Korter kiezen

Verkiezingstermijn aan de RUG

VOS-fractie 2005-2006 S.O.G.-fractie 2005-2006

Studentenorganisatie Groningen Sint Walburgstraat 22C 9712 HX Groningen www.studentenorganisatie.nl fractie@studentenorganisatie.nl

VOS-fractie Sint Walburgstraat 22A 9712 HX Groningen www.vosfractie.nl uraad@vosfractie.nl

2

Inhoudsopgave Inleiding ...................................................................................................................... 3

Verkiezingsuitslag 2005.............................................................................................. 4

Analyse landelijke gegevens ...................................................................................... 6

Overwegingen met betrekking tot de termijn .............................................................. 7

Overwegingen met betrekking tot de periode ............................................................. 8

Aanbevelingen............................................................................................................ 9

3

Inleiding Medezeggenschap is noodzakelijk voor een goed functionerende instelling. Studenten en personeel vormen samen de universiteit. Breed gedragen geledingen zijn van groot belang om namens de hele universitaire gemeenschap te kunnen spreken. Sinds jaar en dag worden daarom verkiezingen gehouden onder studenten en personeel. Lang zijn deze verkiezingen schriftelijk verlopen, sinds enkele jaren geschieden zij digitaal. De verkiezingen duren, ook nu wij digitaal stemmen, drie weken. Dit is dezelfde duur als bij de schriftelijke verkiezingen van vroeger. Tijdens de laatste verkiezingsperiode is van de kant van het VOS, de S.O.G. en de Personeelsfractie1 de wens ontstaan om deze duur te verkorten. De VOS-fractie en de S.O.G.-fractie zijn overigens van mening dat de medezeggenschap gedurende het gehele jaar zichtbaar zou moeten zijn door te communiceren naar de achterban, dit kan via de individuele achterban van de verschillende geledingen. Het zou echter ook een goed idee zijn om na afloop van elke raadscyclus een informerend artikel te publiceren in de Universiteitskrant. Op deze manier worden studenten vaker geconfronteerd met het fenomeen medezeggenschap. Verder zou een attentie, geadresseerd aan alle stemgerechtigden, waarin gewezen wordt op het feit dat de verkiezingen begonnen zijn, op de eerste dag van de verkiezingen het bewustzijn bij de studenten en medewerkers ten aanzien van de verkiezingen vergroten.

1 UK 19 mei 2005 “Verkiezingstermijn van u-raad moet korter“

4

Verkiezingsuitslag 2005 Het verloop van de universitaire verkiezingen van 2005 is uiterst typerend te noemen en wijkt niet af van een trend die al jaren te onderscheiden valt. We beperken ons in deze notitie tot het verloop van de verkiezingen van de studentgeleding van de Universiteitsraad. De gegevens van Progress verzekerden ons ervan dat het verloop van de verkiezingen voor de overige geledingen en op decentraal niveau nauwelijks afwijkt. Zie daarover ook het stuk van het College van Bestuur van 7 februari 20052, waaruit tevens blijkt dat het verloop de afgelopen jaren niet significant anders is geweest. Door ons te beperken tot de studentgeleding van de Universiteitsraad kunnen we dus een representatief beeld van de situatie schetsen, zonder de situatie te complex weer te moeten geven. Tevens kunnen we op deze manier een goede vergelijking maken met de andere universiteiten in Nederland. Hieronder volgen de getallen van de verkiezingen van afgelopen mei. Hierbij moet aangegeven worden dat vanwege een technische storing in de middag van donderdag 26 mei, de getallen van die dag opgeteld zijn bij vrijdag 27 mei. Datum Totaal Totaal cumulatief % Opkomst 9-05-05 ma 2273 2273 10,41% 10-05-05 di 1417 3690 16,90% 11-05-05 wo 960 4650 21,30% 12-05-05 do 671 5321 24,37% 13-05-05 vr 406 5727 26,23% 14-05-05 za 180 5907 27,06% 15-05-05 zo 175 6082 27,86% 16-05-05 ma 236 6318 28,94% 17-05-05 di 462 6780 31,06% 18-05-05 wo 408 7188 32,92% 19-05-05 do 437 7625 34,93% 20-05-05 vr 252 7877 36,08% 21-05-05 za 101 7978 36,54% 22-05-05 zo 129 8107 37,13% 23-05-05 ma 338 8445 38,68% 24-05-05 di 289 8734 40,01% 25-05-05 wo 73 8807 40,34% 27-05-05 vr 467 9274 42,48% Totaal 9274 9274 42,48%

Tabel 1: Het verloop van de verkiezingen voor de studentgeleding van de Universiteitsraad 2005

Aantal stemmen uitgebracht per dag

0

500

1000

1500

2000

2500

9-5-20

05

11-5-

2005

13-5-

2005

15-5-

2005

17-5-

2005

19-5-

2005

21-5-

2005

23-5-

2005

25-5-

2005

27-5-

2005

Totaal

Grafiek 1: Het verloop van de verkiezingen voor de studentgeleding van de Universiteitsraad 2005

2 UR CIE ABJZ/PB 05/008

5

Zoals in tabel 1 af te lezen valt is in de eerste drie dagen al meer dan 50% van de stemmen uitgebracht. Na negen dagen is dit bijna 75%. In de laatste tien dagen wordt er nog 25% van de stemmen bij elkaar geschraapt. Zoals de grafiek duidelijk laat zien wordt het overgrote merendeel van de stemmen dus uitgebracht in de beginperiode van de verkiezingen. De grafiek zo beziende, zijn zowel de VOS-fractie als de S.O.G.-fractie van mening dat binnen een kortere termijn een voldoende representatieve uitslag bereikt zou kunnen worden. Indien de verkorting duidelijk wordt gecommuniceerd naar de studenten en medewerkers, zal de verkorting van de termijn vrijwel geen verlaging van de opkomst betekenen; men zal eerder stemmen. Tijdens de campagne bemerkt men dat onder de stemmers van uitstel vaak afstel komt. Omdat er geen noodzaak is om direct te stemmen, verdwijnt het stemmen naar de achtergrond en wordt het uiteindelijk vergeten. Het zou dan ook verstandig zijn om de daadwerkelijke stemming te verkorten en zo de intensiteit van de verkiezingen te vergroten. Opmerking verdient tevens nog dat men op de laatste verkiezingsdag een kleine opleving kan bespeuren. Deze afwijking van de trend wordt vrijwel zeker veroorzaakt door het feit dan een aantal mensen zich realiseert dat het de laatste dag is en toch nog stemt. Dit effect kan ook verwacht worden als de laatste dag een andere dag zou zijn dan dag negentien. Tenslotte zijn de weekenden evident als laagseizoen te bestempelen; de opkomstpercentages zijn zeer laag. Dit is uiteraard verklaarbaar door het gegeven dat studenten in het weekend een stuk minder met hun studie bezig zijn dan op werkdagen, en dus een stuk minder op ProgressWWW inloggen.

6

Analyse landelijke gegevens In de onderhavige discussie is het van belang om te weten hoe de situatie op andere landelijke universiteiten is, en hoe deze zich verhoudt tot die in Groningen. Dit is hieronder weergegeven. Universiteit Verkiezingsduur(dagen) Opkomstpercentage Absolute opkomst Amsterdam (UvA) 2 12,50% ±3000

Delft (TUD) 2 35,60% 4968

Eindhoven (TUE) 3 50,80% 3771

Rotterdam (EUR) 5 11,00% niet beschikbaar

Twente (UT) 5 29,20% 2070

Tilburg (UvT) 8 26,90% 3051

Maastricht (UM) 9 15,90% ±1850

Utrecht (UU) 11 19,30% 5216

Wageningen (WAU) 12 36,40% ±1650

Nijmegen (RU) 14 21,30% 3534

Leiden (UL) 15 20,50% 3730

Groningen (RUG) 19 42,50% 9274

Amsterdam (VU) 22 14,30% 2401 Tabel 2: Landelijke vergelijking van verkiezingsduur en opkomstpercentage.

Opkomstpercentage

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

0 5 10 15 20 25

Aantal dagen verkiezingen

Opk

omst

perc

enta

ge

Grafiek 2: Landelijke vergelijking van verkiezingsduur en opkomstpercentage. Het eerste dat opvalt is dat er amper een verhouding bestaat tussen het aantal dagen dat er verkiezingen zijn en het opkomstpercentage. Het uitrekenen van de correlatie tussen de getallen levert een getal op van -0,10: dat wil zeggen dat de relatie vrijwel volledig ontbreekt. De Vrije Universiteit heeft bijvoorbeeld de langste verkiezingstermijn, maar heeft nog steeds last van een laag opkomstpercentage. Tekenend is ook dat de universiteit met de hoogste opkomst, Eindhoven, één van de kortste verkiezingstermijnen kent. Men kan dus stellen dat het opkomstpercentage niet afhangt van de verkiezingsduur, maar meer van lokale factoren. Wat deze factoren ook zijn moge, het is niet aannemelijk dat deze zullen veranderen bij een aanpassing van de verkiezingstermijn. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat de verkiezingstermijn samenhangt met de opkomst. Groningen scoort landelijk uitermate goed. Niet alleen heeft onze universiteit het op één na hoogste opkomst percentage van Nederland, in absolute aantallen scoort onze universiteit zelfs het best. In Groningen stemde bijna twee keer zoveel studenten als in de rest van Nederland. De studentenfracties zullen er natuurlijk alles aan doen om dit resultaat ook met een kortere verkiezingstijd op peil te houden of te verbeteren.

7

Overwegingen met betrekking tot de termijn De volgende argumenten overwegende, willen de VOS-fractie en de S.O.G.-fractie het College van Bestuur verzoeken de universitaire verkiezingsduur te verkorten.

1. De huidige verkiezingstermijn van drie weken stamt uit de periode van schriftelijk stemmen. Schriftelijk stemmen duurt langer, onder meer doordat over en weer post verstuurd moet worden. Met het stemmen via ProgressWWW is dit ‘gedoe’ niet meer aan de orde. Destijds was deze termijn van belang om iedereen zo goed mogelijk in staat te stellen om te kunnen stemmen. Nu men echter digitaal kan stemmen is deze termijn objectief bezien onnodig lang.

2. Tijdens de campagne bemerkt men dat onder de stemmers van uitstel vaak afstel

komt. Omdat er geen noodzaak is om direct te stemmen, verdwijnt het stemmen naar de achtergrond en wordt het uiteindelijk vergeten. Het zou dan ook verstandig zijn om de daadwerkelijke stemming te verkorten en zo de intensiteit van de verkiezingen te vergroten. Het is dit beschouwende bovendien maar de vraag of een langere termijn het opkomstpercentage positief beïnvloedt.

3. Sinds afgelopen jaar verlopen ook de verkiezingen voor de personeelsgeleding

digitaal. Dit jaar was een overgangsjaar met een tegenvallend opkomstpercentage, maar gezien de plannen voor het gebruik van Progress voor personeelsleden en de gewenning die men de komende jaren op zal doen, is de verwachting dat ook die opkomst bij zal trekken, zodat een kortere termijn objectief en subjectief voldoet.

4. Als men de verkiezingstermijn landelijk bekijkt valt te concluderen dat de opkomst

meer afhangt van lokale factoren dan van de verkiezingstermijn. Zelfs met een zeer korte verkiezingstermijn kan een hoog opkomstpercentage bereikt worden, zoals in Eindhoven. Groningen scoort landelijk gezien zeer goed, het is aan de verantwoordelijkheid van de verschillende fracties om deze goede score met een kortere verkiezingstermijn te behouden.

5. Uiteraard moeten de studentenfracties ook de hand in eigen boezem steken. Drie

weken campagnevoeren, en de daarmee gepaard gaande posters, flyers en acties anderszins, zorgt voor veel overlast voor de stad, haar inwoners, studenten, gebruikers van universitaire gebouwen en het Facilitair Bedrijf en facilitaire diensten. Een verkorting van de verkiezingstermijn kan de desbetreffende periode in mei voor iedereen wat draaglijker maken.

6. Met het verkorten van de verkiezingen zou een verlaging van het campagnebudget,

mits tijdig aangekondigd, verdedigbaar zijn. Echter, men moet in het achterhoofd houden dat de inhoud van de medezeggenschap, gedurende het jaar maar zeker ook tijdens de verkiezingen, een grote invloed heeft op de betrokkenheid bij de medezeggenschap en de opkomst tijdens de verkiezingen. Een verlaging van het budget vermindert de mogelijkheden voor de fracties om naar buiten te treden en moet dus goed overwogen worden. Het is ook niet per definitie gezegd dat met het verkorten van de verkiezingen de campagne ook korter zal worden.

Het verloop van de verkiezingen beziende, zijn zowel de VOS-fractie als de S.O.G.-fractie van mening dat na zeven dagen een voldoende representatieve uitslag bereikt zou kunnen worden. Zeven dagen is een overzichtelijke periode waarin de verkiezingscampagne een hoogtepunt bereikt en daarna niet doorsleept tot ergernis van het gros van de universitaire gemeenschap dat al een stem uitgebracht heeft. Bovendien omvat de periode per definitie een weekend en een doordeweekse periode, waardoor éénieder die om wat voor reden dan ook een deel van de week niet in staat is om te stemmen de mogelijkheid geboden wordt om te stemmen.

8

Overwegingen met betrekking tot de periode De VOS-fractie en de S.O.G.-fractie bevelen een verkorting van de verkiezingstermijn naar zeven dagen aan. Deze zeven dagen moeten zorgvuldig gepland worden. Wij willen dan ook het volgende aanbevelingen voor de planning van deze periode. Allereerst is het belangrijk dat de periode wordt gepland op een moment dat ProgressWWW intensief moet worden gebruikt door studenten. Uit gegevens van Progress blijkt dat de grootste pieken in het gebruik ervan ontstaan als studenten zich moeten inschrijven voor tentamens, hun tentamenuitslagen bekijken en zich inschrijven voor vakken van het volgende semester. Dit is dus duidelijk het meest wenselijke moment, echter op dit moment is het zo dat er een verschil is tussen de verschillende faculteiten met betrekking tot de indeling van het jaar. De verschillen zijn overigens niet heel groot, en bovendien zal de invoering van de Major-Minor zorgen voor een gelijktrekking van deze planningen. Daarnaast is het zeer wenselijk als de periode begint en eindigt op een doordeweekse dag. Omdat de dagen in het weekend een grote dip zijn in het verloop van de verkiezingen is het niet wenselijk om daarmee de verkiezingen in te luiden dan wel af te sluiten. Verder is het voor de campagne van de verschillende partijen belangrijk om deze te kunnen starten en eindigen op een dag waarop er leven is op de universiteit. Ten derde is het volstrekt onwenselijk dat feestdagen of vrije dagen vallen kort voor of in de verkiezingsperiode. Deze hebben namelijk een zeer negatieve invloed op de opkomst en tevens op de campagne en dus de betrokkenheid.

9

Aanbevelingen De VOS-fractie en de S.O.G.-fractie bevelen het College van Bestuur gezien de voorgaande overwegingen het volgende aan:

• Het verkorten van de verkiezingen naar zeven dagen; • Deze zeven dagen zo te plannen dat de periode start op een doordeweekse dag en

eindigt op een doordeweekse dag; • Deze zeven dagen zo te plannen dat er geen feestdagen binnen of kort voor die

periode vallen; • Deze zeven dagen zo te plannen dat zoveel mogelijk studenten op dat moment

gebruik moeten maken van ProgressWWW in verband met het inschrijven voor vakken of tentamens, of het bekijken van de tentamencijfers;

• Een e-mail te sturen naar alle studenten en medewerkers op de eerste dag van de verkiezingen om hen er op te wijzen dat de verkiezingen begonnen zijn, met een verwijzing (“link”) naar de verkiezingsmodule op ProgressWWW.