SektesDefinitie en werking

DefinitieNiet simpel om tot een

eensluidende definitie te komenSektes: soms te snel, soms niet

snel genoeg in de mond genomen

Oplossing Bryan Wilson: geen definitie, maar lijst met kenmerken

Kenmerken van Wilson1. lidmaatschap uit vrije keuze, niet door geboorte.

Je komt dikwijls op latere leeftijd in een sekte, je wordt geronseld om er bij te komen door de sekteleden. Je hoort niet door je afkomst, je geboorte… automatisch tot een sekte.

2. toelating tot het lidmaatschap op grond van door de sekteleiders erkende en aantoonbare kennis van de leer, een persoonlijke bekeringservaring of een aanbeveling door een ouder lid van de sekte. Niet iedereen mag zomaar in een sekte. Vaak zijn er opdrachten aan gekoppeld, moet je bewijzen dat je goed genoeg bent. (Hoe moeilijker het was om in de sekte te komen, hoe minder groot de kans dat je weer weg zal willen.)

3. het karakter is exclusief en gesloten; wie zich niet aan de geldende leer houdt of tegen de regels van de moraal of de organisatie zondigt, wordt uitgestoten. Sektes zijn meestal heel streng. Ze hebben een eigen idee, een eigen manier van doen en ze eisen dat al de leden zich zo gedragen.

4. de sekte beschouwt zich als een elite, begiftigd met een bijzonder inzicht of belast met een bijzondere opdracht. Sekteleiders doen alsof de sekte beter is dan de rest van de wereld, alsof zij alleen een opdracht hebben of dat zij alleen iets weten dat niemand anders weet.

5. er is sprake van een streven naar persoonlijke perfectie. Sekteleden worden aangemoedigd om zo goed mogelijk te zijn, om zoveel mogelijk te bewijzen dat ze een goed lid van de sekte zijn.

6. er is geen principieel verschil tussen leken en priesters of voorgangers; Meestal is er wel één duidelijke leider bovenaan, maar onder de sekteleden onderling is er geen duidelijk verschil.

7. er is gelegenheid om spontaan uiting te geven aan een persoonlijk gevoel van betrokkenheid. Sekteleden worden aangemoedigd om te tonen hoe gelukkig ze zijn in de sekte en hoeveel ze daarvoor over hebben. Ze kunnen hun ‘liefde’ voor de sekte bewijzen door te werken of door nieuwe leden te ronselen.

8. de sekte staat vijandig of onverschillig tegenover de samenleving en de staat;

9. het lidmaatschap is absoluter en omvattender dan dat van een kerkgenootschap. Je spendeert veel van je tijd, je aandacht, je geld en energie aan een sekte; Veel meer dan ‘normaal’ is voor een godsdienst.

10.er is sprake van een duidelijk herkenbare eigen ideologie;

11.overtreders van de regels worden als verraders beschouwd en voor hun overtredingen gestraft of uitgestoten.

lidmaatschap uit vrije keuze, niet door geboorte; toelating tot het lidmaatschap op grond van door de sekteleiders erkende en

aantoonbare kennis van de leer, een persoonlijke bekeringservaring of een aanbeveling door een ouder lid van de sekte;

het karakter is exclusief en gesloten; wie zich niet aan de geldende leer houdt of tegen de regels van de moraal of de organisatie zondigt, wordt uitgestoten;

de sekte beschouwt zich als een elite, begiftigd met een bijzonder inzicht of belast met een bijzondere opdracht;

er is sprake van een streven naar persoonlijke perfectie; sekteleden willen een zo’n goed mogelijk sektelid zijn

er is geen principieel verschil tussen leken en priesters of voorgangers; er is gelegenheid om spontaan uiting te geven aan een persoonlijk gevoel van

betrokkenheid; de sekte staat vijandig of onverschillig tegenover de samenleving en de staat; het lidmaatschap is absoluter en omvattender dan dat van een

kerkgenootschap; er is sprake van een duidelijk herkenbare eigen ideologie; overtreders van de regels worden als verraders beschouwd en voor hun

overtredingen gestraft of uitgestoten.

Kritiek op kenmerken van Wilson

Het probleem van deze lijst is dat ze teveel als een ‘checklist’ kan worden gebruikt, terwijl je ook altijd de subjectieve context hebt, waarbinnen je elke groep moet situeren.

AanvullingHet verschil tussen kerk en sekte is een verschil in

mate van spanning met de omgeving. "Als een religieuze organisatie de samenleving en de cultuur zonder meer kan accepteren, zoals ze zijn, dan is er geen sprake van spanning en is zo'n organisatie of groep als een kerk te beschouwen: de kerk vertegenwoordigt een levensbeschouwing, die zich goed verdraagt met de algemene cultuur of daarmee geheel samenvalt. Bij sekten is dat niet zo en dat maakt sekten tot op zekere hoogte tot organisaties van devianten: mensen die anders denken dan algemeen aanvaard is of door de meerderheid aanvaard wordt."

P. Schnabel (1982): Tussen stigma en charisma, blz. 79, 80

Opdracht The most hated family in America

Reportage van Louis Theroux

Opdracht: pas de kenmerk van Wilson toe op dit voorbeeld!

kenmerk

Ja/nee?

Uitleg

1 Nee Veel leden van de WBC zijn familie en al van hun geboorte lid van de groep

2 Ja/neeLidmaatschap is bijna automatisch, leden van buitenaf die erbij willen demonstreren wel beter een grote bijbelkennis…

3 JaLeden van de familie die niet meer willen meedoen vliegen buiten. (Die gaan ‘natuurlijk’ weg…), Op voorhand wordt aan iedereen ook altijd gezegd wat ze precies moeten zeggen (geen eigen mening!)

4 Ja Ze zijn ervan overtuigd dat zij alleen de juiste kennis en het juiste geloof hebben.

5 Ja/neePhelps = duidelijke leider/priester. Daaronder staat zijn dochter Shirley (dagelijks handelen), maar daaronder is er weinig verschil.

6 JaEr wordt enorm veel van de leden gevraagd. Vooral op gebied van prediking (met die borden gaan zwaaien). Iedereen doet zijn best

7 JaZeker in interviews wordt iedereen aangemoedigd om zich zo gelukkig en devoot mogelijk te tonen (zie ‘Thank God for the 10,9 million’)

8 JaAmerika als land is duidelijk de vijand, met zijn tollerante homowetten en ongeloof. Iedereen buiten de kerk is mikpunt en slecht. (zie ook getuigenis ex-leden: er zijn geen echte vrienden, iedereen haat ons)

9 Ja Heel hun leven staat ten dienste van de WBC. Er is geen leven erbuiten…

10 JaIdeologie = letterlijk, fundamentalistisch christelijk geloof (de bijbel) met een heel homofobe inslag. Ze hebben ook heel strikte groepsregels…

11 Ja Zie de ex-leden. Ze worden doodgezwegen binnen de kerk. Niet meedoen = buiten!

Werking7 stappen om leden definitief te

wervenNiet alle stappen moeten

aanwezig zijn om van een sekte te kunnen spreken

Meer info op: http://www.iacsso.be/

Iacsso: Informatie- en adviescentrum inzake schadelijke sektarische organisaties

Stap 1: Rekrutering‘Love bombing’Begrip en interesse voor jou en je

problemenIdentiteit van de groep wordt

verzwegenResultaat: alsmaar grotere

sociale controle, alsmaar minder vrijheid

Stap 2: organisatieStrikte hiërarchie met aan de top

een ‘meester’, ‘leider’, of ‘goeroe’

Geen democratie. Leiders worden aangewezen, niet verkozen

Strikte gehoorzaamheidGeen kritiek

Stap 3: FinanciënBegin met kleine bijdrageEr wordt alsmaar meer gevraagdBijdrage via giften of

vrijwilligerswerk

Stap 4 Breuk van de wereldIn drie stappen:1. Systematisch ‘losweken’ van lid

met vroegere vrienden en familie, die nu als ‘vijand’ worden voorgesteld.

2. Buitenwereld is slecht en gevaarlijk. Enkel de groep is goed en veilig

3. Gebruik van eigen taal en termen. Zo wordt communicatie met niet-leden alsmaar moeilijker

Stap 5: DoctrineEnkel de leden van de groep

hebben de ware kennis en vormen zo een elite

Opvattingen wijken soms sterk af van gangbare algemene en wetenschappelijke bevindingen

Kritiek van de buitenwereld bewijst dat de groep gelijk heeft

Stap 6: GezondheidEigen zorgverlening, dikwijls door

niet geschoolde ‘kwakzalvers’Afwijzen van medische

behandelingen gegeven door de buitenwereld

Stap 7 PraktijkenLeden worden verwacht om mee te

doen met vele geld- en tijdrovende activiteiten, rituelen… van de groep

Vragen of kritiek worden afgewezen of bestraft

Als er iets mislukt is het de schuld van het lid zelf, of van de buitenwereld, niet van de doctrine

Afscheiding door specifieke voorschriften (voeding, kledij…)