Zelfstandige bijlage van SOS Kinderdorpen, oplage 230.000 Uitgave november 2015

in 2000 spraken de verenigde Naties de ambitie uit om binnen één generatie van armoede geschiedenis te maken. Nu, vijf-tien jaar later, zijn we een heel eind op weg. Het percentage mensen dat leeft van minder dan 1,25 dollar per dag is gehal-veerd, net als de kind- en moedersterfte. en negentig procent van alle kinderen in ontwikkelingslanden gaat naar school. Wat mij positief stemt, is dat ondanks alle trage besluitvorming en eindeloze

vergadersessies, de ambitie van de vN er niet minder op is geworden. Dat werd duidelijk toen in september van dit jaar de nieuwe duurzaamheidsdoelen werden gepresenteerd. Waar de aandacht tot nu toe vooral gericht was op armoedebestrij-ding, wordt voortaan ook gekeken naar samenwerking en rechtvaardigheid. Ook is er een prominente plaats voor het ver-sterken van de positie van vrouwen.Want hoewel vrouwen wereldwijd twee

derde van al het werk verzetten, leven vooral zij in armoede. Met het versterken van de positie van vrouwen, verbetert ook de situatie van kinderen. Zij krijgen meer kans op te groeien met een moeder die voor ze zorgt. Het is een universeel recht voor ieder kind om in een liefdevol gezin te wonen. Dat is belangrijk voor later.als we de gestelde vN-doelen bereiken, zullen in 2030 miljoenen kinderen meer dan nu opgroeien in een gezin met een

vader en moeder. en daarnaast zijn er ge-lukkig organisaties als SOS Kinderdorpen die zich – nu al vijftig jaar – ontfermen over het lot van kinderen die familieliefde moeten ontberen. in deze special leest u waarom het werk van SOS Kinderdorpen zo belangrijk is en hoe deze organisatie de wereld een beetje beter maakt voor de kinderen die dat het hardst nodig hebben. Boudewijn PoelmannVoorzitter Nationale Postcode Loterijen

Fa m i l i eG e e n k i n d m a G a l l e e n o p G r o e i e n

Belangrijk voor later

FOtO

MOn

a va

n d

en B

erg

(Lju

bice

, SO

S m

oede

r in

Mac

edon

ië)

2 SOS Kinderdorpen

FOtOgraFie MOna van den Berg FOtO MiSyati dingena MOl teKSt JOlien StOrSBergen en WilleMiJn van BentheM

Opgegroeid in een SOS kinderdorpnu in nederland

‘ik ben gezegend met drie lieve moeders’verpleegkundige Yita (41) woont in Zeist, is getrouwd en heeft twee doch-ters: ruth en tabia.

‘ik was ontzettend verdrietig toen eerst mijn vader en daarna moeder overleed. Mijn oma zorgde voor ons gezin, tot mijn oom voorstelde de jongste kinderen naar SOS kinderdorp addis abeba te brengen. Het goede in het kinderdorp was dat alle kinderen vergelijkbare verhalen hadden. We waren lotgenoten en ik heb me daar zo thuis gevoeld. Mijn SOS moeder Lete-brehan voelde direct als een echte moe-der. We waren één grote familie. Het was een huis vol liefde, waar werd gelachen en gehuild, gezongen en geruzied. Dat gaf en geeft mij een rijk gevoel. Het was mijn basis. als kind werd ik via SOS ook nog gespon-sord door een Duitse vrouw. Ze kwam me zelfs twee keer opzoeken. Na de mid-delbare school ben ik gaan studeren in Duitsland. Ze heeft me ontzettend gehol-pen en veel geleerd. voor mijn kinderen is ze nog altijd een geweldige “oma”. ik ben gezegend met drie lieve moeders.’

‘er was liefde, veel liefde’Misyati (40) groeide op in een SOS kinder-dorp in indonesië. inmiddels woont ze in nederland, is ze getrouwd en moeder van twee biologische en drie SOS kinderen.

‘Drie jaar was ik toen mijn vader overleed. ik was de jongste van veertien kinderen. voor mijn moeder was het financieel een onmo-gelijke situatie. Na een jaar werden mijn zus en ik naar het SOS kinderdorp in Bandung gebracht. Hier had ik alle plezier van de wereld met mijn zes broers en drie zussen. er was speel-goed, ik kon naar school en naar dans-, zang- of muziekles. en er was liefde, veel liefde. De eerste jaren sliep ik vaak bij mijn SOS moeder, dicht tegen haar aan. Moeder was streng, maar ze was er altijd voor ons. Op Java heb ik gestudeerd, waarna ik kon meedoen aan een uitwisselingsprogramma met Nederland. ik kon blijven en dat heb ik gedaan. Mijn man en ik proberen elk jaar met onze zoons naar indonesië te gaan. Onze SOS zoons en SOS dochter komen dan een aantal dagen bij ons logeren. Dan zijn we als familie weer bij elkaar.’

3

‘de familiecirkel is rond’Ceu (44) groeide op in een SOS kinderdorp vlakbij lissabon. Ze woont in landsmeer, werkt bij een mediabureau, is getrouwd en heeft een prachtige dochter.

‘ik was drie, toen mijn moeder in het kraam-bed stierf bij de geboorte van mijn jongste zusje. Mijn vader stond er ineens alleen voor met zes kinderen. een man in het dorp be-sloot voor mijn vader dat hij niet voor ons kon zorgen. De oudste is op zichzelf gaan wonen en de twee jongens zijn naar een faciliteit in Lis-sabon gebracht. Zij liepen al gauw terug naar mijn vader.ik werd met mijn twee zusjes naar het SOS kin-derdorp in Cascais gebracht. We groeiden op in een SOS familie met in totaal twintig broer-tjes en zusjes. De SOS broers en zussen zijn net zoveel familie als mijn eigen zussen. We zien elkaar elk jaar wel bij een huwelijk of een doop van een van onze kinderen. SOS Kinderdorpen is mijn redding geweest. anders had ik moeten leven van het tappen van hars uit bomen. Nu woonde ik op mijn 18e op mezelf, studeerde en kocht op mijn 21ste een eigen huis. Kort daarna kwam ik mijn man tegen. Het was voor mij makkelijker om naar Nederland te ver-huizen, dan voor hem naar Portugal. Maar we gaan minimaal een keer per jaar terug. Het is heerlijk om mijn SOS moeder te zien en het is heerlijk dat mijn dochter haar “oma” noemt. Het maakt de familiecirkel rond en ik wil dat mijn dochter weet waar ik vandaan kom.’

‘Zonder SOS had ik geen studie gedaan’ djewene (28) is geboren en getogen in Suriname, woont inmiddels in diemen en is hulpverlener van beroep.

‘Mijn moeder overleed toen ze 25 jaar was. Ze liet vijf kinderen achter. De jongste kwamen in het SOS kinderdorp in Suriname. Dat was spannend, maar ik was ook blij dat ik een liefdevol thuis kreeg met een lieve SOS moeder, en vooral: een prachtige roze kamer. Zonder SOS had ik geen studie gedaan en was ik niet de zelfstandige vrouw geweest die ik nu ben. ik heb geleerd dat ik alles moet doen om er het beste van te maken. Doordat bij SOS Kinderdorpen familie centraal staat, kunnen kinderen trau-ma’s verwerken. Daarnaast kon ik in het kinderdorp de gewone dingen doen: naar school gaan, mijn zwemdiploma’s ha-len, fietsen. ik weet dat een kind dat er alleen voor staat, niet verloren hoeft te zijn. Met liefde kan elk kind op het goede pad blijven. ik ben er trots op dat ik bij SOS hoor. Het is onderdeel van wie ik nu ben.’

4 SOS Kinderdorpen

Kinderen naar taallesMaCeDONië in een klein huisje in een arme buitenwijk van Skopje worden we hartelijk ontvangen door Mira (38), Sasho (45) en hun drie zonen georgi (5), vladimir (7) en Dimche (9). valentina, medewerkster van SOS Kinderdorpen en persoonlijk begeleider van het gezin dat opgenomen is in het familieversterkende programma, vertelt iets over de achtergrond. ‘Deze familie heeft extra hulp nodig. vijf jaar gele-den verloor Sasho zijn gezichtsvermogen wegens suikerziekte en daardoor ook zijn baan als vrachtwagenchauffeur. Dit bete-kende dus geen salaris meer, waardoor het gezin dreigde weg te zakken in armoede. gelukkig besloot Sasho onze hulp in te schakelen en konden we hem helpen met het aanvragen van een uitkering.’

‘het gezin dreigde weg te zakken in

armoede’

Ondertussen worden we nieuwsgierig bekeken door echtgenote Mira die uit albanië komt en slecht Macedonisch spreekt. Hierdoor, maar ook omdat ze niet officieel staat ingeschreven in Macedonië, kan ze onmogelijk werk vinden. Ook hier schoot SOS te hulp. De verblijfsvergunning is inmiddels aangevraagd, zodat Mira binnenkort officieel inwoner is van het land waar zij nu woont. intussen krijgt ze via de stichting twee keer per week hulp bij het opvoeden. Wegens haar verlegen-heid en het feit dat ze door de taal- barrière in een sociaal isolement zat, heeft Mira van niemand kunnen leren hoe je kinderen opvoedt. Dat gebeurt nu twee keer in de week bij het SOS Social Center, de plek waar ook de drie jongetjes een aantal keer per week extra taalles en iedere dag huiswerkbegeleiding krijgen. ‘We proberen nu ook Mira naar de taal-les te bewegen’, zegt valentina. ‘Haar onzekerheid houdt haar nu nog tegen, maar met wat extra aansporing van haar man en van ons gaat dat vast luk-ken.’ Sasho knikt instemmend, Mira lacht verlegen en kijkt naar de grond.

teKSt linda SMOlderS FOtOgraFie MOna van den Berg

Families sterker maken

Sasho en Mira voor hun huisje

Vladimir en Dimche

De altijd lachende Mira

Familieversterkende programma’s zijn een belangrijk onderdeel van het werk van SOS Kinderdorpen. de organisatie wil ermee voorkomen dat kinderen er alleen voor komen te staan. lees hoe SOS families helpt om economisch zelfstandig te worden en de zorg voor hun kinderen zelf te dragen.

5

De broertjes Georgi, Vladimir en Dimche

Sasho zocht hulp bij SOS Kinderdorpen

MaCedOnië

‘vijf jaar geleden verloor Sasho zijn gezichtsvermogen wegens suikerziekte en daardoor ook zijn baan als vrachtwagenchauffeur’

6 SOS Kinderdorpen

Opvang en begeleidingBeLgië Jonge moeder evy (21) is sinds augustus van dit jaar weer herenigd met haar twee zoontjes Milan (bijna 5) en Dylano (bijna 3). in april van dit jaar ging het mis en werden de jongens uit huis geplaatst. De verslaafde vader gooi-de onder invloed van drank een van de jongens hardhandig op de grond. Direct werden de kinderen door de Belgische kinderbescherming uit huis geplaatst. Ze kwamen terecht in een tijdelijk opvang-huis. evy stond op dat moment machte-loos en keek toe hoe ook zij niet meer voor haar zonen mocht zorgen.

‘het was een afschuwelijke

periode, waarin ik geen uitweg zag’

De kinderen werden kort daarna door medewerkers van SOS Kinderdorpen naar het Simbahuis in vlaanderen gehaald. Dit biedt opvang en begeleiding aan gezin-nen die de opvoeding van hun kinderen tijdelijk niet kunnen garanderen. Hier konden ze eindelijk tot rust komen, weg uit de gespannen sfeer die het leven met een verslaafde vader met zich meebrengt. evy: ‘Zodra SOS er zeker van was dat ík niet de stress veroorzaakte, mocht ik ze het weekend hebben en na een aantal maanden mochten mijn twee spookjes gelukkig weer permanent bij mij wonen in mijn nieuwe huisje. Met mijn vaste SOS begeleidster heb ik een keer in de week een gesprek. als ik hulp nodig heb, kan ik altijd bellen of langskomen. Het was een afschuwelijke periode, waarin ik geen uitweg zag. ik ben dus heel blij dat er nu weer rust in mijn leven is. ik ga begin volgend jaar starten met een zorg-opleiding, met als doel de ouderenzorg in te gaan. gelukkig kan ik nu weer met ver-trouwen aan de toekomst denken.’ Haar tatoeages, die allemaal in het teken van trots, kracht en hoop staan, onderstrepen die vastberadenheid.

Evy

Knuffelmomentje met mama

School is out!

België

7

lening voor beautykioskgHaNa Naomi is 42 jaar. Ze woont in een hutje in de arme ghanese visserswijk Chorkor, samen met haar man en drie jongste kinderen: Jessy en Jessica (een tweeling van 10 jaar) en emelia (4). Haar twee oudste kinderen wonen al zelfstan-dig. Naomi’s man komt en gaat wanneer hij wil en neemt, zoals zoveel echtgeno-ten in deze buurt, geen verantwoordelijk-heid voor zijn gezin. vrouwen zijn hier de kostwinners.

‘ik heb iedere dag werk’

Naomi is pedicure en nagelstyliste. van dit werk kon zij een periode lang het gezin te eten geven, althans meestal. Naar school gingen de kinderen niet. toen de inkomsten terugliepen en de dagelijkse maaltijden in het gedrang kwamen, besloot SOS te helpen. via een microkrediet kon Naomi spullen kopen voor haar beautykioskje. Hierdoor kon zij haar klantenkring vergroten en gene-reerde ze weer een inkomen. Nadat zij de eerste lening had afbetaald, kreeg zij een wat grotere lening die zij wegens stijgen-de inkomsten ook snel kon terugbetalen. een nog hogere lening volgde.

inmiddels is er voldoende te eten en gaan de kinderen naar school. in het SOS coördinatiecentrum krijgt Naomi bedrijfs- en klantvriendelijkheidstrainingen, maar ook les in opvoeden. verder leert ze dat sparen voor later belangrijk is, omdat haar kinderen dan kunnen doorleren. Dat is namelijk de enige mogelijkheid om de armoede te ontstijgen. inmiddels heeft ze met de hulp van SOS medewer-kers spaarrekeningen voor haar kinderen geopend.

Over clientèle heeft Naomi niets te klagen: ‘ik heb iedere dag werk, op vrijdag en in het weekend het meest. De vrouwen willen verzorgde nagels als ze uitgaan.’ Op de vraag van wie ze het vak geleerd heeft, antwoordt ze kort maar krachtig: ‘van mezelf, het is een talent. Willen jullie nog mooie nagels?’

Naomi aan het werk in haar salon

Naomi met haar kinderen

Emelia tussen klasgenootjes

ghana

8 SOS Kinderdorpen

teKSt linda SMOlderS FOtOgraFie MOna van den Berg

Kinderdorp in Ghana ghana is een van de weinige landen aan de westkust van afrika waar het politieke klimaat redelijk stabiel is. Ook is het land rijk aan natuur-lijke grondstoffen. toch leeft een groot deel van de bevolking onder de armoedegrens. SOS Kinderdorpen is hier al meer dan veertig jaar actief en inmiddels telt het land vier dorpen. een van deze kinderdorpen staat in tema.

tema is de belangrijkste havenstad van ghana, niet zo ver van de hoofdstad accra. Het kinderdorp, dat in 1974 werd gebouwd, bestaat niet alleen uit (vijftien) huizen. er is ook een kleuter- ,een lagere en een middelbare school, een beroepsschool, en een trainings- en medisch centrum. voorzieningen die ook toegankelijk zijn voor kinderen uit de omringende gemeenschap.

isaac Kojo ackon (45) zwaait sinds 2008 de scepter in SOS kinderdorp tema. vijftien jaar geleden startte hij zijn ‘SOS leven’. isaac: ‘ik begon als leraar op een SOS school in asiakwa. Na vier jaar heb ik een jongenshuis opgericht. Hier gaan kinderen rond hun vijftiende naartoe om onder onze begeleiding te worden voor-bereid op een zelfstandig leven na hun achttiende.’ Weer vier jaar later werd isaac gevraagd directeur van kinderdorp tema te worden. ‘een prachtige, maar ook zeer intense baan. ik woon met mijn ge-zin in het dorp, wat betekent dat ik altijd aan het werk ben. vaak kan ik niet bij mijn vrouw en vier kinderen zijn. geluk-kig begrijpen ze dit.’ Blije wezentjesSOS Kinderdorpen werkt nauw samen met de politie, Jeugdzorg en de plaatselijke gemeente. Zij regelen dat de kinderen die niet verzorgd kunnen worden door de eigen familieleden, in contact komen met SOS Kinderdorpen. isaac: ‘in eerste instantie kijken wij altijd of de kinde-ren niet op een of andere manier in hun eigen gezin kunnen blijven, als dit er is. Dat is natuurlijk altijd het beste. Maar als ons familieversterkende programma niet ingezet kan worden om welke reden dan ook, komen ze in het dorp. Helaas komt dat hier in ghana nog veel voor. De SOS gezinnen zijn hier dus behoorlijk groot en tellen vaak het maximum aantal kinderen van tien. Dat is pittig voor de single moeders. De selectieprocedure die we hanteren is dan ook streng en onze trainingen zijn langdurig. We willen zeker weten dat de vrouwen hier echt willen zijn en er volledig voor gaan. als dat het geval is, hebben de vrouwen de mooiste dag- en nachtbesteding die ze zich kunnen wensen. We krijgen hier regelmatig kinderen binnen die onder-voed zijn en alleen nog maar ellende hebben gekend. als ik dan zie hoe deze mensjes binnen een paar weken niet alleen fysiek veranderen, maar ook gees-telijk transformeren in blije wezentjes die lekker naar school gaan, onbevan-gen spelend met leeftijdgenootjes, dan realiseer ik me dat wij hier een hele bijzondere taak hebben.’

‘We krijgen regelmatig kinderen binnen die ondervoed zijn en alleen nog maar ellende hebben gekend’

Naschoolse dans- en toneelactiviteiten

Vrolijkheid in de klas

Meisjes op weg naar de kantine, gekleed in het SOS schooluniform

9

Onder moeders vleugels

Hulp in de keuken. Een mix van mais en cassave wordt geroerd tot een egale puree, ‘banku’ genaamd. Een typisch Ghanees bijgerecht

‘ik realiseer me dat wij een hele bijzondere taak hebben’

10 SOS Kinderdorpen

Met z’n allen aan tafel

Peuters en kleuters in de speeltuin

Een momentje met Isaac

> vervolg SOS Kinderdorp ghana

‘ik woon met mijn gezin in het dorp,

wat betekent dat ik altijd aan het werk ben'

vorige week zat ik met mijn gezin aan de ontbijttafel. lekker uitgebreid, want het was weekend. Mijn drie kinderen van 4, 6 en 8 zijn echte lekkerbekken (van wie zouden ze dat hebben?), dus ze waren druk bezig met veel te veel jam op hun croissantjes smeren en een wedstrijdje ‘wie kan de meeste frambozen in z’n mond proppen’.

intussen luisterden we naar de radio, waar we hoorden dat een mevrouw niet alleen was uitgejouwd, maar ook bedreigd. Omdat ze het geen probleem vond dat er een asielzoekerscentrum in haar dorp zou komen. De vluchtelingen waren zelfs wélkom, als het aan haar lag. Mijn jongste zoon vroeg nog wat ‘uitjouwen’ betekent. Mijn vrouw legde het geduldig uit.

’s avonds bracht ik mijn dochter naar bed. Ze was een beetje stil, wat niks voor haar is. Zoals zoveel kleuters, heeft ze namelijk nogal een mening. Zo ook over haar lieve-lingsboek, wat ik al maanden moet voorlezen. iets met prinsessen, eenhoorns, glitter en roze. Heel veel roze. Maar het boek bleek nergens te vinden. Helemaal kwijt, net als haar favoriete knuffels en de zaklamp die ze iedere avond mee naar bed neemt. alle essentiële attributen die horen bij het avondritueel waren weg. en ze wist ‘echt echt écht niet hoor papa’ waar alles was gebleven. Dus gingen we samen op zoek. Met succes, want die gekke bult onder haar Frozen dekbed, bij het voeteneind, bleek de schuilplaats voor al haar kleine-meisjes-schatten. Ze leek zowel heel blij als nogal bedrukt dat we de buit hadden ontdekt. en toen kwam het hoge woord er uit: ‘Ja maar papa, ik wil niet dat de vluchtelingen komen en onze spullen afpakken.’

ik vroeg haar: ‘Schat, weet je wel wat een vluchteling is? en waarom ze vluchten?’ Ze schudde haar blonde krullen. Dus ik vertelde haar dat vluchtelingen mensen zijn die heel erg bang zijn. Zó bang dat ze hun huis, familie en zelfs land verlaten om met gevaar voor eigen leven ergens anders naartoe te gaan. Waar ze hopelijk niet meer bang hoeven te zijn. Ze knikte aarzelend en liet zich instoppen. Samen met al haar schatten.

De volgende ochtend bij het ontbijt – met volkoren boterhammen, want het weekend was voorbij – zei ze: ‘Papa, die vluchtelingen, die kunnen dan toch bij ons komen wonen? Want wij hebben héél veel eten. en dan mogen ze óók met mijn speelgoed.’ Waarop mijn vrouw me aankeek en enigszins plechtig sprak: ‘Wat hebben wij toch een wijze dochter.’

dirk Zeelenberg

Dirk Zeelenberg is, naast acteur, ook ondernemer en veelgevraagd trouwambtenaar. Hij woont in Amsterdam, is getrouwd en heeft drie kinderen.

COLUMN dirK ZeelenBerg FOtO ©CeeS rutten Jr. (vOOr KeK MaMa)

Wijzedochter

11

‘er zijn twee zwakkere groepen in de samenleving: ouderen en kinderen. Ouderen kunnen in zekere zin nog voor zichzelf opkomen, maar kinderen heb-ben volwassenen nodig’, aldus rené Clarijs. een gesprek over aandacht, hechting, jeugdbeleid en vluchtelin-genkinderen.

‘Om bij het begin van een mensen- leven te beginnen: wat een pasgeboren baby nodig heeft, is zorg en aandacht. Zo ontstaat er een hechting tussen kind en verzorger. als een baby honger heeft, begint hij te huilen. als een ou-der daarop reageert door hem melk te geven, dan beseft de baby dat er iemand is die om hem geeft. Zo er-vaart hij geborgenheid. Hij voelt zich begrepen. Doordat hij een reactie krijgt op zijn huilen, wordt hij zekerder. als niemand reageert, weet de baby niet hoe hij wél aandacht krijgt. een baby is in staat te voelen dat zijn signalen goed overge- komen zijn. Daar en zo jong al wordt de basis gelegd voor zijn eigenwaarde.’

hechtingsjaren‘goede hechting ontstaat vooral in de eerste vijf levensjaren van een kind. Het maakt niet uit of de vader, moeder of de buurvrouw hem voedt, maar een baby moet goede en liefdevolle aandacht en zorg krijgen. Het belangrijkste voor een kind is heel dicht in de buurt te zijn van mensen die om hem geven. als dat niet is gebeurd in de eerste vijf jaar, dan valt dat nog wel te “repareren”, bijvoorbeeld door een kind goed op te vangen in een pleeggezin of in een gezinshuis.

Je ziet vaak dat kinderen die na een trau-matische ervaring van soms wel jaren in de pleegzorg terechtkomen, eerst nog verder wegzakken. Het gaat eerst slech-ter met ze. Pas na een jaar of drie treedt er definitief verbetering op. Dat is zwaar voor het kind, maar ook voor het pleeg-gezin. Het aantal zogeheten breakdowns, gevallen dat kinderen om negatieve rede-nen uit hun pleeggezin worden doorge-plaatst naar een ander pleeggezin, is in Nederland hoog. van alle pleegkinderen wordt jaarlijks zo’n 45 procent na verloop van tijd weer ergens anders geplaatst. Blijkbaar is pleegzorg en het omgaan met deze beschadigde kinderen nog geen eenvoudige opgave.’

teKSt WilleMiJn van BentheM FOtO Fred van laarhOven

‘Het Nederlands jeugdbeleid isonvolkomen’

nederlands lachertje‘Het jeugdbeleid in Nederland is onvolko-men. in de jeugdzorg wordt vaak gespro-ken over het aantal risicofactoren dat een gezin of kind aankan. Heb je te maken met bijvoorbeeld werkloosheid in een ge-zin, dan gaat dat nog. als daarnaast een van de ouders alcoholist is, wordt het al lastiger. en als er ook nog regelmatig sprake is van geweld in het gezin, wordt het nog ingewikkelder. Bij vijf risicofacto-ren weten we bijna zeker dat een kind in de jeugdzorg terechtkomt.

in Nederland wordt bij ernstige proble-matiek het kind uit huis geplaatst. Dat is voor het kind een groot trauma. Hij denkt dat hij het verkeerd heeft gedaan, maar heeft ook geen idee waar hij heengaat en hoe lang het zal duren. Het zou voor het gezin beter zijn bijvoorbeeld zo’n geweld-dadige vader uit huis te plaatsen, hem te leren omgaan met zijn problemen, hem te helpen van de drank af te komen. Maar een dergelijke benaderingswijze wordt in Nederland niet gehanteerd.’

Familieaanpak‘Kinderen, zeker beschadigde kinderen, hebben eigenlijk maar één grote wens: ze willen zo gewoon mogelijk zijn. in SOS kinderdorp Skopje in Macedonië, waar ik onlangs was, zag ik hoe kinderen juist dat zo goed konden: zichzelf zijn. Ze hadden dromen om danseres te worden, rapper, advocaat, pianist, psycholoog, voetbal-ler. De SOS familie waar ik op bezoek was, vond ik een verademing. De kinderen wa-ren rustig, ontspannen en hadden geen vrees om wat te zeggen. De SOS moeder glimlachte, maar was duidelijk.’

tekeningen‘er zijn twee zwakkere groepen in de sa-menleving: ouderen en kinderen. Ouderen kunnen in zekere zin nog voor zichzelf opkomen, maar kinderen hebben volwas-senen nodig. Daarom ben ik ruim veer-tig jaar geleden in de Jeugdzorg gaan werken. in deze tijd zie je hoe belangrijk die zorg is. in Macedonië heb ik met SOS Kinder-dorpen het vluchtelingenkamp vinojug

bezocht, aan de griekse grens. Het was moeilijk om te zien, al die mensen die zo’n lange reis achter de rug hadden, de kleine kinderen die ze meedroegen, de te-keningen die de kinderen maakten over hun bootreis… Het is fijn dat er organisa-ties zijn als SOS die op een goede manier werken met deze kinderen om ervoor te zorgen dat ze kind kunnen zijn.

ik vraag me af wat er gebeurt met de vluchtelingenkinderen als ze eenmaal volwassen zijn. ik snap niets van de lo-gistiek dat vluchtelingenfamilies in Ne-derland van gymzaal naar gymzaal wor-den gebracht, steeds weer naar andere locaties. Juist kinderen die al zoveel el-lende hebben meegemaakt doordat ze al-les wat bekend en lief is hebben moeten achterlaten, doordat ze de oorlog hebben meegemaakt, doordat ze hun familieleden vermoord hebben zien worden, juist die kinderen moeten goede zorg krijgen. Daar hoort structuur en geborgenheid bij. Die kinderen mogen niet nog meer pijn on-dervinden door onze manier van “zorg”.’

‘een kind uit huis plaatsen? het is beter de gewelddadige vader uit huis te plaatsen’

rené ClariJSProf. dr. rené Clarijs is hoogleraar Social Work aan de Russian Presiden-tial Academy of National Economy and Public Administration te Sint-Peters-burg. Hij is ook gastdocent aan andere universiteiten, onder andere in Kiev, amsterdam en yaroslavl. verder is Clarijs hoofdredacteur van het tijd-schrift Jeugdbeleid en zelfstandig gevestigd onderzoeker, publicist en consultant.

12 SOS Kinderdorpen

teKSt JOlien StOrSBergen

SOS Kinderdorpen is expert in familieliefde

OnderWiJSOnderwijs opent de deur naar de toe-komst; scholing kan de vicieuze cirkel van uitsluiting, armoede, kinderarbeid, huiselijk geweld en het uiteenvallen van families doorbreken. in gebieden waar geen onderwijsinfrastructuur is, biedt SOS Kinderdorpen eigen kinder-opvang, kleuter-, basis- en middel-bare scholen, beroepsopleidingen en sociale centra die kwaliteitsonderwijs bieden en stimuleren. De SOS scholen zijn niet alleen toegankelijk voor SOS kinderen, maar voor alle kinderen uit de lokale gemeenschap.Daarnaast ondersteunen we bestaande publieke scholen om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, materi-alen aan te schaffen en achterstallig onderhoud te plegen. We werken daar-bij samen met de lokale en regionale autoriteiten en dienstverleners. Met advocacy proberen we (de noodzaak van goed) onderwijs bij overheden op de kaart te zetten.

In 2014 hebben we 206.100 kinderen en volwassenen onderwijs geboden.

Jan Smit, 17 jaar SOS ambassadeur

‘Mijn laatste reis ging naar Ivoorkust. Omdat ik zelf vader ben van drie kinderen, kwam dat wat ik zag extra hard bin-nen. Het is niet te geloven hoe kinderen hier moeten leven. Ze zijn heel arm, maar vaak ook direct slachtoffer van de bur-geroorlog die net is afgelopen. Veel kinderen zijn een of beide ouders verloren. Het werk van SOS Kinderdorpen is nog heel hard nodig!’

h.K.h. prinses Margriet der nederlanden

‘SOS Kinderdorpen Nederland zet zich al vijftig jaar in om kinderen een veilig en liefdevol thuis te geven. Ik heb daar ruim dertig jaar persoonlijk getuige van kunnen zijn. Met volle over-tuiging voelde en voel ik mij met het belangrijke werk van SOS Kinderdorpen verbonden. Ik wens SOS van harte geluk met het gouden jubileum en bovenal wens ik alle kinderen een “gouden” toekomst toe.’

206.100kinderen en volwassenen

kregen onderwijs

SOS KinderdOrPen Per Werelddeel

eurOPaZorg 57.000 mensenOnderwijs 18.500 mensennoodhulp 3.200 services

aMeriKaZorg 99.700 mensenOnderwijs 7.600 mensengezondheidszorg 31.200 consulten en behandelingennoodhulp 2.300 services

aFriKaZorg 158.200 mensenOnderwijs 101.300 mensengezondheidszorg 791.300 consulten en behandelingennoodhulp 661.100 services

aZië en OCeaniëZorg 124.600 mensenOnderwijs 78.700 mensengezondheidszorg 22.700 consulten en behandelingennoodhulp 122.900 services

ZOrgieder kind, waar dan ook ter wereld, ongeacht achtergrond, geloof of cultuur, moet kunnen opgroeien in een liefdevolle en veilige familie. Sommige families zijn echter kwetsbaar als gevolg van armoede of het overlijden van een of beide ouders. Door tijdig preventieve ondersteuning te bieden, wordt in veel gevallen voorkomen dat een kwetsbare familie uiteenvalt. Met onze familieversterkende programma’s steunen we families op het gebied van opvoedingsvaardigheden en zorg, economische versterking en toegang tot basis-voorzieningen, zodat ouders de zorg voor hun kinderen kunnen blijven dragen. Door samen te werken met lokale partners, worden onze activiteiten onderdeel van de lokale structuur. Zo kan de gemeenschap uiteindelijk zelf verantwoordelijkheid nemen voor de kwetsbare families in hun midden. Wanneer een kind geen familie meer heeft of niet langer bij zijn ouders kan wonen, bieden we een alternatieve vorm van zorg. We kiezen daarbij de zorg die het beste past bij de situatie van het kind, opdat het zich optimaal kan ontwikkelen. Deze alternatieve zorg kan plaatsing in een SOS kinderdorp zijn, waar kinderen een liefdevol en veilig thuis krijgen met een SOS moeder en broertjes en zusjes. In 2014 hebben 322.000 kinderen een liefdevol en veilig thuis gekregen (243.000 via familieversterkende programma’s, 79.000 via kinderdorp/jongerenhuis).

322.000kinderen kregen een

veilig thuis

tekening van toom (thailand)

tekening van Merel (Nederland)

tekening van gjulten (Macedonië)

13

teKSt JOlien StOrSBergen

SOS Kinderdorpen is expert in familieliefde

hans van Breukelen, 21 jaar SOS ambassadeur

‘Toen ik met mijn vrouw voor de eerste maal een SOS kinderdorp in Peru bezocht, zag ik goed ge-bouwde huizen in een veilige en rustige omgeving. Ik hoorde het geluid van lachende kinderen en kreeg het gevoel dat ieder kind welkom was en een toekomst geboden werd. In zijn eigen land, eigen cultuur en daarmee bouwend aan de toekomst van zichzelf en de samenleving. Ik vond het mooi te zien dat de omgeving profijt heeft van een SOS kinderdorp: kinderen uit de omgeving kunnen naar school en omwonenden naar de kliniek. Zelf ben ik opgegroeid in een warm gezin in een veilige omge-ving. Ik heb getracht hetzelfde aan onze kinderen te bieden. Die warmte en veiligheid wens ik ieder kind, waar ook ter wereld, van harte toe.’

nii Odarty, social worker bij FSP Centre van SOS Kinderdorpen ghana

‘Om de familieversterkende acti-viteiten onderdeel te laten wor-den van de lokale structuur, zijn lokale contacten belangrijk voor SOS Kinderdorpen. Wij kennen de families en de lokale leiders die de houding van de gemeenschap kunnen beïnvloeden. SOS Kinder-dorpen biedt ons middelen en specifieke kennis. We leren veel van SOS; de organisatie traint ons in coaching, leiderschap en hoe een ‘social business’ op te zetten. Onze samenwerking is er een van synergie. Samen berei-ken we meer.’

nOOdhulPin crisissituaties zijn kinderen het meest kwetsbaar. in tijden van oor-log, conflicten, natuurrampen en/of uitbraak van besmettelijke ziekten hebben zij de bescherming en zorg van een familie hard nodig. Met onze bewezen infrastructuur, lokale collega’s met kennis van cultuur en gewoonten en goede relaties met lokale gemeenschappen, zetten wij noodhulpprogramma’s op om snel en efficiënt hulp te bieden aan kinderen en hun familie. (Psychische) bege-leiding van kinderen, het herenigen van kinderen met hun families en het vinden van structurele oplossingen voor getroffenen, spelen een belang-rijke rol in ons werk.

In 2014 waren er tien noodhulp- programma’s, waarbij we 789.500 services hebben verleend aan kinderen en families.

845.200consulten en

behandelingen in onze

gezondheidscentra

789.500services noodhulp

aan kinderen

en families

KinderteKeningen‘teken je familie’ luidde de opdracht van SOS aan kinderen op Nederlandse basisscholen en in kinderdorpen in Oeganda, Costa rica, Macedonië en thailand. alle kinderen kregen een a4-tje met daarop voorgedrukt de buitenkant van een huis. Katrien van de vijfeijken is klinisch psycholoog en psychotherapeut. als hoofd van het ambulatorium, de jeugdhulpverleningsafdeling van de Universiteit Leiden houdt ze zich onder meer bezig met het ‘lezen’ van kindertekeningen. Ze zegt: ‘De kinderen uit de kinderdorpen teken-den vaker materiële zaken, zoals de inrichting van het huis. Bij de Neder-landse kinderen lag het accent meer op de directe nabijheid van de fami-lie en op de wens dat andere kinde-ren op de wereld die ook hebben. Dat verschil is mogelijk te verklaren uit de theorie van Maslow: ieder mens heeft bepaalde basisbehoeften. Pas als deze vervuld zijn, is er ruimte om naar een volgende fase te gaan.’Meer over de tekeningen: soskinderdorpen.nl/drievragenaan

geZOndheidSZOrgSOS Kinderdorpen steunt gemeenschappen in het ontwikkelen en verbeteren van gezondheidszorg, voorlichting, medische services, medisch onderwijs en infrastruc-tuur, zodat kinderen en hun families toegang hebben tot professionele gezond-heidszorg. We bieden begeleiding bij het verwerken van trauma’s en het overwinnen van problemen, zowel fysiek als psychosociaal.in onderontwikkelde gebieden waar gezondheidszorg ontbreekt, bouwen en leiden we zelf medische centra die gespecialiseerd zijn in de zorg voor vrouwen en kinde-ren. Deze centra zijn toegankelijk voor de gehele lokale bevolking. Op deze wijze proberen we goed behandelbare kinderziektes en aandoeningen te voorkomen en kunnen vele levens worden gered.

In 2014 boden we wereldwijd 845.200 consulten en behandelingen in onze gezond-heidscentra.

tekening van Worrasiree (thailand)

tekening van Nikolina (Macedonië)

tekening van Pornsawan (thailand)

14 SOS Kinderdorpen

teKSt Martine de vente FOtOgraFie MOna van den Berg

Driegeneratiesvakkenvullen voor SOS

Bij Mischa Fitié (46) thuis was SOS Kinderdorpen bijna een vanzelfspre-kendheid. toen hij als student zijn eer-ste bijbaantje kreeg, ging het geld niet alleen op aan bier maar ook aan het goede doel. de inspiratie daarvoor was stiefmoeder Conny.

‘er was hongersnood in Biafra, en om je heen zag je dat Nederlanders kinderen adopteerden om ze hier een beter leven te geven.’ Connie Fitié (66) zag in het mid-den van de jaren zeventig om zich heen het besef groeien dat de rijkdom in de wereld niet eerlijk was verdeeld en dat je daar iets aan moest doen. Maar wat dan?

‘adoptie was toen erg “in”. Maar ik vond dat kinderen toch het beste af waren in hun eigen omgeving.’ Connie kwam in contact met SOS Kinderdorpen en vond hier een goede manier om iets te kun-nen doen. ‘Het raakte mij dat bij SOS Kinderdorpen kinderen in familieverband opgroeien.’

Connie is getrouwd met de vader van Mischa. Hij kwam op zijn zevende bij Con-nie en zijn vader wonen en dat was net in de tijd dat Connie zeer actief was voor SOS Kinderdorpen. ‘Dan stond ik met een standje voor de v&D en ging Mischa mee om in een SOS shirt folders uit te delen.’

Mischa ging studeren en kreeg een bij-baantje als vakkenvuller bij albert Heijn. een van de eerste dingen die hij met zijn salaris deed, was een kind sponsoren voor 25 gulden per maand. ‘Misschien was dat als “arme” student wel gek om te doen, maar ik vond het vanzelfsprekend’, zegt hij.

SpreekbeurtMischa heeft inmiddels zelf ook een ge-zin. Zoon Jesse (13) leest vaak de krant. Weliswaar eerst de sport en de stripjes, maar daarna ook de stukken over ‘de toe-stand in de wereld’. aan tafel gaat het re-gelmatig over het nieuws: over een ramp die gebeurd is of over vluchtelingen. toen Jesse in groep acht een spreekbeurt moest houden over een goed doel, ging die natuurlijk over SOS Kinderdorpen en over de adoptiekinderen.

Mischa heeft al twee kinderen groot zien worden en er is nu een derde kind dat ondersteund wordt door de familie. Jesse besloot zijn spreekbeurt met het voorne-men een kind te gaan sponsoren als hij achttien is en een baantje heeft. Waar-schijnlijk zit er dus nog een generatie SOS sponsors aan te komen. ‘een goed doel, dat is net als de tandarts’, besluit Connie. ‘Die neem je ook mee als je op jezelf gaat wonen.’

‘het raakte mij dat bij SOS Kinderdorpen kinderen in familieverband opgroeien’

Drie generaties: Mischa, Jesse en Connie

Jesse (13) wil een kind sponsoren als hij achttien is en een baantje heeft

na hun bezoek aan SOS kinderdorp assomada op het Kaapverdische eiland São tiago, nemen imke en henk Molenhuis een bijzondere beslissing. ‘Omdat we zelf geen kinderen hebben, geven we SOS kinderen een plekje in ons testament.’ imke Molenhuis (65) vertelt.

Het bezoek aan het kinderdorp, in 2003, is imke altijd bijgebleven. ‘We zagen dat er erg goed werk werd verricht. De kinderen kregen eten, een thuis en ze werden opge-leid voor een baan in de maatschappij. De tevredenheid en blijdschap die de kinde-ren uitstraalden, waren prachtig. voor ons was het onvergetelijk, want op het eiland hebben we ook veel kinderen gezien met een trieste blik in hun ogen. Dat waren kinderen die niet het geluk hadden opgenomen te worden in het kinderdorp.’ terug in het Brabantse Oss stapten imke en haar man naar de notaris. ‘De doelstelling en het werk van SOS vonden we zo aangrijpend, dat we na die Kaapverdische reis direct in ons testament hebben aangepast. We willen dat SOS kinderen de helft van onze erfenis krijgen. We hebben in de praktijk gezien dat SOS kwetsbare kinderen helpt een betere toekomst voor zichzelf te creëren. We hopen dat op deze manier de grote verschillen in levensstandaard in de wereld verdwijnen. Kinderen hebben daar recht op.’

teKSt YvOnne van veen FOtOgraFie MOna van den Berg

Nalatenaan SOS Kinderdorpen

een BiJZOndere Manier van geven‘elke nalatenschap, klein of groot, is van onschatbare waarde voor een beter leven van kinderen’, zegt elsbeth takkenberg. Zij werkt bij SOS Kinderdorpen met bijzon-dere gevers. ‘in 2014 hebben we, mede door de inkomsten uit nalatenschappen, 79.000 SOS kinderen een liefdevol thuis in een SOS familie kunnen geven.’

OOK een WenS vOOr later?veel donateurs laten geld na aan SOS kinderen, omdat zij wensen dat in de toekomst geen enkel kind alleen opgroeit. Wilt u ook dat uw nalatenschap bijdraagt aan een betere toekomst voor kinderen? Neem contact op met elsbeth takkenberg. Zij bespreekt in een vertrouwelijk gesprek graag de mogelijkheden.

Bel 020-303 25 43 of stuur een mail naar elsbeth@soskinderdorpen.nl. Kijk ook op soskinderdorpen.nl/nalaten.

15

COLUMN anneMarie van gaal FOtO arJen WeStra

Andrew pakt kansen

aan deze krant werkten mee Willemijn van Benthem, Mona van den Berg Dirk van der Burgh, annemarie van gaal, Fred van Laarhoven, Dingena Mol, Boudewijn Poelmann, Cees rutten, Linda Smolders, Jolien Storsbergen, yvonne van veen, Martine de vente, arjen Westra, Dirk Zeelenberg

Uitgave november 2015idee, hoofdredactie, fotografieMona van den Berg(www.monavandenberg.nl)eindredactie Saskia engbers (www.saskiaengbers.nl)grafisch ontwerp Puck ’t hart (www.puckpuckpuck.com)

inFOrMatie Over SOS KinderdOrPenwww.soskinderdorpen.nlalgemeen directeur Margot ende, 020 408 01 90 Nalatenschappen elsbeth takkenberg, 020 303 25 43 Sponsoren van een SOS kind Monique de Wit, 020 303 25 00

Bijzondere giften Monica van der Meeren, 020 512 16 94Notarieel schenken heleen eijking, 020 303 25 00algemene informatie 020 303 25 00Pr en woordvoering/coördinatie krantWillemijn van Benthem, 020 512 16 62info@soskinderdorpen.nl

vroeger dacht ik dat elk weeskind uit een ontwikkelingsland gered was met westerse adoptieouders. gered uit armoe-de en erbarmelijke omstandigheden. Maar sinds ik een aantal SOS kinderdorpen heb bezocht, weet ik beter. ik besef nu dat een kind het beste kan opgroeien in zijn of haar eigen land en cultuur, met zoveel mogelijk familie en liefhebbende land-genoten om zich heen. in ieder SOS kinderdorp worden 100 tot 150 wees- of verlaten kinderen opgevoed in een van de twaalf tot vijftien familie-huizen. Deze worden bestierd door een SOS moeder. Zij is minstens zo trots op

haar kinderen als een biologische moeder, net zo verdrietig als ze pijn hebben, net zo bang als ze niet op tijd thuiskomen. De kinderen leven als in een echt gezin, samen met andere weeskinderen die hun SOS broertjes en zusjes worden.

De laatste jaren heb ik veel oud-SOS kinderen gesproken die nu succesvolle burgers zijn. Ze hebben goede banen als secretaresse, kok of manager van hun eigen drukkerij of it-bedrijf. vorig jaar ontmoette ik andrew, toen hij even terug was in het SOS kinderdorp in ghana waar hij opgroeide. Na zijn

jeugd in het kinderdorp studeerde hij aan de universiteit. Nu werkt hij nog als registeraccountant, maar zijn grote droom is om op een dag zijn eigen advies-bureau te beginnen. Hij is zelfverzekerd en met de kalmte van iemand die weet hoe zijn toekomst eruitziet, praat hij met me. ‘ik heb geleerd kansen te pakken wanneer ze zich voordoen. Met alle kracht en intelligentie die ik in me heb, maak ik het beste van mijn leven.’ Wijze woorden, en ik ben ervan overtuigd dat SOS kinderen als andrew het verschil gaan maken in landen als ghana.als ik even buiten een SOS kinderdorp

door de sloppenwijken loop en zie hoe andere kinderen leven, breekt mijn hart. Deze kinderen krijgen geen onder-wijs, omdat hun ouders de dertig dol-larcent per dag voor de schoollunch niet kunnen missen, legt de hoofdonderwijzer uit. Zonder school en zonder mogelijkheid de sloppenwijk te ontvluchten, hebben deze kinderen weinig toekomst. Hoe mooi zou het zijn als ieder hulpbehoevend kind in een ontwikkelingsland door SOS Kinderdorpen omarmd kon worden?

annemarie van gaalAmbassadeur SOS Kinderdorpen

‘ik ben ervan overtuigd dat SOS kinderen als andrew het verschil gaan maken in landen als ghana’

SOS Kinderdorpen wordt mede gesteund door:

COlOFOn Deze krant valt niet onder de redactionele verantwoordelijkheid van Trouw

IN DEZE F MILIE WORDT GELACHEN EN GEHUILD GELEERD EN GELUMMELD GEDANST EN GEVOCHTEN GETROOST EN GEFEEST GESPROKEN EN GEZONGEN ONTDEKT EN BEWONDERD

IN DEZE FAMILIE WORDT VAN ELKAAR GEHOUDEN

IN DEZE FAMILIE ZIJN WIJ THUIS