Materiaal • Organisatiekenmerken • Afspraken • Taken en rollen personeel

Veiligheidsdossier

• Zie blanco veiligheidsdossier in bijlage

• Actueel in gebruik in Gent en beschermde gemeenten • Vanaf 2015 in Brandweer Zone Centrum

Overzicht Veiligheidsdossier Belangrijkste elementen waarmee de organisator rekening dient te houden

• Plan van aanpak • Identificatie event • Publiek • Risicoanalyse • Passieve veiligheid • Communicatie • Incidentenmanagement • Inplantingsplan

Identificatie evenement • Locatie (in-en outdoor) • Veiligheidsvoorzieningen • Evacuatiebeleid • Security • Vooruitgeschoven medische post (VMP) • Commandopost

– Fictief/operationeel – Deels/multidisciplinair

Publiek

Doelgroep Prognose aanwezige toeschouwers

– Rekening houden met ‘headliners’

Risicoanalyse

Diverse calamiteiten – Gas- en/of bomalarm – Stroompanne – Gewelddelicten – Meteorologische omstandigheden – stakingsacties

Communicatie

Met de veiligheidsdiensten

– Intern – extern

Incidentenmanagement

Wat doet de organisator bij een incident ? (met risico voor schade aan mens en milieu)

– Programma stopzetten? – Meedelen aan publiek?

• Hoe? – Lichtkranten – Videoschermen – Mondeling via microfoon/luidspreker

Inplantingsplan

Aanrijdroutes- evacuatieroutes

– Kunnen verschillend zijn in afmeting en in prioriteit (bv:Gentse Feesten)

• Evacuatiewegen gewoon regime • Evacuatiewegen bijzonder regime • Publiekswegen

Aanrijdroutes- evacuatieroutes

Way-in /way-out & Intern Hulpdiensten Publiek

Vereiste: Goede communicatie (dispatching)

• CP-OPS (indien aanwezig) • Hulpverleningscentrum 112 • Diverse hulpdiensten

is bepalend voor het uitstippelen van de efficiëntste aanrijdroute en opstart evacuatie naargelang

• Aard calamiteit

Voorbeeld : evenement tractor- pulling

Evacuatiewegen gewoon regime

• Minimum 4meter

– vrije doorrijdbreedte – Vrije doorrijdhoogte

• Op ieder punt binnen het traject

Evacuatiewegen bijzonder regime

• Minimum 6 meter

– vrije doorrijdbreedte – Vrije doorrijdhoogte

• Op ieder punt binnen het traject

Publiekswegen (fictieve wegen)

• Binnen de evenementenzone waar het volk

vrij kan bewegen

• Mogelijks gemakkelijk verplaatsbare objecten aanwezig

Inplantingsplan

Opstelling occasionele infrastructuren binnen de evenementenzone met aanduiding van technische installaties met een hoger potentieel gevaar voor toeschouwers en hulpdiensten (gas, elektriciteit, vloeibaar gemaakte petroleumgassen, stoomgeneratoren, brandopslag)

Inplantingsplan

Naleven van Politieverordeningen (Stad Gent)

– Politieverordening veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van occasionele installaties met

vloeibaar gemaakte petroleumgassen, aardgas en/of elektriciteit, en bij gebruik van terrasverwarmers

– Politieverordening veiligheidsmaatregelen bij gebruik van occasionele installaties voorzien van fotovoltaïsche zonne-energiesystemen

– Politieverordening ter bescherming tegen brand- en paniekrisico’s bij publieke evenementen van tijdelijke aard

Inplantingsplan • Inplanting van vermelde infrastructuren t.o.v.

omgeving – Continuïteit bereikbaarheid omliggende woningen – Uitbreiding bestaande infrastructuren (terrassen-verkooppunten) binnen de zone

• Publieke zones binnen de evenementenruimte • Locatie CP-OPS/ medische post

– Way-in / way-out

Inplantingsplan (voorbeeld)

Reglement inwendige orde

• Opgemaakt door organisator

– Gericht aan aanwezige publiek binnen de evenementenzone

• Nageleefd door het publiek

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 131

8. Toepassing crowdmanagement voor medische hulpdiensten Ives Hubloue, UZ Brussel

Presentatie niet beschikbaar

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 132

9. Toepassing crowdmanagement voor politiediensten

Lee Vanrobays, korpschef PZ HEKLA

Crowdmanagement een toepassing door de politie

Lee Vanrobays Politiezone HEKLA (5349) Hove –Edegem – Kontich/Waarloos – Lint - Aartselaar Korpschef

studiedag ‘veilige evenementen’

Mijn presentatie

Algemene context

Procesmatig werken

Conclusies

Algemene context

Onderzoeksvragen

- Wat is ‘crowd’?

- Wat is ‘management’?

- Wat is ‘politie’?

Algemene context

Sun Tzu (544 – 496 v.Chr.)

“Als je zowel jezelf als de ander kent, zal de overwinning nooit in gevaar komen.” “Als je de hemel en de aarde kent, zal de overwinning totaal zijn.”

Procesmatig werken

(Netwerking)

Aanvraag door de organisator

Advies

Beslissing

Uitvoering

Opvolging

Evaluatie

"A leader is a (wo)man who can adapt principles to circumstances”

General George S. Patton (1885 – 1945)

Procesmatig werken

Netwerking - Ketengericht werken

“Er was eens…”

Aandachtspunten in netwerking - ketengericht werken EXTERNE AANDACHTSPUNTEN

Visie van de overheden (bestuurlijk én gerechtelijk)

(Vaste) structuur van overleg en samenwerking

(Digitaal) uniform aanvraagformulier

Centraal invalspunt per gemeente

Nomenclatuur evenementen: type en niveau

Aandachtspunten in netwerking - ketengericht werken INTERNE AANDACHTSPUNTEN - NOODPLANNING

Commandostructuren (CC – CP-OPS – CP POL)

Multidisciplinaire samenwerking

Zonering van het evenemententerrein

Eerstenoodmaatregelen - reflexmaatregelen

digitaal aanvraagformulier (dynamisch en verplicht!)

informatie van de organisator: duidelijk, volledig, gelijk

snel verwerkingsproces

administratief rapport (RAR appendix 1)

ontvangstmelding

Procesmatig werken

Aanvraag organisator Advies

Beslissing

Uitvoering

Opvolging

Evaluatie

Procesmatig werken

Aanvraag organisator Advies

Beslissing

Uitvoering

Opvolging

Evaluatie

aanduiding van operationele leiding

verleden: antecedenten en verbeterpunten

bijkomende info-inwinning

risicodetectie en –reductie

zo nodig, afspraken met organisator en partners

doel: globaal advies politie (mbt toelating burgemeester)

Concept interne ordedienst

Afspraken met de organisator

• maximale zelfregulering

• duidelijke afspraken

• afgestemd op bijdrage van politie en hulpdiensten

• interne ordedienst

Arrest Raad van State 10 januari 2009

Interne ordedienst – AEL-betoging op 10 januari 2009

Aandachtspunten in de adviesfase AANDACHTSPUNTEN

Kennis en begrip van de werking van de partners

Risico’s: nomenclatuur en klassen

Gezamenlijke risicoanalyse (P/G – gevoeligheid)

Uniforme structuren (cfr BNIP)

Toepassing noodplanning (zonering, structuren…)

Procesmatig werken

Aanvraag organisator Advies

Beslissing

Uitvoering

Opvolging

Evaluatie

politioneel concept

bestuurlijke én gerechtelijke politiemaatregelen (= globaal maneuveridee)

concrete invulling van het optimaal organisatieschema

mobilisatie (aanvraag personeel en middelen)

Optimaal organisatieschema

Aandachtspunten in de beslissingsfase AANDACHTSPUNTEN

Opleidingsniveau: kennis en ervaring

Aangepaste uitrusting en middelen

Preventie en welzijn

Werkprocedures en samenwerkingsvormen

Terreinkennis

Procesmatig werken

Aanvraag organisator Advies

Beslissing

Uitvoering

Opvolging

Evaluatie

operatieorder of draaiboek

briefing

opstelling

uitvoering

houding, de-escalatie en graduele opbouw

Aandachtspunten in de uitvoeringsfase AANDACHTSPUNTEN

Leiding en (bij)sturing op het terrein

Uniformiteit in orders en begrippen

Gebruik van scenario’s/interventiefiches

Toezicht op correcte houding en uitvoering

Welzijn van de medewerkers

Procesmatig werken

Aanvraag organisator Advies

Beslissing

Uitvoering

Opvolging

Evaluatie

toezicht op terrein

permanent noteren van goede zaken en verbeterpunten

(periodiek) opvolgingsoverleg

bijsturen, waar nodig

Aandachtspunten in de opvolgingsfase AANDACHTSPUNTEN

Periodieke en vaste overlegstructuur

Vertrouwen en afstemming

Elkaar kennen en begrijpen

Toezicht op correcte uitvoering

Procesmatig werken

Aanvraag organisator Advies

Beslissing

Uitvoering

Opvolging

Evaluatie interne evaluatie

externe evaluatie

Aandachtspunten in de evaluatiefase AANDACHTSPUNTEN

Sterke punten

Verbeterpunten

Te trekken lessen verder uitwerken

Opvolging van verbetertrajecten

Conclusies en aanbevelingen

“Als je zowel jezelf als de ander kent, zal de overwinning nooit in gevaar komen.” “Als je de hemel en de aarde kent, zal de overwinning totaal zijn.”

Conclusies en aanbevelingen

Integrale en multidisciplinaire aanpak: - bestuurlijk-gerechtelijk - preventie - reactie - nazorg

Conclusies en aanbevelingen

Verantwoordelijkheid van de organisator

Conclusies en aanbevelingen

Wees georganiseerd en voorbereid

Conclusies en aanbevelingen

Werk samen en spreek dezelfde taal

Conclusies en aanbevelingen

Gezamenlijk risicobeheer

Vragen?

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 164

10. Toepassing crowdmanagement voor informatie en Communicatie

Bart Bruelemans, noodplanningsambtenaar stad Antwerpen

Toepassing crowdmanagement voor informatie en communicatie

Bart Bruelemans Rampencoördinator Stad Antwerpen

SL/RP - BBR

Om even na te denken…

166

SL/RP - BBR

Kleine recente ingreep als experiment

167

SL/RP - BBR

Belang van perceptie… extra maatregelen LD 2011

168

SL/RP - BBR

Publieksinformatie – extra aandacht sinds 2011

- Al bestaand: - Aanduiding vluchtroutes - Nummers - Lichtkranten buiten het terrein

- Extra lichtkranten (9) op het terrein - Uitsluitend veiligheidsboodschappen - Op afstand te sturen – apart

- Audio CD op elke stage met vaste boodschappen

169

Drink voldoende

water

SL/RP - BBR

Antwerpse tunnels – 10miles/marathon

170

SL/RP - BBR

Wie is de te beheersen “crowd”?

- Lopers/Deelnemers - Publiek - Verkeersstroom - …

171

SL/RP - BBR

Antwerpse tunnels – 10miles/marathon Enkele maatregelen - lopers

172

- Kennedytunnel - Verkeer door 1 koker - Hulpdiensten nog 1 rijvak in koker lopers

- Linten - Stewards

- Zo kort mogelijk afgesloten

- Waaslandtunnel - Verkeersvrij - Tijdige afzuiging - Hulpploegen RK in de tunnel om 200m – zeer moeilijke interventies - Extra personeel RK – POL aan tunnelmonden - Noodplan incident in tunnel – stilleggen wedstrijd??

SL/RP - BBR

Antwerpse tunnels – 10miles/marathon Enkele maatregelen publieksstromen

- Voetgangerstunnel - Stewards aan buitenzijde tunnel - Verbod fietsers in tunnel door CP-OPS indien nodig - Toezicht – verbeterpunt beelddoorstroming

- Fietserstunnel - Stewards assistentie laden liften fietsen - Stewards buitenzijde - Technieker on call – lesson learned

- Andere - Lichtkranten met informatie - 3 veerboten - Metro – toezicht buiten – verbeterpunt perrons

173

SL/RP - BBR

- Omstandigheden: - 6 dagen eerder Boston marathon – bomaanslag - Op voorhand heel wat te doen rond preventieve maatregelen hieromtrent

- Communicatief afweging: - Informatie publiek vs aandacht aan schenken - Bijsturen eerdere communicatie - Woordgebruik uiteindelijk “technisch mankement” - Communicatiemix & niet naar iedereen

Voorbeeld bommelding Waaslandtunnel

174

SL/RP - BBR 175

Bart Bruelemans

Rampenambtenaar

Stad Antwerpen Bart.bruelemans@stad.antwerpen.be

@EM_antw

be.linkedin.com/pub/bart-bruelemans/1/146/1b7

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 176

11. Toelichting adviezen – richtlijnen

Jo Vanhecke, directeur Voetbalcel Binnenlandse Zaken

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 177

G E S T I O N D E L A S É C U R I T É L O R S D ' É V È N E M E N T S 178

WK 2014 – EEN BRAZILIAANS FEEST IN BELGIE

• Eerste kwalificatie sinds WK 2002 • Groot enthousiasme bij supporters en belangrijk deel van de bevolking • Grote schermen opkomend fenomeen sinds WK 2006 • Kroatië – België + reeds veel verhuurde schermen + ‘Dance with the Devils’ • Verre en dure reis

= verwachting dat er veel grote schermen komen = massa-evenementen = nood aan proactieve en multidisciplinaire voorbereiding

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 179

WK 2014 – EEN BRAZILIAANS FEEST IN BELGIE

Algemene multidisciplinaire voorbereiding op het WK 2014 • Twee aspecten:

• Brazilië (team, media, supporters, etc.) • Thuissituatie (grote schermen, vreugdecaravans, terugkeer Rode Duivels, etc.)

• Multidisciplinaire werkgroep • Voorzitterschap: Voetbalcel Binnenlandse Zaken • Leden: AD Crisiscentrum, Buitenlandse Zaken, KBVB, Vaste Commissie Lokale

Politie, Federale politie, OCAD, Federaal parket, Staatsveiligheid, politie Brussel • Subwerkgroep

• omzendbrief thuissituatie (ook consultatie met FOD Volksgezondheid) • Communicatie • fanguide

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 180

OMZENDBRIEF WK 2014 Omzendbrief OOP 42 van 8 april 2014 betreffende evenementen die in het kader

van het WK voetbal 2014 kunnen plaatsvinden in België • Doel: aanbevelingen aanreiken aan lokale partners (‘toolkit’) • Waarom: veel steden en gemeentes kennen dit fenomeen niet en/of zijn niet

gewoon om te gaan met voetbalgerelateerd gedrag • Basis:

• Euro 2000 • Aanbeveling Raad van Europa (WK 2006 en EK 2008) • Input ervaringsdeskundigen: - evaluatie De Kouter – Gent (België – Turkije) - positieve ervaringen (zoals Kroatië – België)

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 181

OMZENDBRIEF WK 2014

Integraal en geïntegreerde multidisciplinaire aanpak • Preventie – sensibilisering – repressie • Organisator – overheden – politie – hulp- en interventiediensten • Safety – security – service

Uitgangspunt: Als evenementen plaatsvinden, dan moet dit voor IEDEREEN kunnen

plaatsvinden in veilige en aangename omstandigheden. Basisvereiste: goede voorbereiding en efficiënte omkadering

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 182

VOORBEREIDING

Coördinatie = burgemeester (met veiligheidscel) • Grondige (multidisciplinaire) risico-analyse – mogelijks gebruik van

multidisciplinair aanvraagformulier • Risicofactoren verschillen van gemeente tot gemeente + wedstrijd tot

wedstrijd • Risico-analyse bepaalt vergunning(svoorwaarden) • Voorbereidende scenario’s uitwerken met alle disciplines • Duidelijk visie en tolerantiegrenzen vastleggen • Op papier vastleggen wie verantwoordelijk is voor wat op welk moment • Proportionele inspanning privé-organisator + publieke overheden • Buurtbewoners!!

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 183

VOORBEREIDING Enkele praktische voorbeelden: • Verzekeringen en vergunningen • Veiligheidscapaciteit vastleggen - drangleuningen • Gauwdiefstal • Vuurwerk • Frustratie en irritatie omwille van geluidsoverlast, wildplassen, zwerfvuil,

nekzitten, gooien met bierbekers, etc. vs voldoende toiletten en vuilbakken • Goed mobiliteitsplan • Afspraken rond alcoholverkoop + bvb. verbod op glazen recipiënten • Scenario bij onweer, uitvallen scherm, etc. • coördinatievergadering

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 184

TIJDENS HET EVENEMENT

Multidisciplinaire opvolging • Geïntegreerd commando + communicatiekanalen • Risicogelieerde inzet van diverse disciplines • Observatie van het evenement • Tolerantiegrenzen afdwingen (in eerste instantie via dialoog en communicatie

+ de-escalatie) • Mogelijkheid publiek aan te spreken • Gebruik sociale media • Debriefing en evaluatie

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 185

WETGEVEND KADER

• Voetbalwet niet van toepassing (geen stewards – wet private bewaking) • Nieuwe gemeentewet van toepassing • Algemene wetgeving: basisnormen, ARAB, AREI, etc. • Lokale vergunningsvoorwaarden, politieverordeningen, etc. • Strafwetgeving • GAS-wet: voetbalgelieerd wangedrag kan overgenomen worden + andere

vormen van typisch overlastgedrag

Opmerking Akkoord VRT/RTBF nodig om signaal te mogen gebruiken

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 186

AFSLUITER

• Positieve insteek omzendbrief: hoe evenementen goed voorbereiden en omkaderen

• Veiligheid komt voor commerciële belangen • Rol klimatologische omstandigheden zal groot zijn • Kan naar analogie gebruikt worden voor wedstrijden van andere landen met

grote bevolkingsgroep in België • Omzendbrief kan basis zijn voor andere grootschalige evenementen • Multidisciplinaire aanpak is een must • ‘Expect the unexpected’ – ook spontane evenementen (vreugdecaravans bvb.)

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 187

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 188

12. Praktijkervaring – stad Antwerpen

Guy Wilms, hoofd voetbalcel, PZ Antwerpen

Public Viewing Guy Wilms

‘Public viewing’ plaatsen

Inwoners en supporters die niet in de mogelijkheid zijn om op locatie een sportevenement bij te wonen

Kunnen deelnemen aan het evenement in een vriendelijke, feestelijke en veilige omgeving

‘Public viewing’ plaatsen

EK 2012 Polen en Ukraine

– 3 miljoen tickets – 14 miljoen kijkers aan grote schermen – 100.000 kijkers Duitsland Berlijn Brandenburger

‘Public viewing’ plaatsen Brandenburger

‘Public viewing’ plaatsen Gent (Tr-B 2011.06.03)

Risicoanalyse Organisatie van ‘public viewing’ plaatsen moet het voorwerp

zijn van een getaileerde dynamische risicoanalyse door organisator en de politie

-> analoog met de voetbalevenementen in het stadion Visieteksten van overheden kunnen richtlijn zijn voor het

beheer van de evenementen

Beperking van het aantal fandorpen in de gemeente (Bv10 in A)

Aanmelden van alle plaatsen public viewing (coordinatie)

Belangen veiligheid vs

Belangen commercie

Actieve en passieve veiligheid moet primeren over de commerciele belangen bij het installeren van een site voor public viewing

Minimale actieve en passieve veiligheids maateregelen

Organisatoren verplichten om minimum veiligheids-en

beveiligingsmaatregelen te nemen voor het organiseren van Public Viewing zoals bepaald door de lokale politie

Evenwicht in de inspanning organisator tov de overheden

verantwoord en controleerbaar Afsprakennota’s kunnen daarbij helpen

Maatregelen actieve en passieve veiligheid

A ->Bepaling capaciteit van de plaats

B ->Vaststelling van de tijdstippen van openen en sluiten van het evenement

C ->Aanwezigheid van voldoende en gekwalificeerd personeel dat de interne veiligheid verzekerd

D->Duidelijke regels voor publiek op de site en duiding van de gevolgen bij niet naleving

Maatregelen actieve en passieve veiligheid

E ->mogelijkheid om probleemgevallen onmiddellijk te kunnen verwijderen van de site

-bijzondere aandacht indien verschillende supportersgroepen vermengd aanwezig zijn -mogelijkheid om elementen daadwerkelijk af te voeren

F ->overweging supportersscheiding in te stellen

- Actuele situatie - Een historiek van conflicten

Maatregelen actieve en passieve veiligheid

G -> vastleggen en annonceren van voorwerpen die

niet toegelaten zijn op de site -bv pictogrammen, stewards, private bewaking

-pyrotechniek -wapens -gevaarlijke of onaanvaardbare voorwerpen die eventueel kunnen geworpen worden Bv-glaswerk -blikgoed -..

pyrotechniek

Maatregelen actieve en passieve veiligheid

H ->toegangscontrole door private bewaking met oog

op: - buitenhouden van de ongewenste voorwerpen - ticketcontrole indien gesloten evenement ( cap)

I -> buitenomheiningen en binnenomheiningen op de

site -publiekscheiding -corridors voor hulpdiensten -compartimentering kan compressie vermijden -nooduitgangen

Maatregelen actieve en passieve veiligheid

J -> noodplanning Bepaling evacuatiecapaciteit van de site -afmetingen en aantal uitgangen -routes voor de hulpdiensten, vmp

K -> DGH volgens de omvang van de site en het aantal toeschouwers

-prima form

Maatregelen actieve en passieve veiligheid

L -> public address systeem om de toeschouwers te kunnen informeren

M -> mogelijkheid om CCTV te installeren in en om de site

om een overzicht van het evenement te bewaren en het crowdmanagement te kunnen verbeteren

Maatregelen actieve en passieve veiligheid

N ->Gastvrijheid voorzien dmv voldoende catering en

sanitair

O ->de constructies op de site voldoen aan de nationale veiligheidsnormen -arab/arei recipienten -basis veiligheidsnormen

P ->verankering meubilair BV tafels, stoelen, vuilnisbakken

ed -kunnen projectielen worden -kunnen evacuatie hinderen

Maatregelen actieve en passieve veiligheid

Q ->voorbereiding van alternatieven bij technische defecten

-scherm is defect/beschadigd -electriciteitspanne -noodweer -geld terug?

Minimum actie

Informatie-inzameling met focus op:

-potentieel gewelddadig gedrag -ernstige bedreigingen mbt openbare orde -Terro

Minimum actie

Doelgerichte controles -personen met wangedrag -wapenbezit -verboden voorwerpen ( BV glaswerk) Deze controles moeten tijdig gebeuren om preventief karakter te bekomen opdat anti-sociaal gedrag of geweld niet kan escaleren -bv in eerste lijn door stewards/private bewaking aan de ingangen en op de site

Politie-inzet

Op basis van de dynamische risicoanalyse. Voldoende

politiecapaciteit moet voorbereid zijn op de mogelijke interventies

De visibiliteit van deze politie-inzet moet bepaald zijn in functie van het risico en in overeenstemming met het lokale beleid

-bij voorkeur low-profile Bv gerechtelijk/burger

Politie-inzet

Eventuele taken

-onverwijld optreden bij nakende dreiging en gevaar -spreekt risico-elementen actief aan -observeert -doet toezicht op eventuele plaatsverboden -management van het verkeer rond de site -deëscalatie

Documentatie en bewijsgaring

Het verzamelen van documentatie en bewijsgaring cruciaal belang: -vervolging van de overtreders -beeldvorming en evaluatie van het evenement -schadeclaim -debriefing

Pijnpunten op een rij

Electriciteitspanne -opblaasbare reclameboog zakt in elkaar en meteen is ook evacuatie niet meer mogelijk -sommige delen van de site in het donker -scherm valt uit met frustratiegedrag tot gevolg -consumptiekramen vallen stil

Fietsenstalling -dicht bij ingang van de site kan evacuatiecapaciteit reduceren of verhinderen

Afval -aan evacuatiewegen-> val gevaar -flessen in het bijzonder

Pijnpunten op een rij

Randanimatie -keuze muziek kan de sfeer beinvloeden -life zanger kan zelf een gecontesteerde figuur zijn -einde randanimatie na evenement vastleggen

Karavaanvorming na het evenement -verstoring uitstroom -hinderen openbaar vervoer

Wildplassen - steeds wrevel

Pijnpunten op een rij

Obstakels voor de uitstroom: -nadars, publieksgeleiders vuilbakken verwijderen -tijdig lichten aan

Werpincidenten -werpen bierbekers en andere troep geeft wrevel

Karavaanvorming na het evenement -verstoring uitstroom -hinderen openbaar vervoer

Pijnpunten op een rij

Noodweer -opvolgen meteo

overlast -alcohol gerelateerd -parkeeroverlast -’kleine’ criminaliteit -geluidoverlast van de site -deviant gedrag -criminele feiten -pickpockets -vechtpartijen -dealen

Einde dienst interne veiligheid - is niet’ final whistle’ van wedstrijd

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 215

13. Praktijkervaring – stad Brussel – voorbeeld van “Table top oefeningen”

Bertrand Van den Steen, Administratief arrondissement van Brussel-

Hoofdstad

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 216

A A B H - D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

OEFENINGENSESSIE EXTA2 Administratief Arrondissement Brussel-Hoofdstad,

januari – februari 2014

Dhr. B. Van den Steen, Adminisitratief Arrondissement Brussel-Hoofdstad, attaché Civiele Veiligheid - Noodplanning CP J. Vanbelle, Gedelegeerd Officier Dirco

EXTA 2 AABH Elke vrijdag voormiddag van 17 januari tot en met 21 februari 2014 heeft het

Administratief Arrondissement Brussel-Hoofdstad op het uur van de Wereldbeker geleefd, dankzij de table-topoefening ExTA 2!

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 218

VAN EEN PREVENTIEF DISPOSITIEF…

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 219

DOELEINDEN (1/2)

Algemene doeleinden Aan een zo groot mogelijk aantal deelnemers nuttige rappels bieden in een

didactische situatie over de geformaliseerde interactiewijzen in het kader van de multidisciplinaire coördinatie en hun uitvoering zoals die voorzien is in de Brusselse nood- en interventieplannen.

Nadruk op het didactische en vormend aspect, voornamelijk voor wat betreft

de middelen voor multidisciplinaire coördinatie en informatietransmissie. Prioritair bedoeld voor mensen die in hun dagelijks werk minder in contact zijn

met de grondbeginselen en gebruiken inzake noodplanning, maar die in reële situatie een vooraanstaande rol zouden moeten vervullen in het crisisbeheer (Dir-Med, vertegenwoordigers van het Parket, officiers die een leidinggevende functie zouden kunnen vervullen op het terrein of in de multidisciplinaire overlegorganen, …)

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 220

DOELEINDEN (2/2)

CPX –formaat (CP-Ops /CC); Eén oefening per politiezone; Betrokkenheid van de gemeentes (Burgemeesters, Planu, D5 en PSIP ); Communicatiemiddelen: SITREP, Logboek, multidisciplinaire communicatiegroepen ASTRID

Focus: De Brusselse optimaliseringsmiddelen voor de

voorbereiding van de evenementen inzake veiligheid

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 221

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 222

PREVENTIEVE INTERVENTIEFICHE RETRANSMISSION MATCH DE FOOT BELGIQUE – RUSSIE, 26 JUIN 2014

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 223

VMP AH-straat (punt 8) CP-OPS AH-straat (punt 9)

Coördinatiecomité Gemeentehuis, gemeentelijke crisiscentrum, 2de verdieping

Onthaalcentrum Sporthall Ooststraat (punt 5), wacht 24u/24

Opvang verwanten Gemeentelijke basisschool °5 (punt 7), ingang Zuidstraat, concierge woont ter plaatse

Perscentrum Gemeentehuis, vergedrzaal, gelijkvloer PEB Voor alle disciplines: Rogierlaan Rode zone In functie van de situatie Oranje zone In functie van de situatie Gele zone In functie van de situatie

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 224

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 225

…NAAR EEN RESPONSDISPOSITIEF

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 226

EINDSCORE Sensibilisatie van de overheden en van de diensten die betrokken

zijn bij de evenementen tot het belang van het luik « civiele veiligheid », zowel tijdens de voorbereiding als tijdens het evenement zelf (MO NPU-1 , brief van de Minister van Binnenlandse Zaken);

Bewustwording van het bijzondere risico verbonden aan de wereldbeker / uitzending op groot scherm;

Overgang van het preventief dispositief naar een dispositief van noodsituatiebeheer: terminologie; Gebruik van de communicatiegroepen Astrid blok 06 tot 10; CP Mono vs CP Multi; Overgang van een DIR CP-Ops D3 naar een DIR-CP-Ops D1.

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 227

D I E N S T C I V I E L E V E I L I G H E I D - N O O D P L A N N I N G

Vragen? Om verder te gaan: Mvr J. Clément (Administratief Arrondissement Brussel-Hoofdstad, Dienst Civiele Veiligheid), 02 507 99 46 – josephine.clement@brugouverneur.irisnet.be Dhr. P. Pinnewaert (Administratief Arrondissement Brussel-Hoofdstad, Verbindingsambtenaar), 02 507 99 37 - patrick.pinnewaert@brugouverneur.irisnet.be Dhr. A. Houpe (Stad Brussel, Noodplanning), 02 279 26 41 – alain.houpe@brucity.be

DANK U!

B E H E E R V A N D E V E I L I G H E I D T I J D E N S E V E N E M E N T E N 229

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 230

14. Praktijkervaring – Stad Brugge

Karl Termote, hoofdinspecteur PZ Brugge

V E I L I G E E V E N E M E N T E N ! 231

PRÉ RISICO ANALYSE

Bewustwording van risico voor beheren talrijke aanvragen uitzendingen op groot scherm :

• Impact voor stad • Vertrouwen organisatoren • (de)centraliseren • Toezicht en beheer door Pol (middelen – mankracht - …) • Interventiemogelijkheden • …

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 232

EERSTE DENKTANK

Dec 2013 : eerste coördinatievergadering met • Cultuurcoördinator • Dienst Vergunningen • Preventiedienst • Brandweer • Fed Pol • Lok Pol

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 233

GEFORMULEERDE VOORSTELLEN

• 1 exclusieve plaats voor de binnenstad (‘t Zand) • Randgemeenten : te evalueren • Tv schermen op terras mits beperking

• Voorstellen werden goedgekeurd door CBS

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 234

BEPALEN ORGANISATIE -> “AANBESTEDING”

Organisator is verplicht : • Minimum uitzenden 3 groepswedstrijden Rode Duivels • Alle klank- en beeldtechniek + uitzendrechten • Organisatie drank (en voeding) • Inplantingsplan • Proper tegen 08 hr ‘s morgens • Sanitair • Medisch component • Muziekvergunning • Mobiliteitsplan + bewonersbrieven

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 235

Organisator mag : • Uitzenden volgende rondes Rode Duivels + finale • Animatie 2 hr voor en 1 hr na wedstrijd • Rode Duivels Merchandising

Stad voorziet : • Gratis stadsmateriaal • Gratis mobiele fietsstallingen • Gratis electriciteit

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 236

COÖRDINATIEVERGADERING

Maart 2014 – Eerste coördinatievergadering met : • Organisator • Politie • Brandweer • Noodplanningsambtenaar • Cultuurcoördinator • Preventiedienst • Dienst Vergunningen

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 237

GEMAAKTE AFSPRAKEN

• Locatie (‘t Zand) • Afbakenen terrein • Max capaciteit (5000 -> 12000) • Mobiliteit (gradueel) • Toegankelijkheid mindervaliden (vzw INTRO) • Afspraken plaatselijke horeca (prijzenpolitiek – plastic - …) • Security en toezicht • Soorten drank • Minimum sanitair (M – V – MV) • Randanimatie

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 238

• Medisch component • Geluid • Taakverdeling Organisatie – Pol • CP room bij noodgevallen • Overnemen schermen door Pol • Evaluatie na elke wedstrijd + bijsturen • Coördinatievergadering na 3 wedstrijden

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 239

RANDGEMEENTEN + TERRASSEN

Randgemeenten : • Evaluatie van het gevraagde + bepaling voorwaarden volgens +/- zelfde

stramien volgens doelgroep en grootte

TV’s op terrassen : • Beperking van aantal inch volgens grootte van vergunde terras

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 240

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 241

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 242

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 243

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 244

V E I L I G E E V E N E M E N T E N 245