Schoolplan · Het voeren van responsieve gesprekken met de leerling is een goed middel om...

Schoolplan

2019 - 2023

Obs Noordewier

2 Schoolplan 2019 – 2023

Inhoud Inleiding 3 Hoofdstuk 1 4 Positionering van onze school 4

1.1 Missie en visie van onze school 5 1.2 Leerlingenpopulatie 10 1.3 Omgevingsanalyse; wat komt er op ons af? 11 1.4 Interne sterkte en zwakte analyse 13 1.5 Conclusies 26

Hoofdstuk 2 28 Huidige stand van zaken: aanbod, ondersteuning en kwaliteitszorg 28

2.1 Aanbod 28 2.2 Systeem van ondersteuning (zorg en begeleiding) 30 2.3 Kwaliteitszorg 36 2.4 Sociale Veiligheid 38 2.5 Evenredige vertegenwoordiging vrouwen in de schoolleiding 39

Hoofdstuk 3 40 Uitwerking beleidsvoornemens 40

3.1 Beleidsvoornemens 2019 - 2023 40 3.2 Fasering van de beleidsvoornemens 2019-2023 41

Hoofdstuk 4 43 4.1 Vaststelling 44 4.2 Koersplan en doelstellingen Schoolbestuur Lauwers & Eems 44 4.3 Meerjarenplanning kwaliteitsmetingen 44


Inleiding

In dit schoolplan staat beschreven hoe wij onze school willen ontwikkelen in de periode 2019-2023. Op basis van onze eigen sterkte/zwakte analyse (zelfevaluatie) hebben wij specifieke doelen voor onze school bepaald. Verder hebben we de ontwikkelingen in de omgeving en de context van de school betrokken in de wensen voor nieuw beleid. Dat geldt zeker niet in de laatste plaats ook voor de beleidsvoornemens van ons schoolbestuur Lauwers en Eems. Dit schoolplan geeft het team, bestuur en ouders duidelijkheid over wat we de komende periode willen bereiken met het onderwijs op onze school en hoe wij hieraan vorm gaan geven. Met dit plan voldoen we aan de wettelijke eisen die de onderwijsinspectie stelt. Het schoolplan is het afgelopen schooljaar tot stand gekomen in nauwe samenwerking met het team en de medezeggenschapsraad. Op basis van data die de school ter beschikking staat, is een diepgaande sterkte/zwakte analyse uitgevoerd (Hoofdstuk 1). Het gaat in op de positie van de school in de wijk, op bestuurlijk niveau, de financiële positie en er wordt ingezoomd op de leerlingenpopulatie van de school en wat dat betekent voor het onderwijs in deze schoolplanperiode. De huidige stand van zaken met betrekking tot een aantal wettelijk verplichte onderdelen van een schoolplan staat in hoofdstuk 2 beschreven. Na een zorgvuldige afweging komt de school tot een aantal beleidsvoornemens voor de komende periode (Hoofdstuk 3), waarin wordt ingegaan op wat de school de komende vier jaar wil gaan ontwikkelen.

Op zijn beurt vormt dit schoolplan weer de grondslag voor de jaarplannen en de schoolgidsen die in de komende vier jaar worden samengesteld. Het plan komt tegemoet aan de behoefte om continu de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Ondanks dat dit plan zorgvuldig tot stand is gekomen, blijft het een plan, dus evoluerend van aard, gericht op voortdurende ontwikkeling van de praktijk.

Sineke Sietsema, directeur.


Hoofdstuk 1 Positionering van onze school De positie van de school in het dorp. Noordewier is één van de scholen van schoolbestuur Lauwers en Eems (L&E). Het schoolbestuur heeft zeventien openbare of samenwerkingsbasisscholen en twee scholen van voortgezet onderwijs in het bestand. L&E staat voor het bieden van algemeen toegankelijk en kwalitatief hoogstaand onderwijs met het doel leerlingen maximale ontwikkelingskansen te bieden. De scholen verschillen in grootte, situering, leerling-populatie, historie en onderwijsconcept. Verschillen tussen scholen mogen. Sterker nog: L&E stimuleert dat de scholen een eigen gezicht en profiel hebben of deze ontwikkelen. Tegelijkertijd willen we dat onze scholen samen optrekken en krachten bundelen. Noordewier is een fusieschool. Obs De Holm uit Den Andel en obs Mathenesse te Rasquert zijn per 1 augustus 2015 gefuseerd. De fusieschool werd gevestigd in het gebouw van de Mathenesse. De schoolbevolking bestond toen uit: 14 kinderen en twee leerkrachten van De Holm en 84 leerlingen en 6 leerkrachten van de Mathenesse. De directeur was al directeur van De Holm en de Mathenesse. De fusie heeft een heftige aanloop gekend, maar heeft uiteindelijk goed uitgepakt. De integratie van leerlingen, leerkrachten en ouders is goed verlopen. Omdat we in het gebouw van de Mathenesse zitten en in aantallen de Mathenesse meer vertegenwoordigd is, is het zaak om aandacht te houden voor het verworvene van De Holm en het feit dat het echt een fusieschool is en geen voortzetting van de Mathenesse in grotere vorm. Gesprek hierover leert dat het met kennen, erkennen en herkennen te maken heeft. Noordewier is sinds augustus 2018 gehuisvest in een nieuw gebouw, de Marciaborg, samen met de cbs Ichthus en Kids2B (naschoolse opvang en peuterzaal). In het gebouw is verder een gymzaal, ook gebruikt door verenigingen uit het dorp en een tennisaccommodatie. Rond de school zijn pleinen, grasvelden, tuinen, tennisvelden en een park met speel- en sportmogelijkheden. De hoofdgebruikers (Noordewier, Ichthus en Kids2B) hebben regelmatig overleg over organisatorische zaken, het inhoudelijk overleg over het Kindcentrum Marciaborg moet nog meer vorm krijgen. Het leerlingenaantal is vrij stabiel, rond de 90 leerlingen, en bestaat uit ongeveer 60% van de schoolbevolking van Baflo-Rasquert. Ook leerlingen uit omringende dorpen bezoeken de school, zoals uit Den Andel en Tinallinge. Schooljaar 2019-2020 starten we met vier (combinatie)groepen; twee groepen (5/6 en 7/8) splitsen we respectievelijk twee en drie dagen per week. Aan de school zijn 7 groepsleerkrachten verbonden. Ook hebben we een vakleerkracht gymnastiek, een vakleerkracht techniek, een vakleerkracht muziek, een interne begeleider (ib-er), een administratieve ondersteuner en een directeur. De teams en ook veel ouders hebben aangegeven na te willen denken cq vorm te willen geven aan een samenwerkingsschool. Dit om ook in de toekomst een levensvatbare en kwalitatieve goede school in Baflo-Rasquert te behouden, gezien de nog te verwachten krimp. Daarnaast zorgt een gezamenlijke school voor verbinding en saamhorigheid in het dorp. De financiële positie van het schoolbestuur en van de school is stabiel en gunstig, dit wil zeggen dat we ‘zwarte cijfers’ schrijven. Dit geeft ruimte voor het initiëren en uitvoeren van beleid, alsmede het aanschaffen van leermiddelen.


1.1 Missie en visie van onze school Noordewier is een openbare basisschool. Dat betekent voor ons dat wij actief vorm geven aan de kenmerken van openbaar onderwijs, te weten: - Algemene toegankelijkheid

Onze school is toegankelijk voor alle leerlingen, ongeacht godsdienst of levensbeschouwing. Op deze gronden weigeren wij principieel geen leerlingen.

- Actieve pluriformiteit In ons onderwijs schenken wij op respectvolle wijze aandacht aan de verscheidenheid levensbeschouwelijke en maatschappelijke waarden in de Nederlandse samenleving.

- Non-discriminatie Onze school eerbiedigt ieders godsdienst of levensbeschouwing. Iedere vorm van discriminatie op grond van godsdienst, levensbeschouwing maar ook op grond van cultuur, sekse, etniciteit, persoonskenmerken, sociale status, seksuele geaardheid, huidskleur wijzen wij af en voeren daarin een actief beleid naar kinderen en ouders/verzorgers. We geven dat ook concreet vorm in de dagelijkse omgang met elkaar; wij creëren een schoolklimaat waarin een ieder zich veilig voelt en aanvaard weet. Kerndoel Noordewier staat voor onderwijs voor alle leerlingen en op alle niveaus. Wij vinden het van groot belang om kinderen te begeleiden bij hun ontwikkeling tot volwaardige leden van de samenleving. De maatschappij is voortdurend aan verandering onderhevig. Daarom is ook ons onderwijs steeds in beweging. De schoolse vakken beheersen is één doel. Maar met ons onderwijs beogen we veel meer. We willen als school ook een leefgemeenschap zijn waar kinderen hun zelfvertrouwen vergroten, zelfkennis verwerven, verantwoordelijkheid durven nemen en positief gedrag aanleren. We gebruiken elementen uit diverse onderwijsconcepten, zoals Dalton, Montessori, Jenaplan, SlimFit, enz. We kiezen die elementen die goed bij onze visie op ontwikkeling en leren passen. Ieder kind is uniek en heeft een eigen leerstijl. Wij zetten ons in om daar tegemoet aan te komen in onze begeleiding, instructie, leermiddelen en omgeving. We bieden een plezierige leerplek met aandacht voor het individuele kind. Een prettige school met aandacht voor de verstandelijke, creatieve en sociaal-emotionele ontwikkeling. De basisvaardigheden aanleren en onderhouden vormt een wezenlijk onderdeel van het programma, maar ook muziek, techniek en ict, gym en cultuureducatie. We creëren ruimte om de (eigen) talenten te leren ontdekken en te ontwikkelen. Afgelopen periode is op school een beweging ingezet om meer onderzoekend bezig te zijn met de schoolontwikkeling; wat zijn de inzichten, wat past bij onze populatie, welke didactiek is effectief. We richten ons niet alleen op het product, maar meer en meer op het leerproces van de leerlingen, op hoe kinderen leren. We trachten eigenaarschap te bewerkstellingen; enthousiasme, motivatie en taakgerichtheid. Daarbij hoort een uitdagende en uitnodigende leeromgeving. Dit proces is nog niet af en zal ook de komende jaren voortgaan. Streefdoel Ons doel is er voor te zorgen dat Noordewier op de ingeslagen weg verder gaat. Een school, die veiligheid biedt. Een school waar alle leerlingen worden gezien en gehoord en iedereen zich welkom voelt. We streven naar het verhogen van de intrinsieke motivatie, naar leerlingen zie zelf graag meer willen weten, willen onderzoeken en dat ook kunnen. We streven naar meer betrokkenheid van de leerlingen bij hun leerproces. Om dat te bereiken moeten de leerkrachten een uitdagende leeromgeving bieden; bijvoorbeeld met hoeken, waar leerlingen zelf aan de slag kunnen. De leerkrachten willen de leerlingen uitdagen en motiveren en een interessante, stimulerende leeromgeving en thema’s aanbieden. Een leeromgeving met een doorgaande lijn binnen de school en die mogelijkheden voor differentiatie in zich heeft.


Het voeren van responsieve gesprekken met de leerling is een goed middel om bovenstaande te bereiken. Het ontwikkelen van de creativiteit, het kritisch denken, de probleemoplossende vaardigheden, het communiceren, het samenwerken, de digitale geletterdheid, de sociale en culturele vaardigheden en de zelfregulering1 is het doel. Kernwaarden Goed onderwijs is gebaseerd op gezamenlijk gedragen waarden. De kernwaarden zijn richtinggevend voor onze dagelijkse onderwijspraktijk. Onze kernwaarden zijn:

Verbondenheid

Veiligheid

Uniek

Doelgericht Deze kernwaarden lichten we toe aan de hand van een aantal standpunten. Verbondenheid “Verbondenheid is de energie die ontstaat tussen mensen wanneer zij zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen; wanneer ze zonder te oordelen en beoordeeld te worden kunnen geven en ontvangen.2” In een omgeving waar aandacht is voor elkaar kunnen mensen tot bloei komen. Daarom werken we aan goede onderlinge relaties, communicatie en samenwerking. Veiligheid Veiligheid is een belangrijke voorwaarde om te leren en te ontwikkelen. Kinderen brengen een groot deel van de tijd door in een groep en een open groepsklimaat heeft een positieve invloed op succes. Jongeren in een negatief groepsklimaat vervelen zich vaak, missen perspectief en voelen zich niet “veilig”. Extreem strenge en onduidelijke regels, geen vertrouwen en aandacht krijgen en leraren die zich niet aan de regels houden zijn van zeer grote invloed op het leefklimaat. Uniek Ieder mens is uniek. Ieder kind mag zich ontwikkelen tot wie hij is, tot wat hij in zijn eigen blauwdruk bij de geboorte heeft meegekregen. Het is zelfs je opdracht in deze wereld om te worden wie je bent. Dat betekent dat we het kind moeten helpen zich bewust te worden van zijn talenten en mogelijkheden. Alles wat wij doen, is gericht op het ontwikkelen van de talenten van de kinderen. Dat vraagt evenzeer om het ontwikkelen van onze eigen talenten, want dit is een continue zich ontwikkelend proces. Talent groeit en vraagt dus om doorlopende zorg voor ontplooiing. Doelgericht

1 Creativiteit: bedenken van nieuwe ideeën en deze kunnen uitwerken en analyseren.

Kritisch denken: kunnen formuleren van een eigen, onderbouwde visie of mening.

Probleemoplosvaardigheden: (h)erkennen van een probleem en tot een plan kunnen komen om het probleem op te lossen.

Communiceren: effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap.

Samenwerken: gezamenlijk realiseren van een doel en anderen daarbij kunnen aanvullen en ondersteunen.

Digitale geletterdheid: effectief, efficiënt en verantwoord gebruik van (informatie) technologie. Hierbij gaat het om ICT-

(basis)vaardigheden (waaronder computational thinking), mediawijsheid en informatievaardigheden.

Sociale en culturele vaardigheden: bij deze vaardigheden gaat het om het effectief kunnen leren, werken en leven met mensen met

verschillende etnische, culturele en sociale achtergronden.

Zelfregulering: bij deze vaardigheid gaat het om het kunnen realiseren van doelgericht en passend gedrag.

2 Brené Brown; “De kracht van kwetsbaarheid”


Op Noordewier zijn we doelgericht; we dragen zorg voor een goede kwaliteit van schoolklimaat en onderwijs. Goede kwaliteitszorg is het samen laten komen van visie, cultuur, middelen, voorzieningen, taakbeleid, scholing, inzicht in de huidige situatie, evalueren, enz. bij het formuleren van beleid en het nemen van beslissingen. De kern van de kwaliteitszorg bestaat uit vijf vragen: Doet de school de goede dingen? Doet de school de dingen goed? Hoe weet de school dat? Vinden anderen dat ook? Wat doet de school met die wetenschap? Kwaliteitszorg betekent permanent, cyclisch en systematisch de kwaliteit bepalen, bewaken en verbeteren, waarbij de basis het primaire proces is. Kernkwaliteiten Hierboven zijn de kernwaarden benoemd en we hebben met het team besproken welke kwaliteiten zichtbaar zijn en welke we nastreven en welk doel we daarmee willen bereiken.

Kwaliteiten Streefkwaliteiten Streefdoel

Verbonden-heid

Inbreng ouders. We bieden de ouders de gelegenheid voor inbreng, formeel en informeel. Een gesprekje bij het brengen en halen, de ouderavonden, de inloopochtenden, gesprekken op afspraak, de portfoliogesprekken, enz. We brengen deze mogelijkheden vaak onder de aandacht en stralen openheid en toegankelijkheid qua houding uit. Zoeken ook zelf veel contact. Samenwerking vindt plaats tussen alle geledingen; met de mr, de oc, met ouders, team onderling, leerlingen onderling (maatjesleren, coöperatieve werkvormen, tutoren en duo-leren), leerkracht- leerlingen. Communicatie; de school heeft een communicatieplan opgesteld. Hierin staan alle vormen van communicatie vermeld. Ouders hebben ons ook suggesties gegeven, die zijn verwerkt in het plan. Het plan wordt regelmatig

Samenwerking met de Ichthus; op activiteitenniveau en inhoudelijk niveau. Streven naar een samenwerkingsschool. Samenwerking met de Ichthus en Kids2B; streven naar een inhoudelijke samenwerking, vormgeven van een kindcentrum. Educatief partnerschap vormgeven en stimuleren.

Creativiteit: bedenken van nieuwe ideeën en deze kunnen uitwerken en analyseren. Kritisch denken: kunnen formuleren van een eigen, onderbouwde visie of mening. Communiceren: effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap. Samenwerken: gezamenlijk realiseren van een doel en anderen daarbij kunnen aanvullen en ondersteunen. Sociale en culturele vaardigheden: bij deze vaardigheden gaat het om het effectief kunnen leren, werken en leven met mensen met verschillende etnische, culturele en sociale achtergronden. Zelfregulering: bij deze vaardigheid gaat het om het kunnen realiseren van doelgericht en passend gedrag.


geëvalueerd en zo nodig aangepast. Maatschappelijke betrokkenheid, zie Plan Sociale veiligheid, pedagogisch klimaat, burgerschap en integratie.

Veiligheid KiVa, een programma voor sociaal-emotionele ontwikkeling en voorkomen en oplossen pestgedrag. Regels en afspraken, zo weinig mogelijk regels en afspreken (drie kapstokregels), Hanteren en na- en voorleven. Duidelijkheid. Verantwoordelijkheid voor alle leerlingen van de school. Gouden en Zilveren Weken. Zie het Plan Sociale veiligheid, pedagogisch klimaat, burgerschap en integratie.

Focus, de focus blijven houden op de veiligheid van alle leerlingen. Weerbaarheidstraining aan sommige leerlingen aanbieden. Groep 8; zijn ze goed uitgerust voor het voortgezet onderwijs.

Probleemoplosvaardigheden: (h)erkennen van een probleem en tot een plan kunnen komen om het probleem op te lossen. Communiceren: effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap. Samenwerken: gezamenlijk realiseren van een doel en anderen daarbij kunnen aanvullen en ondersteunen. Sociale en culturele vaardigheden: bij deze vaardigheden gaat het om het effectief kunnen leren, werken en leven met mensen met verschillende etnische, culturele en sociale achtergronden. Zelfregulering: bij deze vaardigheid gaat het om het kunnen realiseren van doelgericht en passend gedrag.


Uniek Zien en erkennen van ieder kind. Leerstijlen van ieder kind onderzoeken, gebruiken bij de instructie en bij het begeleiden. Leermiddelen; lezen/schrijven, digitaal, materialen. Motivatie van ieder kind onderzoeken, gebruiken bij de instructie en bij het begeleiden. Differentiatie in aanbod, instructie, begeleiding. Cultuureducatie, rijk aanbod, zie cultuureducatieplan. Da Vinci, rijk en gevarieerd aanbod en verwerkingsmogelijkheden.

Mogelijkheden Da Vinci nog beter benutten. Rijke leeromgeving inrichten. Digitale vaardigheden; leerlijn afspreken en aanbieden. Differentiatie in aanbod, instructie, begeleiding voor hoog- meerbegaafde leerlingen (uitdaging).

Communiceren: effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap. Digitale geletterdheid: effectief, efficiënt en verantwoord gebruik van (informatie) technologie. Hierbij gaat het om ICT-(basis)vaardigheden (waaronder computational thinking), mediawijsheid en informatie-vaardigheden. Sociale en culturele vaardigheden: bij deze vaardigheden gaat het om het effectief kunnen leren, werken en leven met mensen met verschillende etnische, culturele en sociale achtergronden. Zelfregulering: bij deze vaardigheid gaat het om het kunnen realiseren van doelgericht en passend gedrag.

Doelgericht Resultaatgericht op basis van data; methode-toetsen, methode-onafhankelijke toetsen, op basis van data bepalen we het aanbod en de didactiek. Een goed systeem van volgen, zorg en begeleiding Systeem van kwaliteitszorg, zie notitie Kwaliteitszorg op Noordewier. Doelen stellen op basis van data; tevredenheidsonderzoeken, audits, klassenbezoeken, Zien, DORR, doorstroomgegevens, enz, enz.

Automatiseren en tempo verbeteren. Leerlingen werken met eigen doelen Weektaak, meer differentiatie en eigen keuze. Borging

Kritisch denken: kunnen formuleren van een eigen, onderbouwde visie of mening. Probleemoplosvaardig-heden: (h)erkennen van een probleem en tot een plan kunnen komen om het probleem op te lossen. Communiceren: effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap. Samenwerken: gezamenlijk realiseren van een doel en anderen daarbij kunnen aanvullen en ondersteunen. Zelfregulering: bij deze vaardigheid gaat het om het kunnen realiseren van doelgericht en passend gedrag.


1.2 Leerlingenpopulatie Om het onderwijs goed aan te sluiten bij de leerlingen is belangrijk om zicht te hebben op je leerlingen. Deze inzichten helpen de school om beleid te maken op zowel de korte als de lange termijn. De school wordt bezocht door leerlingen uit Baflo-Rasquert, Tinallinge en Den Andel. Dit betekent dat speelafspraken e.d. door ouders ondersteund en gerealiseerd moeten worden, zeker in de jongere groepen. Er zitten voornamelijk leerlingen van Nederlandse afkomst op onze school, 97%. Thuis wordt overwegend Nederlands gesproken, in twee gezinnen dialect. De nieuwe schoolweging vervangt de gewichtenregeling. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft in opdracht van het ministerie van OCW onderzoek verricht naar welke kenmerken het risico op een onderwijsachterstand van een leerling het beste voorspellen. Dit zijn: het opleidingsniveau van de ouders, het gemiddeld opleidingsniveau van alle moeders op school, het land van herkomst van de ouders, de verblijfsduur van de moeder in Nederland en of ouders in de schuldsanering zitten. Voor elke leerling kan het CBS hiermee een verwachte onderwijsscore berekenen. De verwachte onderwijsscores van alle leerlingen op een school bepalen de hoogte van d e schoolweging. In de praktijk varieert de schoolweging van 20 tot 40; hoe hoger de schoolweging, hoe groter het risico op onderwijsachterstanden op een school. De weging van Noordewier is 30. Eén van de voorspellers van schoolsucces- en maatschappelijk succes is de opleiding van de ouders; op Noordewier is dat als volgt: W.O. en HBO – niveau: 40%, MBO – niveau: 51%, VMBO – niveau: 9%. Bovenstaande gegevens, weging en opleiding ouders, betekent voor ons onderwijs dat we ons goed moeten inspannen om de leerlingen geen achterstand te laten oplopen, vandaar ook onze stevige inzet op de basisvaardigheden taal, lezen, rekenen en op leerstrategieën- de leerlingen handvatten geven om het zelf te doen. Veel kinderen groeien op met één-ouder-gezin; 16% van de gezinnen (11 van de 59) is een één-oudergezin. We houden hier rekening mee met de begeleiding van de leerling op sociaal-emotioneel gebied en het voeren van gesprekken en onderhouden van contacten met beide ouders. De meeste leerlingen bezoeken de peutergroep of een gastopvang. Ongeveer de helft van de leerlingen (52%) gaat regelmatig naar de bibliotheek en/of naar een museum (58%). We zien veel verschillen in leescultuur en algemene kennis bij onze leerlingen. Wij hebben daarom een goed gevulde, actuele bibliotheek op school, geven ruimte om te lezen en nemen deel aan of organiseren diverse leespromotie-activiteiten. Het vak Da Vinci (wereldoriëntatie) waarbij de leerlingen onderzoekend leren en hun bevindingen presenteren draagt bij aan de algemene interesse en ontwikkeling. De belevingswereld van veel leerlingen is niet erg groot, daarom hebben we een uitgebreid cultuureducatieprogramma3, dit is één van de pijlers van onze school. In het schooljaar 17-18 hebben we een onderzoek gedaan naar de motivatie van leerlingen. Motivatie is de drive, de motor, die ervoor zorgt dat je begint aan een opdracht, je best doet om een opdracht zo goed mogelijk te maken en de opdracht af maakt. Het is belangrijk dat kinderen gemotiveerd zijn voor hun schoolse taken. Een tekort aan motivatie is een belemmerende factor bij het presteren op school. Volgens de zelfdeterminatietheorie is het begrip motivatie geen vaststaand gegeven, er zijn drie soorten motivatie. In het onderwijs zie je A-motivatie en intrinsieke motivatie niet veel. Meestal extrinsieke motivatie. We hebben zowel de leerlingen van groep 5 t/m 8 als de ouders geïnterviewd. De uitkomsten: 90% van de leerlingen vindt het leuk om nieuwe dingen te leren en ook vinden de meeste kinderen dat ze hun werk goed maken. Straf of aanmoedigingen van leraar of ouders zijn niet de motor, ze doen hun best omdat ze dat zelf willen, weten dat het belangrijk is voor hun toekomst. Hiermee geven ze dus aan intrinsiek gemotiveerd te zijn. Toch lijkt dit tegenstrijdig met het werk dat ze afleveren cq de

3 Zie de notitie Cultuureducatie op obs Noordewier.


inspanningen die ze laten zien. We vragen ons af of ze een sociaal-wenselijk antwoord gegeven hebben of nazeggen wat de leraar en de ouders ze voorhouden, zonder het zelf zo te voelen en/of zich te realiseren dat dit inspanningen vergt. De leerlingen zijn overigens het meest gemotiveerd voor rekenen, vervolgens spelling en het minst voor begrijpend lezen. Dit zouden we nader kunnen onderzoeken; waarom deze keuzes? Wat betekent dit voor ons onderwijs en de begeleiding van de leerlingen? We hebben ook onderzoek gedaan naar de voorkeursleerstijlen. Ieder mens heeft een voorkeur voor een aanpak over hoe zaken te leren en te verwerven. Onbewust passen we de voorkeursaanpak toe als we iets nieuws leren. Kennis van de leerstijlen helpt de leerkracht de juiste begeleiding en het juiste aanbod te kiezen. Er is geen goede of minder goede leerstijl, het is een voorkeur. Is de leerling een doener, denker, dromer of beslisser? Op thesis.nl/kolb staat allerlei informatie over de verschillende leerstijlen.

Doener De dromer

Hij doet eerst en denkt dan na. is soms ongeduldig als iets niet gaat zoals verwacht. Werk graag samen. Onderneemt gauw actie

De dromer wil ‘eerst denken, dan doen’. Hij denkt na over verschillende situaties en probeert zich hierin in te leven. Ziet meerdere oplossingen en twijfelt daardoor. heeft tijd en ruimte nodig om goed te leren wil begrijpen en kunnen verklaren.

De beslisser De denker

Wil theorie aan de praktijk koppelen. Leert van praktijkvoorbeelden. Voert dingen graag samen met een expert uit. Hij plant graag en voert stap voor stap uit.

Stelt graag onderzoekende vragen. Hij kijkt naar wat er gebeurt en probeert algemene regels daarin te ontdekken, die eventueel met elkaar of met andere ervaringen in verband kunnen worden gebracht. Houdt van logica en redeneren. Leert het beste in gestructureerde situaties, kan niet goed tegen wanorde. Vraagt niet gauw om hulp. Niet alle ideeën van een denker zijn even praktisch.

De ouders en de leerlingen zijn geïnterviewd en de leerkrachten hebben hun observaties in het gesprek met de ouders toegevoegd. Dit leert ons dat de voorkeursstijlen van de leerlingen als volgt zijn: 42% is een doener, 23% een dromer, 7% een beslisser en 28% een denker. Ouders zijn bereid de school te ondersteunen bij allerlei activiteiten, zijn ook betrokken bij hun kinderen. Educatief partnerschap krijgt minder vorm op onze school. Ondersteuning en partnerschap op educatief gebied is gewenst, wij denken dat dit de motivatie van de leerlingen om te leren, nieuwsgierig te zijn en door te zetten, zal verhogen. Gezien de voorgaande opmerkingen moeten we dit verder uitwerken, definiëren en implementeren; wat helpt en ondersteunt de leerlingen en hoe kunnen we dat samen vorm geven. 1.3 Omgevingsanalyse; wat komt er op ons af? De (educatieve) omgeving om ons heen is sterk in ontwikkeling. Ontwikkelingen op het gebied van techniek, de arbeidsmarkt en in het sociale domein gaan in een rap tempo. De huidige trends zullen leiden tot een informatie- en netwerkmaatschappij waar we de jeugd op moeten voorbereiden. Van het onderwijs vraagt dit tijdig en adequaat inspelen op deze ontwikkelingen. Dit vraagt een grote mate van professionaliteit en flexibiliteit van het onderwijs en de mensen die hier werken. Door de politiek wordt er vanuit diverse terreinen hoopvol naar het onderwijs gekeken om een maatschappelijke bijdrage te leveren. Het is aan de school om hier juist op in te spelen. Daarnaast zien


we ook meer onderwijs-eigen ontwikkelingen op ons af komen zoals onderwijs vanaf drie jaar, aanscherpen van de veiligheid van leerlingen (pestprotocol en meldcode), bewegingsonderwijs (vakleraren), gezondheid (gewicht) en cultuuronderwijs. Dit alles is nog niet uitgewerkt maar het geeft wel aan dat er diverse ontwikkeling aan gaan komen in de komende periode. In de Strategische Agenda 2018-2021 van de PO-Raad (https://vimeo.com/256645221) beschrijft de sector vijf ambities die een rol spelen in de verdere ontwikkeling van die sector: onderwijs is samen opgroeien, onderwijskwaliteit is verantwoordelijkheid nemen, innoveren is samen leren, leraar is een waardevol beroep en besturen is een vak. De laatste jaren hebben we te maken gekregen met de concretisering van een aantal grotere onderwijskundige ontwikkelingen zoals Passend Onderwijs en Opbrengstgericht werken. Op het gebied van de zorgplicht en de positie van de ouders zijn de inmiddels ervaringen opgedaan. Passend onderwijs vraagt een nog betere afstemming tussen alle partijen in onderwijs en zorg. Dit zal de komende periode zeker nog meer aandacht vragen om de uitgangspunten van passend onderwijs echt tot hun recht te laten komen. De inspectie heeft haar wijze van toezicht houden gewijzigd. In het nieuwe kader wordt niet alleen gekeken naar scholen onder het basisniveau, maar het is aangevuld met stimulerend toezicht voor scholen die daarboven presteren en zij beoordelen de kwaliteit van het bestuur. De periodieke risicoanalyse van alle scholen wordt aangevuld met bredere en ook meer vooruitkijkende indicaties voor de kwaliteit en de financiën met informatie van de scholen en de besturen zelf. Het toezicht wordt geordend op bestuursniveau met oog voor de samenhang tussen kwaliteit en financiën. Het toezicht wordt gedifferentieerd: scholen die risico's vertonen en niet aan de basiseisen voldoen, scholen die dat wel doen maar beter kunnen en scholen die al ruimschoots aan de eisen voldoen en zich voortdurend verbeteren. In de nabije toekomst zal de waardering van de opbrengsten van het onderwijs plaatsvinden aan de hand van referentieniveaus. Daarop zullen we anticiperen. De gemeente Hogeland zal de komende jaren haar ambities duidelijk maken. Dat het daarbij zal gaan over de samenwerking tussen onderwijs, opvang en zorg, is redelijkerwijs aan te nemen. Tot slot zullen landelijke ontwikkelingen op het gebied van integrale kindcentra en onderwijs worden vertaald naar de Groningse situatie. L&E heeft recentelijk de kernwaarden herbevestigd voor de komende jaren in het Koersplan. Het gaat om de volgende uitgangspunten: Veilige en stabiele omgeving Iedereen heeft een stabiele en veilige basis nodig om te kunnen groeien. Een omgeving die hen opvangt als het tegenzit, die hen overeind helpt en die richting geeft. Ruimte voor ieder individu Hoe mensen zich ontwikkelen is per persoon verschillend. Ieder mens is uniek. Dat moeten we erkennen, respecteren en stimuleren. Aandacht voor elkaar/verbondenheid met elkaar en omgeving Alleen in een omgeving waar aandacht is voor elkaar kunnen mensen tot bloei komen. Daarom werken we aan goede onderlinge relaties. Tezamen vormen wij effectieve leer- en leefgemeenschappen. Deze uitgangspunten zijn uitgewerkt in een aantal doelstellingen4, die belangrijke input vormen voor de afzonderlijke schoolplannen. Bovendien heeft de sector PO een aantal prioriteiten vastgesteld waarlangs de beleidsontwikkeling van de scholen de komende periode zal lopen. Die prioriteiten komen voort uit een aantal nu-metingen: het

4 Zie bijlage 2

https://vimeo.com/256645221


kwaliteitsbeeld5 (actuele kwaliteit van het basisonderwijs L&E), volgens de visie van L&E PO op kwaliteitszorg6, een onderzoek naar de professionele cultuur7, een onderzoek naar de leerresultaten8, de bestuursrapportage tevredenheidspeilingen (2016 en 2019)9, de evaluaties van de (school)jaarplannen en de uitkomsten van diverse overleggen met betrokken (algemeen bestuur, gemeenten, GMR, directieoverleg en inspectie). In grote lijnen ontwikkelt L&E PO zich op de onderstaande onderwerpen:

Het vergroten van het beleidsvoerend vermogen van scholen;

Het ontwikkelen van de onderzoekende houding van scholen en bestuur;

Het verdiepen van de didactiek (zie 24);

Versterken van beheer en organisatie;

Intensiveren van samenwerken (met ouders, voorschools, tussen scholen onderling, het voortgezet onderwijs en met andere besturen).

In de toekomst zal het leerlingenaantal van Noordewier dalen, de prognose is 65 leerlingen in 2030. Met de christelijke school gaan we komend schooljaar de mogelijkheden voor het vormen van een samenwerkingsschool verkennen. VVE Op dit moment vindt er jaarlijks overleg plaats op gemeenteniveau, over de overgang van de peutergroep naar de kleutergroep. Ook wordt er voorlichting gegeven of samen een thema uitgediept. Tussen de peutergroep- en de leerkracht groep 1 vindt een warme overdracht plaats. De samenwerking op inhoudelijk gebied tussen de leerkrachten groep 1,2 en de leerkracht van de peutergroep moet nog nader vorm en inhoud krijgen. Doel: een ononderbroken ontwikkeling van de leerlingen. 1.4 Interne sterkte en zwakte analyse Zelfevaluatie Zelfevaluatie is een onmisbaar onderdeel van kwaliteitszorg. Het is hét middel om uitvoering te geven aan een stap in de kwaliteitscyclus van Lauwers en Eems (L&E): het vaststellen in hoeverre de doelen van de school worden gerealiseerd. Onder zelfevaluatie verstaan we ‘een door de school ingezette procedure waarin de school systematisch informatie verzamelt om het eigen functioneren te beschrijven en te beoordelen.’

De school heeft een zelfevaluatie uitgevoerd met behulp van de indicatoren van het kwaliteitshandboek van L&E. Dit heeft geresulteerd in onderstaande sterkte en zwakte analyse. Hierin kunnen de volgende onderdelen worden meegenomen: de evaluatie van het schoolplan 2015-2019, de evaluatie van het jaarplan 2018-19 en de zelfevaluatie10. Voor de zelfevaluatie zijn diverse uitkomsten gebruikt zoals, inspectie en/of auditrapporten, de uitkomsten van het ouder-, personeels- en leerlingenonderzoek, het schooloverzicht van de leerkrachtvaardigheden, de analyse van de leeropbrengsten van de laatste jaren en andere evaluaties.

Noordewier heeft de volgende zes stappen doorlopen om tot die sterkte/zwakte analyse te komen:

vastleggen van doelen en standaarden verzamelen van informatie registeren

5 Kwaliteitsbeeld basisscholen L&E; juni 2017 6 Zelfevaluatie, vliegwiel voor schoolontwikkeling en motor voor kwaliteitsbestendiging (september 2016) 7 Samen naar beter –zicht op de veranderingscapaciteit (oktober 2018) 8 Leerwinst (november 2018) 9 Tevredenheidsonderzoek 2016 en 2018 10 Zie zelfevaluatie obs Noordewier, januari 2017


interpreteren/reflecteren nemen van beslissingen

Deze laatste stap, het nemen van beslissingen, komt in hoofdstuk 3 aan de orde. Voorafgaand aan deze vijf stappen heeft Noordewier onderzocht of ze voldoet aan de voorwaardelijke condities voor een zelfevaluatie.

Voorwaarden zelfevaluatie:

De procedure is duidelijk voor alle betrokkenen en er is overeenstemming over het doel. Er is een professionele cultuur. Er is draagvlak en het team staat open voor feedback. Het team is getraind in reflectie naar aanleiding van data uit analyse. Zelfevaluatie wordt cyclisch ingezet, na de laatste stap volgt altijd weer de eerste stap. De directie vervult een voorbeeldfunctie in het proces: zij neemt steeds het initiatief. De instrumenten, zoals toetsen en vragenlijsten, zijn van uitstekende kwaliteit. De criteria en standaarden zijn helder en de school gebruikt meerdere bronnen en

onderzoeksmethoden. Bovendien zijn de methodieken reproduceerbaar en worden de conclusies systematisch beredeneerd.

Wij stellen vast dat de essentiële voorwaarden weliswaar herkenbaar aanwezig zijn op school, maar dat op vrijwel alle onderdelen nog winst behaald kan worden. De huidige zelfevaluatie zien we als onderdeel van een leerproces van de school om te komen tot een nog krachtigere zelfevaluatie. In algemene zin stelt de school vast dat zij nog te veel evalueert en te weinig analyseert, interpreteert en daardoor in samenhang concludeert. Met andere woorden: het is meer een evaluatie dan onderzoekmatig kijken naar de school. Met deze kanttekening moet het onderstaande gelezen worden. Stap 1: Vastleggen van doelen en standaarden In deze stap onderzoekt de school of zij de gestelde doelen en standaarden in de zelfevaluatie centraal heeft staan en of zij precies definieert wat zij wil onderzoeken. Hierbij merken we op dat de zelfevaluatie nog vrij algemeen was, een eerste oefening in onderzoeken, reflecteren en interpreteren. De onderzoeksvraag van de zelfevaluatie was: wat is de actuele kwaliteit van het onderwijs op school? We hebben dat beoordeeld op het gebied van de onderwijskundige factoren en de condities van de school. Onder de onderwijskundige factoren verstaan we: een toereikend leerstofaanbod, het pedagogisch handelen: ondersteuning en uitdaging, goed benutte leertijd, doelmatig klassenmanagement, convergente differentiatie, activerend onderwijs, goede instructie met aandacht voor “leren leren” en de leerlingenzorg. Onder condities verstaan we: de kwaliteitszorg, onderwijskundig leiderschap, een professionele cultuur, ouderbetrokkenheid, functionele interne en externe communicatie en een doelmatige inzet van middelen. Als standaard hebben we gehanteerd de standaarden uit het boek Goed Onderwijs, praktijkboek Basisonderwijs Amsterdam. De zelfevaluatie heeft meer specifieke onderzoeksvragen opgeleverd, zoals de motivatie en de leerstijlen van leerlingen.


Stap 2: Verzamelen van informatie In deze fase verzamelt de school informatie om inzicht te krijgen in de sterktes en zwaktes binnen en buiten de school. Hiervoor zijn toetsen gebruikt om de vaardigheden van leerlingen te meten (leerresultaten en de sociaal emotionele ontwikkeling), een kijkwijzer om de vaardigheden van de leerkrachten te meten (L&E Observatie-instrument), het tevredenheidsonderzoek voor medewerkers, leerlingen, ouders, het inspectierapport (4 jaarlijks onderzoek), onderzoek naar de verandercapaciteit van de school, onderzoek leerwinst, Nationaal Cohort Onderwijs, SWOT van team, ouders en de medezeggenschapsraad. Stap 3: Registreren

In de volgende stap presenteert de school de uitkomsten van de verschillende evaluaties. De uitkomsten zijn chronologisch gerangschikt. De zelfevaluatie, januari 2017 De teamleden hebben een vragenlijst ingevuld, de bevindingen zijn besproken en hebben geleid tot de volgende gegevens: een samenvatting per onderdeel: Onderwijskundige Factoren Doelmatig klassenmanagement; is volledig op orde. Pedagogisch handelen: de ondersteuning is volledig op orde. De uitdaging is op orde, maar behoeft aandacht. Leerlingenzorg; is op orde, maar behoeft op enkele onderdelen aandacht. Toereikend leerstofaanbod; is op orde, maar behoeft aandacht. Leertijd goed benut: is op orde, maar behoeft aandacht. Convergente differentiatie; is een belangrijk aandachtspunt. Goede instructie met aandacht voor “leren leren”: is een belangrijk aandachtspunt. Activerend onderwijs; is een belangrijk aandachtspunt. Condities De kwaliteitszorg: is volledig op orde. Onderwijskundig leiderschap: is volledig op orde. De professionele cultuur; is op orde, maar behoeft op enkele onderdelen aandacht. De ouderbetrokkenheid; is op orde, maar behoeft op enkele onderdelen aandacht. De communicatie; is op orde, maar behoeft op enkele onderdelen aandacht. Doelmatige inzet van middelen; is niet volledig in beeld. De school bevindt zich (januari 2017) in een overgangsfase, dit zien we terug in de bevindingen. Het team zoekt naar nieuwe wegen om het onderwijs aan de leerlingen vorm te geven. De nadruk van de afgelopen jaren heeft gelegen op het realiseren van hogere leerresultaten. Dat is vorm gegeven door de nadruk te leggen op:

- de basisvaardigheden begrijpend en technisch lezen, rekenen en spelling, - het aanschaffen en uitvoeren van methodes waarin iedere les een duidelijke ‘handleiding’ voor

de leerkracht heeft, - leerkrachtgestuurd onderwijs, het kind in een afhankelijke positie.

Scholing en begeleiding was ook afgestemd op deze visie. De werkwijze heeft wel geleid tot betere leerresultaten, echter niet tot stabiele leerresultaten. In de resultaten zien we een wisselend beeld. Daarnaast heeft genoemde werkwijze geleid tot minder arbeidsvreugde (het moet!) en meer afhankelijkheid van leerkrachten, intern begeleiders en schoolleiders ( minder vrijheid om zelf in te vullen). Er is minder ruimte geweest en/ of gevoeld om te onderzoeken; het zelf verwerven van vakinhoudelijke kennis, kennis over hoe kinderen leren en kennis hoe dit te vertalen in (ander) leerkrachthandelen. In de volgende schooljaarplannen hebben we onderzoek, reflectie, interpretatie en handelen gebruikt om het onderwijs te verbeteren.


Het goede pedagogisch klimaat en de sociale veiligheid heeft er voor gezorgd dat niet het welzijn van de leerlingen in het geding is, al denken we dat ook andere vormen van leren het welzijn nog verder kan verhogen. Wel zien we bij de kinderen een afhankelijkheid en minder actieve betrokkenheid. De school heeft al verbreding gezocht met de aanschaf en implementatie van Da Vinci, een kunst- en cultuuraanbod11 en het ontwerpen en uitvoeren van activiteiten op het gebied van burgerschapsparticipatie en samenwerking met de omgeving12. De leertijd wordt veelal in beslag genomen door de basisvaardigheden en de leerkrachtgestuurde lessen hiervan. Afstemmen op de leerlingen bestaat vooral op de instructiebehoefte en de behoeftes die nodig zijn om de lessen goed te kunnen volgen, zoals concentratie en taakgerichtheid. Het leren leren komt zo minder aan bod. De leerlingen zijn wel betrokken bij de lessen als we kijken naar het opletten, hun best doen, de taak maken, enz, ze worden minder uitgedaagd om zelf oplossingen te bedenken. Differentiatie moet meer vorm krijgen, zoals verschillende oplossingsstrategieën, tegemoet komen aan verschillende leerstijlen en verwerkingsmogelijkheden die passen bij het kind. De kwaliteitscultuur en de professionele cultuur op Noordewier is zodanig dat men kritisch naar zichzelf kijkt, altijd op zoek is naar inzichten en streeft naar kwaliteitsverbeteringen. Teamgesprekken hebben geleid tot een gezamenlijke bewustwording van bovenstaande en er zijn al stappen gezet. Conclusie Op Noordewier is het onderwijs op de meeste onderdelen op orde en op sommige onderdelen zelfs van uitstekende kwaliteit; de kwaliteitscultuur, het pedagogisch klimaat, de sociale veiligheid en de context van de school (een helder onderwijskundig profiel en veel aandacht voor actuele thema’s). De school onderscheidt zich daarmee, ook met de aandacht voor kunst en cultuur en de groene omgeving met veel ruimte voor de kinderen. De school slaagt erin de missie en visie goed waar te maken en dit wordt ook gezien door alle geledingen. De verbeterpunten heeft de school goed in beeld of is zich er van bewust dat het item wel in beeld is, maar dat er nader onderzoek verricht moet worden. De rode draad ten aanzien van de verbeterpunten is: onze leerlingen steeds beter leren kennen en gegevens beter analyseren en onderzoeken; daarop ons aanbod, de instructie, de begeleiding en de uitdaging afstemmen. Alle medewerkers zijn zich ook bewust van het belang van het goede behouden en nieuwe wegen zoeken voor hogere opbrengsten. Er heerst een lerende cultuur en een motivatie tot ontwikkelen. Ieder pakt zijn/ haar rol op en staat open voor feedback. Men ervaart de samenwerking als goed. Uit het tevredenheidsonderzoek wordt aangegeven dat de sfeer, de sociale veiligheid, de schoolcultuur, het overleg, het werkklimaat en het onderwijskundig leiderschap als goed worden ervaren; belangrijke condities om samen aan kwaliteitsverbeteringen te werken. Inspectierapport; februari 2017 De inspectie heeft Obs Noordewier in januari 2017 bezocht en de zelfevaluatie van de school grondig bestudeerd. De zelfevaluatie was de basis van het onderzoek: ziet de school de goede en de zwakke punten, maakt de school de juiste beleidskeuzes, enz. De inspectie onderschrijft de bevindingen van de school: de standaarden van het onderwijsproces, het schoolklimaat, de resultaten en de kwaliteitszorg zijn allemaal van voldoende niveau en de kwaliteitszorg is zelfs goed. De school heeft de eigen kwaliteit goed in beeld en weet waar haar ontwikkelmogelijkheden liggen.

11 Notitie Cultuuronderwijs op obs Noordewier. 12 Notitie Pedagogisch klimaat, sociale veiligheid, burgerschap en integratie (werkagenda School en omgeving, omgeving en

school).


De inspectie onderschrijft ook de door de school genoemde verbeterpunten: De leraren moeten diepgaander analyseren wat de oorzaken van de tegenvallende resultaten zijn en op grond daarvan concrete doelen en een bijbehorende (ortho)didactische aanpak plannen. De leraren moeten zich meer richten op het effect van hun handelen op het leren van de leerlingen. Ook kunnen de leraren de klassikale instructie beter afstemmen op verschillen tussen leerlingen. Een volgende stap in de ontwikkeling van een uitdagend positief klimaat is het actiever betrekken van de leerlingen bij de schoolontwikkeling. Conclusie (van de school): De bevindingen van het inspectierapport komen overeen met de conclusies van de zelfevaluatie (januari 2017). De kwaliteit van de analyse van resultaten en observaties wordt steeds beter, maar kan nog aan diepgang en scherpte winnen. Het verschuiven van de blik van de leerkracht van het product (het antwoord) naar de vaardigheden en het proces van de kinderen is een ontwikkelpunt voor de school. Hierbij hoort het stellen van denkvragen, meer activerende onderwijsvormen, het loslaten en het laten ontdekken en de leerling meer eigenaar van zijn eigen leerproces leren maken. Er wordt momenteel al gewerkt met het stellen van doelen door de leerlingen zelf en de doelenkaarten van de vakken hangen in de klas. Een goede analyse zal de leerkrachten de handvatten geven om de juiste beslissingen te nemen (het stellen van doelen) en hier uitvoering aan geven (het uitvoeren van convergente differentiatie). Verandercapaciteit, onderzoek BMC, april 2018 Op alle scholen van het schoolbestuur Lauwers en Eems heeft dit jaar door een extern bureau een onderzoek plaats gevonden de condities voor een sterk beleidsvoerend vermogen van de school onder het motto: samen naar beter- zicht op verandercapaciteit. Maatschappelijke veranderingen en veranderende weten regelgeving (bijvoorbeeld de invoering van passend onderwijs) maken dat basisscholen hun onderwijs steeds aan dienen te passen. Dit heeft gevolgen voor leerkrachten: ook hun pedagogisch-didactisch handelen is aan hierdoor steeds in ontwikkeling. Maar niet alleen de leerkracht heeft een belangrijke rol. Ook de schoolorganisatie en de schoolleiding kunnen leerkrachten ondersteunen bij de verbetering van hun handelen in de klas. Zo kan de samenwerking met collega’s en het vertrouwen in het team leerkrachten helpen om hun lesgeven te veranderen. Maar ook de wijze waarop leiding wordt gegeven aan de school kan van invloed zijn. Alle teamleden hebben de vragenlijst ingevuld. De uitkomsten van de school zijn vergeleken met de uitkomsten op L&E-niveau. Een landelijke benchmark is nog niet mogelijk, omdat het een nieuw onderzoek betreft. In de toekomst zullen de uitkomsten wel worden vergeleken met de dan opgebouwde, landelijke benchmark. Samenwerking tussen teamleden kan een positief effect hebben op het leren en ontwikkelen van leerkrachten. Via een vragenlijst zijn de teamleden daarom bevraagd op de kennisdeling binnen het team. We hebben dit gedaan door aan hen te vragen met wie zij praten over en samen dingen doen. De antwoorden genereren een sociogram, die op verschillende manieren kan worden gelezen: De school scoort op L&E-niveau op de onderdelen: Op de hoogte blijven en reflecteren. De school scoort iets onder L&E-niveau op de onderdelen: Samenwerking tussen leerkrachten en vertrouwen. De school scoort iets boven L&E-niveau op de onderdelen:

- motivatie van leerkrachten (doelmatigheidsbeleving (individueel en collectief) en internalisering van schooldoelen.

- leiderschap (visieontwikkeling, individuele ondersteuning en intellectuele stimulans).

- participatie in besluitvorming, De sociogrammen laten hechte netwerken zien op het gebied van praten, op het gebied van samen dingen doen is verbetering gewenst.


Conclusie De condities om te werken aan schoolontwikkeling en veranderingen op Noordewier zijn op orde. Professionele leeractiviteiten, zoals samen lessen voorbereiden, elkaar klassenbezoeken brengen, enz. moet nog meer vorm krijgen. De ervaringen heeft geleerd dat dit niet spontaan ontstaat, dit moet georganiseerd worden. Tevredenheidsonderzoek, november 2018 We hebben in het team en de mr het tevredenheidsonderzoek nader besproken en geanalyseerd. De ouders hebben de uitkomsten ontvangen. De grote lijn tevredenheid overheerst. Grote pluspunten (in willekeurige volgorde): het klimaat op school, de ouderbetrokkenheid, interactie leerling-leerkracht, de communicatie, het onderwijs, de leerlingen vinden het leuk op school, de leerlingen waarderen het zelfstandig werken, Da Vinci, SlimFit, de schoolleiding, de loopbaanmogelijkheden voor medewerkers. Er zijn onderdelen iets lager gewaardeerd dan in 2016, maar dit is zo minimaal dat het moeilijk is om hier actiepunten uit te halen. De onderdelen scoren nog steeds ruim voldoende en hebben daarmee geen prioriteit. Denk hierbij aan punten als: aandacht voor actuele thema's, hulp bij oplossen ruzies, de mening van de leerlingen telt mee, opvang van zieke leerkrachten. Conclusie: We gaan voort op de ingeslagen weg en blijven alert om het verworvene vast te houden. Het ict-onderwijs willen we verbeteren en dan met name gericht op de vaardigheden. Het onderwijs aan meerbegaafde leerlingen dient een even grote plaats in ons onderwijs te krijgen als het onderwijs aan leerlingen die moeite hebben met bepaalde vakken. Onderzoek KiVa, november 2018 Twee keer per jaar worden de leerlingen van de groepen 5 t/m 8 bevraagd op hun welzijn, relaties, vriendschappen, populariteit, leiderschap en samenwerking. De gegevens worden gedeeld met de inspectie. De leerkrachten gebruiken de uitkomsten voor interventies op kind- en of groepsniveau. Conclusie De leerlingen geven aan zich goed en veilig op school te voelen en dat ze niet gepest worden. Ieder kind heeft minimaal één beste vriend(in) en wordt door minimaal één leerling genoemd als beste vriend(in).


SWOT, team, ouders, mr, april/mei 2019 Team Ouders, mr

Sterktes ↓ Zwaktes ↓

Het gebouw. Rustig pedagogisch klimaat Wij kennen alle leerlingen, maar ook de wijze van het benaderen van lln. Goed georganiseerde organisatie. Techniek en muziek lessen. Het team, stabiel. Communicatie met- naar ouders. Combinatie ICT / boeken. Klimaat; veilig. KiVa; elkaar helpen, onderling weinig ruzie. Rust, goed georganiseerd. Team: prettige samenwerking, goede uitstraling, vriendelijk. Ook als ouders voel je je welkom. Team; één lijn, consequent uitdragen. Saamhorigheid. Team; Duidelijkheid. Heeft z’n positieve weerklank op de leerlingen. Onderwijs; goed. Differentiatie, zowel voor lln die moeite met het leren hebben, als voor lln die meer kunnen. Deze leerlingen worden uitgedaagd. Onderwijs; kind middelpunt. Ouderbetrokkenheid. De inbreng die ouders mogen hebben. Uitstapjes: de boerderij, theater, koken, enz.

ICT ; Middelen en Vaardigheden Te weinig tijd om te borgen: bv. dingen vast te houden. Ruimtegebrek: vb. gesprek, klas, kastruimte. Sanitair; te weinig. Onbewust afstand onderbouw / bovenbouw. RT-mogelijkheden; tijdige signalering en aanpak. Planning; de uitstapjes, met name als er vervoer van ouders nodig is… te veel te dicht op elkaar. De berichtgeving, Parro en mail. Niet kunnen antwoorden op een oproep op Parro. Geen goede organisatorische afspraken met de Ichthus.

Kansen ↓ Bedreigingen ↓

Meer inzetten op zelfstandigheid door weektaken e.d. Plusleerlingen; meer met doelen werken, loslaten. Tutor lezen: onder- bovenbouw. Educatieve betrokkenheid van ouders zien te vergroten. Opzet van een mooie mediatheek. Contact met andere scholen; bv. uitwisseling cultuur databank, kunstproject etc. Goede groeimogelijkheden; samenwerken. Samenwerken met de Ichthus.

TE SNEL samengaan met de Ichthus. De sfeer in het gebouw. Niet alles willen / willen veranderen. Leerlingenaantallen; te grote groep van school af. Te weinig aanwas. Indien samen; verlies van de eigen sfeer/ cultuur.


Te lang eigen weg in het gebouw gaan, daardoor samengaan bemoeilijken of onmogelijk maken. Geen keuze tot samengaan maken en dan gedwongen worden door de overheid oid. Het lerarentekort; goede leerkrachten, te weinig invallers.

Conclusie Zowel de ouders als het team zijn tevreden over het klimaat op school, de continuïteit, de saamhorigheid. Samenwerken met de Ichthus wordt zowel als een kans gezien, als een bedreiging- met name het verlies van de cultuur. Daarnaast wordt ook opgemerkt dat niet samenwerken ook een bedreiging is, net als de ontwikkeling van de leerlingenaantallen. Differentiatie; het onderwijs aan de meerbegaafde leerlingen en uitdaging bieden; de ouders benoemen dat positiever dan het team zelf. Het team ziet het als een opdracht dit te verbeteren. Ouders geven aan dat het hulp bieden niet altijd lukt, zeker als de activiteiten dicht op elkaar zitten. Leerkrachten zouden meer willen samenwerken met de ouders op educatief gebied. De vraag is of deze twee gegevens elkaar bijten… dit vergt nadere verkenning. Het team noemt de borging en niet te veel willen als zwakte/bedreiging. Nationaal Cohort Onderwijs (doorstroomgegevens)

Conclusie We zien een wisselend beeld, van uitstroom naar havo/vwo tot vmbo kader en één jaar ook een leerling naar het Praktijk Onderwijs. We hebben dit, omdat het beeld zo divers is, niet nader geanalyseerd. Wel bestuderen we ieder jaar de uitkomsten en is er misschien in de toekomst wel een conclusie te trekken. Leerwinst Onderzoekers van de Rijks Universiteit Groningen hebben een onderzoek verricht naar de leerwinst op diverse scholen, o.a. op de scholen van ons bestuur. Hoe groot is de leerwinst? Dit wordt bepaald door de leerwinst van een leerling te vergelijken met de leerwinst van alle leerlingen in het onderzoek die bij de startmeting dezelfde vaardigheidsscore hadden. De gemiddelde standaardscores per jaargroep worden in de figuren kortweg score genoemd. Een score gelijk aan 0 betekent dat de leerwinst precies op het groepsgemiddelde ligt. Een negatieve score staat voor lager en een positieve score staat voor hoger dan het groepsgemiddelde.

Obs Noordewier


Wat zegt de score in de figuren? De score en de bijbehorende balkjes geven aan hoe de gemiddelde leerwinst van een jaargroep op de school zich verhoudt tot de gemiddelde leerwinst van alle jaargroepen die aan het onderzoek deelnemen. Een score die exact gelijk is aan 0 (de gemiddelde leerwinst van de jaargroep ligt precies op het groepsgemiddelde) komt niet zo vaak voor, kleine afwijkingen naar boven en beneden wel. Scores tussen -1.5 en +1.5 zijn te beschouwen als normale leerwinstfluctuaties en hebben blauwe balkjes. Ongeveer 86% van de jaargroepen in het onderzoek heeft een score tussen deze grenzen. Ongeveer 7% van de jaargroepen heeft een beneden gemiddelde leerwinst (rood balkje) en ongeveer 7% van de jaargroepen heeft een bovengemiddelde leerwinst (groen balkje). Als de score is berekend op minder dan 4 leerlingen zijn geen balkjes gepresenteerd; het aantal is daarvoor te klein. Bij 4 tot 10 leerlingen is de score en het balkje grijs. Dergelijke schattingen van de leerwinst moeten met de nodige voorzichtigheid beschouwd worden. Conclusie De leerwinst op obs Noordewier fluctueert, maar ligt binnen de normale leerwinstfluctuaties. Slechts één jaar wordt er boven het gemiddelde gescoord. Spelling groep 3/5 ligt rond de 0 of scoort hoger. Rekenen; 3/5 beneden gemiddeld, 6/8 boven gemiddeld (op één jaar na). Begrijpend lezen was wisselend per jaar, beneden of boven gemiddeld. Onderzoek en interventies hebben de laatste twee jaar geleid tot stabiele (en voldoende) resultaten. Onze inzet is uiteraard om dit vast te houden.

Samenvatting klassenbezoeken; mei 2019 In alle groepen heeft een klassenbezoek plaats gevonden met het L&E-observatie-instrument. De leerkracht vulde zelf de kijkwijzer in en de observator ook. In de nabespreking werden de bevindingen naast elkaar gelegd en besproken. Conclusie De eerste en de tweede didactischte complexiteit wordt door alle leerkrachten beheerst. De leerkrachten beheersen in meer of mindere mate complexiteit drie. Er zijn hierin individuele verschillen, maar alle leerkrachten beheersen de complexiteit één en twee, de voorwaarden voor onderwijs van voldoende kwaliteit. De uitdaging voor de komende jaren ligt in het verweven van alle leerkrachten in complexiteit drie en sommige leerkrachten complexiteit vier. Voor de volledige tekst zie bladzijde 24.


Referentieniveaus Voor het hele onderwijs, van de basisschool tot aan het hoger onderwijs, is in 2009 in het ‘Referentiekader doorlopende leerlijnen taal en rekenen’1 door commissie-Meijerink vastgelegd wat leerlingen moeten kennen en kunnen als het gaat om verschillende onderdelen van de Nederlandse taal en rekenen. Het gaat om basiskennis en -vaardigheden die voor alle leerlingen van belang zijn. Niveau 1F en 1S zijn van toepassing op het einde van het basisonderwijs. Het is de bedoeling dat zo veel mogelijk leerlingen aan het einde van het basisonderwijs een zo hoog mogelijk niveau bereiken, maar dat iedereen tenminste niveau 1F behaalt. Niveau 2F (voor taal gelijk aan 1S) is het algemeen maatschappelijk functioneel niveau, het niveau dat elke Nederlander zou moeten beheersen om te kunnen participeren in de maatschappij. De referentieniveaus, 1F is VMBO, 2F (1S) is Havo/VWO, afgezet tegen het landelijke gemiddelde:

1F 2017 2018 2019

Lezen 100% (landelijk = 98%) 100% (landelijk = 98%) 100% (landelijk = 98%)

Rekenen 100% (landelijk = 93%) 100% (landelijk = 93%) 100% (landelijk = 93%)

Taalverzorging 100% (landelijk = 97%) 100% (landelijk = 97%) 100% (landelijk = 97%)

2F (1S) 2017 2018 2019

Lezen 17% (landelijk = 75%) 91% (landelijk = 75%) 88% (landelijk = 75%)

Rekenen 33% (landelijk = 45%) 45% (landelijk = 45%) 65% (landelijk = 45%)

Taalverzorging 33% (landelijk = 59%) 73% (landelijk = 59%) 94% (landelijk = 59%)

Conclusie De leerlingen van Noordewier scoren allen op 1F-niveau, een niveau dat je ook van een basisschool mag verwachten. In 2018 en 2019 scoorde de school op 2F-niveau op of boven het landelijke gemiddelde, in 2017 onder het landelijke gemiddelde. In dat jaar namen slechts 6 leerlingen deel aan de Eindtoets, waarbij we niet van een goed gemiddelde kunnen spreken. De Cito-eindtoets

jaar Aantal lln ondergrens Standaard score

2019 17 van 17 534,6 541,8 voldoende

2018 11 van 11 534,0 538,7 voldoende

2017 6 van 6 534,0 530,2 onvoldoende

Conclusie Alle leerlingen hebben alle jaren naar verwachting gescoord. In 2019 hadden de leerlingen de meeste moeite met Schrijven en dan met name de voegwoorden. Deze woorden worden vooral gebruikt in formele taal, minder in gesproken taal.


Opbrengsten 2018-2019 Begrijpend lezen groep 5/8:

Begrijpend lezen groep 4, rekenen/wiskunde, spelling en technisch lezen groep 3 t/m 7, spelling werkwoorden groep 7 en studievaardigheden groep 6 in juni:

Conclusie Begrijpend lezen is in het vorig schooljaar het middelpunt van het schooljaarplan geweest, we zagen toen de resultaten omhoog gaan en kunnen nu concluderen dat de school dat vast weet te houden. De school scoort op het vak rekenen voldoende. In één groep zien we een matige score. Dit past bij het beeld van die groep. Deze groep scoort ook matiger op de andere vakken. In deze groepen zitten ook naar verhouding veel leerlingen met dyslexie. Dit vertaalt zich naar het automatiseren van de sommen, maar ook naar het automatiseren van spellen en (technisch) lezen; op tempo en correct lezen. Schoolbreed zijn dit aandachtspunten; het automatiseren en op tempo rekenen, spellen en lezen. In dit schooljaar was het vak spelling waar onze specifieke aandacht naar uit ging. De resultaten van vorig schooljaar op het vak spelling:

De resultaten van dit schooljaar op het vak spelling:


Conclusie We zien dat met name de groepen 6,7,8 hebben geprofiteerd van de aanpak. We verwachten dat we bij continuering van het beleid ook resultaten gaan zien in de groepen 3,4,5. Zo niet, zullen we onze aanpak voor deze groepen herzien en aanpassen; peilpunt februari 2020. Stap 4: Interpreteren en reflecteren In de vorige stap is de informatie verzameld. De volgende stap legt een verband tussen de verzamelde gegevens en zoals de school naar zichzelf kijkt. In dit proces neemt de afstand van de eigen positie verder toe door onder andere te reflecteren op het eigen handelen en de context van de school. Pedagogisch-didactisch handelen:

- de eerste didactische complexiteit, pedagogische en organisatorische voorwaarden voor een goede les. Op onze school beheersen de leerkrachten de eerste didactische complexiteit.

- Ook de tweede complexiteit, het in de vorm beheersen van didactische processen (scaffolding, boven de stof staan en leerlingen weten te activeren), het juist hanteren van vakdidactiek, omgaan met uitgestelde aandacht, zelfstandig werken, coöperatieve werkvormen, samen werken en zicht op waar leerlingen uit- of opvallen, gelaagde instructies kunnen geven). Op onze school beheersen de leerkrachten de tweede didactische complexiteit. In de groepen heerst rust, waarin de leerlingen goed kunnen werken en de leerkrachten hun lessen kunnen geven en de leerlingen kunnen begeleiden. We zien coöperatieve werkvormen en taakgerichte leerlingen in de klassen.

- De derde didactische complexiteit, het betekenisvol hanteren en inzetten van deze didactische principes (volwaardige feedback aan [groepen] leerlingen, reflectie tussen leerlingen op gang brengen, reflecteren op meerdere aanpakken en/op oplossingsstrategieën) om zicht te krijgen op het leren van [groepen] leerlingen, zelfstandig leren, coöperatief en/of samenwerkend leren. Op onze school hebben de leerkrachten een grote stap gezet in het beheersen van deze complexiteit, met name in het hanteren van oplossingsstrategieën, reflecteren hierop, het zelfstandig en coöperatief leren. Volwaardige feedback (feedback op het lesdoel) zien we minder in de groepen. Het is een niveau waar hard en bewust aan gewerkt moet worden, het gaat nog niet vanzelf. Niet alle leerkrachten en/ of in alle lessen zien we dat de didactiek wordt beheerst.

- Het spreekt voor zich dat de vierde didactische complexiteit, differentiatie en het passend hoge verwachtingen expliciteren, die voor een deel afhankelijk is van de kwaliteit van de derde didactische complexiteit. Op onze school is het afgelopen jaar een bewustwording opgetreden en de zin van: zien we alles (tijdig), weten we dit op individueel niveau juist te interpreteren en daarmee ook het juiste vervolg te geven. Het ontwikkelen van deze complexiteit is het speerpunt van het schoolplan 2019-2023. Afgelopen schooljaren hebben we vanuit een vak gewerkt. Komende jaren willen we de actieve betrokkenheid van leerlingen, de differentiatie, de hoge verwachting, de volwaardige feedback en de reflectie van zowel leerlingen als leerkracht verbeteren.

Algemene conclusie pedagogisch-didactisch handelen De school ziet het didactisch handelen, gekoppeld aan de vakinhoud als het hart van de schoolontwikkeling en ontwikkelt zich hierin. De voorwaarden om zich hierin te ontwikkelen, zijn aanwezig. De didactiek richt zich momenteel nog meer op groepsniveau, waarbij de differentiatie zich richt op leerlingen die duidelijk meer kunnen en de leerlingen die moeite met de stof hebben. Voor de laatste groep vinden we het nog moeilijk te ontdekken waarom een leerling uitvalt en daarmee dus ook het juiste vervolg te bepalen. De afgelopen twee jaren zijn eerst het begrijpend luisteren, lezen en vervolgens spelling en fonemisch bewustzijn de onderwerpen van het schooljaarplan geweest. Door middel van professionele leeractiviteiten, zoals onderzoek, overleg, experiment hebben we deze onderwerpen aangepakt. Daardoor bleef het wellicht ook wat globaler en is het nu het moment om


meer verdieping aan te brengen. Om dit te verbeteren zal de kleine zorgcyclus zal hierbij ons uitgangspunt zijn. Aanbod De school heeft voor de kernvakken technisch lezen, begrijpend lezen, rekenen en taal goede methodes, wel methodes die vooral leerkracht-gestuurd werken. Wellicht ook een oorzaak om nog niet volledig de differentiatie te kunnen benutten. De aanpak van begrijpend lezen heeft geleid tot stabiele en voldoende leerresultaten en heeft niet geleid tot het aanschaffen van een nieuwe methode, maar tot het ‘loslaten’ van de huidige methode en de juiste keuzes kunnen maken. Voor spelling heeft het geleid tot aanvullingen op het aanbod en tot het strikter hanteren van didactische principes en tot schoolbrede afspraken (doorgaande lijn). In de kleutergroep wordt gewerkt volgens de (tussentijdse) leerdoelen, de doelen zijn leidend voor het aanbod. Er wordt thematisch gewerkt, diverse bronnen worden gehanteerd om een compleet aanbod te realiseren. De klas is ingericht als een rijke leeromgeving, die ontdekkend te verkennen is. Voor de zaakvakken gebruiken we Da Vinci, een thematische aanpak van de wereldoriëntatie. Dit past goed bij onze visie en draagt bij aan de verantwoordelijkheden, de zelfstandigheid en de motivatie van de leerlingen. Het werken met Da Vinci draagt bij aan het vergroten van vaardigheden van leerlingen, zoals: creativiteit, kritisch denken, problemen oplossen, communiceren, samenwerken en digitale geletterdheid. Om de digitale geletterdheid nog meer een impuls te geven gaan we in het schooljaar 19-20 Future implementeren. Future is een webgerelateerde methode voor alle groepen; programmeren, ontwerpen, informatie zoeken, enz. komen, passend bij de leeftijd, aan bod. We gebruiken ook het Mediapaspoort, lessen voor groep 1 t/m 8 over het verantwoord omgaan met social media. Op Noordewier werkt een vakleerkracht gym. De vakleerkracht geeft de lessen met de toestellen, de leerkrachten geven de spellessen uit deze methode. De vakleerkracht muziek zorgt (uiteraard) voor de muzieklessen; hij heeft een doorgaande lijn voor de school opgezet, de SLO-doelen zijn de leidraad. Tecniek/ict-lessen worden ook verzorg door een vakleerkracht. Voor ict is Future leidend, de doorgaande lijn voor techniek moeten we nog opzetten en beschrijven. De school heeft een breed aanbod voor de cultuureducatie, dit is beschreven in de notitie Cultuureducatie op obs Noordewier. Het aanbod wordt verzorgd door zowel de leerkrachten en de ouders, als door externe partners. Schoolklimaat/ condities Het schoolklimaat op Noordewier is veilig en de condities voor leren en ontwikkelen zijn in orde. Ook gegevens uit diverse onderzoeken (KiVa, tevredenheidsonderzoeken), alsmede observaties in de dagelijkse praktijk, geven dit aan. Welzijn en veiligheid worden bevorderd door het hanteren van methodes/interventies, maar de visie en de instelling van team is wezenlijk voor een goed klimaat. Dit- en meer- hebben we uitgebreid beschreven in de notitie ‘Pedagogisch Klimaat, Sociale Veiligheid, Burgerschap en Integratie’. Een ontwikkelpunt is hierin het gezamenlijk optrekken met de medegebruikers van de Marciaborg; de collega-school Ichthus en Kids2B, peutergroep en voor- en naschoolse opvang. Samenwerking met Kids2B zorgt voor een doorgaande lijn voor de leerlingen en een breder programma. Samenwerking met de Ichthus is noodzakelijk voor de veiligheid en het welzijn van de leerlingen in de Marciaborg. Gezamenlijk optrekken en één lijn hanteren, schept duidelijkheid en voorkomt onrust. De werkdruk is de afgelopen jaren vaak onderwerp van gesprek geweest. We hebben zelf maatregelen genomen, waar mogelijk. Bijvoorbeeld de administratieve last; wat is echt nodig, waar kunnen we vereenvoudigen, enz. Soms heeft dit tot vermindering geleid, niet altijd; maar dan is wel weer de noodzaak aangetoond, waardoor de belasting wat minder wordt gevoeld. De vergaderingen zijn we anders gaan inrichten, korte vergaderingen waarbij inhoudelijke zaken worden besproken. Organisatorische zaken handelen we af via memo’s, draaiboeken en mededelingen. De ouderraad


organiseert de feesten en de activiteiten, waarbij het team de kaders heeft aangegeven. Eén teamlid (per feest) is de contactpersoon voor de ouderavond. We hebben de avondactiviteiten drastisch verminderd; werkdagen van 8.00 tot 22.00 uur zijn nu een uitzondering. Het toekennen van de werkdrukgelden heeft eveneens een belangrijke bijdrage geleverd voor het verminderen van de werkdruk. Stap 5: Het nemen van beslissingen Zie hoofdstuk 3. 1.5 Conclusies Op basis van de evaluaties komen wij tot onderstaand totaaloverzicht en aanzien van de sterke punten, de zwakke punten, de kansen en de bedreigingen. interne sterkte/zwakte analyse

Belangrijkste sterkten school

Belangrijkste zwakten school

Belangrijkste kansen Belangrijkste bedreigingen

Ped

ago

gisc

h d

idac

tisc

h h

and

elen

Didactisch handelen is een speerpunt van L&E, waarin de scholen gezamenlijk optrekken.

Het pedagogisch handelen.

Het klassenmanage-ment

De uitleg van de lessen.

Het analyseren van de resultaten en het leerproces.

Daaropvolgend: de (juiste) differentiatie.

Feedback op het lesdoel geven.

Samenwerking onderling en met andere scholen.

Goede condities; professionaliteit team, schoolleiding, onderling vertrouwen.

Te veel, te snel willen.

Afleiding door andere zaken, die ook aandacht vragen.

Aan

bo

d

Voor de kernvakken goede methodes.

Keuzes kunnen maken (loslaten van de methode).

Da Vinci voor wereldoriëntatie.

Rijke leeromgeving groep 1,2.

Digitale leerlijn.

Techniek-leerlijn.

Aanbod groep 1,2.

Leeromgeving groep 3/8.

Automatiseren, tempo basisvakken.

Inzetten van een vakleerkracht om een voortrekkersrol te vervullen.

Rijke leeromgeving groep 1/8 inrichten; uitdagend, stimulerend, ondersteunend, gedifferentieerd, doorgaande lijn.

Automatiseren, tempo basisvakken.


Op

bre

ngs

ten

De school werk doelgericht aan verbetering van de opbrengsten.

Realisatie van het 1F-niveau.

Realisatie van het 2F-niveau Taal en Lezen.

Wisselend; kan per jaar, per groep, per vak zijn.

2F (1S) rekenen.

Actieve betrokkenheid leerlingen.

Inzetten op verdieping analyse.

Inzetten op differentiatie.

Educatief partnerschap met de ouders.

Actieve betrokkenheid van de leerlingen; meer verantwoordelijk-heid geven (weektaken, doelen stellen, reflecteren).

Gezamenlijk gevoel van noodzaak.

Onvoldoende borgen.

Veel zij-instromers.

Sch

oo

lklim

aat/

con

dit

ies

Veiligheid.

Erkenning van ieder kind (en volwassene).

Verbondenheid.

Een samenhangend beleid en uitvoering pedagogisch klimaat (kapstokregel, KiVa, Gouden en Zilveren Weken).

Tevredenheid ouders, leerlingen, medewerkers.

Goed georganiseerd, goede communicatie.

Geen inhoudelijke samenwerking met Ichthus en Kids2B.

Inhoudelijke samenwerking met Ichthus en Kids2B realiseren.

Samenwerkingsschool realiseren.

Geen inhoudelijke samenwerking met Ichthus en Kids2B.

Verschil in visie Noordewier, Kids2B enerzijds, Ichthus anderzijds.

Gemeentelijke jeugdzorg.

Veel zij-instromers.

Personeels- en directiewisseling.


Hoofdstuk 2 Huidige stand van zaken: aanbod, ondersteuning en kwaliteitszorg 2.1 Aanbod De school gebruikt methodes en ander aanbod dat voldoet aan de kerndoelen. Er wordt voldoende tijd ingeroosterd voor het verwerven van de kennis en vaardigheden. De lestijden van School aan Zet zijn daarvoor leidend, hierbij de differentiatie in tijd op basis van de leerresultaten. Het aanbod voor de kleutergroep verdient nader onderzoek en bespreking, het zou mooi zijn als we dat gezamenlijk met de Ichthus en Kids2B zouden kunnen oppakken. Aanbod, tijd, didactiek, monitoring, vroegtijdige signalering, differentiatie, deskundigheidsbevordering staan beschreven in kwaliteitsdocumenten, alle documenten staan in ons Vademecum. Jaarlijks bespreken we of de afspraken nog passend zijn bij onze doelstellingen, of dat er aanpassingen nodig zijn. Deze werkwijze staat beschreven in onze notitie ‘Kwaliteitszorg op obs Noordewier’. We gebruiken de volgende methodes:

Vak-/ vormingsgebied

Methode(s) Materiaal Specifieke werkwijze(n)

Afspraken gemaakt t.b.v. continuïteit en doorgaande lijn*

Vindplaats afspraken

NEDERLANDS

- mondeling

- schriftelijk

-

taalbeschouwing,

waaronder

strategieën

O.bouw Diverse bronnen, doelen

zijn leidend voor het

aanbod.

ja Klassenmap, DORR-

kaarten

M.bouw Lijn 3

Taalactief

Estafette Nieuwsbegrip

ja Handleiding en

Vademecum

Noordewier

B.bouw

Taalactief

Estafette Nieuwsbegrip Blits

ja Handleiding en

Vademecum

Noordewier

ENGELS

Methode(s) Materiaal Specifieke werkwijze(n)

Dekkend voor kerndoelen Vindplaats afspraken

B.bouw Take it Easy ja Handleiding en

Vademecum

Noordewier


REKENEN/WISK.

- wiskundig

inzicht

en handelen

- getallen en

bewerkingen

- meten en

Meetkunde

O.bouw Diverse bronnen, doelen

zijn leidend voor het

aanbod.

ja Klassenmap, DORR-

kaarten

M.bouw

b.bouw

De Wereld in Getallen ja Handleiding en

Vademecum

Noordewier

ORIËNTATIE OP

JEZELF EN DE

WERELD

- mens en

samenleving

- natuur en

techniek

- ruimte

- tijd

KiVa Da Vinci Aanbod cultuureducatieplan Aanbod notitie Pedagogisch Klimaat, Sociale Veiligheid, Burgerschap en Integratie

ja Handleiding en

Vademecum

Noordewier

KUNSTZINNIGE

ORIËNTATIE

Da Vinci Aanbod cultuureducatieplan

ja Cultuureducatieplan

en Handleiding en

Vademecum

Noordewier

BEWEGINGS-

ONDERWIJS

Raak ja Handleiding

SOCIAAL-

EMOTIONELE

ONTWIKKELING

Alsmede de leerstof overstijgende kerndoelen van burgerschap en sociale integratie

KiVa Aanbod notitie Pedagogisch Klimaat, Sociale Veiligheid, Burgerschap en Integratie

Ja

Handleiding en

Vademecum

Noordewier en Plan

Sociale Veiligheid,

pedagogisch

klimaat,

Burgerschap en

Integratie

Het ict-onderwijs is ondersteunend aan de bovenstaande vakken, daarnaast is er de leerlijn digitale geletterdheid. We hebben in onze ict-notitie ons beleid beschreven, echter, dit moet geëvalueerd en aangepast worden.


2.2 Systeem van ondersteuning (zorg en begeleiding)

Onze school maakt deel uit van het samenwerkingsverband 20.01, het samenwerkingsverband voor de scholen in de provincie Groningen en gemeente Noordenveld. In het samenwerkingsverband zijn afspraken gemaakt over de basisondersteuning. Deze betreffen de preventieve en licht curatieve interventies, de onderwijsondersteuningsstructuur, het planmatig werken en de basiskwaliteit van het onderwijs.

Basisondersteuning Het is de taak van onze school om goed onderwijs te geven aan alle leerlingen. Hierin staat het handelen van de leerkracht centraal. Het is immers de leerkracht die de ondersteuning en/of uitdaging aan de leerling kan bieden en die het snelst kan signaleren of een leerling iets extra’s nodig heeft. Om de leerkracht hierbij te ondersteunen heeft de school een duidelijke structuur en organisatie van de leerlingenzorg nodig. Een duidelijke structuur Voor een goede uitvoering heeft onze school een werkend systeem nodig, dat herkenbaar is in het dagelijks handelen van de leerkracht. Door dat systeem kunnen we vroegtijdig in kaart brengen welke leerlingen extra ondersteuning of uitdaging nodig hebben om zich maximaal te kunnen ontwikkelen.

Leerkracht Interne begeleider Administratie Externe deskundig-heid en BOT13

Groepsniveau Leerling niveau

Leerkrachtniveau Groepsniveau Leerling niveau

Korte zorgcyclus Grote zorgcyclus Groepsbespreking Individueel leerling dossier Ontwikkelings-perspectief

Leerkracht-niveau Groepsniveau Leerling-niveau

Onderzoek-en

Bronnen onderzoek. Leerstof-aanbod en leerlijnen. Vastlopen of opvallen.

Kennis bezitten en beheersen van vaardigheden mbt onderzoeken, ontwikkeling van leerlingen en ondersteuning van leerkrachten. Onderzoeken welke behoeften er liggen bij leerkrachten.

Bronnen: Methode-onafhankelijke toetsen Methodegebonden toetsen Observatie en gesprek Administreren in: Korte zorgcyclus Grote zorgcyclus Groepsbespreking

Gedrags-deskundige Ortho-pedagoog CJG: Jeugdver-pleegkundige Logopedist Dokters-assistent

13 BOT is de afkorting voor Bovenschools Ondersteunings Team van L&E

Stap in de HGW cyclus


Ontwikkelperspectief

Commerciële instanties: OCRN Molendrift Accare Lentis

Reflecteren Reflecteren mbv didactische driehoek.

Kennis bezitten en beheersen van vaardigheden mbt onderzoeken, ontwikkeling van leerlingen en ondersteuning van leerkrachten. Reflecteren op eigen handelen mbt de leerkracht.

Administreren in: Korte zorgcyclus Grote zorgcyclus Groepsbespreking Ontwikkelperspectief

Gedragsdes-kundige Orthopeda-goog

Doelen stellen en plannen

Doelen en planning nav reflectie.

Kennis bezitten en beheersen van vaardigheden mbt onderzoeken, ontwikkeling van leerlingen en ondersteuning van leerkrachten. Doelen stellen en plannen mbt de ontwikkeling van de leerkracht.

Administreren in: Grote zorgcyclus Weekplanning Groepsbespreking Ontwikkelperspectief


Uitvoeren Pedagogisch, didactisch en organisatorisch

Kennis bezitten en beheersen van vaardigheden mbt onderzoeken, ontwikkeling van leerlingen en ondersteuning van leerkrachten. Ondersteunen van de leerkracht.

Administreren in: Weekplanning


Evalueren Evalueren van gepleegde interventies.

Kennis bezitten en beheersen van vaardigheden mbt

Administreren in: Korte zorgcyclus

Gedragsdes-kundige


onderzoeken, ontwikkeling van leerlingen en ondersteuning van leerkrachten.

Grote zorgcyclus Groepsbespreking Ontwikkelperspectief

Orthopeda-goog

Controleren Controleren of de permanente ontwikkeling van leerlingen voortgang boekt.

Administreren in: Groepsbespreking Leerlingbespreking

De leerkracht

De leerkracht onderzoekt Om in te kunnen spelen op de diverse behoeften van leerlingen, moet een leerkracht allereerst kunnen onderzoeken hoe kinderen leren. De leerkracht heeft hiervoor kennis van de leerlijnen en de en het daaraan gekoppelde leerstofaanbod nodig. Hierdoor kan de leerkracht nagaan waar kinderen vastlopen en analyseren waar de leerstof weer opgepakt moet worden. Daarbij is het ook van belang dat de leerkracht kennis heeft van de vakdidactiek. Als een kind stagneert bij rekenen zal het een andere didactiek vragen om het kind weer op de lijn te krijgen, dan bij begrijpend lezen. Het is belangrijk dat een leerkracht kan analyseren of kinderen uitvallen en waarom. De leerkracht kan hiervoor gebruik maken van de volgende bronnen: Methode-onafhankelijke toetsen, methode-gebonden toetsen, observaties en diagnostische gesprekken.

De leerkracht reflecteert De reflectie is erop gericht, om dat wat de leerkracht tijdens het onderzoek te weten is gekomen, in verband te brengen met haar handelen. Daarbij gebruikt de leerkracht de ‘didactische driehoek’. Deze driehoek wordt gevormd door de volgende elementen: Kennis van de manier waarop de leerling leert (als deze leerling zo leert, wat heeft hij dan

van mij nodig?) Reflectie op eigen handelen Kenmerken van de vakdidactiek (Hoe heb ik materialen ingezet, welke uitleg gegeven?)

De leerkracht stelt doelen en plant

De leerkracht stelt doelen naar aanleiding van zijn onderzoek en reflectie en plant deze in. In de planning wordt bekeken hoe dit te organiseren is, om het doel te behalen.

De leerkracht voert uit De leerkracht voert de planning uit. In de uitvoering zorgt de leerkracht voor de juiste organisatie, didactiek en/of pedagogische benadering.

De leerkracht evalueert De leerkracht evalueert of de gepleegde interventies succesvol zijn geweest. Met de evaluatie begint soms weer een nieuwe cyclus van onderzoek. De leerkracht heeft in alle gevallen de primaire verantwoordelijkheid voor de leerling.


De intern begeleider De intern begeleider onderzoekt

Om leerkrachten goed te kunnen begeleiden is het belangrijk dat de IB-er zelf in staat zijn om de vijf fases van de zorgcyclus te doorlopen. De IB-er moet de kennis en vaardigheden bezitten om deze cyclus bij leerlingen uit te voeren maar ook bij leerkrachten. Daar zal met name de focus op liggen. De intern begeleider onderzoekt welke behoeften er liggen bij de leerkrachten door middel van monitoring en gespreksvoering.

De intern begeleider reflecteert Om leerkrachten goed te kunnen begeleiden is het belangrijk om te weten op welke manier de leerkracht leert en welke indicatoren van de kijkwijzer worden beheerst. De intern begeleider gaat na wat dit betekent voor het handelen van de intern begeleider.

De intern begeleider stelt doelen en plant De intern begeleider stelt doelen naar aanleiding van haar onderzoek en reflectie en plant deze in. In de planning wordt bekeken hoe dit te organiseren is, om het doel te behalen.

De intern begeleider voert uit De intern begeleider voert de planning uit. In de uitvoering zorgt de intern begeleider voor de juiste organisatie en benadering op leerstijl.

De intern begeleider evalueert De intern begeleider evalueert of de gepleegde interventies succesvol zijn geweest. Met de evaluatie begint soms weer een nieuwe cyclus van onderzoek.

De intern begeleider controleert De intern begeleider zorgt dat hij een globaal overzicht heeft van de ontwikkeling van alle leerlingen en zorgt dat tijdig ingegrepen wordt waar dat nodig is. De groepsbespreking is hier een moment voor. In principe is de leerkracht verantwoordelijk voor de leerling en voert uit, de IB-er coacht en controleert. Om de kwaliteit van de leerlingenzorg niet afhankelijk te laten zijn van één persoon moeten de actuele werkzaamheden van de intern begeleider bekend zijn bij meerdere personen binnen de school. Administratie Alle administratie die de leerkracht bijhoudt , moet eraan bijdragen dat de leerkracht de vijf fases van de leerlingenzorg uitvoert. De functionaliteit, toegankelijkheid en overdraagbaarheid van de gegevens en onderbouwingen zijn het uitgangspunt. Korte zorgcyclus De korte zorgcyclus is de administratie behorend bij het dagelijkse onderzoek dat de leerkracht verricht op leerlingen/of groepsniveau. De leerkracht noteert waar een leerling of groep in opvalt of uitvalt. Dit doet de leerkracht door te kijken naar vaardigheden, vakdidactiek en leerstijl. De leerkracht gebruikt hiervoor de methode-onafhankelijke toetsen, de methode-gebonden toetsen, de observaties en gesprekken. De leerkracht beschrijft hier ook de reflectie/onderbouwing met betrekking tot haar eigen handelen en de evaluatie naar aanleiding van de gepleegde interventies.


Grote zorgcyclus De grote zorgcyclus is de administratie behorend bij de lange termijn planning. De leerkracht noteert naar aanleiding van de korte zorgcyclus welke afwijkende /extra doelen gesteld worden voor een leerling of een groepje leerlingen. Deze planning staat in relatie met de korte zorgcyclus en de weekplanning. Naderhand wordt de evaluatie beschreven in de grote zorgcyclus aan de hand van de bevindingen in de korte zorgcyclus. Groepsbespreking De groepsbesprekingen worden drie maal per jaar gehouden. In de groepsbespreking worden de resultaten van de groep geëvalueerd aan de hand van de methode-onafhankelijke toetsen (sociaal-emotioneel, de midden- en eindtoetsen). De leerkracht reflecteert op het pedagogisch handelen, de vakdidactiek en de organisatie. Uitkomsten van deze reflectie worden opgenomen in de grote zorgcyclus. Op leerlingenniveau worden de resultaten van de methode-onafhankelijke toetsen naast de resultaten van de methode-gebonden toetsen gelegd en de bevindingen uit de korte zorgcyclus. Dit geldt alleen voor de leerlingen die niet profiteren van het aanbod dat beschreven staat in de grote zorgcyclus. Met de intern begeleider wordt besproken wat onderzocht moet worden of welke interventies ingezet moeten worden en de leerkracht legt dit vast. Op deze manier blijft de intern begeleider globaal op de hoogte van de ontwikkeling van de leerlingen. Leerlingbespreking Op het moment dat de leerkracht vastloopt in een van de fases van de leerlingenzorg kan hij een leerling bespreken met de intern begeleider. Samen bespreken zij wat de vervolgstappen zullen zijn. Weekplanning De planning die de leerkracht maakt om de gestelde doelen te halen staat genoteerd in de weekplanning. Individueel leerling dossier Dit dossier bestaat uit de volgende onderdelen: - Leerlingengegevens in de leerlingenmap die de leerkracht bijhoudt - Leerlingendossier in ParnasSys waarin toetsgegevens, oudergesprekken, overige notities en een

eventueel ontwikkelingsperspectief opgeslagen zijn - Ingescande leerlingengegevens. Ontwikkelingsperspectief/eigen leerlijn Leerlingen die vanwege hun beperktere capaciteiten niet het volledige reguliere curriculum van de school kunnen volgen krijgen een eigen leerlijn. Hiervoor moet vastgesteld zijn dat de leerachterstand veroorzaakt is door een kindkenmerk en niet door een schoolkenmerk. De school wil dat deze leerlingen zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen. Uitstroom en tussendoelen worden bepaald en geëvalueerd. De vijf fases van leerlingenzorg worden beschreven in het ontwikkelingsperspectief zodat het onderwijs passend gegeven wordt op de onderwijsbehoefte van deze leerling. Externe deskundigheid Een extern deskundige (bovenschoolsondersteuningteam [BOT] of eventueel een andere) wordt ingezet om de leerkracht te ondersteunen in één of meerdere fases van de zorgcyclus. Dit kan bijvoorbeeld bij de onderzoeksvraag maar ook bij de uitvoering of de evaluatie. De schoolleider/directeur Een krachtig schoolleider /directeur ondersteunt de onderwijsondersteuningsstructuur door de ontwikkeling van kinderen als zijn primaire verantwoordelijkheid te zien. Zij heeft zicht op de


ontwikkeling en de resultaten van het pedagogisch-didactisch handelen in de school. Hij maakt daarvoor gebruik van data en heeft een onderzoeksmatige houding. Hij doorloopt ook de cyclus van onderzoeken, reflecteren, doelen stellen en plannen, uitvoeren en evalueren met zijn team. Een schoolleider/directeur stelt op basis van een scherpe analyse de doelen voor de onderwijsresultaten. Hij inspireert het team door zich maximaal in te spannen om de doelen te realiseren. Op grond van zijn analyse geeft hij daarnaast vorm en inhoud aan de ondersteuning die leerkrachten nodig hebben bij de ontwikkeling van het pedagogisch –didactisch handelen en het verkrijgen van een onderzoekende houding bij het team. Een schoolleider past zijn personeelsbeleid hierop aan door middel van een gesprekkencyclus die aansluit op het schoolbeleid met de daarin gestelde doelen. Om de kwaliteit van de school en de daarmee samenhangende leerlingenzorg niet afhankelijk te laten zijn van één persoon moeten de actuele werkzaamheden van de schoolleider/directeur bekend zijn bij meerdere personen binnen de school. Passend Onderwijs Met Passend Onderwijs streven we ernaar dat elk kind onderwijs krijgt dat het beste bij zijn of haar talenten en beperkingen past. Bij voorkeur gebeurt dit zoveel mogelijk dichtbij huis, in de klas en in de wijk. Schoolbesturen krijgen daarom de plicht om elke leerling een passende onderwijsplek te bieden. Om dit te kunnen realiseren werken scholen samen in regionale samenwerkingsverbanden. Ons bestuur valt onder het samenwerkingsverband 20.01. Om elke leerling een passende onderwijsplek te kunnen bieden heeft iedere school binnen het bestuur in het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) beschreven aan welke kinderen het een plek kan bieden. Plaatsing van kinderen gebeurt bij voorkeur dichtbij huis. Daarvoor is het belangrijk te weten met welke populatie een school te maken heeft. Een school kan zijn onderwijs hierop inrichten. De leerlingpopulatie van Noordewier is divers. Noordewier wil graag een plek bieden aan deze diversiteit. De populatie staat beschreven in paragraaf 1.2. Deze leerlingenpopulatie kan ook een voorspeller zijn voor de te verwachten arrangementen. Momenteel biedt L&E met hulp van het Bovenschools Ondersteuningsteam arrangementen14 op het gebied van sociaal-emotioneel en het leren, taalachterstanden, hoogbegaafdheid en verstandelijke beperkingen. Noordewier vindt het belangrijk om gedragsproblematiek te voorkomen door het inzetten van KiVa en de scholing van leerkrachten op dit gebied. We werken met specialisten; leerkrachten die een voortrekkersrol vervullen ten aanzien van een kernvak, KiVa, techniek/ict, muziek, gym, cultuur, dyslexie. Bovenstaande werkwijze maakt dat we op school veel antwoorden zelf kunnen vinden cq toepassen cq voorkomen. Afgelopen jaar heeft een groep/ hebben leerlingen van het Bovenschools OndersteuningsTeam begeleiding gehad voor gedrag (weerbaarheid), dyslexie (onderzoek) en rekenen (remedial teacher). Externe hul was er voor enkele dyslexie-leerlingen. Interne ondersteuning Twee maal per jaar zijn er zogenoemde routinggesprekken tussen de IB-er en het BOT. De acties die daaruit voortkomen kunnen leiden tot extra (interne) ondersteuning. Externe ondersteuning De leerlingen die op het gebied van slechtziendheid (cluster 1) en taalachterstanden (cluster 2) in aanmerking komen, krijgen –passend bij de ontwikkeling- extra ondersteuning. Bij externe ondersteuning is altijd het BOT betrokken.

14 Zie Arrangementenboek Schoolbestuur L&E.


2.3 Kwaliteitszorg Handboek Kwaliteitszorg is de basis van waaruit we het onderwijsbeleid van onze school vormgeven. Binnen L&E PO werken we gezamenlijk aan kwalitatief goed onderwijs. Om die kwaliteit te waarborgen, hebben we sectorbreed een aantal afspraken gemaakt. Deze afspraken zijn vastgelegd in het Handboek Kwaliteit en vormt de uitwerking van onze visie op kwaliteitszorg15. De kern is dat we elkaar scherp houden op de dingen die we doen en dat we regelmatig stil staan bij wat we doen. De scholen afzonderlijk evalueren frequent de opbrengsten van het onderwijs in relatie tot het onderwijsleerproces. De uitkomsten van deze evaluaties worden geagendeerd in de voortgangsrapportages en –gesprekken met het bevoegd gezag. Evaluatie onderwijs en leren Het gaat dus niet alleen om het evalueren van de opbrengsten, die we behalen met de leerlingen, maar ook om andere zaken: leerstofinhouden, tijd, schoolklimaat, uitleg door leerkrachten, afstemming op de mogelijkheden van de leerlingen, in- en externe communicatie, contact met ouders en aansturing van de organisatie. Deze evaluaties worden volgens een vast stramien uitgevoerd en op vaste, vooraf geplande tijdstippen gehouden en er wordt gebruik gemaakt van objectieve evaluatie-instrumenten. De cyclus van kwaliteitszorg op Noordewier bestaat uit een drietal stappen: het bepalen van de doelen die de school nastreeft; het vaststellen in hoeverre deze doelen worden gerealiseerd; het uitvoeren van verbeteracties om de doelen alsnog te behalen. In de eerste stap worden de doelen bepaald die de school nastreeft die vanuit een heldere visie en missie zijn afgeleid (zie paragraaf 1.1; missie en visie). Voor de tweede stap van de cyclus, evalueert de school haar beleidsvoornemens. Nog geen gemeengoed is het dat de school jaarlijks onderzoekend reflecteert op haar schoolbeleid, door middel van een kwalitatief hoogwaardige, integrale zelfevaluatie (zie paragraaf 3.1; schoolklimaat/condities ). In een dergelijke zelfevaluatie gebruikt de school verschillende instrumenten16. De komende schoolplanperiode zal de school een drietal zelfevaluaties uitvoeren. De eerste twee zullen een zelfgekozen onderwerp nader uitdiepen, de derde bevat als centrale onderzoeksvraag: wat is de actuele stand van de kwaliteit van het onderwijs. De uitkomsten van die zelfevaluatie zijn in verband te brengen met de zelfevaluatie uit 2017, die deze vraag ook centraal had staan. De tweede stap van de zelfevaluatie sluit af met het formuleren van beleidsvoornemens. De derde stap in de cyclus van kwaliteitszorg werkt die beleidsvoornemens uit in concrete doelen en voorziet in interventies en strak uitgelijnde implementatiestappen om de gewenste kwaliteitsverbetering daadwerkelijk te realiseren. Evaluaties, de zogenoemde periodieke schoolbezoeken, moeten er voor zorgen dat de school op koers blijft en dat het verbeterproces op tempo blijft. Naast kwaliteitsverbetering is kwaliteitshandhaving van belang: borging. Noordewier onderscheidt passieve en actieve borging. Passieve borging is het vastleggen van afspraken, regels, planning, toetsafnames, werkwijzen etc. Deze zijn in het Vademecum inhoudelijk te vinden. Actieve borging is het systematisch controleren of de afspraken worden nageleefd. In de afspraken staat beschreven op welke wijze, met welke frequentie en wie de actieve borging uitvoert. Van alle

15 Zelfevaluatie, vliegwiel voor schoolontwikkeling en motor voor kwaliteitsbestendiging (september 2016) 16 Zie 1.4 interne sterkte- en zwakteanalyse


borgingsactiviteiten vindt op schoolniveau een terugkoppeling plaats, eventueel wordt meteen aangeven hoe een tekortkoming wordt hersteld. Ten slotte heeft een aantal onderdelen van het gemeenschappelijk pedagogisch didactisch handelen permanent onderhoud nodig. Je zou kunnen zeggen dat deze onderdelen nooit in een fase van borging komen, maar zich voortdurend in de implementatiefase bevinden. Didactisch handelen Een leerkracht moet de vakinhoud en -didactiek van meerdere vakken geïnternaliseerd hebben. Het uitvoeren van dit brede curriculum is complex, zeker ook omdat de inzichten vanuit de didactiek aan verandering onderhevig zijn. De instructievaardigheden van leerkrachten17 staan permanent onder de aandacht van de school. Het gaat daarbij om algemene instructievaardigheden, maar ook om kennis en vaardigheden die per vakgebied benodigd zijn. Dit vraagt van de school continue reflectie op de bestaande werkwijzen. Ze bepaalt steeds welke onderdelen van de instructie (hernieuwde) aandacht krijgen, welk vakgebied daarbij centraal staat en hoe er in de komende periode aan die onderdelen gewerkt wordt. Leerkrachten geven les aan leerlingen met uiteenlopende niveaus en achtergronden. Het is hun taak om het onderwijs zo goed mogelijk af te stemmen op de verschillende behoeften. Dit is niet gemakkelijk, zeker niet omdat de onderwijsbehoeften van de leerlingen per vakgebied verschillen. Leerkrachten hebben de kennis en vaardigheden nodig om te kunnen analyseren hoe kinderen leren, om te reflecteren op hun eigen handelen en te bepalen wat leerlingen van de leerkracht nodig hebben om hun doelen te gaan halen. Het verkrijgen en onderhouden van deze vaardigheden gaat niet vanzelf. Leerkrachten hebben hier de juiste ondersteuning bij nodig en mogelijkheden om te oefenen en te trainen. Verder is permanent onderhoud voor dit onderdeel noodzakelijk; dit is opgenomen in het jaarplan van de school. Schoolklimaat We streven naar een veilig schoolklimaat. Om kinderen te helpen bij het ontwikkelen van hun sociaal-emotionele vaardigheden maken we gebruik van de methode KiVa. Om de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen systematisch te kunnen volgen, maken wij gebruik van KiVa. Elk jaar nemen we twee maal een enquête af bij de leerlingen van groep 5 tot en met 8. In deze vragenlijst staat een veilig klimaat, pestgedrag en omgangsvormen centraal. Ook het personeel wordt eens in de twee jaar gevraagd naar hun welbevinden en veiligheidsbeleving. Indien uit deze onderzoeken blijkt dat we ons beleid moeten bijstellen, zullen we dit uiteraard doen. Evaluatie opbrengsten We gebruiken de volgende evaluatie-instrumenten ten aanzien van de opbrengsten: methode-gebonden toetsen, methode onafhankelijke toetsen en observaties. Voor de methode-onafhankelijke toetsen maken wij gebruik van de systematiek van het Cito leerlingvolgsysteem. Voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen gebruiken we KiVa. Daarnaast worden door de leerkrachten ook eigen (gerichte) observaties uitgevoerd. Elke school heeft een toetskalender waarop aangegeven staat wanneer welke toets wordt afgenomen. De toetsen worden geanalyseerd en verwerkt in het aanbod voor de komende periode. De toetsen worden volgens het toetsprotocol afgenomen, hierin zijn de eisen die in de handleiding staan en schooleigen afspraken verwerkt.

17 Indicator 4 en 5 uit de Kijkwijzer L&E


De uitkomsten van de toetsen worden besproken en geëvalueerd door leerkracht en intern begeleider. Dit wordt gedaan op individueel-, groeps-, en schoolniveau. De uitkomsten van de toetsen worden vergeleken met de geldende landelijke norm en de eigen norm. Hierbij zijn zowel de Cito-normen, referentieniveaus en (indien voorhanden) leerwinst voor ons belangrijke onderzoeksperspectieven. Daarnaast worden trendanalyses gemaakt om na te gaan op welke wijze de opbrengsten zich ontwikkelen. Dit is een belangrijke factor om eventuele verbeteractiviteiten in gang te zetten. Echter niet voordat er een integraal onderzoek(je) –een zelfevaluatie- aan vooraf is gegaan. De opbrengsten worden dan in samenhang gebracht met het aanbod, tijd, leerkrachthandelen, ondersteuning en de condities. Bewaking van de kwaliteit van de school door het bevoegd gezag De bewaking van de kwaliteit van de school door het bestuur loopt via de lijn schoolplan – jaarplan, de periodieke schoolbezoeken en op basis van uitkomsten van evaluaties (Q-gesprekken). De informatie voor het schoolplan wordt onder andere geleverd door de evaluatie van het vorige schoolplan en de zelfevaluatie. Het schoolplan wordt vertaald in jaarplannen. Elk jaar maakt de school een jaarplan waarin de doelen voor dat schooljaar worden opgenomen. De evaluatie van het jaarplan vindt in eerste instantie plaats met het team. De resultaten hiervan worden weergegeven in een rapportage, die besproken wordt in een periodiek schoolbezoek. In de gesprekken komen de volgende onderdelen aan de orde ten aanzien van onderwijs en kwaliteit: Jaarplan, waarin in ieder geval zijn opgenomen de gewenste resultaten en de voortgang; Leerlingaantallen en prognoses; Beoordeling inspectie in het kader van het toezichtarrangement; Resultaten op de tussentoetsen van het leerlingvolgsysteem; Resultaten Cito-eindtoets, referentieniveaus en leerwinst; Uitkomsten andere instrumenten (bijv. audit, oudertevredenheid, leerlingen); Uitkomsten van de kijkwijzer op schoolniveau Ten aanzien van de andere domeinen worden onderdelen besproken als realisatie begroting, verzuimpercentage personeel, scholing en de voortgang van de gesprekkencyclus. De gegevens van alle scholen worden sectorbreed opgenomen in het jaarverslag en bij bijzonderheden in het PO Journaal dat periodiek verschijnt voor de leden van het Algemeen Bestuur. De directeur-bestuurder rapporteert aan het Algemeen bestuur over de behaalde resultaten. 2.4 Sociale Veiligheid Een veilige omgeving voor scholieren en onderwijspersoneel houdt in dat er een prettige sfeer op school is. Incidenten zoals ongepast gedrag, intimidatie, pesten, diefstal en agressie worden voorkomen. Dat kan door op tijd te signaleren en hier gericht tegen op te treden. Aanpak pesten: wet Veiligheid op school De wet Veiligheid op school heeft als doel dat scholen zich inspannen om pesten tegen te gaan en dat scholen zorgen voor sociale veiligheid. In de wet staat dat scholen: Een sociaal veiligheidsbeleid moeten uitvoeren. Twee taken binnen het onderwijsteam moeten beleggen. Er moet een aanspreekpunt zijn waar

leerlingen en ouders pesten kunnen melden. Ook moet iemand het pestbeleid op school coördineren. Dit kan dezelfde persoon zijn, maar dat hoeft niet.

De beleving van veiligheid en het welzijn van hun leerlingen moeten volgen. De bedoeling hiervan is dat er altijd een actueel en representatief beeld is van de situatie op school.

Verantwoordelijkheden scholen De scholen van schoolbestuur Lauwers en Eems hebben in de notitie Sociale Veiligheid, Pedagogisch Klimaat, Burgerschap en Integratie en/of in hun schoolplan en schoolgids beschreven: de taken van de vertrouwenspersoon en hoe die persoon te vinden,


de pestpreventie, het programma sociaal-emotionele ontwikkeling, hoe incidenten worden geregistreerd en afgehandeld, de regeling schorsen, verwijderen, de time-out regeling, de meldcode en meldplicht (verbeterd per 1 januari 2019) de klachtenregeling, hoe de veiligheidsbeleving van de leerlingen wordt gemeten en hoe de school zich daarover te verantwoordt naar de inspectie. Verklaring Omtrent het Gedrag voor onderwijspersoneel Alle nieuwe medewerkers en vrijwilligers moeten een Verklaring omtrent het Gedrag overleggen. Hieruit blijkt of er belemmeringen zijn om in de nieuwe functie aan de slag te gaan. 2.5 Evenredige vertegenwoordiging vrouwen in de schoolleiding Schoolbestuur Lauwers en Eems, sector PO streeft naar een zo evenwichtig mogelijke samenstelling van het personeelsbestand en het management. In het onderwijs werken veel vrouwen, maar weinigen daarvan hebben een leidinggevende functie. Op peildatum 7 januari 2019 bestaat de leiding van de 17 scholen uit vijf mannelijke en twee vrouwelijke schooldirecteuren. Op meerdere scholen is in onze organisatie een schoolleider werkzaam. In totaal zijn dit momenteel één mannelijke en zeven vrouwelijke schoolleiders. Bij elkaar opgeteld is het percentage vrouwen in de schoolleiding daarmee 56%.


Hoofdstuk 3 Uitwerking beleidsvoornemens We hebben in het vorige hoofdstuk de sterktes, de zwaktes, de kansen en de bedreigingen beschreven. We hebben daarvoor informatie gebruikt van diverse gegevens en bronnen. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op wat de school de komende periode gaat doen om planmatig een kwaliteitsslag te bewerkstelligen. De beleidsvoornemens zijn voor wat het pedagogisch didactisch handelen betreft geformuleerd in termen van geoperationaliseerd leerkrachtgedrag, teneinde een koppeling te kunnen maken met personeelsbeleid. Elders is het meer beschrijvend. 3.1 Beleidsvoornemens 2019 - 2023 Pedagogisch-didactisch handelen: Een goed pedagogisch- didactisch handelen kenmerkt zich door kennis van de leerling, het leren en het beheersen en toepassen van vaardigheden. Het observatie-instrument L&E geeft richtlijnen voor het juiste handelen, een overzicht van de vaardigheden, alsmede tips voor verbetering. Noordewier richt zich de komende periode op: De leerkracht:

geeft expliciet blijk van hoge verwachtingen

betrekt alle leerlingen bij de les

stimuleert en geeft gelegenheid voor actieve betrokkenheid van de leerling

geeft feedback aan leerlingen

laat leerlingen reflecteren op oplossingsstrategieën en hun eigen aanpakgedrag

stimuleert reflectie door middel van interactieve instructie- en werkvormen

stimuleert het hanteren van controleactiviteiten

bevordert het toepassen van het geleerde

analyseert waarom leerlingen uitvallen en opvallen en reflecteert op eigen handelen

plant en registreert interventies naar aanleiding van analyse en reflectie

stemt instructie af op kennis over hoe leerlingen leren (en wat leerlingen weten)

biedt leerlingen keuzemogelijkheden

stelt zich coachend op en helpt op aanvraag

leert leerlingen hun leerproces en leerresultaat zelfstandig evalueren

leert leerlingen op doelmatige wijze samenwerken

geeft leerlingen feedback op getoonde zelfstandigheid en kwaliteit samenwerken Aanbod: Op Noordewier vinden we in groep 1,2 een rijke leeromgeving; een omgeving die uitnodigt tot ontdekken en leren en waar leerlingen zelfstadig aan de slag kunnen. Het is zichtbaar in de klas waar de leerlingen mee bezig zijn en er zijn allerlei hulpmiddelen die de doelen ondersteunen. In de hogere groepen is dit enigszins aanwezig, maar kan beter uitgewerkt worden. Van onze collega-school De Getijden kunnen we op dit gebied veel leren. Hier zullen we de komende periode gebruik van maken. Digitale geletterdheid; komend schooljaar beginnen we met Future en zetten we de lessen Media-wijsheid voort. Bij de diverse vakken gebruiken we de bijbehorende software, maar we kunnen nog niet spreken van een (volledig) beredeneerd aanbod. Wij gaan hiermee de komende schoolplanperiode aan de slag. Bovenstaande geldt ook voor techniek (en wetenschap). Er zijn wekelijkse technieklessen, we hebben uitgebreide techniekkasten, maar we moeten het aanbod beter beschrijven en een lijn aanbrengen.


We trachten de leerlingen meer verantwoordelijkheid geven door middel van weektaken, doelen stellen, reflecteren. Dit staat nog in de kinderschoenen en zal tot een aangescherpt aanbod moeten leiden en tot loslaten van de leerkracht. De scholing kindgesprekken (laatste twee cursusdagen in oktober en november) zal ons daarbij helpen. Voor de basisvakken zetten we ons in voor beter automatiseren en het verhogen van het tempo. Schoolklimaat/ condities: Wij willen het educatief partnerschap met de ouders verbeteren. De betrokkenheid van ouders is hoog, dit biedt kansen om ook het educatief partnerschap beter vorm te geven. Wij willen ook de samenwerking met Ichthus en Kids2B realiseren, zowel in het pedagogisch klimaat en de sociale veiligheid, als in een doorgaande lijn peuters-kleuters. Het is onze wens, ook gezien de krimp, om tot een samenwerkingsschool te komen. Wij denken dat een samenwerkingsschool ervoor zorgt dat er meer verbondenheid in het dorp en in de Marciaborg ontstaat en dat kwalitatief onderwijs in Baflo-Rasquert daarmee is gebaat. Opbrengsten: De opbrengsten zijn wisselend, met name op 2F-niveau. Een mogelijke oorzaak (nu nog een aanname, nog niet onderzocht) is dat het te maken heeft met:

- Onvoldoende tot matig vasthouden van het geleerde. - Onvoldoende tot matig kunnen toepassen van het geleerde in andere situaties cq

vraagstellingen. - Onvoldoende tot matige tempo bij het technisch lezen en het rekenen. - Onvoldoende tot matig kunnen vasthouden/onderhouden van het automatiseren, memoriseren. - Het beheersen van de didactische derde en vierde complexiteit.

We willen ons nader bekwamen in het analyseren op kindniveau; waarom valt de leerling uit en we willen onze kennis ten aanzien van de juiste interventies verhogen. 3.2 Fasering van de beleidsvoornemens 2019-2023 De in de vorige paragraaf genoemde beleidsvoornemens voeren wij in de komende vier jaar uit. Deze beleidsvoornemens zijn vervolgens, volgens de indeling van de vorige paragraaf, geclusterd in een aantal doelen. Bij elk van die doelen is voor het verkrijgen van een concretere voorstelling van hetgeen voor ogen staat, een aantal richtinggevende activiteiten beschreven. In onderstaande matrix staat in welk schooljaar met welk doel wordt gestart. Horizontaal is dus de tijdsfasering inzichtelijk gemaakt, verticaal wat er per schooljaar aan de orde komt. De doelen per schooljaar, per kolom, moeten jaarlijks uitgewerkt worden in een schooljaarplan (een uitwerking van de doelen in prestatie-indicatoren, tekens voorzien van bondige, strak uitgelijnde implementatiestappen met evaluatie- en borgingsvoorstellen. In deze schooljaarplannen zal de samenhang tussen de verschillende onderdelen (didactiek, aanbod, afstemming en condities) zichtbaar zijn.

Op basis van evaluaties kan blijken dat aanpassingen noodzakelijk zijn om de doelen te bereiken.


Doelstellingen en activiteiten 19-20

20-21

21-22

22-23

Ped

ago

gisc

h d

idac

tisc

h h

and

elen

Doel: deskundigheidsbevordering leerkrachtvaardigheden, 3e complexiteit: betrekt alle leerlingen bij de les, stimuleert en geeft gelegenheid voor actieve betrokkenheid, geeft feedback aan leerlingen laat leerlingen reflecteren op oplossingsstrategieën en hun eigen aanpakgedrag stimuleert reflectie door middel van interactieve instructie- en werkvormen stimuleert het hanteren van controleactiviteiten Acties: systematische observatie, reflectieve leergesprekken. ----------------------------------------------------------------------- Doel: deskundigheidsbevordering leerkrachtvaardigheden, 3e complexiteit: analyseert waarom leerlingen uitvallen en opvallen en reflecteert op eigen handelen plant en registreert interventies naar aanleiding van analyse en reflectie stemt instructie af op kennis over hoe leerlingen leren (en wat leerlingen weten) biedt leerlingen keuzemogelijkheden Acties: reflectieve leergesprekken. Begeleiding door deskundige. ------------------------------------------------------------------ Doel: deskundigheidsbevordering leerkrachtvaardigheden, 4e complexiteit: geeft expliciet blijk van hoge verwachtingen bevordert het toepassen van het geleerde Acties: systematische observatie, reflectieve leergesprekken. -------------------------------------------------------------------- Doel: deskundigheidsbevordering leerkrachtvaardigheden, 4e complexiteit: stelt zich coachend op en helpt op aanvraag leert leerlingen hun leerproces en leerresultaat zelfstandig evalueren leert leerlingen op doelmatige wijze samenwerken geeft leerlingen feedback op getoonde zelfstandigheid en kwaliteit samenwerken Acties: systematische observatie, reflectieve leergesprekken.

x x

x x

x x

x

Aanbod Doel: inrichten rijke leeromgeving. x x


Acties: definiëren indicatoren rijke leeromgeving. Bezoeken collega-school. Inrichtingsplan maken en uitvoeren. Werkwijze aanpassen. ------------------------------------------------------ Doel: Beschrijven leerlijn Techniek en wetenschap Acties: Verdiepen in de doelen en de tussendoelen, de doorgaande lijn. De notitie schrijven, delen en implementeren. -------------------------------------- Doel: leerlingen meer verantwoordelijkheid geven door middel van weektaken, doelen stellen, reflecteren. Acties: oefenen in het doelen stellen en het voeren van leergesprekken. Scholing volgen. De weektaak aanpassen.

x x

x x

Opbrengsten Doel: dieper analyseren op kindniveau. Acties: reflectieve leergesprekken. Begeleiding door deskundige. ------------------------------------------ Doel: na analyse de juiste interventies kiezen. Acties: reflectieve leergesprekken. Begeleiding door deskundige.

x x

x x

Schoolklimaat/condities Doel: het educatief partnerschap met ouders vormgeven Acties: definiëren indicatoren educatief partnerschap, uitvoeren beleid. --------------------------------------------- Doel: een doorgaande lijn peuters-kleuters realiseren. Acties: samen met de Ichthus en Kids2B vormgeven. -------------------------------------------------------- Doel: een goed pedagogisch klimaat en de sociale veiligheid in de Marciaborg realiseren. Acties: gesprek met de Icthus en Kids2B. Vervolgens implementeren. Begeleiding door externe deskundige. -------------------------------------------------------------- Doel: een samenwerkingsschool realiseren. Acties: gesprek met de Icthus. Vervolgens implementeren. Begeleiding door externe deskundige. ----------------------------------------------------- Doel: een kindcentrum realiseren. Acties: gesprek met de Icthus en Kids2B. Vervolgens implementeren. Begeleiding door externe deskundige.

X x

X x

x X x

x x

Hoofdstuk 4


Bijlagen 4.1 Vaststelling 4.2 Koersplan en doelstellingen Schoolbestuur Lauwers & Eems 4.3 Meerjarenplanning kwaliteitsmetingen


Bijlage 4.1 Vaststellingsdocument

Bijlage 4.2 Koersplan en doelstellingen Lauwers en Eems

Vaststelling team juni 2019

Instemming MR juni 2019

Vaststelling bestuur juli 2019

Handtekening directeur

Handtekening voorzitter

Handtekening directeur-bestuurder


Bijlage 4.3 Meerjarenplanning kwaliteitsmetingen Kwaliteitszorg begint met het in beeld brengen van de uitgangssituatie op het gebied van de kwaliteitszorg, de toetsing, het leerstofaanbod, de onderwijstijd, het onderwijsleerproces, het schoolklimaat, de zorg en de begeleiding en de opbrengsten. Hoe doen wij dat, in willekeurige volgorde:

Wat Frequentie

Zelfevaluatie, geheel 1x per vier jaar

Zelfevaluatie op onderdelen jaarlijks

Kengetallen leerlingen jaarlijks

SWOT 1x per vier jaar

Cito- leerlingvolgsysteem (LVS) 2x per jaar

Methodetoetsen Per methodetoets

Cito- eindtoets jaarlijks

Observatie in de klas, gesprekken met leerlingen Dagelijks

Periodiek schoolbezoek; directeur of schoolleider met de directeur-bestuurder

Drie keer per jaar

Inspectie Minimaal 1x per vier jaar

Tevredenheidsonderzoek ouders, leerlingen, personeel 1 x per twee jaar

Tevredenheidsonderzoek ouders, leerlingen, personeel (sociale veiligheid, Schoolvensters) of andere monitor sociale veiligheid

Jaarlijks

Oudergesprekken jaarlijks (2 of 3 keer per jaar)

Klassenbezoeken Jaarlijks

RIE-analyse jaarlijks

Functioneringsgesprekken personeel jaarlijks

Beoordelingsgesprekken 1x per drie jaar

Zien (observatie sociaal- emotionele ontwikkeling, individueel en op groepsniveau) of ander observatie-instrument sociaal-emotionele ontwikkeling

jaarlijks

Resultaten voortgezet onderwijs jaarlijks

Audit 1x per vier jaar

In sommige gevallen is het noodzakelijk om vaker één van bovenstaande instrumenten te gebruiken, bijvoorbeeld bij tegenvallende resultaten, een zwak pedagogisch klimaat, ontevredenheid van leerlingen, ouders of personeel. De gegevens worden verzameld, geordend aan de hand van de kwaliteitsindicatoren, geanalyseerd en gediagnosticeerd. Indien er onduidelijkheden zijn, verrichten we nader onderzoek of laten we dat doen.

Schoolplan · Het voeren van responsieve gesprekken met de leerling is een goed middel om...

Documents

Transcript of Schoolplan · Het voeren van responsieve gesprekken met de leerling is een goed middel om...