Het verhaal van Vilans

Samen zorgen dat

zorg beter werkt

2

Vilans is de landelijke kennisorganisatie

voor de langdurende zorg. Samen met het

veld en andere partijen streven we naar

het aanbieden van de juiste kennis, op de

juiste plek, persoonlijk en op maat.

Het doel? Zinvolle en betaalbare zorg

van goede kwaliteit, waardoor mensen

met een langdurende zorgvraag zoveel

mogelijk het leven kunnen leiden dat zij

wensen.

3

de rode draad

Samen zorgen datzorg beter werkt

4

Karlijn Kwint

Senior adviseur kennispleinen Vilans

Samen met kennis- en beleidspartners

ontwikkelen we vernieuwende en

praktijkgerichte kennis. Dit doen we in

verbinding met het veld. We kunnen zo

kennis verrijken door praktijkervaringen en

aandacht hebben voor de factoren om kennis

goed toepasbaar te maken. Denk hierbij

bijvoorbeeld aan de benodigde houding en

vaardigheden van zorgprofessionals.

Voor wie?

Als landelijke kennisorganisatie worden we

meestal gesubsidieerd door de overheid,

maar soms werken we ook in opdracht van

zorgaanbieders, -verzekeraars, gemeenten

en andere organisaties. De kennis delen we

echter veel breder. Namelijk: met iedereen

in de langdurende zorg die ermee wil

werken. In deze kennis staan de behoeftes

van mensen met een langdurende zorgvraag

centraal. Bij alles wat we doen, vormen zij

altijd het uitgangspunt.

‘Van betekenis zijn’ is een kernwaarde van Vilans. We willen het verschil maken met kennis. Zodat mensen met een langdurende zorgvraag een leven kunnen leiden dat de moeite waard is. En zij optimaal tot hun recht komen in een samenleving waar zij onlosmakelijk onderdeel van zijn.

“Zorgprofessionals altijd up-to-date kennis over hun vak bieden. Waar en wanneer ze die maar nodig hebben. Door dat te borgen, wordt kennis daadwerkelijk toepasbaar in de praktijk. En dat biedt meerwaarde.”

5

‘Tot drie jaar geleden kreeg ik ook begeleiding. Ik las ooit mijn ondersteuningsplan en schrok ervan

dat een leerdoel was om mijn veters te strikken. In die periode had ik al samen met mijn man een

eigen huis. Die begeleider dacht heel erg vanuit wat ze allemaal moest opschrijven vanuit haar

zorgorganisatie. Ik heb toen twee begeleiders ingehuurd die ik betaalde van mijn persoonsgebonden

budget. Ze gaven mij de ruimte om over mijn eigen leven te beslissen. Zij hielpen mij met vragen. Hoe

moest mijn leven er bijvoorbeeld uitzien? Het waren gelijkwaardige gesprekken. Ze stimuleerden

me om dingen zelf te doen. Ik voelde me gesterkt om mijn grenzen te verleggen. Ze ontmoetten me

als mens in plaats van als cliënt.’

“Ik ken het belang van goede zorg en ondersteuning als geen ander.“

Mireille de Beer

Ervaringsdeskundige bij Vilans

Gehoord en gezien worden

6

‘Dit verhaal van Mireille houdt me scherp. Het laat de menselijke valkuil zien die we allemaal

hebben. Vanuit onzekerheid kunnen we ons te veel aan kennis vastklampen, waardoor we er te

rigide mee om gaan. We zijn dan minder ontvankelijk voor wat het moment van ons vraagt. In de

zorg is dan het risico dat mensen met een langdurende zorgvraag zich niet echt gehoord voelen.

Kennis goed toepassen vraagt om zorgprofessionals die ook kunnen vertrouwen op eigen kunde.

Het vraagt om een veilige werkcultuur waarin zorgprofessionals kunnen reflecteren en met elkaar

over dilemma’s van gedachten kunnen wisselen. Daarom richten we ons als Vilans niet alleen

op inhoudelijke kennis, maar ook op het proces en de randvoorwaarden om kennis echt een

meerwaarde te laten zijn.’

“Kennis goed toepassen vraagt om zorgprofessionals die ook kunnen vertrouwen op eigen kunde.”

Annelies Versteegden

Raad van bestuur Vilans

Onze visie op kennis? Goede kennis is altijd in beweging. Een zorgprofessional werkt ermee, verzamelt er informatie over, plaatst het in de context van de situatie, evalueert het, maakt het zich eigen, maar kan het ook weer loslaten op momenten dat het niet bijdraagt aan het oorspronkelijke doel. Onze hele visie op kennis weten? Bekijk onze Strategische Koers op Vilans.nl.

7

Vilans streeft naar het aanbieden van de

juiste kennis op de juiste plek, persoonlijk

en op maat. We werken hiervoor vanuit

een kennisinfrastructuur en onderhouden

deze. Een kennisinfrastructuur is een

samenwerkingsverband (online en offline)

voor continue interactie tussen onderzoek,

praktijk, onderwijs en beleid zodat kennis

blijvend wordt ontwikkeld. Dit is heel

belangrijk, want wat goede kennis is, wordt

niet bepaald door één partij, maar bepaal je in

samenwerking met iedereen die betrokken is

bij de langdurende zorg. Een ander voordeel

is dat nieuwe kennis en goede voorbeelden

zo sneller en voor meer mensen beschikbaar

komen. Het voorkomt bijvoorbeeld dat

zorgorganisaties opnieuw het wiel moeten

uitvinden.

Vilans maakt in deze infrastructuur kennis

inzichtelijk, deelbaar en toepasbaar. Met

aandacht voor de inhoud en het proces van

‘kennis toepassen’. We maken daarbij soms

gebruik van onderzoek van anderen, maar

wanneer kennis ontbreekt, onderzoeken we

zelf, of besteden we het uit als een andere

partij het beter kan. We combineren kennis

uit onderzoek met die uit trajecten waarbij

we zorgorganisaties ondersteuning op maat

bieden. Het voordeel? Kennis en ervaring die

we op de ene plek opdoen, kunnen we weer op

de andere gebruiken.

Samen zorgen dat kennis beter werkt

“De kunst van kennis is dat er iets mee gedaan wordt.”

Wouter van Soest

Directeur ActiZ

8

‘Verbindend werken’ is een kernwaarde van Vilans. Door interesse en vertrouwen in anderen te hebben, diverse perspectieven en ervaringen samen te brengen en ieders kracht en expertise te benutten. Vilans verbindt:

• Mensen uit verschillende lagen van een

organisatie.

• Mensen met een verschillende

professionele of informele achtergrond.

• Zorgorganisaties onderling.

• Zorgorganisaties met kennis- en

beleidsorganisaties.

• Organisaties uit verschillende

domeinen.

• Lokale en landelijke partijen.

• Nationale en internationale spelers.

‘Vilans is heel goed in mensen bij elkaar brengen. De kunst van kennis is dat er ook iets mee

gedaan wordt. Dat het als meerwaarde wordt erkend. Vilans helpt organisaties bij het praktisch

toepassen van kennis en bij het blijven ontwikkelen en leren, zodat de zorg nog verder verbetert.’

9

“Handig om te zien hoe anderen werken.”

Dennis Mulder

Persoonlijk begeleider

Amerpoort

Kennis delen

10

Samen leren en ontwikkelen

Vilans faciliteert het proces van samen leren en

ontwikkelen. Dit doen we door het vormen van

community’s waarbij zowel kennis online als

in fysieke bijeenkomsten wordt gedeeld. Online

versterkt offline en omgekeerd. Vilans vervult

daarbij bijvoorbeeld de rol van coördinator van

het Kennisplein Gehandicaptensector en het

Kennisplein Zorg voor Beter waarbij we met

andere partijen samenwerken.

Met de Innovatie-Impuls van het

programma Volwaardig leven gaat Vilans

samen met partners de digitale transitie

in de gehandicaptenzorg versnellen.

Door goede initiatieven op het gebied

van technologische innovatie binnen

de gehandicaptenzorg te koppelen en

van elkaars voorbeelden te leren. In dit

programma van VWS vervult Vilans de

coördinerende en uitvoerende rol.

‘Ik kom regelmatig op het Kennisplein Gehandicaptensector. Ik werk voor een complexe doelgroep:

mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag. Ik kom iedere dag wel in een onverwachte situatie. Dan

is het handig om te zien hoe anderen dat doen.’

Voorbeelden uit de praktijk

‘Ontwikkeling stimuleren’ is een kernwaarde van Vilans. Samen met anderen willen we blijven leren en verbeteren, denken in mogelijkheden en leren van fouten.’

11

Met een brochure beschrijven wij als

organisatie natuurlijk vooral wat we doen

en waar we goed in zijn. Maar dat is nooit de

hele realiteit. Want er zijn ook dingen waarbij

we achteraf denken: ja, volgende keer

moeten we dat toch echt beter doen.

Bovendien: zorg gaat niet over alleen maar

mooie begrippen. Zorgprofessionals hebben

bijvoorbeeld dagen dat ze nauwelijks

toekomen aan überhaupt nadenken over

persoonsgericht werken. De werkdruk

is vaak al zo hoog. Zorgbestuurders en

beleidsmedewerkers zijn soms wars van

alle eisen waaraan voldaan moet worden.

En in de samenwerking tussen organisaties

bestaat soms ook frictie door verschillende

culturen en belangen. We realiseren

ons heel goed dat we zorg niet kunnen

verbeteren, als we niet ook openstaan voor

alles wat daarbij hoort. We hebben vaak met

‘taaie’ vraagstukken te maken!

“Niet altijd het moment voor mooie plannetjes en workshops.”

Henry Mostert

Expert Vilans

Even iets anders...

12

En nu weer verder met ons verhaal. Want we willen u nog vertellen hoe we de zorg samen

met u willen vernieuwen.

Help ons ‘kwaliteit van zorg’ realistisch te houden

We willen er samen met u voor waken dat ‘goede zorg’ geen inhoudsloos begrip wordt

dat van alle echtheid is ontdaan. Daarom willen we juist weten of we iets anders of beter

kunnen doen. We komen daarover graag met u in gesprek. Stuur bijvoorbeeld een mail

naar info@vilans.nl, met in de onderwerpregel ‘Vilans dit kan beter’. Of neem contact op

met iemand die u bij Vilans kent om met de juiste persoon in gesprek te komen.

‘Ik kom het regelmatig tegen: zorgmedewerkers die zich ziekmelden en ZZP’ers die dan toch

ineens niet komen opdraven. Dan is een teamleider vooral bezig met voldoende handen aan

het bed. Dat is dan niet het moment om aan te komen met je mooie plannetjes, workshops, of

wat dan ook. Nee, je moet de vaardigheid hebben om steeds te zoeken en aan te sluiten bij wat

er op dat moment nodig en mogelijk is. Om naast die zorgmedewerker te blijven staan, die te

waarderen en te zorgen dat die zich gehoord en gezien voelt. Alleen zo kom je van probleem tot

motivatie en verbetering.’

13

De zorg heeft te maken met een aantal

ontwikkelingen en uitdagingen waar we

op inspelen. De samenleving bestaat uit

steeds meer ouderen die langer zelfstandig

thuis blijven wonen. Steeds vaker hebben

mensen met een langdurende zorgvraag

complexere problemen die vragen om een

multidisciplinaire en domeinoverstijgende

aanpak. De zorgkosten stijgen en de vraag

naar zorg wordt groter, terwijl er een tekort is

aan zorgpersoneel dat verder gaat toenemen.

Om de kwaliteit van zorg te kunnen blijven

garanderen en te verbeteren, is vernieuwing

hard nodig. En kennis is daarvoor de

benodigde innovatiemotor.

Dit doet Vilans met aandacht voor:

• persoonsgericht werken

• kwaliteit en doelmatigheid

• digitale transformatie

Waar ligt onze focus?

“Belangrijk om zorg en sociale leefwereld met elkaar te verbinden”

Janny Bakker-Klein,

raad van bestuur Movisie

14

‘Wij richten ons op de leefwereld van mensen die thuis wonen, waarin sociale relaties, werk of

dagbesteding, bestaanszekerheid, veiligheid en zingeving belangrijk zijn. Zorg is vanuit hun

perspectief vaak maar een klein onderdeel. Wanneer mensen zelf de regie over hun leven kunnen

houden, een prettige woonomgeving hebben en passende ondersteuning ervaren, beschikken ze

over meer veerkracht en hoeven zij minder te compenseren in de zorg. We werken daarom als

Movisie met Vilans samen, om de mens als geheel te zien en de kennis over de sociale leefwereld

en de zorg met elkaar te verbinden.’

15

“Vilans heeft ons gefaciliteerd, gespiegeld en de ruimte gegeven om persoonsgerichte zorg echt eigen te maken.”

Karin Veltstra

Raad van bestuur,

Vivantes Zorggroep

Persoonsgericht werken

De hele mens is steeds het uitgangspunt,

niet de organisatie, ziekte of aandoening.

Zo ontstaat zinvolle zorg. Niet alleen

voor de persoon die het nodig heeft,

maar ook voor de zorgprofessional die

hem ondersteunt waardoor de zorg

aantrekkelijker wordt om in te werken.

Vilans ondersteunt persoonsgericht werken

over de domeingrenzen heen, faciliteert

nieuwe netwerken rond de persoon met de

langdurende zorgvraag en draagt bij aan

verbetering van diens positie.

16

1. Op basis van onderzoek innoveert

Vilans samen met andere partners. Een

uitkomst daarvan is de Oefendokter: een

online training voor ouderen waarmee

ze een gesprek met de arts kunnen

voorbereiden. ‘Samen Beslissen’ is

hierbij uitgangspunt. De patiënt beslist

samen met de arts welke behandeling

het beste bij hem past. Dit doordat de

arts alle mogelijkheden benoemt en de

medische voor- en nadelen samen met

de patiënt afweegt.

2. Met het programma ‘Beter af met minder?

Bewust gebruik psychofarmaca’ helpen

wij zorgorganisaties oneigenlijk gebruik

van psychofarmaca af te bouwen. Zodat

de kwaliteit van leven van mensen met

dementie of en verstandelijke beperking

wordt vergroot.

‘De begeleiding van Vilans was er bij ons op gericht om persoonsgerichte zorg handen en voeten

te geven. Bij ons is er sindsdien veel veranderd. Zo zorgen we er bijvoorbeeld voor dat we ouderen

al thuis bezoeken, voordat ze bewoner bij ons worden, om hen nog beter te leren kennen. Vilans

heeft ons gefaciliteerd, gespiegeld en de ruimte gegeven om persoonsgerichte zorg echt eigen

te maken. Ook bleven de medewerkers van Vilans vasthoudend toen het allemaal even tegenzat.’

Voorbeelden uit de praktijk

1 2

17

Eefje van Keeken

Zorgmedewerker en

trainer in de

ouderenzorg

“Als ik denk aan Vilans, denk ik aan betrouwbaar en valide.”

Vilans ondersteunt zorgaanbieders bij

het voldoen aan wet- en regelgeving

en kwaliteitskaders en –standaarden.

Daarnaast heeft Vilans ook aandacht voor

andere factoren die van invloed zijn op

kwaliteit van zorg en doelmatigheid. Denk

hierbij bijvoorbeeld aan het terugdringen

van registratielasten of onderzoek naar hoe

de zorg beter georganiseerd kan worden.

Kwaliteit van zorg en doelmatigheid

18

‘Ik gebruik Vilans KICK-protocollen voor mijn werk omdat ik weet dat ze valide en betrouwbaar zijn.

Ik zie Vilans als een onafhankelijke organisatie die oog heeft voor verbeterpunten en aansluit bij

wat er leeft in het zorgveld. De meeste zorgprofessionals kennen Vilans van de KICK-protocollen,

terwijl Vilans nog zoveel meer doet. Hier zou Vilans wat mij betreft zichtbaarder in mogen worden.’

1. Administratieve lasten zorgen voor

frustraties bij zorgmedewerkers, omdat

die ten koste gaan van de tijd voor zorg aan

bewoners en cliënten. In het programma

‘(Ont)regel de langdurige zorg’ werken

we daarom samen met het ministerie

van VWS en sociale partners aan minder

regeldruk en meer tijd voor zorg.

2. Met het ondersteuningsprogramma

‘Waardigheid en trots op locatie’ krijgen

deelnemende verpleeghuizen inzicht

in de mate waarin zij voldoen aan de

acht thema’s van het Kwaliteitskader

Verpleeghuiszorg. Afhankelijk van

ontwikkelpunten biedt Vilans hen

ondersteuning op maat.

3. De Vilans KICK-protocollen dragen bij aan

het goed en kundig uitvoeren van maar

liefst 500 voorbehouden, risicovolle en

overige handelingen door te zorgen voor

eenheid van taal. Ruim 500 middelgrote

en grote zorgorganisaties, en meer dan

1000 kleine zorgorganisaties en ZZP-

ers, hebben toegang tot de Vilans KICK-

protocollen. De hoogte van het jaarlijkse

abonnementsgeld is afgestemd op de

organisatiegrootte.

Voorbeelden uit de praktijk

1 3

2

19

“Inzetten van technologie die zorgt voor interactie en verbinding.”

Laura Steman

Projectleider technologie,

Zorggroep Solis

Vilans helpt zorgorganisaties met kennis

over technologische mogelijkheden

waardoor vernieuwing kan worden versneld.

Zorgorganisaties krijgen zo sneller

inzichtelijk wat het hen kan opleveren.

Namelijk: slimmer kunnen werken waardoor

er meer tijd overblijft voor mensgerichte

zorg én het vergroten van de kwaliteit van

leven van mensen met een langdurende

zorgvraag.

Digitale transformatie

20

‘Wat ik dagelijks op mijn werk zag, waren ouderen met dementie die zwijgend tegenover elkaar

zaten. Dat gaf me de onrust dat we ze zoveel meer zouden kunnen bieden. Bijvoorbeeld door het

inzetten van technologie die zorgt voor interactie en verbinding. Maar er is zoveel op de markt dat

we niet wisten waar we moesten starten. Vilans heeft ons geholpen in duidelijk krijgen wat voor

ons van belang is waardoor we anders naar de verschillende mogelijkheden zijn gaan kijken.’

1. Vilans neemt samen met Europese

partners deel aan internationale AAL-

projecten (Active & Assisted Living)

die streven naar het ontwikkelen

van innovatieve op ICT-gebaseerde

oplossingen voor ouderen en hun

omgeving. Zo is Vilans bijvoorbeeld

betrokken bij het onderzoek en de

ontwikkeling van een online platform voor

ouderen met lichte geheugenproblemen

die in hun wensen en behoeftes voorziet.

Zodat zij langer veilig zelfstandig thuis

kunnen blijven wonen.

2. Vilans begeleidt zorgaanbieders met

het zinvol uitproberen van technologie.

Dit doen we door hen te attenderen op

technologieën, leenmogelijkheden en

het opzetten van een team binnen de

organisatie zodat zij zonder ons verder

kunnen. Daarbij staat de behoefte van

de zorgvrager centraal. Door eerst op

kleine schaal uit te proberen, hoeven

zorgorganisaties niet direct op grote

schaal te investeren en nemen zij minder

financieel risico.

Voorbeelden uit de praktijk

1 2

21

22

Een greep uit onze

websites en kennispleinen

‘Ik vind de Kennisbundel Vrijheidsbeperking heel handig. Die is te vinden op het Kennisplein

Zorg voor Beter. Hier staat actuele informatie in over het terugdringen van vrijheidsbeperkende

maatregelen in de zorg. Natuurlijk staat het allemaal wel ergens, op internet of in boeken, maar in

een kennisbundel heb je het allemaal bij elkaar. Ik heb op basis van deze informatie een lespakket

ontwikkeld, inclusief docentenhandleiding en opdrachten. Dat heeft Vilans vervolgens weer

gedeeld op het Kennisplein.’

“Kennis op één plek.”Arianne Lock

Docente, Albeda College Rotterdam

Wist u dat...

...onze kennispleinen en

websites 500.000 keer per

maand bezocht worden?

Meer dan 6 miljoen

bezoeken per jaar?

... we jaarlijks 4 miljoen hits hebben op onze KICK-protocollen? En dat zorgprofessionals ons daarom vooral hiervan kennen?

... wij er zijn voor ouderen, mensen met een beperking en mensen met een chronische ziekte?

...onze medewerkers op rumoerige verjaardagsfeestjes vaak te horen

krijgen: ‘O ja, werk

jij freelance?’ omdat ‘Vilans’ niet goed wordt verstaan?

...Vilans een offline bereik van 10.000 mensen per jaar heeft?

...de naam Vilans samengesteld is uit ‘Vi’ en

Balans. En ‘leven in balans’ een kernwaarde

van ons is?

...het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) en Movisie in dezelfde fusiebeweging zijn opgericht waar Vilans uit is ontstaan?

...95% van de bezoekers van Vilans.nl vindt dat wij bijdragen aan betere zorg?

...we via onze kanalen 120.000 abonnees bereiken met onze nieuwsbrieven?

...Vilans 210 mensen in dienst heeft?

...het woord ‘kennis’ 124 keer voorkomt in onze Strategische Koers voor 2019 tot 2022?

Laat het ons weten! Neem contact op met info@vilans.nl of met een van onze

medewerkers via www.vilans.nl/medewerkers.

Hoe wilt u met kennis

werken aan betere zorg?

Stuur dan een mail naar info@vilans.nl.

Wilt u op de hoogte blijven van ontwikkelingen in de langdurende zorg?

Abonneer u dan op onze nieuwsbrief: www.vilans.nl/nieuwsbrief

Of volg ons op social media:

Twitter: @VilansNL

LinkedIn: www.linkedin.com/company/vilans/

Heeft u een andere vraag?

Beteroud.nl. Draagt bij aan het verbeteren

van wonen, welzijn en zorg voor ouderen

door innovatieve instrumenten en

aanpakken beschikbaar te maken. Voor

zorgmedewerkers in de ouderenzorg

en ouderen zelf. Ontstaan uit het

Nationaal Programma Ouderenzorg. De

samenwerkende partners zijn afkomstig uit

verschillende domeinen.

Databankinterventies.nl Voor professionals

in de ouderen- en gehandicaptenzorg om

goed werkende interventies te kunnen

vinden en te vergelijken.

Dementiezorgvoorelkaar.nl Om beter aan

te sluiten bij wat thuiswonende mensen

met dementie nodig hebben. Door zorg

en ondersteuning met aandacht voor

de verbinding tussen wonen, welzijn en

zorg. Het programma is ontwikkeld in

het kader van het Deltaplan Dementie.

Samenwerkingspartners: Nivel,

Trimbosinstituut, Movisie en Pharos.

Domoticawonenenzorg.nl Voor

zorgorganisaties die mensen willen helpen

zo lang mogelijk thuis te wonen met

ondersteuning van eHealth-technologie en

domotica. Het kennisplein kent een open en

gesloten gedeelte.

Hulpmiddelenwijzer.nl Met eerlijke en

onafhankelijke informatie over alle soorten

hulpmiddelen voor ouderen, chronisch

zieken en mensen met een beperking. Voor

particulieren én zorgprofessionals. Initiatief

van het ministerie van VWS.

Invoormantelzorg.nl Richt zich op de

ondersteuning van mantelzorgers die

zorgen voor thuiswonende ouderen. Dit door

te streven naar een betere samenwerking.

Voor mantelzorgers, zorgprofessionals,

vrijwilligers, zorg- en welzijnsorganisaties

en gemeentes. In samenwerking met

Movisie.

Kennispleingehandicaptensector.nl Van en

voor professionals in de zorg en ondersteuning

van mensen met een beperking. Partners:

Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland,

MEE Nederland en ZonMw.

Waardigheidentrots.nl Voor verzorgenden,

verpleegkundigen en behandelaars die

willen werken aan liefdevolle zorg voor

ouderen in verpleeghuizen. Initiatief van het

ministerie van VWS.

Zorgvoorbeter.nl Van en voor

zorgprofessionals, opleiders en bestuurders.

Zowel in de ouderenzorg als in de zorg voor

chronisch zieken. Partners: ActiZ, V&VN en

ZonMw.

Bekijk het actuele en totale overzicht op: www.vilans.nl/websites.

vilans.nl

Colofon© VilansUtrecht, september 2019Ontwerp Vilans

Vilanswww.vilans.nl/contact(030) 789 23 00

info@vilans.nlwww.vilans.nlTwitter: @VilansNLwww.linkedin.com/company/Vilans