Arts & Auto Oktober 2011

5/10/2018 Arts & Auto Oktober 2011 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/arts-auto-oktober-2011 1/86

MAANDELIJKS MAGAZINE VAN V V AA JAARGANG 77 OKTOBER 2011

WWW.ARTSENAUTO.NL

1Stigma van verslaving bemoeilijkt terugkeer

in zorgpraktijk

Wouter Bos zou bestziekenhuisdirecteur

willen zijn

Rondreizen in de VS: Get Your Kicks

On Route 66

Exclusief voor leden:doe mee aan de

VvAA fotowedstrijd!

wonen & werken in de BourgogneRehabilitatie



advertentie


http://slidepdf.com/reader/full/arts-auto-oktober-2011 3/8610 - 2011 3

Inhoud Redactie

20

20 Interview Wouter Bos verruilde Den Haag voor

een baan als sectorleider Healthcare

bij adviesorganisatie KPMG. Heimwee

heet hij niet, maar ‘het jeukt wel’.

24 Verslaving onder controleEen op de tien medisch proessionals

in Nederland kampt met addictieproble-

men. Eenmaal hun verslaving de baas,

stuiten ze op hun werk vaak op onbegrip.

29 Lean in het ziekenhuisIn het bedrijsleven worden dankzij het

uit Japan overgewaaide leanprincipe

enorme efciencyslagen gemaakt. Ook

de Nederlandse ziekenhuizen lijken deze

flosofe steeds meer te omarmen. Maar

om het te doen slagen moet iedereen

wel mee willen.

42 Het eerste studiejaar Druk en loodzwaar. Zo ervaren veel stu-

denten de eerste weken van hun eerste

studiejaar. Want naast de studie draait

het ook om een nieuw sociaal leven.

59 Get Your Kicks On...Van Chicago naar Los Angeles loopt mis-

schien wel de beroemdste autoroute ter

wereld: Route 66. Grootste bezienswaar-

digheden zijn autowrakken, spookstad-

jes, vervallen motels en dramatische

landschappen.

42

24

59

I

k ben een stevige roker. Het goede

nieuws is dat ik al eens twee jaar langde sigaretten liet liggen en dus weet dat

het mogelijk is. Het slechte nieuws is dat ik

prompt van stevig veranderde in dik, hetgeen

ook niet al te best is voor de gezondheid en

al helemaal niet voor mijn gevoel van welbe-

vinden. Hoe dan ook; ik ben dus weer een

stevige roker.

Eens was ik op een congres waar een

internist een presentatie verzorgde over de

gevolgen van een ongezonde levensstijl op

de levensverwachting. De man deed het met

verve. Hij deed het zelfs zo overtuigend dat ik

me in de pauze enigszins beschaamd richtingrokersgebied begaf. Want hoe verslaafd moet

je zijn om direct na zo’n confronterend verhaal

te roken? Erg verslaafd dus en ik bleek niet de

enige, want wie kwam ik tegen in de rook-

zone? Juist ja, de betreffende internist. Hij

vertelde me dat hij zo’n 60 sigaretten per dag

rookte.

We raakten in gesprek en ik begreep al snel

dat deze dokter, die in de hele wereld leefstijl-

adviezen gaf, nog meer ongezonde ‘gewoon-

ten’ had. Zoals slecht eten (junkfood), ex-

treem hard werken (altijd), niet bewegen (auto

en lift) en net iets te veel drinken (alcohol).Een soort dr. Gregory House, een briljante,

maar verslaafde arts die u wellicht kent uit de

Amerikaanse tv-serie House M.D.

Bovengenoemde internist en dr. House (u

ziet laatstgenoemde op de cover), staan sym-

bool voor dat waarvan wij denken – en vooral

willen – dat het onder zorgprofessionals niet

voorkomt: verslaving. Niets is natuurlijk min-

der waar. Gelukkig kunnen addicts afrekenen

met hun verslavingen en daarna weer uitste-

kend functioneren. Ook in hun werk. ‘Mijn’

internist is er het voorbeeld van. Een aantal

jaar na onze ontmoeting liet hij zich moedig,

met naam en toenaam door mij interviewen.

Zijn ongezonde verslavingen de baas. Al ging

dat volgens hem niet zonder slag of stoot.

Marjan Enzlin,

hoofdredacteur

[email protected]

030 247 40 23

Verslaving

29



advertentie



RubriekenMedewerkers

“Als reisschrijver zit je vaker en langer achter je

computer dan de meeste mensen denken. Dus

als je dan onderweg bent, is het heerlijk om je

eens lekker uit te leven met, zoals je op de oto

kunt zien, een spuitbus ver.” Anne Wesseling

(1966) vond tijdens haar roadtrip (Route 66)

door de Verenigde Staten het bezoek aan de

Cadillac Ranch dan ook een van de hoogtepun-

ten. “Iedereen leende spuitbussen aan en vanelkaar, het is echt een kunstwerk in wording.”

Behalve over reizen schrijt Anne ook over

flosofe en werkt ze momenteel aan een boek

over muziek in Ierland, waarvoor ze met een

viool langs pubs reisde en sessies bezocht.

“Maar de meeste tijd zit ik gewoon achter mijn

bureau hoor.” Het resultaat daarvan leest u op

pagina 59.

Bart Doornbusch (1961) is consultant bij VvAA

consultants in de gezondheidszorg en sinds

enkele jaren columnist bij Arts & Auto. Verder

schrijt Bart a en toe een praktijkcase (ziepagina 35) en heet hij artikelen over de eerste-

lijnszorg geschreven voor De Eerstelijns.

Als consultant volgt Bart de ontwikkelingen in

de gezondheidszorg op de voet. Ontwikkelingen

die hij betrekt in zijn columns en artikelen. “De

tijd ontbreekt vaak, maar ik wil het schrijven van

artikelen meer ontwikkelen. Meer de verdieping

zoeken, veranderingen in de gezondheidszorg

analyseren.”

Het agelopen jaar heet Bart voor v.v. Haren,

de voetbalvereniging waarvan hij ruim twaal

jaar voorzitter is geweest, een jubileumboek

volgeschreven en samengesteld. “Dat mensen

plezier beleven aan het lezen van jouw boek,

geet energie. En smaakt naar meer!”

Focus8 Onder de aandacht

11 App

12 In beeld

15 Extra

17 Over de grens19 Frank van Wijck

Management32 Portret : Carien Schmidt

33 Recensies

33 Raadger/Ramler over belangrijke

beleidskeuzes

Wet & recht34 Lezersvragen

34 Annemarie Smilde over zorgverlening aan kinderen van gescheiden ouders

Praktijkcase35 Zakelijk

Fiscaal37 Lezersvragen

37 Peter van Bakel over bedrijspanden

Personal fnance38 Trouwen versus samenwonen

38 Ferdinand Wit over

aandelensentiment

39 Lezersvragen

39 Joan Versluijs over het

levenstestament

Student40 Prikbord

42 Update: het eerste studiejaar

43 Mijn geld: Louis Keyzer

Digitaal44 Bram Vermeer over zeldenkende

auto’s

44 Lezersvragen

45 Gadgets

Auto46 Portret : Lancia Ypsilon

48 Bart van den Acker over

autokostenberekeningen

48 Nieuws49 Trendsetter: Gol Cabrio

Eten & drinken50 Maandmenu van Merijn Tol

53 Han Sjakes over ciders

Wonen54 Binnenkijken bij de amilie Lincke-

Stouthard

Lezen & kijken56 Boeken

57 Dvd’s

57 Filman

Reizen59 Route 66

64 Reisnieuws64 Joris van Drooge over snoeren en

opladers

65 Wintervakantie Tsjechië

68 VvAA reizen

VvAA 23 Bestuur

72 Welkom bij VvAA

74 VvAA Nieuws

76 VvAA opleidingen

77 Academie voor Medisch Specialisten

79 Opleidingen OSG/VvAA82 Ledenvoordeel: concert Het Groot

Gelders VvAA Orkest; inormatie-

avond USA/Canada; VvAA winter

Grip- en Sliptraining; lezing reis- en

landschapsotografe

Ledemaatjes84 Advertenties van leden voor leden

En verder

3 Van de redactie6 Coloon

6 Brieven

6 MuziekKliniek

81 Puzzel

Achterin97 De Spiegel: P.F. Thomése

98 Leo van Kaathoven (1955 - 2011)

COVERFOTO: GEORG HOLZ/FOX



Colofon

Jaargang 77, nummer 10, 24 september 2011

Contact met VvAA:

030 247 47 89 www.vvaa.nl

Redactie:

Hoofdredacteur: Marjan Enzlin

Eindredacteuren: Marcel van Dijk,

Anne Mieke van Eijsden

Redacteuren: Monique Bowman,

Ingrid Lutke Schipholt, Roel Notten

Vormgever: Conny Lubbersen

Redactieassistenten: Anne Barendregt,

Monique van Helden-Dihalu

Ledemaatjes: Martine de Paauw-Rolf

Medewerkers aan dit nummer:

Bart van den Acker, Peter van Bakel, Fleur Baxmeier, Sven

Benjamins, Louis Blom, Yde Bouma, Sebastiaan ter Burg, Gonnie

Constansia, De Beeldredaktie, Djanko, Henk Donker, Bart

Doornbusch, Joris van Drooge, René Gleusteen, Richard

Hassink, Frank van Kolfschooten, Marcel Leuning, Diederik

Leusink, Daan Marselis, Frank Muller, Leon Mussche, Marloes de

Moor, Gertjan Portman, Wout Raadgers, Pieter Ramler, TjommeReeringh, Daphne Riksen, Carolyn Ridsdale, Peter Ritmeester,

Ed van Rijswijk, Bram van Schaik, Han Sjakes, Annemarie Smilde,

Nout Steenkamp, Els van Thiel, P.F. Thomése, Merijn Tol, Rutger van

der Velden, Bram Vermeer, Joan Versluijs, Flip Vuijsje, Anne

Wesseling, Frank van Wijck, Ferdinand Wit, Het Wonderlab.

Redactieadres:

Postbus 8153, 3503 RD Utrecht

030 247 43 41

[email protected]

www.artsenauto.nl

Adreswijzigingen:

U kunt al uw wijzigingen doorgeven op www.vvaa.nl/

mijngegevens, of bel VvAA ledenservice: 030 247 47 89.

Advertentieverkoop:

PSH Media Sales

Benno Aalders, accountmanager

Kronenburgsingel 515

Postbus 30095,

6803 AB Arnhem

t 026 750 18 00

f 026 750 18 01

[email protected]

Coördinatie advertentiemateriaal

Manon Hubers, 026 750 18 57

[email protected]

Ledemaatjes:

Bij voorkeur opgeven via de website: www.vvaa.nl/ledemaatjes.

Meer informatie vindt u op pagina 84.

Advertenties staan onder controle van de redactie en kunnen worden geweigerd

zonder opgaaf van redenen. Advertentiecontracten worden afgesloten conform de

Regelen voor het Advertentiewezen, gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland.

Daarnaast zijn de Algemene Advertentie Voorwaarden van PSH Media Sales van

toepassing. Op verzoek wordt een exemplaar toegezonden.

(c) Copyright 2011. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of

openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere

wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie of

uitgever. PSH Media Sales en de bij deze uitgave betrokken redactie en mede-

werkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden

kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie.

Van werken van beeldende kunstenaars, aangesloten bij een Cisac-organisatie zijn

de auteursrechten geregeld met Pictoright te Amsterdam.

ISSN 0004-3966Verschijnt:12 maal per jaarDruk: Senefelder Misset,Doetinchem

GeneeskunstIn zijn laatste bijdrage als voorzitter van de

Vereniging VvAA, pleitte Jan van den Bergh in

Arts & Auto 7 voor meer aandacht voor niet-

objectiveerbare persoonsgebonden belevings-

factoren bij het stellen van een diagnose.

Het onderwerp ‘Geneeskunst’ houdt de

laatste jaren steeds meer (oudere) collega’s

bezig. Maar wat een merkwaardige stel

lingname van collega Van den Bergh over

het holisme. Hij doet geen oproep daartoe,

omdat die term nogal eens gebruikt wordt

met grove onderschatting van het belang

van deskundige somatische diagnostiek

en behandeling. Deze misvatting lijkt zo

uit de koker van de Vereniging tegen de

Kwakzalverij (VtdK) te komen. Laat duide

lijk zijn dat er geen enkele weldenkende,al of niet alternatief werkende arts bestaat

die aan die onderschatting lijdt.

Van den Bergh doet vervolgens wel een

oproep voor een benadering waarbij de rol

van niet somatisch objectiveerbare per

soonlijke belevingsfactoren wordt erkend

en vaardigheid tot herkenning daarvan

wordt ingebed in de scholing en attitude

van medici en paramedici. En dan? Is het

herkennen daarvan alleen al genoeg?

En laten we het dan daarbij? Laten we de

patiënt dan verder in de kou staan?

Anders is het met de oud chirurg P.Leguit, die er in zijn essay ‘Het verdrongen

gevoel’ ( Medisch Contact , 22 2007) openlijk

voor uitkomt dat hij zijn (oncologische) pa

tiënten bepaalde alternatieve therapieën

heeft aanbevolen en/of aangeboden, met

verbluffend resultaat. Niet voor niets is hij

al eerder genomineerd geweest voor de

Meester Kackadorisprijs van de VtdK. Maar

daar is wel enige moed voor nodig.

dr. H. Tjong Tjin Tai

chirurg in ruste/arts-acupuncturist NAAV

Leiden

Roze overhemdIn reactie op het artikel over kleding voor

de zorgprofessional ( Arts & Auto 8) stelt

klinisch psychologe Margrieta Linders in de

brievenrubriek van Arts & Auto 9 dat een roze

overhemd bij mannen ongewenst is, omdat

patiënten dan zouden kunnen denken ‘dus’

met een homo te maken te hebben.

Met verbazing, ja, schrik en verontrus

ting las ik deze reactie op het onder werp ‘Kleding maakt de professional’.

De dokter met het roze overhemd, een

stigma? Onderzoeksdata bevestigen

wat we vanuit de praktijk al weten: dat

stereotypering en discriminatie op grond

van seksuele voorkeur mensen uitsluit.

Stigmatisering verhoogt het risico op

psychische klachten, op angst, depressie

en suïcidaliteit. Een niet mis te verstaan

gegeven voor als je werkt in de (geeste

lijke) gezondheidszorg. Oog hebben voor

seksuele diversiteit doet recht aan zowel

patiënt, arts als psycholoog. We zijn im mers allemaal gewoon mens in al onze

verscheidenheid, in welke kleur over

hemd we ons ook presenteren.

Ben Ruesink

psychiater en seksuoloog NVVS i.o.

Amsterdam

6 10 - 2011

Brieven

MuziekKliniek

Elke maand bespreekt Bram van

Schaik in zijn MuziekKliniek op www.

artsenauto.nl interessante nieuwe

titels, van pop tot jazz, en van klassiek

tot wereldmuziek. Lezers van Arts &

Auto kunnen hier meedingen naar een

exemplaar van de besproken titels of

naar kaarten voor concerten. Maar

natuurlijk niet zonder eerst de vragen

goed te beantwoorden…

Ga naar www.artsenauto.nl/muziek en doe mee met de prijsvragen.

Deze maand in MuziekKliniek:

Kaartjes voor Gino Vanelli in Tiel

Dubbel-cd La Habana Era Una Fiesta

Ven Conmigo van Raffa



Roze overhemd (2)Gaarne reageer ik op de reactie van één

van de leden op het omslagverhaal in Arts

& Auto 8. Hierin schrijft mevrouw Linders,

klinisch psychologe te Duivendrecht, een

verhaal waarbij ik mij afvraag hoe ouddeze mevrouw is en of deze dame nog

praktiserend is. Zij heeft nogal bekrom

pen gedachten en ouderwetse zienswij

zen. Ik hoop dan ook dat als ze vrouwen

met een lichtblauwe blouse ziet, ze niet

meteen denkt dat ze door een lesbienne

benaderd wordt.

Ronneke D.M. Koppen

tandarts

Drachten

Barbara Baarsma (1)Marktwerking verbetert de kwaliteit van zorg,

betoogt econoom Barbara Baarsma in Arts &

Auto 9. Maar dat betekent volgens haar nog

niet dat marktwerking ook als vanzelf leidt tot

bezuinigingen.

Klare taal van Barbara Baarsma, wat ik in

het geheel kan waarderen. Alleen jammer

van de laatste zin, waarin zij meldt dat de

zorg (!) moet beseffen dat marktwerking

niet leidt tot bezuinigingen. Hier had ik

volledig verwacht dat ik in plaats van ‘zorg’‘de politiek’ zou lezen. De politiek biedt ons

marktwerking, maar wel met de bezuini

gende achterliggende gedachte. Innovatie,

productontwikkeling, samenwerking,

enzovoort mag wel, maar kostenneutraal.

Zie de ingrepen in huisartsenland.

Bert Guns

fysiotherapeut

Hoogezand

Barbara Baarsma (2)Het interview met mevrouw Baarsma riep

bij mij de vraag op waarop zij haar stelling

baseert dat de kwaliteit van de zorg stijgt

onder invloed van marktwerking. Kent

zij voorbeelden waar dit het geval is? Ik in

ieder geval niet. Wel heb ik tijdens enkele

werkbezoeken in de Verenigde Staten

een redelijke indruk kunnen krijgen van

hetgeen daar op het gebied van kwaliteits

zorg is ontwikkeld. Indrukwekkend bij

een aantal zeer gerenommeerde institu

ten zoals de Mayo Clinics en een aantal

bekende universitaire centra. Maar bedui

dend minder bij diverse kleinere organi

saties. Vrijwel alle organisaties werken op

basis van DRG’s (pendant van onze DBC’s)

en sluiten, vaak middels zogenaamde

zorgmakelaars, contracten af met verze

keraars. Dus extra kosten waar de patiënt

niet beter van wordt. Zorgmakelaars,

verzekeraars en aandeelhouders wensen

winst. Betere zorg of meer rendement opgeïnvesteerd vermogen? Het is duidelijk

dat dit laatste in de VS dominant is.

Resultaat: over de gehele linie is de zorg

veel duurder dan in Nederland, is de kwali

teit beduidend lager en is ongeveer 15 pro

cent van de kosten bestemd voor het ver

richten van administratieve handelingen.

Gaan wij hier ook naartoe met het geven

van vrijwel alle macht aan verzekeraars?

Hoge kwaliteit mogelijk? Antwoord: ja.

Maar tegen een zeer hoge prijs die voor

zeer velen niet betaalbaar is.

H. Mäkel

voormalig huisarts, regionaal inspecteur voor

de volksgezondheid in Overijssel en Flevoland,

directeur patiëntenzorg van Ziekenhuis

Weezenlanden in Zwolle en lid RvB Isala

Klinieken

Kropswolde

Kort door de bochtIn Arts & Auto 8 reageerde Ingrid van Dom-

mele, Oefentherapeut Cesar, op een verhaal

van Roos Vonk in Arts & Auto 6, over haar teleurstellende ervaringen met manueel

therapeuten. Van Dommele onderschrijft haar

verhaal en hekelt de opstelling van therapeu-

ten die ‘de boel wel even rechtzetten’.

Mijns inziens is de reactie van mevrouw

Van Dommele erg kort door de bocht.

Daar waar mevrouw Vonk de werkwijze

van de manueeltherapeut nuanceerde

en ook goede ervaringen had, ontbreekt

elke nuancering in het stuk van mevrouw

Van Dommele. Manuele therapie, krakers,

enzovoort, worden over één kam gescho ren en er wordt de indruk gewekt dat een

puur actieve benadering met oefenthera

pie per denitie beter zou zijn. Dit is

onjuist. In veel gevallen zijn meerdere

therapievormen effectief voor een be

paalde klacht of aandoening.

Manuele therapie, uitgevoerd door een

gespecialiseerde fysiotherapeut, is een

reguliere en effectieve behandelmethode.

Het doel is enerzijds het beter laten func

tioneren van de gewrichten en anderzijds

het verbeteren van houding en bewegin

gen. Hiermee worden sneller effecten

bereikt (soms al na één behandeling), dan

bij andere reguliere therapieën.

Ik kan mij persoonlijk ook storen aan

collega manueeltherapeuten, chiro

practoren en osteopaten die praten in

termen van ‘even iets recht zetten’. In de

hedendaagse manuele therapie worden

manueeltherapeuten ook niet meer op een

dergelijke manier opgeleid. Helaas werkenniet alle manueeltherapeuten hetzelfde

en is de ene collega meer up to date dan

de ander. Maar dat geldt hoogstwaar

schijnlijk ook voor oefentherapeuten.

Naast de manuele therapie in engere

zin, wordt door middel van het geven van

gerichte houdings en oefentherapie de

behandeling ondersteunt en het resultaat

op langer termijn bestendigd. Een goede

samenwerking tussen manueel therapeut,

fysiotherapeut, oefentherapeut, enzovoort

is van groot belang. Laten we waardering

hebben voor elkaars werk en elkaar niet‘af kraken’.

drs. Nathan Hutting

fysiotherapeut/manueel therapeut

Rijen

Blote dokterOp het omslag van Arts & Auto 8 prijkt een

aios chirurgie met ontbloot bovenlijf. In haar

redactioneel vroeg hoofdredacteur Marjan

Enzlin wat u ervan vond.

Zelf ben ik geen arts, maar dit blad ligt in

de wachtkamer van mijn fysiotherapeut.

Normaliter sla ik deze bladen altijd over

om een woonblaadje of iets dergelijks te

zoeken, maar deze keer werd meteen mijn

interesse gewekt bij het zien van deze zeer

fraai uitziende ‘arts’. Ik ben dus allereerst

het betreffende artikel gaan lezen en toen

dat best wel interessant bleek ben ik zelfs

verder gaan bladeren. Gelukkig was ik

deze morgen erg vroeg en heb ik een en

ander kunnen lezen. Ik hoop dat het blad

er de volgende keer nog ligt, dan kan ik verder lezen waar ik gebleven was.

Linsey Zabawa-Denessen, via e-mail

10 - 2011 7

Reacties op artikelen in Arts &

Auto zijn welkom. De redactie

behoudt zich het recht voor brieven

te weigeren of brieven langer dan

150 woorden in te korten. U kunt

uw brieven sturen naar:

Redactie Arts & Auto

Postbus 8153

3503 RD Utrecht

E-mail: [email protected]



Focus Onder de aandacht

8 10 - 2011

Symposium‘Alle ballen in de lucht’

De Vereniging van Nederlandse

Vrouwelijke Artsen (VNVA) en deNederlandse Vrouwen Raad (NVR)

houden op donderdag 10 november

het symposium ‘Alle ballen in de

lucht’. De bijeenkomst is bedoeld

voor jonge artsen en co-assisten-

ten, zowel mannen als vrouwen.

Aan de orde komen thema’s als

‘combinatie werk/privé’ en ‘maat-

schappelijke aspecten’. De middag

bestaat uit een aantal plenaire ses-

sies en een aantal workshops over

onderhandelen, regelingen en de

VvAA cursus timemanagement.Het symposium in zalencentrum

Engels in Rotterdam duurt van

15.00 tot 20.00 uur. Meer informa-

tie op www.vnva.nl.

Het vorig jaar oktober uitgebrachte boek

Wij zijn ons brein van hersenonderzoeker

prof. dr. Dick Swaab blijf t het goed doen.

Eén jaar na verschijning zijn er ruim 200

duizend exemplaren verkocht. Ook vanuit

het buitenland is er belangstelling voor

Swaabs boek. Sinds een paar weken is

het in China te koop, in oktober komt een

Duitse vertaling uit, en vertalingen in het

Engels, Hebreeuws en Koreaans zitten in

de pijplijn.

In Nederland is Wij zijn ons brein geno-

mineerd voor de NS Publieksprijs 2011.

Wie zijn stem op het boek wil uitbrengen,

kan dit nog tot vrijdag 14 oktober doen op

www.nspublieksprijs.nl .

Over de dood

Vanaf 3 november staat het Amsterdam-

se Tropenmuseum in het teken van de

dood tijdens de tentoonstelling De Dood

Leeft. Aan de hand van objecten, per-

soonlijke verhalen, films en kunstwerken

kunnen bezoekers zien en ervaren hoe

er wereldwijd wordt omgaan met rituelen

als afscheid nemen, rouwen en herden-

ken. Tegelijkertijd met de expositie vindt

in het Nederlands Uitvaart Museum ‘Tot

Zover’ de tentoonstelling Afterlife – kunst

over de eindbestemming plaats. Meer

info: www.tropenmuseum.nl.

Swaab blijft hot

Lezing Dick Swaab

Op maandagavond 3 oktober houdt Dick Swaab

een lezing over Wij zijn ons brein in het Theater

van ’t Woord in de centrale bibliotheek (OBA) in

Amsterdam (Oosterdokseiland).

Toegang: € 7,50/met OBA-pas of stadspas

€ 5,-.

Voor meer info/aanmelding: www.oba.nl.

Arts & Auto Verhalenwedstrijd:Uw kerst(nachtdienst)verhaal

Voor het kerstnummer van Arts & Auto is de redactie op zoek naar bijzondere,aangrijpende of gewoon grappige verhalen van lezers over belevenissen

tijdens een dienst met kerst of oudejaarsavond. Stuur uw verhaal (minimaal

300 en maximaal 500 woorden) voor 1 november naar [email protected],

o.v.v. uw naam, leeftijd, beroep en contactgegevens. Uit de inzendingen selec-

teert de redactie een aantal verhalen die worden gepubliceerd in Arts & Auto

nummer 1 (verschijnt 24 december). Zie ook www.artsenauto.nl. De auteurs

van de geplaatste verhalen ontvangen een VvAA reiscadeaubon t.w.v. € 100,-.

O p r o e p



Fotowedstrijd 2011

De inzendingstermijn voor de VvAA foto-wedstrijd met als thema ‘Eenvoud’ sluit

dinsdag 18 oktober. Dus als u nog wilt

insturen, moet u er snel bij zijn.

Honderden foto’s zijn er al ingestuurd voor

de VvAA fotowedstrijd 2011. En die inzen-

dingen kunt u allemaal al bekijken op: www.

artsenauto.nl. Tot 18 oktober kunnen VvAA

leden nog foto’s inzenden. De foto’s moeten

technisch van goede kwaliteit zijn. Een des-

kundige jury, met onder anderen fotograaf

Nout Steenkamp, beoordeelt uw foto’s op

aspecten als compositie, contrast, onder-werpkeuze (originaliteit) en kleurgebruik.

Behalve prijzen voor de door de jury aan-

gewezen winnaars, is er ook een publieks-

prijs. Deze prijs wordt bepaald door de

bezoekers van de fotowebsite. Die kunnen

de foto’s beoordelen door er een rapport-

cijfer aan te geven, en eventueel ook een

reactie achter te laten. De winnende foto’s

worden afgedrukt in het januarinummer van

Arts & Auto.

Poll: alternatieve geneeswijzen

Het wordt tijd dat zorgprofessionals alternatieve geneeswijzen serieus nemen.

Dat is de stelling van de poll die deze

maand op www.artsenauto.nl staat. Als

u gestemd heeft, krijgt u ook meteen te

zien hoe anderen over de stelling denken.

Geneeskundestudent Jacqueline Tim-

mermans won met haar drie minu-

ten durende filmpje over keel-, neus-

en oorheelkunde de videowedstrijd

van Arts in Spe. Zij kreeg de hoofdprijs

(€ 1000,-) uit handen van juryvoor-

zitter en Arts & Auto-hoofdredacteur

Marjan Enzlin.

De tweede prijs was voor John

Soria van Hoeve met zijn film over

neurochirurgie. Marloes Heutmekers

kreeg de derde prijs met haar film

over de Arts Verstandelijk Gehandi-capten.

De jury lette met name op de ori-

ginaliteit, dokters- en patiëntenper-

spectief en op de breedte waarin het

specialisme werd getoond. Daarnaast

wil het oog ook wat, dus moesten de

winnaars hun film zo professioneel

mogelijk hebben gemaakt.

De videowedstrijd van Arts in

Spe is een samenwerkingsverband

tussen de VvAA en KNMG. Arts in

Spe is een tijdschrift en website voor

geneeskundestudenten. Het biedt,

naast nieuws, veel informatie over de

studie en vervolgopleidingen.

De 33 ingezonden filmpjes verschij-

nen op de www.artsinspe.nl, bij deinformatie over de vervolgopleidin-

gen ofwel specialisaties. Geïnteres-

seerden krijgen zodoende een beeld

van de medisch specialismen.

Fragment uit het winnende filmpje van KNO-arts in spe Jacqueline Timmermans.

KNO-filmpje wint videowedstrijd

In het kortHet thema in 2011 is ‘Eenvoud’. Max. 5 foto’s per

deelnemer , zwar t-wit of kleur. Alleen VvAA leden

en hun gezinsleden kunnen meedoen; medewer-

kers van VvAA zijn van deelname uitgesloten. Ie-

dereen kan de foto’s beoordelen en er eventueel

op reageren. De inzender van elke 50ste foto

ontvangt een set ansichtkaarten. Meedoen? Ga

naar www.artsenauto.nl.

IC in het theater

Het Derlon Theater, de thuisbasis van

Toneelgroep Maastricht, staat van

12 oktober t/m 6 november in het teken

van de wereld van de gezondheidszorg

tijdens de voorstelling Intensive care

3 a.m. In het theater wordt een zieken-

huislocatie/filmset nagebouwd, waar

studenten van de Toneelacademie en

vaste acteurs van Toneelgroep Maas-

tricht het publiek – dat letterlijk om en

door de set kan lopen – laten delen in

verontrustende en troostende verhalen

waarin menselijke kwetsbaarheid en

de controle over leven en dood de rode

draad vormen. Meer info over speel-

data, aanvangstijden en kaartverkoop:

www.toneelgroepmaastricht.nl.

“”

N o g d r i e w e k e n ...

10 - 2011 9



advertentie



Wat?

Gray’s Anatomy Student Edition is een anatomische app. Het bevat alle afbeel-

dingen en achtergrondinformatie uit het bekende en gelijknamige boek vanHenry Gray (eerste druk 1958). Vanwege het grotere scherm is vooral geschikt

voor de iPad. Niet te verwarren met de iPad-app voor de tv-serie Grey’s Anatomy.

Voor wie?

Zeer geschikt voor medisch studenten, artsen in opleiding, studenten fysiothera-

pie en huisartsen. Voor chirurgen is de Student Edition wellicht te beperkt.

Pluspunten

De app is handig voor het opzoeken van anatomische afbeeldingen en infor-

matie, bijvoorbeeld over orgaansystemen, lichaamsdelen, zenuwbanen en

spiergroepen. De app heeft een goede zoekfunctie; zowel op begrippen als per

lichaamsdeel is informatie te vinden.

Minpunten

De menufunctie is vrij beperkt. Je moet veel scrollen om te vinden wat je zoekt.

Vanwege de duizenden plaatjes die de app bevat, duurt het vrij lang om de app te

downloaden en hem vervolgens te laden.

Reacties

Op www.ipadblogs.nl staat Gray’s Anatomy Student Edition in de top-10 van

gratis iPad-apps in de categorie geneeskunde. Een uitgebreide recensie van een

eerdere versie is te vinden op www.imedicalapps.com. Geneeskundestudent

Iltifat Husain is daar enthousiast over de tekstuele informatie in de app, maar

over de plaatjes is hij minder te spreken. Een kwestie van smaak? Want op

iphone.podnova.com schrijft een ander: “It may take a while to

load (like half an hour) but sooo worth it! The pics are clearand detailed!”

Focus App

Gray’s AnatomyStudent Edition

Apps voor smartphones zijn ongekend populair. In deze rubriek belichten

we elke maand een bijzondere app, met commentaar van de gebruiker

Bruikbaar op iPhone, iPod Touch, iPad

Prijs gratis. De Premium en de Deluxe Edition

kosten resp. € 0,79 en € 3,99

Ontwikkeld door LoL Software (Australië)

Meer informatie www.lolsoftware.com

Naam Charlotte Voorbrood (24)

Beroep co-assistent chirurgie

Werkzaam Ziekenhuis Rivierenland

in Tiel

“Ik zocht naar een anatomie-app van-

wege mijn co-schap bij de afdelingchirurgie. Gray’s Anatomy Student

Edition stond bovenin de lijst van gratis

apps in de iStore. Ik wil er vooral snel

bepaalde structuren in kunnen opzoe-

ken, bijvoorbeeld voor een operatie of

tijdens het onderzoek van een patiënt.

Vergeleken met andere anatomie-apps

is deze het meest bruikbaar en over-

zichtelijk. Een nadeel bij gebruik op de

iPhone is het kleine scherm; deze

app is waarschijnlijk veel geschikter

voor de iPad. Niettemin is het ontzet-

tend handig om snel iets te kunnen

opzoeken zonder naar een boek te

hoeven grijpen.

Tijdens mijn co-schappen heb ik te

maken met verschillende specialisaties

in allerlei ziekenhuizen. Medische apps

worden mijns inziens nog niet actief

gebruikt, wellicht komt dit nog in de

toekomst. Artsen die ik wel enthou-

siast bezig zie met hun smartphone

of tablet-pc, zijn meestal liefheb-

bers van gadgets.”

“Het is ontzettend

handig snel iets op te zoeken zondereen boek te hoeven

grijpen”

Praktische informatie overGray’s Anatomy Student Edition

TEKST DAPHNE RIKSEN

F O T O : D E B E E L D R E D A K T I E / R

A P H A Ë L D R E N T



Focus In beeld



Net echt

De studies en vervolgopleidingen

zijn weer begonnen. Voor sommigen

is het begin van het academisch

jaar extra spannend, omdat zij voor

het eerst praktische vaardigheden

mogen opdoen. Dat geldt ook voor

deze geneeskundestudenten die

op varkenspoten leren hechten ter

voorbereiding op hun co-schappen.

Allemaal net echt.

FOTO: ZORG IN BEELD/FRANK MULLER



advertentie



Focus Extra

Voor veel medici begint het lichaam pas achter

de huig. Dat moet veranderen, vindt de Vereni-

ging Medisch Tandheelkundige Interactie, want

de mond en de algemene gezondheid beïnvloe-

den elkaar. Vicevoorzitter Joris Muris ziet het

komende congres voor tandheelkundigen en

geneeskundigen dan ook als een mijlpaal.

Jan Hindrik Ravesloot, hoogleraar fysiologie aan

de Universiteit van Amsterdam en bestuurslid

van de Vereniging Medisch Tandheelkundige

Interactie (VMTI) heeft de voorbeelden voor het

oprapen. “Het klassieke geval van de onverklaarbare

hoofdpijn. De huisarts tast in het duister en ook de

neuroloog kan de oorzaak niet vinden. Blijkt er een

gigantisch abces in een element te zitten! Niemandheeft eraan gedacht om in de mond te kijken”, zegt

hij. “Dát is in een notendop waarom onze vereni-

ging 20 jaar geleden is opgericht. De mondgezond-

heid en de algemene gezondheid hebben invloed op

elkaar.”

Tandheelkundigen en geneeskundigen worden

in de praktijk regelmatig met de problematiek van

elkaars vakgebied geconfronteerd. “Waarom dan

gescheiden werelden?”, vraagt Ravesloot. Hij geeft

nog een voorbeeld van interactie: “Bacteriën uit de

mond kunnen via parodontitis het bloed binnen-

dringen. Dat kan een cascade van gebeurtenissen in

gang zetten die leidt tot een verhoogde neiging totstolling, wat in combinatie met arteriosclerose weer

een hartinfarct tot gevolg kan hebben.”

Waarom vindt Joris Muris, vicevoorzitter van

de VMTI en tandarts-onderzoeker bij het

Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam

(ACTA) het VMTI-congres een mijlpaal? “Omdat de

interactie tussen de tandheelkundige status en de

rest van het lichaam nog maar mondjesmaat bekend

is. Dit is dé kans voor interactie tussen tandheel-

kundigen en artsen.” Dat vindt ook Ravesloot: “Het

centrale thema ‘Parodontitis, de gevolgen voor de

algemene gezondheid’ is bij uitstek een onderwerp

dat professionals van verschillende pluimage bindt.”

De bevlogenheid van Muris komt deels voort uit

zijn eigen promotieonderzoek, dat zich ook op het

snijvlak van mond en lichaam bevindt. Hij onder-

zoekt de relatie tussen tandheelkundige materialen

als palladium en de algemene gezondheid. “Bij het

ACTA melden zich gemiddeld vier mensen per week

met vage klachten waarvoor niemand een oplossing

weet. De helft van die mensen blijkt een probleem

te hebben met de in de tandheelkunde gebruikte

metalen.”Bij het testen op palladiumallergie wordt een

bepaald zout gebruikt. Uit het bijna afgeronde

promotieonderzoek van Muris blijkt dat een ánder

zout de patiënten met een palladiumallergie aan-

zienlijk beter uitzeeft. Het ‘nieuwe’ zout betekent

een doorbraak.

Bruno Loos, hoogleraar parodontologie aan

het ACTA is een van de sprekers op het VMTI-

congres. “Een nieuwe vinding is dat aan parodon-

titis en hart- en vaatziekten dezelfde genetische

variatie ten grondslag ligt.” Hij wijst op de relatie

tussen parodontitis en diabetes. “Enerzijds wordenontstekingen van het tandvlees verergerd door

diabetes; anderzijds draagt een goede behandeling

van de ontstekingen in de mondholte bij aan de

verbetering van de diabetesstatus.”

Loos hoopt op een levendige interactie tussen art-

sen en tandheelkundigen op het congres. “Die helpt

om nieuwe dwarsverbanden bloot te leggen.”

Hoogleraar fysiologie Ravesloot begint bij het

begin. Hij nam het initiatief om tandheelkunde-

studenten en geneeskundestudenten al tijdens hun

studie bij elkaar te brengen. “Zo groeit het besef dat

we elkaar nodig hebben.”

Het VMTI-congres vindt plaats op 7 oktober in Grand Hotel

Krasnapolsky in Amsterdam.

TEKST Els van ThiEl

FOTOGRAFIEDE BEElDrEDakTiE/PETEr sTrEliTski

<

Jo Mu: “het vMTi-

coge dé

oo tecte tue

tdeeudge e

te.”

Mond

en lichaam

10 - 2011 15



advertentie



Strenge eisenDierenarts op de Filippijnen word je niet

zomaar. Agelopen augustus vonden in

twee steden, Manilla en Cagayan de Oro,

examens plaats voor het verkrijgen van

een ociële vergunning om het beroep te

mogen uitoeenen. Van alle 566 deelne-mers, zo maakte de Proessional Regula-

tion Commission bekend, wisten er niet

meer dan 204 te slagen.

Fysio krijgt 15 jaarVijtien jaar gevangenisstra: zo luidde het

vonnis van het Bezirksgericht in Zürich

in de zaak tegen een 39-jarige ysiothe-

rapeut die was aangeklaagd wegens het

doden van een tnesstrainer die hij had

bezwangerd. Tijdens een ontmoeting

waarin hij haar vertelde de relatie te willen

beëindigen, kwam het tot een handge-meen met atale afoop. De aangeklaagde,

die al twee jaar in voorarrest zit en zegt uit

noodweer te hebben gehandeld, had inder-

tijd al een nieuwe relatie, met een arts die

eveneens van hem een kind verwachtte.

Absente apothekersApothekers in Indonesië mogen binnen-

kort net als artsen patiënten gaan advise-

ren over te gebruiken geneesmiddelen. Ze

zullen zels artsen ter verantwoording mo-

gen roepen die naar hun mening verkeerd

voorschrijven. Maar daar moet dan welwat tegenover staan, vindt Sri Indrawati,

hood van de adeling armacie van het

ministerie van volksgezondheid. Namelijk

dat apothekers ook zél hun proessio-

nele verantwoordelijkheid serieuzer gaan

nemen: volgens haar komt het nog te vaak

voor dat apothekers tijdens werktijd hun

zaak verlaten. Indonesië telt zo’n 40.000

apothekers, en daar komen er elk jaar zo’n

4000 bij.

Zieke populistDe beroepsorganisatie van artsen in Vene-zuela voelt zich geschoeerd door presi-

dent Hugo Chávez. Behept met een kwaal

– kennelijk een vorm van kanker, waarover

weinig mededelingen zijn gedaan – besloot

die zich aanvankelijk niet in eigen land te

laten behandelen maar op Cuba. Terwijl de

links-populist Chávez Venezuela opzadelde

met een (olie)miljardenverslindend project

van overheidsgerunde gezondheidszorg

(dat alleen maar verspilling en corruptie

heet opgeleverd), koos hij zel voor be-

handeling in het land van zijn persoonlijke

vriend Fidel Castro, waar speciaal voor

Chávez een team van dure privé-artsen uit

Spanje werd ingevlogen.

Focus Over de grens

Al meteen na zijn entree in de race om de

Republikeinse kandidatuur voor de Ame-

rikaanse presidentsverkiezingen, gavenopiniepeilingen Rick Perry een goede, zo

niet de beste kans om het dan te mogen

gaan opnemen tegen Barack Obama. Perry

is sinds 2000 gouverneur van Texas, de

deelstaat met veruit de snelste banengroei

van heel de Verenigde Staten. En omdat

‘banen’ weleens hét issue kunnen worden

van die komende verkiezingen, is er een

reële kans dat Perry daarna zijn intrek

mag nemen in het Witte Huis.

In Amerika’s medische wereld zou op

een Perry-presidentschap waarschijnlijk

met gemengde gevoelens worden gerea-geerd. Perry is een ‘cultureel conservatief’

van het christelijke soort dat de Bijbel

graag zo letterlijk mogelijk interpreteert.

Hij wil daarom niks weten van Darwins

evolutietheorie, en is een aanhanger van

het geloof in ‘intelligent design’.

Maar de scepsis die dit bij veel medici

en medische wetenschappers zal oproe-

pen, wordt mogelijk verzacht door Perry’skrachtige woorden én daden op het

vlak van ‘tort reform’. Deze term (‘tort’

betekent ‘onrechtmatige daad’) staat in de

VS voor het terugdringen van de uitwas-

sen van een juridische-claimcultuur die

medisch professionals vaak zwaar hindert

bij het onbevangen uitoefenen van hun

beroep.

Al in 2003 ondertekende Perry een wet

die in Texas een maximum stelt aan de

te betalen schadevergoeding in geval van

aansprakelijkheid voor een medische

fout. En dit jaar kwam hierop nog een vervolg, met een wet die regelt dat wie

een aansprakelijkheidszaak aanspant op

grond van een ondeugdelijke klacht, en

die vervolgens verliest, moet opdraaien

voor de advocatenrekening van de aange-

klaagde partij.

Claimcultuur aan banden?

“How much do you trust the ollowing to tell

the truth?” vroeg onderzoekbureau YouGovin een steekproe onder 2810 Britten, die

vervolgens een lijst met beroepsgroepen te

zien kregen. Aanleiding voor het onder-

zoek was het afuisterschandaal rond het

zondagsblad The News of the World. Tot

niemands verrassing werd de allerlaagste

score behaald door de categorie ‘jour-

nalisten van tabloids’: die genieten het

vertrouwen van maar 6 procent van de res-

pondenten. Beter scoren journalisten van

‘kwaliteitskranten’ (35 procent) en van de

BBC (58 procent). Relatie slecht scoorden,met maximaal 25 procent, politici en vak-

bondsleiders. En managers van ziekenhui-

zen van de National Health Service komen

niet verder dan 32 procent.

Hoge scores halen onderwijzend per-

soneel (76 procent) en de lokale politie

(68 procent). Maar veruit het meeste ver-

trouwen genieten de Britse huisartsen: van

alle ondervraagden vertrouwt 85 procent

erop dat die de waarheid zullen spreken.

‘Britse huisartsen betrouwbaar’

10 - 2011 17



advertentie



De markt Frank van Wijck

Tand des tijds

Frank van Wijck is medisch journalist en vaste medewerker van Arts & Auto.

Elke maand schrijft hij op deze pagina over ontwikkelingen in de markt. Op

www.artsenauto.nl houdt hij daarover dagelijks een weblog bij.

Rob Barnasconi, voorzitter van beroepsorga-

nisatie NMT, is ervan overtuigd: het experi-

ment met vrije prijsvorming in de mondzorg

gaat die zorg ingrijpend veranderen. Het zal prikkelentot meer innovatie en tot meer keuzemogelijkheden

voor de patiënt, stelt hij in tijdschrift TandartsPraktijk .

“Meer dynamiek, meer waar voor je geld. Dit systeem

geeft de aanbieders meer vrijheid om zelf te bepalen

waarin ze goed zijn en welke accenten ze willen leg-

gen.” Ik gun hem graag zijn gelijk, maar ik vraag mij

af of hij het krijgt. Ook ben ik benieuwd wat tandart-

sen gaan doen met de tarievenlijst van de NZa, waar-

mee ze vanaf 1 januari 2012 aan de slag kunnen.

Andere tandartsen die ik over die lijst spreek, zijn

sceptisch. Zij zien de tandarts-patiëntrelatie primair

als een vertrouwensband. En om die reden zien ze in

kleine tariefsverschillen tussen de ene praktijk en deandere geen sterke motivatie voor patiënten om over

te stappen naar een andere tandarts. Bovendien zal

ook niet zó veel ruimte ontstaan om op basis van die

tarievenlijst tot een andere prijsstelling te komen,

verwachten zij. Geen bijstelling naar boven in ieder

geval, want als daarvan sprake is, zal de minister het

experiment razendsnel de nek omdraaien. En op een

bijstelling naar beneden zitten waarschijnlijk weinig

tandartsen te wachten. Een vertrouwensrelatie en een

prijsvechtersmarkt verhouden zich slecht tot elkaar.

Voor innovatie bestaat wel ruimte. Tandartsen kun-

nen zich bijvoorbeeld meer gaan richten op patiënten

die niet alleen een gezond, maar ook een mooi gebit

willen. Sommige tandartsen doen dit al, en er zijn

ook praktijken die zich exclusief op dit segment

van de markt richten. Maar het feit dat onlangs een

grote tandheelkundige kliniek bewust het onder-

deel waarin het de luxe cosmetische behandelingen

aanbood, liet failleren om niet de continuïteit van het

hele bedrijf in gevaar te brengen, toont hoe kwetsbaar

deze keuze is. De omzet in dit bedrijfsonderdeel liep

drastisch terug toen de crisis toesloeg en patiënten be-

sloten hun geld maar even niet meer aan cosmetische

verbeteringen te besteden. Dit kan andere tandartsen

afschrikken.

Waarop kunnen zij zich dan wel richten? Hoogle-

raren als Cees de Baat (geriatrische tandheelkunde,

Radboud Universiteit Nijmegen) en Rob Schaub (tand-heelkundige zorgverlening, UMC Groningen) weten

het wel: ouderen. Over twintig jaar is één miljoen

mensen boven de tachtig. Dankzij de toegenomen

mondgezondheid heeft het merendeel van hen dan

nog steeds zijn eigen tanden, en de kwaliteit van dat

gebit speelt een duidelijke rol in hun algehele ge-

zondheidstoestand. Beide vertonen met het klimmen

der jaren een neergaande lijn. Tandartsen kunnen

dus met goede mondzorg aan ouderen een bijdrage

leveren aan het langer gezond en zelfredzaam blijven

van deze doelgroep.

Mijn advies is dan ook: schuifel eens met een rol-

lator door uw eigen praktijk en kijk hoe vaak u ergens

tegenaan stoot. Denk eens na over de vraag of u in

staat en bereid bent patiënten thuis te bezoeken en

te behandelen. Leg contacten met het verpleeghuis

in uw adherentiegebied. De kansen liggen er. Niet

zonder investering vooraf natuurlijk. En ook niet voor

een doelgroep waarop heroïek te bedrijven valt, want

het gaat niet om schoonheid maar behoud. Maar wel

om kansen met toekomst.

Reageren? [email protected]

Tandartsen kunnen straks meer met elkaar gaan

concurreren. Frank van Wijck heeft de indruk dat

tandartsen daar niet heel erg warm voor lopen.

Volgens hem biedt de mondzorg voor ouderen veel

meer nieuwe kansen.

<

De omzet in cosmetische mondzorg liepdrastisch terug toen de crisis toesloeg

10 - 2011 19



In zijn rol als minister van Financiën werd hij jaarlijks geconfronteerd met een overschrijding vanhet zorgbudget. Toen kon hij daar vanuit zijn eigen ministerie weinig aan doen. In zijn nieuwe func-

tie als sectorleider Healthcare bij KPMG staat hij dichter bij het vuur, en adviseert hij zorgbestuur-

ders over hoe het anders en beter kan.

INTERVIEWRoel NotteN FOTOGRAFIE Nout steeNkamp/fmax

Het blijft even wennen om

Wouter Bos (48) niet aan te

treffen op het Binnenhof, maar

in het hoofdkantoor van KPMG langs de

A9 in Amstelveen. De man die Nederland

tijdens de kredietcrisis behoedde voor eennanciële overstroming, werkt nu keurig

vier dagen per week als partner bij KPMG.

Want die ene vrije dag is papadag. “En die

is heilig.” De kinderen Iris (7), Jula (5) en

Joppe (1) zijn blij, maar vader Bos is wel

ineens van de voorpagina’s verdwenen.

Het nieuwe werkterrein van Bos is de

zorgsector. Als sectorleider Healthcare bij

KPMG schuift hij aan bij bestuurders van

zorginstellingen en adviseert hij over stra-

tegische vraagstukken. Bos heeft grootse

plannen. Zo nam KPMG Healthcare vorig

jaar adviesbureau Plexus over, waarmee hetmarktleider in de zorgadvieswereld werd.

Met bijzondere belangstelling leest hij

dezer dagen de economische pagina’s in de

ochtendbladen. “Tuurlijk, het jeukt altijd.”

Maar heimwee naar Den Haag heeft

hij allerminst. Na de val van het laatste

kabinet-Balkenende, waarin hij zowel mi-

nister van Financiën als vicepremier was,

kondigde Bos in maart 2010 aan uit de poli-

tiek te vertrekken, om meer tijd te kunnen

besteden aan zijn gezin. In oktober van

datzelfde jaar trad hij in dienst bij KPMG.

Waar geniet u nu het meest van als u het ver-

gelijkt met uw politieke carrière in Den Haag?

Ik werk nu vier dagen per week, dat is het

allerbelangrijkste. Dat is ook dé reden ge-

weest dat ik de politiek uitging, ik wilde de

balans weer terugbrengen in mijn leven.

Waar ik ook van geniet, is dat ik bij KPMG

de kans heb gekregen om mij te verdie-

pen in één gebied waar ik heel veel vanaf wil weten en waar ik veel mensen mee

van dienst wil zijn, namelijk de gezond-

heidszorg. Ik voel nu meer intellectuele

bevrediging. In de politiek moet je van

30 dingen een beetje weten. Dat is toch

oppervlakkiger.

Mist u dingen uit uw periode in Den Haag?

Heel af en toe mis ik weleens de adrena-

line en glamour van het politieke wereldje,

maar als ik dat thuis zeg, krijg ik steevast

terug dat ik de minder leuke kanten van

het vak heb verdrongen. Maar dat niet al-

les wat ik zeg op de voorpagina staat, is iets

waar ik enerzijds aan moet wennen, maar

wat anderzijds enorme rust geeft.

Wat had u met de zorg dat u hierin verder wilde?

Toen ik na mijn afscheid van de politiek

oude spullen aan het opruimen was, kwam

ik interviews tegen uit het begin van mijn

politieke carrière. Hierin werd gevraagd

of ik de rest van uw leven politicus wilde

blijven. “Nee”, was mijn antwoord. “Ik

wil later directeur van een ziekenhuis

worden”. Dus kennelijk zat die interesse in

de zorg er toen al in. Ik vind het machtig

interessant om mijn tanden te zetten in

deze complexe sector. Want als je denkt dat

de huidige eurocrisis complex is, moet je de

gezondheidszorg eens proberen.

Als minister van Financiën kreeg u regelmatig

collega Klink van VWS over de vloer als de

begroting weer eens was overschreden. Hoe was dat voor u?

Dan dacht ik: “Hello again!” De afgelopen

elf jaar is de zorgbegroting geloof ik tien

keer overschreden. Dat weet je als minister

van Financiën; het is een soort arbeidsvoor-

waarde, een moetje. Want elke keer moest

ik weer ergens korten en elke ingreep in de

zorg doet pijn. Klink en ik waren het niet

altijd met elkaar eens, maar we hadden wel

een heel groot respect voor elkaar.

Moest u niet de neiging onderdrukken om de

zorg voor eens en altijd strak te trekken?

Helaas was ik als minister van Financiën

niet in de positie om zelf orde op zaken

te stellen op VWS. Nu kan ik op een heel

andere manier mijn bijdrage leveren, ook

met gebruik van mijn ervaring als minis-

ter van Financiën. Een groot pijnpunt is

bijvoorbeeld dat het zo verschrikkelijk

lang duurt voordat duidelijk is of budget-

ten zijn overschreden en zo ja met hoeveel.

Dat duurt soms wel twee of drie jaar! Om

dan jaren achteraf met een budgetkorting

komen is extreem pijnlijk. Een van de

eerste dingen die ik deed toen ik hier aan

de slag ging, was VWS bellen. Ik zei: “ik zit

nu bij een club die dat probleem denkt te

kunnen oplossen, zodat zorginstellingen

Wouter Bos (KPMG):

“publieke belangen moeten geborgd zijn”

20 10 - 2011

Elke ingreep inde zorg doet pijn

“”

Interview



net als ieder bedrijf per kwartaal de kos-

tenontwikkelingen in de gaten kunnen

houden en iedereen tijdig weet of er eenoverschrijding aan dreigt te komen.”

Hoe kan het dat voor zorginstellingen andere

regels gelden dan voor een normaal bedrijf?

Heel veel informatie is wel ergens aanwe-

zig, maar zelden bij de juiste partijen op

het juiste moment. En zorginstellingen

hebben moeite om informatie met elkaar

te delen, omdat ze niet helemaal zeker

zijn wat partijen zullen doen met die

informatie. Ik kan me dat ook wel goed

voorstellen als je niet zeker bent hoe de

zorgverzekeraar daarmee omgaat. Hetonderlinge vertrouwen moet groeien.

Waar komt dat gebrek aan vertrouwen

vandaan?

Artsen in het ziekenhuis zijn onzeker over

criteria die zorgverzekeraars aanleggen.

Ze maken zich zorgen over wat dat zal be-

tekenen voor de toekomst van hun kliniek

en hun baan. Ik begrijp het ongeduld in

de samenleving en van de politiek dat het

nieuwe zorgstelsel nog niet werkt zoals het

zou moeten werken, maar ook zorgverze-

keraars moeten veranderen tot selectieve

inkooporganisatie, dus het vertrouwen in

hen moet groeien. Dat is niet iets wat je

van de ene op de andere dag verandert.

Is een vertrouwensrelatie tussen zorgpro-

fessionals en zorgverzekeraars überhaupt

mogelijk?

Zoals de Engelsen zeggen: ‘The jury is still

out.’ Dat moeten we zien. In het Bestuur-

lijk Hoofdlijnenakkoord tussen VWS,

ziekenhuizen en zorgverzekeraars zijn

samenwerkingsafspraken gemaakt, maar

papier is heel geduldig. De geschiedenis

van de volksgezondheid is bezaaid met

goede voornemens.

Is uw huidige functie bij KPMG een tussenstop?

Ik ben met een grote klus bezig en die

wil ik afmaken. Wat daarna gebeurt, zie

ik wel. Ik zit niet nu alweer in gedachten

wat ik allemaal hierna wil gaan doen. Mis-

schien dat mijn droom om een ziekenhuis

te leiden er ooit nog van komt.

In hoeverre wordt het politieke spel uit Den

Haag ook in de gezondheidszorg gespeeld?

Veel minder, al lopen er natuurlijk veel

lijntjes richting politieke partijen. En ja,

net als in de politiek worden er in de zorg

deals gemaakt en belangen uitgeruild.

Maar aan de andere kant: waar sommige

zaken in de politiek enorm worden gepo-

litiseerd, is dit in de zorg veel minder het

geval. Neem de discussie over de vraag in

hoeverre arm of rijk bepaalt of jij medisch

noodzakelijke zorg kan krijgen; in de

politiek is dit een heel beladen onderwerp,

terwijl de zorgprofessionals zelf die twee-

deling koste wat kost willen voorkomen.

Als leider van de PvdA was u bepaald geen

voorstander van marktwerking, inmiddels

bent u hier wat milder over.

Dat zie ik anders. De PvdA vond en vindt

dat als er publieke belangen in het geding

zijn, dat deze geborgd moeten zijn. En

soms kan de markt hierbij helpen, een

andere keer juist de staat. Marktwerking

lijkt, met de nadruk op lijkt, veel voorde-

len te bieden, zoals minder bureaucratie,

betere kwaliteit, meer transparantie,

hogere doelmatigheid en lagere prijzen.

Maar anderzijds leidt marktwerking bijna

altijd tot hogere volumes. Geen markt

ter wereld is kleiner geworden door

een toename van ondernemerschap en

“De geschiedenis van volksgezondheid

is bezaaid met goede voornemens”

>



marktwerking. Je kunt de prijs verlagen,

maar als de volumes stijgen, gaan per

saldo de kosten omhoog. Dan moet je je

wel afvragen of je dat wilt en wat je doet

als het toch gebeurt.

Winstuitkering is een ander verhaal.

Iedereen die in de zorg werkt, weet dat er

nu al op talloze manieren winst wordt uit-

gekeerd, maar wat niet zo genoemd wordt.Specialisten maken ook winst. Het is dus

eigenlijk een non-discussie. Laten we ons

zorgen maken over waar het echt knaagt.

Waar knaagt het volgens u?

Of we commerciële ziekenhuizen toelaten

in het basispakket en of dit ten koste gaat

van de kwaliteit en toegankelijkheid. Kijk

naar Duitsland en Engeland, daar werken

veel commerciële ziekenhuizen onder de

publieke verzekeringscondities en moeten

zij dus iedereen accepteren. En het lijkt

erop dat dit de kwaliteit verbetert en mis-schien zelfs de kosten verlaagt. Maar ook

dit businessmodel draait weer op hoge

volumes.

Moeten we dan niet toe naar hogere eigen

bijdragen?

Ik denk als econoom dat een breder

basispakket in combinatie met hogere

eigen bijdragen verstandig is. In de prak-

tijk gebeurt precies tegenovergestelde.

Niemand durft het aan om met een hoger

eigen risico te komen en dus wordt het

basispakket steeds kleiner. Want hogere

eigen bijdragen staan op gespannen voet

met rechtvaardigheid en toegankelijk-

heid.

Wiens taak is het om kwaliteit inzichtelijk te

maken?

Kijk je naar het hoofdlijnenakkoord, dan

zijn het de zorgverzekeraars, maar je moet

hopen dat artsen zelf de verantwoorde-

lijkheid nemen over hetgeen ze te bieden

hebben. Het gekke is: eigenlijk zijn er

maar twee sectoren waar vertrouwen en

toezicht gebaseerd zijn op geheimhou-ding. Een: de bancaire sector, daar zag je

een houding van ‘vertel ze vooral niet dat

Icesave en DSB in de problemen zijn’. Als

je niets hoort, is het goed en als je wel iets

hoort, is het fout gegaan. Dat is mijn ogen

absoluut onhoudbaar. Maar die andere

sector die precies zo werkt, is de medische

sector. ‘Vertel de patiënt alsjeblieft niet

te veel over waar de zorg wel of niet goed

is, want dat kan de patiënt helemaal niet

beoordelen en bovendien brengt dat

alleen maar onnodige patiëntenbewegin-

gen op gang. Ook dit is in toenemende

mate onhoudbaar, omdat het steeds meer

lonend zal zijn om open te zijn. Zelf moet

ik binnenkort een rugoperatie ondergaan.

Ik dacht, laat ik me eens opstellen als kriti-

sche consument. Nergens vond ik een lijst

van ziekenhuizen die rugoperaties doen,

laat staan dat je kunt achterhalen hoe

vaak ze een dergelijke operatie uitvoeren.

Is uw beeld van de zorg veranderd?

Ik heb meer begrip gekregen voor waarom

professionals in de zorg de dingen doen

die ze doen. Op afstand is het makkelijk

oordelen over hoe raar het is dat indivi-

duele ziekenhuisdirecteuren allerlei

beslissingen nemen waardoor de zorg als

totaal duurder wordt, maar als je de prik-

kels in het systeem ziet, begrijp je waaromze dat doen. Dus het is auw en makkelijk

om individuele artsen en bestuurders op

hun donder te geven dat ze meer omzet

maken dan het jaar ervoor, want dat is

gedrag dat beloond wordt!

Maar als het systeem individuele bestuurders

aanzet om grenzen op te zoeken die voor de

samenleving als geheel niet wenselijk zijn,

is het toch hun verantwoordelijkheid om die

grenzen juist te respecteren?

Dat is waar, maar dan vraag je af en toe wel

veel van mensen. Je kunt moeilijk verwach-ten dat bestuurders beslissingen nemen die

ertoe leiden dat hun ziekenhuis wordt op-

geheven. Gelukkig zijn er ook voorbeelden

van bestuurders die wel het leiderschap

hebben om taken af te stoten en over hun

eigen schaduw heen te springen.

U oordeelt vrij mild. Bent u als adviseur wel

kritisch genoeg?

Ik denk het wel, er zijn genoeg andere

dingen waar je heel kritisch over kunt

zijn. Iedereen in de sector weet dat wij

als KPMG van mening zijn dat er grote

kwaliteitswinst is te boeken als we meer

samenwerken en taken onderling verde-

len. Ik kom genoeg ziekenhuizen tegen

die daar geen zin in hebben en dus komen

er in onze relaties best pittige gesprekken

voor. Wij hebben ervoor gekozen een club

te zijn die zelf nadenkt over wat er in de

zorg moet gebeuren.

Is Wouter Bos over tien jaar president van

De Nederlandsche Bank of directeur van een

ziekenhuis?

Ik denk dat dat laatste inmiddels waar-

schijnlijker is dan het eerste. Welk zieken-

huis? Dat weet ik niet. Voorlopig zit ik hier

prima.

“Commerciële ziekenhuizen lijkende zorgkwaliteit te bevorderen”

22 10 - 2011

Interview

>

<



P

er januari 2012 is de vrije prijsvorming van de tandartstarieven een feit. Er is een

proeftijd van drie jaar. Moeten we hier blij mee zijn? Ik denk dat de keuze tus-

sen het systeem van kostprijsberekening en vrije prijsvorming eenvoudig is. Hetsysteem van de kostprijsberekening – door de Nederlandse Zorgautoriteit bepaald – is erg

oneerlijk. Die gaat uit van een normpraktijk en -kosten, maar deze bestaan niet.

Kijk naar de orthodontisten: als de grote orthodontiepraktijken als norm worden ge-

bruikt, hebben de kleine praktijken nauwelijks bestaansrecht meer. Hun tarieven zijn

onlangs verlaagd en zonder vrije prijsvorming zou dat in 2012 nog een keer gebeuren. In

de huidige trend van steeds grotere tandartspraktijken, kan de kostprijsberekening voor

solopraktijken (en dat is zo’n 60 procent) desastreus uitvallen. Dus de keuze is snel gemaakt:

wees blij met de vrije prijsvorming.

Maar het is niet zaligmakend. Vooral in het begin zal er veel werk verzet moeten

worden om je tarief te onderbouwen, want je moet hard kunnen maken waarom je

een bepaalde prijs berekent. Er moet een website zijn met daarop de prijslijst met onder-

bouwing, wie de behandeling uitvoert en welke hulpkrachten in de praktijk bepaalde werkzaamheden uitvoeren.

Maar er is meer. Alle behandelingen boven de€ 150,- vereisen schriftelijk begroting: een

heel gedoe. Een kind met tandletsel stuur je ook niet zo makkelijk eerst naar huis met een

begroting. Het informeren van patiënten zal veel extra tijd vergen, al ga ik ervan uit dat dit

op den duur een automatisme wordt.

Of de vrije prijsvorming leidt tot concurrentie, betwijfel ik. Persoonlijk denk ik dat de

binding met het grootste deel van de patiënten van dien aard is dat de prijs niet het enige

argument is waarom de patiënten bij je komen. Alleen bij grote prijsverschillen misschien.

Bovendien is het aanbod van tandartsen in delen van ons land niet zo groot dat er te shop-

pen valt. Er zijn veel kleine dorpen waar slechts één praktijk is. Ik zie tevreden patiënten

daar echt niet weg lopen omdat het in een ander, verder gelegen dorp iets goedkoper is.

Belangrijk is dat er voldoende tandartsen opgeleid worden. Want schaarste zal deprijzen opdrijven. Tandheelkundige hulp kan voor mensen met weinig nanciële

middelen onbereikbaar worden. Dit mag niet gebeuren. Nu wordt het tekort aan tand-

artsen jaarlijks aangevuld door zo’n 180 buitenlandse collega’s. Maar helaas vormt hun

Nederlandse taalvaardigheid een barrière. Sommige mensen zijn bang voor de tandarts en

als zij niet kunnen communiceren met de behandelaar, wordt het er niet beter op.

Een ander probleem is het feit dat weinig patiënten de ware technische kwaliteit van hun

tandarts kunnen beoordelen. De patiënt beoordeelt op zaken als service, openingstijden,

vriendelijkheid van de tandarts en medewerkers. De prijs zal dus niets te maken hebben met

de ware kwaliteit van de geleverde behandeling.

Ik ben blij met de vrije prijsvorming, maar vooral in het begin zal dit tot veel extra gedoe

leiden. Ik ga ervan uit dat over drie jaar zowel de patiënt als de tandarts er blij mee zijn.


Blij met vrij tarief Dat de komst van vrije prijsvorming in de tandartszorg een grote vooruitgang is, staat

voor Henk Donker buiten kijf. Maar er zitten ook de nodige haken en ogen aan.

Henk Donker is tandarts en

bestuurslid van de Vereniging

VvAA.

VvAA Bestuur

De prijs is niet het enige argument waarom de patiënten bij je komen

Bestuur Vereniging VvAA

Voorzitter

• Gerlach Cerfontaine, arts, Utrecht

Vice-voorzitter

• Fred Dijkers*, huisarts, Maasdam

Secretaris

• Erik Gostelie*, dierenarts, Haaften

Penningmeester

• Henk Donker*, tandarts, Hengelo (Gld)

Leden

• Will Bonneveld, fysiotherapeut,

manueel therapeut, Bunschoten

• Yvonne van Kasteren, gynaecoloog, Alkmaar • Geraline Leusink, arts MBA, Breda

• Arjan van Nistelrooij, apotheker, Ubbergen

*tevens commissaris van VvAA groep bv

10 - 2011 23


http://slidepdf.com/reader/full/arts-auto-oktober-2011 24/8624 10 - 2011

Stigma van verslavingbemoeilijkt terugkeer in zorgpraktijk

Onder

controle

W Willem Smit, halverwege de vijftig, is

een huisarts in het midden van het land.

Sinds hij zijn alcoholverslaving overwon,

is hij dankbaar lid van een nieuwe huis-

artsengroep (hagro). Nog niet eens zo

heel lang geleden dreigde hij alles kwijt

te raken. Smit – niet zijn echte naam; om

privacyredenen zijn de namen van de

betrokkenen in dit artikel gengeerd –

is een alcoholist.

Hoewel hij al zeven jaar niet meerdrinkt, kampt Smit door onbegrip en

wantrouwen nog steeds met het stigma

rond verslaving. Daarin is hij niet de

enige, blijkt uit gesprekken met nog

twee andere artsen. Zij willen alleen on-

herkenbaar worden opgevoerd. Vermoe-

delijk hebben tandartsen, apothekers

en dierenartsen te maken met dezelfde

problemen, maar in die beroepsgroepen

vond Arts & Auto geen mensen die hun

verhaal willen vertellen.

Smit dronk al enkele jaren stevig

wodka toen zijn vrouw hem duidelijk

maakte dat het zo niet langer ging. Dat

was acht jaar geleden. Thuis functioneer-

de hij totaal niet meer. Zijn werk kon hij

op routine nog wel doen, vond hij. “Maar

ze moeten het allemaal geweten hebben”,

denkt Smit. Vanaf het moment dat hij

ging afkicken, wist sowieso iedereen van

zijn alcoholverslaving. “Mijn verhaal is

in de hele regio bekend. Om te herstellen

ben ik ook een tijdje opgenomen geweest

in een kliniek. In die tijd zat er een hidha

– huisarts in dienst van een huisarts – in

mijn praktijk.”

Ook zijn patiënten wisten het. Die

schreven hem brieven in de kliniek. Ze

schreven dat ze wisten dat hij ziek was,

dat ze wisten wat er aan de hand was en

dat ze hem een goede dokter vonden. Die

brieven maakten dat Smit zich een nieuw

doel stelde: “In de kliniek zei ik tegen

mezelf: ik ga mijn woonplaats en mijn

patiënten niet via de achterdeur verlaten.

Als ik ermee stop, dan vertrek ik via de

voordeur als ik met pensioen ga.”

Steun

Smit noemt het opmerkelijk dat hij in

die tijd meer steun kreeg van patiënten

dan van zijn collega’s. “Achteraf begrijp

ik ook wel dat ik collega’s afstootte met

mijn gedrag, maar het is lastig dat het

me zo blijft achtervolgen terwijl ik iets

bereikt heb waar ik trots op ben: ik ben

mijn alcoholverslaving de baas.”

Als je als huisarts een been breekt of

diabetes krijgt, dan staan de collega’s

met bloemen voor de deur, zo stelt Smit.

“Dan weten ze hoe ze professioneel met

je om moeten gaan. Bij verslaving is dat

anders, want rond verslaving hangt ook

onder zorgprofessionals een stigma.

Gisteravond had ik bijvoorbeeld dienst

op de huisartsenpost. Een aantal col-

lega’s gaat heel goed met me om, maar

er zijn er ook die me niet zien. Die me

letterlijk niet aankijken als ze me in de

gang voorbij lopen met de idee ‘eens een

dief, altijd een dief’. Het negeren door

collega’s doet veel pijn. Het is de ergste

vorm van pesten.”

Niet alle collega’s keerden zich van

hem af. Zo was er een oudere collega die

hem nog eens gecomplimenteerd heeft

over zijn openheid. In zijn nieuwe hagro

weten ze van zijn verleden. “Ik heb hun

bij de kennismaking heel openhartig

mijn verhaal verteld. Het is een prettige

De artsenorganisatie KNMG is begonnen met een programma om

verslaving onder medici aan te pakken. Dat is ook hard nodig, want uit

onderzoek blijkt dat 9 tot 12 procent van de medisch professionals

met addictieproblemen kampt. Eenmaal hun verslaving de baas kun-

nen ze in principe weer gewoon aan de slag, maar stuiten ze op hun

werk vaak op onbegrip en wantrouwen.

TEKST DAAN MARSELIS ILLUSTRATIESHET WONDERLAB


http://slidepdf.com/reader/full/arts-auto-oktober-2011 25/8610- 2011 25

hagro, waar ze me vertrouwen. Toen ik

een keer een terugval had, hebben ze

me ook heel goed geholpen. Daar ben ik

ze dankbaar voor.”

Rehabilitatie

Karel Verhage – een beschouwend spe-

cialist – herkent zich in het verhaal van

Smit. Ook hij raakte in de problemen

door alcoholgebruik. De terugkeer op

zijn afdeling kostte hem veel energie, ver-telt hij. Er werden afspraken gemaakt

over zijn terugkomst. Verhage merkte

dat zijn maten bang waren dat hij op

het werk zou drinken. De afspraak is dat

hij een bloedtest laat doen zodra zijn col-

lega’s alcohol ruiken. Zijn collega’s von-

den die afspraak echter niet ver genoeg

gaan. Ze wilden dat hij zich bij de min-

ste verdenking ook op andere middelen

zou laten testen. Pas toen Verhage stelde

dat ze dan ook zijn internetgebruik

en bankrekeningen zouden moeten

controleren vanwege een eventuele in-

ternet- en gokverslaving, kwamen ze tot

inkeer. Het lukte hem de discussie weer

richting de aanvankelijke verdenking te

Sinds maart van dit jaar bestaat er een hulpprogramma voor verslaade medici: ABS-

artsen (waarbij ABS staat voor abstinentie, maar ook voor het abs-systeem in de auto). Het

is een soort toegangspoort tot de verslavingszorg waar artsen met een probleem zich kun-

nen melden. Een noodzakelijke stap, aangezien 9 tot 12 procent van de medisch proes-

sionals met verslavingsproblemen kampt. Bovendien blijken artsen relatie veel moeite te

hebben om zel om hulp te vragen. Het stigma dat verslaving met zich meebrengt, draagt

daaraan bij, want ‘als arts zouden ze toch beter moeten weten’. Dat artsen een collega om

hulp moeten vragen, werkt nog extra drempelverhogend.

Artsenederatie KNMG ondersteunt het initiatie. De KNMG wil zo de proessionals(met hun dure opleiding) voor het vak behouden en de patiëntveiligheid waarborgen. Het

programma is geïnspireerd op het Proessionals Health Program van de Ontario Medical

Association (OMA, www.phpoma.org). ABS-artsen voorziet net als de Canadese evenknie in

een diagnostisch traject door middel van een assessment en nazorg. De eitelijke behande-

ling vindt plaats in de reguliere verslavingszorg. In de eerste paar maanden hebben zich al

tien artsen aangemeld.

ABS-artsen is nog in gesprek met de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) over de

juridische abakening. De organisatie doet in principe geen meldingen bij de IGZ, tenzij er

een acuut gevaar bestaat voor de patiëntveiligheid. Zeker in de begintijd zal ABS-artsen zich

daarin terughoudend opstellen, omdat de organisatie eerst het vertrouwen van de doel-

groep moet winnen. De IGZ laat weten dat ABS-artsen die ruimte krijgt. Maar de Inspectie

wijst de artsen die hun verslaade collega’s behandelen ook op een mogelijk ‘confict van

plichten’. Ze moeten namelijk óók rekening houden met de belangen van de patiënten

waarmee de verslaade arts een behandelrelatie heet. De behandelaars zijn verplicht om

over een verslaade arts te melden als ze het onverantwoord vinden dat de betreende

arts zijn werkzaamheden uitvoert.

ABS-artsen

>



sturen, van alcoholmisbruik op het werk.

De alcoholtest is overigens nooit gedaan,

vertelt hij.

Verhage heeft het gevoel dat hij geen

kant op kan. “Tegenwoordig heb ik een

redelijk goede werkrelatie met mijn col-

lega’s. Sinds een paar maanden doen ze

weer heel normaal, maar de situatie is

nog lang niet als voorheen. Voor mij is er

nog ontzettend veel aan de hand, waarbij

het vertrouwen in mijn collega’s door

henzelf kapot is gemaakt. Ik voel mij

niet gesteund. Als ik in mijn hart kijk,

dan vraag ik me af waarom ik hier zou

blijven.”

“Eens verslaafd, altijd kwetsbaar”, vat

psychiater Hein de Haan van Tactus Ver-

slavingszorg en het Nijmegen Institute

for Scientist-Pratitioners in Addiction

(NISPA) het samen. Hij is een van de ini-

tiatiefnemers van ABS-artsen (zie kader

op pagina 25).

Volgens De Haan reageren artsen zo

afwijzend op verslaafde collega’s omdat

ze onvoldoende weten wat verslaving in-

houdt. “Tijdens onze opleiding is er maar

heel weinig aandacht voor het onder-

werp. Bovendien weten artsen niet hoe ze

zich moeten opstellen als ze eenmaal zelf

patiënt worden of als dat een collega over-

komt. Ook dat wordt ons nooit geleerd.

Het gevolg is dat het onderwerp versla-

ving altijd onder het tapijt wordt geveegd.

Zodra aan het licht komt dat iemand

bijvoorbeeld cocaïne gebruikt, ontstaat

er in de organisatie een beweging om de

persoon in kwestie eruit te gooien.”

De Haan: “Wij willen uitdragen dat

verslaving een ziekte is die iemand onder

controle kan krijgen. Voor volledige reha-

bilitatie moet de ex-verslaafde daarom

lange tijd worden gevolgd, in zowel de

werk- als de privésituatie, en door middel

van urineonderzoek.”

Het Canadese Professionals Health

Program, waarop ABS-artsen is gebaseerd,

voorziet in zo’n langdurige controle

periode. Mede daardoor is dat programma

zo succesvol, denkt De Haan. In Canada

wordt de zorgverlener na zijn behande-

ling vaak nog vijf jaar gevolgd. Op het

werk houden collega’s zijn functioneren

in de gaten en ook in de privésituatie

houdt iemand een oogje in het zeil. Als

de zorgverlener laat merken dat het niet

goed gaat, dan geeft zijn omgeving dat

door aan het hulpprogramma. Daarnaast

testen ze urinemonsters om te zien of er

ook echt niet wordt gebruikt.

Als de zorgverlener niet terugvalt,

loopt het programma na maximaal

vijf jaar ten einde, vertelt De Haan. Het

vertrouwen is hersteld en eventueel

inspectietoezicht (zie kader) stopt. 85 pro-

cent van de zorgprofessionals kan daarna

weer veilig aan het werk.

>

“Het negeren door collega’s doet veel pijn.Het is de ergste vorm van pesten”

De artsen lopen in vergelijking tot andere

beroepsgroepen in de zorg voorop met

het initiatief om verslaving onder collegae

aan te pakken. De beroepsvereniging voor

dierenartsen (KNMvD) kent wel de vertrou-

wensdierenartsen: vier dierenartsen die

getraind zijn om hun collega’s bij te staan als

ze werkgerelateerde psychische proble-

men hebben; meestal hangen die samen

met grote dierencrises, zoals de mond-en-

klauwzeerepidemie. Van hun diensten wordt

zelden gebruik gemaakt.

Apothekersorganisatie KNMP vindt hetniet nodig om de toegang tot de verslavings-

zorg makkelijker te maken. De vereniging

ziet geen reden waarom apothekers moeite

zouden hebben om een arts in te schakelen.

Bovendien zou verslaving onder apothekers

niet veel voorkomen en vormt het een min-

der groot gevaar op de werkplek, met name

omdat apothekers altijd in een team werken

en eventuele problemen dus snel worden op-

gemerkt. De KNMP vindt wel dat verslaafde

apothekers hulp moeten zoeken. Doen ze

dat niet, dan is er het tuchtrecht.

KNMvD en KNMP



De Haan gaat ervan uit dat in Neder-

land een vergelijkbaar systeem wordt

opgetuigd, al is het nog niet zo ver. Om

controle op de werkvloer mogelijk te

maken, moeten bijvoorbeeld goede

afspraken gemaakt worden met de

instelling en dat is lastig nu artsen nog

te bevreesd zijn om op het werk over hun

problemen te praten. De angst is groot

dat mensen hun baan verliezen of dat de

Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ)

ingrijpt. Bovendien, zegt De Haan, weten

zorginstellingen zich vaak geen raad met

verslaafde zorgverleners. “Als we nu naar

het ziekenhuis stappen om over de terug-

keer van een arts te praten, dan krijgen

we waarschijnlijk de vraag of er niet een

achterdeurtje is waardoor de arts het

ziekenhuis kan verlaten. Er is grote vrees voor negatieve publiciteit.”

Bespreekbaar maken

Toch zijn er nu al ziekenhuizen die zich

inspannen om een voormalig verslaafde

specialist te behouden. In een eerdere

versie van dit artikel vertelde een zieken-

huisdirecteur met naam en toenaam

hoe zijn ziekenhuis de terugkeer van

een medisch specialist mogelijk had

gemaakt. Na lezing van de tekst sloeg bij

de betreffende specialist alsnog de angst

om het hart: omdat de naam van het

ziekenhuis vermeld werd, zou zijn iden-

titeit te herleiden zijn. Op zijn verzoek is

na overleg daarom alsnog de naam van

het ziekenhuis verwijderd. De specialist

zegt: “Ik vind het heel belangrijk dat dit

onderwerp bespreekbaar wordt, maar

het is nu nog even niet aan mij om daar-

voor te zorgen. Misschien dat ik over drie

jaar, als het allemaal wat langer geleden

is, mijn verhaal in alle openheid durf te

vertellen.”

De directeur van zijn ziekenhuis had

eerder verteld over het creëren van een

veilige werksfeer. Medewerkers van zijn

instelling krijgen een tweede kans als ze

een keer terugvallen. De medewerkers

behoren immers tot het kapitaal van de

organisatie. In het geval van de genoem-

de specialist werd daartoe een strenge

set voorwaarden opgesteld. Voorop stond

uiteraard dat hij niet meer mocht gebrui-

ken. Ook wilden de raad van bestuur en

het stafbestuur precies weten wat er aan

de hand was. Daarom schakelden zij een

externe psychiater in die na een gesprek

met de specialist aan beide bestuurs-

organen verslag uitbracht. Vervolgens

werd afgesproken dat de specialist onder

begeleiding zou blijven van een arbeids-

deskundige en een psycholoog en dat hij

bovendien maandelijks zijn bloed zou

laten. Ook die rapportages gaan naar het

ziekenhuisbestuur.

De ziekenhuisdirecteur weet dat hij

met die strenge controle veel van demedisch specialist vraagt. “Maar”, zegt

hij, “het moet ook niet te makkelijk zijn

om terug te keren; je moet het verdie-

nen. Een medisch specialist heeft een

verantwoordelijke baan en de risico’s

voor het ziekenhuis zijn groot. Het is

aan de specialist om het vertrouwen te

herstellen.”

De ziekenhuisdirecteur en de specia-

list zijn in grote lijnen tevreden over

de genomen maatregelen. De directeur

voegt er nog aan toe dat hij die niet voor

iedereen zou nemen. Als bestuurder

loopt hij een groot risico. Hij is bereid dat

te doen, mits de betrokken medewerker

goed is in zijn vak. Bovendien moet de

medewerker in de werksituatie en privé

iemand hebben om op terug te vallen.

De controleperiode stelt het zieken-

huis in staat om de patiëntveiligheid

te waarborgen. Tegelijkertijd geven de

controles ook de medisch specialist een

veilig gevoel. Mocht hij beschuldigd wor-

den van terugval, dan kan hij aantonen

dat hij niet meer gebruikt. De specialist

wil de controles daarom voorlopig voort-

zetten. “Ik ben erg kwetsbaar hier”, weet

hij. “Want er hoeft maar een persoon wat

te roepen…”

www.anonieme-dokters.nl

de website van een zelfhulpgroep voor

dokters met psychische problemen.

www.jellinekretreat.nl

Jellinek Retreat is onderdeel van Jellinek.

Deze kliniek op Curaçao richt zich onder

meer op ondernemers en artsen die

worstelen met verslaving, maar die nog

redelijk functioneren.

www.u-center.nl

U-center is een privékliniek voor mensen

met psychische problemen zoals burn-

out en verslaving. De kliniek is gevestigd

in een luxe resort en de organisatie richt

zich onder meer op zorgprofessionals.

Hulp zoeken via internet

“Het moet ook niet te makkelijk zijnom terug te keren; je moet het verdienen”

Niet iedere arts gaat onder het stigma

van verslaving gebukt. Althans, wan-neer we Amerikaanse tv-series mogen

geloven. In House M.D. kan hoofd-

persoon Gregory House (Hugh Laurie)

niet van de pillen afblijven. Vanwege

chronische pijn aan zijn been is hij

fervent gebruiker van een opioïde-

achtige pijnstiller. Ondanks alles is hij

een briljant diagnosticus en behande-

laar. Een enkele keer probeert hij van

zijn verslaving af te komen met behulp

van collega-vrienden en heeft hij zijn

pillengebruik even onder controle. De

rehabilitatie is dan van korte duur.

>

F o T o : g E o R g E h o L z / F o x



advertentie



Werkprocessen verbeteren dooroverbodige handelingen weg te nemen

TEKST FRANK VAN WIJCK

Leanziekenhuispraktijkin de

A Aan de muur in de werkkamer van

verpleegkundig teamleider Joyce Jansen

(VUmc, Amsterdam) hangt een poster

van Loesje: ‘Het lijkt simpel. En dat is het

ook’. Het is een treffende karakteristiek

van hoe je in de gezondheidszorg met de

bedrijfslosoe lean om kunt gaan.

De basisgedachte van lean is: hetzelfde

doen met de helft minder. Alleen doen

wat de klant (in dit geval de patiënt) van

je verwacht en de rest achterwege laten.

De Amerikaanse onderzoekers Womack

en Jones onderzochten waarom de Ja

panse autofabrikant Toyota hier zo goed

in slaagt, en sindsdien maakt lean een

zegetocht over de wereld.

“Het zal mij benieuwen, was mijn

eerste reactie”, zegt Jansen. “Als je al

veertien jaar in de zorg werkt, sta je

niet meer meteen te trappelen voor het

volgende goede idee.” Maar iedereen die

een basistraining in lean heeft gevolgd,

kent het lmpje dat laat zien hoe on

handig wij onze eigen keukens hebben

ingedeeld en hoeveel we dus heen en

weer moeten lopen om zoiets simpels te

doen als een ei bakken. Bij Jansen viel

daardoor meteen het kwartje: “Verpleeg

In het bedrijsleven worden dankzij het uit Japan overgewaaide leanprincipeenorme efciencyslagen gemaakt. Ook de Nederlandse ziekenhuizen lijken

deze flosofe steeds meer te omarmen. Daarbij is het niet voldoende om

alleen de managers mee te krijgen: om het concept te laten slagen, moet

iedere werknemer overtuigd zijn van het nut van deze nieuwe werkwijze.

10 - 2011 29

<



kundigen lopen zó veel op een dag. Het

scheelt enorm als alles een vaste plek

heeft.”

En dat principe is op alle plaatsen inde zorg toe te passen. Denk bijvoorbeeld

aan de operatiekamer. Maak kleurvlak

ken voor alle apparatuur die daar moet

staan en hangen en geef die apparatuur

dezelfde kleur. Dan zie je in één oogop

slag – zonder een checklist te hoeven

afvinken – of alles op de goede plek

staat en hangt. Dan weet je zeker dat de

luchtstroom vanuit het plenum niet ver

stoord wordt door een verkeerd geplaatst

apparaat.

Of denk aan de verpleegafdeling. Hang

daar een lijst op met geturfde aantallen

medicatiefouten en vergissingen. Dat

overzicht versterkt het streven van alle

verpleegkundigen om op nul uit te

komen. En laat iedereen met kleurcode

ring aangeven hoe zijn dag is geweest.

Op basis daarvan kan bespreekbaar

worden gemaakt wat er in een dienst is

gebeurd en wat de volgende dag beter

kan. Voorwaarde hiervoor is wel dat die

professionals ook dagelijks met die

gegevens geconfronteerd worden. En

dat gebeurt dus ook, tijdens de lean

sessie. Dit is vast dagelijks overleg tussen

de zaalartsen en verpleegkundigen,

altijd tussen kwart voor vier en vier uur

’s middags, en altijd vóór dat bord. De

aanwezigen bespreken de problemen

van die dag, benoemen oplossingen en

komen er de volgende dag op terug om

te kijken of die werken. “Vaak gaat het

om kleine dingen, maar ze leveren heel

veel op”, zegt Jansen. “Altijd moeten

zoeken waar je collega’s zijn bijvoor

beeld. Iets wat veel gemakkelijker wordt

als iedereen heel gedisciplineerd het

rode lampje aandoet op het moment dat

hij een patiëntenkamer binnengaat. De

ergernis van een onderzoekskamer vol

verpleegkundigen, die toch écht weten

dat de artsen daar tussen twee en drie

patiënten moeten zien. Op te lossen door

simpelweg af te spreken dat die kamer

tussen twee en drie niet gebruikt mag

worden. Zulke dingen moet je maan

denlang iedere dag onder de aandacht

brengen voordat mensen het consequent

goed gaan doen, maar het werkt wel.”

Een gedragsverandering bewerkstelli

gen, daar gaat het om, beaamt chirurg

Donald van der Peet. Ook hij was

sceptisch toen hij voor het eerst over

lean hoorde. “Maar toen ik me erin ging

verdiepen, kwam ik tot de conclusie dat

het inderdaad echt anders moet. Ik wil

gewoon met mijn patiënten kunnen

praten. En dus niet eindeloos formulie

ren moeten invullen of heen en weer

moeten bellen voor afspraken en onder

zoeksuitslagen. En ik wil dat ook nietaan een nurse practitioner overdragen,

want daarmee verschuif ik het probleem

alleen maar. Ik wil dat het weggaat.”

En dat werkt ook. Als voorbeeld

noemt Van der Peet het verzoek vanuit

een ander ziekenhuis om een patiënt

met slokdarmkanker te beoordelen.

“In de praktijk zat je dan de status van

die patiënt te lezen op het moment dat

hij tegenover je zat. Nu vragen we die

informatie vooraf op en analyseren we

die in een multidisciplinair team. Dan

heb ik echt tijd voor die patiënt als dietegenover me zit.”

Ook als opleider wordt Van der Peet

geconfronteerd met problemen waar

voor hij oplossingen moet zoeken. “Het

arbeidstijdenbesluit bijvoorbeeld, dat

bepaalt dat arts assistenten maximaal

48 uur per week inzetbaar zijn. In die

48 uur kún je alle doelstellingen halen,

als je maar efciënt werkt. En dat begint

aan de voorkant: vooraf toetsbare afspra

ken maken over de doelen per studie

onderdeel.”

Verspilling wegnemen

Ben je lean bezig als je problemen

herkent en oplost? “Nee, problemen

oplossen doet iedereen weleens. Het gaat

erom dat je het heel consequent steeds

op dezelfde manier doet”, zegt bestuur

der Wouter van Ewijk. “Het gaat erom

“Vaak gaat het omkleine dingen,

maar ze leverenheel veel op”

“Je krijgt weerecht tijd voor

de patiënt zelf”

De achtergrond van lean in de zorg

Zorgverzekeraar Achmea omarmde zeven jaar geleden het gedachtegoed van lean en

besloot dit in 2010 te vertalen naar de Nederlandse zorgaanbieders. Het Achmea

leaninitiatief verenigde zich met het initiatief van het Tilburgse St. Elisabeth Ziekenhuis,

en ging gezamenlijk verder als Lean in de Zorg (LidZ). Inmiddels is dit uitgegroeid tot

een netwerk van bijna veertig zorgorganisaties die dagelijks proberen het vandaag

beter te doen dan gisteren.

Robert van Schagen, programmamanager lean van Achmea: “Ons doel is de zorg

veiliger maken. Ook willen we bijdragen aan de oplossing van de arbeidsmarktpro-

blematiek in de zorg: hoe kunnen we met hetzelfde aantal mensen meer werk doen.

Dit doen we door zorgaanbieders te faciliteren met de mogelijkheid kennis uit te

wisselen, en soms stellen we ook leancoaches beschikbaar. We zijn eraan begon-

nen zonder er voor ons een businesscase aan te koppelen. Dat is voor Achmea heel

bijzonder. Inmiddels doen 29 ziekenhuizen mee, waaronder alle acht de academischecentra en zeven AWBZ-organisaties. Het feit dat bij die laatsten de professionalise-

ringsgraad in die sector lager is dan in de ziekenhuizen, heeft zeker te maken met dit

nog beperkte aantal.”

>



dat je je proces structureel verbetert

door verspillingen weg te nemen. Je pro

fessionaliteit steeds verder verbeteren

door structureel steeds een stapje naar

boven te doen.”

Hulp van buitenaf

Dat doe je als ziekenhuis niet op eigenhoutje. Een ziekenhuis dat volgens de

leanprincipes wil werken, krijgt externe

leancoaches in huis die aan een kleine

groep interne mensen hun kennis over

dragen. Vervolgens doen die interne

leancoaches hetzelfde bij een andere

groep medewerkers en zo verder. Lean is

ook nooit af. En niet alle problemen zijn

even simpel op te lossen. Maar in plaats

van ze dan maar te laten liggen, is het

de bedoeling er een verbeterplan voor te

maken, te beoordelen of dit werkt en zo

ja, het borgen.

Een praktisch voorbeeld: van de ene

medisch specialist mag na 24 uur een

drain eruit, van de andere pas na zesdagen. De verpleegkundigen moeten

zich dus altijd afvragen door wie de

drain bij een patiënt is gezet en of die er

dus wel of niet al uit mag. Dus: spreek

een standaard af (‘de drain mag er na

72 uur uit’) en ga daarmee aan de slag.

Werkt het? Laten zo. Is het niet opti

maal? Beleid verder verjnen.

Ieder voor zich zijn het allemaal

maar kleine stapjes, maar de gevolgen

kunnen groot en structureel zijn. Van

Ewijk: “Teamleider Joyce Jansen heeft

het ziekteverzuim op haar afdeling

teruggebracht van 5 naar 1 procent. Als

ons dat ziekenhuisbreed zou lukken,

hadden wij geen bezuinigingsprobleemmeer.” Zo snel gaat dat niet, beseft

iedereen. “Lean moet leiden tot een

mentaliteitsverandering”, zegt Van

Ewijk. “Bij Toyota komt echt niemand

meer werken die de leangedachte niet

omarmt. Het zou mooi zijn als wij dat

punt ook ooit bereiken.”

10 - 2011 31

GGz Ingeest is gelieerd aan

VUmc en besloot ook mee

te gaan in het leantraject.

Directeur algemene zaken

Marga van Slooten: “Ik kwam

hier binnen met de opdracht

het poliklinische circuit

Amsterdam, waarvan InGeest

onderdeel is, gezond te

maken, bedrijfsmatig en qua

werkklimaat. In het behan-

delplan hiervoor hebben we

gekeken door de ogen van de

patiënt: wat treft die aan en

wat wil die van ons. Feitelijk de

basisgedachte van lean.

We zijn begonnen met het

maken van waardenstroom-

analyses van het primaire pro-

ces op de poli’s en secretaria-

ten. Dat is minder theoretisch

dan het klinkt; je kijkt naar de

stappen die de patiënt in je or-

ganisatie doorloopt en wat in

iedere stap jouw toegevoegde

waarde is. Dan zie je snel de

knelpunten. Bijvoorbeeld dat

iedere poli zijn eigen systeem

heeft voor het beheren van

wachttijden, en dat die niet

compatibel zijn. Of dat een

aantal patiënten onnodig

uitgebreid geëvalueerd wordt,

omdat wordt afgeweken van

de behandelrichtlijnen en

-doelen. Of dat het secreta-

riaat veel tijd kwijt is aan het

corrigeren van administratie-

fouten van hulpverleners,

omdat die het beschikbare

format voor verslaglegging in

het EPD niet gebruikten.

Kleine stapjes tegelijk dus,

maar de gevolgen worden

vanzelf groot. Lean leert je

ook om als manager uit de rol

te stappen waarin je zelf de

oplossingen bedenkt. Mensen

moeten zelf eigenaar van hun

probleem zijn en dit oplossen.

Dit heeft gevolgen voor je visie

op leiderschap.”

Lean in de GGz

<



Management Portret

32 10 - 2011

Jullie hebben nu twaalf mensen in dienst. Wat is het geheim van deze

groei?

Twee kernwoorden: professioneel en persoonlijk. Natuurlijk

leveren we goede zorg, maar het is ook belangrijk dat je een

goede uitstraling hebt als praktijk. We hechten aan een mooie,

moderne inrichting met kunst aan de muur en goede tijdschrif-

ten in onze comfortabele wachtkamers. En aandacht voor de

patiënt is zelfs zo belangrijk dat het in onze arbeidsovereenkom-

sten staat.

Waarom bent u nodig als manager?

Ik ben samen met mijn maat manager van onze fysiotherapie-

praktijken. Daarnaast regel ik de gebouwgebonden zaken vanons gezondheidscentrum in Schoonrewoerd. Een andere taak is

het vertegenwoordigen van onze praktijken in allerlei externe

overleggen. Inhoudelijk gezien help ik mijn medewerkers om

met plezier en voldoening alles uit zichzelf en hun werk te halen.

Welke eigenschap waarderen medewerkers in u?

Dat ze weten waar ze aan toe zijn. Ik doe niet aan achterkamer-

tjespolitiek en maak van mijn hart geen moordkuil. Medewer-

kers waarderen dat. Keerzijde is dat ik behoorlijk direct kan zijn.

Daar kunnen mensen weleens van schrikken.

Wat was uw grootste succes?

Dat het is gelukt om een eigen gezondheidscentrum te bouwen waarin we ook ruimtes verhuren aan huisartsen en apotheek.

De bouw ging met de nodige hobbels gepaard. Daarmee is ook

het succes van onze maatschap bewezen, want samen zo’n pand

bouwen is ons ook qua samenwerking goed afgegaan.

In welke valkuil bent u ooit gelopen?

Ik ben er gelukkig niet in gelopen, omdat ik ’m vooraf heb gezien.

Ik heb geleerd te vertrouwen op mijn eigen oordeel. Toen ik ver-

telde over het bouwen van een eigen centrum, waren veel men-

sen sceptisch: ‘Zou je dat nou wel doen?’ Ik heb daar niet naar

geluisterd en mijn eigen plan getrokken, met een mooi resultaat.

Verlangt u soms terug naar de werkvloer?

Driekwart van mijn tijd ben ik aan het werk als kinderfysiothera-

peut en een kwart besteed ik aan management. Gelukkig maar,

want ik zou het contact met de patiënten voor geen goud willen

missen. En als pure manager mis je snel de feeling met wat er

echt gebeurt in je bedrijf.

Hoe heeft u het managen onder de knie gekregen?

Leidinggeven zit me in het bloed. Ik bepaal het liefst zelf de

strategie en heb liever niemand boven me. Met het klimmen der

jaren is mijn managementervaring gegroeid. Een van de belang-

rijkste dingen is toch wel het waarderen van mijn medewerkers.

Elke week een complimentje geven is goud waard.

Wat is uw sterkste managementskill?

Oplossingsgericht werken en nieuwe innovaties van de grond

tillen voor een ander het doet. Zo heb ik voor onze praktijken

bewust ook gezocht naar samenwerking met een logopedist,

diëtist, remedial teacher en een kinderpsycholoog. Als dat dan

uiteindelijk ook van de grond komt, geeft dat een voldaan gevoel.

Waar heeft u een hekel aan?

Financieel-administratief werk besteed ik liever uit. Meer in het

algemeen kan ik niet zo goed tegen mensen die niet boven hun

eigen probleem kunnen uitstijgen en in een negatieve spiraal

blijven hangen.

‘Liever niemand

boven me’Fysiotherapeut Carien Schmidt-Pinkster (53) is mede-

eigenaar van Maatschap voor Fysiotherapie Schoonrewoerd

en Kinderpraktijk Culemborg, kinderfysiotherapie. Hoewel

leidinggeven haar naar eigen zeggen in het bloed zit, zou ze

niet fulltime willen managen: “Dan mis je snel de feeling met

wat er echt gebeurt in je bedrijf.”

TEKST Roel NotteN FOTOGRAFIE De BeelDReDAKtIe/eVelYNe JACQ

Professioneel

2007 vestiging fysiotherapiepraktijk

in gezondheidscentrum De Wiel in

Schoonrewoerd

2004 - heden oprichter en eigenaar

Kinderpraktijk Culemborg

1986 - heden oprichter en eigenaar

Fysiotherapiepraktijk Schoonrewoerd

Nevenfuncties

Voorzitter van het Intercollegiaal

Overleg Kinderfysiotherapeuten,

regio Gorinchem

Managementcursussen

2000 cursus timemanagement bij

VvAA

2001 coachingscursus bij fysiothe-

rapieorganisatie KNGF

Privé

Carien Schmidt-Pinkster is getrouwden woont in Houten. Ze heeft drie

zonen (22, 20 en 16 jaar).

Carin Schmid-Pinksr

<



E

r waait een andere wind in de gezondheidszorg

door de invoering van eigen bijdragen, de toene-mende concurrentie en de roep om meer transparantie.

Mede hierdoor zal de samenwerking binnen maatschap-

pen onder druk komen te staan. Immers, maten worden

gedwongen om beleidskeuzes te maken en rekening te

houden met de organisatorische en financiële conse-

quenties daarvan.

Het is vooral in grotere maatschappen niet altijd

eenvoudig om tot besluitvorming te komen over beleids-

kwesties. Ze worden erdoor uit hun ‘comfortabele zone’

gedrukt. Een ander optredend fenomeen is de scheiding

der machten: een groepje is voor, een groepje is tegen

en een middengroep weet het niet.

De grootste vergissing die maatschappen in zo’nsituatie kunnen maken, is dat de ene groep de door hen

gewenste verandering aan de anderen opdringt door

deze als een vaststaand feit te presenteren. De andere

groep reageert door aan te tonen dat de verandering

alleen maar rompslomp oplevert. Overleggen verwordt

tot duelleren, je komt in een impasse terecht en je krijgt

kampvorming: ‘voor’ betekent ‘met mij’, ‘tegen’ bete-

kent ‘tegen mij’.

Grote beleidskwesties moeten gezamenlijk worden

opgelost en iedere maat draagt daar evenveel verant-

woordelijkheid voor. De onderlinge afhankelijkheid is dui-

delijk: een schisma ligt op de loer, met alle consequen-

ties van dien. Niet alleen de voorstanders, maar ook de

tegenstanders zijn eigenaren van de besluitvorming over

het goede idee of het grote probleem. Anders gezegd:

‘Jouw probleem is ook mijn probleem. Ook al ben ik het

er niet mee eens, ik ben wat de besluitvorming betreft

medeverantwoordelijk om dat idee tot een goed einde te

brengen. En ook al vind ik jou een zeur – ik begrijp dat ik

het niet alleen voor het zeggen heb en dat we samen tot

een oplossing moet zien te komen.’ Solidariteit noemt

men dit ook wel.


Ons brein slaat op hol als de dingen anders lopen dan gepland. DeRET-methode biedt hulp. Volgens RET vormen niet de gebeurtenis-

sen zelf, maar de manier waarop we de gebeurtenis interpreteren

het echte probleem.

Wout Raadgers en

Pieter Ramler zijn

trainer/coach bij VvAA

opleidingen & teamcoa-

ching en auteurs van het

boek Samenwerken vergt

onderhoud .

Raadgers/Ramler Recensie

Beter door filosofische uitdaging

Probeer u te verplaatsen in Gerard. Gerard ergert zicht groen en geel aan alles op zijn werk,

maar vooral aan zijn collega’s. Hij voelt zich onbegrepen. Hij gaat op coachingsgesprek om

de confrontatie met zichzelf aan te gaan: welk aandeel heb ik zelf in dit probleem? Auteur

Norbert Netten koos een wel heel opmerkelijke schrijfstijl: Waarom

doe je niet gewoon wat ik zeg?! beschrijft in dagboekstijl de

gesprekken van Gerard bij zijn coach, die dezelfde persoon is als

de auteur. Hierdoor lijkt het soms op een

pr-verhaal voor coach Netten, maar voor

wie dit naast zich neer kan leggen, is het

een inzichtelijk boek. En Gerard? Gerard

ontdekt dat die lastige mensen eigenlijk

helemaal niet zo lastig zijn maar dat dat

vooral aan hem zelf ligt. [Roel Notten]

Grote beleidskwesties moetengezamenlijk worden opgelost

Kampvorming

‘Waarom luistert mijn manager toch zo

slecht naar wat ik echt belangrijk vind?’

‘Nog één keer zo’n irritante blik van Bert

en ik vlieg hem in de haren.’ ‘Kan die klant

eens een dagje niet bellen?’ Zomaar drie

herkenbare situaties uit het werkende leven.

Door deze negatieve gebeurtenissen voelen

we ons slecht. Toch? Theo IJzermans en Roderik Bender vinden

van niet. Zij beschrijven in hun boek Hoe

maak ik van een olifant weer een mug? dat

niet de gebeurtenis zelf er de oorzaak van is

dat mensen zich slecht voelen, maar dat het

juist onze eigen gedachten over die gebeur-

tenis zijn die tot een slecht gevoel leiden.

De Rationele Effectiviteitstraining-methode,

kortweg RET, kan helpen om dit denken over

onszelf ten positieve te keren. Kern van RET

is dat de mens zelf de keuze heeft of hij een

gebeurtenis een negatieve lading wil geven

of niet. Maar hoe pak je dit aan?De auteurs beschrijven vijf technieken

waarmee men eigen gedachten kan

uitdagen: filosofisch, functioneel, logisch,

feitelijk en gedragsmatig. Voorbeeld: wie

zich filosofisch wil uitdagen, stelt zichzelf

de vraag of het wel echt zo verschrikkelijk is

als je te laat komt voor die ene belangrijke

presentatie. De filosofische uitdager in je

stelt dan de vraag: Wat betekent het als

je door deze misser minder snel carrière

maakt? Is het werkelijk zo erg? De kunst van

het jezelf filosofisch uitdagen is dat dit het

eigen denkproces opknipt in vele tussen-

stapjes. Waar in het hoofd van veel mensen

incident A direct leidt tot conclusie Z, plaatst

de filosofische uitdager er een heel alfabet

aan heroverwegingen tussen.

Dit heeft twee voordelen: er ontstaat in

het hoofd vanzelf meer ruimte voor nuance

en men is niet langer een slaaf van deemoties. De stoïcijnen, overtuigd dat ieder

mens vrij is in zijn reactie op het leven,

zouden ervan smullen. In een wereld waarin

emoties vaak de boventoon voeren en in rap

tempo tot conflicten leiden, zorgt Hoe maak

ik van een olifant weer een mug? voor de

broodnodige ontnuchtering. Niet spannend

opgeschreven, maar heel bruikbaar. Een

aanrader. [Roel Notten]

Norbert Netten,

Waarom doe je niet

gewoon wat ik zeg?!,

BBNC Uitgevers,

€ 19,90

Theo IJzermans en

Roderik Bender,

Hoe maak ik van

een olifant weer

een mug? , Thema,

€ 21,95.

Gesignaleerd



Annemarie Smilde is senior

jurist en teammanager

van de sectie tuchtrecht

en beroepsrechtsbijstand

van VvAA rechtsbijstand.

Annemarie Smilde

Onder redactie van mr. Diederik Leusink en mr. Annemarie Smilde, senior juristen en

teammanagers bij VvAA rechtsbijstand. Wilt u reageren of heeft u een vraag op juridisch

gebied, mail dan naar [email protected] o.v.v. uw lidmaatschapsnummer.

LezersvragenWet & recht

Per ongeluk geboekt

Onlangs zocht ik op internet naar

vakanties en vond een mooie reis.

Ik wilde boeken en ging het boe-

kingsproces in. Tijdens het proces bedacht ik dat ik eerst nog verder

wilde kijken naar andere aanbie-

dingen. Per ongeluk heb ik toch op

‘boek nu’ geklikt. Ik kreeg direct een

boekingsbevestiging per e-mail. De

reisorganisatie zegt dat ik er nu aan

vast zit. Ik heb nog niet betaald. Heb

ik bedenktijd via internet?

Nee. U heeft niet altijd bedenktijd bij een

aankoop via internet. Een reis boeken via

internet is een van de uitzonderingen. Als u

het proces heeft doorlopen en u klikt op ‘boek

nu’, dan heeft u een overeenkomst gesloten.

Als u een bevestiging heeft ontvangen, zit u

aan de overeenkomst vast. Daarvoor hoeft

u niet betaald te hebben. Meestal biedt een

reisorganisatie wel de mogelijkheid om de

reis te wijzigen of te annuleren. Vaak zijn

hier wel kosten aan verbonden. Kijk in de

algemene voorwaarden van de reisorganisatie

hoe dit geregeld is.

Wijziging standplaatsIk ga een tweede praktijk openen

in de regio. Ik wil dat dit de nieuwe

vaste standplaats wordt van een

werknemer en zijn arbeidsovereen-

komst daarop aanpassen. Moet hij

dat accepteren?

Een wijziging van de arbeidsovereenkomst is

zonder instemming van de werknemer in het

algemeen niet mogelijk, tenzij de arbeidsover-

eenkomst een ‘eenzijdig wijzigingsbeding’

bevat. De werkgever moet wel bewijzen dat

hij een zwaarwegend belang heeft bij de wijzi-

ging, waarvoor het belang van de werknemer

naar maatstaven van redelijkheid moet wij-

ken. Zonder eenzijdig wijzigingsbeding hoeft de werknemer een wijziging in principe niet te

aanvaarden en zullen partijen overeenstem-

ming moeten bereiken. Onder omstandig-

heden zal de werknemer echter op redelijke

voorstellen van de werkgever in moeten gaan,

tenzij aanvaarding redelijkerwijs niet van hem

kan worden verwacht. Partijen horen zich

als goed werkgever en goed werknemer te

gedragen.

Toelatingsovereenkomst

Ik wil als zelfstandig medischspecialist in een ziekenhuis gaan

werken. Hoe wordt dat contractueel

geregeld?

Het ziekenhuis waar u gaat werken, zal u

eerst toe moeten laten tot het ziekenhuis. De

contractuele relatie met het ziekenhuis wordt

vormgegeven in een toelatingsovereenkomst.

Hierin is meestal een bepaling opgenomen

dat er enige vorm van samenwerking binnen

het ziekenhuis moet zijn, bijvoorbeeld in

maatschapsverband, vakgroep of stafmaat-

schap. Naast de toelatingsovereenkomst zal

de medisch specialist daarvoor dus ook vaak

een overeenkomst aan moeten gaan.

Aankoop via Marktplaats

Ik heb via Marktplaats een telefoon

gekocht. Ik heb betaald, maar de

telefoon is niet geleverd. De verkoper

kan ik niet meer bereiken. Wat nu?

Kopen via internet verloopt over het algemeen

zonder problemen. Bij sites zoals Marktplaats

kan het voorkomen dat u niet krijgt waarvoor

u heeft betaald. Heeft u besteld en betaald,

maar nooit iets geleverd gekregen? Neem

dan in eerste instantie contact op met de

verkoper. Wil de verkoper nergens op ingaan

of blijkt de verkoper onvindbaar, dan is de

kans groot dat u bent opgelicht. Sinds 8 okto-

ber 2010 kunt u dit melden bij het Landelijk

Meldpunt Internetoplichting. Het meldpunt

is een samenwerking tussen de politie, het

Openbaar Ministerie en Marktplaats.

I L L u S t r

A t I e : L e o n

m u S S c h e

Lastige positie

Conficten tussen gescheiden ouders kunnen u

als zorgproessional zwaar belasten. Meestal

gaat het hierbij om ouders die zoals gebruikelijk nade scheiding beiden het gezag over de kinderen zijn

blijven dragen en niet (meer) met elkaar kunnen

communiceren. De communicatie over de patiënt

verloopt dan via u. Gezien de rechten van ouders

van een kind tot 16 jaar kunt u zich hier niet aan

onttrekken. Bij verzoeken om inormatie en beslissin-

gen over de zorgverlening moet u laveren tussen de

zorgplicht tegenover het kind en de rechten van de

ouders met hun vaak tegengestelde belangen.

Met twee uitspraken van eind mei laat het

Centraal Tuchtcollege zien oog te hebben voor de

lastige positie van de zorgproessional. Het college

maakt duidelijk dat een confict tussen de oudersde noodzakelijke medische hulp aan een kind niet

mag belemmeren. Dit is ook het uitgangspunt van

de KNMG-wegwijzer ‘Dubbele toestemming gezag-

dragende ouders voor behandeling van minderjarige

kinderen’ van juni 2011.

Uiteraard geven dergelijke tuchtrechtelijke uit-

spraken en de KNMG-wegwijzer u een steun in de

rug. Maar u bent er vooral bij gebaat als gescheiden

ouders aspraken maken over de zorg aan hun kinde-

ren. O als zij de amilierechter hiervoor een regeling

laten vaststellen. Volgens de wet is dit de weg die

ouders moeten bewandelen. Hoe kunt u ouders

ertoe bewegen dat zij dit ook doen als het probleem

van de ouders u belemmert in uw zorgverlening?

Door aan te geven dat er geen basis is voor een

behandelrelatie tussen u en de patiënt als de ouders

geen aspraken hebben gemaakt over de zorgverle-

ning en de communicatie. Mijn suggestie is om een

wegwijzer op te stellen voor gescheiden ouders, met

daarin inormatie die hen hierbij helpt.


Een confict tussen oudersmag de medische hulp aaneen kind niet belemmeren



In een medisch centrum in het middenvan het land oefenen vier huisartsen in

samenwerking met elkaar hun praktijk

uit. Maar de aansturing van de medewerkers

laat te wensen over en ook de onderlinge

samenwerking verloopt niet soepel. Zo leveren

de besprekingen over de deelname in ketens

en het ontplooien van nieuwe initiatieven

spanningen op. Dat geeft allemaal onrust ,

waardoor goede medewerkers afhaken. Er

moet iets gebeuren. Daarnaast is er belang-

stelling voor hun centrum van de kant van

commerciële partijen.

Kunnen de huisartsen de problemen

waarmee zij zich geconfronteerd zien

zelf oplossen? Of doen zij er het beste

aan het centrum aan een commerciële

partij over te dragen? Een bijkomend

voordeel zou zijn dat deze partij ook een

oplossing biedt voor het tekort aan huis-

artsen in de toekomst, zo is de gedachte.

Maar die organisaties werken alleen met

huisartsen in loondienst. En dat willen

ze eigenlijk niet. Ook een daarvan afge-

leid model dat de huisartsen door deze

partijen wordt voorgehouden, vinden zij

niet aantrekkelijk.

De huisartsen hebben niet het idee dat

ze er zelf nog uitkomen en schakelen

VvAA in. Hun verzoek om hulp komt te-recht bij een van de adviseurs van VvAA

consultants in de gezondheidszorg.

De VvAA consultant inventariseert

eerst alle problemen. Hij voert daartoe

niet alleen gesprekken met de huisart-

sen maar ook met alle andere medewer-

kers. Hij probeert zich zo een beeld te

vormen van de problematiek. En daar

blijken meerdere kanten aan te zitten.

Allereerst zijn er duidelijke karakter-

verschillen tussen de huisartsen. Met

coaching moet dat probleem te tackelen

zijn. Verder is er een verschil in visie,

maar ook dat lijkt overbrugbaar. Dui-

delijke knelpunten zijn de aansturing

van de medewerkers, de contacten met

andere disciplines in het centrum, de

bureaucratie en het gebrek aan kennis

van en ervaring met automatisering.

De consultant concludeert daaruit dat

het ontbreekt aan managementvaar-

digheden. Hij stelt de huisartsen voor

de keus zich die vaardigheden eigen temaken of het management uit handen

te geven.

Voor de huisartsen is zelf de regie

blijven voeren een belangrijk uitgangs-

punt. De consultant komt daarom met

een tussenoplossing. Hij stelt voor dat hij

voorlopig één dag per week het manage-

ment op zich neemt. Op een later tijdstip

wordt dan afgesproken op welke wijze

het management voor de lange duur

moet worden ingevuld. Valt de keuze op

het uit handen geven van het manage-

ment, dan wordt een manager aange-

steld, in loondienst dan wel op grond van

een overeenkomst van opdracht. Om te

voorkomen dat de huisartsen zich laten

overvleugelen door die manager, wordt

overeengekomen dat de consultant gedu-

rende een overgangsperiode supervisie

houdt.

Mr. Bart Doornbusch is adviseur bij VvAA

consultants in de gezondheidszorg.

Praktijkcase Zkejk

<

Voor meer informatie over dit artikel

(of aanverwante onderwerpen) kunt u

mailen naar [email protected] of

bellen met 030 247 46 23.

Het valt voor veel huisartsen niet mee om het

medisch centrum waarvan zij (mede)eigenaar

zijn te leiden. Soms biedt een tussenoplossing

soelaas.

Zelf managen of het management

uitbesteden?

TEKST Bart DoornBusch

illuSTraTiE marcel leuning

10 - 2011 35

Aan het roer



advertentie



Fiets en zakelijke auto

Ik ben ondernemer en gebruik voor woon-werkverkeer – 35 km

enkele reis – regelmatig de trein in

combinatie met een vouwets om

in beide steden de bus te vermij-

den. Ook ga ik regelmatig met de

auto die ik zakelijk rij. Leidt mijn

vouwets dan toch tot scale af-

trek? Ook als dat een dure raceets

is?

Voor ondernemers zijn de kosten van het

woon-werkverkeer geheel atrekbaar. Niet

alleen de treinkaartjes van dit traject,maar ook de kosten van uw vouwfets. Het

is aannemelijk dat u deze gebruikt voor

het werk-werkverkeer. Het ligt voor de

hand dat u zo’n vouwfets niet o nauwe-

lijks privé gebruikt, aangenomen dat u ook

een gewone fets bezit. Dat u daarnaast

nog een auto rijdt die als zakelijk is

aangemerkt, is niet van belang voor de

atrekbaarheid van deze fetskosten. De

fscus bemoeit zich niet met de keuze van

uw vervoer; daarin bent u vrij.

Maar voor een dure racefets, van

bijvoorbeeld € 4000,-, is kostenatrek

onwaarschijnlijk. Omdat zo’n fets normaal

voor de vrije tijd wordt gekocht, heet u de

bewijslast waarom in uw geval toch sprake

zou zijn van bedrijskosten. Het wordt

lastig om aannemelijk te maken dat deze

fets in uw situatie voor woon-werkverkeer

reëel bruikbaar is. En als dat al lukt, zal

bovendien toch een groot deel als privége-

bruik worden aangemerkt.

Juiste papieren bij waarneming

Bij het verzamelen van alle stuk-ken voor mijn accountant over het

afgelopen jaar blijk ik van een aantal

waarnemers geen kopie VAR of iden-

titeitsbewijs gekregen te hebben. Is

dat een probleem?

Ja. Zonder de juiste papieren in uw

boekhouding loopt u een risico op nahe-

fngsaanslagen loonbelasting en sociale

premies over het uitbetaalde honorarium.

U bent als opdrachtgever eigenlijk alleen

gevrijwaard als u beschikt over een kopie

van een identiteitsbewijs en VAR (Verkla-ring Arbeidsrelatie). Het moet dan wel een

VAR-WUO (Winst Uit Onderneming) zijn. O

een VAR-DGA (Directeur Groot Aandeel-

houder), als de waarnemer werkt vanuit

een eigen bv. Met een VAR-ROW (Resul-

taat Overige Werkzaamheden) heet u die

zekerheid niet, behalve uitzonderingssitu-

aties. Schakel een waarnemer altijd pas in,

nadat de juiste documenten zijn overhan-

digd en maak meteen een kopie.

Voordelen oudere werknemers Wat zijn momenteel de scale voor-

delen van het in dienst nemen of

houden van oudere werknemers?

Als u een werknemer van ten minste

50 jaar oud in dienst neemt die direct

vóór indiensttreding aantoonbaar een

(gedeeltelijke) uitkering kreeg, dan kunt u

gedurende drie jaar een premiekorting van

maximaal € 6500,- per jaar toepassen.

Heet u een werknemer in dienst die 62

jaar o ouder is, dan heet u recht op een

premiekorting van maximaal € 2750,- per

jaar. Deze laatste korting geldt dus zonder

de eis van een vooragaande uitkering aan

de werknemer en loopt door tot de werkne-

mer 65 jaar wordt.

Beide kortingsbedragen gelden bij een

dienstverband van ten minste 36 uur per

week; bij parttime wordt de korting even-

redig verlaagd. Bij samenloop van beide

premiekortingen voor een werknemer

past u alleen de premiekorting toe van

maximaal € 6500,- per jaar.

Fiscale claim

U heeft als zelfstandig praktijkhouder een pand

op het oog en koopt dit. De bank verstrekt u

een lening en komt, naast overige voorwaarden, met

u een bepaald rentepercentage en aflossingsschemaovereen. Omdat het een zakelijk pand is, mag u alle

kosten met betrekking tot dit pand als bedrijfskosten

opvoeren, evenals een jaarlijks bedrag aan waardever-

mindering (lees: afschrijven). Er spelen met betrekking

tot de lening en de waardevermindering twee zaken die

uw aandacht verdienen.

Ten eerste de lening. Het gaat goed met uw praktijk

en u merkt na een aantal jaar dat u liquiditeiten

overhoudt. Dit geld staat op een spaarrekening. Is

het verstandig om met dit spaargeld tussentijds extra

af te lossen op de zakelijke lening? De rente op de

lening is voor u als ondernemer fiscaal aftrekbaar. U

kunt dus berekenen hoeveel deze rente u netto kost.Vergelijk dit met de netto-opbrengst van uw spaar-

geld: de spaarrente (of beleggingsresultaat) minus

eventueel de 1,2 procent belastingheffing in box 3 over

uw vermogen. Extra aflossen op een zakelijke lening

wordt dus interessant als uw spaargeld netto minder

oplevert dan dat de lening u netto kost. Let wel op: in

de bankvoorwaarden staat hoeveel u per jaar boetevrij

extra mag aflossen.

Ten tweede de waardevermindering. Op het moment

dat u als ondernemer stopt, gaat het pand verplicht

over van zakelijk naar privévermogen. U moet dan

belasting betalen (maximaal 52 procent). En wel

over het verschil tussen de op dat moment geldende

marktwaarde en de door afschrijving verminderde ba-

lanswaarde. Dat kan bij een pand dat sterk in waarde

is gestegen dus een behoorlijk belastingbedrag zijn.

Bij daadwerkelijke verkoop van dit pand kunt u dit wel

ophoesten uit de verkoopopbrengst. Maar als u het

pand in (privé)bezit houdt, moet u ook afrekenen met

de fiscus. Hou dus rekening met deze fiscale claim.


Peter van Bakel is

cliëntadviseur bij VvAA

belastingadviseurs en

consultants bv. Maande-

lijks schrijft hij over een

fiscaal onderwerp.

Onder redactie van VvAA belastingadviseurs & consultants bv; deze keer zijn de antwoorden

verzorgd door Pieter Puijn, Erwin Paulusma en Hans Herkendaal. Heet u een vraag op belas-

tinggebied, mail dan naar [email protected] o.v.v. uw lidnummer.

LezersvragenFiscaal Peter van Bakel

I L L u s t r a t I e : L e o n

m u s s c h e

Als uw bedrijspandprivébezit wordt, moet uarekenen met de fscus

10 - 2011 37



tot bewijsproblemen leiden. Vooral als

in een samenlevingscontract een verblij-

vingsbeding is opgenomen. Een dergelijk

beding ziet op toedeling, al dan niet tegen

betaling, van de gezamenlijke woning na

overlijden van een van de partners aan

de achterblijver. De achterblijver wordt

eigenaar van de woning. Stel dat u, kort na-

dat u tegen uw broer heeft verteld dat de

relatie met uw partner is geëindigd, komtte overlijden. Als uw (ex-)partner beweert

alleen maar tijdelijk elders gelogeerd te

hebben, wordt het voor uw broer lastig te

bewijzen dat de relatie denitief beëindigd

was.

•Het huwelijk is omkleed met wettelijke

rechten en plichten, de niet-huwelijkse

samenleving is dat niet of nauwelijks. Een

goed voorbeeld is de verplichting voor

huwelijkspartners om elkaar het nodige te

verschaffen; een plicht die niet geldt voorsamenwoners. Dit kan leiden tot de vraag

of er een vergoeding verschuldigd is na

het verbreken van de samenwoning als de

één meer inkomen binnenbracht waarvan

geleefd werd dan de ander.

•Denk ook aan het ouderschap, het vader-

schap en het ouderlijk gezag. En aan schen-

ken, nalaten en erven. De samenwoner is

hierbij duidelijk in het nadeel ten opzichte

van de gehuwde partner.

•En dan is er nog de onderhoudsplicht die

wettelijk uitsluitend geldt ná het huwelijk.

•Tot slot kent het huwelijk regels voorhet bestuur, de aansprakelijkheid voor de

huishoudelijke schulden en de toestem-

ming voor bepaalde rechtshandelingen.

Samenwoners moeten het, helaas voor de

economisch zwakkere partner, doen met

de regels van het algemene vermogens-

recht.

Voor vragen over dit onderwerp kunt u mailen

naar [email protected] of bellen met 030 247 48 78.

Sommige mensen zien weinig verschil tussen het huwelijk en het samenlevings-contract. Maar het sociale zekerheidsrecht, het belastingrecht en het alimenta-

tierecht maken wel degelijk verschil tussen beide samenlevingsvormen.

Trouwen versus samenwonen

Ferdinand Wit is

manager Beleggingen

& Treasury bij

VvAA en schrijft

maandelijks over

sparen of beleggen.

Zum Tode betrübtIn 1788 – krap twee eeuwen voor de beurskrach die

mij persoonlijk het meest is bijgebleven – schreef

Johann Wolfgang Goethe een treurspel met de

naam Egmont. Zoals in de meeste treurspelen

loopt het met de hoofdrolspelers niet goed af: graaf

Egmont wordt wegens hoogverraad ter dood veroor-

deeld en zijn geliefde Clärchen pleegt zelfmoord. De

link met de beurswereld zit in het derde bedrijf.

Als het doek bij een Egmont-opvoering voor de

derde keer opgaat, zingt Clärchen een lied met

daarin de gevleugelde woorden die beleggers pijnlijk

bekend in de oren moeten klinken: “Himmelhoch

jauchzend, zum Tode betrübt.” Tijdens de opgaande

fase van de beurs lijken de bomen tot in de hemel

te groeien. Analisten gaan daarin vaak mee met

verhoging van winstverwachtingen en koersdoelen.

Steeds meer bedrijven gaan naar de beurs en op de

eerste dag van notering is winst welhaast verzekerd.

Een deel van de opgaande fase is fundamenteel

en wordt ondersteund door economische groeicij-

fers, toenemende omzetten en stijgende winsten.

Maar er is ook een – niet makkelijk vooraf aan te wij-

zen – punt waarbij beurskoersen in de ‘Himmelhoch

jauchzend’-fase belanden. Dan wordt er in uw wacht-

kamer wellicht gepocht over aandelenwinsten. Maar

dan opeens: een winstwaarschuwing, faillissement ,

fraudezaak… diverse triggers kunnen het sentiment

doen omslaan. In het begin loopt waarschijnlijk de

‘lucht’ uit de koersen. Maar naarmate de neergang

langer aanhoudt, neemt de kans op een nieuwe

overdrijvingsfase toe: de ‘Zum Tode betrübt’-fase.

Beleggers met geleend geld (niet doen!) worden

door de bank gedwongen om te verkopen en ook

pensioenfondsen die door hun dekkingsgraad

zakken, moeten aandelen verkopen. Gedwongen

verkopen in een dalende markt zijn funest.

De hamvraag is: wat is het laagste punt? Uit het

bestaan van de termen ‘suckers rally’, ‘dead cat

bounce’ en ‘false move’ valt af te leiden dat ook die

inschatting enorm lastig is. Als de malaise de media

maandenlang beheerst en beleggers de wanhoop

nabij zijn, is er een redelijke kans op te ver naar

beneden doorgeschoten koersen. Ook dan zijn er

eerst weer triggers nodig om het sentiment te keren.

Afgaand op Goethe – hij schreef na Egmont nog

diverse blijspelen – hebben beleggers met geduld

wat om naar uit te kijken!

Disclaimer: deze informatie is niet bedoeld als aanbeveling tot het verrichten

van bepaalde transacties. Laat u bij sparen en beleggen altijd goed adviseren.

Reacties en/of suggesties? Mail dan naar

[email protected]. Op www.vvaa.nl vindt

u via ‘Bankieren’ informatie over Sparen/

Beleggen. Voor persoonlijk advies neemt

u contact op met uw praktijkadviseur

of met VvAA Bancair Advies, telefoon

030 247 40 60.

38 10 - 2011

Personal fnance

Gehuwden en ongehuwde samenlevers

hebben een aantal kenmerken gemeen. Er

is bij beide samenlevingsvormen sprake

van een affectieve relatie, een nauwe lots-

verbondenheid, een zekere bestendigheid

en er wordt samengeleefd. De keuze tussen

trouwen en samenwonen heeft gevolgen,

in de meest uiteenlopende rechtsgebieden.

De grootste nanciële gevolgen zijn er in

het sociale zekerheidsrecht, het belasting-recht en het alimentatierecht.

Twijfelt u tussen het huwelijk (of geregi-

streerd partnerschap) en samenwonen, dan

zijn er wat zaken die u in uw overweging

mee zou kunnen nemen.

•Het huwelijk heeft een objectief be-

paalbaar begin en einde, omgeven door

bepaalde formaliteiten. Bij samenwonen is

dit niet zo duidelijk en spelen feitelijke om-

standigheden een rol. Dit kan nog weleens



Hoofdbrekens

Onder redactie van Gertjan Portman FFP CFP RFEA, specialist financiële planning/echt-

scheidingsadviseur bij VvAA. Wilt u reageren of heeft u een vraag op het gebied van personal

finance, mail dan naar [email protected] o.v.v. uw lidmaatschapsnummer.

Joan Versluijs is financieel

planner en financieel echt-

scheidingsadviseur bij VvAA.

Joan VersluijsLezersvragen

Op de parkeerplaats van de supermarkt liep

een wat oudere dame vertwijfeld rond. Waar

stond toch haar auto? De beschrijving die ze me gaf –

licht van kleur, niet al te groot – en haar toenemende

onrust, maakten de zoektocht niet eenvoudiger.

Zonder meteen uit te gaan van het ergste wat dezedame betreft, kunnen we er niet omheen dat wij Ne-

derlanders steeds ouder worden. En het bereiken van

een hoge leeftijd gaat niet zelden gepaard met kwalen

en gebreken. Dementie, hart- en vaatziekten, kanker,

uiteraard weet u daar als zorgprofessional alles van.

Als u zélf een tijdje uit de roulatie bent door zieken-

huisbezoek, of opname in een verpleeghuis, is het

prettig om te weten dat uw financiële zaken ondertus-

sen goed behartigd worden. En dat, mocht u op dat

moment niet helder van geest zijn, u iemand heeft die

aangeeft welke medische behandeling u wel en vooral

ook niet meer wenst te ondergaan.

U kunt dit regelen in een notarieel levenstesta-ment. Het levenstestament werkt – anders dan het

‘normale’ testament, waarin u bepaalt wat er na uw

overlijden moet gebeuren – tijdens het leven. U kunt

er volmachten in verlenen en er nuttige informatie

inzake codes en wachtwoorden en behandelgeboden

of -verboden in opnemen.

Bent u degene die binnen uw gezin altijd alles

regelt, dan bespaart u met een levenstestament

uw gezinsleden de nodige hoofdbrekens. Zij hoeven

zich daardoor immers niet plotsklaps te verdiepen in

zaken waarvan zij het bestaan tot dan toe niet eens

vermoeden op een moment waarop zij zich ontzet-

tende zorgen maken om u. Bovendien voorkomt het

dat een familielid dat claimt uw vertrouwenspersoon

te zijn geweest, maar ondertussen vooral zijn eigen

belangen voor ogen heeft, in uw afwezigheid beslis-

singen neemt die u nooit zou hebben gewild.

En de dame op de parkeerplaats? Ze was me direct

vergeten om het moment dat ze haar duifgrijze mid-

denklasser terugvond.


Variabele hypotheekrente

Ik heb mijn hypotheekrente varia- bel. Nu bestaat het risico dat de

hypotheekrente flink gaat stijgen.

Is het verstandig om nu voor een

rentevastperiode te kiezen?

Het antwoord op deze vraag is sterk afhanke-

lijk van uw financiële situatie zoals inkomen,

uitgaven en vermogenspositie. In zijn alge-

meenheid kan men stellen dat een variabele

rente over de gehele duur van uw hypotheek-

contract vaak het goedkoopst is. U moet een

rentestijging, en de daarmee gepaard gaande

hogere woonlasten dan echter wel kunnen

opvangen, ook nadat u met pensioen bent

gegaan en ook nadat u geen recht meer heeft

op renteaftrek. Dit is de reden waarom veel

mensen kiezen voor een rentevastperiode.

Ondanks dat u op de gehele duur bekeken

dan misschien duurder uit bent, vinden veel

mensen de zekerheid van vaste woonlasten

een prettig idee. Wat voor u de beste keus

is, kunt u met een financiële analyse laten

berekenen.

Inkomensvoorziening ouderewerklozen

Ik heb op dit moment een uitkering

uit de Wet Inkomensvoorziening

Oudere Werklozen. Gezien mijn

leeftijd kom ik als diëtist niet meer

aan de slag. Ik heb vernomen dat

deze wet per 1 juli 2011 is vervallen.

Is dat juist?

Het klopt inderdaad dat deze wet zou gelden

tot 1 juli 2011. Echter in het pensioenakkoord

dat onlangs is overeengekomen, maar dat nog

goedgekeurd moet worden, is afgesprokendat deze wet tot 2020 gehandhaafd blijft. De

overheid en werkgevers willen zich inspannen

om oudere werknemers makkelijker aan de

slag te krijgen, maar dat vergt enige tijd. Om

die reden is er voor gepleit deze wet te hand-

haven. Mocht het akkoord niet doorgaan,

zal het zo zijn dat deze waarschijnlijk komt

te vervallen en de bijstandswet – indien van

toepassing – zal gaan gelden.

Akte van verdeling

Mijn schoonmoeder is overleden. Denotaris gaat een akte van verdeling

opstellen. Wat is dat?

Na overlijden moet de nalatenschap verdeeld

worden zoals dat in het testament beschreven

staat. Het verdelen van zogenaamde roerende

zaken (bijvoorbeeld inboedel en sieraden)

kan in onderling overleg. Je hoeft hiervoor

geen notariële akte van verdeling te laten op-

stellen. Dat is anders als er registergoederen

in de nalatenschap zitten. Een voorbeeld van

een registergoed is een woning. Als er wordt

besloten dat de woning bijvoorbeeld voor

een van de erfgenamen is, dan heb je wel

een notariële akte oftewel akte van verdeling

nodig. Deze akte wordt dan ingeschreven bij

het kadaster.

Duur partneralimentatie

Mijn vrouw en ik gaan scheiden.

Aangezien ik het hoogste inkomen

heb, zal ik waarschijnlijk partner-

alimentatie moeten betalen. Nu heb

ik begrepen dat ik zelf mag bepalen

wat de periode is dat ik dit betaal.Klopt dat?

Ja en nee. In de wet staat niets over de duur

van de partneralimentatie. In principe bent

u dus vrij in het bepalen van de periode. U

heeft daar echter wel de toestemming van uw

partner voor nodig. Mocht u niet tot overeen-

stemming komen, dan geeft de wet aan dat

u in dat geval uit moet gaan van een periode

van twaalf jaar.

I L L U S T R A T I E : L E O N

M U S S C H E

Ook behandelgeboden en-verboden kunnen in eennotarieel levenstestament



PrikbordStudent Tips en suggesties zijn welkom op [email protected].

Onmisbare tool

Onlangs geïntroduceerd en nu al onmisbaar

voor veel huisartsen, specialisten, verpleeg-

kundigen, co-assistenten en andere zorg-

verleners: de Infection Prevention Guide.“De essentie van de app is dat je informatie

over infectueuze patiënten meteen gecom-

primeerd bij de hand hebt op de werkvloer,”

vertelt Karina Nolte van Tensen & Nolte infec-

tiepreventie, het bedrijf achter de app. Tussen

het vaststellen van de infectie bij een patiënt

en de actie die daarop moet volgen, zit vaak

een vertraging. Nolte:

“In die tijd kan het

virus of de bacterie

zich verspreiden. Met

deze app heb je de

juiste en meest actu-ele info over infectu-

euze aandoeningen

direct te pakken.”

De app is voor

€ 8,99 te downloa-

den in de iTunes

Store.

In het nieuws

✔ Tempo-Team Professionals Medisch,

een dochter van uitzendconcern Rand-

stad, is deze maand gestart met een

loopbaanoriëntatieprogramma voor

basisartsen. De eerste groep is al begon-

nen met het ‘Medical Career Program’.

Met het programma kunnen basisartsen

kennismaken met en zich ontwikkelen

op vakgebieden binnen de sociale genees-

kunde, waarin momenteel de meeste

banen worden aangeboden.

✔ Een conceptrichtlijn voor medische

apps van de Amerikaanse Food and Drug

Administration moet duidelijk maken

welke apps een medisch hulpmiddel zijn

en welke niet. Valt een app onder medi-

sche hulpmiddelen, dan is er in Amerika

een beoordeling van de FDA nodig. In

Nederland moeten medische hulpmidde-

len een CE-markering hebben.

✔ Tandartsen zijn niet langer oudere,

grijze mannen in een solopraktijk, maar

veel vaker een jonge vrouw die parttime

in een samenwerkingspraktijk werkt.

Dat blijkt uit cijfers van de Nederlandse

Maatschappij tot bevordering der Tand-

heelkunde (NMT). Tussen 2000 en 2010 is

Acht vaste medewerkers eruit, dertig studenten erin. Dat riekt naar een forse bezui-

niging, maar volgens praktijkopleider Jorg de Vlam van verslavingsinstelling Novadic-Kentron is niets minder waar. Sinds begin deze maand bieden verpleegkundestuden-

ten van drie Brabantse opleidingen zorg aan bijna dertig alcohol- en drugsverslaafden.

Een win-win situatie, zegt De Vlam: “De ruimere bezetting leidt tot betere zorg, terwijl

de groeiende kloof tussen onderwijs en verslavingszorg wordt verkleind. Verslavings-

zorg is weinig tot niet in beeld in het curriculum van het onderwijs, door ons initiatief

kan dat verbeterd worden.”

Studenten in de verslavingszorg

Uitzendbureaugeneeskundestudenten

Een bijbaan als doktersassistent, verpleeg-hulp of bloedprikker staat goed op je cv en

levert ervaring op. Maar hoe kom je eraan?

Anno 73, het bedrijf achter coassistent.nl en

geneeskundestudent.nl, ontdekte dat er veel

vraag is naar medisch gerelateerde bijbanen.

“Vanwege deze aanhoudende vraag zijn we

gestart met een uitzendbureau voor onze

leden, genaamd MediGo”, vertelt Quint

Hudson van Anno 73. “We beschikken over

een netwerk van meer dan 18.000 studen-

ten, co-assistenten en pas afgestudeerde

basisartsen en om aan de vraag te voldoen is

het ons streven om het aantal vacatures in de

komende tijd flink uit te breiden.”



Siamack SabrkhanyDe Nederlandse Organisatie voor WetenschappelijkOnderzoek (NWO) heeft vorige maand 19 studen-

ten en afgestudeerden van buitenlandse afkomsteen subsidie uit het programma Mozaïek toege-kend. Een van hen is Siamack Sabrkhany, masterstudent Arts-Klinisch Onderzoeker aan de Universiteit Maastricht. Net als 155 an-dere studenten en afgestudeerden reageerde hij op een oproep van hetNWO voor onderzoeksvoorstellen. “Gezien mijn cv en het innovatieve enrelevante karakter van mijn onderzoek naar de rol van bloedplaatjes intumorgroei, leek ik een redelijke kans te maken”, vertelt Siamack. “Deconcurrentie was echter groot, dus het bleef spannend tot de uitslag er was.” De uit Iran afkomstige student gaat de subsidie van € 200.000,-gebruiken om zijn promotietraject te bekostigen.

Film over leukemieHanna Verboom kan het niet laten. Voor de film Achtste-groepers huilen niet hijst de hoofdrol-speler uit De co-assistent zich opnieuw in een wit uniform. Ze doet dit samen met Lieke vanLexmond. De twee actrices spelen in de verfil-ming van het gelijknamige boek van schrijver Jacques Vriens verpleegkundigen die het tiener-meisje Akkie, dat aan leukemie lijdt, begeleidentijdens heftige behandelingen. De opnames voor de film, die gebaseerd is op een waargebeurd verhaal, worden dit najaar afgerond. De film is vanaf 15 februari 2012 in de bioscoop te zien.

Groningen Voor de derde keer op rij isGroningen de populairstestad om geneeskunde testuderen, zo blijkt uit cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs. Maar liefst1399 aanmeldingen kreeg de universiteit voor hetkomende studiejaar, terwijl er maar plaats is voor 410 eerstejaars. Ookde Universiteit van Amsterdam is met 1260 aanmeldingen in trek, op de voet gevolgd door de Universiteit Maastricht met 1134 aanmeldingen.

Helemaal onderaan de lijst bungelt Leiden, de minst populaire stad omgeneeskunde te studeren: de universiteit kreeg 637 aanmeldingen. Tenopzichte van voorgaande jaren is het totaal aantal studenten dat ge-neeskunde wil gaan studeren gestegen: 8516 studenten schreven zichin, terwijl er slechts 2780 plaatsen beschikbaar zijn.

10 - 2011 41

Op 1 november vindt in Ermelo voor de eer-

ste keer het Nationale Zorg Jaarprijsgalaplaats. Naast de bekendmaking van het

beste ziekenhuis

van Nederland,

worden er

verschillende

categorieprijzen

uitgereikt. Het

gala is in het

leven geroepen

om ‘een posi-

tieve bijdrage te leveren

aan het imago van de zorgsector’, vertelt

Jan Tuithof, directeur van de NationaleZorg Jaarprijs. “Er gaat normaal gesproken

vooral aandacht naar wat misgaat, terwijl

de 800.000 mensen die in de zorg werken

ook zo veel goeds doen. De Nationale Zorg

Jaarprijs zet die mannen en vrouwen eens

extra in het zonnetje.” Kaarten zijn te koop

via www.nationalezorgjaarprijs.nl.

[ Binnenkort in... ]

Ermelo

Wie

het aantal vrouwelijke tandartsen met

10 procent gestegen.

✔De Triatlon van Antwerpen (Ironman)

werd dit jaar overschaduwd door een dodelijk

ongeval in de Waaslandtunnel. Geneeskunde-

student Arthur Aghajanyan (26) belandde op

de fiets met hoge snelheid tegen de muur en

liep een schedeltrauma op. Hij overleed enige

uren later.

Wat

Waar

Gezonde show

Het programma is pas sinds eind juli op BBCWorld News te zien, maar The Health Show heeft

nu al een grote schare trouwe fans. De 26-delige

serie die elke zaterdag en zondag wordt uitgezon-

den, doet vanuit verschillende plekken op de we-

reld verslag over gezondheidszaken. Daarnaast

worden wetenschappelijke en technologische

doorbraken onder de loep genomen. BBC World

News is via

alle pakketten

(behalve Digi-

tenne) digitaal

te ontvangen

en op enkele

kabelnetten

ook analoog.



student Updte

Je vader hangt de laatste lamp op,

je moeder zet een plantje neer endan trekken ze de deur achter zich

dicht. En daar zit je dan op je kamer van

twee bij drie. Je kunt doen wat je wilt:

pizza eten, tot diep in de nacht uitgaan

en harde muziek draaien. De vrijheid

lacht je toe. Nou ja, lacht… Vooralsnog

weet je even niet wat je aan moet met zo

veel vrijheid. De colleges zijn moeilijker

dan je dacht, je kent nog niet iedereen,

verdwaalt soms in onbekende straten en

moet zelf je eten regelen. Soms verlang

je stiekem naar het vertrouwde kopje

thee van je moeder en de hond aan je voeten.

Hoe overleef je dat overweldigende eer

ste jaar? Vooral de eerste weken zijn erg

druk. Je wordt van hot naar her geloodst,

leert nieuwe mensen kennen, moet

keuzes maken, zelfstandig leren leven en

colleges volgen. Al die dingen in je eentje

verwerken is geen goed idee. Vrienden

brengen gezelligheid, maar kunnen je

ook helpen als het even tegenzit. Gelukkig

biedt het studentenleven veel mogelijkhe

den om nieuwe mensen te ontmoeten. Het

hoeft niet per se een studentenverenigingte zijn; je kunt ook kiezen voor clubs op

het gebied van sport, toneel of muziek.

Overvloed

Iris Dekker (21), tweedejaars genees

kunde, verhuisde vorig jaar vanuit een

dorp in de Achterhoek naar studenten

stad Amsterdam. “Ik heb me meteen

aangemeld bij een studentenvereniging.

Hoewel ik erg opzag tegen de ontgroe

ning, ben ik blij dat ik het heb gedaan.”

Iris heeft nu veel vrienden om zich heen

en elke avond wel wat leuks te doen.

“Daarbij is het ook nuttig. Ouderejaars

hebben mij geholpen met uittreksels en

studieboeken.”

Naast een sociaal leven draait het

natuurlijk om de studie. Andere koek

dan de middelbare school. Niet alleen de

lesstof is nieuw: je moet ook zelfstandig

en gedisciplineerd leren studeren. Met die

overvloed aan vrijheid kan dat weleens

lastig zijn. Probeer met schema’s en plan ningen te werken als je moeite hebt om

overzicht te houden. Online zijn daar ook

handige tools voor beschikbaar, zoals

Google Agenda.

Thomas Smits (22) is vijfdejaars farma

ciestudent in Groningen en secreta

ris van de Koninklijke Nederlandse

Pharmaceutische Studenten Vereniging(K.N.P.S.V.). Hij adviseert eerstejaars om

deel te nemen aan de activiteiten van

de studievereniging: “Zo’n vereniging

organiseert bijvoorbeeld excursies naar

bedrijven, sportdagen, symposia, feesten

en beroepsoriëntatiedagen. Zo kun je

ontspanning combineren met serieuze,

studiegerelateerde zaken. Het is ook

mogelijk om zelf actief worden in een

commissie. Je bouwt nuttige contacten

op en zorgt voor verbreding en verdieping

van je kennis.”

Ten slotte: probeer er vooral ook van te

genieten. Zo’n eerste jaar vliegt voorbij,

zegt Iris Dekker: “Het gaat allemaal zo

snel. Dus maak er wat moois van!”

42 10 - 2011

<

TEKST MARLOES DE MOOR illUSTraTiEcAROLyn RiDSDALE

Zo overleef je

het eerste jaarEr komt nogal wat op je af als je net gaat studeren.

Nieuw huis, nieuwe stad, nieuwe vrienden. Spannend,

maar ook wennen. Hoe ga je met al die veranderingen

om? En hoe hou je het overzicht in die drukke tijd?

Tips

· Maak ee komste- e utgavepatroo

om geldgebrek te voorkome.

· Hou je stude bj, zodat je et metee

ahterop raakt.

· Tak af e toe ee weekedje bj bj je

ouders.

· Zoek hulp bj ee metor of studete-

psholoog als je probleme odervdt.



“Mijn vader heeft voor mij een huis in

Groningen gekocht. Hij vond dat een

goede manier om mij te leren met geld

om te gaan. Je krijgt als ‘eigenaar’

meer inzicht in wat alles kost. Ik heb

drie kamers en verhuur er twee aan

huisgenoten. Ik deel ook een auto met

mijn zus. We zijn alleen geld kwijt aan

brandstof, mijn ouders betalen de rest.

Vorig jaar heb ik een bijbaan als

student-assistent gehad en daarvan

gespaard. Als ik tekortkom, omdat ik

bijvoorbeeld een weekendje wegga,

hevel ik wat van mijn spaarrekening

over. Ik heb ook nog geld van erfenis-

sen op mijn spaarrekening staan, maar

daar kom ik in principe niet aan.

Ik geef vrij veel geld uit aan uitgaan.

Wekelijks ga ik iets drinken met mijn

commissie binnen farmacie en met mijn

jaarclub van studentenvereniging

Dizkartes. Op zondag blijf ik vaak nog

even hangen na het hockeyen. Verder

zing ik in een coverband. We treden

vaak op bij feesten, onder meer van de

studievereniging.

Ik zit in het vierde jaar farmacie. Eerst

wilde ik die studie niet doen, omdat

mijn vader ook apotheker is. Maar

uiteindelijk trok het vak me toch zo

aan dat het mijn eerste keuze werd. Ik

heb een lichte voorkeur voor openbaar

apotheker en promotieonderzoek lijkt

me ook wel wat.”

Meedoen? [email protected]

I n Bi j d r a g e ou d e r s € 47 0 ,-

H u u r h u i s g e n ot e n €

6 0 0 ,-S t u d i e fi n a n c i e r i n g € 2 6 6 ,-

( ou d e r s b e t a l e n ook c ol l e g e g e l d e n z i e k t e k os

t e n )

T ot a a l i n k om s t e n € 1 336 ,-

U i t H u i s € 5 40 ,-

O v e r i g e w oon k os t e n € 2 6 0 ,-

Bood s c h a p p e n € 1 5 0 ,-

I n t e r n e t e n t v € 5 0 ,-

T e l e f oon € 2 5 ,-

U i t g a a n € 1 40 ,- K l e d i n g € 30 ,-

Ba n d € 2 5 ,-

O v e r i g e u i t g a v e n € 9 0 ,-

T ot a a l u i t g a v e n € 1 31 0 ,-

M a a n d e l i j k s ov e r € 2 6 ,-

Louis Keyzer (21) Vierdejaars farmacie Rijksuniversiteit Groningen

I N T E R V I E W : M A R L O E

S D E M O O R / F O T O : S E B A S T I A A N T E R B U R G

Mijn geld

Als ‘huiseigenaar’ krijg je meer inzicht in wat alles kost



Mail weg

Ik gebruik voor het verzenden van

mail via mijn Gmail-account het

op mijn eigen pc geïnstalleerde

mailprogramma Thunderbird.Daarbij merk ik dat sommige mail

niet bij de ontvanger aankomt. Hoe

kan dat?

Je hoeft Gmail niet per se via de website te

gebruiken. Ikzelf vind het ook handiger om

gewoon de mailsoftware op mijn computer

te gebruiken. Die kun je dan zo instellen

dat de mail via Google wordt verzonden

(zie: http://vermeer.net/ct). Of dat goed

gaat, kun je controleren door te kijken of

de mailtjes in de outbox staan.

Niet alle mail wordt op die manier

doorgegeven. Google blokkeert zeer grote

programma’s en bestanden (zoals .exe-

bestanden). Ook kun je niet op twee com-

puters tegelijk mail versturen via hetzelfde

account. Maar dat zijn allemaal zeldzame

uitzonderingen. Normaal gesproken wordt

de mail gewoon bezorgd.

Wel heeft Google een slechte naam bij

spamsoftware. Mail via Google wordt snel-

ler als spam aangemerkt en verdwijnt dan

bij de ontvanger in de map ongewenste

mail.

Pdf verkleinen

Ik heb een pdf-bestand van 12 MB.

Ik wil dat bestand versturen per

e-mail, maar het komt niet aan,

omdat het te groot is. Hoe kan ik de

pdf verkleinen?

Een pdf-bestand is heel handig voor het

uitwisselen van documenten. Je weet

precies hoe het er bij de ontvanger uitziet,

veel beter dan met bijvoorbeeld een Word-

bestand. Maar vaak zijn de afbeeldingen in

een pdf-bestand onnodig groot. Dat levert

een probleem op als je ze met de mail

verstuurt. Ik hou met mail altijd een grens

aan van 5 MB, dan komt het meestal wel aan. Pdf’s kunnen vaak een stuk ‘kleiner’

zonder dat je het kwaliteitsverlies merkt,

zeker als je ze alleen op het beeldscherm

bekijkt. Ook zitten er vaak allerlei nutte-

loze elementen in, zoals achtergronden.

Je kunt een pdf onder Windows verklei-

nen met speciale software, zoals Nitro PDF

(www.nitropdf.com) en PrimoPDF (www.

primopdf.com). Met Nitro PDF kun je met

Prepare/Optimize afbeeldingen verklei-

nen en allerlei onnodige componenten

verwijderen. In PrimoPDF zit dat onder het

‘Custom’ menu. Op een Mac is dat allemaal al ingebouwd in de Voorvertoning, het

programma waarmee je pdf’s bekijkt. Kies:

Bewaar als/Quartz-filter: Reduce file size,

en bewaar het bestand onder een andere

naam. Dat kan ook allemaal met Acrobat

Pro, het programma van pdf-bedenker

Adobe. Maar dat is vrij duur.

Niet altijd hoofdletters

Tijdens het typen raak ik soms per

ongeluk de CapsLock-toets aan. Het

gevolg is dat je daarna alleen maarhoofdletters typt. Er schijnt een in-

stelling te bestaan waardoor er een

signaal klinkt als je de CapsLock-

toets indrukt. Klopt dat?

De CapsLock-toets is voor vrijwel iedereen

alleen maar onhandig. Hier en daar zijn

er ook toetsenborden te koop zonder

CapsLock. En ook het one-laptop-per-child

project heeft ook de toets afgeschaft.

Maar ook op andere toetsenborden kun je

CapsLock uitschakelen. Onder Windows

kan dat met het programma SharpKeys

(http://sharpkeys.codeplex.com). Het

kan ook zonder speciale software; de

aanwijzingen daarvoor vindt u op http://

vermeer.net/cs. Bij de Mac: ga naar

Systeemvoorkeuren/Toetsenbord/Speciale

toetsen. Daar kunt u voor deze toets ‘geen

taak’ selecteren.

U kunt de computer ook een piepje laten

produceren als u de toets aanraakt. Ga

naar Start/Configuratiescherm/Toeganke-

lijkheidsopties/Toetsenbord en kies voor

‘schakeltoetsen’.

De zelfdenkende auto

Soms droom ik van een auto die alles voor me

doet. Dan kan ik lekker een boek lezen terwijl

de file voortduurt. Wetenschappers werken hard aanbesturing met een automatische piloot. Uiteindelijk

moeten auto’s als een soort trein gaan rijden: heel

dicht achter elkaar, allemaal met precies dezelfde

snelheid. Dat is meteen ook de oplossing voor het

fileprobleem: er passen dan meer auto’s op de weg.

Maar de automatisering van auto’s stelt nog niet

zo heel veel voor. Zo reed ik afgelopen zomer in een

auto met zelfdenkende ruitenwissers die ook aangin-

gen als het niet regende. De inparkeerpiepjes gaven

zo vaak vals alarm, dat ik er geen acht meer op sloeg

en een deuk reed tegen een paaltje. Automatisering

heeft alleen maar zin als het echt goed is.

De volgende stappen kondigen zich al aan. Ford

presenteerde onlangs programmeerbare autosleu-

tels, waarmee je de mogelijkheden van de auto

kunt beperken. Ideaal als je niet wilt dat je kinderen

harder rijden dan 120 km/u. Ook fijn voor werkge-

vers die willen dat hun personeel verantwoord met

lease-auto’s omgaat. Je kunt bijvoorbeeld ook instel-

len dat de autoradio zwijgt, zolang niet iedereen zijn

riemen om heeft.

Er is weinig fantasie voor nodig om te bedenken

hoe het verder gaat. Een auto die zelf op de rem

trapt als je achter een bumper kleeft. Of die langza-

mer gaat rijden als je erg slingert. En ook heel nuttig:

een auto die een telefoongesprek automatisch na

twee minuten afbreekt. Concentreer je op de weg!

Het zou allemaal nog te verdragen zijn als het

goed werkt. Maar dat kan alleen als de auto-automa-

tiseerders zich beperken. Ze moeten kiezen voor een

paar nuttige functies, en daar al hun energie in ste-

ken. Maar ingenieurs hebben nu eenmaal de neiging

om alles te maken wat ze kunnen bedenken.

44 10 - 2011

Bram Vermeer, wetenschaps-

journalist, is gespecialiseerd

in innovatie.

Wilt u reageren of heeft u een vraag aan Bram Vermeer, mail dan naar

[email protected]. Zie ook www.artsenauto.nl/digitaal.

Automatisering van auto’sstelt nog niet zo heel veel voor

Bram Vermeer Digitaal Lezersvragen

I L L U S T R A T I E : L E O N

M U S S C H E



Gadgets

MegafoonsHet is nog niet eens zo lang geleden dat mannen in het café zaten

op te scheppen over wie er nu de kleinste had. Die tijd is met de

komst van de smartphones wel weer voorbij. Zeker wanneer wekijken naar de nieuwste modellen van HTC en Samsung. De HTC

Titan Windows Phone heeft een scherm van maar liefst 4,7 inch.

Samsung gaat daar met de Galaxy Note nog eens overheen met

een scherm van 5,3 inch. En dat terwijl de kleinste tablets al

beginnen bij 7 inch. Je kunt je daarom afvragen of deze telefoons

nog wel handzaam zijn om mee te bellen. De komende tijd zal

uitwijzen of er een markt voor dit soort toestellen is. De HTC Titan

kost zonder abonnement€ 599,-, de prijs van Samsung Galaxy

Note is nog niet bekend. www.htc.com/nl, www.samsung.nl

Kort• Waar mannen de voorkeur geven aan tablets, lijken

vrouwen meer gecharmeerd van e-readers. Dat blijkt

tenminste uit een Amerikaans onderzoek van Nielsen.

Smartphones blijken bij beide seksen even populair.

• Online boekhandel Bol.com denkt dat over drie jaar

meer dan een kwart van de Nederlanders digitaal leest.

Het bedrijf verwacht dat nog dit jaar de mijlpaal van 1

miljoen verkochte digitale boeken gepasseerd zal worden.

Sleutels bellenJe bent al te laat en wilt zo snel mogelijk de deur uit. Maar waar zijn je

sleutels? Geen probleem: met de Cobra Tag bel je ze gewoon even op.

Druk op het icoontje van de bijgeleverde app, en je sleutels laten je

horen waar ze liggen. Het werkt ook de andere kant op: druk op de

Cobra Tag en de telefoon begint vanuit zijn schuilplaats te rinkelen. De

Cobra Tag kost $ 60,- en is onder meer te bestellen via www.cobra.com.

VerrecameraHij ziet er eigenlijk precies

zo uit zoals je hem je van

tevoren zou voorstellen: een

verrekijker met ingebouwde camera.

Met de Sony DEV-5 Camcorder kun je van

grote afstand video-opnames maken; de camera kan het beeld tot twintig

keer vergroten en heeft een ‘steadycamfunctie om het beeld zo stabiel

mogelijk te houden. Ideaal voor vogelaars en andere natuurliefhebbers.Maar ook voor sportfanaten die in het stadion hun helden van dichtbij willen

vastleggen. De opnames worden in Full HD opgeslagen, en er zit zelfs een

3D-functie op. De DEV-5 zal voor € 1980,- over de toonbank gaan. De een-

voudigere DEV-3 (geen digitale zoom en gps) kost € 1380,-. www.sony.nl

ScanmuisBij LG maken ze serieus werk van de ‘clean

desk’-filosofie. De nieuwe LSM-100 muis maakt

volgens deze Zuid-Koreaanse fabrikant de tradi-

tionele scanner compleet overbodig. De scan-

muis heeft een transparante onderkant, metdaarboven een aantal leds en een ccd-chip.

In combinatie met de meegeleverde software

kunnen daarmee letterlijk in een handomdraai

documenten tot het formaat van een A3 worden

ingescand. De bijgeleverde applicatie voegt

alles samen tot een volledig beeld, dat kan

worden opgeslagen in onder meer png, jpeg,

tiff, bmp, pdf, xls en doc. Voor het gangbare

muiswerk gebruikt de LSM-100 een laser.

Prijs: ca.€ 65,-. www.lg.com/nl



De tweecilinder heeft een heelkarakteristiek geluid

46 10 - 2011



Lancia is een merk met een heel

eigen stijl: tegelijk chic en expres-

sief. Niet door een protserige en

‘overdesigned’ vormgeving, maar door

origineel rafnement.

De Ypsilon houdt de reputatie van

het merk hoog. De nieuwste generatie

heeft een mooi geboetseerde totaalvorm,

zonder de overdaad aan lijntjes die veel

andere moderne auto’s kenmerkt. Er

zijn eigenlijk maar een paar opvallende

details, zoals een karakteristieke grille,een ronding in de neus en een welving

in de anken, onder aan de deuren. De

achterzijde herinnert aan de grotere

Lancia Delta, met een achterruit zonder

omlijsting, mooie achterlichten en in de

achterportieren verborgen deurgrepen.

Die achterportieren vormen een trend-

breuk met de voorgaande (driedeurs)

Ypsilonmodellen: als vijfdeurs is deze voor

een bredere groep kopers geschikt.

De vorm van de nieuwe Ypsilon komt

trouwens niet in iedere kleur goed uit de

verf. De testauto in ‘carrièregrijs’ slaat vrijwel dood; in andere kleuren of met

één van de vier leverbare combinaties van

twee kleuren komt hij veel mooier over.

Van binnen wijkt de nieuwe Ypsilon

minder af van zijn voorgangers. In deze

basisversie is de uitrusting al behoorlijk

rijk en de afwerking van het interieur is

mooi, maar het design zou ook van een

ander merk kunnen zijn. De centrale

‘klokkenwinkel’ ziet er mooi uit, maar de

aeesbaarheid ervan is niet ideaal.

De voorstoelen zijn voor zo’n compacte

auto best comfortabel en de zitruimte

achterin is naar verhouding royaal. Meteen inhoud van 245 liter mag de bagage-

ruimte er ook zijn. Door de vormgeving is

de dode hoek rechtsachter wel erg groot.

Een raar detail is dat de bekerhouders

voorin niet voldoende ruimte bieden voor

een esje water.

Technisch juweeltje

De tweecilindermotor – bekend uit de Fiat

500 – is een juweeltje in moderne motor-

techniek. Hiermee is de Ypsilon voorlopig

belastingvrij. Het is alleen wel vreemd dat

Lancia als enige alternatief een motor op

autogas biedt.

De tweecilinder heeft een heel karak-

teristiek geluid, waar je wel van moet

houden. Om een beetje op te schieten is

het noodzakelijk om ink hoge toeren te

maken, maar echt zuinig is de motor dan

niet meer. Bij lage toeren heeft de Ypsilon

wel een laag verbruik, maar dan rij je al

wel snel vooraan in de le.

Met de stop-startschakeling heb ik

moeite. In de dagelijkse praktijk reed ik 1

op 15,4. Het kán zuiniger, maar niet echt

veel. Op zich een redelijk cijfer, maar het

staat wel ver af van de opgegeven 1 op 23.

Conclusie

Nuchter beschouwd is de Ypsilon eigenlijk een

relatief dure compacte auto. Maar met zo’n

oordeel doe je hem toch tekort. Want hij is niet

alleen in praktisch opzicht prima bruikbaar,

hij straalt ook een onderscheidende, persoon-

lijke smaak uit. En als dat de jouwe is, dan gá

je gewoon voor deze auto.

Iedereen snapt dat een Gucci-tas veel duurder is dan een merkloos exemplaar.

Zo moet je dat bij de Lancia Ypsilon eigenlijk ook zien. Voor de naam en de stijl

van dit merk hebben de liefhebbers graag iets meer over. Het is mooi dat de

Ypsilon daar ook wat tegenover stelt.

Lancia

TEKST bart van den acker FOTOGRAFIElouis blom

<

Auto Portret

*... 60 20.000 p j.

W w z p,

j p www../

vaa zg

g. v f, z:

www../zg.

Vanafprijzen€ 15.000,- incl. btw/bpm

€ 12.605,- excl. btw

Energielabel: A

VvAA lease: vanaf € 383,- p/m*

Geteste versie€ 15.000,- incl. btw/bpm

Energielabel: A

Ypsilon 0.9 Gold

Op www.artsenauto.nl/auto

laat Bart van den Acker

zien hoe de Ypsilon zich

op de weg gedraagt.

Positief• stijlvol en eigenzinnig

• relatief ruim voor formaat

• rijke uitrusting

• fraaie afwerking

Negatief• onwennige tweecilindermotor

• grote dode hoek rechtsachter

• details in bediening

• beperkt leveringsprogramma



Bart van den Acker Auto Nieuws

48 10 - 2011

De Opel Ampera, met zijn elektri-

sche aandrijving en ‘range-exten-

der’, oogst veel belangstelling.Vaak wordt vergeten dat die auto

een evenknie heet: de Chevrolet

Volt. Die is technisch identiek,

met dezelde unieke capacitei-

ten: tussen de 40 en 80 km

elektrische actieradius op één

batterijvulling. Daarna zorgt de ‘range extender’ op benzine voor voeding van

de accu’s. De actieradius wordt daarmee rond de 500 km, maar de Volt blijt

elektrisch aangedreven. Bij de Chevroletdealer vana € 41.500,-, waarmee hij

nét iets voordeliger is dan de Ampera.

Een van de gekste auto’s

uit de historie is de Morgan

Supersports, een driewieler

uit de jaren dertig. Morgan

heet de Supersports onlangs

opnieuw geïntroduceerd, met

een moderne 2,0 liter motorfetsmotor. Rijklaar weegt ’ie slechts 500 kg. Het

resultaat: een heel bescheiden verbruik maar ook een bloedsnelle acceleratie

(van 0 tot 100 km/u in 4,5 seconden). Prijs: € 45.000,-; het eerste exemplaar

is in ons land al ageleverd.

De vergeten Volt

Gek maarbloedsnel

Vroeger leerde je op school rekenen, uit het hoofd

en zonder hulpmiddelen. Dat gaf goed inzicht in

getallen en verhoudingen. De keuze van een autoheeft ook alles met rekenen te maken. Het gekke

is dat getallen een emotionele lading krijgen en hun

nuchtere waarde verliezen. Voorbeelden?

De brandstofkosten stijgen snel, bij elke tank-

beurt schrik je weer. Veel mensen ruilen daarom nu

een prima auto in voor een nieuwe, kleine, zuinige

benzineauto. Maar niemand rekent uit hoeveel

brandstof hij had kunnen kopen voor de bijbetaling,

en hoe lang hij daarvoor in een ruimere en comforta-

belere auto had kunnen doorrijden.

Anderen kopen een klein belastingvrij dieseltje,

ook al rijden ze minder dan 10.000 km per jaar. Die

belastingvrijstelling kan echter niet blijven duren,dus straks moet er houderschapsbelasting worden

betaald voor een diesel. Dat worden dan nog dúre

kilometers. Snel inruilen? Dat gaan straks duizen-

den tegelijk doen, terwijl er geen vraag meer is naar

die kleine diesels – met een enorme afschrijving als

gevolg. Per saldo heb je dan dus uiteindelijk toch

nog heel duur gereden.

In elke eerlijke autokostenberekening blijkt de

grootste kostenpost niet de brandstof, maar de

waardevermindering. Die verloopt degressief, ofwel:

de eerste kilometers zijn het duurst. Om zo goed-

koop mogelijk uit te zijn, kun je die afschrijving het

beste verdelen over zo veel mogelijk kilometers en

jaren. Ze bedoelen het niet zo, maar in die reclame-

spot van Toyota geeft de man die dertig jaar in zijn

Starlet heeft gereden precies aan wat veel mensen

niet lijken te snappen. Hij heeft die aanschafprijs zo

goed mogelijk uitgesmeerd.

Rijdt u zelf ook uw auto op, of koopt u om de paar jaar een

nieuwe? Discussieer mee op www.artsenauto.nl/auto.

Niet de brandstof, maar de waardevermindering is de

grootste kostenpost

Rekenen

Bart van den Acker

is autojournalist.

Op het programma van de succesvolle BMW 5-serie zijn drie aanvullingen uitge-

bracht. De 520i en 528i zijn nu voorzien van viercilinder TwinTurbo-motoren met

een duidelijk bescheiden brandstoverbruik. De dieselversie 520d is er nu ook

als ‘EfcientDynamics Edition’.

Alle drie de versies hebben een

energielabel A. Dat betekent

ook een de lagere bpm en dus

lagere prijzen: de benzinever-

sies starten bij € 45.950,-, de

diesels bij € 48.200,-.

BMW 5-serie wéér zuiniger

Ter gelegenheid van het 125-jarig jubileum heet Daimler-Benz een brochure

gemaakt over de uiterst primitieve techniek van de minder dan één pk sterke

Benz Patentmotorwagen uit 1886;

een ‘auto’ met een topsnelheid van

16 km/u. In het prachtige boekwerkje

valt te lezen dat er in zeer beperkte

oplage replica’s van de Patentmotor-

wagen worden gebouwd. Kosten: ca.

€ 65.000,-. Gelukkig is de brochure

gratis; hij is te verkrijgen via de

Mercedes-Benz-dealers.

Brochure Patentmotorwagen



Qua veiligheid doet hij niet onder voor auto’s met een vast dak

Golf CabrioOpmerkelijk: de nieuwe Volkswagen Golf Cabrio is een volwaardige cabriolet, dus zon-

der een verstorende rolbeugel en met een dak dat bijna helemaal van stof lijkt. Raken

de coupé/cabriodaken uit de mode?

l x x h433 x 178 x 147 cm

ijl gwich

1425 kg

moo

1,2 liter benzinemotor met turbo,

77 kW/105 pk, handgeschakelde

zesversnellingsbak

gmil ui

1 op 15

CO2-uisoo

132 g/km

gill

Apijs

vanaf € 27.290,-.

Auto Trendsetter

TEKST bart van den aCker

Het geheel in meer lagen sto uitgevoerde

dak wordt standaard elektrisch/hydraulischbediend. In minder dan 10 seconden is het dak

te openen o te sluiten en daarvoor zijn geen

aanvullende handelingen nodig, alleen even

een schakelaar tussen de stoelen vasthouden.

Openen en sluiten kan desnoods onder het

rijden, tot 30 km/u.

Het dak lijkt helemaal van sto, maar is voorzien

van een hard gedeelte dat tegen de voorruit aan

komt en dat in geopende toestand dient als

adekking voor het opgevouwen dak. De achter-

ruit is niet van plastic maar gewoon van glas enelektrisch verwarmbaar, en met de prima iso-

latie van het dak is de Gol Cabrio daarmee ook

echt ‘winterhard’. De constructie is veel minder

gecompliceerd en dus ook minder kwetsbaar

dan bij zogenaamde c/c-daken

De Gol Cabrio doet qua veiligheidsvoorzienin-

gen niet onder voor moderne, gesloten auto’s.

Zo heet deze niet alleen frontale airbags,

maar ook zij- en hoofd-airbags (knap, voor een

cabrio!) en een knieairbag voor de bestuurder.

In het onwaarschijnlijke geval van een koprol

schieten twee rolbeugels achter de achterste

zitplaatsen vandaan, die het gewicht van de

auto opvangen. De omlijsting van de voorruit

unctioneert dan eveneens als rolbeugel. Een

koprol in een open auto blijt een aschuwelijke

ervaring, maar als iedereen goed in de gordels

zit, kan er in principe niet veel gebeuren

De constructie van het dak vraagt natuurlijk wat

ruimte. Met het dak dicht is er een finke dode

hoek rechtsachter. De zitruimte achterin is wat

smaller dan in een normale Gol, maar als het

moet kun je wel met vier volwassenen in de

auto zitten. Met het dak open wil je in geen

enkele cabriolet achterin zitten, ook hier niet

Ongeacht o het dak open o dicht is, bedraagt

de bagageruimte een heel acceptabele 250 liter.De achterbankleuning kan in ongelijke delen

worden neergeklapt, waardoor ski’s o snow-

boards in de lengte kunnen worden vervoerd. Er

is als optie een speciale kofferset ontwikkeld,

waarmee de ruimte optimaal te gebruiken is.

De Gol Cabrio is er met een keuze uit – voorlo-

pig – drie motoren. De 1,2 liter benzinemotor is

zuinig genoeg om in aanmerking te komen voor

20 procent bijtelling. En al lijkt die qua ormaat

bijna ondermaats, het is bewonderenswaardig

hoe goed deze motor raad weet met de massavan de Cabrio. Zeker in Nederland en om gewoon

lekker comortabel te toeren is die motor sterk

genoeg én hij rijdt gewoon 1 op 15.



O De aardappelOnlangs heeft Wageningen

University de DNA-structuur

van de aardappel weten te

ontrafelen. Zijn culinaire ge-

heimen geeft de aardappel al

heel lang prijs. Toch vergeten

wij als aardappeleters nog

geregeld dit: waar het op aan-

komt, is de juiste aardappelvoor het juiste gerecht. Friet

kan goddelijk worden alleen

maar doordat je een lekkere

vers geoogste, net gesneden

aardappel frituurt in verse olie

of ossenwit. En een gekookte

aardappel wordt een culinair

festijn met slechts wat olijf-

olie of verse boerenroomboter

en zeezout, mits je een lek-

kere variëteit gebruikt, zoals

de Opperdoezer ronde (www.

opperdoezerronde.nl).Voor een puree gebruik ik

liever wat kruimiger aardap-

pels en voor friet een vast-

kokende. Zoals bijvoorbeeld

de grote gele mediterrane

aardappels die je wel ziet bij

Marokkaanse winkels. Maar

ook het kruimige Bintje is

perfect voor friet, zo is elke

friet weer anders. Mijn laatste

favoriet is de Nicola, geschikt

voor zo ongeveer alles.

Nagerecht (4 personen)

MaandmenuEten & drinken

F O T O G R A F I E : S V E N

B E N J A M I N S

S T Y L I N G : G O N N I E C O N S T A N S I A ( A L L E S U I T E I G E N

C O L L E C T I E )

Gegrilde aardappelsmet komijn, pul biber en oregano

Snij 4 tot 6 grote gele vastkokende aardap-

pels (liefst van de Marokkaanse winkel) in

lange dikke repen. Hussel ze om in een grote

ovenschaal met veel olijfolie, grof zeezout,pul biber (Turkse chilivlokken) of chiliflakes

en gedroogde oregano. Verhit de oven voor op

200°C. Rooster de aardappels goudbruin in

ca. 25 minuten. Bestrooi de aardappels met

veel verse oregano. Serveer er à la minute

gefrituurde visjes bij, zoals rode mul. Frituur

ze 4 - 5 minuten tot ze lichtgoudbruin en net

gaar zijn. Bestrooi ze met zout. Serveer er een

frisse groene salade bij.

Bereidingstijd: 40 minuten.

Romige citroenpuddingmet blauwe bessen

Rasp de schil van 2 biologische citroenen.

Verwarm dit met een halve liter volle melk

15 minuten op laag vuur. Week 4½ blaad-

jes gelatine ca. 5 minuten in wat water enknijp ze uit. Verwarm de melk met de ge-

latine en met suiker naar smaak. Roer tot

de gelatine is opgelost. Vet een pudding-

vorm licht in met olie en doe de helft van 1

bakje blauwe bessen in de vorm. Schenk

het melkmengsel erop. Laat de pudding in

ca. 4 uur opstijven. Pureer de rest van de

blauwe bessen met 2 el crème fraiche, wat

suiker en citroensap naar smaak. Serveer

de pudding met de saus eroverheen.

Bereidingstijd: 25 minuten plus opstijven.

Hoofdgerecht (4 personen)

Top-3

• Nicola – vastkokende aardappel met

gele schil en vruchtvlees; een alles-

kunner!

• Bintje – half bloemig; geschikt voor friet

en puree.

• Vitelotte noir – paarse aardappel, ook

wel truffelaardappel genoemd, bloemig;

lekker om te poffen in de schil.



Kook 4 flinke aardappels (zoals de

Nicola) in ruim gezouten water in de

schil gaar. Doe na 10 minuten 4 teentjes

knoflook in de schil bij de aardappels

in het water. Kook ze helemaal gaar in

ca. 25 minuten. Giet alles af en laat het

afkoelen. Pel de aardappels en haal

de knoflook uit hun velletjes. Stamp de

aardappels met de knoflook helemaal fijn

en voeg eventueel zout toe (de aardap-

pels zijn al zout van het zoute kookwater).

Voeg al roerende 3 dl frisgroene olijfolie

toe en klop totdat een romige aioli (knof-

looksaus) van aardappel ontstaat. Voeg

eventueel nog wat zout toe. Doe de skor-

dalia in een schaaltje, besprenkel met

nog wat olie en serveer met rauwkost:

reepjes komkommer, venkel, paprika en

radijs.

Bereidingstijd: 40 minuten.

Is de aardappel ‘gewoon’? Of is het een culinair fenomeen van ongekende allure? Ze is het allemaal en schit- tert in fastfood en culinaire hoogstandjes. Proef hoe anders verschillende aardappels smaken.

Voorgerecht (4 - 6 personen)

Romige aardappelaioli ‘skordalia’ met rauwkost

M e r i j n T ol i s c ul i nai r j our nal i s t .

Aardappelanders



advertentie



Cider wordt over de hele wereld gemaakt,

van Spanje tot Zuid-Afrika, en Argentinië tot

Finland. Het diepst is de cidertraditie echter

geworteld in Noordwest-Frankrijk en Zuid-Engeland. Van het bestaan van Engelse cider

wordt voor het eerst melding gemaakt in

Romeinse geschriften van 55 jaar voor onze

jaartelling. De Franse ciderstreek ligt pal aan de

andere kant van Het Kanaal.

Beide landen hebben hun eigen stijl. Het

alcoholgehalte van de Engelse cider is meestal

wat hoger dan bij de Franse: Franse cider bevat

ongeveer 4 à 6 procent, de Britse zit eerder tus-

sen de 6 en 8 procent. Doordat tijdens de vergis-

ting suiker wordt omgezet in alcohol, is Engelse

cider meestal ook wat droger dan de lichtzoete

Franse cider. Ook typisch Engels is cider metheel weinig of zonder koolzuurgas.

Zowel Frankrijk als Engeland maken ook

perencider, poiré in het Frans en perry in het

Engels. Voor de Franse calvados worden zowel

appels als peren gebruikt. Calvados is verge-

lijkbaar met cognac, maar dan met cider als

grondstof voor distillatie in plaats van wijn. De

Engelsen maken op zeer beperkte schaal cider

brandy.

Cider is in ons land aardig in de mode geraakt

de laatste jaren. Grote merken als Strongbow

(Engeland), Jillz (Nederland) en Savanna Dry

(Zuid-Afrika) doen goede zaken en sinds enkele

jaren zijn er drie jonge Nederlandse importeurs/

webshops – CiderCider.nl, Ciderwinkel.nl

en Pommedor.nl – die ambachtelijke, veelal

biologische geproduceerde cider en calvados uit

Bretagne, Normandië en Engeland op de markt

brengen. Cider gaat goed samen met veel ge-

rechten, kaassoorten en niet al te zoete desserts.

De appel- of perendrank duikt dan ook steeds

vaker op in restaurants als alternatief voor wijn

en bier.

Authentieke cider wordt op min of meer

dezelfde manier gemaakt als wijn. De appels

worden geperst en vergist. Sommige Franse

ciderproducenten persen hun appels nog op de

traditionele manier tussen lagen stro in een

open, houten pers. Ambachtelijke, traditioneel

gemaakte cider krijgt zijn bubbels door de

drank te bottelen voordat hij is uitgegist. Omdat

de koolzuur die bij de vergisting in de es vrijkomt niet kan ontsnappen, lost het op in de

drank, waardoor de cider net als mousserende

wijn bruisend wordt. Voor de moderne, grote

cidermerken wordt het koolzuur net als bij

frisdrank of bruisend mineraalwater vlak voor

de botteling in de drank gepompt.

De appelsoorten die worden gebruikt en de

bodemsoort waarop de appelbomen groeien,

zijn het belangrijkste voor de smaak van cider.

Er bestaan wereldwijd wel 7500 appelrassen,

waarvan er een paar honderd voor cider worden

gebruikt. Elke ciderproducent gebruikt zijn

eigen combinatie van appelvariëtei-ten, met mooie namen zoals Fraquin,

Bisquet of Noël des Champs.

Een ciderappel is heel wat anders

dan het friszoete appeltje dat we ken-

nen van de groenteboer. Ze zijn klei-

ner, met een dikkere schil en meer

tannines. De meeste ciderappels zijn

bitter, zuur en scherp. Niet geschikt

om je tanden in te zetten, maar des

te lekkerder in een sprankelend

glas cider, dat net als wijn frisse

zuren en bitterstoffen nodig heeft

voor pit, balans en structuur. Met

Golden Delicious of Goudreinet-

te krijg je geen lekkere cider. Het

is niet anders: je hebt appels

voor de appeltaart en je hebt

appels voor de dorst.

Appeltje voor de dorst

Han Sjakes is freelance

journalist en vinoloog.

Appelige reistips

Lang weekend Norman-dië? Zes tips van Martijnde Wal van Pomme d’Or.1. Eten: Château LesBruyères in Cambremer(hoog niveau, uitgebreideciderkaart), Au P’titNormand in Cambremer(eenvoudig en goed),L’Échauguette in Dom-ront (pizzeria en crêpe-rie), Le Bistrot St. Julienin Domront (klein maar

fjn).2. Slapen: Le Pavé d’Augein Beuvron-en-Auge(tevens restaurant), LaGalotière in Crouttes (eengîte bij een ciderboer).3. Route du Cidre vana Cambremer, open huis bijdiverse producenten.4. Route du Poiré, rondomhet dorpje Domront.5. Museum ‘La Maison dela Pomme et de la Poire’

in Barenton.6. ‘Foire de la Pomme’ inVimoutiers, 16 t/m 18oktober 2011.

CidertipDit is een licht zoete, zachte

en romige perencider, met

een feurig aroma en jne

zuren, delicaat en rijk van

smaak, 4 procent alcohol.

Poiré Domront, Catherine

& Frédéric Pacory,€ 7,95

(www.pommedor.nl).

De ciderappel is niet geschikt om je tanden in te zetten

<

Eten & drinken Wijn

Na druiven zijn appels waarschijnlijk de

meest gebruikte fruitsoort voor het maken

van alcoholhoudende drank. Dit levert de

lekkerste ciders op.

10 - 2011 53



Er zijn huizen die hun geheimen niet direct prijsgeven. Het bijna 300 jaaroude pand van de familie Lincke-Stouthard is zo’n huis. Het gaat schuil

achter een anonieme gevel in de binnenstad van Dordrecht, op een paar

passen van het 14de-eeuwse stadhuis en de indrukwekkende ‘Dordtse Dom’ met

zijn markante klokkentoren.

De carillonklanken die binnenwaaien door de open deuren naar het dakterras

op de eerste verdieping, vormen passende achtergrondmuziek voor de verhalen

over de luisterrijke geschiedenis van het huis. Jacqueline vertelt dat er begin

vorige eeuw een wagenmakerij gevestigd was, en dat het huis toen onder

Dordtenaren bekend stond als ‘de ijzeren hondenfabriek’.

De onverwacht grote woning met zijn speelse niveauverschillen, taps toe-

lopende achterhuis en 15 meter lange gang blijkt ook een medisch verleden te

hebben. Carsten vertelt dat ze op een gegeven moment via via hoorden dat hier

in de jaren zestig het mortuarium van het oude rooms-katholieke St. Jacobus-ziekenhuis was gehuisvest. Jacqueline bekent dat ze teleurgesteld was toen dat

gerucht niet bleek te kloppen. “Ik vond het wel een spannend verhaal!”

Later vernemen ze van een toevallige voorbijganger dat het niet het mortua-

rium, maar het pathologisch-anatomisch lab van het ziekenhuis was dat in dit

pand zetelde. De passant vertelt hen dat hij hier in een ver verleden als analist

heeft gewerkt. “Hij wist zich nog te herinneren dat op zolder de paraffineblokjes

met weefsel lagen, en dat die daar bij warm weer altijd smolten.” Als het ziekenhuis in de jaren tachtig naar een nieuwbouwlocatie verhuist,

worden veel van de leegstaande gebouwen gekraakt. Dankzij een nieuwe burge-

meester, die een huis betrekt bij de Grote Kerk, krijgt het inmiddels als ‘kraak- en

junkenbuurt’ beruchte wijkje een positiever imago. Het flink uitgeleefde voor-

malige PA-lab wordt in 1992 gekocht door een koppel dat het helemaal opknapt.

En daar plukken Carsten en Jacqueline acht jaar later de vruchten van.

Maar ook zijzelf hebben in de ruim tien jaar dat ze hier nu met hun kinderen

wonen een eigen stempel op het huis gedrukt. Bijvoorbeeld met hun door een

gitaarbouwer handgemaakte keuken. Maar bovenal met hun ‘skybox’, zoals

Carsten dé eyecatcher in de inpandige garage heeft gedoopt. De strakke ‘kantoor-

kubus’ is het ontwerp van een jonge architect die hiermee een bijzondere werk-

ruimte creëerde in een tot dan toe loze ruimte “Dit was een sublieme oplossing.

We rijden geen bus of vrachtwagen, dus wat moet je dan met een garageplafond

van bijna 5 meter hoog?”

Meer zien? Kijk op www.artsenauto.nl/huis. Ook meedoen? [email protected]

Wie Carsten Lincke (53, kinderarts Maasstad Ziekenhuis Rotterdam),

Jacqueline Stouthard (50, internist-oncoloog Antoni van Leeuwenhoek

Ziekenhuis Amsterdam). Niet op de foto: zoon Joris (18) en dochter Hester (15).

Huis stadspand in Dordrecht

Bouwjaar 1715

Wonen hier sinds 2000

Een medisch verleden

“Het gerucht ging dat hier ooit het mortuarium was gehuisvest”

54 10 - 2011

TEKST MONIQUE BOWMAN FOTOGRAFIE ED VAN RIJSWIJK

Mijn huisWonen

<



Dwangstoornis de baasFreelancejournalist Marte van Santen

volgt in Slaaf van mijn gedachten twee

jaar lang het wel en wee van Maaike

(49), een onderwijzeres met een ern-

stige vorm van smetvrees. Maaike is

als de dood om in aanraking te komen

met menstruatiebloed en legt zichzelf

irrationele, tijdrovende reinigingsritue-

len op, die haar sociale leven enorm

inperken. Nadat zij Damiaan Denys,

hoofd psychiatrie van het AMC in

Amsterdam, op televisie heeft horen

vertellen over een experimentele

behandeling (diepe hersenstimulatie),

durft zij eindelijk hulp te zoeken voor

de dwangstoornis die haar al meer

dan dertig jaar teistert.

Tot haar teleurstelling krijgt ze de

standaardbehandeling met medicij-

nen en cognitieve (groeps)therapie.

Het resultaat is echter fantastisch:

het is ontroerend om te lezen hoe

de angstige, tobberige Maaike haar

dwang langzaamaan de baas wordt.

Het bijzondere is dat Van Santen

aanwezig mocht zijn bij therapeuti-

sche sessies in de Angstpoli van het

AMC en openhartige gesprekken kon

voeren met behandelaars. In het boek

staat de ontwikkeling van Maaike cen-

traal, maar het geeft ook diepgravend

inzicht in dwangstoornissen.

[Frank van Kolfschooten]

Ruud van der Ven (Dongen, 1950),

voormalig bedrijfsarts, huisarts en

natuurarts, is schrijver/theoloog. Zijn

favoriete pil: De waterman van Arthurvan Schendel.

Marte van Santen, Slaaf

van mijn gedachten, Nieuw

Amsterdam,€ 17,50.

Lezen & kijken Boeken

“Bij de verdeling van de biblio-

theek van mijn overleden

vader heb ik dit boek gekozen

omdat het me als middelbare scholier zo

had aangegrepen”, zegt de Dordtse schrij-

ver/theoloog Ruud van der Ven, die zijncarrière begon als bedrijfsarts. “Toen ik

het onlangs herlas, begreep ik waarom ik

De waterman van Arthur van Schendel als

16-jarige zo indrukwekkend vond.”

Het is het verhaal van binnenschipper

Maarten Rossaart, die begin 19de eeuw op

de Merwede bij Gorcum vaart, in een tijd

waarin Nederland geregeld wordt getroffen

door dijkdoorbraken en overstromingen.

Rossaart is een tegendraadse figuur die niet

met de menigte meeloopt, maar zich wel

inzet voor mensen in nood. Bij overstro-

mingen redt hij met gevaar voor eigen leven

vele mensenlevens en krijgt daardoor de

bijnaam ‘De waterman’. “Een prachtig beeld

van Jezus die bereid was zijn leven te geven

voor een in nood verkerende mensheid”, zegt

Van der Ven.Religie speelt een grote rol in het boek.

Rossaart kan zich niet vinden in het calvi-

nisme van zijn ouders, met zijn straffende,

wrekende God. Hij komt in contact met een

religieuze broederschap, geïnspireerd op de

Zwijndrechtse Nieuwlichters. Deze groep wil

een dam opwerpen tegen het sociale onrecht

en de geestelijke onverschilligheid in die

dagen. Zij hebben als ideaal een warm leven

van onderlinge liefde en gemeenschap van

goederen, geïnspireerd door een genadige

God, met liefde voor de underdog.

“Het religieuze idealisme in De waterman

sloot aan bij de bewondering die ik als

scholier had voor de Duitse arts en theoloog

Albert Schweitzer, die wereldberoemd werd

door zijn werk als zendingsarts in Gabon,

waar hij duizenden Afrikanen behandelde

en opereerde. Ik wilde zelf na mijn studie

geneeskunde ook tropenarts worden, maar

daar is het nooit van gekomen. Wel heb ik

als arts in de verslavingszorg gewerkt vanuit

een roeping om mensen te helpen”, zegt Vander Ven.

Vanwege zijn gezondheid werkt hij niet

meer als arts, maar is hij onder meer boeken

gaan schrijven over medische en theolo-

gische onderwerpen. Onlangs verscheen

Complementaire en alternatieve zorg in de

Nederlandse ziekenhuizen, waarin hij de voor-

en nadelen beschrijft van de opmars van

deze behandelingen binnen de Nederlandse

zorg. Onlangs verscheen ook Genezing uit het

Oosten, waarin hij dezelfde thematiek vanuit

een theologisch perspectief bespreekt.

Arts, schrijver en theoloog

TEKST FRANK VAN KOLFSCHOOTEN FOTOGRAFIE DE BEELDREDAKTIE/GUIDO BENSCHOP

Gegrepen door religieus idealisme



Dvd’s Filmfan

Dermatoloog Eric van der Snoek(44) hanteert als lmhuislmliefheb-ber het criterium van geloofwaardig-heid, ook in het genre gay & lesbianmovies.C.R.A.Z.Y.(Jean-Marc Vallée, 2005) vormt voor hem in dat

opzicht een positieve uitzondering.

“C. R.A.Z.Y. is een ode aan de mensen-

film. In een tempo zoals het er

ook in het dagelijks leven aan toe gaat. Met

realistische problemen die op een menselij-

ke manier, en dus niet gekunsteld, worden

opgelost. Dat is best opvallend, want in gay

movies draait het maar al te vaak om uiter-

lijk vertoon: mooie mannen of vrouwen

met weinig diepgang. Verhaallijnen, plots

en karakterontwikkelingen lijken van se-

cundair belang. Ik ben zulke films dan ookna een halve dag al weer vergeten. Deze

steekt met kop en schouders boven andere

in dit genre uit.

Het is het bij vlagen hilarische verslag

van het leven van de jonge Zac, die in de ja-

ren ’60 en ’70 opgroeit in Canada, omringd

door zijn vier broers. Zac heeft kort een re-

latie met zijn buurmeisje, totdat hij ontdekt

dat hij mannen ook aantrekkelijk vind. Zijn

gedrag leidt tot aanvaringen in het gezin en

het is vaak zo realistisch dat de spanning

van het scherm spat. Een aangrijpende

scene is als vader Gervais met koptelefoonop, vrolijk meeneuriënd naar muziek luis-

tert, terwijl moeder Laurianne daarachter

telefonisch te horen krijgt dat haar oudste

zoon Raymond zojuist is overleden. Ik

probeer me voor te stellen hoe je zoiets gaat

repeteren, en uiteindelijk speelt.”

Ook meedoen? [email protected]

Koninklijke logopedist

Dit zien we niet zo vaak: een ‘grote film’ metals centraal karakter een paramedisch pro-

fessional. Want de échte held van deze met

Oscars overladen productie is niet de chro-

nisch stotterende prins Albert, die eind 1936

plotseling koning wordt als zijn oudere broer

afstand doet van de Britse troon. De echte

held is de man die de prins, de latere koning

George VI, leert diens kwaal grotendeels

de báás te worden. Naar de waargebeurde

geschiedenis van Lionel Logue, mislukt thea-

teracteur die in Londen zijn brood verdient

als ongediplomeerd én zeer onconventionele

spraaktherapeut, opgegroeid in Australië enperfect gespeeld door Geoffrey Rush.

De climax van de film, als George VI in de

duistere septemberdagen van 1939 dé radio-

speech van zijn leven moet geven, laat nie-

mand met enig historisch besef onberoerd.

Maar daarnaast zit The King’s Speech vol met

hilarische momenten, door het permanente

gekibbel tussen de eigenwijze therapeut en

diens al even weerbarstige koninklijke cliënt.

En o ja: Timothy Spall als Winston Churchill

móet je gezien hebben! [Flip Vuijsje]

Midwife meets Mob

Ook deze film, uit 2007, speelt in Londen;

en ook hier is een hoofdkarakter parame-

dicus. Deze keer mét diploma: dat van ver-

loskundige. In het ziekenhuis waar de jonge

Anna werkt, wordt een gedrogeerd tiener-

meisje binnengereden dat bevalt van een

dochter, maar zelf overlijdt. Anna ontfermt

zich over het in het Russisch geschreven

dagboek dat het meisje bij zich had, gaat op

zoek naar haar familie en stuit meteen op

de Russische maffia in Londen.

Vooral twee dingen maken Eastern

Promises bijzonder. Het zonder één spoor

van maffiaromantiek geschetste portret van

een onderwereld zonder weerga, gespe-

cialiseerd in vrouwenhandel, gedwongen

prostitutie en onmenselijk geweld. En Viggo

Mortensens rol van de Russische Nikolai:

eerst alleen als nederige chauffeur van het

hoofd van een maffiafamilie, maar later

steeds meer degene om wie het hele ver-

haal blijkt te draaien. [Flip Vuijsje]

Nieuw op dvd

Moderne klassieker

Eastern Promises(Verenigd Koninkrijk, 2007)Cast Viggo Mortensen, Naomi Watts,

Armin Mueller-Stahl

Regie David Cronenberg

Speelduur 140 minuten

I N T E R V I E W : B R A M V

A N S C H A I K / F O T O : D E B E E L D R E D A K T I E / E R I K V A N ’ T W O U D

The King’s Speech(Verenigd Koninkrijk, 2010)

Cast Colin Firth, Geoffrey Rush, Helena Bonham

Carter, Derek Jacobi, Timothy Spall

Regie Tom Hooper

Speelduur 118 minuten



advertentie



Route 66 is de meest romantische autoroute van Amerika.

Het is de weg van goud- en gelukszoekers – de weg van de

Amerikaanse droom. Het westelijke (en spectaculairste)

deel voert door Texas, New Mexico en Arizona naar

Californië. Eindpunt: de pier van Santa Monica.

tekst ANNE WESSELING

door Texas, New Mexico, Arizona en Californië

Route

66 F o t o : h i l l c r e e k

p i c t u r e s



Midden in de Mojavewoes-

tijn, op een van de rustig-

ste gedeelten van Route

66, zetten we de auto stil

en stap ik uit. Het is 43 graden. Er groeien

cactussen en lage bomen – Joshua Trees,

met de takken naar de hemel gericht als-

of ze smeken om water. Terwijl ik tussen

de bomen doorloop, aan bladeren voel en

zachtjes tegen stekels tik om te voelen

hoe scherp de punt is, bedenk ik hoe

meedogenloos dit landschap moet zijn

geweest voor de mensen die hier ruimhonderd jaar geleden in een krakende

huifkar doorheen trokken. Mijn neus

doet pijn, zo droog is de lucht. Er is niets

dat beweegt, niets dat geluid maakt. Het

lijkt of de tijd niet bestaat. De auto ziet er

van hier uit als een soort ruimteschip –

iets vreemds, uit een andere wereld.

Doorgaande route

De ‘gelukszoekersroute’ door de woestijn

naar Californië bestond natuurlijk al

lang, maar het was in 1926 dat Route 66

ofcieel werd geopend. Een aaneengeslo-

ten lint van verharde wegen van Chicago

tot Los Angeles maakte het reizen naar

het westen een stuk gemakkelijker.

In de jaren dertig liftten arme gezin-

nen uit de door droogte geteisterde

Dust Bowl naar de vruchtbare gebieden

van West-Californië. In de jaren vijftig

reisden steeds meer Amerikanen die zich

dankzij hun automobiel zo vrij voelden

als een vogel, over de weg. Jack Kerouac

maakte van het reizen met de auto in zijn

boek On the Road pas echt een mythe. Wie

dromen had, die trok naar het westen.

Naarmate het verkeer toenam, werden

er steeds meer ‘superhighways’ aan-

gelegd om de knelpunten op de oude

wegen te omzeilen, en in de jaren tachtig

werd Route 66 ofcieel opgeheven. Maar

verdwijnen deed ze niet, want wie doekt

er nu een weg op waar zo veel liedjes en

verhalen over zijn gemaakt?

De historische Route 66 (duidelijk be-

wegwijzerd met bruine borden) begint in

Chicago en voert eerst door de midweste-

lijke staten Illinois, Missouri en Kansas,

maar het is, met dank aan de spectacu-

laire landschappen, vooral het westelijke

traject dat tot de verbeelding spreekt.

De flm Cars

Wij bereiken de legendarische Mother

Road (een term van schrijver John

Steinbeck) vanuit het diepe zuiden en

komen precies in het midden uit, bij het

Midpoint Café in Adrian, Texas. Op de

stoep staat een groep motorrijders elkaar

te fotograferen; binnen staat alles, van

suikerpot tot servetjes, in het teken van

Route 66. “De regisseurs van de lm Cars

kwamen hier inspiratie opdoen”, vertelt

eigenaar Fran trots. Ze laat de vitrine

zien, met foto’s en brieven – zij zelf is

in de lm de zeegroene Cadillac Flow,

en serveerster Christina is een klein

rood autootje. Ik koop er een gids over

de route, vooral vanwege de fragmenten

uit boeken en songs die erin staan, en

ga neuriënd (Get your kicks on Route 66)

verderop foto’s maken van een oude

benzinepomp.

Want dat is wat direct opvalt als je

over Route 66 reist: het is écht de vergane

glorie die je je vooraf had voorgesteld. Die

oude benzinepompen, de spookstadjes in

60 10 - 2011

Vorige pagina: een kaarsrechte Route 66 door Petrifed Forest National Park. Op deze pa-

gina’s, met de klok mee: cactussen in de Mo-

javewoestijn, bikers bij een caé, serveerster

bij een van de vele diners en een routebord.

<

F o t o : h i l l c r e e k

p i c t u r e s



Route 66 strekt zich uit van

Chicago tot Los Angeles,

over ruim 3200 km. De route

wordt aangegeven met bruine

borden. Websites over Route

66 zijn onder meer www.his-

toric66.com, www.rte66.nl en

www.legendsoamerica.com.

Vana Schiphol gaan er dage-

lijks vele vluchten richting VS

van o.a. KLM/NW, Delta en

Continental Airlines. Vraagop tijd een elektronische reis-

vergunning voor de VS aan op

www.cbp.gov/esta.

Beste reistijd in voor- en na-

seizoen, juli en augustus kan

ook maar is erg warm.

Ideaal voor vooral gezinnen is

een camper. Aanrader zijn de

campings van State Parks,

vaak kleinschalige campings

op de mooiste locaties. Te re-

serveren (in het hoogseizoen

ruim voor vertrek) via o.a.

www.reserveamerica.com.

Prijzen: $10 - $30,- per plek

per nacht. Massaler maar

over het algemeen met meer

voorzieningen (zoals bijv.

zwembad) zijn de KOA-cam-

pings. Bij huur van een auto

o camper worden er meestal

drop o-kosten berekend

voor het elders inleveren.

Onderweg: er is weinig

doorgaand verkeer, de gemid-

delde rijsnelheid is ca. 80

km/u.Het prijspeil ligt iets lager

dan in Nederland, een

2-pers. motelkamer boek je

vana ca. $40,- per nacht.

Neem bij de benzinepomp

een coupon book mee voor

korting bij motels, o onder-

handel aan de balie.

Landschap: Bij Thoreau in

New Mexico is het hoogste

punt van Route 66 (2217 me-

ter). In Arizona zijn Painted

Desert en Petrifed Forest

(bij Navajo) en natuurlijk de

Grand Canyon (bij Flagsta)

bijzonder. In Caliornië voert

de route door de Mojave-

woestijn.

Doen: check o uw (reis)

verzekering medische behan-

delingen tegen kostprijs dekt,

want een kinderarm laten

spalken kost al kapitalen.

Lezen: On the Road van Jack

Kerouac verscheen onlangs

in een applicatie voor iPad,

met achtergrondmateriaal,

oto’s en geluidsragmenten

(verkrijgbaar in de iTunes

Store). Het prachtige The

Grapes of Wrath van John

Steinbeck gaat over een

arme amilie die in de jaren

dertig vanuit de ‘Dust Bowl’

naar Caliornië trekt.

Info & tips

F o t o : h i l l c r e e k p i c t u r e s


© Y

d e B o u m a




de woestijn van Arizona, en de motels

die er zo fotogeniek verveloos bij staan –

het is allemaal echt niet bedacht door de

rma Disney.

Natuurlijk is Route 66 tegenwoordig

een toeristische attractie, maar de weg

is zo lang, dat ze de groepjes nostal-

gische reizigers moeiteloos opneemtzonder haar karakter te verloochenen.

Het Midpoint Café is een van de wei-

nige plekken waar iets is ingericht voor

toeristen. Af en toe vind je wel een logo

van Route 66 op de bodem van een hotel-

zwembad, maar de attracties die er zijn,

dateren meestal al van de jaren vijftig.

De Route 66 van nu is een versie waar

eerdere versies doorheen schemeren en

waar je je eigen verhaal overheen kunt

schrijven.

De mensen die ik onderweg ontmoet,

zijn trouwens geen toeristen, ook al

is het hoogseizoen. Het zijn ‘gewone’

Amerikanen, zoals de Navajovrouw die

in Gallup, New Mexico aan het zwembad

een hanger met veren zit te knutselen en

vertelt over hoe de Navajo vechten voor

goed onderwijs.

Amerikaanse droom

Een verhaal dat naadloos aansluit bij

het verhaal van Route 66, want dat is in

essentie het verhaal van de Amerikaanse

droom – dat idee van doorbijten, doorzet-

ten, letterlijk en guurlijk woestijnen

doorkruisen. Dat is wat je met Route

66 doet, want uiteindelijk, als we de

droge Mojavewoestijn achter ons heb-

ben gelaten en de laatste bergrug zijn

overgestoken, is daar het groene westen

van Californië. Het motto van die staat

is niet voor niets ‘Eureka’ – ik heb het

gevonden! Een mild klimaat! Vruchtbare

grond! Waar vroeger weilanden waren

en sinaasappelbomen groeiden, voert nu

een spaghetti van brede highways naar

de kust, maar het gevoel is hetzelfde:

alsof je iets hebt doorstaan en je doel hebt

bereikt, alsof alles goed zal komen.

Op Santa Monica Pier staat een bord:

dit is het eindpunt van Route 66. Tiener-

meisjes bellen met vriendinnen, toeristen

zoeken stickers uit bij de souvenirwinkel-

tjes, een straattekenaar maakt portret-

ten, er is een soort vermaakshal waar je

spelletjes kunt doen en gokken. Bij Bubba

Gump Restaurant, geïnspireerd op de lm

Forrest Gump (ze hebben er meer garna-

lenschotels dan je wist dat er bestonden)

staat een bankje, waar toeristen elkaar

lachend fotograferen met de gympen van

Forrest Gump aan hun voeten en naast

zich een doos chocolaatjes, onder het

motto ‘ Life is a box of chocolates, you never

know what you’re gonna get ’. Maar ik zit daar

een beetje weemoedig te wezen, want je

doel bereiken is leuk, maar het betekent

wel dat de reis is afgelopen. Daarom denk

ik liever aan Forrest Gump, die ging hard-

lopen en bij het bereiken van de oceaan

gewoon weer terugrende naar het oosten

om opnieuw naar het westen te kunnen

gaan. Waarom ook niet?

62 10 - 2011

<

Linksboven:autowrak langs de route.Rechtsboven: verlaten tankstation. Rechts-

onder: Aziatische meisjes fotograferen elkaar

bij restaurant Bubba Gump. Het is écht de vergane gloriedie je je vooraf had voorgesteld

<

F o t o : n a t i o n a l g e o g r a p h i c



VvAA

Route 66

Het is dé ultieme reis door Amerika: van Chicago naar

Santa Monica over ‘America’s Mother Road’, de Route 66.

VvAA reisbureau biedt de complete tour in de vorm van een

16-daags self-drive arrangement.

Programma

Dag 1 & 2: Aankomst/verblij in Chicago.

Dag 3: Chicago - Springfeld, Illinois (330 km).

Dag 4: Springfeld - St Louis, Missouri (165 km).

Dag 5: St Louis - Springfeld, Missouri (345 km).

Dag 6: Springfeld - Tulsa, Oklahoma (290 km).

Dag 7: Tulsa - Oklahoma City (170 km).

Dag 8: Oklahoma City - Amarillo, Texas (415 km).

Dag 9: Amarillo - Albuquerque, New Mexico (460 km).

Dag 10: Dag om te toeren in omgeving Albuquerque,

bijvoorbeeld voor bezoek aan het bezienswaardige

Santa Fe.

Dag 11: Albuquerque - Holbrook, Arizona (375 km).Dag 12: Holbrook - via Grand Canyon - Flagsta,

Arizona (420 km).

Dag 13: Flagsta - Las Vegas, Nevada (400 km).

Dag 14: Las Vegas - Santa Monica, Caliornië (460 km).

Dag 15: Dag voor Santa Monica en omgeving.

Dag 16: Einde van de reis.

Prijs

Vanaf € 690,- p.p. (t/m 31 oktober 2011

en van 1 april 2012 t/m 31 oktober 2012).

Inbegrepen

15 overnachtingen in standaard hotels, incl. lokalebelastingen en reishandboek, kinderen onder 12 jaar

gratis, mits bij ouders op de kamer.

Bijzonderheden

Deze reis is slechts een voorbeeld en kan uitgebreid

of ingekort worden. Zo kunt u extra overnachtingen

inlassen of slechts een gedeelte rijden om de sfeer

te proeven, zoals in het artikel hiernaast beschreven

zuidwestelijke traject.

Vluchten en autohuur zijn niet inbegrepen maar

kunnen door VvAA reisbureau verzorgd worden. Dit

geldt ook voor camperhuur, mocht u langs (een deel

van) de Route 66 willen kamperen. Onze medewerkers

adviseren u graag bij het samenstellen van een reis

en route die past bij uw wensen.

Reserveringen

Voor info en boekingen zie www.vvaareisbureau.nl

of bel 030 247 48 97. Let u bij het bekijken van de

routes door de VS vooral op de speciale voor VvAA

leden samengestelde Exprerience Packages die u bij

kunt boeken.

ledenreis


F o t o : a n n e w e s s e l i n g



Joris van Drooge

64 10 - 2011

Reizen Vrije tijd

Mag ik even?

‘Universele lader voor mobiele telefoons verplicht

vanaf januari 2012’, meldde mijn ochtendblad

onlangs. Fijn. Tot nu toe leken telefoonmerken er

immers een sport van te maken om zo veel mogelijkstekkertypen te verzinnen. Niet ondenkbaar dat er

in een gezin van zes personen en zes mobieltjes,

evenveel opladers mee op reis gaan. En dan hebben

we het alleen nog over telefoons.

Hoeveel elektrische apparaten nam u pakweg

vijftien jaar geleden mee op vakantie? Een scheerap-

paraat? Een radio misschien? En hoeveel tijdens uw

laatste reis? Wanneer u tegenwoordig op pad gaat

met gsm, iPad, mp3-speler, Tomtom, laptop, videoca-

mera en fototoestel bent u zeker geen uitzondering.

Hier is op zich ook niets mis mee, maar bij die

apparaten zit dus helaas ook nog een heel scala

aan snoeren en opladers. Mijn handbagage lijkt al

jaren meer op de tas van een elektricien dan op die

van een vakantieganger. Iets wat de voortgang bij

de bagagecontrole niet noodzakelijkerwijs bespoe-

digt, maar dat terzijde. In vliegveldrestaurants is

de meest gestelde vraag dan ook al lang niet meer

‘heeft u de menukaart?’, maar een hoopvol ‘mag ik

even?’, met een apparaat plus ladertje in de hand.

Er zijn zelfs websites die precies verklappen waar je

op luchthavens overal ter wereld de stopcontacten

kunt vinden.

Toch is zelfs een gedegen voorbereiding geen

garantie voor succes. Tijdens een stopover in Sin-

gapore rende zeker de helft van de passagiers de

vertrekhal in. Niet om de benen te strekken, maar

voor een zoektocht naar de schaarse stopcontac-

ten. Een aantal van hen was te laat en liep met

hysterische blik rond met laptops en smartphones.

Je hoort steeds vaker dat een volgende wereldoor-

log over water zal gaan. Ik zou zeggen: die gaat over

stopcontacten.

Nu op www.artsenauto.nl: altijd je eigen stroom,

plus nog 9 tips voor elektriciteit op reis.

Mijn handbagage lijkt meerop die van een elektricien

dan van een vakantieganger

Joris van Drooge

is reisjournalist.

Ze vormen de keerzijde van

de verre-reizenmedaille:

jetlags. Maar de Appstore

biedt tegenwoordig uitkomst.

Intercontinentale passagiers

kunnen daar kiezen uit diverse

applicaties met namen als

JetLag Genie, Jetlag Elimi-

nator, GroundMe en Jet-Leg

Rescue. Kosten: variërend van

gratis tot een paar euro.

Uitgeverij Terra Lannoo heeft zijn serie 100x

uitgebreid met gidsen over Noord-Engeland,

Zwitserland en Portugal. Kenmerk van deserie is dat ze niet alleen de bekende toeristi-

sche highlights omvatten, maar ook tips geven

voor wie de wat minder platgetreden paden

wil bewandelen. In paperback, met ca. 100

kleurenfoto’s en uitvouwbare kaart, 264 blz,

€ 17,95.

Nieuwe 100x-gidsen

Beurs voor kampeerders op wielen

Anti-jetlag Apps

• Het is sinds kort mogelijk om

rechtstreeks vanaf Amsterdam

met Flybe naar Inverness te

vliegen, de ‘hoofdstad’ van de

Schotse Hooglanden. Frequen-

tie: ’s winters 6 keer per week,

’s zomers 7 keer per week.

• Voor ornithologen wordt Rwanda steeds

aantrekkelijker. In het Afrikaanse land zijn, in

samenwerking met onder meer de Rwanda

Birding Association en nabijgelegen lokale

gemeenschappen, drie nieuwe routes voor

vogelobservaties geopend in het oostelijke

Bugesera-district.

Kort

Ook dit jaar presenterentientallen merken weer hun

nieuwste caravans, campers,

vouwwagens en voortenten

op de Kampeer en Caravan

Jaarbeurs. Tijdens deze beurs,

die van vrijdag 21 t/m dinsdag

25 oktober plaatsvindt in de

Utrechtse Jaarbeurs, is er een

ruim aanbod van accessoires

en andere toebehoren voor een

kampeervakantie op wielen.

Koopt u uw entreekaart online in

de voorverkoop, dan ontvangt u€ 5,- korting op de toegangsprijs

(€ 11,- i.p.v. € 16,-). www.kam-

peerencaravanjaarbeurs.nl



F o T o : J u R R I a a N T

e u L I N G

S

Spindleruv MlynWintervakantie in TsjechiëWintersport in Tsjechië is anders dan in de Alpen. De

bergen zijn er lager en de sfeer is knusser. Hier ga je niet

op wintersport, maar op wintervakántie. Reisjournalist

Joris van Drooge ging sfeerproeven in Spindleruv Mlyn,

de bakermat van de Tsjechische skisport.

TeKST eN FoToGRaFIe JORIS VAN DROOGE



H

et wintersportgevoel slaat

gelijk toe na het passeren van

de Duits-Tsjechische grens. Weschrijven half februari en Tsje-

chië ligt begraven onder een dikke donsde-

ken. Letterlijk alles wordt bedekt met een laag

sneeuw; de bossen, de velden, de dorpen en

boerderijen, alles. Ondertussen ltert een pril

zonnetje de mistige sluierbewolking tot een

goudkleurige waas, een verschijnsel waar de

romantische klanken van Dvorák perfect bij

blijken te passen.

Wanneer we vanaf het stadje Vrachlabí

onze eindbestemming – de toppen van het

Reuzengebergte – zien opdoemen, zijn we

dan ook lichtelijk teleurgesteld. Deze rit had best nog wel enkele uren mogen duren. Die

bestemming heet overigens Spindleruv Mlyn.

Ondanks de bescheiden hoogte van dit dorp

– op iets meer dan 700 meter – garandeert

het strenge Midden-Europese landklimaat

voldoende vries- en sneeuwzekerheid. Zelfs op

de hellende straten van het dorp ligt sneeuw,

constateren we bij aankomst. De sneeuwkettin-

gen waren geen overbodige aanschaf.

Kafka en jachtgezelschappen

Spindleruv Mlyn ligt daar waar de rivieren

Labe (vanaf de Duitse grens: Elbe) en Dolskysamenkomen. Onze keus voor een weekje win-

tersport op z’n Tsjechisch op deze plek is niet

lukraak. Dit is de bakermat van de Tsjechische

wintersport, een oord met historie. Halver-

wege de 19de eeuw verwierf Spindleruv Mlyn

– ‘Spindl’ voor intimi – faam als kuurplaats en

wintersportdorp. De Praagse elite kwam hier

graag voor de zuivere lucht en vertier op lange

latten. Ook schrijver Franz Kafka verbleef

hier enige maanden in de winter van 1922.

Hij werkte er aan zijn meesterwerk Das Schloss

en beoefende tussendoor ook nog wat winter-

sport, zijn kwakkelende gezondheid ten spijt.

Het aardige is dat die ‘het-leven-is-goed,

n-de-siècle-sfeer’ hier nog altijd hangt. Uit die

tijd stamt het merendeel van de fraaie hotels

in vakwerkstijl en de kleurige Pippi Langkous-

villa’s, die ook nu nog het aangezicht van het

dorp bepalen.Ook de jacht was een geliefd tijdverdrijf

onder de 19de-eeuwse bezoekers. Van die lange

traditie kunnen wij gelijk de eerste avond

genieten. We belanden in een lokale taveerne

met klassiek interieur: veel hout, kleedjes op

tafel en vergeelde foto’s van jachtgezelschap-

pen aan de muur. Op de kaart lokale specialitei-

ten als hertenmedaillons met pruimencompo-

te en fazantenborst met bosbessen. Die eerlijke

kost spoelen we niet weg met wijn, maar met

perfect getapte glazen Pilsner Urquell. Zo gaat

dat hier nu eenmaal.

Dwalen door de sneeuw

In de eerste plaats komen we natuurlijk om

te skiën. Spindleruv Mlyn biedt het ‘grootste’

skigebied van Tsjechië, verdeeld over vier

skigebiedjes met leuke en gevarieerde pistes.

Grootste tussen haakjes, want er is in totaal

26 kilometer aan afdalingen. Dat houdt niet

echt over (in de Alpen tel je pas mee met een

kilometer of honderd), zodat wij – redelijk

ervaren skiërs – in korte tijd iedere afdaling en

lift, en elk pisterestaurant kennen. Dit is dan

ook geen gebied voor cracks. Wel zeer geschikt

voor beginners en gezinnen met jonge kinde-ren, die voor een week genoeg zullen hebben

aan het pisteaanbod.

Ook valt op hoe modern het skigebied is. Zo

is er een aantal snelle, moderne stoeltjesliften.

En in de skiverhuur tref ik geen prehistorisch

sovjetmateriaal (zoals ik stiekem had gehoopt),

maar alleen de modernste carveski’s, snow-

boards en skikleding van westerse makelij.

Ook voor ons is het kleine skigebied geen

enkel probleem, want zo houden we meer tijd

over voor Spindl’s andere attracties. Hier ga je

immers niet op wintersport, maar op win-

tervakantie. ’s Ochtends pakken we een paar

afdalingen op de strak geprepareerde pistes.

Na een uitgebreide lunch volgen steevast nog

wat middagactiviteiten. Die variëren van een

66 10 - 2011

Info & tips

• Afstand: 950 km van

Utrecht, goed in één dag terijden. Neem sneeuwkettingen

mee.

• Skilessen worden ook in

het Engels en Duits gegeven,

informeer voor vertrek naar de

mogelijkheden, bijvoorbeeld

bij www.skolmax.cz.

•Indicatie prijsniveau:

7-daagse skipas volwassenen

omgerekend ca. € 135,- en

kinderen ca. € 90,-. Ski- of

snowboardles: 6-daagse

groepsles (3,5 uur p/d) ca.€ 105,-. Voor kleine kinderen:

een 6-daagse combinatie van

skiles, ‘Kindergarten’ en lunch

ca. € 125,-. Pakketreizen

(d.w.z. combi van accommo-

datie, skipas en skiles) zijn

vaak goedkoper dan alles los

boeken. Lunchen op de piste

doe je al voor ca. € 7,- p.p. en

dineren al v.a. zo’n€ 15,- p.p.

•Andere Tsjechische

aanraders zijn de plaatsen

Harrachov, Pec Pod Snezkouen Rokytnice nad Jizerou.

Verwacht geen grote aaneen-

gesloten gebieden zoals in de

Alpen.

•Boek ter plekke een dag

excursie Praag (op zo’n 2

uur rijden) en met een beetje

geluk zie je ook de ‘Gou-

den Stad’ onder een laagje

sneeuw.

•Meer info: www.spindleruv-

mlyn.cz, www.czechtourism.

com, www.spindl.info, www.

spindl.com, en www.skiareal-

spindl.cz.



Wintersport in Tsjechië

Zin om eens een wintervakantie in Spindleruv Mlyn door

te brengen? Samen met Holland International stelde

VvAA reisbureau een aantrekkelijk arrangement samen

naar dit kindvriendelijke plaatsje in het hart van hetReuzengebergte.

Hotel

De keuze viel op hotel Orea Horal, een prima berghotel

op 900 m hoogte dat uitkijkt over het berglandschap

en pistes. Het hotel ligt een paar kilometer buiten het

centrum van Spindleruv Mlyn, ca. 500 m van de (begin-

ners) skipiste en de skilit en skischool. Skibushalte en

skiverhuur vindt u op vlakbij het hotel. Langlauoipe op

ca. 100 m.

Hotel Orea Horal biedt onder andere een restaurant,

bar, binnenzwembad, wif, ski-opbergruimte en 2 liten.

Tegen betaling kunt u gebruik maken van de sauna,solarium, stoombad, schoonheidssalon, whirpool, spa

en masseur en sportactiviteiten zoals ftness en tennis.

Er is een kinderspeelruimte (zonder toezicht). Privépar-

keerplaats buiten (ca. € 6,- per dag).

De kamers zijn ca. 17 m² en beschikken over een

tv, kluisje, douche, toilet en balkon (geschikt voor 2-3

personen).

Prijs

Vana € 264,- p.p. (laagseizoen).

Inbegrepen

O.a. 7 overnachtingen o.b.v. halpension (ontbijt- en

dinerbuet), gratis toegang tot zwembad, whirpool,

sauna, stoombad en ftness, 55+ voordeel gratis kofemet lekkernij, toeristenbelasting en voucher voor 50%

korting op ski- en snowboarddepot in Svaty Petr gedu-

rende uw gehele verblij.

Bijzonderheden

Geldig van 1 december 2011 t/m 13 april 2012;

aankomst en vertrek dagelijks. Vroegboekkorting

10% als u minimaal 45 dagen voor vertrek boekt.

Kinderkorting: t/m 5 jaar gratis.

Reserveringen

Voor meer ino en boekingen zie www.vvaareisbureau.

nl o bel 030 247 48 97.

geinig bobsleebaantje en een ritje per arrenslee, tot stomen in de sauna

van het lokale zwembadparadijs. Vooral dwalen we graag over de vele

wandelpaden rond het dorp. Langs de rivieren, door de bossen en somslangs een ingesneeuwd ‘Hans en Grietje’-huisje. Bij het vallen van de

duisternis haasten we ons terug naar het dorp, waar we de avonden prima

doorkomen. Spindl telt een paar dozijn restaurants, van Chinees en pizza

tot authentieke goulash.

Symbolisch prijsniveau

Het voormalige Oostblok mag dan een slechte naam hebben wat vakantie-

oorden betreft (veel beton, massaal, rommelig, smakeloos), in Spindleruv

Mlyn kunnen we geen enkel vooroordeel ‘verzilveren’. Van het commu-

nistisch tijdperk is nauwelijks nog iets te merken, op een enkele, aan de

rand van het dorp verstopte hotelkolos na. Integendeel: de combinatie

van sneeuw, architectuur, rivieren, bossen en bergtoppen maakt het oord

juist onweerstaanbaar sfeervol. Tegenwoordig weet ook de Praagse jetset Spindl weer goed te vinden.

Goed merkbaar in twee hippe clubs, waar de Tsjechische variant op après-

ski iedere avond losbarst en niet kinderachtig wordt gedaan over een es

bubbels meer of minder. Die draagkrachtige inux is ook merkbaar aan

het prijsniveau, horen we van diverse ‘locals’ die klagen over woekerprij-

zen. Wij geven er echter geen koruna minder om uit: vooral in eenvou-

dige restaurants lijken de horecaprijzen bijna symbolisch. Helemáál

wanneer je ze afzet tegen het prijsniveau in Alpenoorden als Zermatt,

Ischgl en Lech. <

VvAA Ledenreis

© y

d e b o u m a



68 10 - 2011

Met de zomervakantie nog vers in het ge-heugen is het goed plannen maken voor

de (zomer)vakantie 2012. Reizen naar

de Verenigde Staten en Canada vergen

over het algemeen heel wat voorberei-

ding en nu is hét moment om informatie

in te winnen. Bijvoorbeeld tijdens de

VvAA USA/Canada reisinformatiedag op

16 november (zie pagina 82 voor meer

informatie).

Naast het feit dat een (uitgebreide)voorbereiding het halve werk is en veel

voorpret oplevert, is het – zeker bij het

boeken van campers – ook aan te raden

zo vroeg mogelijk te boeken om even-

tuele vroegboekkortingen niet mis te

lopen en nog genoeg keuze te hebben in

campertypen.

Paardrijden door Bryce National Park,

pokerlessen volgen in Las Vegas,

fietsen over San Francisco’s Golden

Gate Bridge, logeren bij de Amish: maar

weinig Amerikagangers zullen na afloop

van hun vakantie kunnen zeggen dat ze

dit hebben gedaan. VvAA biedt sinds

kort de mogelijkheid om dergelijke niet-

alledaagse, vaak bijzonder originele

activiteiten bij te boeken. Op www.

vvaareisbureau.nl vindt u meer informa-

tie over de ‘Destination Discoveries’.

Nieuw: USA Destination DiscoveriesVvAA Top-5 Noord-Amerika

1. Nationale parken inzuidwesten VS

2. West-Canada

3. Stedentrip New York4. Treinreis The Rocky

Mountaineer5. Florida

Niet voor niets staat het zuidwesten van de VS op de eerste plaats van de

VvAA top-5. Want dit is het Amerika van tot de verbeelding sprekende plaat-sen als Los Angeles (Hollywood), Palm Springs, San Francisco en Las Vegas,

van beroemde nationale parken en landschappen waar je je in een western

waant.

Een van de populairste tours onder VvAA leden is ‘Highlights of the West’,

een 15-daagse autorondreis langs onder andere de prachtige Pacific Coast

tussen Los Angeles en San Francisco, Yosemite, Death Valley, Zion, Bryce,

Lake Powell en natuurlijk de Grand Canyon. Een reis die naar wens is uit te

breiden met extra overnachtingen onderweg. Prijs: v.a.€ 780,- (superior

hotels; kinderen onder 12 jaar gratis, mits bij ouders op de kamer). Aanvang:

dagelijks, hele jaar door.

Langs canyons en casino’s

VvAA Reizen

Onderweg in Noord-A merika



Voor meer informatie en boekingen, zie www.vvaareisbureau.nl of bel (030) 247 48 97

10 - 2011 69

[Gids uitgelicht]

Wereldcontact: groepsreizen doorde VSIn de nieuwe groepsreizenbrochure van

Wereldcontact staan Nederlandstalige

groepsreizen (naar onder meer de

Verenigde Staten) per touringcar,

camper en expeditiecruiseschip. Naastde vliegreis en alle overnachtingen

zijn ook de meeste excursies en veel

maaltijden bij de Wereldcontactreizen

inbegrepen. Van begin tot eind reist een

Nederlandstalige reisbegeleider mee.

Voor een groot aantal groepsreizen geldt

een zogenoemde vertrekgarantie, wat

inhoudt dat de reis niet enkele weken

voor vertrek geannuleerd kan worden

wegens te weinig deelnemers. Aantrek-

kelijk voor alleenreizenden is dat er voor

sommige reizen geen 1-persoonstoeslag

wordt berekend.

Boekt u voor 31 december 2011 een

reis uit de Wereldcontactgids met vertrek

vanaf 1 april 2012, dan ontvangt u tot

€ 75,- p.p. korting op de brochureprijs.

Een voorbeeld van een prachtige reis

is de campergroepsreis onder leiding

van Amerika-kenner Eric Meijer. Deze

begint en eindigt in Denver en voert

langs highlights als Yellowstone, Salt

Lake City, Zion en Bryce Canyon. Vertrek

2 juni 2012, v.a. € 4750,- p.p. Er gaan

maximaal 15 campers mee.

Het uitgebreide programma vindt u op

www.vvaareisbureau.nl.

Een paar dagen New York en je kunt er

weer tegenaan. De lijst met wat hier te

zien en te doen is, is eindeloos. En het

leuke is: of het nou om een eerste of

tiende bezoek gaat, New York blijft fasci-

neren. Zo biedt een trip in de late herfst

(prachtige kleuren in Central Park) en

winter (kerstversieringen, januari-uitver-

koop en vaak sneeuw) weer een heel

andere sfeerbeleving van de stad dan

een trip in de lente of zomer.

Zin om de accu de komende maan-

den op te laden in the Big Apple? VvAA reisbureau biedt tussen

1 november en 31 maart een 5-daagse trip aan met verblijf in het Sheraton New

York, een centraal gelegen viersterren hotel tussen de 52nd en 53rd Street op 7th

Avenue, in het Theater District. Inbegrepen in het arrangement – dat u al boekt v.a.

€ 870,- p.p. – zijn de vliegreis per KLM, drie hotelovernachtingen en een fietstour

door Central Park. Meer informatie vindt u op www.vvaareisbureau.nl.

Opladen in the Big Apple

Autorondreizen West-Canada Wie naar Canada gaat, kiest meestal

– vooral als het om een eerste bezoek

gaat – voor de westelijke provincies British

Columbia en Alberta. Niet zo verwonderlijk,want dankzij de Rocky Mountains is dit

qua natuur en landschappen een van de

spectaculairste delen van dit enorme land.

Een andere trekker is het liefst 450 km

lange en 100 km brede Vancouver Island,

het grootste eiland voor de westkust van

Canada waar vooral wandelaars, zeekajak-

kers en natuurliefhebbers hun hart kunnen

ophalen.

VvAA reisbureau biedt hier diverse

autorondreizen aan, bijvoorbeeld een

14-daagse reis die een kennismaking met

Vancouver Island combineert met de wes-telijke ‘Sunshine Coast’ en het Olympisch

bergdorp Whistler.

Prijzen vanaf € 885,- (comfort hotels,

voorseizoen) tot maximaal € 1890,- p.p.

(deluxe hotels, hoogseizoen).

Een variant op bovengenoemde reis is de

langere (21-daagse) autorondreis ‘Ontdek

de natuur van West-Canada’. Deze voert in

grote lijnen langs dezelfde highlights, maar

doorkruist aan de oostzijde van de Rockies

de lege prairielandschappen en voert naar

het bij Nederlanders minder bekende maar indrukwekkende Waterton Lakes National

Park in het zuiden van Alberta. Prijzen v.a.€ 1515,- (comfort hotels, voorseizoen) totmaximaal € 2550,- p.p. (deluxe hotels, hoogseizoen). Vluchten en autohuur zijn niet

inbegrepen.

Voor het volledige VvAA Canada-aanbod en uitgebreide reisbeschrijvingen zie www.

vvaareisbureau.nl.



70 10 - 2011

Voor alle reizen op deze pagina’s gelden bemiddelingskosten en boekingsvoorwaarden.

Zie voor meer informatie www.vvaareisbureau.nl of bel 030 247 48 97.

VvAA Reizen

New York is starten eindpunt van een 16-daagse autorondreis die VvAA reisbureau

van medio mei tot eind september aanbiedt. De route voert in noordelijke richting

langs de ‘klassiekers’ van New England: onder meer het schiereiland Cape Cod, het

sfeervolle Boston, het kustplaatsje Rockport, het pittoreske Kennebunkport, Acadia

National Park en de White Mountains. Het arrangement biedt voor de liefhebbers

genoeg mogelijkheden om onderweg historisch interessante plaatsen te bezoeken,

zoals het JFK-museum en het openluchtmuseum Plimoth Plantation. Aan het einde

van de reis heeft u nog twee volle dagen om New York te verkennen.Prijzen v.a.

€1225,- p.p. (superior hotels, laagseizoen) voor 15 overnachtingen (exclusief auto-

huur en vliegreis).

OnderwegKlassiekers van New England

In samenwerking met Incento

biedt VvAA reisbureau een wel heel

bijzondere reis voor wie het neusje

van de zalm wil op reisgebied: een

combinatie van een cruise per

Holland Amerika Lijn vanuit Van-

couver door de vermaarde Inside

Passage en Alaska’s Glacier Bay,

en een treinreis met de beroemde

panoramatrein Rocky Mountaineer,

dwars door de Rocky Mountains.

Bovendien maakt u tijdens deze

reis tweemaal een helikopertocht

boven de gletsjers, bergmeren en

watervallen van de Rockies. Tussende cruise en treinreis door verblijft

u een paar dagen in Vancouver, van

waaruit u een dagexcursie maakt

langs de kust ten noorden van deze

stad.

Deze 15-daagse reis heeft

meerdere vertrekdata, vanaf medio

mei t/m de 2de week van septem-

ber. Prijs v.a.€ 2995,- p.p. (inclu-

sief cruise en treinreis, exclusief

vliegreis naar Vancouver). Zie www.

vvaareisbureau.nl voor het uitge-

breide programma.

Bijzondere cruise/treincombi

Tripje SauerlandHet landschap van het in Midden-Duitsland

gelegen Hoch-Sauerland biedt alle ingre-

diënten voor een ontspannen en tegelijk

actieve vakantie. Zo biedt dit laaggebergte

niet alleen vele wandelmogelijkheden op

goed bewegwijzerde paden, maar ook legio

uitdagingen voor de sportieve fietser.

In Altastenberg, op een paar kilometer

van wintersportplaats Winterberg, ligt het

driesterren Landhotel Mörchen. Voor de pe-

riode 10 oktober t/m 31 augustus 2012*

biedt dit hotel een aantrekkelijk geprijsdarrangement voor VvAA leden.

Voor€ 89,- p.p. kunt u hier twee nachten

verblijven o.b.v. een 2-psk, met verder

2 keer ontbijtbuffet, 2 keer diner, een

welkomstdrankje in de bar, Nordic Walking

clinic (mogelijk op donderdag of zaterdag),

€ 5,- korting p.p. op mountainbikehuur en

een kortingsvoucher t.w.v.€ 5,- voor een

beautybehandeling of massage. Bovendien

kunt u gebruikmaken van de sauna en

profiteert u van gratis busvervoer in het

Sauerland gedurende uw verblijf. Uw auto

parkeert u kosteloos bij het hotel. Kinderent/m 6 jaar verblijven gratis o.b.v. halfpen-

sion. Kinderen van 7 t/m 14 jaar krijgen 50

procent korting op de arrangementsprijs

wanneer ze bij de ouders op de kamer

logeren (max. 2 kinderen bij 2 volwassenen

op een 4-psk). Honden zijn toegestaan (ca.

€ 6,- p.d., ter plaatse te betalen, opgeven

bij boeking).

*Aankomst dagelijks. Het arrangement

geldt niet voor 24 t/m 26 dec en 30 dec

t/m 1 jan.



Voor meer informatie en boekingen,

10 - 2011 71

Hij wordt aangeprezen als ‘A Complete

Experience at an Easy Pace’. Over datlaatste valt waarschijnlijk te twisten,

want de Amerikaanse beleving van af-

standen is nu eenmaal iets anders dan

die van ons Nederlanders. Maar feit is

dat de autorondreis Panoramic Florida

lekker relaxed van start gaat met een

verblijf van vier nachten in Orlando.

Genoeg gelegenheid dus om dé attrac-

ties hier te bezoeken, zoals de parken

van Walt Disney World, SeaWorld en

Universal Studios. Vervolgens voert de

route langs de Golf van Mexico, waar de

stranden van de Gulf Coast uitnodigen

tot wat ontspanning na alle vertier van

Orlando. In de Everglades vindt u rust en

natuurschoon, maar kunt u ook ook een

airboat ride maken. Na een overnachting

op de Florida Keys eindigt deze tour inMiami Beach, de ‘American Riviera’ waar

het – tegen een decor van pastelkleurige

Art-Decogebouwen en wuivende palmen

– heerlijk bijkomen is van alle indrukken.

Zoals gebruikelijk bij VvAA reisbureau

kan ook deze rondreis volledig ‘op maat’

worden gemaakt; ook het rijden van de

route in omgekeerde volgorde is geen

probleem. Prijzen v.a. € 580,- (laag-

seizoen; kinderen onder 12 jaar gratis,

mits bij ouders op de kamer) voor 11

overnachtingen in superior hotels (exclu-

sief autohuur en vliegreis). Geldig t/m

dec. 2012, vertrek dagelijks mogelijk.

Florida compleet

Infoavond Zuidelijk Afrika in Amersfoort

Op 12 oktober a.s. organiseert VvAA reisbureau een

informatieavond die in het teken staat van Zuid-

Afrika, Namibië en Botswana. Aanvang/plaats: v.a.

18.00 uur in het restaurant van Dierenpark Amers-

foort. Deelname is kosteloos. Wilt u voorafgaand

aan de informatieavond een uitgebreid bezoek

brengen aan de dierentuin? Op vertoon van de uitno-

diging betaalt u een speciaal tarief van € 14,- p.p.

(i.p.v.€ 18,50). Aanmelden kan nog vóór 3 oktober

via www.vvaareisbureau.nl/zuidelijkafrika.

Geen land leent zich zo goed voor het rondtrekken per camper als Amerika. Je beleeft het land optimaal en alles is er afgestemd op camperreizigers. Afge-lopen zomer trok ik met mijn gezin vanuit San Fran-cisco langs de beroemde kustweg Highway 1 waarzeeolifanten op het strand liggen, en verder door defantastische natuur van bekende parken als Sequoia,Yosemite en de Grand Canyon, en minder bekende als Cathedral Gorge, Goblin Valley en Arches. Via Route66 eindigden we in het bruisende Las Vegas.Niet eerder hebben we op een reis zo veel meege-maakt en gezien en tóch een uiterst relaxte vakantie gehad. Je hebt immers je huis bij je, en de campings in de Verenigde Staten zijn fantastisch. De campings van de State Parks bieden de mooiste (en zeer ruime) plekken langs de oceaan, tussen de Sequoia-bomen of midden in de woestijn. Vaak lijkt het alsof je vrijkampeert. Herten, wombats, eekhoorns, vosjes en coyotes lopen rond de camper. Elke plek heeft een vuurplaats, een barbecue en een houten picknickta-fel. En ‘on the road’ geeft hier nog echt het ge-voel van ‘op reis zijn’, op weg naar de vrijheid. Lekker

muziekje op, kids spelen een spelletjeachterin de camper en ondertussen rij je door de mooiste landschappen.Als in een film… en die had nog maan-den mogen voortduren.

Thecla Amoureus VvAA reisbureau

Mijn favoriet



Welkom bij VvAA Samen met meer dan 100.000 collega’s bent u lid van de Vereniging VvAA. Op haar beurt is

de Vereniging enig aandeelhouder van VvAA groep bv. Samen vormen wij ‘VvAA’: een leden-

organisatie die kennis, zekerheid en service biedt aan (para)medici, studenten en zorginstel-

lingen. Elke maand belichten wij een belangrijk aspect van onze dienstverlening. Deze keer

vertelt Annette Meijer, manager bij VvAA adviesgroep Medisch Specialisten buitendienst,

over collectieve verzekeringsoplossingen voor medisch specialisten.

De laatste tijd laten de marktontwik-

kelingen zien dat specialisten zich in

toenemende mate verenigen in stamaat-

schappen. Deze stamaatschappen zijn

nieuwe juridische entiteiten waarin demaatschappen van alle medisch specia-

listen zijn vertegenwoordigd. Dit leidt tot

de logische stap om te onderzoeken o

gezamenlijke inkoop van verzekeringen

kan leiden tot kostenbesparing. Hierbij

wordt dan vaak als eerste gedacht aan

arbeidsongeschiktheidsverzekeringen

(AOV). Vanuit haar jarenlange ervaring

als praktijkadviseur en manager voor de

beroepsgroepen medisch specialisten

weet Annette Meijer dat er aanbieders op

de markt zijn die de AOV zonder advies

aan stamaatschappen aanbieden. Meijer

over deze verzekeringen op basis van ‘exe-

cution only’: “Dat lijkt vaak een goedkope

oplossing, maar arbeidsongeschiktheid

kan echt ingrijpende gevolgen hebben.

Geen o beperkt individueel advies geven

is dan onverantwoord. Juist voor medisch

specialisten zijn de risico’s groot. Om

de inkomensterugval te beperken is het

belangrijk dat in de dekking het uitoee-

nen van het eigen beroep centraal staat.

Dan moet je je goed verdiepen in de

verhouding tussen voorwaarden, individu-

ele exibiliteit en prijs. Wij zien advies op

maat dus echt als een vereiste voor zowel

de stamaatschap als voor de individuele

medisch specialist. Daarnaast besparen

onze leden alleen al jaarlijks honderden

euro’s, omdat wij alle provisie boven

€ 275,- aan hen teruggeven. Dat doet

geen enkele concurrent ons na.”

Collectief waar ’t kan…

“Dit soort trajecten roven natuurlijk

veel tijd van een specialist. Die steekt

hij liever in de beroepsuitoeening. Om

dat mogelijk te maken, bieden wij de

stamaatschappen het gemak van totale

collectieve diensten met de voordelen

van speciale tarieven. Binnen zo’n col-

lectie pakket leveren we altijd maatwerk,

want iedere specialist heet, zakelijk

dan wel privé, een geheel eigen situatie

natuurlijk. Ik zeg weleens ‘waar het kandoen we het collectie, individueel waar

het moet’. VvAA biedt eigen diensten

en producten, maar treedt ook op als

intermediair. Zo bieden we stamaat-

schappen en individuele zelstandigen het

beste van twee werelden. O het nu gaat

om zorgverzekeringen, rechtsbijstand o

aansprakelijkheid, bancaire oplossingen

zoals de fnanciering van goodwill, juridi-

sche vraagstukken o belastingadviezen.

Als je al je verzekeringen en fnanciën bij

één partij onderbrengt, is dat niet alleen

fnancieel voordelig, het scheelt ook

behoorlijk wat administratie. Dat maakt

mijn werk ook zo interessant, samen met

mijn collega’s maken we echt het verschil

voor de zorgspecialisten. VvAA biedt zels

eigen loketten in ziekenhuizen. Op deze

spreekuren kunnen mensen zich inorme-

ren op hun eigen werkplek en wanneer zij

tijd hebben.”

Kijk voor meer informatie over de voordelen

van de collectieve dienstverlening voor staf-

maatschappen op www.vvaa.nl of neem con-

tact met op Annette Meijer op 06 51648276

of per mail op [email protected].

Over… stafmaatschappendie collectief AOV-verzekeringen inkopen

F o t o : b

e r t s m i t h



“Omdat onduidelijk is hoe de budgetten

precies verdeeld zullen worden, zijn het

onzekere tijden voor de medisch specia-

listen. Partijen zijn nog druk in gesprek

over de juiste verdelingen en de medisch

specialisten organiseren zich in overkoe-

pelende groepen binnen ziekenhuizen,

bijvoorbeeld in stafmaatschappen of coöperaties. Er verandert dus veel voor

hen. Als praktijkadviseur geef ik nan-

ciële adviezen aan individuele specia-

listen, maar doe ik ook de praktijkadvi-

sering op maatschapsniveau. Zo zie ik

goed welke interactie er is tussen beide

niveaus. Ik krijg geregeld vragen als ‘hoe

kunnen we met onze maatschap zo goed

mogelijk anticiperen op deze ontwik-

kelingen?’ en ‘zie ik zaken over het

hoofd die ik zelf moet regelen?’. Omdat

we merkten dat er behoefte was om dit

soort onderwerpen op een gemakkelijke

manier te kunnen bespreken, zijn we een

pilot gestart in een ziekenhuis met een

zogenaamd ‘inloopspreekuur’. Medisch

specialisten kunnen dan zonder afspraak

bij mij binnenlopen en vragen stellen

en adviezen krijgen. Ik krijg veel vragen

over het al dan niet verkopen van een

praktijk, conicten binnen de maat-

schap, lagere winstaandelen, de presta-

ties ten opzichte van andere vergelijkba-

re maatschappen, maar ook privézakenzoals woningnancieringen of pensioen.

Omdat ik de hele dag bezig ben met deze

materie en veel goede contacten heb met

beroepsverenigingen, ziekenhuizen en

andere externe partijen, kan ik hen accu-

raat te woord staan en meteen concrete

antwoorden geven.

Als praktijkadviseur ben ik een soort

loket voor verscheidene expertises. Daar-

bij is de samenwerking tussen praktijk-

adviseur en de consultant essentieel. De

praktijkadviseur is regionaal werkzaam,

en weet veel van de betreffende zorg-markt, wat er speelt in een bepaalde

regio en welke mogelijkheden er zijn.

Bovendien zijn de interne lijnen tussen

de verschillende disciplines binnen VvAA

kort. Ik weet altijd direct bij wie ik moet

zijn voor de juiste dienstverlening voor

mijn cliënten. Zo’n interne samenwer-

king is niet alleen noodzakelijk in deze

roerige markt; ik vind dat wij verplicht

zijn die unieke kracht voor onze leden in

te zetten.”

Wat speelt er in de praktijk?

Met meer dan 100.000 leden is VvAA met recht een ledenorganisatie in het hart van

de gezondheidszorg. Wat maken VvAA praktijk adviseurs mee? Wat betekent voor

hen ‘in dienst van de leden’? Deze maand vertelt praktijkadviseur Gaby Lardinois

over haar ervaringen met medisch specialisten.

Naam Gaby Lardinois

Beroep praktijkadviseur

medisch specialisten

Woonplaats Maastricht

Werkt bij VvAA sinds 2005

F o t o : d e b e e l d r e d a k t i e / b e r t J a n s s e n

per telefoon 030 247 47 89

per e-mail [email protected]

per post Postbus 8153, 3503 RD Utrecht

bezoekadres Orteliuslaan 750, 3528 BB Utrecht

route bus 29 brengt u vanaf Utrecht CS in tien minuten

naar ons kantoor; de route per auto vindt u op

www.vvaa.nl/contact.

meer informatie www.vvaa.nl

Zo bereikt u ons Als u wilt reageren

het is vr ns belngrijk te weten wt

u vn nze ienstverlening vint. Wij zijn

n k geïnteresseer in uw rectie,

psitief en negtief. Uw cntctpersn is

et eerste nspreekpunt vr uw rectie

f uw klct. mct t cntct in uw bele-

ving niet leien tt een fene ntwr

f een plssing, n kunt u scriftelijk

een klct inienen bij e firectie

vn Vvaa grep. dt kn per pst – et

res vint u iernst – f vi een il

nr [email protected]. onze klc-

tenfunctinris zrgt vr een zrgvulige

en tijige beneling vn uw klct.

als li kunt u k een klct f een

vrg vrleggen n et bestuur vn

e Vereniging Vvaa. het ilres is

[email protected]. ok kunt u zic wenen

tt reguliere klcteninstituten f, ls u er

in verleg et ns niet uitkt, e gng

nr e recter ken.



Onlangs bereikte VvAA met het afsluiten van haar 40.000ste VvAA zorg verzekering

een nieuwe mijlpaal. De gelukkige,

VvAA lid Renata Sinke, werd daarom op

woensdag 17 augustus feestelijk onthaald

op het hoofdkantoor van VvAA in Utrecht.

Van VvAA hoofddirecteur Herman van

Hemsbergen ontving zij de hartelijke

felicitaties, een mooie bos bloemen én een

reischeque ter waarde van€ 1000,- die

zij naar eigen keuze kan besteden bij het

VvAA reisbureau.

Renata Sinke studeerde kindergenees-

kunde in Rotterdam en promoveerde opde langetermijneffecten van neonatale

pijnen. Daarna besloot zij om alsnog een

opleiding tot patholoog te volgen, waar-

voor zij afgelopen augustus slaagde.

Sinke over haar keuze voor VvAA: “Toen ik

dit jaar in het Groene Hart Ziekenhuis in

Gouda als patholoog in dienst trad, hield

mijn collectieve zorgverzekering via het

UMC/IZA op. Ik wilde ongeveer hetzelfde

pakket, maar op een gegeven moment

was ik klaar met alle vergelijkingssites.

Tijdens mijn studie kwam ik in aanraking

met VvAA en ik ben lid geworden in 2002.Ik had dus al een beroepsaansprakelijk-

heidsverzekering, een autoverzekeringen rechtsbijstandsverzekering bij VvAA

en was daar altijd zeer tevreden over. Ze

bellen altijd netjes terug en alles wordt

snel afgehandeld. Toevallig belde mijn

adviseur mij op en die verwees mij naar

de website. Daar stond alles wat ik wilde

weten over de zorgverzekering. Doorslag-

gevend was voor mij vooral de keuzevrij-

heid van zorgverleners en medicijnen.”Sinds 2006 werkt VvAA voor haar zorg-

verzekering samen met ONVZ. Leden kie-

zen vooral voor de VvAA zorgverzekering

vanwege de vrije keuze van zorgverleners

en medicijnen, de snelle uitkering van de-

claraties en de uitgebreide dekking tegen

een aantrekkelijke prijs. Meer informatie

vindt u op www.vvaa.nl/zorgverzekering.

40.000ste VvAA zorgverzekerde

Winnaar wooncampagne

Huisarts Amely Overmars is de win-

naar van het Piet Boon stylingadvies.

VvAA leden die afgelopen jaar tijdens

de VvAA wooncampagne een hypo-

theekadvies afnamen en een hypo-

theek afsloten, ontvingen als cadeau

het interieurboek Piet Boon 2 over de

succesvolle Nederlandse ontwerper

Piet Boon. Ook maakten zij kans

op een persoonlijk interieuradvies

van een van de topstylisten van Piet

Boon. Overmars is uitgenodigd in het

hoofdkantoor van Piet Boon in Oost-

zaan. Daar krijgt zij haar persoonlijk

interieuradvies bij de inrichting van

haar nieuwe huis van Karin Boon,

de vrouw van Piet Boon en creative

director bij Piet Boon. Voor meer

informatie, zie www.pietboon.com.

VvAA NieuwsSamenstelling: VvAA groep

In de maanden augustus

en september heeft VvAA

veel van zich laten horen in

de media, zowel online als

in de vakmedia. Daarbij lag

de nadruk op het onder de

aandacht brengen van haar

unieke aanpak als ledenor-

ganisatie, waarbij het belang

van de leden voorop staat. Zo

adviseert VvAA haar leden op

basis van hun persoonlijke

situatie, wensen en voor-

keuren over de arbeidsonge-

schiktheidsverzekering (AOV)

die het beste bij hen past.

Zij vervult daarin de rol van

intermediair, waarbij ze zoekt

naar verschillende oplossin-

gen en producten bij diverse

verzekeringsmaatschappijen.

In de premie die VvAA leden

voor hun AOV betalen, is stan-

daard een vergoeding opge-

nomen voor deze bemiddeling

tussen de maatschappijen.

VvAA vindt die hoge vergoe-

ding niet in verhouding staan

tot de€ 275,- aan kosten die

berekend worden voor haar

advies. Daarom geeft VvAA

al tien jaar lang het overgrote

deel van deze vergoeding jaar-

lijks aan haar leden terug.

Ook de manier waarop

VvAA omgaat met adviezen,

bijvoorbeeld over pensioen-

planning, is typisch voor een

ledenorganisatie. VvAA wil,

net als andere partijen in de

markt, haar leden met beleg-

gingsverzekeringen van betere

alternatieven voorzien. Maar

als eerste partij biedt VvAA

– in gevallen waarin dat voor

onze leden voordeliger is – nu

ook producten van andere

aanbieders aan. Doordat VvAA

de professionals in de zorg

erg goed kent, is zij in staat

alle zakelijke én persoonlijke

aspecten mee te wegen in het

daarbij horende advies. Want

juist als het gaat om pensioen

is dit cruciaal. Voor meer infor-

matie, zie www.vvaavooru.nl.

“Alstublieft, dit is van u”



De toename van het aantal huisartsen-

coöperaties zorgt ook voor steeds

meer aansprakelijkheidsvraagstuk-

ken met onderaannemers, waaronder

ook claims. VvAA biedt huisartsen-

coöperaties en hun leden hiervoor nu

in alle opzichten zekerheid met de

collectieve rechtsbijstand- en aanspra-

kelijkheidsverzekering.

Onder de dekking van deze collec-

tieve verzekering vallen onderlingegeschillen tussen leden en arbeids-

geschillen met personeel en bedrijfs-

rechtsbijstand voor de coöperatie. Bij

een geschil of rechtszaak kunnen VvAA

leden rekenen op een team juristen dat

is gespecialiseerd in medische aan-

sprakelijkheid en medisch tuchtrecht.

Juist deze expertise is in veel gevallen

bepalend voor een goede afwikkeling

van een claim. Omdat alle leden onder

dezelfde collectieve voorwaarden

vallen, is het schaalvoordeel groot en

krijgen individuele deelnemers een

aantrekkelijke premie.

Kijk voor meer informatie op

www.vvaa.nl/samenwerken.

Op 6 en 7 oktober organiseert VvAA de

2-daagse cursus ‘Van loondienst naar eigen

praktijk’. De cursus is een praktische voor-

bereiding voor dierenartsen in loondienst die

zich oriënteren op het ondernemerschap.Tijdens de cursus komen de belangrijkste

aspecten op ondernemersgebied voor die-

renartsen aan bod, waaronder:

•Praktijk: welke ondernemingsvorm,

Wet Personenvennootschappen,

juridische kenmerken en goodwill•Functioneren binnen samenwerkings-

verbanden en personeel•Financiën: het accountantsrapport

en financieringen•Verzekeringen

•Ontwikkelingen en trends in de

veterinaire sector

De cursus wordt gegeven door deskundigen

die ervaring hebben met het adviseren en

begeleiden van dierenartsen op het gebied

van ondernemerschap en praktijkvoering.

Datum 6 en 7 oktober 2011

Locatie hotel Mitland,

Ariënslaan 1, 3573 PT UtrechtKosten Op basis van volpension in een

viersterrenhotel, inclusief borrel en diner:

VvAA leden€ 435,- | niet-leden € 475,- |

VvAA leden én KNMvD leden € 395,-.

De cursus is geaccrediteerd met 15 nascholings-

punten bij het Veterinair Administratiekantoor.

Het aantal plaatsen is beperkt. Schrijf u dus snel

in via www.vvaa.nl/opleidingen.

Huisartsen collectief

en compleet verzekerd

Cursus voor dierenartsen:

Ledeninformatie

Totaal aantal leden: 105.919Waarvan 19.174 studentleden

Overleden

N.A. Beets, Heemstede, tandarts

J.Th. Bouwman, Helmond, tandarts

S. Bruggeling, Spijkenisse, dierenarts

E.J. Dekker, Veenendaal, huisarts

R. Deurloo, Vlissingen, kno-arts

J.J. Dykhuis, Woudenberg,

psychotherapeut

J.W.H. Garvelink, Wassenaar,

specialist algemene gezondheidszorg

J.L.M. van Haaren, Tilburg, huisarts

J.A.M. Hellemons, ’s-Hertogenbosch,fysiotherapeut

K. v.d. Hoeven, Laren Nh, radioloog

H.A.N.S. Nahuijsen, Culemborg,

fysiotherapeut

A. Nandorff, Hendrik-Ido-Ambacht,

anesthesioloog

H.G. Parren, Zeist, oogarts

A.J. Poort, ’s-Hertogenbosch, tandarts

P.J.M. Sang Ajang, Amsterdam,

tandarts

H. Smit, Delft, huisarts

J. Timmers, Noordwijk ZH, huisarts

D. Zwagers, Aalden, arts

Van loondienst naar eigen praktijk

Zijn uw gegevens nog actueel?

VvAA wil haar leden zo goed mogelijk van

dienst zijn. Om onze dienstverlening beter

te laten aansluiten op uw wensen en uw

persoonlijke situatie is het belangrijk dat

uw gegevens in onze database correct

zijn. Bent u onlangs verhuisd, heeft u

een nieuw e-mailadres of een gewijzigdewerksituatie of zijn er andere gegevens

gewijzigd? Neem dan contact op met onze

ledenservice via [email protected] of

bel 030 247 47 89.



VvAA Opleidingen & teamcoaching

76 10 - 2011

“Onze praktijk voor kinderysiotherapie groeit

behoorlijk. Als maatschap hebben we perso-

neel in dienst genomen en de taak van het aansturen en beoordelen kwam

op mijn bordje terecht. Als alles goed gaat is het niet zo moeilijk, maar als

de dingen anders lopen… Ik vond dat best lastig, vooral om iets op een

vriendelijke, doch duidelijke manier te zeggen.

De cursus heet mij een goede structuur gegeven voor hoe je een gesprekopbouwt. In het begin moest ik daar wel aan wennen, het heet iets kunst-

matigs. Maar naarmate je vaker unctioneringsgesprekken voert, bouw je

je eigen stijl eromheen en wordt het je eigen manier.

Verder bleek hoe belangrijk het is dat je duidelijk bent en nagaat o je

wel op één lijn zit met je gesprekspartner. De cursus bestond uit één hele

dag en een terugkomavond waar we onze ervaringen deelden. Ook het

horen van praktijkvoorbeelden uit andere disciplines vond ik heel zinvol.”

Diana Wulms is kinderysiotherapeut

in Enschede.

VvAA wil een belangrijke

bijdrage leveren aan de

niet-medisch-inhoudelijke

bij- en nascholing van zorg-

professionals en doet ditdoor praktisch ingestoken

opleidingen en cursussen

aan te bieden, speciaal

toegesneden op (para)-

medici en aansluitend

op ontwikkelingen in de

gezondheidszorg.

Ook biedt VvAA begeleiding

bij fusietrajecten, beleids-

vorming en het verbeteren

van de praktijkorganisatie,

maar ook bij het onder-houden en bespreken van

samenwerkingen.

Inschrijven: www.vvaa.nl/

opleidingen. Voor vragen

kunt u bellen met 030

247 43 28 of mailen

naar [email protected].

Samenwerken gaat soms met

spanningen gepaard. Patiënten

en medewerkers worden steeds

mondiger, en collega’s kunnen nog

weleens de buigzaamheid van beton

vertonen. Vroeg o laat loopt u een

keer tegen een confict aan. Meestal

worden conficten opgelost door ze

goed uit te spreken en tot een com-

promis te komen. Maar wanneer dat

niet gebeurt en er ruzie ontstaat en

gesprekken vol ingehouden woede

worden gevoerd, kan een confict de

samenwerking volledig lam leggen.

In Conficten de baas leert u hoe u

potentiële conficten kunt beheer-

sen en eenmaal ontstane conficten

tot een goed einde brengt.

De volgende onderwerpen komen

aan bod:

• Wat zijn conficten eigenlijk, waar-

door ontstaan ze?

• Wat is uw eigen rol bij conficten?

Wat is de rol van de ander?

• Kunt u conficten zien aankomen?

• Hoe voorkomt u dat conficten

escaleren?

• Hoe lost u conficten op?

• De kracht van het tonen van

begrip.

• Grenzen aangeven, grenzen

respecteren.

• Niet schoolse, maar constructieve

eedback geven en de reactie

opvangen.

Er wordt ruim geoeend en in de

middag wordt een proessionele

trainingsacteur ingezet.

3 november

Conficten de baas

Plaats Utrecht. Prijs € 450,-

(niet-leden:€ 525,-). Duur 1 dag.

Geaccrediteerd .

Conficten de baas

Agenda

12 oktober, 4 november (startdata)

Management in de

gezondheidszorg

Voor zorgproessionals die zich bezig-houden met management van vak-

groep o maatschap. Kernbegrippen:

pragmatisch, interactie, met en van

elkaar leren. De onderwerpen zijn:

strategie en beleid, fnancieel mana-

gement, marketing/pr, communicatie,

leidinggeven, praktijkorganisatie,

timemanagement en onderhandelen.

Plaats Utrecht.Prijs € 3250,- (niet-leden:

€ 3595,-). Duur 9 dagen. Geaccrediteerd.

13 oktober & 3 november

Beoordelings- en functionerings-gesprekken

Leer hoe u deze gesprekken als

een eectie en motiverend middel

inzet. Samen met een proessionele

trainingsacteur wordt ruim geoeend.

Tijdens een terugkommiddag vindt

verdere verdieping plaats.

Plaats Utrecht.Prijs€ 625,- (niet-leden:

€ 695,-).Duur 1,5 dag. Geaccrediteerd.


Professioneel presenteren

Presenteren voor publiek is een vakapart, maar u kunt het leren! Op tal

van vragen krijgt u antwoord.



10 & 11 november / 16 december

Overtuigend overkomen

Ideeën en meningen hebben is één

ding; ze met resultaat aan de man

brengen is iets anders. Deze training

richt zich op het optimaal astemmen

van uw gedrag op de ander(en). U

weet na aoop hoe u beter invloedkunt uitoeenen, zonder uw authen-

tieke gedrag geweld aan te doen.



16 november

Eerste hulp bij personeel

Een praktische workshop over al

uw arbeidsrechtelijke vraagstuk-

ken ten aanzien van uw personeel.

Ook wordt aandacht besteed aan

de toepassingsmogelijkheden van

mediation als alternatieve vorm van

conictoplossing .

Plaats Utrecht. Prijs € 225,- (niet-leden:

€ 275,-). Duur 1 middag. Geaccrediteerd.

Beoordelings- enfunctioneringsgesprekken

“Je krijgt een goedestructuur voor hoe jeeen gesprek opbouwt”



Academie voor Medisch Specialisten

“De structuur van ons ziekenhuis is veran-

derd; vakgroepen zijn RVE’s (resultaatver-

antwoordelijke eenheden) geworden, met een van de specialisten als

voorzitter. De dokter is ‘in the lead’, zoals dat zo mooi heet. Om ons in

deze taak te bekwamen, hebben we ondersteuning gekregen in de vorm

van een incompanytraining, die ik zeer nuttig heb gevonden.

De cursus bestond uit vier masterclass-avonden. Een belangrijk

aspect was het leren onderhandelen en welke gesprekstechnieken

je daarbij kunt toepassen. Je bent als voorzitter toch bezig jouw RVE

te positioneren ten opzichte van andere RVE’s en het ziekenhuis. Ook

veranderingsmanagement kreeg aandacht. Verder werd de fnanciële

structuur van een ziekenhuis belicht. Hoe ga je om met de cijers die je

voor je neus krijgt?

Tussendoor waren er kortere intervisiebijeenkomsten. Het was heel

prettig dat we onderling praktische problemen konden bespreken en

met behulp van intervisie zels konden oplossen.”

De Academie voor Medisch

Specialisten biedt discipline-

overstijgende scholing aan

medisch specialisten, overige

leden van medische staven

en aios.

Naast cursussen waarop

individueel ingeschreven

kan worden, verzorgt de

Academie ook scholing in

opdracht. Daarnaast biedt

de Academie coaching en

intervisie. Alle cursussen,

ook incompany, worden

geaccrediteerd door ABAN.

Inschrijven: www.academie-

medischspecialisten.nl.

Daar vindt u ook het volledige

aanbod. Voor vragen kunt u

bellen met 030 247 41 97 of

mailen naar info@academie-

medischspecialisten.nl.

Leergang Medisch

management in het ziekenhuis

Op 17 november aanstaande start een nieuwe leergang Medisch

management in het ziekenhuis.

De cursus bestaat uit negen hele

dagen, verspreid over een aantal

maanden, waarin alle belangrijke

aspecten van organisatie en

beleid in het ziekenhuis aan bod

komen.

De cursus is bestemd voor elke

medisch specialist die beter thuis

wil raken in een aantal aspecten

van het medisch management.

Thema’s die aan bod komen zijn:strategie en beleid, leidinggeven

en samenwerken, de organisatie

van het ziekenhuis en de rol van

de medisch manager, manage-

ment van de vakgroep c.q.

maatschap, personeelsbeleid,

fnanciën, time- en stressmanage-

ment, marketing en communica-

tie, en onderhandelen.

Plaats Utrecht.Prijs leden VvAA én OMS/

NVZA€ 3500,- (niet-leden€ 3995,-).

Duur 9 dagen. Accreditatie 40 punten

(ABAN) en 54 punten (ZA).

Medische staf en

ziekenhuismanagement

Op 1 en 2 november wordt de cur-

sus Medische sta en ziekenhuis-

management georganiseerd. Deze

compacte cursus van 5 dagdelen

met overnachting is speciaal

bestemd voor (aankomende)

stabestuursleden. De cursus

behandelt enkele belangrijke as-

pecten van het management van

een ziekenhuis, de rol van de me-

dische sta daarin en de besturing van de medische sta. De cursus

wordt gegeven door een team van

ervaren docenten onder leiding

van een ziekenhuisbestuurder.

Plaats regio Utrecht. Prijs leden VvAA

én OMS/NVZA € 1595,- (niet-leden

€ 1995,-).Duur 2 dagen (met overnach-

ting). Accreditatie 14 punten (ABAN).

Ziekenhuismanagement Agenda


Mediation

Deze training is bedoeld voor medisch

specialisten die weleens gevraagdworden om te adviseren o bemid-

delen in conicten binnen o tussen

maatschappen c.q. vakgroepen.

Plaats Den Dolder. Prijs leden VvAA én OMS/

NVZA€ 1495,- (niet-leden € 1695,-).

Duur 2 dagen (met overnachting). 31 oktober, 1 december

Tijdbesparend vergaderen Vaak wordt geklaagd dat vergade-

ringen langdradig en inefciënt zijn.

Opvallend is tegelijkertijd de geringe

aandacht voor mogelijke verbete-ringen. Leer om met meer plezier en

vooral ook eectiever te vergaderen.

Plaats Utrecht.Prijs leden VvAA € 395,-

(niet-leden€ 450,-).Duur 1 dag.

10 & 24 november

Ziekenhuisfnanciën (beknopt)

Deze cursus geet een overzicht van

de voornaamste vraagstukken die

van belang zijn bij de fnanciering

van de medisch-specialistische zorg

en bedrijsvoering van zorgadelingen

c.q. ondernemingen.Plaats Utrecht.Prijs leden VvAA én OMS/

NVZA€ 1195,- (niet-leden € 1395,-).

Duur 2 dagen. 17 & 18 november 2011 / 20 januari 2012

Persoonlijke eectiviteit in

de zorg

Reectie op uw eigen unctioneren:

wat vind ik écht belangrijk in mijn

leven en loopbaan? Waar ga ik mij op

richten en hoe doe ik dat met mínder

moeite en méér resultaat?

Plaats omgeving Utrecht. Prijs leden VvAA

€ 1750,- (niet-leden€ 1995,-).Duur 3

dagen (met hotelovernachting).

22 november

Uw jaarrekening leren lezen

Een jaarrekening geet inormatie

omtrent rendement en omvang van

uw praktijk en uw vermogen. Bij een

goede analyse kunt u tijdig de juiste

maatregelen treen.

Plaats Utrecht.Prijs leden VvAA € 225,-

(niet-leden€ 275,-).Duur 1 middag.

Incompanytraining over managen van RVE’s Uroloog Tjard de Haan is verbonden

aan de Isala klinieken in Zwolle.

“Het was heel prettig omonderling problemen tebespreken”



advertentie



11 en 12 oktober, 27 en 28 oktober, 17 en 18 november, 1 en 2 december

Advanced Life Support (ALS)Tijdens deze tweedaagse cursus staat de specialistische

reanimatie in teamverband centraal. De cursus bevat enkele

lezingen en workshops en de praktijk wordt gegeven aan de

hand van skill-stations en scenario-onderwijs. De cursus isbestemd voor artsen en (specialistisch) verpleegkundigen

die vanuit hun beroepsuitoeening specialistische reanimatie-

technieken toepassen, participeren in reanimatieteams, o

als leidinggevende bij een reanimatie moeten optreden. Deze

internationaal gestandaardiseerde en gecerticeerde cursus is

de ociële cursus van de European Resuscitation Council.

Plaats OSG-VvAA Houten. Prijs€ 995,-.Duur 2 dagen.

Accreditatie NIV, NVA, NVSHA, KNMG, V&VN .

11 en 12 oktober, 5 en 6 december Instructeur Basic Life Support en AEDHet beleid op het gebied van reanimatie wordt bepaald door de

Nederlandse Reanimatie Raad (NRR). Om lessen te verzorgenin de Reanimatie en AED dient u ofcieel geregistreerd te

staan als instructeur bij deze organisatie. Het OSG is door de

NRR gecertifceerd en verzorgt een aantal malen per jaar een

instructeurcursus. Gecertifceerde docent-instructeurs leren u

alle details van het reanimeren met en zonder gebruik van een

AED. Ook wordt er uitgebreid aandacht besteed aan de didac-

tiek. De inhoud van onze cursus is agestemd op het niveau van

de medisch proessional.

Plaats OSG-VvAA Houten. Prijs € 825,-. Duur 2 dagen.

Accreditatie KNMG, V&VN.

7 en 8 november, 15 en 16 november, 8 en 9 december, 15 en 16 december

Airwaymanagement voor de acute patiënt [NIEUW] Deze nieuwe tweedaagse cursus leert de behandelend arts

op een SEH de luchtweg en ventilatie van een acute patiënt te

beoordelen. Uiteenlopende technieken worden aangeleerd om

de luchtweg en de ventilatie te optimaliseren, eventueel in a-

wachting van verdere proessionele hulp. Van de cursist worden

basiskennis en enige ervaring in vaardigheden verwacht. Bij de

cursus hoort een reader. Na afoop van de cursus ontvangt de

cursist een OSG-certicaat. Deze cursus is bestemd voor alle

artsen die op een SEH-adeling geconronteerd worden met

acute patiënten met luchtwegproblemen, zoals poortartsen,

internisten, chirurgen, militair artsen, al dan niet in opleiding.

Plaats OSG-VvAA Houten. Prijs € 995,-.Duur 2 dagen.

Accreditatie NIV, NVSHA, NVvH.

14 november en incompany

Spoedeisende Geneeskunde voor Bedrijfs- en VerzekeringsartsenDeze cursus is speciaal gericht op bedrijs- en verzekeringsart-

sen die in hun werk te maken kunnen krijgen met spoedeisende

patiënten. Tijdens de cursus leert u de spoedeisende patiënt op

een systematische wijze te benaderen, een gerichte probleem-

analyse op te stellen en therapeutisch in te grijpen, in awach-

ting van verdere proessionele hulp. Tijdens de cursus zijn er

enkele korte lectures, maar de nadruk ligt op het oeenen van

vaardigheden en het doorlopen van scenario’s.

Plaats OSG-VvAA Houten. Prijs € 350,- Incompany op aanvraag. Duur 1 dag.

AccreditatieAbSg 6 uur .

Opleidingen OSG

“Deze cursus is echt een aanrader voor iedereen die regelmatig

betrokken is bij reanimaties. Naast klassikaal onderwijs waarin

de theorie uitgebreid aan bod kwam, oefenden we onder begelei-

ding in kleine groepjes de basale reanimatietechnieken en allerlei

scenario’s.Vooral de persoonlijke begeleiding vond ik erg prettig. Daar-door

krijg je alle ruimte om je vaardigheden op het gewenste niveau te

brengen. Ook met de andere cursisten was er veel interactie. Ik heb

veel gehad aan hun ervaringen.

Juist het feit dat je geleerd wordt om een reanimatie uit te

voeren volgens vaststaande protocollen, maakt dat de samenwer-

king binnen een reanimatieteam meer gestructureerd zal verlopen.

Het waren twee intensieve dagen. Ik heb er niet alleen veel

geleerd, ik heb er ook veel meer zelfver trouwen door gekregen.”

Advanced Life Supportbasiscursus

Laurens Tops is aios

cardiologie in het

HagaZiekenhuis in Den Haag.

Agenda

Instructeur BLS kinderen

4 oktober, 30 november

Advanced Hazmat Life Support herhaling

5 oktober

Reanimatie en AED voor fysiotherapeuten,

tandartsen en assistenten,

verpleegkundigen en andere zorgprofessionals

5 oktober, 7 november, 14 december Spoedeisende geneeskunde voor huisartsen

7 oktober: Fase III Scenario’s

25 november: Fase IV Kinderen

Polytrauma Rapid Echo-evaluation Program (PREP) herhaling

10 november

Immediate Life Support

22 november

Advanced Life Support Herhaling

12 december

Kijk voor het uitgebreide cursusaanbod op www.osg-vvaa.nl.

Hier kunt u zich ook inschrijven voor de cursussen. Voor vragen kunt u

mailen naar info@ osg-vvaa.nl of bellen met 030 634 65 80.

“Vooral de persoonlijkebegeleiding vond ik erg prettig”

10 - 2011 79



advertentie



De nummers in het balkje onder het diagram

verwijzen naar de gelijkgenummerde vakjes

in het diagram. Breng na het oplossen van de

puzzel deze letters over naar het balkje en u

leest de in te sturen oplossing.

Horizontaal: 3 Als Piet met een zakdoek(9) 6 Last van de vogelgriep? (13) 8 Nog

steeds niet! (5) 9 Onderbroek te veel (8)

10 Juist erg verzorgd (5) 11 Modieus

het woord voeren? (9) 13 Zijn hiervoor

vrijkaarten nodig? (6) 14 Ongegeneerd

ruim naar buiten (8) 15 Ons vocht? (7)

16 Brengt verlichting bij een inval (6)

17 Weg slimmerik! (11) 18 Gaat deze

muziek niet op? (9)

Verticaal: 1 Geen rustig rendier (9)

2 Afvoer van een stinkend rookartikel (8)

3 Werkgebied van een tandarts (12)4 Wedstrijden onder protest (16) 5 Geld(t)

alleen voor de soep? (12) 7 Het zoveelste

legertje ambtenaren (2,6,5) 8 Die hoeveel-

heid moet wel muzikaal wezen (5) 12 Weer

een soort pestkop (3) 14 Worden dronken

klanten hierop weggedragen? (7)

16 Slagen ondanks de oordelen (6)

Puzzel Cryptogram

Extra puzzelprijs

Naast VVV Cadeaubonnen verloot Arts & Auto zes pakketen van twee vrolijke en

chaotische legpuzzels puzzels uit de serie ‘That’s life’ van Goliath. Met dank aan

The Publicity Company. www.goliathgames.nl

Geef bij het insturen van uw oplossing aan of u kans wilt maken op de extra prijs.

Meedoen?

Los de puzzel op en mail de oplossing vóór

1 november naar [email protected]. Perbriefkaart kan ook: Redactie Arts & Auto,

Postbus 8153, 3503 RD Utrecht.

Alleen leden of huisgenoten van leden

kunnen meedingen naar een prijs.

Onder de goede inzenders worden drie

VVV Cadeaubonnen t.w.v.€ 25,- verloot.

De cheque is te besteden bij ruim 37.000

acceptatiepunten in heel Nederland,

bijvoorbeeld bij winkels, attractieparken

en restaurants. De goede oplossing en

de namen van de prijswinnaars worden

twee nummers na het verschijnen van de

puzzel bekendgemaakt.

Oplossing Arts & Auto 8

RESISTENTIE

De volgende prijswinnaars krijgen de VVV

Cadeaubonnen zo spoedig mogelijk thuis

gestuurd:

• Mevrouw R.J.A. van Poppel-van der

Heijden uit Eindhoven

• De heer J. Pool uit Leiderdorp

• Mevrouw M. Helmus uit Bennebroek

10 - 2011 81



VvAA Ledenvoordeel

Heeft u altijd al in een van deze uitgestrekte landen willen rondreizen, bent u

op zoek naar praktische informatie over reizen per camper, het reserveren vancampings, specifieke routes of wilt u gewoon weten wat deze landen u te bieden

hebben? Kom dan naar de informatieavond op woensdagavond 16 november en

laat u inspireren. Natuurlijk kunt u hier ook terecht voor advies op maat.

InformatieavondUSA/Canada

Er zijn presentaties over o.a.

- reizen per camper

- West-Canada

- het andere Florida

- parken van West-Amerika

- cruisen in of vanaf USA en

Canada

- speciale belevingen in

Amerika.

[Exclusief]

[Gratis]

Het Groot Gelders VvAA Orkest is een gelegenheidsorkest dat bestaat uit

musici van het Gelders Orkest en leden van VvAA. De leden van VvAA die zich

voor dit orkest hebben aangemeld, zijn thuis al druk aan het oefenen. Op 19

en 26 november zal er gezamenlijk worden gerepeteerd, waarna op zaterdag

3 december het Groot Gelders VvAA Orkest live te zien en te beluisteren zal

zijn in het voorprogramma van het concert van Het Gelders Orkest. Wilt u dit

concert in het Musis Sacrum bijwonen, dan kunt u nu kaarten bestellen.

Datum 3 december.

Plaats Arnhem, Musis Sacrum

Prijzen voor de kaarten variëren van

29,- tot € 42,-. U krijgt € 2,50 korting per

kaart. Voor meer informatie bestellen, zie

www.vvaa.nl/ledenvoordeel.

Dit aanbod geldt tot 15 november.

Het Groot Gelders

VvAA Orkest

Datum 16 november vanaf 18.00 uur.

Plaats VvAA hoofdkantoor in Utrecht.

Deelname is gratis, meld u aan vóór 31

oktober via www.vvaareisbureau.nl of

per mail via [email protected].

Hoofdprogramma

Dirigent Michael Sanderling

Solist Simone Lamsma, vioolStravinsky Suite nr. 2 voor klein orkest

Hartmann Concerto Funebre

Mendelssohn Symfonie nr. 3 ‘Schotse’

Voorprogramma

Dirigent Hans Wijnberg

Mendelssohn Ouverture Ruy Blas

Stravinsky Suite nr. 1

Stravinsky 2 delen uit De Vuurvogel:

Berceuse en Finale



Meer ledenvoordeel vindt u op www.vvaa.nl/ledenvoordeel

De dag op het ANWB Test- en Trai-

ningscentrum in Lelystad begint

met een korte theoriesessie, waarin

u kennismaakt met een aantal be-

langrijke begrippen en technieken,

het weggedrag van een auto, en hoe

men in theorie een slip kan voorko-

men. Vervolgens gaat u, met een auto

van het Test- en Trainingscentrum,

de baan op om het voertuig in ver-schillende situaties onder controle

te krijgen. In dit praktijkgedeelte

worden onder meer de volgende

onderdelen getraind: remmen en

uitwijken op nat wegdek; corrigeren

van een achterwielslip; afdalen van

een gladde 8-procentshelling, en le-

ren omgaan met onder- en overstuur

op een rotonde/kantelsimulator. Ook

leert u met een SUV offroad rijden.

VvAA winter Grip- en Sliptraining

Nationaal en internationaal is JurjenDrenth bekend van zijn landschaps-

en reisfotografie, zijn natuurlijke stijl,

bijzonder lichtgebruik en vriendelijke

composities. Drenth fotografeert veel

voor bladen, bijvoorbeeld de ANWB

Kampioen, ANWB Reizen, maar ook

voor kalenders. Ook internationaal

wordt zijn werk gepubliceerd, zoals

in National Geographic en El Pais.

Drenth: “Voor mij is het de uitda-

ging om een stukje ziel van een streek

mee naar huis te nemen. Dat betekent

dat je er met alle aandacht bij moet

zijn, niet alleen als fotograaf dieop de knop drukt, maar ook met je

gevoel. Contact maken met mensen is

daarbij van grote waarde, want zij zijn

het die een streek of stad kleur geven.”

Tijdens de lezing zal Drenth veel

bijzondere foto’s, momenten en ont-

moetingen laten zien. Met aandacht

voor techniek, maar ook voor de om-

standigheden en zelfs hoe je die een

beetje naar je hand kunt zetten; niet

door dwang, maar door vriendelijk-

heid en enthousiasme. Er is gelegen-

heid tot het stellen van vragen.

Datum 19 oktober.

Programma

18.30 uur ontvangst met koffie/thee

en een broodje

19.00 uur start lezing

22.00 uur einde

Prijs € 15,-.

Aanmelden www.vvaa.nl/ledenvoordeel

Ook voor dit najaar heeft VvAA een Grip- en Sliptraining in haar

programma opgenomen. Een nuttige training volgens het vertrouwde

programma, en deze keer met een nieuw spectaculair onderdeel: SUV

4X4 Offroad.

Lezing reis- enlandschapsfotografie

[Exclusief]

[Korting]

Meer ledenvoordeel vindt u op www.vvaa.nl/ledenvoordeel.

Datum vrijdag 28 oktober.

Tijd 08.45 - 16.30 uur.

Prijs € 169,- (normaal€ 225,-),

inclusief training, koffie/thee,

certificaat en naslagwerk.

Aanmelden www.vvaa.nl/

ledenvoordeel

Woensdagavond 19 oktober geeft Jurjen Drenth een lezing over

reis- en landschapsfotografie op het VvAA hoofdkantoor in Utrecht.



advertentie



Medisch geheim

In deze rubriek verhalen

schrijvers, journalisten

en publicisten over een

persoonlijke ervaring met

de gezondheidszorg en

houden (para)medici

hiermee een spiegel voor.

HHet is soms moeilijk om ervan af te blijven. Als er

niemand anders aan wil zitten, dan moet je het

zelf maar doen. Of het nu daardoor kwam of door

iets anders, op een gegeven moment kon-ie niet

meer terug.

Ik heb nog een paar dagen gewacht tot het

vanzelf goed kwam. Het is met dingen in het

algemeen zo: het kan erger worden of minder erg.

Bij mij werd het erger. Het velletje dat erom-

heen hoorde te zitten, bleef achter de rand vastzit-

ten. Er was kennelijk iets gegroeid en het velletje

was niet helemaal goed meegegroeid. Het ene

was te groot geworden en het andere bijgevolgniet meer groot genoeg. Er was voor het te groot

geworden deel geen weg terug.

Ik onderging het merkwaardige verschijnsel

dat alle zieken kennen: ik kwam als een vreemde

tegenover mijn lichaam te staan. Het was een

organisme geworden waar ik het liefst uit was

gestapt om ergens anders een nieuwe te betrek-

ken. Helaas had ik geen idee waar de uitgang was.

Er was niet eens een deur om aan te rammelen.

Ik was zestien, wat wist ik van het lichaam? Ik

geloof dat ik voor anderen zelfs verzweeg dat ik er

een had, zelfs mijn ouders vertelde ik niets. Zeker

mijn ouders niet. Dan wisten ze het!Op een ochtend, met mijn schooltas op weg

naar school, hield ik het niet meer uit, ik viel

haast flauw van de pijn.

Schuldig als een jongen die bij het masturberen

wordt betrapt, toonde ik onze huisarts wat ik niet

wilde laten zien, ik wees hem wat naar ik vurig

hoopte niet bestond. Samen stonden wij over mijn

lichaam gebogen, en schudden onze hoofden.

Dit was niet goed.

Ik kreeg een verwijsbrief voor de chirurg, met

de aanmaning dat ik niet eerst naar school moest

gaan, maar linea recta naar het ziekenhuis in de

naburige stad.

Zo arriveerde ik op een maandagochtend, net

nadat de schoolbel had geklonken voor de tweede

les, met mijn schooltas in de witte wereld waar

de overgangen tussen leven en dood niet meer

zo overzichtelijk zijn aangegeven. Een verkeerde

deur en je kwam er niet meer uit. Ik wist zeker

dat er een misverstand in het spel was, dat ik

het niet zelf kon zijn die hier met spoed aan zijn

lul geopereerd ging worden, terwijl verderop jon-

gens vanuit hun banken toezagen hoe de mooiste

meisjes zich met hun tastbare borsten bereidwil-

lig over de lesstof bogen.

Ik dacht dat ze het zonder verdoving gingen

doen, ik gilde als een speenvarken. Maar het was

het scheermes waarmee de broeder mij tot mijn

verbijstering van mijn pas ontloken mannelijke beharing ontdeed.

Veel gesproken werd er niet. Ik kreeg een

operatiehemd aan, een soort schort dat mij alleen

van voren voldoende bedekte, er werd een kapje

over mijn hoofd getrokken en ik werd, hoewel

ik nog kon lopen, als een aanstaande dode in het

ziekenhuisbed door gangen en liften naar de

operatiekamer gereden.

In het voorbijgaan zag ik dat op een whiteboard

mijn naam met een spons werd uitgewist.

Later begreep ik dat ‘hij’ er wel ‘af had kunnen

vallen’, zozeer was de bloedsomloop afgekneld

geraakt.

Na een week mochten de hechtingen eruit.

Nog nooit hadden zo veel mensen eraan gezeten

– hoe noem je die naamloze voorganger die ons

voorgaat in de heerlijke dwaling? Nog even, en

alles zou weer zijn als nooit tevoren. Het land was

vol verpleegstertjes die op me lagen te wachten.

De zon scheen. Ik had mijn lul weer terug. Hij was

mooi en groot als nooit tevoren. En vrij. Eindelijk,

mensen (meisjes dus), kon ik gaan leven.

P.F. Thomése (1958) is schrijver. Schaduwkind en

J. Kessels: The Novel zijn zijn populairste boeken.

Afgelopen jaar verschenen van hem de roman

De weldoener en het reisverhaal Grillroom Jeruzalem.

10 - 2011 97

Ik geloof dat ik voor anderenzelfs verzweeg dat ik er een had

De spiegel P.F. Thomése

<

F O T O : T E S S A P O S T H U M A D E B O E R



Leo van Kaathoven gaf iedere patiënt het gevoel dat hij

uniek was en een bijzondere band met zijn huisarts had.

Leo, zoon van een klompenmaker uit Schijndel, was wat

je noemt een geboren huisarts. In de praktijk in Beuningen die

hij in 1985 overnam, heerste een gemoedelijke sfeer. Artsen in

opleiding en praktijkassistenten aten tussen de middag gewoon

een hapje mee met Leo en Jacomijn. “Ze zouden ons in een

museum moeten zetten als laatste solist en laatste meewerkende

echtgenote”, zei Jacomijn weleens.

Als echte familiedokter kende Leo vrijwel al zijn patiënten

bij naam, inclusief kinderen, kleinkinderen en familiehistorie. Trouw parkeerde hij tweemaal per week bij het Canisius-Wilhel-

mina Ziekenhuis en het UMC St Radboud in Nijmegen om zijn

patiënten te bezoeken. Mensen die terminaal waren, begeleidde

hij zelf – ook in vrije weekenden en op avonden en nachten dat

hij geen dienst had.

Op de raceets vond hij een uitlaatklep voor zijn drukke

huisartsenbestaan. En hij hield van feestjes, een biertje op z’n

tijd, carnaval vieren in Den Bosch en reizen naar Spanje met

Jacomijn in hun kleine campertje. Hij volgde talencursussen

in Mexico en Spanje, sprak vloeiend Spaans en Grieks en begon

op middelbare leeftijd aan een universitaire studie geschiede-

nis. Zijn dochters waren een bron van vreugde, Leo was trots op

Vivianne, Rosanne en Charlotte.

Snelle klinische blik

Leo deed zijn spreekuur kort, krachtig, efciënt en zonder frat-

sen. “Efciëntie liep als een rode draad door zijn leven”, zegt rus-

tend huisarts Jan Piek. Hij zat samen met Leo in het bestuur van

de Regionale Huisartsen Vereniging. “Juist door zijn efciëntie

kon hij zo véél doen, ook bestuurswerk.” Leo kon goed luiste-

ren, dacht snel en analytisch en formuleerde bondig en soms

confronterend. “Maar iedere woordenwisseling sloot hij af met

humor, zodat je altijd goed uit elkaar ging”, herinnert Piek zich.

Tegenwoordig is het gewoon dat huisartsen gebruikmaken van

de kennis en diagnostische mogelijkheden van de tweede lijn,

dat er regionale werkafspraken zijn en geprotocolleerde zorg.

Twintig jaar geleden stond Leo aan de wieg van deze ontwikke-

lingen in de regio. Hij werkte bijvoorbeeld mee aan de totstand-

koming van een medisch diagnostisch centrum in Nijmegen dat

onderzoek verricht voor de eerstelijnsgezondheidszorg. Ook Jan

van Herpen, nu huisarts in Druten, maar in 1991 de eerste van

de zeventien artsen die Leo in zijn praktijk opleidde, roemt de

snelle klinische blik van zijn leermeester. “Wij maakten er grap-

jes over. Als Leo zei dat hij om half een klaar was, kwam hij om

vijf vóór half een uit zijn spreekkamer. Toch hadden patiënten

het gevoel dat de dokter alle tijd voor hen had.”

Karin Pröpper, die Leo kent vanaf 1984 toen ze collega’s wer-

den, zegt: “Een doortastende en uiterst gestructureerde werker

met ongelooijk veel lol in zijn werk. Een krachtige persoonlijk-

heid ook.”

Nuchter-eigenzinnige humor

Fysiotherapeut Ben Brunet de Rochebrune, een kwart eeuw

vriend en buurman, kent niemand die zo kon relativeren als

Leo. Maar hoezeer hij ook zijn best deed de betrekkelijkheid te

benadrukken, zijn gevoeligheid en inlevingsvermogen konden

niemand ontgaan, zegt Brunet. Met z’n tweeën bedachten ze

eindeloos veel grappen en samen speelden ze twintig jaar Sinter-

klaas en Zwarte Piet. “Hij had een subtiel waarnemingsvermo-

gen en een nuchter-eigenzinnige humor.”

Eind augustus 2010 verloor Leo het zicht in zijn linkeroog. Op

3 september hoorde hij dat hij een kwaadaardige hersentumor

had. Diezelfde dag nog ging hij naar de notaris, organiseerde zijn

waarneming en regelde de verhuizing van de praktijk. Hij vroeg

Karin Pröpper hem bij te staan als huisarts. Ze vond het een eer.

Vanaf het begin aanvaardde hij zijn ziekte, grote gemoedsbewe-

gingen pasten niet bij hem. Hij verloor nooit zijn spreekwoor-

delijke relativeringsvermogen. Soms was dat moeilijk voor zijn

naasten. Vrienden bereidden Leo een onverwacht plezier met

een college aan huis van Maarten van Rossum. Tot zijn opperste

verbazing stapte de bekende historicus ineens zijn huis binnen

met in zijn kielzog dertig vrienden met een klapstoeltje.

Leo van Kaathoven overleed op 3 juli 2011 op 56-jarige leeftijd

thuis in Beuningen, omringd door zijn familie.

Afscheid

1955 – 2011

Leo van Kaathoven

Leo van Kaathoven was 26 jaar huisarts in Beuningen.

In zijn praktijk begeleidde hij zeventien artsen in

opleiding tot huisarts. Hij vervulde vele bestuursfuncties

in de regio Nijmegen en stond altijd op de bres voor de

huisartsgeneeskunde.

TEKST els van thiel

<

“Patiënten hadden het gevoel dat de dokter alle tijd voor hen had”

Arts & Auto Oktober 2011

Documents

Transcript of Arts & Auto Oktober 2011