Steenwijk - IVN

14

Aan de Woudbrugseweg 80 in Alphen aan den Rijn vindt u de zuivelboerderij van de familie Steenwijk, natuurlijk ook met een fraaie Landwinkel op het erf! Hier vindt u heerlijke en eerlijke ambachtelijke streekproducten, onder andere de verrukkelijke zuivelproducten van eigen makelaardij, zoals boter en diverse soorten boerenyoghurt.

Welzijn voor de dieren staat voorop Familie Steenwijk heeft een groot aantal koeien die dagelijks voor de nodige liters melk zorgen. Het welzijn van de dieren staat op de boerderij voorop. De koeien krijgen voer van eigen land en verblijven in schitterende, ruime loopstallen. In de zomers grazen ze in prachtige weilanden. Die zorg voor het dier proeft u in de producten!

Van alles te beleven voor de kleintjes Wanneer u toch naar de Landwinkel gaat, breng dan meteen even een be-zoekje aan de dierenweide. Kinderen kunnen kennismaken met de diverse dieren, zoals een shetlandpony, geitjes, kipjes, eenden en een ezeltje. Op de Kakelhoeve kan uw kind zich vermaken met de speelattributen en zo spelenderwijs het leven op de boerderij ontdekken. Ook voor de leukste kinderfeestjes kunt u bij hen terecht.

Kom kijken! Kom proeven! Kom winkelen op de boerderij!

Steenwijk - Alphen aan den Rijn

Landwinkel Steenwijk

Woubrugseweg 80

2401 LT Alphen aan den Rijn

T: (0172) 51 83 16

E: [email protected]

Onze faciliteiten zijn:

Veehouderij | Zuivelboerderij |

Pakketten | Streekproducten

Openingstijden:

Maandag: gesloten

Dinsdag: 09:00 - 18:00

Woensdag: 09:00 - 18:00

Donderdag: 09:00 - 18:00

Vrijdag: 09:00 - 21:00

Zaterdag: 09:00 - 16:00

Zondag: gesloten

Opmaak Gratis

mailto:[email protected]

3

Redactie

Jolanda Zwaan, Henk Jan Habermehl, Paul Mons

Vormgeving : Marius Stout

Eindredactie : Jolanda Zwaan

Bezorging Bont Allerlei: Henry Loeters

Redactie adres

Tel: 06-20577860

e-mail: [email protected]

Fotografie: de Natuurkiekers

Email: [email protected]

Foto omslag:

Kopij inleveren voor vrijdag 7 september

inleveren op het redactieadres.

Overname van artikelen is toegestaan

met bronvermelding.

Uitlatingen in dit blad gedaan, geven niet

noodzakelijk de standpunten weer van

de redactie of het afdelingsbestuur.

Druk: Evo Repro Alphen aan den Rijn

Secretariaat

waarnemend: Foppe Jan Japenga


Internet: www.ivn.nl/alphenaandenrijn

www.facebook.com/ivn.alphenaandenrijn

Tarieven Lidmaatschap

Contributie leden € 23,00 per jaar

Huisgenootleden € 10,00 per jaar

Donateurschap v.a. €11,50 per jaar

Rabobanknummer:

NL85 RABO 0301 6899 62

Contributieberekening loopt per kalenderjaar.

Opzeggingen schriftelijk 3 maanden voor

afloop van het kalenderjaar.

Verdere gegevens of adressen van bestuur en

coördinatoren van werkgroepen vindt u op pagina 4.

ANBI

Algemeen Nut Beogende Instelling

• Giften zijn vaak aftrekbaar door onze ANBI status.

• RSIN nummer: 816027766

Inhoud

3. Collofon / Voorwoord

4. Adressen

5. Van het bestuur / Uitgaanstips

6. De activiteitenboerderij

7. Voedselpark Gnephoek

8. Uit de krant

9. Over volkstuinen en voedselparken

10. Een Koninklijke onderscheiding

11. Maskerbijen en andere bezoekers van de braam

12. Struinen door het Zegerslootgebied /

Vogeltelling Zegerslootgebied

13. Vogeltelling Zegerslootgebied

14. Vers water voor passanten /

Even aan u voorstellen…

15. Steenuilen ringen

16. BALKONSCÈNES

17. BALKONSCÈNES

18. Stadswandeling

19. NatureXplorers / Vacature / Mutaties

20. Groene Cirkel Bijenlandschap Archeon

21. Groene Cirkel Bijenlandschap Archeon

22. Nederland doet

23. Nederland doet

24. Polderflora Excursie / Agenda

25. Polderflora Excursie / Agenda

26. Vogelexcursie Groene Jonker en Waverhoek

Het zoemt…

Waar de bij ligt uitgeteld is het droevig met het milieu gesteld.

Maar gelukkig zijn er tal van mooie projecten om de bij te bescher-

men en een nieuw leefgebied te creëren, zoals Bijenlandschap

Groene Cirkels Archeon. Tegenwoordig kun je mooie zaadmengsels

kopen en soms ook gratis krijgen, met aantrekkelijke bloemen voor

bijen en vlinders. Het zou fantastisch zijn als er steeds meer “groene

snelwegen” ontstaan. Doet u ook mee? Misschien tot ziens op za-

terdag 13 juli op de landelijke imkerijdag op Natuurtuin de Veenmol

in Boskoop.

Veel leesplezier, Jolanda Zwaan


4

BESTUUR

Voorzitter: Gert de Geest tel:0172 430460


werkgroep Vrijwillig Landschapsbeheer

Secretaris: vacature

waarnemend Foppe Jan Japenga tel: 06-53226448

[email protected]


Penningmeester: Foppe Jan Japenga tel: 06-53226448

Krabbescheer 102, 2408 LG Alphen aan den Rijn


Werkgroep: vlinderwerkgroep

Algemeen bestuurslid: Corry Dierdorp tel: 0172 471550


Werkgroep communicatie (Bont Allerlei, PR,

fotowerkgroep,

Social Media, Website)

Algemeen bestuurslid: Antoon Zonneveld

e-mail: [email protected] tel:0172420058

Werkgroepen: Excursies , Vrienden van het Heempad

en Planologie en Milieu

Algemeen bestuurslid: Nell Spreij tel: 06-51550087

email: [email protected]

werkgroepen: lezingen, jeugd/Junis BSO, vogelwerkgroep

COÖRDINATOREN EN LEDEN VAN DE WERKGROEP coör-

dinator Lezingen: Liesbeth Bos tel: 06 12883574


Leden: Maria Chardon, Monique Smulders,

Dick Warmerdam

Excursies: Dick Warmerdam tel: 0172 518480

e-mail: dickw@xs4all

Lid: Ton van Ruiten

Communicatie: (BA, PR, Soc. Media, Webbeheer)

Corry Dierdorp tel: 0172 471550


PR Corry Dierdorp tel: 0172 471550 e-

mail: [email protected] Le-

den : Lydia Beekhuis Sattija Ramdin

Bont Allerlei tel: 0172 425217 e-

mail: [email protected] Le-

den: Jolanda Zwaan, Henk Jan Habermehl, Marius Stout,

de Natuurkiekers, Hans van Dam, Paul Mons

Webmaster: Dick de Graaf: graafdirk@gmailcom

tel:0172422092. Vervanger Annette Bredius

Facebook Annette Bredius met vervanger Sattija Ramdin.


Vrijwillig landschapsbeheer

Wim Dieho tel: 06 54200459


Vrienden van het Heempad

Hans van Dam tel: 0172 214775


Leden: Jenny en Jack Heemskerk, Wil Zandvliet

Fotowerkgroep ,,Natuurkiekers’’


Chris Groesser tel: 06 51746780

Vlinders en Fladderaars

Gerda Bonninga tel: 06 53403123


Leden: Jenny Heemskerk, Annemiek van Eeuwen,

Elly Slagter

Vlinderwerkgroep Aad Geeve, Tel. 0172 430557

E-mail: [email protected]

Planologie en Milieu:

coördinator: Joost van Beek


Leden: Sebastiaan de Kruif , Hans van Dam, Gerard Been

en Liesbeth Bos

Exposities Pieter Verkade tel. 06 51 08 3741


Leden: Pieter Janssen

Vogelwerkgroep Stef Strik tel: 0172 472748


Leden: Maikell Verkade, Dick Warmerdam,

Martijn de Jong, Wim Kok

REGIO CONTACTPERSOON

Boskoop Hans van Dam tel: 0172 214775


Kaag en Braassem Dick Warmerdam tel: 0172 518480


Koudekerk aan den Rijn Jan Bal tel: 071 3412168


Hazerswoude Jan Kuijt tel: 071 3412597


VERENIGINGSGEBOUW “De Vlinder”

Burg. Bruinsslotsingel 15, 2403 NC Alphen aan den Rijn

tel: 0172 533296

Openingstijden Bezoekerscentrum: zomertijd: 14.00-17.00

5

2068

Antoon Zonneveld

Als het goed is ben ik dan 100, of u er bij bent dat

weten we dan pas.

Hoe zal de natuur er dan bijstaan?

Hebben we tegen die tijd ons lesje geleerd,

of heeft de natuur ons met de neus op de feiten gedrukt?

Of zal het allemaal wel meevallen.

(ik denk van niet)

Gaan we de juiste weg kiezen en gaan we een

balans vinden?

Wonen we dan in Bordeaux of nog warmer in Sevilla?

Hebben we in het westen nog droge voeten?

Verbouwen we onze gewassen met ontzilt water of zelfs

met zeewater?

Rijden we dan op waterstof of nog iets anders?

Anders zal het in ieder geval zijn.

Nou, het lijkt mij wel spannend.

We moeten ons in blijven zetten om een balans te vinden.

Veel vragen zoals u heeft gelezen.

In ieder geval kunt u mij op 8 september 2068 (misschien

met laarzen) zien zitten op een bankje aan de Oudshoornse-

weg, pratend over hoe het was.

Nog meer uitgaanstips…

NIEUW!! OPLEIDING IVN-NATUURGIDS

IVN Alphen en IVN Nieuwkoop starten in januari 2020 sa-

men een Natuurgidsenopleiding, die wordt afgerond in

juni 2021 met het officiële IVN-gidsendiploma.

De opleiding is bestemd voor mensen die graag meer wil-

len weten over natuur en duurzaamheid en anderen en-

thousiast willen maken voor de natuur.

Belangstelling? Geef je contactgegevens vrijblijvend door

aan: Gerda Bonninga, [email protected], 06

53403123 of aan Hans Blom, [email protected]. Je

wordt dan uitgenodigd voor de informatieavond in novem-

ber 2019.

Meer info: www.ivn.nl/cursussen/denatuurgidsenopleiding

-volgen#AankomendeNatuurgidsenopleidingen

EVENEMENTEN

za 7 sept.

Zegersloot Festival met activiteiten door het hele Zeger-

slootgebied.

Bij Bezoekerscentrum De Veenweiden is een Streekmarkt

en IVN Alphen organiseert een Waterspektakel. Let verder

op publicaties in pers en sociale media.

Hertfstmarkt Groei en Bloei

za 7 sept. 10.00 – 14.00 uur

Kraampjesmarkt met planten en tuinaccessoires bij

Volkstuinvereniging Ridderspoor 1, Ridderbuurt 22A,

Alphen a/d Rijn

Verenigingendag

za 7 sept. 12.00 – 16.00 uur

Met infokraampjes en activiteiten van veel verenigingen.

In winkelcentrum De Ridderhof, Bruins Slotsingel, Alphen.

De activiteitenboerderij

In 2013 kocht Stichting Aria (opgericht in Boskoop) een

boerderij in Telechiu. Telechiu is een klein plaatsje in Roe-

menië, vlakbij de Hongaarse grens, ter hoogte van Oradea.

In 2014 is deze boerderij als activiteitenboerderij geopend

door de toenmalige Nederlandse Ambassadeur voor Roe-

menië, Matthijs van Bonzel.

Op de boerderij ontmoeten mensen uit Nederland en Roe-

menië elkaar. Door samen activiteiten te ondernemen le-

ren mensen elkaar kennen.

Roma, Roemenen, Hongaren

en Nederlanders werken sa-

men en leren van elkaars vaar-

digheden. Dit gaat op basis van

vrijwilligheid en gelijkwaardig-

heid.

De vrijwilligers van Stichting

Aria willen – in navolging van

Nederland – in het plaatsje

Telechiu Roemenië een voed-

selbos aanleggen. Een docent

aan de Hogeschool in Friesland

heeft samen met zijn Roe-

meense vrouw al een voedselbos opgezet in Roemenië,

zo’n 100 km van Telechiu. De docent en zijn vrouw zijn de

helft van het jaar in Roemenië en de andere helft van het

jaar in Nederland. Hij maakt een plan van aanpak voor

Stichting Aria. Het concept voedselbos is onbekend in Roe-

menië, maar wordt nu door Nederlanders geïntroduceerd.

Allereerst wordt er een bodemonderzoek uitgevoerd door

een medewerker van de Universiteit Oradea. Er wordt een

gat gegraven van 40 cm breed, 100 cm lang en 110 cm

diep. Van verschillende bodemlagen worden monsters

genomen. In het laboratorium hebben ze de monsters on-

derzocht op grondstoffen zoals zuurgraad, humus, stikstof,

fosfor en kalium. De kwaliteit van de bodem is zeer ge-

schikt voor het aanplanten van vruchtbomen. Dicht in de

buurt zit een stuwmeer, daardoor heeft de bodem een

goede combinatie van zand en klei.

Naar aanleiding van het bodemonderzoek wordt aangera-

den te kiezen voor middelgrote bomen, rekening houdend

met het grondwaterpeil. Middelgrote bomen kunnen 2 à 3

meter hoog worden en hebben “middelgrote wortels” (de

zogenaamde intensieve cultuur), vruchtbomen houden

niet van “natte voeten”. Al deze bevindingen zijn doorge-

stuurd naar een docent agricultuur op de Hogeschool van

Leeuwarden, daar wordt er een plan van aanplant ge-

maakt.

Op dit moment staan er al 3 grote oude notenbomen, één

oude perenboom, één oude pruimenboom en enkele jonge

appels-, peren-, pruimen-, kersen- abrikozen- en perzikbo-

men.

Nieuwe bomen worden aangeschaft uit de streek zelf, de

kans bestaat dat bomen meegenomen uit Nederland, toch

ziekten kunnen veroorzaken omdat de bodem- en weers-

omstandigheden in Roemenië anders zijn.

Wij blijven de komende tijd dit project volgen.

stichtingaria.nl

6 Van verschillende bodemlagen worden monsters genomen

Er wordt een gat gegraven voor bodemonderzoek

7

Voedselpark Gnephoek

Op de Algemene Ledenvergadering van maandag 15 april

werd een presentatie gegeven over het VoedselPark Gnep-

hoek.

Even terug in de tijd:

Simon Visser startte in 1919 een bakkersbedrijf aan de ‘s

Molenaarsbrug in Alphen aan den Rijn.

Jaren geleden is het bakkersbedrijf verhuisd naar een an-

der terrein aan de N11 in Alphen aan den Rijn midden in

de Randstad. Om het bedrijventerrein De Gnephoek is veel

te doen geweest. Projectontwikkelaars zaten te azen op de

geschikte grond voor huizenbouw. Daartegen is veel ge-

protesteerd en nu: vanaf juli 2015 hebben een groepje

enthousiaste jonge

mensen aan de rand

van de Gnephoekpol-

der een educatief

duurzaam voedsel-

park opgericht. Het

doel is om volwasse-

nen en kinderen te

leren om voedsel te

produceren in over-

eenstemming met de

natuur.

De moderne manier

om voedsel te produ-

ceren put de grond uit en er moet veel landbouwgif wor-

den gebruikt om ongedierte te bestrijden met als gevolg

dat er steeds minder biodiversiteit is en bijen en andere

insecten worden bedreigd.

VoedselPark De Gnephoek is een op permacultuur geba-

seerd voedselbos met een educatieve doelstelling.

Een permacultuurtuin bestaat uit verschillende lagen zoals

bomen, struiken, planten, kruiden en mossen. Het biedt

bescherming aan zoogdieren, vogels en insecten. Deze

dieren hebben wij weer nodig om onze gewassen te be-

schermen zoals egels tegen slakken, maar ook bijen en

zweefvliegen voor bestuiving. Omdat er regelmatig een

torenvalk werd gesignaleerd op de tuin heeft men een

eigengemaakte torenvalkkast opgehangen en nu maar

hopen dat er flink veel muizen worden gevangen…

Sommige planten worden gebruikt om plaagdieren (luizen,

witte vlieg, snuitkevers) te verdrijven, andere planten wor-

den gebruikt als grondverbeteraar. Incarnaatklaver is een

plant die bijen en hommels aantrekt én een grondverbete-

raar is. Lupine trekt stikstofbindende bacteriën aan. Deze

bacteriën kunnen stikstof uit de lucht binden; het is dan

ook een natuurlijke grondverbeteraar.

Maar waarom wordt er smeerwortel gebruikt in een voed-

selpark? In het voedselpark worden naast eetbare planten

ook geneeskrachtige planten en verfplanten gekweekt.

Smeerwortel is een geneeskrachtige plant en heeft diepe

penwortels waardoor hij mineralen uit de grond omhoog

kan trekken.

Ook knoflook of ui is een probaat middel tegen plaagdie-

ren.

Een andere manier om de bodemkwaliteit te verbeteren is

de Bokashi-methode. Bokashi is het Japanse woord voor

“goed gefermenteerd organisch materiaal”. Van de ge-

meente Alphen aan den Rijn krijgt het voedselpark 15 ton

bladerafval aan-

geleverd. Het

blad wordt ver-

mengd met micro

-organismen en

kleimineralen.

Daarna wordt het

goed afgedekt

zodat het kan

fermenteren. Na

ongeveer 10 we-

ken is het klaar

voor gebruik om

het bodemleven

te verrijken en te stimuleren. Het fermentatieproces gaat

sneller dan composteren zonder verlies van organisch ma-

teriaal.

Uiteraard blijven wij dit project volgen.

Voedselparkgnephoek.nl Van verschillende bodemlagen worden monsters genomen

Over volkstuinen en voedselparken Paul Mons

EéN VAN DE MOOISTE PLEKJES IN ALPHEN is voor mij toch

wel de Ridderbuurt. Een langgerekt paradijsje, dat parallel

loopt aan de Zegerbaan en ingeklemd ligt tussen Heren-

weg en Windepad. Heb je er nog nooit gefietst of gewan-

deld, dan zou ik dat zéker op je to-do

-lijstje zetten.

Aan één kant van die weg liggen een

paar honderd volkstuintjes van de

tuinverenigingen ‘Alphen’ en

‘Ridderspoor’. Het zijn - in de meeste

gevallen - goed onderhouden tuinen

met een ongekende veelheid aan

bloemen, (bessen)struiken, (fruit)

bomen en (groente)planten. Fleurige

voedselparkjes dus. Soms zijn ze

strak aangelegd, als een schilderij

van Mondriaan, soms met een lek-

ker verrommeld hoekje als een lust-

hof voor vogels en insecten.

JE KENT MISSCHIEN WEL die voor-

oorlogse volkstuinnamen als ‘Ons

Lustoord’, ‘Nieuwe Levenskracht’ en

‘Kweeklust’. Meer van deze tijd zijn

namen als ‘De Peuleschil’, ‘De Malle

Druif’, of hier dichtbij in Ter Aar: ‘De

Geschikte Peer’, voor tuinverenigin-

gen die in de jaren 70 van de vorige

eeuw, of later, zijn opgericht. In de

Middeleeuwen verbouwden geeste-

lijken en edelen voor eigen gebruik

al groenten bij hun kloosters en kas-

telen. Het tuinieren voor eigen con-

sumptie in

‘coelghaerden’ (kooltuinen) werd in

de 14e eeuw ook door andere bevol-

kingsgroepen ontdekt. In de vorige

eeuw had de uitgifte van tuinen ook een

economisch doel: bestrijding van voedseltekort, armoede

en werkeloosheid. De moestuinen anno nu lijken vooral in

trek bij de groeiende groep mensen, die waarde hecht aan

duurzaamheid en ‘eerlijke producten’.

DOOR STADSUITBREIDING moeten volkstuinen nogal eens

plaatsmaken voor stenen. Ook de NS zette al veel tuin-

liefhebbers op een zijspoor, omdat de grond nodig was

voor spoorverbreding. Rond het Alphense voedselpark

‘Gnephoek’ wordt beweerd, dat wethouder Gerard van As

misschien al binnen drie jaar met zijn bouwdoos langs zal

komen.

Gerard van der Putten is niet bang dat zijn volkstuin aan de

Ridderbuurt op de schop gaat. Al ruim 50 jaar is hij vele

uren per week op een tuin te vinden. ,,Toen ik bij

‘Ridderspoor’ kwam, had ik eerst een tuin van 300 m²,

maar dat werd me toch een beetje te veel. Nu heb ik hier

sinds vorig najaar ongeveer de helft en

dat is goed bij te houden. Het was nog-

al verwaarloosd, dus ik ben nog steeds

bezig om de boel onkruidvrij te ma-

ken”.

TROTS LAAT GERARD ZIEN wat het re-

sultaat is van zijn noeste arbeid in die

paar maanden. Het staat al vol met

bloemen, groente, bessenstruiken,

fruitboompjes en zo’n 10 soorten drui-

ven. ,,Het hoeft niet veel te kosten,

hoor. Fruitboompjes haal ik soms ge-

woon bij de Aldi, de Lidl, of Albert

Heijn. Het is leuk en spannend om te

zien hoe het allemaal gaat groeien. Als

er nu nog geen vruchten aan komen,

dan komt dat volgend jaar wel. Ik struin

ook de tuincentra af, op zoek naar leu-

ke plantjes. En tegenwoordig kun je

overal milieuvriendelijke bestrijdings-

middelen vinden, zelfs bij de Action”.

Zijn schuurtje is goed gevuld met aller-

hande tuingereedschap en er hangt

een tegeltje met wijsheid: ‘Gisteren

werd er paniek gezaaid, vandaag stond

het al een meter hoog’.

Soms is de 79-jarige wel twee of drie

keer per dag even op zijn volkstuintje

om te gieteren, te schoffelen, te zaaien

en te oogsten. Hij woont dan ook bijna

om de hoek. Maar naast dat vele werk

is er ook tijd om even te contacten met de

buren en om te genieten van een nest waterhoentjes,

rondscharrelende fazanten en het gefluit van talloze vo-

gels.

In Amsterdam staan een paar duizend mensen op de

wachtlijst om zo’n mooi stukje natuur te bemachtigen. Bij

de verenigingen aan de Ridderbuurt hebben ze nog wat

volkstuintjes/ voedselparkjes te huur. Het is maar dat je

het weet, voor het geval dat je nog wat ruimte hebt op je

to-do-lijstje.

Volkstuinencomplex

Ridderspoor

Gerard

van der Putten

9

10

Op 26 april 2019 heeft onze IVN'er Stef Strik van

burgemeester Spies een lintje ontvangen.

De burgemeester was vol trots dat het Zijne Majesteit de koning heeft

behaagd Stef lid te maken van de Orde van Oranje-Nassau. Stef is

voorgedragen door het IVN met ondersteuning van Vogelbescherming

Nederland en de Willeke Alberti Foundation. Aan de voordracht voor

en lintje gaat bijna een jaar werk vooraf. Joost van Beek van het IVN

heeft dit allemaal zorgvuldig voorbereid. Stef is sinds 1991 actief in de

Alphense samenleving. Hij is begonnen met het oprichten van de

Zwaluwenwerkgroep Rijnstreek en actief geworden in de lokale politiek.

Van 1994 tot 2002 zat hij in de gemeenteraad, de laatste jaren als

fractievoorzitter van D66. In die jaren was hij ook hoofdingeland van

het voormalig waterschap De Oude Rijnstromen. Ook is Stef vier jaar

voorzitter geweest van de Stichting Alphense Kinderboerderijen; onze

buren. Op dat moment vond de herbouw van kinderboerderij Bospark

plaats, nadat deze door brand geheel was verwoest. In 2005 heeft Stef

de Vogelwerkgroep Alphen opgericht, een

nieuwe werkgroep binnen het IVN. Daar is hij

na veertien jaar nog steeds voorzitter van

Tevens coördineert hij binnen de Vogelwerk-

groep, de Zwaluwen- en Uilenwerkgroep.

Daarnaast voert Stef veel monitoringonder-

zoek uit naar broedvogels, wintervogels en

kolonievogels; die gegevens levert hij aan

SOVON Vogelonderzoek Nederland voor

wetenschappelijke doeleinden. Tenslotte is

Stef actief in onze Vlinderwerkgroep en foto-

werkgroep De NatuurKiekers.

Buiten het IVN is Stef momenteel voorzitter

van de energiecorporatie Zon op Alphen en

bestuurslid in de Willeke Alberti Foundation.

Tijdens een druk bezochte receptie in De Vlin-

der heeft Stef het IVN bedankt voor de voor-

dracht. Voor hem was het een onvergetelijke

dag!

11

Maskerbijen en andere bezoekers van de braam Monique Smulders

Het gaat al een tijdje niet goed met onze bijen. Voor wie

alle publiciteit gemist heeft: een recent Duits onderzoek

laat zien dat we maar liefst 2/3 minder insecten hebben

dan 10 jaar geleden. In aantallen dus. We hebben minder

muggen in onze slaapkamer, minder insecten tegen de

voorruit als we op de snelweg rijden, maar ook minder

voedsel voor vogels en minder bestuivers voor ons voed-

sel. Oorzaken worden gezocht in het gebruik van bepaalde

pesticiden (zoals Roundup) en verlies van bloemrijke wei-

den en overhoekjes. Als individu kun je er wat aan doen

door zelf geen Roundup te gebruiken (hoe erg is een beet-

je gras tussen je tegels???) en veel bloeiende bloemen in

je tuin of balkon te plaatsen. Ik ben eens een tijdje gaan

filmen bij onze braam en zag dat zo'n enkele

struik al best verschil kan maken. Wat kwamen

daar veel verschillende insecten op af: bijen,

hommels, zweefvliegen en zelfs een runder-

daas. Die laatste bracht me trouwens aardig in

verwarring want in een poging om hem op

naam te brengen bleef ik maar zoeken bij de

zweefvliegen. Dazen eten immers bloed, dacht

ik. Hun snuit bevat een aantal mesjes waarmee

ze je huid als het ware opensnijden om het

bloed op te kunnen zuigen. Maar dat blijken

alleen de vrouwtjes te doen (net als bij muggen

trouwens), zij hebben het bloed nodig om eitjes

tot ontwikkeling te brengen. Mannetjesdazen

eten stuifmeel; hij dept het van de bramen-

bladeren op.

Waar dazen vrij forse vliegen zijn van wel 2 centimeter

groot, zag ik juist ook heel kleine bezoekers op de bramen-

bloemetjes. Er komt een bijtje aanvliegen met een geel

'masker' op het voorhoofd. Dit zijn maskerbijtjes: kale,

glimmende zwarte bijtjes, ergens tussen de 4 en 9 mm

groot. Bijen gebruiken in het algemeen speciale haren om

stuifmeel te verzamelen. De kale maskerbijen kunnen dat

dus niet. Ze verzamelen stuifmeel en nectar in een keelzak-

je ofwel krop. Ze hebben speciale borstels aan kun kaken

om het stuifmeel naar binnen te schuiven vanuit de bloem

of vanuit hun voorpoten. Nectar

verzamelen ze met hun tong, dat

kan alleen bij ondiepe bloemen,

waar de nectar aan de oppervlak-

te ligt. Soms blazen ze een belle-

tje nectar uit en na een minuut

slikken ze het weer in. Waar-

schijnlijk doen ze dat om de nec-

tar iets te laten indampen, zodat

er meer zoetigheid en minder

water in zit. Ik heb dat zelf niet

gezien, want de bijtjes vlogen als

een razende rond de bramen-

bloemetjes. Ik had al moeite ge-

noeg om ze op de film te krijgen.

Maskerbijen nestelen in holle

stengels (onder andere van de braam), maar maken ook

graag gebruik van bijenhotels. Hun nestelgedrag lijkt een

beetje op dat van de rosse metselbij. Ze metselen hun

broedcellen echter niet dicht met modder maar met een

vliesje van eiwithoudende vloeistof dat ze vanuit klieren

uit hun borststuk via hun mond naar buiten brengen. Het

voedsel dat ze voor hun nageslacht achterlaten is de gelei

van nectar en stuifmeel die uit hun krop komt.

Zweefvliegen foto: Elvira Wiersema

vosje op gele lis foto: Elvira Wiersema

12

Struinen door het Zegerslootgebied

Monique Smulders heeft een korte documentaire gemaakt

over het Zegerslootgebied in Alphen aan den Rijn. Op ver-

schillende dagen werd de film vertoond in het filmhuis

Parkvilla.

Wederom gaat dit in nauwe samenwerking met het IVN en

Parkfilmhuis. De opbrengst van deze film werd bekend

gemaakt op maandag 15 april, op de Algemene Ledenver-

gadering.

Het mooie bedrag van € 765,-- wordt besteed aan de IVN-

hoek in het te renoveren Bezoekerscentrum de Veenwei-

den.

Vogeltelling Zegerslootgebied Nationale Golfcourse Bird Watching Day

zaterdag, 18 mei

Deelnemers: GEO-voorzitter Ferd Schelleman*, Pieter Be-

kooij, Carla Siegenthaler, Jan Bouwhuis, Hans van Weezel,

John Blom en Karel van Klaveren. Onder leiding van Stef

Strik en Menno den Uijl van de vogelwerkgroep.

Om 5:45 uur komen de eerste deelnemers binnendruppe

len, één deelnemer merkt op dat hij de bijenkasten heeft

gezien op hole 9 van de Griendbaan tijdens een rondje

golf.

Om exact 6:00 (zonsopgang) worden de deelnemers ver-

deeld in twee groepen. Groep 1 gaat naar de Griendbaan

en groep 2 naar de Heuvelbaan, Parkbaan en Drivingrange.

We beginnen aan de vogeltelling en de score wordt geno-

teerd.

Om 8:45 is iedereen uitgeteld en bij binnenkomst wordt

ons een uitgebreid ontbijt aangeboden door Golfclub

Zeegersloot. Hier kan iedereen zijn verhaal doen en wordt

de voorlopige telling vastgesteld op 58 soorten.

In de avond lopen Stef en Jan de tweede ronde. De toren-

valk hadden we ‘s morgens niet gezien maar nu, in de

avond vliegt ze geschrokken van het nest, links op hole 4

Griendbaan. Ook zien we de bergeend, de slobeend, de

boerenzwaluw en de huiszwaluw overvliegen.

Het totaal wordt gebracht op het recordaantal van 63

soorten. Onder leiding van Paul de Greeve en Gerard Been

(IVN Alphen aan den Rijn) hebben op 14 november 2018

Vogeltelling onder leiding van Stef Strik en Menno den Uijl

13

leerlingen van het Groene Hart Lyceum hulpdiensten ver-

leend bij de controle van de nestbezetting met het volgen-

de resultaat: In 54 vogelhuisjes werd een nestje aange-

troffen, 20 huisjes op de Park- en Griendbaan waren on-

herstelbaar beschadigd en zijn tijdig vervangen.

Het Vogelfonds Zeegersloot zag het licht en het bestuur

heeft een donatie gedaan voor de aankoop van 30 huisjes.

Voorts kregen 16 huisjes een onderhoudsbeurt; sommige

zijn groen geschilderd.

Als u ook wilt doneren

voor vogelhuisjes

neem dan contact op

met Paul de Greeve:

[email protected]

Er werden 63 vogelsoor-

ten gespot, waaronder:

fitis, grasmus, bosriet-

zanger, boomkruiper,

rietgors, rietzanger, vis-

dief, koekoek en krak-

eend.

Bent u geïnteresseerd in de volledige lijst neem dan con-

tact op met de redactie, dan wordt de lijst per mail toege-

zonden.

De foto’s zijn aangeleverd door Stef Strik, Menno den Uijl,

Ferd Schelleman en Carla Siegenthaler

GEO: Clubs die voldoen aan alle criteria voor duurzaam

golfbeheer ontvangen na een audit het GEO-certificaat,

een internationaal keurmerk van de GEO Foundation voor

verantwoord en milieuvriendelijk beheer.

Bijenkasten op hole 9 van de Griendbaan

Uitgeteld aan het ontbijt

torenvalk op hole 4, Griendbaan

Vogeltelling onder leiding van Stef Strik en Menno den Uijl

14

Vers water voor

passanten

Oasen heeft in Alphen aan den Rijn en Boskoop watertap-

punten geplaatst voor wandelaars, fietsers en voorbijgan-

gers. Nu kun je gratis vers en gezond water tappen en het

milieu sparen. Het is gemakkelijk om je fles of bidon zelf te

vullen bij een tappunt en dat scheelt weer heel veel plastic

flesjes. De productie van plastic flesjes en het transport

daarvan is zwaar belastend voor het milieu.

In de wintermaanden zijn de watertappunten buiten ge-

bruik om bevriezing te voorkomen.

In Alphen aan den Rijn zijn watertappunten te vinden op

het Rijnplein, in het Europark, aan de Sportlaan en in de

Sterrenlaan. Boskoop heeft voorzieningen aan het Raads-

huisplein en aan de Weegbree.

Sinds kort zijn in het Zegerslootgebied nog eens 3 extra

watertappunten geplaatst bij de zwemstrandjes en de

openbare toilethuisjes.

Positief voor het milieu is het tappunt ook goed voor de

gezondheid. Drinkwater is een leaatrengere eisen

Even aan u voorstellen…

Jolanda Zwaan

Op deze zonnige zaterdag heb ik een afspraak met onze

nieuwe penningmeester.

Ik stel voor om buiten te gaan zitten op het amfitheater

onder een enigszins druipende wilg.

Op mijn vraag wat hij wilt drinken klinkt het bescheiden:

,,Een glaasje water graag”.

,,Je hebt een aparte naam, waar komt die oorspronkelijk

vandaan”? Foppe Jan zit er ontspannen bij en vertelt:

,,Foppe Jan is een Friese voornaam, mijn achternaam: Ja-

penga is Gronings. Ik ben echter geboren in Utrecht en

getogen in de Randstad. ,,En, kun je Fries verstaan”? ,,Eh,

nou ik kan het verstaan maar niet spreken; wel enkele los-

se woorden zoals pake en beppe (opa en oma)”.

Momenteel is Foppe Jan werkzoekend als financieel mana-

ger. Om toch bezig te blijven is hij op zoek gegaan naar

vrijwilligerswerk. ,,Hoe ben je eigenlijk bij het IVN terecht

gekomen”?

Enthousiast begint Foppe Jan te vertellen: ,,Ik heb diverse

stichtingen en verenigingen benaderd. Het IVN zocht een

penningmeester en dat sluit goed aan bij het werk wat ik

gedaan heb en mijn interesses. Naast het IVN doe ik ook

nog vrijwilligerswerk bij een andere stichting.

,,Kun je mij wat meer vertellen over je werk als financieel

manager”? ,,Ja hoor, lacht Foppe Jan.

Ik heb de HEAO afgerond en op Nyenrode Business Univer-

siteit de Master of Science in Controlling gehaald en altijd

Toilethuis Zuid Dagcamping

toilethuis Noord parkeerplaats

watertappunt Oasen bij Hen Roel Wierink

15

werkzaam geweest in de financiële administratieve sector

en dan voornamelijk bij grote aannemers zoals BAM en

KWS”.

Uiteraard ben ik ook nieuwsgierig naar zijn thuissituatie.

Bedachtzaam: ,,Ik ben getrouwd en mijn vrouw en ik heb-

ben één dochter gekregen maar zij is helaas jong overle-

den. Mijn vrouw is klinisch psycholoog bij Stichting Cen-

trum ‘45 en behandelt mensen met trauma-gerelateerde

problematiek”.

,,En welke visie heb je voor het IVN”. Daar gaat Foppe Jan

even goed voor zitten. ,,Nou, ik vind het heel belangrijk

om nieuwe vrijwilligers en leden aan te trekken voor het

IVN. Het liefst 30- en 40-jarigen. Je moet zorgen voor

opvolging voor alle bestuursfuncties en aanwas van vrij-

willigers is nooit verkeerd. Daarnaast vind ik het belang-

rijk om vooruit te kijken en met je tijd mee te gaan. Ook

wil ik kijken naar het groeipotentieel in deze vereniging.

Maar heel belangrijk is natuurlijk: natuurbewustheid

kweken bij de burger”.

Ik bedank Foppe Jan hartelijk voor het gesprek en wens

hem succes en veel plezier met de werkzaamheden bin-

nen het IVN.

Foppe Jan heeft – tijdelijk – de werkzaamheden als secre-

taris overgenomen van Grada Hooijmans maar wij blijven

op zoek naar een nieuwe secretaris.

Steenuilen ringen

Ergens op een boerderij aan de Korsteekterweg in een boomgaard…

...werden op 22 mei vijf steenuiltjes geringd. De moeder was niet geringd en kreeg dus ook een ring.

De uiltjes zijn rond 8 mei uit het ei gekomen. Hun vleugelmaten werden opgemeten en ze waren goed op gewicht.

Foppe Jan Japenga

16

BALKONSCÈNES

Janny Eskes

‘s Zomers is het alsof ik in een bos woon. Midden in de

stad, maar met uitzicht op talrijke fraaie platanen, volop in

het blad. Qua buitenruimte moet ik het doen met een bal-

kon, maar die bomen vergoeden

veel. En op dat balkon op het zuiden

maak ik een fleurig tuintje.

Maar dan de winter. In november

waaien de bladeren van de platanen

– dat is gelukkig laat – en is het met

de balkonflora gedaan. Ik besluit me

op de fauna te storten.

Ik bevestig vetbollen en nootjes aan

de balustrade. Ik droom van leuke

pimpel- en koolmezen en gluur

voortdurend door de ruiten. Mis.

Binnen een dag is alles opgevreten

door eksters en kauwen. Nou heb ik

geen hekel aan eksters en kauwen.

De eksters broeden overal in de

buurt, het zijn slimme gasten en ze

zijn elkaar bijzonder trouw. Leuk om

ze te bestuderen. Het grappige ge-

luid van de kauwen doet me denken

aan mijn jeugd, toen ze om ons

(hoge) huis zwermden. Maar op het

balkon heb je er weinig aardigheid

van.

Ik verzin een list. Op de bovenver-

dieping bezit ik nog een balkon en daar hang ik de vetbol-

len en zakjes met noten aan. Nu zweven ze in de ruimte en

kunnen de eksters en kauwen zich niet vastklemmen.

Het wordt een grappige dag. Eerst komen de stadsduiven.

Ze blijven als een tol aan de netjes ronddraaien, als misluk-

te circusartiesten, en geven het op. Dan volgen de kauwen.

Hiervan slaagt een enkele erin kort aan het netje te blijven

hangen. Erg succesvol is dit niet. De eksters proberen het

niet eens en kijken alleen.

Ik heb echter buiten de waard gerekend. Want daar komen

de halsbandparkieten. Die zijn de behendigheid zelve. Met

hun sterke klauwen en snavel pakken ze alles vast, de net-

jes en de touwen erboven. Bij het veranderen van positie

kunnen ze zelfs even aan hun snavel hangen.

Binnen een paar dagen komen ze twee keer per dag langs

met een hele club. Kennelijk doen ze de ronde door de

wijk.

Ik leer de verschillen kennen. De mannetje hebben een

rozerode band in de nek, de jonge vogels zijn geler van

kleur dan hun felgroene ouders. Ze leven in kleine groepen

en soms zie je ze samenwerken. Maar ik zie ook hoe ze

elkaar de voedselplek bevechten en niet te beroerd zijn om

elkaar behoorlijk te pikken.

17

Na een aantal weken is de situatie als volgt geëvalueerd. ‘s

Morgens en in de loop van de middag krijg ik bezoek van

de halsbandparkieten. Ze pikken flink van de noten, waar-

van resten op de balustrade vallen. Daar komen meteen de

duiven op af om mee te smullen. Ze paraderen parmantig

op de rand. Met verlangen kijken ze naar boven, ze zijn

echter afhankelijk van de parkieten. De kauwen en eksters

pikken eveneens het ‘afval’ op, maar liever van de balkon-

vloer.

Als de parkieten weg zijn,

komen er gelukkig ook

koolmezen en pimpelme-

zen. Ze zijn veel schichtiger

en werken de veroverde

buit in de bomen naar bin-

nen.

Nu de zomer nadert, is het

even klaar. Ik veeg het bal-

kon schoon, zet de stoelen

buiten en vul de planten-

bakken. Tijd voor de flora.

De foto's zijn gemaakt door

van de Natuurkiekers

18

Stadswandeling

zaterdag, 11 mei

Dit keer is de stadswandeling een combi-

natie van archeologie en natuur voor pu-

bliek en visueel beperkten. De visueel be-

perkten zijn in de meerderheid.

De wandeling wordt door alle deelnemers

als erg leuk ervaren. De samenwerking

tussen Liesbeth en de Gilde-gids is heel

goed. Het is verrassend hoeveel natuur er

in het centrum van Alphen is. Door nog 2

extra aanmeldingen op vrijdagmiddag be-

staat het clubje deelnemers uit 9 visueel beperkten met

hun buddy en 2 andere mensen. Alles is goed te horen en

Liesbeth heeft weer veel te voelen en te ruiken voor ons.

Ondanks de frisse wind is het heerlijk in het zonnetje.

Agenda

za. 29 juni 14.00 – 16.00 uur

Stadswandeling met het Gilde door het park Rijnstroom

Gidsen: Gilde, Gerda Bonninga

De wandeling gaat door het park Rijnstroom.

Hier ligt veel Alphense geschiedenis maar er is minstens

zoveel te beleven aan de natuur in dit park met zijn vele

mooie bomen.

start: Ingang Park Rijnstroom …........nog nader in te vullen

info: Gerda Bonninga [email protected]

Speciaal voor visueel gehandicapten

za 24 aug 14.00 – 16.00 uur

De excursie/wandeling is de Zwarte Pad na-

tuurroute.

Gidsen Hans van Dam en Jenny Heemskerk

We starten met een rondgang over de natuur-

tuin, waarbij o.a. de kruidentuin en de zintui-

gentuin het meeste aandacht krijgen. Via de

verbindingsbrug lopen we over het Heempad,

vervolgens wandelen we over de vernieuwde

ringdijk (Linnaeuspad) richting kinderboerderij

(Contactweide). Het is nog onzeker of de kin-

derboerderij op zaterdag open is voor koffie-

pauze, dat hangt af van beschikbaarheid van vrijwilligers.

Op de terugweg lopen we via het Zwarte Pad en vertellen

we over de veranderingen die inmiddels plaatsvinden

(nieuwe natuur). Als er geen tussenstop is, kunnen we bij

aanvang en terugkomst van sanitaire voorzieningen ge-

bruik maken, met vrijwilligers van de natuurtuin.

Startpunt: Natuurtuin de Veenmol, Zwarte Pad 1, 2771 KP

Boskoop.

Info: Hans van Dam [email protected]

Duur plm. 2 uur. Afstand: plm. 4 km.

Foto’s Ton Dalman

19

NatureXplorers

Voor 4 tot 8-jarigen heb je de jeugdwerkgroep de Vlinders

en voor 8 tot 12-jarigen bestaat de jeugdwerkgroep de

Fladderaars, maar dan...Dan heb je de keuze om mee te

doen met de activiteiten voor volwassenen óf om naar de

landelijke activiteiten voor jongeren te gaan op de Woeste-

land Academie.

Nu is er een derde optie! De NatureXplorers is onder ande-

re opgericht voor Fladderaars die nog niet willen stoppen.

Vanaf september, iedere tweede vrijdag van de maand van

19:00 tot 21:00 komen wij bijeen in het bezoekerscentrum

de Veenweiden.

Wat er te doen valt op die bijeenkomsten? Dat is nog niet

zeker. Op 14 juni is de eerste bijeenkomst, om met geïnte-

resseerde jongeren te brainstormen over welke activitei-

ten zij willen ondernemen. Dan denken wij bijvoorbeeld

aan een kampvuur bouwen, eetbare planten plukken of

een foto-safari.

Spreekt dit je aan en ben je tussen de 12 en 16 jaar stuur

dan een email naar: [email protected]

Daarnaast zoeken wij ook nog vrijwilligers: ben je 18+ en

geniet je er van om in de natuur zijn en om te gaan met

jongeren, meld je dan aan via het bovenstaande email-

adres. Kennis van de natuur is overigens niet vereist.

Rob en Willemijn

Vacature

Secretaris

Je bent bestuurslid van de afdeling Alphen aan den Rijn. In

overleg met de overige bestuursleden stel je de agenda op

van de bestuursvergadering en overige vergaderingen. In

voorkomende gevallen notuleer je vergaderingen (kan rou-

leren). Verder verzorg je de in- en uitkomende email/post

van het bestuur. Tevens beheer je het archief voor docu-

menten en materialen. Als bestuurslid ben je contactper-

soon voor één of meerdere werkgroepen.

Je kunt je vinden in de doelstellingen van de

vereniging IVN en draagt bij aan de totstandko-

ming en uitvoering van het verenigingsbeleid.

Veel tijd is zelf in te delen, bijvoorbeeld thuis

achter de computer. Tussen de vergaderingen

door wordt regelmatig per e-mail overlegd. Er

zijn ongeveer 12 vergaderingen per jaar,

meestal in de avonduren.

Vergaderingen worden over het algemeen ge-

houden in het Bezoekerscentrum De Veenwei-

den, Burgemeester Bruins Slotsingel 15 te Al-

phen aan den Rijn.

Interesse? Neem contact op met Foppe Jan

Japenga: [email protected]

Mutaties

Nieuwe leden sinds 3-3-2019

Pieter van Tol lid 18-03-2019

Nel Voskuil lid 28-03-2019

Nicole van der Leeden lid 15-04-2019

Ylva Grams huisgenootlid 22-04-2019

Ans van den Broek de Groot lid 25-04-2019

Trudie Enthoven lid 21-05-2019

Maria Scheltes lid 21-05-2019

Miranda Kool lid 16 mei 2019

Opzeggingen sinds 3-3-2019 Geen

20

Groene Cirkel

Bijenlandschap Archeon

Jolanda Zwaan

Op deze prachtige, zonnige dag breng ik een bezoek aan

het Archeon. Ik heb een afspraak met Wiel van der Mark;

hij is coördinator van Bijenlandschap Groene Cirkels Arche-

on. Daarnaast werkt hij 4 dagen in de week in het Middel-

eeuwse stadje Gravendam als barbier-chirurgijn en als me-

dicus in de Romeinse Tijd. Archeon is samen met de ge-

meente Alphen coördinator van Groene Cirkels, een initia-

tief om het leefklimaat van wilde bijen te verbeteren. ,,In

2015 kregen wij een adviesrapport van EIS/Naturalis om

ons museumpark nog beter in te richten en een volwaardi-

ge nesten voedselgelegenheid te zijn.

Dat heeft geleid tot een uitvoeringsplan: zo zijn er op di-

verse plekken in het park op de schuine hellingen heden-

daagse drachtplanten ingezaaid om bijen, hommels,

zweefvliegen en andere insecten te lokken”. Op de schuine

hellingen zie ik op diverse plekken kleine gaatjes; daar nes-

telen wilde bijen in.

Wiel toont mij enthousiast een border met – voor vlinders,

bijen en zweefvliegen – aantrekkelijke bloemen.

,,Van Peter Westgeest van gemeente Alphen aan den Rijn

heb ik zeker 300 planten gekregen. In de border staan rots-

anjers, sedums, maar ook koolzaad en ander eenjarig zaai-

goed. Het zijn inheemse planten maar wel modern”. Ik

vraag hem wat modern inheems inhoudt. ,,Daarmee be-

doel ik dat deze planten niet voorkwamen in het Archeon-

tijdperk. We willen graag terug naar een nog grotere biodi-

versiteit. In ons park wordt geen gif gebruikt en we hebben

een speciaal maaibeleid. Doordat het een oud landschap is

en het voedselaanbod groot, willen wij graag een duur-

zaam leefgebied creëren én

behouden voor insecten. Wij

hebben hier de zeldzame bruine

rouwbij gespot en daar zijn we

best trots op want hij staat op

de rode lijst. Een andere bij die

in het park voorkomt is de sa-

chembij; deze bij is niet be-

dreigd maar wordt wel geparasi-

teerd door de bruine rouwbij”.

We lopen verder het park in en

Wiel laat mij een perceel zien.

,,Het Archeon wil hier samen

met het Hoogheemraadschap

van Rijnland het hoogveen te-

rugbrengen. Hoogveen heeft

een zuur milieu en dat komt nu

niet meer voor in Archeon”. Een

stinse- en bloemenweide is gerealiseerd met hulp van Bij-

en in de Buurt en de Rabobank. Er zijn bollen geplant voor

verwildering en inheemse flora. Dit gebied kent veel ver-

schillende biotopen zoals droog, drassig, kleiig en zanderig.

,,Wij laten oude boomstronken liggen zodat bijen deze

kunnen gebruiken voor nestgelegenheid”.

Ik zie levende vlechtheggen opgebouwd uit meidoorn,

sleedoorn en kardinaalsmuts. Deze levende vlechtheggen

zijn aantrekkelijk voor vogels, kleine zoogdieren en insec-

ten. We lopen nu door naar de

hoogstamboomgaard. ,,Kijk, deze boomgaard is toe aan

een opknapbeurt. We hebben advies ingewonnen én sub-

sidie gekregen van de Groene Motor over hoe wij het weer

Het scheppen van een volk in de middeleeuwse

boomgaard van museumpark Archeon.

gewone sachembij, foto: M. Reemer

21

levensvatbaar kunnen maken. Allereerst zal er

naar de bodemstructuur gekeken worden en

dan wordt er een plan van aanpak gemaakt.

Wij willen graag weer oude fruitrassen plan-

ten”.

Nu komen we aan bij een mooi huis met lemen

muren. Ik zie gaatjes in de muur en Wiel vertelt

dat hier onder andere de sachembij in nestelt.

Enthousiast laat Wiel mij diverse huizen zien

met rieten daken. ,,De tronkenbij legt haar ei-

tjes in een holle rietstengel. Zij sluit de opening

af met hars van de vliegden. We zijn in het ge-

bied van de prehistorie en toen kwamen den-

nen, berken en essen in combinatie veel voor

en in het park hebben wij dat nagebootst”.

Wiel laat mij diverse percelen zien met moes-

tuinen uit vroeger tijden, ook percelen waar verfplanten

werden gekweekt. Het sintjansrogge is indrukwekkend;

wel 2 meter hoog, het wordt ook wel oergraan genoemd.

Nu is het tijd om de bijenkorven te bekijken. In het Arche-

on staan maximaal 8 bijenkorven op 7 hectare. De honing

is voor de bijen zelf en wordt niet verkocht; de bijen wor-

den in de winter niet bijgevoerd.

Het Archeon richt zich op wilde bijen maar honingbijen zijn

een goede indicator hoe het met de wilde bij gaat. In het

park maakt men gebruik van ouderwetse bijenkorven.

Daarnaast is het belangrijk voor educatie.

Nadat wij thee hebben gedronken in de herberg is het tijd

om het bezoek af te ronden. Terwijl we naar de uitgang

lopen laat Wiel mij nog zien waar ze ratelaar hebben ge-

zaaid. ,,Helaas is het niet op gekomen. De kippen hebben

het opgegeten, we geven gewoon de kippen overal de

schuld van”.

We nemen afscheid maar ik kom zeker een keer terug

want er valt veel te zien en te beleven in het park.

Tip

Tentoonstelling: Middeleeuwse Tuinen

van 2 mei t/m 1 september

Rijksmuseum van Oudheden in Leiden

Rapenburg 28

In het Archeon

kun je de restau-

ratie bekijken

van de Zwamer-

damschepen.

Website

beedeals.nl

tronkenbij, foto: M. Reemer

foto Archeon

Bijenstal uit de Romeinse tijd

22

Vrijwillig Landschapsbeheer

De werkgroep Vrijwillig Landschapsbeheer is tijdens NL Doet

werkzaam bij het Weteringpad.

Het regent en waait stevig. De vrijwilligers wachten tot het

droog wordt om de nieuwe boot met champagne te kunnen

dopen.

Na een korte toespraak van Henk Jan wordt de boot te water

gelaten.

Er worden ook nieuwe bomen en struiken geplant. Tijdens het

zagen en kloven van hout ontdekt men de wilgenhoutrups.

Iris en Afra ruimen een gigantische hoeveelheid zwerfafval op;

daarbij vinden ze een verlatenzwervers-woonplek. Een ge-

meente-medewerker neemt het afval mee.

Tekst en foto’s Carolien Kaasenbrood

23

Rotary Club

De storm en regen trotserend staan 20 vrijwilligers van de Rotary

Club klaar om op de dag van NL Doet mee te helpen om de tuin

rondom het bezoekerscentrum De Veenweiden op te knappen.

Er wordt noeste arbeid verricht zoals knotten, zagen, spitten, gra-

ven, sjouwen, schrobben en boenen. Van de oorspronkelijke pluk-

tuin wordt nu een bloementuin gemaakt met één- en meerjarige

bloemen. Het wordt tijd want het ziet er treurig uit. Ook de dieren

hebben niet te klagen want de ringslangen krijgen een heuse broei-

hoop, gemaakt van het afgesneden riet en de reptielenwand wordt

ook opgeknapt. Nestkastjes voor de vogels worden schoongemaakt

en het insectenhotel wordt gerepareerd. Ook de paddenpoel krijgt

een opknapbeurt.

Uiteraard is ook aan koffie en thee gedacht met iets lekkers erbij.

Net op tijd is iedereen binnen want er komt weer een flinke bui aan.

Gelukkig klaart het snel op en gaan de vrijwilligers weer aan de slag.

Het is een flinke klus om de houtsnippers uit de pluktuin te verwijde-

ren. Daarna wordt er zand bovenop de kleigrond gegooid om de

grond wat voedselarmer te maken. De moestuin van de kinderen

wordt ook aangepakt. Verse aarde in de bakken en nieuwe houtsnip-

pers op de grond. Maar de kinderen gaan zelf de bak met aardbeien

en tuinkruiden opknappen.

Kortom: ondanks het slechte weer toch een grote opkomst en een

gezellige ochtend. Het resultaat mag er zijn.

Alphen aan den Rijn

24

Polderflora Excursie

zaterdag 25 mei

Hans van dam

De Wandeling gaat door historisch poldergebied; te begin-

nen bij Camping Polderflora, Rietveldsepad. Het betreft het

gebied Bedelaarsbos, Spijkerboorsekade en Compierekade.

Gidsen: Annelies Ooms en Hans van Dam

We worden gastvrij ontvangen met koffie en koek door de

beheerders van de camping, Jeanette en André, met het

gevoel alsof we hier al jarenlang vaste gasten zijn. Alle 15

aangemelde deelnemers zijn ook gekomen. Pluspunt ten

opzichte van vorig jaar is dat het Bedelaarsbos niet is ge-

maaid, het pad is van verse schelpen voorzien en het on-

derhoud is zoals dat past langs een historische kade. De

eerste vogel die ons toezingt is de spotvogel. We kunnen

de variaties in zijn zang goed volgen en horen beurtelings

imitaties van de grutto, kievit, merel en andere hier voor-

komende vogels. Ook de tuinfluiter laat zich horen, toch

een teken aan de wand dat de aantallen van alle voorko-

mende soorten minder zijn dan enkele jaren geleden. We

vertellen iets over de geschiedenis, waarbij één van de

deelnemers, Marc van der Aa, kenner van dit gebied, aan-

vullende informatie heeft, wat we zeker

volgend jaar meenemen tijdens deze

wandeling.

We genieten onderweg van typische

polderflorasoorten. Diverse grassen zoals

zachte dravik, veldbeemd, vossenstaart,

kropaar en gestreepte witbol worden

genoemd. Het is moeilijk te onthouden

voor velen. Het verschil tussen koolzaad

en raapzaad wordt uitgelegd, conclusie,

hier groeit raapzaad. Bij de overgang van

Bedelaarsbos naar Spijkerboorsekade

staan we stil bij de houten brug naast het

spoor, in de hoop de ijsvogel te spotten.

Hier wordt hij regelmatig gezien, helaas

deze keer niet. We bevinden ons op de

grens van Boskoop en Alphen en ook bij

deze kade is het looppad keurig vrijgemaakt van gras. In dit

gebied horen we tjiftjaf, fitis, kleine karekiet, rietzanger,

vink en winterkoning.

Over de Compierekade zien we rechts het veenweidege-

bied met verhoogd deel, een kleirug, dat het overstro-

mingsgebied van de Oude Rijn aangeeft. Links liggen

boomkwekerijen. Terwijl een kweker aan het werk is zien

we in zijn nabije omgeving een tiental huiszwaluwen, her-

kenbaar aan de witte stuit. Bij nader inzien blijkt dat de

grond hier is natgemaakt en dat de huiszwaluwen profite-

ren van de zo noodzakelijke bagger voor de nestbouw.

Langs het Rietveldsepad zien we nesten onder dakbestek.

In dit gebied zien we ook boerenzwaluw, oeverzwaluw en

nog volop huismussen. Ook spreeuwen vinden hier volop

voedsel in bemeste weiden en boomgaarden. Omdat er

zoveel te zien en te vertellen is, hebben we geen tijd meer

om de natuurkavel ijsvogel te bezoeken. Opnieuw tijd voor

koffie op de camping, met dank aan Jeanette en André in

deze oase van rust.

Vijf van onze deelnemers, waaronder de gidsen, hebben

het plan om zich aan te sluiten bij de volgende wandeling,

een halve kilometer oostwaarts, door het Zaanse Rietveld.

We voegen ons bij Aad Geeve en zijn vlinderexcursie, die

ondanks de iets te vroege vlinderdip (gewoonlijk juni) toch

de moeite waard blijkt. We zien meerdere argusvlinders,

geaderde witjes, bont zandoogjes, veel schuim- en bloedci-

caden. Natuurlijk is er ook aandacht voor flora en fauna

van de aangesloten gidsen en Marc van der Aa geeft ge-

biedsinformatie.

Alsof dat voor mij nog niet genoeg is bezoek ik met Joost

van Beek het jonge natuurgebied oostelijk van de Compie-

rekade. Kortom, een fraaie natuurdag, dichtbij huis.

boerenzwaluw, foto: Martijn de Jong

plaatsvinden (nieuwe natuur). Als er geen tussenstop is,

kunnen we bij aanvang en terugkomst van sanitaire voor-

zieningen gebruik maken, met vrijwilligers van de natuur-

tuin. `

Startpunt: Natuurtuin de Veenmol, Zwarte Pad 1, 2771 KP

Boskoop. Duur plm. 2 uur. Afstand: plm. 4 km.

De Natuurapotheek

za. 31 aug. 10.00 – 12.30 uur Natuurtuin De veenmol

Gidsen: Hans v. Dam + Jenny Heemskerk

Natuur als apotheek, Een interactieve wandeling De na-

druk ligt op planten met een helende werking.

start: Natuurtuin De Veenmol (naast Heempad)

Nachtvlinders spotten in

Natuurtuin De Veenmol

vr. 6 sept. 21.00 – 23.00 uur

Gidsen: Jaap v Dam en Hans v Dam

Een nieuw initiatief in de Heemtuin. In de bloemrijke om-

geving van de Natuurtuin gaan we zoeken naar de tiental-

len soorten nachtvlinders die hier vliegen


Rondje Zwarte Pad

za.21 sept. 10.00 – 12.30 uur.

Gidsen: Hans v Dam+ Jenny Heemskerk

Kijken en genieten van alles wat groeit en bloeit op

de natuurtuin en Heempad en bijenidylle Bonk-

sloot. Hoe is het gegaan met de nieuw aangelegde

natuurgebieden? start: Natuurtuin De

Veenmol (naast Heempad)

Paddenstoelen in het Spookverlaat

do.26 sept. 10.00 – 12.00 uur

Gidsen: Gerard Been en Hans v Dam

Het paddenstoelenseizoen is weer begonnen en we

gaan ze zoeken in het Spookverlaat

Start: Parkeerplaats bij Schietsportvereniging

Alphen – Amerikalaan 169, Alphen aan den Rijn

LET OP: We gaan van de paden af, echt het bos in,

dus goede wandelschoenen of laarzen zijn een

must. Niet geschikt voor deelnemers die slecht ter

been zijn

Info: Hans van Dam

tel: 0172- 214775

25

Agenda

Eetbare kruiden

za. 29 juni 10.00 – 12.00 uur

Veenmol/Zwartepad


We gaan lekkere dingen maken met eetbare planten en

kruiden die hier te vinden zijn.


Het Zwartepad/Heempad ligt op plm 300 meter vanaf sta-

tion Boskoop

Imkerij dag

za. 13 juli 10.00 16.00 uur gidsen: Hans + Jenny + Jack

Met rondleidingen in de Natuurtuin De Veenmol in Bos-

koop, met gidsen.

Info: Hans van Dam 0172-214775

Speciaal voor visueel gehandicapten

za 24 aug 14.00 – 16.00 uur

De excursie/wandeling is de Zwarte Pad natuurroute


We starten met rondgang over de natuurtuin, waarbij o.a.

de kruidentuin en de zintuigentuin het meeste aandacht

krijgen. Via de verbindingsbrug lopen we over het Heem-

pad, vervolgens wandelen we over de vernieuwde ringdijk

(Linnaeuspad) richting kinderboerderij (Contactweide). Het

is nog onzeker of de kinderboerderij op zaterdag open is

voor koffiepauze, dat hangt af van beschikbaarheid van

vrijwilligers. Op de terugweg lopen we via het Zwarte Pad

en vertellen we over de veranderingen die inmiddels

wilde bloemen, foto: Corry Dierdorp

30

26

Vogelexcursie Groene

Jonker en Waverhoek

maandag, 22 april

Martijn de Jong

Een zonnige en warme tweede Paasdag is een prima dag

om weer volop van de voorjaarsnatuur te genieten. Veel

zomergasten zijn terug gekomen uit het zuiden en de om-

geving van de Groene Jonker en de Waverhoek bij Botshol

bieden volop kansen om veel vogelsoorten te zien én te

horen.

Dat blijkt ook wel aan het einde van de dag bij het invullen

van de tellijst, want ondanks dat het vrij kleine gebieden

zijn, komen we aan een soortenlijst met maar liefst 84

soorten.

We wandelen rustig door de rietvelden bij de Groene Jon-

ker, die helaas soms wel voor een belemmerend uitzicht

op het water zorgen. Omdat er weinig wind staat, klimmen

de vogels gelukkig een beetje omhoog in het riet en vooral

de rietzanger en rietgors laten zich dan ook veelvuldig zien.

Ook de snor horen we regelmatig, maar het duurt een

poosje voordat we deze ook mooi in beeld krijgen. Bij een

volgend geluid is er even wat twijfel: een sprinkhaanzan-

ger. Goed te horen, maar diep verscholen in het riet. Voor

de mooi gekleurde blauwborst moeten we wat meer moei-

te doen, maar gelukkig laat ook deze zich nog even zien.

Een koekoek roept regelmatig en twee bruine kiekendie-

ven vliegen wat heen en weer. Op het hek laat een paapje

zich even bekijken en in de lucht zien en horen we regel-

matig een zwartkopmeeuw en een zwarte stern.

Op het water zwemmen enkele prachtige geoorde futen.

Eerst ver weg, maar later gelukkig een stuk dichterbij. Op

de slikrandjes zitten wat steltlopers, maar ook deze zitten

behoorlijk ver weg. We zien onder andere een groenpoot-

ruiter, bosruiter en kleine strandloper.

Na een tijdje lopen we naar de andere kant van het gebied

en houden we even lunchpauze bij een bankje. Genietend

van het zonnetje worden we hier getrakteerd op een roer-

domp die opvliegt uit het riet en minutenlang rondjes

vliegt over het gebied. Zelden kun je zo lang genieten van

deze vogel! Een mannetje kemphaan kunnen we ook lange

tijd goed bekijken, samen met diverse kleine pleviertjes.

’s Middags bezoeken we de Waverhoek waar vooral de

kokmeeuwen, met een enkele zwartkopmeeuw en een

aantal kluten, zich goed laten zien. In het water zien we

telkens de rugvinnen van vissen naar boven komen en

langs de oevers zien we op deze manier tientallen paaien-

de karpers.

Door de warmte en het latere tijdstip op de dag merken

we dat de vogelactiviteit flink afneemt en ook wij lopen

steeds rustiger. Op de dijk hebben we een mooi uitzicht en

zien we een roodborsttapuit. We maken een opmerking

dat we nog geen kwikstaarten hebben gezien maar alsof ze

het gehoord hebben: een witte kwikstaart en vervolgens

een gele kwikstaart die naar de schapen toevliegt. Even is

er wat twijfel, maar het blijkt zelfs een Engelse gele kwik-

staart te zijn die op de kop net even anders is getekend

dan “onze” gele kwikstaart. Op het water zien we nog een

prachtig mannetje krooneend zwemmen en enkele lepe-

laars laten zich ook goed zien.

Drie zomertalingen zorgen nog voor een laatste verrassing

en laten zich van redelijk dichtbij goed bekijken. Een mooie

en vogelrijke tweede Paasdag!

Blauwborst

kluut, foto: Martijn de Jong

kemphaan, foto: Martijn de Jong

Buller en Rijnbeek notarissen

Vijverstraat 7/9 – 2405 BW Alphen aan den Rijn

Postbus 300 – 2400 AH Alphen aan den Rijn

Telefoon 0172 – 475972 Fax 0172 – 476338

[email protected]

www.bullerenrijnbeek.nl

Van Eijkstraat 19

2406 TZ Alphen aan den Rijn

0172 - 471111

Www.sterkliniek-alphen.nl

Www.facebook-com/sterkliniekalphen


http://Www.facebook-com/sterkliniekalphen

Hier had u

kunnen staan

Uw advertentie

gratie opgemaakt

Neem contact op met de redactie/penningmeester

Steenwijk - IVN

Documents

Transcript of Steenwijk - IVN