Families slenteren traag, de vrouwen gekleed in traditionele

gekleurde fl uwelen jurken, de mannen in hun beste pak.

Kinderen rennen opgewonden langs, poseren vrolijk bij

plastic konijnen en rendieren en doen zich te goed aan reus-

achtige suikerspinnen. Het is een vrolijke boel in Turkmenbashi’s

World of Fairy Tales, het pretpark in Ashgabat, de hoofdstad van

de Centraal-Aziatische republiek Turkmenistan. En toch heb ik

een bittere bijsmaak bij het zien van het tafereel. Links van me

rekt een bewaker zich overdreven uit, zijn collega rechts van me

houdt zijn ogen strak op mij gericht.

Een uur geleden was ik nog in alle vrijheid aan het fotograferen

met mijn collega; onschuldige portretten van families, stills van

de attracties en de omgeving. Turkmenistan is een van de meest

gesloten landen ter wereld. Toeristen worden mondjesmaat

binnengelaten, journalisten liever helemaal niet, dissidenten

verdwijnen zonder proces in het gevang; democratie is een verre

droom. Maar na de dood van de zelfverheerlijkende dictator

Saparmurat Niyazov tweeënhalf jaar geleden leek Turkmenistan

zijn koers iets te wijzingen. Een aantal van de idiote

verordeningen van de Grote Leider - hij vernoemde de maanden

naar zichzelf en zijn moeder, zijn heilige boek Ruhnama werd

verplichte kost in het onderwijs, ziekenhuizen buiten de

hoofdstad werden gesloten - werd teruggedraaid en de nieuwe

president zocht toenadering tot het buitenland. We kregen een

visum voor zeven dagen en mochten komen fotograferen voor

ons project Dreamcity, een onderzoek naar bijzondere

pretparken op opmerkelijke plaatsen overal ter wereld. Tot een

uur geleden.

Twee forse kerels bevolen ons direct te stoppen met fotograferen

en troonden ons mee naar de directeur. Een uur durende,

intimiderende donderpreek volgde: toeristen? Was onze gids gek

geworden? Spionnen waren we, of op zijn minst journalisten die

zich nu aardig voordeden maar bij terugkomst slechte dingen

over Turkmenistan zouden schrijven. De directeur zou de politie

erbij halen, het Ministerie van Binnenlandse Zaken inschakelen.

Schoorvoetend overhandigden we ten slotte een fi lmrolletje (de

fotograaf heeft de digitale fotokaart dan al op slinkse wijze

verstopt). Maar dat was niet genoeg; na al die dagen moesten we

meer materiaal hebben, bulderde de directeur.

En zo zit ik een uur later als gijzelaar in het pretpark, als

onderpand voor de gids en de fotograaf die in het hotel het

fotomateriaal ophalen. Zou de politie onze kamer doorzoeken,

zijn we ons materiaal kwijt? En zouden zelfs onschuldige

portretten als belastend bewijs van spionage worden opgevat?

Maar dan krijg ik een smsje van mijn collega: ‘geen politie, foto's

geback-upt, we komen er aan.’ Ik kijk om me heen en kan een

lach niet onderdrukken. Gegijzeld in een pretpark, absurder kan

het leven niet worden.

Gegijzeld in een

pretpark

Eefje Blankevoort

c o l u m n

23

Eefje Blankevoort is schrijfster van onder andere het boek ‘Stiekem kan hier alles’ over Iran. Voorjaar 2010 komt het boek Dreamcity uit. (www.prospektor.nl)

20-23 DrAtac Turkije - Eefje.indd 23 18-09-2009 17:04:17