Sancta Oudercafé“depsychologievanhetkiezen”

21november2017

AchtergrondMimiterHaar

• A&OpsychologieUvA(1996)• Bedrijfsleven,HumanResources(1996- 2003)• NLPopleiding(2002,2003)• BureauLAOSCoaching,loopbaanbegeleiding (2003- 2011)• Trainingsystemischwerken(2015,2016)

BureauKeuzeLAB sinds2011(inHaarlem&A’dam)• Talentonderzoek,profiel- enstudiekeuzetrajecten• Motivatieprogramma’s• WorkshopsLOB• Trainingendidactischecoaching

TeamKeuzeLAB

http://www.cgmeetup.net/home/alike-short-film/

Vanuitverschillendeperspectieven

Inspiratieisjebreinblijvenprikkelen

“Ideas come from curiosityand curiosity leadsus downto newpaths”

Disneystrategie:3rollenvanvastepatronennaarnieuweinvalshoeken

DROMER REALIST

CRITICUS

ik

Allerollendoenmeeenmogenelkaarnietindewegzitten…

DromerAllesismogelijkCreativiteitFantasieVrijegeestVisueelBrainstormen>>Wat?Steljevoordat?

RealistDroomvertalennaarpraktijkHaalbaar?Actieplan?Stappenplan?AllesopeenrijtjezettenVerkennenMiddelen?Tijd?Plannen,organiseren>>Hoe gajeditdoen?

CriticusHetplantoetsen,verfijnenWatontbreekternog?Mogelijkerisico’s?RisicoanalyseWatkanonsnogtegenhouden?Wathebikeraan?Boeiendgenoeg?Watontbreekternog?Zitermeerin?>>Waarom?

Openvragen– meerinformatieverzamelen

• Openvragen nodigendeanderuit zoveelmogelijknatedenken(…dieverdergaandanalleen'ja'of'nee’).

• Openvragen beginnenmeteenWofH.(wie,wat,waar,wanneer,hoe,hoezo,hoeveel)

• MetdeHOE-vraagactiveerjeiemandseigenoplossendvermogenengaathetbreinalvanzelfaandeslag.

Hoe steljeeenopenvraag?

• Niettebreedi.p.v.hoewasdeinformatieavond?>>Jehooptemeertewetentekomenover…inwelkemateisdatgelukt?

• Hoekorterhoebeter• Oordeelvrij(neutraal)

i.p.v.datistochgeenrichtingvoorjou?>>Watspreektjehetmeesteaan?• Duidelijk

i.p.v.waaromhebjejouwprofielgekozen?>> Waaromhebjejouwprofielgekozen(anderetoon)?

• Richtjeopjegesprekspartneri.p.v.volgensmijbenjij...>>Watlijkenjou nouleukevakken?

• Actiefgeformuleerdi.p.v.wordendeprofielenopschoolgoeduitgelegd?>>Waarhebjegoedeinfogevondenenhoegajenuverder?

Inzoomenopeenconcretesituatie– betekenisgeven>van“klein”naareen“groot”verhaal(rodedraad)

Voorbeeld1:‘ikbennaardeopendaggeweestenikweetnuwatikwil’.

Voorbeeld2:‘ikhebtijdensmijnstagemetkleutersgewerktenzewarenheeltevredenomdatikgoedensnelwerkte’.

Alsjekindnietantwoordt,steltjeeennog‘kleinere’vraag,nogconcreterennogdichterbij.

Complimenterenendoorvragen

Vraagbijvoorbeeld1:‘Goeddatjenaardeopendaggeweestbent!Vertelereenswatmeerover?’

Vraagbijvoorbeeld2:‘Watgoeddatzetevredenwaren!Enjezegt,jehebtmetkleutersgewerkt.Watdeedjemetdekleuters?’

Creatieveloopbaanvragen

Creatievevragenzijnvragendieverrassen,ongebruikelijkzijnenaanhetdenkenzetten.

• Metwiezoujeeendagwillenruilen?• Watisjedroombaan?• Wiewarenvoorjouvroegergrotevoorbeeldenofrolmodellen?• WatzijnjefavorietewebsitesofNetflix-series?Watvindjehier

leukaan?• Watisjelievelingsboekoffilm?Kunjekorthetverhaalvertellen

dathierincentraalstaat?• Watisjelijfspreuk?• Watzijnjevroegstejeugdherinneringen?

Wiewistalopz’n14de wat“ie”wilde

worden?

“Beroepskeuzeverlooptongeveervolgensdezelfdepatronenalseen

relatiekeuze.Jeweetvantevorennietprecieswatjewilt,maarjeleertvangoedeervaringen.Jegroeitnaar

bepaaldekeuzestoe”.

Keuzemomenten– processenophoofdlijn

Wiebenik,watkanik,watwilik?

Profielkeuze

Studiekeuze

Beroep

FasenineenkeuzeprocesWeloverwogenkeuze=zelfonderzoek+oriëntatie+actie

1)Verkenjezelf >indialoogOntdekkenoverjezelfmetdeloopbaanvragen“Wiebenje?Watkunje?Watwilje?”

2)Verkennenenervarenvanjemogelijkheden>structurerenInformatieverzamelen,onderzoekenstudierichtingen.

3)Kominactie(m.b.v.stappenplan)>explorerenOmjezelfenjemogelijkhedenteverkennenzul jeactiemoetenondernemenwantdankomjeverderinjestudiekeuzeproces.

Nr.1voorjongereniservaringenopdoenOnzerol>betekenisgeven(verbandenleggen,aanvullen,nabespreken)

• Oriëntatiedagen(opendagen,proefstuderen,meeloopdagen)

• Speeddaten

• 720gradenfeedback

• Jobinterviews

• Netwerkcontacten

• 1ste en2de jaarsstudenten(ambassadeurs)

Internet:handigesites

• Profielkeuze.qompas.nl

• Studiekeuze123.nl

• Kiesjestudie.nl

• Keuzegids.org

• Schoolweb.nl

• Studieinfo.nl

• Carrieretijger.nl

• HBOstart.nl

• Universiteitstart.nl

Kiezeniseenkunst– 7keuzestijlen

Bron:PaulBeekers

“eigenlijkishethelemaalnietlastig,eenprofielkiezen….”

NT >“alsjeietsvoordewereldwiltbetekenen”

NG >“alsjeietsvoordemensenwiltbetekenen”

EM >“alsjerijkwiltworden”

CM >“alsjenietsvoordewereldwiltbetekenenennietrijkwiltworden”

Ik@NRC

Hetpuberbreinisnogvolopinontwikkeling

13tot14jaar:

• Impulsiefhandeleninhethierennu• Consequentieskomenalsverrassing• Smallefocus

14tot16jaar:

• Experimentelefase:ontwikkeleneigenidentiteit/ik• Veelrisico’snemen,stemmingswisselingen

16tot22jaar:

• Steedszelfbewuster,meerzelfreflectie• Krijgenmeereeneigenidentiteit• Vooruitkunnenkijken,meerverantwoordelijkheidnaarzichzelf/anderen

Irreëelkiezen

• Vakkenafstotendiejenietliggen>>negatiefwegstreeplijstjeHetzgn.‘prullenbakmodel’:“Ditwilikniet,datóóknietennee,diekantuitalhelemaalniet.Nouja,danmaardezeopleiding.”

• Kiezenwatjevriendenkiezen

• Kiezenvanwegeeenleraar

• Kiezenomdatjeoudershetwillen

• Kiezenvanwegeeenbeeld/image(CSI/Suits)

Reëelkiezen>>lerenkiezenervaringenonderzoeken>>denkproces

Tijd(hetisnietffeeninternettestjeinvullenofeengesprekjevan10min)

Hetisverderkijken,alshetwareachterdevakkenkijken

Metvragenals“wiebenik”,“watpastbijmij”,“watkanikermee”,“watwilik”?

Deperfectekeuze…

“… hetmeestverlammendeis:alsikniethetjuistekies,datwatpreciesbijmijenbijmijnlevenpast,dankrijgiklaterspijt”..

“Denkfoutisdatwegelovendatermaaréénwegisdieleidtnaardegoedekeuzenaargeluk.Daarmeedoenweonszelfendewereldtekort.Hetlevenisnamelijkveelmysterieuzer”.

“Erisdrukomallesuitjeleventehalenwaterinzitenalsdatnietluktdoejeietsfout…Datmaaktelkekeuzehachelijk.”

Verklaring verkeerde studiekeuze: als je jezelf niet kent weet je ook niet welke kant je op moet

• Slechteaansluitingtalenteneninteresses69%• Pastenietbijtoekomstbeeld65%• Gebrekaanaantrekkelijkeberoepsperspectieven58%• Geengoedeoriëntatie42%• Informatienietreëel(36%)• Maniervanlesgevenpastniet(30%)• Onvoldoendeinformatie(19%)

Bron:HvA

EvelineCrone(HoogleraarNeurocognitieveOntwikkelingspsychologie)

“Jongerenmoeteneenbeterzelfbeeldhebbenomgoedtekunnenkiezen”.

Dus1. Indialoog

2. Structureren“doordebomenhetbosweerzien”

3. Explorereneropuit,horizonverbreden

Wijwillenhetbesteuitdejongerehalen,waardoordieuiteindelijkzelf eenkeuzekanmaken

• Laatjongerenzoveelmogelijkpratenoverhundromen

• Luister,stelopenvragenmaarlaatjongerenzelfhetantwoordontdekken

• Moedigaanomtijdens‘toriëntatieproceszoveelmogelijktepratenmetmensenmeteenbepaaldprofiel(ofrichtingofberoep)die ervaringenwillendelen

• Helpverbanden leggentussensuccessenenteleurstellingenopallegebieden;zowelopschool(vakken,stages,LOBactiviteiten)alsopbuitenschoolseactiviteiten(sport,hobby,bijbaantjesetc.).

Watjenunietkiest

kunjealtijdlaternogworden!

Bron:Loesje

MimiterHaarwww.KeuzeLAB.nl