1

Samenwerken leren

Aonne KerkstraVD1, 9 okt. 2012

Opdracht 1

Wat betekent Samenwerkend leren voor leerlingen?

D (denken, individueel)D (delen, samen)U (uitwisselen in de groep)

2

Wat betekent Samenwerkend leren voor leerlingen?

• Actief leren in samenwerking met andere ll’n.• Meer inzicht krijgen in eigen denken (leerstof

beklijft).• Verantwoordelijkheid nemen voor hun

leerproces.• Leren omgaan met anderen (samen plannen).• Een grotere variatie in een schooldag.

3

Opdracht 2

Wat betekent Samenwerkend leren voor docenten?

D (denken, individueel)D (delen, samen)U (uitwisselen in de groep)

4

Wat betekent Samenwerkend leren voor docenten?

• Kan gericht hulp bieden.• Krijgt meer zicht op het leren en denken van

ll’n.• Heeft meer tijd en gelegenheid voor

begeleiding.• Heeft de mogelijkheid het leren steeds meer

aan de ll’n over te laten.• Krijgt een minder centrale positie zonder verlies

van eindverantwoordelijkheid.

5

Opdracht 3

Waarom Samenwerkend leren?Groepsdiscussie.

6

Waarom Samenwerkend leren?1. Leerlingen worden zelfstandiger en actiever.2. Het doet recht aan verschillen tussen

leerlingen.3. De maatschappij vraagt om zelfstandige

mensen die vaardig zijn samenwerken en communiceren.

4. Het motiveert leerlingen.5. Helpt docenten om leerlingen daadwerkelijk te

laten leren.6. Het kan stimulerend werken op ontwikkelingen

in school.7. Onderzoek toont aan dat het effectief is. 7

Hoe leren mensen?

8

Effectief leren

• Kennen Leren gericht op onthouden

• Begrijpen Leren gericht op met eigen woorden samenhang weergeven tussen de concepten

• Integreren Leren gericht op inpassen van nieuw verworven kennis in bestaande kennis

• Creatief toepassen Leren gericht op creatief en wendbaar gebruik.

9

Activerende Didactiek&

Samenwerkend Leren

10

AD …is didactiek die er voor zorgt dat leerlingen actief bij het leren betrokken zijn en blijven.

SL … is een vorm van actief en construerend leren.

(Ook wel teamleren of coöperatief leren)

Basisprincipes van ADSL

1. Samenwerkend leren2. Teams3. Klassenmanagement4. Groepsprocessen5. Sociale vaardigheden6. Werkvormen

11

1 Samenwerkend leren (3.5 handboek)

• Positieve wederzijdse afhankelijkheidLl’n hebben elkaar nodig voor de opdracht, samenwerken is meerwaarde voor resultaat.

• Individuele verantwoordelijkheidElke ll’n is aanspreekbaar en verantwoordelijk voor zijn aandeel in de samenwerking.

• Directe interactieLl’n hebben regelmatig direct contact met elkaar en/of overleg met de docent.

• Aandacht voor sociale vaardighedenIn samenwerkingsproces aandacht voor het proces om prettig en efficiënt samen te werken.

• Aandacht voor groepsprocesDocent en ll’n hebben oog voor de dynamiek van de groep.

12

1. Samenwerkend leren, een voorbeeldMaak een ‘slang’

13

Antwoord Eigen vraag: ……..

• weerstand, stroom, spanning, serie, parallel, enz• fase, moleculen, vanderwaals, enz• kracht, versnelling, snelheid, versnelling, verplaatsing,

enz

In de klas toepassen?

2 Teams

• Wat is het verschil tussen “bij elkaar zitten” en “samenwerkend leren”?

• Groepsgrootte?• Groepssamenstelling?• Hoe stel je een groep samen?

14

2 Teams, een voorbeeld

• Voorzitter, zorgt voor rust en tempo, communiceert met docent.

• Schrijver, noteert antwoorden in groepsboekje. Zorgt er voor dat de verbeteringen worden overgenomen.

• Loper, zorgt voor practicum benodigdheden.• Uitvoerder, voert de proeven uit, alleen of

samen.

Iedere week van taak wisselen.15

3 Klassenmanagement

De docent moet zich afvragen:• Is duidelijk wat de leerlingen moeten doen?• Hoe moeten ze dit doen? (met wie, met welke

hulp?).• Hoe lang krijgen ze de tijd? • Welk eindresultaat er moet komen? • Hoe wordt dit verwerkt?

16

4 Groepsprocessen

• Veiligheid, groepsafspraken, sfeer…• Groepen indelen.• Individueel invloed uitoefenen op het

groepsproces.• Samenwerking en teambuilding• Reflecteren over taakverdeling, opdracht,…

(individueel, groep)• Feedback geven op het groepsproces en het

groepsproduct.

17

6 Werkvormen (3.5 handboek)

18

1. Check in duo’s : snel en efficiënt gesloten antwoorden, korte opdrachten controleren kennen en begrijpen

2. Genummerde hoofden : voor opdrachten waarbij er meerdere antwoorden mogelijk zijn kennen en begrijpen

3. Denken- Delen- Uitwisselen : voor opdrachten waarbij er meerdere antwoorden/ ideeën mogelijk zijn begrijpen, integreren, meningen en ervaringen

4. Driestappeninterview : voor opdrachten die het ontwikkelen en verhelderen van begrip van teksten, personen of concepten begrijpen en integreren

5. Expertmethode : voor complexe opdrachten, waarbij de opdracht gelijkwaardig verdeeld kan worden, waarbij één centrale vraag beantwoord moet worden integreren en creatief toepassen

5. ExpertmethodeDe structuur verloopt als volgt:1. Verdeling van de taak in deeltaken: de docent verdeelt het materiaal (de leerstof)

in twee tot vijf gelijkwaardige en logische deeltaken, bijvoorbeeld twee tot vijf paragrafen van een hoofdstuk. In principe kunnen leerlingen de taak ook zelf verdelen in deeltaken.

2. Indeling in groepen: de docent deelt de leerlingen in groepen van twee tot vijf in, afhankelijk van het aantal deeltaken.

3. Experts: één leerling bestudeert de toegewezen deeltaak met de opdracht die straks aan de andere leerlingen in de eigen groep te presenteren. Daarmee wordt deze leerling de expert voor de andere leerlingen. Het is in deze fase mogelijk om leerlingen uit de verschillende groepen, die verantwoordelijk zijn voor dezelfde deeltaak, zich daarop gezamenlijk te laten voorbereiden. De leerlingen verlaten dan tijdelijk hun eigen groep om met betreffende leerlingen uit andere groepen hun deeltaak door te spreken. Daarna presenteert elke leerling het bestudeerde materiaal aan de andere groepsleden.

4. Rapportage/onderwijzen: de leerlingen die verantwoordelijk voor hun deeltaak zijn rapporteren (onderwijzen) aan de andere leerlingen van de eigen groep. Dat gaat leerling bij leerling, deeltaak bij deeltaak.

5. Individuele aanspreekbaarheid op de gehele taak: omdat alle leerlingen in de groep weten dat ze aangesproken kunnen worden op de gehele taak zullen de leerlingen elkaar vragen moeten stellen, moeten discussiëren en onduidelijkheden uitspreken, om ervoor te zorgen dat iedereen op de hoogte is van alle aspecten van de gehele taak. De docent kan dat eventueel ondersteunen door richtvragen te maken.19

Expertmethode binnen de groep

Onderwerp: “Koeling”• A: tekst uit het boek met opgaven.• B: schematische weergave koelkast.• C: beschrijving van een werkende koelkast.• D: geschiedenis van het koelen opzoeken.

Rapportage aan elkaar.(Presentatie aan de klas.)

20

Expertmethode binnen de klas

Opdracht Zuivering melkzuur• Maak een groepje van 3 of 4 personen en kies een route

die je nader gaat bestuderen.• In deze opdracht zijn jullie samen een chemisch

adviesbureau dat moet adviseren over een te kiezen scheidingsroute voor een nieuw te bouwen melkzuurfabriek. Maak de vragen bij de route en bereid daarna een presentatie voor van maximaal 5 minuten waarin je de directie (de rest van de klas) uitlegt hoe de door jullie gekozen scheidingsroute werkt. De antwoorden van de vragen bij de route moeten in je presentatie voorkomen.

• Het laatste gedeelte van de les worden de voor- en nadelen van de verschillende routes besproken.

21

22