1

SPELHANDLEIDINGSAM DE VERKEERSSLANG OP SCHOOL

Een campagne van

Met de steun van

1 INLEIDING

1.1 Wat is Sam de Verkeersslang?

Sam de Verkeersslang is een leuke, eenvoudige en effectieve campagne voor basisscholen om kinderen en ouders te stimuleren om op een duurzame manier naar school te komen.

Sam de Verkeersslang kan makkelijk gecombineerd worden met bestaande of nieuwe school- en klasactiviteiten. Dit noemen we de deluxe-versie. Met deze versie zal de campagne en het thema mobiliteit zowel binnen de school als ver daarbuiten een grote impact hebben.

1.2 Waarom Sam de Verkeersslang?

Sam de Verkeersslang geeft kinderen inzicht in het belang van veilige en duurzame verplaatsingen en creëert bewustzijn rond de gevolgen voor het milieu en de gezondheid. Sam de Verkeerslang moedigt zowel de kinderen als hun ouders aan om zich veilig en duurzaam te verplaatsen.

Kinderen vinden het niet alleen leuk om te voet of met de fietsen naar school te gaan, maar ze doen tegelijkertijd ook een eerste nuttige ervaring en belangrijke kennis op over verkeersveiligheid, andere weggebruikers en verkeersregels. De resultaten van de campagne tonen aan dat zelfs dankzij kleine inspanningen het aantal duurzame verplaatsingen toeneemt en de CO2-uitstoot in de schoolomgeving vermindert.

1.3 Tijdsplanning

Een school speelt Sam de Verkeersslang gedurende één week.

Traditioneel organiseren de meeste scholen in Vlaanderen de campagne tijdens de eerste volledige schoolweek (zonder vakantiedagen) van mei, maar het is evenzeer mogelijk om het op een ander moment in te plannen.

1 Inleiding 2

1.1 Wat is Sam de Verkeersslang 21.2 Waarom Sam de Verkeersslang 21.3 Tijdsplanning 2

2 Spelpakket 3

3 Voorbereiding 3

Stap 1: Inschrijven 3Stap 2: Materiaal en begeleiding aanvragen 4Stap 3: Publieke pagina bewerken 4Stap 4: Breng je collega’s op de hoogte en kies lesmateriaal uit 4Stap 5: Bepaal het concept van een start- of slotmoment 4

4 Sam de Verkeersslang spelen 5

4.1 Volg de volgende 8 stappen 54.2 Smartboardtoepassing 8

5 Meer informatie 8

BijlagenMeetformulier voor klassen - voormeting Meetformulier voor klassen - campagneweek Meetformulier voor klassen - na-meting

INHOUD

2

3

Het spelpakket bevat de volgende materialen:

• Eén spandoek (4m x 1m) voor de hele school,• Groene stickers – voor elke klas om op de spandoek

te plakken,• Oranje stippen – voor elke duurzame verplaatsing

ontvangt een leerling een stip,• 4 affiches (A2), • Infobrieven voor de ouders.

Om van Sam de Verkeersslang een succesvolle en geslaagde campagne te maken, is het belangrijk om de spelweek goed voor te bereiden. Lees hieronder welke stappen je best onderneemt.

Stap 1: Inschrijven

Via www.verkeersslang.be schrijf je je school in voor Sam de Verkeersslang. Klik hiervoor op schrijf je school in! en vul de gegevens van de school en de contactpersoon in. De contactpersoon ontvangt na inschrijving een bevestigingsmail met een overzicht van al je gegevens.

2 SPELPAKKET

3 VOORBEREIDING

De volgende documenten kan je downloaden op de website www.verkeersslang.be.

• Meetformulieren (per klas),• Draaiboek Sam rinkelt!,• Voorbeeld persbericht,• Voorbeeld promotietekst.

Wil je meerdere scholen inschrijven? Schrijf dan elke vestiging apart in. Dit kan bijvoorbeeld door eenzelfde contactpersoon en eenzelfde e-mailadres te registreren voor elke school. Hierdoor kan je de verschillende vestigingen op eenvoudige wijze beheren met dezelfde inloggegevens. Het is bovendien interessant om elke vestiging apart in te geven omdat de locatie erg bepalend is voor de manier waarop leerlingen naar een school komen. De resultaten kunnen bijgevolg zeer verschillend zijn.

Nadat het Sam-team je aanvraag heeft goedgekeurd, ontvang je per mail de inloggegevens voor je eigen schoolpagina.

4

Stap 2: Materiaal en begeleiding aanvragen

Na inschrijving kan je online inloggen en het nodige materiaal en begeleiding aanvragen. Wanneer je inlogt, word je automatisch doorverwezen naar de webpagina van je eigen school. Vervolgens voer je volgende stappen uit:

1. Vul de algemene instellingen in.2. Vraag materiaal aan.3. Voeg de deelnemende klassen toe.4. Vraag begeleiding aan.

Klik op ‘Aan de slag’ om deze stappen uit te voeren.

Heb je meerdere vestigingen ingeschreven, dan dien je deze instellingen per school apart in te vullen. Je school of meerdere scholen, kan je terugvinden via de knop ‘Mijn school’ rechtsboven.

Wanneer je materiaal en/of een begeleiding hebt aangevraagd, krijg je daar per mail steeds een bevestiging van. Kijk alles goed na. Indien je merkt dat je een fout hebt gemaakt, neem je best contact op met het Sam-team via de knop contact.

Stap 3: Publieke pagina bewerken

Elke school krijgt een eigen publieke schoolpagina! Op deze pagina kan je je school voorstellen, het schoolresultaat bekijken en leuke foto’s van de campagne uploaden. Het is zowel voor scholen, ouders als de stad interessant om te ontdekken wie de deelnemende scholen zijn, wat ze doen en welke impact de campagne teweeg brengt.

Tekst over je school kan je toevoegen door op de knop ‘Stel hier je school voor’ te klikken. De grafiek met het schoolresultaat wordt automatisch aangemaakt op basis

van de meetresultaten die je voor, tijdens en na de campagne invoert. Foto’s (max.10) kan je een beetje lager uploaden via de knop ‘Fotogalerij bewerken’.

Deze pagina is zichtbaar voor bezoekers van de website. Je kan ook makkelijk een link van je schoolwebsite invoegen op deze pagina.

Stap 4: Breng je collega’s op de hoogte en kies lesmateriaal uit

Breng je collega’s tijdig op de hoogte van de campagne, en bezorg hen de nodige informatie, de meetformulieren en/of het paswoord van je school, zodat ze de metingen zelf kunnen invoeren.

De leerkrachten kunnen op de website ook heel wat ideeën en tips vinden voor leuke activiteiten om in de klas of met heel de school te organiseren. Ga zeker een kijkje nemen op de deluxe-pagina. Zorg ervoor dat leerkrachten voldoende tijd hebben om de lesideeën uit te werken. Wacht niet tot het laatste moment om hen de informatie te bezorgen.

Stap 5: Bepaal het concept van een start- of slotmoment

Je kan bij het begin en het einde van de campagne een extra actie op poten zetten. Als school kies je zelf op welke manier je (een deel van) de eerste en laatste speldag van de campagneweek invult.

Een startmoment is zinvol om de kinderen (en ouders) te overtuigen om deel te nemen. Een slotmoment is ideaal om prijzen voor eventuele opdrachten / wedstrijden uit te reiken. Foto’s van beide momenten kan je uploaden op de eigen schoolpagina van Sam de Verkeersslang. Zo kunnen andere scholen inspiratie halen uit voorgaande campagnes.

3 VOORBEREIDING

5

Lees hier hoe je de campagne precies voert en hoe de metingen van de verplaatsingswijzen precies in hun werk gaan. Deze metingen vormen een belangrijk onderdeel van de campagne. Vooraf, tijdens en na de campagne wordt gemeten met welk vervoersmiddel de leerlingen naar school komen. Deze metingen bepalen de startsituatie, de vorderingen tijdens de campagne en het eindresultaat.

4.1 Volg de volgende 8 stappen

Stap 1: Voormeting

Drie weken voor de campagneweek voer je gedurende één dag de voormeting uit. Zo bepaal je de startsituatie van je school. Je kiest één dag uit waarop je in alle klassen meet hoe de kinderen die ochtend naar school zijn gekomen.

Methode 1: Door middel van handopsteking noteert elke leerkracht de huidige vervoersmodi van de leerlingen. Bezorg hiervoor het klasformulier ‘voormeting – klas’ aan elke leerkracht. Verzamel op het einde van de dag al de klasformulieren en vul deze informatie online in.

4 SAM DE VERKEERSSLANG SPELEN!

Methode 2: Laat de klassen het resultaat van hun klasmeting meteen online invullen via de ‘smartboard versie’. Bezorg hiervoor je school-login aan elke leerkracht. Vergeet op voorhand niet de namen van de klassen alvast toe te voegen.

Stap 2: Bepaal het doel voor jouw school

Heb je de voormeting uitgevoerd? Dan kan je het schooldoel voor deze campagne bepalen. Het doel is het gewenste percentage duurzame verplaatsingen tijdens de campagneweek. Elke school stelt zijn eigen doel voorop. Neemt je school voor de eerste keer deel, mik dan niet meteen te hoog.

6

Het officiële doel van Sam de Verkeersslang is 20% meer duurzame verplaatsingen gedurende het spel in vergelijking tot de startsituatie (voormeting).

Voorbeeld: Wanneer de voormeting aantoont dat 30% van de leerlingen zich op duurzame wijze naar school begeeft, dan is 50% een realistisch doel voor deze school.

Wanneer je de gegevens van de voormeting online hebt ingevuld, wordt het doel voor je school automatisch berekend op 20% meer duurzame verplaatsingen. Je hebt zelf de mogelijkheid om dit doel steeds te wijzigen via ‘Wijzig doel’.

Stap 3: Communiceer over het spel

Om het succes van Sam de Verkeersslang te vergroten, maak je het spel bekend bij alle betrokken partijen: leerkrachten, leerlingen en ouders.

Breng alle leerkrachten ruim op voorhand op de hoogte van de campagne door hen mee te delen wat Sam de Verkeersslang precies inhoudt en wanneer de school het spel gaat spelen.

Verspreid de infobrief voor ouders die deel uitmaakt van het spelpakket. Deze brief kan je ook steeds downloaden via downloads.

Stap 4: Bevestig het spandoek en verdeel de stickers en stippen

Hang het spandoek op een bereikbare en centrale plaats in de school, bijvoorbeeld in de hal of op een overdekte speelplaats. Hang het spandoek zeker niet te hoog, zodat de leerlingen zelf de stickers aan het spandoek kunnen bevestigen. Verdeel de groene stickers (5 per klas) en oranje stippen (maximaal 5 per leerling) over de verschillende klassen.

Stap 5: De campagneweek

Gedurende de spelweek ontvangen de leerlingen een stip op de dagen dat zij zich op een duurzame manier naar school verplaatsen. Leerkrachten registeren elke dag de wijze waarop hun leerlingen die ochtend naar school zijn gekomen op het meetformulier of vullen deze gegevens meteen online in via ‘Campagneweek’.

De stippen worden geplaatst op een grote groene sticker. Het schooldoel bepaalt hoeveel stickers er per klas nodig zijn om een grote groene sticker te vullen.

Voorbeeld: Wanneer het schooldoel is dat 50% van alle verplaatsingen naar school duurzaam zijn, dan zou 50% van de leerlingen in de klas een stip op de groene sticker moeten plakken. Wanneer meer dan 50% van de klas duurzaam heeft gereisd, mogen deze stippen op de groene sticker van de volgende dag geplakt worden. Wanneer minder dan 50% van de klas duurzaam heeft gereisd, kan de groene sticker nog niet op het spandoek worden geplakt en dient deze de volgende dag eerst aangevuld te worden.

In plaats van te werken met de stickers en stippen kan er ook gebruik worden gemaakt van de smartboard versie waar de stippen virtueel op het spandoek geplakt worden.

Klassen die beschikken over een computer of smartboard, kunnen hierdoor op een zeer gemakkelijke manier ’s ochtends de metingen door de kinderen zelf laten invoeren. Dit vervangt de handopsteking en het invullen van de meetformulieren.

4 SAM DE VERKEERSSLANG SPELEN!

7

Stap 6: Bevestig de groene stickers op het spandoek

Als een klas een volle sticker heeft, plakken de leerlingen deze op de spandoek.

Het vullen van de groene sticker en het plakken van deze sticker op het spandoek herhaal je elke dag tijdens de campagneweek.

Drie extra tips om de campagne aan te passen naar de wensen van de school:

• Leerlingen die wat verder van de school wonen en met de auto gebracht worden, kunnen ook meedoen. De auto kan bijvoorbeeld op 100 meter, of een beetje verder, van de school geparkeerd worden zodat de kinderen het laatste stukje naar school kunnen wandelen. Daarnaast kunnen kinderen van verschillende families in één auto naar school gebracht worden (carpooling).

• Leerkrachten worden aangespoord om ook deel te nemen, zodat ze het goede voorbeeld aan hun leerlingen kunnen geven. Een manier om hen te motiveren, is door bijvoorbeeld toe te staan dat de klas voor de inspanningen van de leerkracht ook een stip mag plaatsen. Dit stimuleert en beloont tegelijk.

• Extra bonuspunten (lees: stippen) kunnen uitgereikt worden voor diverse redenen. Bijvoorbeeld aan leerlingen die met een helm of een reflecterende jas al fietsend naar school komen. Dit bevordert de veiligheid waardoor de leerling een stip kan verdienen.

Stap 7: Beloon de leerlingen

Op vijf verschillende plaatsen op de slang staat een leuke afbeelding van een voetganger, een fietser een bus/tram en carpoolers. Telkens wanneer een nieuw punt wordt bereikt, krijgen de leerlingen een beloning. Deze beloning wordt door de school zelf bepaald en voorzien.

Ons uitgangspunt daarbij is dat het bij voorkeur niet-materialistisch van aard is. Enkele voorbeelden zijn extra speeltijd, geen huiswerk of een ijsje. Wanneer de leerlingen bij het hoofd van de slang aanbeland zijn, ontvangen ze een grotere beloning.

Stap 8: Na-meting

Drie weken nadat de campagne Sam de Verkeersslang is afgelopen, wordt gedurende een dag de nameting uitgevoerd. Dit gebeurt, net zoals bij de voormeting, via handopsteking of direct online via de smartboardtoepassing. Er wordt onderzocht hoe de leerlingen zich drie weken na de campagne naar school verplaatsen. Deze informatie is belangrijk om na te kunnen gaan of de campagne ook op lange termijn een effect heeft gehad.

4 SAM DE VERKEERSSLANG SPELEN!

8

De resultaten van de voor-, tijdens en na-metingen kunnen ook verzameld worden via een smartboard (of pc of tablet) in de klas. In plaats van de opgestoken vingers te tellen, kunnen de leerlingen hun verplaatsingswijze tijdens de spelweken op het smartboard aangeven via de Smartboard versie (zie afbeelding onderaan).

Ze doen dit door op de afbeelding te drukken van de wijze waarop ze naar school zijn gekomen. De omvang van de rondjes verandert automatisch zodra de kinderen hun manier van verplaatsen aangeven.

De leerkracht kan foutieve gegevens corrigeren door op de rode knop rechtsboven te drukken (zie afbeelding links). Let op, dit kan enkel wanneer je de gegevens nog niet hebt opgeslagen.

Opgelet: Wil je dat de leerkrachten hier gebruik van maken, dan dien je hen de login-gegevens van je school te bezorgen. Je voert voordien ook best alle klassen alvast in, zodat de leerkrachten enkel hun eigen klas moeten kiezen om vervolgens te klikken op de smartboardversie en hun resultaten makkelijk in te vullen.

4.2 Smartboardtoepassing

www.verkeersslang.be

• alle downloads (deze handleiding, de meetformulieren, een voorbeeldbrief voor ouders en activiteiten voor de Deluxe-versie),

• eenvoudige tool om alle resultaten te verwerken,• overzicht van alle deelnemende scholen,• overzicht van de veel gestelde vragen.

sam@mobiel21.betel. 016 23 94 65.

5 MEER INFORMATIE

8

4 SAM DE VERKEERSSLANG SPELEN!

Weer omcirkelen

Vervoerswijze Aantal leerlingen

Stappen

Fietsen1

Bus

Trein/tram/metro

Carpoolen2

Auto

Print dit meetformulier uit voor elke klas die meedoet aan de Sam de Verkeersslang. Gebruik dit formulier drie weken voor de campagne en noteer gedurende één dag hoe de leerlingen zich naar school verplaatsen gedurende één dag. Vraag de leerlingen met welk vervoersmiddel zij op die dag naar school komen en noteer het aantal leerlingen per vervoerswijze.

Klas: ...............................................................................................................................................................................................

Datum voormeting: ........................................................................................................................................................................

Aantal leerlingen in de klas: ...........................................................................................................................................................

MEETFORMULIER VOOR KLASSEN VOORMETING

1 Inclusief steppen, rolschaatsen, skeeleren en skateboarden.2 De auto delen met leerlingen uit verschillende families.

Een campagne van

Met de steun van

Print dit meetformulier uit voor elke klas die meedoet aan de Sam de Verkeersslang. Gebruik dit formulier elke dag tijdens de campagne en noteer hoe de leerlingen zich naar school verplaatsen. Vraag de leerlingen met welk vervoersmiddel zij die dag naar school komen en noteer het aantal leerlingen per vervoerswijze gedurende één week.

Klas: ...............................................................................................................................................................................................

Datum campagneweek: van .................................................................. tot ...................................................................................

Aantal leerlingen in de klas: ...........................................................................................................................................................

MEETFORMULIER VOOR KLASSEN CAMPAGNEWEEK

Dag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag

Weer omcirkelen

Vervoerswijze Aantal leerlingen

Stappen

Fietsen1

Bus

Trein/tram/metro

Carpoolen2

Auto

1 Inclusief steppen, rolschaatsen, skeeleren en skateboarden.2 De auto delen met leerlingen uit verschillende families. Een campagne van

Met de steun van

Weer omcirkelen

Vervoerswijze Aantal leerlingen

Stappen

Fietsen1

Bus

Trein/tram/metro

Carpoolen2

Auto

Print dit meetformulier uit voor elke klas die meedoet aan de Sam de Verkeersslang. Gebruik dit formulier drie weken na de campagneweek en noteer gedurende één dag hoe de leerlingen zich naar school verplaatsen. Vraag de leerlingen met welk vervoersmiddel zij op die dag naar school komen en noteer het aantal leerlingen per vervoerswijze.

Klas: ...............................................................................................................................................................................................

Datum na-meting: ..........................................................................................................................................................................

Aantal leerlingen in de klas: ...........................................................................................................................................................

MEETFORMULIER VOOR KLASSEN NA-METING

1 Inclusief steppen, rolschaatsen, skeeleren en skateboarden.2 De auto delen met leerlingen uit verschillende families.

Een campagne van

Met de steun van