Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk...

16
‘Veiligheid Voorop’ Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018 Februari 2015 Samen voor de jeugd

Transcript of Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk...

Page 1: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

‘Veiligheid Voorop’

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

Februari 2015

Samen voor de jeugd

Page 2: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

Woord vooraf

De concept regiovisie de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling is besproken in de stuurgroep Huiselijk Geweld van 3 november 2014, voorgelegd aan de regioambtenaren Wmo en jeugd. Na de Hart van Brabantdag van 11 december 2014 is de visie vervolgens de colleges van de Hart van Brabant-gemeenten Dongen, Gilze en Rijen, Goirle, Heusden, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Oisterwijk en Waalwijk vastgesteld.

Een belangrijke pijler van de aanpak van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling is de vorming van Veilig Thuis per 1 januari 2015; een Advies- en Meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling. De middelen voor jeugdzorg waaronder de aanpak van kindermishandeling zijn met de decentralisatie jeugd naar alle gemeenten gedecentraliseerd. De financiering van de regioaanpak De aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling zal dus bestaan uit zowel lokale middelen van de gemeenten voor jeugd als centrumgemeentelijke middelen voor de aanpak van huiselijk geweld.

De kaders van de regiovisie voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling worden gevormd door: 1) het regionale beleidskader Jeugdstelsel Hart van

Brabant;2) het beleidskader Vangnet en doorgeleiding

(vervolg op het huidige Stedelijk Kompas);3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’

van de gemeente Tilburg.

Deze beleidskaders zijn afzonderlijk in besluitvorming gebracht. De regiovisie de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling bestaat alleen uit het samenbrengen van deze kaders en is op zichzelf geen nieuw beleidskader. De termijn van de visie loopt parallel aan het beleidskader ‘Samen voor de jeugd’ van de gemeenten in de regio Hart van Brabant.

Tilburg als centrumgemeente onderschrijft het belang van een regiovisie. Door het gezamenlijk formuleren van onze visie zorgen we ervoor dat we met elkaar helder hebben wat onze stip op de horizon is; en concretiseren we onze ambities voor de komende vier jaar in gezamenlijke doelen en afspraken. Juist omdat elke gemeente zijn eigen beleid en speerpunten heeft, is het van belang om te kijken welke uitgangspunten we delen als het om regionale samenwerking gaat. De regionale visie helpt om de lokale aanpak vorm te geven. Tilburg neemt dan ook graag het initiatief om samen met alle regiogemeenten en de betrokken partijen te komen tot één regiovisie.

2

Page 3: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

1. Inleiding

Huiselijk geweld en kindermishandeling zijn een groot maatschappelijk probleem, in Nederland maar ook in de regio Midden-Brabant. De cijfers spreken voor zich:

• Een derde van alle moord en doodslagen in ons land vindt plaats binnen huiselijke kring;

• Jaarlijks worden tussen de 200.000 en 230.000 personen slachtoffer van ernstig en frequent huiselijk geweld;

• Uit bevolkingsonderzoek blijkt dat ruim 9 procent van de Nederlandse bevolking de afgelopen vijf jaar slachtoffer was van incidenteel huiselijk geweld;

• 34 per 1000 kinderen worden slachtoffer van kindermishandeling; dit zou voor Tilburg een aantal van 1570 kinderen betekenen, voor Waalwijk 345 en Gilze en Rijen ongeveer 200;

• Slechts 20 procent van de incidenten huiselijk geweld wordt gemeld bij de politie, 95.000 zaken per jaar;

• De kosten bedragen ca. 965 miljoen per jaar (NJI, 2013);

• In de regio Midden Brabant waren er in 2013 bij het Steunpunt Huiselijk Geweld 2384 zaken van huiselijk geweld, deed het Advies en Meldpunt Kindermishandeling 682 onderzoeken na meldingen m.b.t. kindermishandeling en waren er 1500 zorgmeldingen jeugd van de politie.

De effecten op slachtoffers, hun omgeving en op de maatschappij zijn groot. Geweld in de huiselijke kring ontwricht het leven van betrokkenen langdurig en hevig. We hebben ook steeds meer inzicht in de gevolgen op de langere termijn: trauma, ontwikke-lingsproblemen, geweld dat generatie op generatie voorkomt in gezinnen, fysieke en psychische gezond-heidsklachten, hoge zorgconsumptie, school- en arbeidsverzuim, hoge vertegenwoordiging in de Tbs-klinieken, criminaliteit, etc.. De kosten voor de samenleving zijn groot.

De aanpak van huiselijk geweld en kindermis-handeling is ingewikkeld. Schaamte, gewenning aan geweld, de hoop dat het nu toch anders zal gaan, ontkenning van de gevolgen of geen inzicht hebben in de problemen en angst, maken dat mensen niet snel om hulp vragen. Bovendien is veelal sprake van een afhankelijkheidsrelatie waardoor het moeilijk is voor slachtoffers om voor zichzelf op te komen. Er bestaan regelmatig meerdere problemen tegelijkertijd, zoals verslaving, financiële problemen, de opvoeding van de ouders, psychische problemen. Ook wordt huiselijk geweld en kindermishandeling intergenerationeel overgedragen. De doelgroepen zijn gedifferentieerd. Huiselijk geweld en kindermishandeling treft gezinnen, maar gaat bijvoorbeeld ook over ouderen-mishandeling, cultuur- of eergerelateerd geweld, financiële uitbuiting en loverboy-problematiek. Vaak wordt daarom gesproken over geweld in afhankelijkheidsrelaties. Omdat geweld in afhankelijkheidsrelaties een breder begrip is, dat bijvoorbeeld ook geweld op de werkvloer omvat, spreken we in deze regio over huiselijk geweld en kindermishandeling in brede zin.

De cijfers van de politie, het Steunpunt Huiselijk Geweld en het Advies- en Meldpunt Kindermis-handeling in de regio Midden-Brabant laten ook de omvang van de problematiek in onze regio zien. De aanpak ervan staat dan ook hoog op onze (politieke) agenda. We hebben als gemeenten, zorg- en de justitiepartners gezamenlijk een degelijke infrastructuur en traditie in de aanpak opgebouwd. De regio Midden-Brabant met het Zorg- en Veiligheidshuis als samenwerkingsknooppunt voor de partners uit het zorg- en veiligheidsdomein wordt vaak landelijk genoemd als goed voorbeeld. Hierop bouwen we in de komende jaren stevig voort, om alle betrokken kinderen, jongeren, vrouwen, mannen, ouderen en gezinnen de kans op een zelfstandig en vooral veilig leven te geven.

3

Page 4: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

2. Bestuurlijke context van de regiovisie

Ook op internationaal niveau wordt de wetgeving versterkt waardoor de beleidsverantwoordelijkheid van gemeenten op het gebied van de zorg voor en de opvang van slachtoffers van huiselijk geweld wordt vergroot. In de loop van 2015 zal naar verwachting de Istanbul Conventie van de Raad van Europa over preventie en bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld in werking treden. Dat brengt verplichtingen mee, ook voor Nederland, zowel op lokaal als op regionaal niveau.

De Istanbul Conventie van de Raad van Europa is het eerste verdrag in Europa waarin wordt vastgelegd dat de aanpak van geweld tegen vrouwen én van huiselijk geweld (waarmee in de Conventie partnergeweld wordt bedoeld) gendersensitief beleid vereist. Hoewel de aanpak van huiselijk geweld in Nederland een hoge vlucht heeft genomen, is het opvallend dat, in tegenstelling tot internationale afspraken, het beleid overwegend genderneutraal geformuleerd wordt: als gezinsprobleem. De Nederlandse regering is er door de CEDAW-commissie op aangesproken dat ze meer rekening moet houden met het genderspecifieke karakter van geweld. Simpelweg omdat het geweld vrouwen onevenredig vaak treft, dient specifieke aandacht aan vrouwen te worden besteed in de implementatie van alle voorzieningen die in de Conventie worden opgelegd.

Regioplan voert in opdracht van VWS een onderzoek uit naar genderspecifiek werken in Nederland. Het Steunpunt Huiselijk Geweld is in dit kader in overleg over de verbetering van de seksespecifieke aanpak bij casuïstiek in Midden-Brabant. Regioplan zal een aantal aanbevelingen doen en deze worden meegenomen in de vorming van Veilig Thuis.

Preventie, bescherming, vervolging en monitoring zijn de belangrijkste pijlers van de Istanbul Conventie. Op deze vier terreinen is een aantal artikelen met concrete verplichtingen opgenomen waar landen aan zijn gebonden met het in werking treden van de Conventie. De Istanbul Conventie zal rechtstreeks invloed hebben op de eisen die er aan gemeenlijk beleid worden gesteld; met name op het gebied van preventie, de verbetering van de positie van vrouwen en systeemgericht werken.

In het kader van de drie decentralisaties staat er veel te veranderen voor de gemeenten, ook in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Per 1 januari 2015 wordt de totale aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle gemeenten. Gemeenten waren al verantwoordelijk voor de aanpak van huiselijk geweld, vanaf 1 januari 2015 komt daar ook de aanpak van kindermishandeling bij, en door overhevelingen vanuit de AWBZ wordt de gemeente ook verantwoordelijk voor zwaardere zorg op deze terreinen. Door regionaal samen te werken kan gezorgd worden voor een sluitende en integrale aanpak voor kinderen, jongeren en volwassenen.

4

Page 5: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

3. Het doel van een regiovisie

De staatssecretaris van VWS heeft gemeenten gevraagd om deze afspraken over de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling neer te leggen in een regiovisie. De regiovisie biedt ons – gemeenten Hart van Brabant in samenwerking met alle betrokken zorg- en justitieorganisaties – de kans om te komen tot een gezamenlijke visie en ambities voor de komende vier jaar. Een visie waarin we de goede voorbeelden, de geleerde lessen en de uitdagingen voor de komende vier jaar met elkaar op een rij zetten. Een belangrijk doel van de regiovisie is bovendien om afspraken te maken en om te garanderen dat de essentiële onderdelen van de aanpak stevig zijn verankerd in het beleid van alle gemeenten.

De kaders van de regiovisie voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling in Midden Brabant worden gevormd door: 1) het regionale beleidskader Jeugdstelsel Hart van

Brabant, 2) het beleidskader Vangnet en doorgeleiding

(vervolg op het huidige Stedelijk Kompas)3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’

van de gemeente Tilburg

Deze beleidskaders zijn afzonderlijk in besluitvorming gebracht. De regiovisie de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling bestaat alleen uit het samenbrengen van deze kaders en is op zichzelf geen nieuw beleidskader.

In de kamerbrief van de staatssecretaris van VWS van 14 december 2011 hebben alle centrum-gemeenten de opdracht gekregen om vanaf 2015 met regiogemeenten een regionale visie Geweld in Afhankelijkheidsrelaties op te stellen. Gemeenten worden geacht om in regionaal verband afspraken te maken over de besteding van de regionale middelen die het Rijk ter beschikking stelt voor de aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties.

5

Page 6: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

4. Landelijke ontwikkelingen

De transformatie in het sociale domein vraagt van ons dat we de kennis van en ervaring met de problematiek van huiselijk geweld én kindermishandeling en de geleerde lessen in de aanpak, toepassen om te komen tot een effectievere, efficiëntere en innovatieve aanpak: een geïntegreerde aanpak gericht op het vergroten van de eigen kracht, zelfstandigheid en veiligheid van kinderen, jongeren, vrouwen, mannen, gezinnen en ouderen en het doorbreken van vicieuze cirkels van geweld in gezinnen. Daarbij dienen we te kijken naar geleerde lessen in onze eigen regio, maar ook over de regiogrenzen heen.

De praktijk van alledag in de regio Midden-Brabant leert ons dat er een aantal uitdagingen voorligt:o Recidive verminderen. o Regie en verantwoordelijkheid duidelijk beleggen.o Signalen en risico’s tijdig herkennen, delen en

handelen door te werken met risicoprofielen.o Fysieke verbinding/verhouding tussen Veilig Thuis,

toegang en specialistische zorg/Snelle aansluiting tussen toegang en specialismen, met de mogelijkheid om een continuüm van vrijwillig, drang en dwang kader in te zetten.

o Deskundigheid, kennis en expertise in de toegang.o Faciliteren kennis in kader van de meldcode.o Borgen van beschikbaarheid van een aansluiting

tot crisisopvang en specialistisch aanbod en capaciteit in het doorbreken van geweldspatronen.

Het recent onderzoek van het Verwey Jonker Instituut, ‘Doorbreken geweldpatronen vraagt gespecialiseerde hulp’ van 4 juni 2014 leert ons ook belangrijke lessen. Het Verwey-Jonker Instituut heeft gedurende vier jaar, in opdracht van de G-4, onderzoek gedaan in gezinnen met kinderen waarin ernstig partnergeweld

voorkwam. Het onderzoek richtte zich op de effecten van de aanpak voor gezinnen waarin partnergeweld voorkomt en in hoeverre de aanpak ertoe heeft geleid dat het geweld afneemt, ouders weer in staat zijn om hun kinderen op te voeden en de trauma’s en emotionele onveiligheid bij kinderen afnemen. De uitkomsten van dit onderzoek maken zichtbaar wat er wel en wat er niet goed gaat in de hulpverlening aan gezinnen waar sprake is van geweld.

De belangrijkste bevinding is dat de gevolgen van het partnergeweld ernstig zijn en vragen om een adequaat gespecialiseerd hulpaanbod. Na melding nam vooral het minder ernstige geweld af. Ernstig - voornamelijk fysiek - geweld ging in 50% van de gevallen gewoon door, ook na het verbreken van de relatie. De aanpak huiselijk geweld blijkt dus effectief te zijn voor lichte gevallen, maar we kunnen concluderen dat de aanpak niet voldoende werkt voor gezinnen waarin langdurig en veelvuldig ernstig partnergeweld voorkomt. Een belangrijk kritiekpunt is het ontbreken van aandacht voor de geweldssituatie bij de reguliere hulpverlening. In veel gezinnen is het geweld nog steeds niet gestopt, ook niet als de partners uit elkaar zijn gegaan. Alleen ten aanzien van de tweedelijnshulp zien we een significante verbetering ten aanzien van de psychotrauma’s bij de ouders die tweedelijnshulp ontvingen ten opzichte van de ouders die geen tweedelijnshulp ontvingen. Toch is er meer nodig om het geweldpatroon duurzaam te doorbreken. Het doorbreken van een langdurig geweldspatroon kan alleen met gespecialiseerde professionals die experti-se hebben van geweldsdynamiek tussen partners en weten hoe macht en controle in relaties een rol spelen, ook als de partners uit elkaar zijn.

De regiovisie van de gemeenten Hart van Brabant bouwt voort op de landelijke ontwikkelingen in het sociale domein, waaronder de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling, en het veiligheids-domein, waaronder de ontwikkelingen bij het OM en de nationale politie.

6

Page 7: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

5. Onze visie

Op basis van de regionale beleidskaders en -afspraken, de STJ-aanbevelingen, geleerde lessen in de breedte en de G-4 visie, bestaat de visie uit de volgende elementen:

o Alle burgers in onze regio - kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen en gezinnen - hebben het recht om in veiligheid te leven en op te groeien. De kern van de regionale visie is dan ook het duurzaam borgen van de veiligheid en ontwikkeling van alle betrokkenen bij huiselijk geweld en kinder-mishandeling.

o De veiligheid van kinderen en het veiligstellen van hun ontwikkelingsmogelijkheden staat voorop. Kinderen zijn geen bijzaak, maar ze zijn hoofd- personen in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Duurzaam herstel van hun veiligheid en het creëren van een situatie die hen de beste kansen geeft op een normale ontwikkeling hebben prioriteit.

o Huiselijk geweld en kindermishandeling zijn vaak uitingsvormen van problemen in gezinssystemen die zich hebben ontwikkeld als gevolg van machtsverschillen in relaties, problematieken bij opvoeden en opgroeien van kinderen tot aan multiproblematiek als schulden, verslaving, werkloosheid of een verstandelijke beperking. Vaak gaan geweldspatronen van generatie op generatie over. De nadruk ligt dan ook op het eerder herkennen waar sprake is van complexe en transgenerationele geweldsproblematiek en op het doorbreken van deze patronen.

o Het herstellen van de veiligheid, bieden van ontwik-kelingskansen en doorbreken van geweldspatronen vereist deskundigheid in het herkennen en erkennen van signalen. Het vereist het vermogen om onder-scheid te kunnen maken tussen wat ‘gewone’ opvoed-, opgroei-, ontwikkelings- of relatieproble-men zijn; en wanneer sprake is van ernstige dreiging van en risico’s op geweld. Het vereist deskundigheid

en vaardigheden in het vroegtijdig signaleren, herkennen, erkennen en aanpakken.

o In sommige gezinssituaties is de problematiek zo ernstig, complex en dreigend dat acuut en stevig ingrijpen aan de orde is om de dagelijkse situatie veilig en leefbaar te maken. Geweld dat leidt tot levensbedreigende situaties, vereist een sluitende aanpak en samenwerking met straf- en zorg-partners en opschalingsmogelijkheden als de veiligheid dat vereist.

In het licht van de bovengenoemde elementen staat in de aanpak centraal:

o Zo vroeg mogelijk. Problematiek zo vroeg mogelijk herkennen, zodat ernstigere ontwikkelings- en veiligheidsproblemen kunnen worden voorkomen met directe inzet van benodigde vormen van hulp als nodig.

o Gericht op het hele gezin en integraal. Om duur-zame veiligheid te bereiken worden alle leden van het gezin bij de aanpak betrokken. In gezinnen waar huiselijk geweld en kindermishandeling voorkomen, zijn vaak problemen op meerdere leefgebieden aan de orde. Systeemgericht werken betekent daarom ook dat al die vraagstukken bij de aanpak in beeld worden gebracht en indien nodig in nauwe afstemming en tegelijkertijd van een aanpak worden voorzien.

o Voortbouwen op de eigen kracht en met het eigen sociale netwerk. Mensen worden ondersteund om vanuit hun eigen kracht en in hun eigen omgeving geweld in een vroegtijdig stadium te stoppen en verergering en escalatie te voorkomen. Hulp richt zich op het stimuleren en activeren van die mogelijkheden en betrekt daarbij ook, als de veiligheid dat toestaat, het sociale netwerk rond gezinnen: familie, vrienden en buurt.

7

Page 8: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

o Met kennis van zaken in de toegang. Problematiek sneller herkennen, vroegtijdig zodat met lichtere interventies behandeld kan worden; en weten wanneer het nodig is om tijdig op te schalen naar specialistische zorg en/of gedwongen maatregelen voor jeugd of volwassenen. Dit vraagt afspraken over de quickscan en screeningsinstrument in de toegang, risicotaxatie door Veilig Thuis, en waar sprake is van risicogezinnen, -scholen of -wijken toevoegen van kennis van complexe en trans-generationele geweldsproblematiek aan de toegang.

o Met verantwoordelijkheden en regie duidelijk belegd. ‘1 gezin, 1 plan, 1 regisseur’ is algemeen uitgangs-punt voor het sociale domein. Dit geldt ook voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishande-ling. Gezinnen krijgen altijd een vast contact persoon en het moet voor alle betrokkenen altijd duidelijk zijn wie de regie heeft. Dit vraagt concrete afspraken en nauwe afstemming tussen de wijkteams, Veilig Thuis, het Zorg- en Veiligheidshuis, de specialistische zorg, de justitiële partners en het gedwongen kader over ketencoördinatie en doorzettingsmacht, met als doel eenduidige regie, eenduidigheid van taal, tijdige risicotaxaties en diagnoses.

o Met inzet van gespecialiseerde hulpverlening bij ernstige, complexe en langdurig geweldssituaties. Gezien de complexiteit en ernst van de problema-tiek zal; het in veel gevallen nodig zijn dat gespecialiseerde hulpverleners worden betrokken bij de aanpak van geweld in een gezin. Het Verwey Jonker Instituut stelt, na vier jaar volgen van geweldssituaties, dat hoewel het minder ernstige geweld na melding en hulpverlening afneemt, het ernstige geweld meestal gewoon doorgaat, ook na het verbreken van de relatie bij partnergeweld. Het doorbreken van langdurige geweldspatronen vereist gespecialiseerde professionals die expertise hebben van geweldsdynamiek tussen partners en weten hoe macht en controle in relaties een rol spelen, ook als de partners uit elkaar zijn. De impact op de veiligheid en ontwikkelkansen van kinderen in deze situaties is zeer groot.

o Ambulant waar het kan. Ambulante hulpverlening heeft altijd de voorkeur boven intramuraal verblijf. Indien toch wordt gekozen voor een verblijf in de vrouwenopvang moet dit traject niet langer duren dan strikt noodzakelijk. Ambulante hulpverlening kan echter alleen daar waar de veiligheid voldoende gewaarborgd is. Als de sociale omgeving daartoe mogelijkheden biedt, verdient het de voorkeur om bij tijdelijke uithuisplaatsing van kinderen te kiezen voor plaatsing bij familie of vrienden, liefst in dezelfde buurt. In gevallen van huiselijk geweld verdient het aanbeveling om vaker dan nu de ‘pleger’ uit huis te plaatsen, in plaats van de slachtoffers.

o Doorpakken als het moet. De gemeente grijpt in als de veiligheid en/of ontwikkeling wordt bedreigd. Door inzet van Veilig Thuis, het bieden van crisis-opvang en aanvullende hulp of ondersteuning en/of door via de rechter gezinsvoogdij of voogdij op te leggen. Het gaat hier om jeugdigen die in hun opgroeien bedreigd worden door fysieke en/of psychische mishandeling, verwaarlozing of om jeugdigen die getuige zijn van huiselijk geweld. Hierbij vindt altijd informatie-uitwisseling en nauwe samenwerking tussen hulp- en zorgverlening en de justitiepartners plaats.

8

Page 9: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

6. Ambities voor de periode 2015 - 2018

1. We grijpen de transitie en transformatie van de zorg/jeugdzorg aan om op basis van deze gezamen-lijke visie voor de regio een kwalitatief sterke aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling voor kinderen en gezinnen in onze regio te borgen. Daarbij staat onze visie op de veiligheid van kinderen en jongeren voorop, ook wanneer hulp-verlening is gericht op volwassenen en gezinnen.

2. Risicovolle opvoed- opgroei, ontwikkelings- en veiligheidsproblemen en zorgmijdende kwetsbare gezinnen komen zo vroeg mogelijk in beeld en in risicowijken wordt hulp meer preventief ingezet. Hiertoe worden:o professionals in de toegang hebben kennis van

patronen van huiselijk geweld en kindermishandeling en kunnen signalen herkennen en beoordelen;

o Veilig Thuis biedt laagdrempelige toegang voor advies bij vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling.

o waar sprake is van risicogezinnen en risicowijken wordt extra deskundigheid op terrein van huiselijk geweld en kindermishandeling ingezet;

o instrumenten voor een deskundige taxatie/beoordeling van signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling zijn beschikbaar;

o er zijn afspraken over een gezamenlijke taal over kleurencodering;

o er wordt geïnvesteerd in diagnostiek;o er zijn afspraken over de uitvoering van veilig-

heidsplannen en oplossingsgerichte bejegening (passend in de Signs of Safety methodiek);

o competenties en professionele dialoog en aanspreekcultuur tussen hulpverleners zijn versterkt;

o de positie van de huisarts in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling is versterkt.

3. Er is een snelle aansluiting tussen toegang en specialismen, met de mogelijkheid om een

continuüm van vrijwillig, drang- en dwangkader in te zetten. Er zijn sluitende afspraken gemaakt over verbinding tussen toegang, Veilig Thuis, specialistische zorg en de Raad voor de Kinder-bescherming. Veilig Thuis heeft hierin de centrale functie, in lijn met de tien punten in het programma van eisen (zie bijlage 1).

4. Met kennis van zaken wordt geïnvesteerd in preventie, met als doel veiligheids- en ontwikkelingsproblemen zo vroeg mogelijk te herkennen en ernstigere problematiek te voorkomen. Hierin werken partijen als scholen, huisartsen en organisaties met kennis van en ervaring met problematiek nauw samen.

5. Er zijn duidelijke afspraken over regievoering, het toebedelen van verantwoordelijkheden en organiseren van doorzettingsmacht.

6. Alle instellingen zijn gefaciliteerd om de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (vragen naar geweld, kindcheck etc.) effectief te hanteren. Ook alle gemeenten Hart van Brabant hebben de meldcode geïmplementeerd in hun eigen organisatie.

7. Bij code rood incidenten, complexe/langdurige problematiek en specifieke vormen van geweld is de toegang tot en snelle inzet van crisisopvang en specialistisch aanbod en capaciteit in het door-breken van geweldspatronen geborgd, op een integrale wijze. Dit is inclusief specialistische inzet bij eergerelateerd geweld, seksueel geweld, oudermishandeling, vechtscheidingen, loverboy problematiek.

8. Er is 24-uurs bereikbaarheid van Veilig Thuis voor het aannemen van meldingen, consulten en het plegen van (acute) crisisinterventie indien de situatie daarom vraagt.

9

Page 10: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

7. het fundament van de visie en ambities van de regio Midden-Brabant

Het fundament voor de visie en ambities is opgebouwd uit:

A. Regionaal beleid op de transities

De gemeenten Hart van Brabant werken samen als het gaat om de vorming van beleidskaders voor de transities en de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Deze infrastructuur, beleids-kaders en uitvoeringspraktijk vormen de basis voor de nieuwe regiovisie voor de periode 2015-2018. Het gaat dan om1:• het uitvoeringsprogramma van het beleidskader

Samen voor de Jeugd 2015-2018, Hart van Brabant;• de beleidskaders Wmo van de afzonderlijke

gemeenten;• het convenant inzake jeugdbescherming en

jeugdreclassering tussen de gemeenten Midden Brabant en de Raad voor de Kinderbescherming;

• de afspraken over het Zorg- en Veiligheidshuis 3.0, de visie op de doorontwikkeling van het Jeugd- beschermingsoverleg (JBO) en het Team Complexe Casuïstiek;

• het Programma van Eisen voor Veilig Thuis;• het beleidskader Vangnet en doorgeleiding;

Deze beleidskaders en afspraken vormen het kader voor de visie op huiselijk geweld en kindermishande-ling voor de periode 2015-2018. De belangrijkste uitgangspunten zijn:• Het gezin staat centraal en de ouders zijn primair

verantwoordelijk voor de opvoeding van de kinderen. De Pedagogische Civil Society is leidend

1 In verband met de leesbaarheid en om te voorkomen dat de regiovisie een onhandzaam en te lijvig document wordt, wordt in het stuk verwezen naar de onderliggende beleidsdocumenten. In de bijlage is een lijst opgenomen van de geraadpleegde bronnen.

in het opgroeien en opvoeden van kinderen.• Ondersteuning en hulp worden lokaal georgani-

seerd, zo vroeg mogelijk, met betrokkenheid van sociale netwerk met als principe 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur.

• Bij de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling staat het waarborgen van de veiligheid van slachtoffer voorop. De aandacht voor de veiligheid van kinderen is daarbij leidend.

• De hulpverlening gaat uit van versterking van de eigen kracht van mensen om geweld in een vroeg stadium te stoppen en escalatie te voorkomen.

• De toegang heeft voldoende kennis over achtergronden en gevolgen van partnergeweld en kindermishandeling, kunnen de hulp afstemmen op de probleemdefiniëring en kunnen adequaat de risico’s in gezinnen inschatten.

• Er is een nauwe aansluiting tussen de toegang en Veilig Thuis. Waar nodig schaalt de toegang op naar Veilig Thuis; het meldpunt voor alle vormen van huiselijk geweld en kindermishandeling.

• Veilig Thuis heeft een samenhangende aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld. De aanpak is integraal, systeemgericht, intersectoraal en multi-disciplinair. In situaties van bedreiging in veiligheid en/of ontwikkeling als gevolg van huiselijk geweld en/of kindermishandeling, grijpt Veilig Thuis in en zorgt voor doorgeleiding naar een adequaat hulpaanbod. Dit hulpaanbod kan plaatsvinden in een vrijwillig of gedwongen kader.

• Specialistische zorg is beschikbaar voor het blijvend stoppen van geweld en het tegengaan van revicti-misatie, recidive en intergenerationele overdracht.

De gezamenlijke visie en ambities om de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling in de regio te versterken in de komende jaren bouwt voort op het beleid op dit terrein en de ervaring die we in de regio op dit moment hebben met de aanpak ervan, de geleerde lessen in de regio en op landelijk niveau. Deze visie legt de basis voor de gezamenlijk gedragen ambities voor de komende vier jaren.

10

Page 11: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

B. De bestaande infrastructuur en recente ontwikkelingen in de regio Midden-Brabant

InfrastructuurMidden-Brabant kent op het terrein van De aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling een aantal specifieke aandachtsgebieden.

Aanpak Seksueel geweldIn Midden-Brabant bestaat een samenwerkingsketen in de aanpak van Seksueel Geweld. Veilig Thuis coördineert de aanpak Seksueel geweld en is voorzitter van het Scenarioteam Seksueel Geweld. De aanpak richt zich op de meest kwetsbare doelgroepen: minderjarigen en (licht) verstandelijk beperkten. De afgelopen jaren is in samenwerking met justitie een format ontwikkeld om kort na de melding te toetsen of een strafrechtelijk traject zinvol is. Dit voorkomt “plankzaken” en valse verwachtingen bij betrokkenen. Inmiddels is een format voor alle professionele organisaties in de regio ontwikkeld. Voor de komende periode ligt het accent op een plan van aanpak richting het onderwijs ter preventie van “sexting” (social media zaken) en de inrichting van een dagelijks triage van zedenzaken, zodat direct gedifferentieerd kan worden naar aard en ernst en ook helder wordt of kan worden volstaan met een zorginzet naar slachtoffers. Ernstige zaken worden met voorrang en in samenhang met justitie opgepakt.

De gemeente Tilburg hecht eraan om naast het scenarioteam ook specifieke laagdrempelige hulp-verlening en lotgenotencontact op het gebied van seksueel misbruik en seksueel geweld aan te bieden. Blauwe maan voorziet hierin. De hulpverlening van Blauwe Maan sluit aan bij de behoeften van specifieke groepen cliënten zoals bijvoorbeeld slachtoffers van misbruik in internaten en in de kerk. In deze gespecia-liseerde hulpverlening speelt ervaringsdeskundigheid een belangrijke rol. De drempel om binnen te stappen moet laag zijn: hulpvragers kunnen zo nodig anoniem blijven en de hulp is gratis.

Aanpak OuderenmishandelingDe afgelopen jaren is sterk geïnvesteerd in het 10-punten actieplan ouderenmishandeling van het ministerie van VWS. Het Steunpunt Huiselijk Geweld Midden-Brabant heeft samen met de ketenpartners een basis gelegd voor de aanpak van ouderenmis-handeling. Er is een uitgebreid netwerk opgebouwd, duizenden professionals in intramurale en extramurale instellingen zijn geschoold en getraind in de meldcode. Tevens is een nieuwe routewijzer ontwikkeld en verspreid. De inzet in de komende jaren is gericht op een verdergaande implementatie van de meldcode, het versterken van het netwerk van aandachtsfunctionaris(-sen) en in het bijzonder aandacht voor ontspoorde zorg en financiële uitbuiting.

Family Justice Center: van project naar innovatieve multidisciplinaire aanpakSinds 1 januari 2013 neemt de regio Midden-Brabant deel aan een twee-jarig Europees samenwerkings-project Family Justice Center (FJC).2 Het FJC is een “one stop shop model” uit de Verenigde Staten waar alle instanties onder één dak zijn gebracht.

11

2 Project Daphne o.l.v. Movisie, waaraan 5 landen deelnemen: Duitsland, Polen, Italië, België en Nederland (waaronder Venlo en Tilburg) – 2013 en 2014.

Page 12: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

Slachtoffers van huiselijk geweld kunnen op één plek aangifte doen en alle nodige hulp krijgen. Zo wordt de hulpverlening aan slachtoffers sterk verbeterd en efficiënter ingericht.

Deze “one stop shop” benadering heeft in onze regio een belangrijke impuls aan kwaliteit gegeven en richt zich in tegenstelling tot de VS op het hele gezin (dus ook de pleger). Slachtoffers kunnen eenvoudiger aangifte doen en het aanbod wordt ingericht vanuit het cliëntperspectief. Er wordt samen met het gezin een plan van aanpak gemaakt om een einde aan het geweld te maken. De allesomvattende aanpak is resultaatgericht en richt zich op het verminderen van de recidive. Het FJC sluit goed aan bij andere ontwikkelingen zoals de visie van de gemeente gericht op multi-probleem gezinnen met als doel “een gezin, één plan”. In onze regio is niet gekozen voor een apart instituut, maar voor inbedding van de “methodische benadering FJC” binnen het Zorg- en Veiligheidshuis, uitgevoerd door Veilig Thuis in samenhang met justitie en de specialistische partners.

De inzet is erop gericht om een samenwerkingsmodel in te richten dat helderheid verschaft over verant-woordelijkheden en besluitvorming, opdat gezamen-lijke doelstellingen worden behaald, financieel voordeel bereikt wordt én de cliënten direct profiteren van een integrale en efficiënte aanpak.

Een afgestemd aanbod in de aanpak vecht-scheidingenHet IMW, Bureau Jeugdzorg, Juvans, ContourdeTwern, MEE, Idris, GGZ Breburg en Kompaan en De Bocht hebben de handen ineen geslagen om hun hulp-aanbod op het gebied van scheidingen gezamenlijk aan te bieden. Het zorgprogramma Wijzer-Scheiden heeft als doel om te voorkomen dat scheidingen van kwaad tot erger gaan en uiteindelijk uitmonden in een vechtscheiding. Het aantal vechtscheidingen stijgt en de maatschappelijke kosten die dit met zich mee-brengt zijn groot. In de zware jeugdzorg hangt momenteel bijna een derde van de problemen samen met echtscheidingen.

Om de aanpak vechtscheidingen te intensiveren heeft de gemeente Tilburg een projectaanvraag ingediend bij Zon MW. Het doel van de aanvraag is een wetenschappelijk gefundeerde deskundigheids-bevordering in Midden-Brabant uit te rollen op dit thema, namelijk de Best Practice Guide van het High Conflict Forum (HCF) uit Toronto.

Professionals worden getraind in:1. Differentiatie tussen vormen van ouder-kind-

contact problemen.2. Partner- en kindermishandeling, ouderverstoting.3. Stem van het kind en zijn begrip daarvan te

expliciteren bij beslissingen.4. Hoe werkwijze van kinderbescherming in relatie tot

rechten van het kind en risicogestuurde hulpverlening te verbeteren.

5. Differentiëren tussen milde, matige en ernstige gevallen van ouderconflicten, emotionele schade en problemen m.b.t. het ouder-kind-contact.

6. Differentiëren tussen op acuut gevaar gerichte en op blijvend veilige opgroeisituaties gerichte interventies.

7. Gecoördineerde, interdisciplinaire interventies. Effecten worden gemeten.

We Can YoungGedurende de jaren 2012 tot 2015 is in Midden-Brabant de We Can Young campagne uitgevoerd. Het doel van de WE CAN Young activiteiten is het vergroten van het bewustzijn van jongeren ten aanzien van gezonde relaties en het ontstaan van meer gelijkheid tussen jongens en meisjes. Het project heeft 3200 leerlingen bereikt en hebben 800 jongeren uit Midden-Brabant zich als change-maker actief verbonden aan het project. Het project zal met twee jaar verlengd worden, gefinancierd uit de decentralisatie-uitkering vrouwenopvang en mogelijk een cofinanciering vanuit het ministerie van OCW. Een aanvraag is hiervoor ingediend bij het ministerie van OCW.

12

Page 13: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

Aanpak eergerelateerd geweldVeilig Thuis is meldpunt en regisseur van de hulpverlening omtrent eergerelateerd geweld. Bij het vermoeden van eergerelateerd geweld maakt Veilig thuis samen met Kompaan en De Bocht een zorgvuldige analyse met inzicht in de relaties en rollen van familieleden. Daarnaast heeft het Steunpunt een kernteam eergerelateerd geweld (KEG) ingesteld zowel op uitvoeringsniveau als op beleidsniveau. Bij ernstige gevaarinschatting gaat het slachtoffer direct naar de opvang. De Extra Veilige Afdeling (EVA) van Kompaan en De Bocht en de afdeling Zahir van Fier Fryslân hebben een landelijke erkenning ontvangen van de VNG en alle gemeenten. De financiering van EVA en Zahir is landelijk geregeld. De centra hebben naast de crisisopvang de functies van landelijke consultatie en advies, 24x7 bereikbaarheid, residentiele begeleiding; ambulante begeleiding; behandeling; en training en voorlichting. EVA en Zahir hebben bovenop beschikbare kennis, expertise en aanbod in de regio een landelijk specialisme opgebouwd op het gebied van extreme problematiek van eergerelateerd geweld. Er is een nauwe samen-werking met het Landelijk Expertise Centrum Eergerelateerd Geweld (LEC), politie en Openbaar Ministerie, Marechaussee en het Stelsel Bewaken en Beveiligen (SBB).

C. De bevindingen en aanbevelingen van het Samenwerkend Toezicht Jeugd (STJ)

In 2012 hebben zich kort na elkaar twee calamiteiten voorgedaan in de gemeente Tilburg. Het gaat om een baby die is overleden als gevolg van ernstige mishan-deling en om een eenjarige die met zwaar letsel, en met een vermoeden van mishandeling, is opgenomen op de intensive care van een ziekenhuis. Na de tweede calamiteit is contact gelegd met de rijksinspecties van Samenwerkend Toezicht Jeugd (STJ). In gezamenlijk-heid is besloten een sectoroverstijgend onderzoek te doen naar de hulp die voorafgaand aan beide calami-teiten heeft plaatsgevonden. Het STJ heeft op grond van het calamiteitenonderzoek diverse aanbevelingen gedaan:

o Werken met risicoprofielen zodat hulp meer preventief kan worden ingezet.

o Werken met duidelijke kaders m.b.t. afspraken met ouders en het organiseren van doorzettingsmacht en mogelijkheden tot escalatie.

o Maken van duidelijke afspraken over regievoering en het toedelen van verantwoordelijkheden.

o Versterken van de positie van de huisarts.o Faciliteren van instellingen om de meldcode

huiselijk geweld en kindermishandeling beter te gaan hanteren.

De gemeente Tilburg heeft de aanbevelingen vertaald in een aantal beleidsmatige maatregelen:

Implementatie van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling en Signs of Safety Instellingen en huisartsen geven zelf aan dat zij zich nog onvoldoende toegerust voelen om actief met de meldcode te werken. Wij hebben daarom het Steunpunt Huiselijk Geweld Midden-Brabant in het programma van eisen voor 2014 opdracht gegeven om extra inzet te leveren op bijscholing bij het hanteren van de meldcode en hen te ondersteunen bij het ontwikkelen van stappenplannen. Daarnaast zal ook de methodiek Signs of Safety een plaats krijgen in de voorlichting zodat professionals van instellingen toegerust zijn om veiligheidsplannen te maken. Deze inzet vindt plaats in samenwerking met het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) van Bureau Jeugdzorg. Voor deze extra inzet heeft de gemeente Tilburg in 2014 een extra aanvullend bedrag ter beschikking gesteld ter hoogte van € 230.000,-. Het project meldcode loopt door tot in 2015.

Belangrijke aandachtspunten zijn:• Objectivering/borging voldoende professionele

afstand: het benadrukken van de noodzaak van het zogenaamde ’4-ogen principe’ bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling.

• “Ownership”: zorgsignalen mogen niet over de schutting worden gegooid. Hulpverleners dienen zich verantwoordelijk te blijven voelen totdat de veiligheid geborgd is.

13

Page 14: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

• Professionals zijn geïnstrueerd om in de hulpverlening de veiligheid van het kind voorop te laten staan. Ze voeren altijd een kindcheck uit, waarbij men controleert of er kinderen in een gezin zijn en of ze veilig zijn. Als er geen directe kind-signalen zijn, maar wel risicosignalen bij de ouders die de veiligheid van het kind kunnen bedreigen, wordt voor het gezin een veiligheidsplan opgesteld.

• Risicotaxatie: het is van belang om tot duidelijke indicatoren te komen wanneer op- en afgeschaald dient te worden in lijn met de (regionaal ontwikkelde) quickscan en de integrale vraaganalyse.

• Deskundigheid, houding en bejegening: we willen expertise over huiselijk geweld en kindermis-handeling vergroten, waarbij niet vrijblijvende en concrete afspraken met betrokkenen gemaakt worden in het plan van aanpak, waarbij de veiligheid van kinderen leidend is.

• Borging beleid: organisaties moeten in staat en bereid zijn tot een kritische reflectie op het eigen instrumentarium en werkwijze en deze ook in de toekomst te blijven toetsen. In elke organisatie moet helder zijn wie de stappen moet doorlopen en wie eindverantwoordelijk is voor de beslissing over het wel/niet melden. Zo kan bijvoorbeeld een school afspreken dat de leerkracht de signalen bespreekt met de zorgcoördinator.

• Specifieke vormen van geweld: aandacht voor vormen van geweld die extra kennis en vaardigheden van medewerkers vragen, bijvoorbeeld eergerelateerd of seksueel geweld.

• Zorg voor jeugd: de rol en functie van dit systeem dient structureel onder de aandacht gebracht te worden. Er worden afspraken gemaakt over wat te doen bij visieverschillen en onduidelijke regievoering.

• Privacy: medewerkers moeten weten hoe het beroepsgeheim zich verhoudt tot de meldcode en hoe zij moeten omgaan met het uitwisselen van vertrouwelijke gegevens met ketenpartners. De resultaten uit de leertuin Samenwerken aan Zorg en Veiligheid worden hierbij betrokken.

• De werkwijze van het AMK, denk aan het verschil tussen advies, consult en melden, is bij verschillende professionals, waaronder huisartsen, niet altijd duidelijk. Dit is een belangrijk punt van aandacht, voor nu maar ook bij de integratie van Veilig Thuis in onze regio.

Maatregelen vanuit Ondersteuning DichtbijDe aanbevelingen van de inspectie sluiten aan bij de weg die de gemeenten Hart van Brabant al hebben ingezet om zorg en ondersteuning anders en beter te organiseren in de regio. Het gaat hierbij met name om de ontwikkeling van een integrale toegang met duidelijke afspraken over ketencoördinatie. Verder wordt gewerkt aan de volgende zaken:

• Voor de professionals van de toegang is door BJZ en het Steunpunt Huiselijk Geweld een risicotaxatie-instrument ontwikkeld, aanvullend op de quickscan en het screeningsinstrument. Op dit moment wordt onderzocht of dit instrument wetenschappelijk gevalideerd kan worden.

• Bij de scholing van de wijkteams zal specifiek gekeken worden naar de expertise van huiselijk geweld en kindermishandeling. We willen dat zorgpartners de hulpverlening en hun plan van aanpak meer smart en resultaatgericht met betrokkenen vormgeven. We zoeken naar een andere houding van professionals, meer positionerend en een grotere focus op veiligheid zodat handelingsverlegenheid minder snel zal optreden. Vrijwillige hulpverlening dient nadrukkelijk verder te gaan dan aansluiten bij de vraag van ouders. Werken vanuit een ‘drangkader’ vereist andere competenties in de toegang.

• In de werkgroep samenwerking toegang en ZVH zijn criteria ontwikkeld wanneer casuïstiek vanuit det toegang opgeschaald dient te worden naar het Zorg- en Veiligheidshuis en wordt uitgewerkt wat we verstaan onder coördinatie van zorg en wie wanneer waarvoor verantwoordelijk is.

14

Page 15: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

• In het kader van het beleidskader jeugdhulp 2015-2018 is een escalatieladder ontwikkeld. Deze treedt in werking op het moment dat door verschil van visie tussen betrokken hulpverleners de ketencoördinator niet in staat is te komen tot een plan van aanpak of tot afspraken met betrokken hulpverleners over de uitvoering van het plan van aanpak en een cliënt (jeugdige, volwassene), het gezin of diens omgeving (i.v.m. onveiligheid of overlast) daarvan de dupe dreigt te worden.

• Zorg voor Jeugd wordt doorontwikkeld naar Zorg voor Burgers. Er komt een gezinsmodule in, het wordt ook mogelijk om volwassenen te registreren en de coördinatie op een gezin te zetten. Met ingang van 1 mei 2014 willen we pilots opstarten in de wijken Stokhasselt en Groenewoud. In de pilots gaan we na of de aangebrachte wijzigingen het gewenste resultaat hebben. Op termijn willen er naar toe dat in Zorg voor Jeugd alleen registraties kunnen worden afgegeven en geen zorgmeldingen. Als professionals zich namelijk zorgen maken, zijn zij verantwoordelijk voor de inzet van hulp. Hulpverleners registreren zich in het systeem als betrokkene, ook Veilig Thuis moet dit doen. We spreken af met alle organisaties (ook huisartsen en ziekenhuizen) welke hulp geregistreerd moet worden. Het gaat dan om alle hulp waarvan je vindt dat andere hulpverleners dit zouden moeten weten (en je moet afwegen, het moet proportioneel, subsidiair en doelmatig zijn).

• Met beide zorgverzekeraars CZ en VGZ zijn we een convenant aangegaan om een structurele samen-werking met de huisartsen te realiseren. Uitgangspunt van de gemeente Tilburg is dat huisartsen en hun praktijkondersteuners onderdeel zijn van de toegang in de wijken. We werken in verschillende pilots samen met de huisartsen en leren wat nodig is om tot goede samenwerkings-afspraken te komen. 1 januari 2014 is een platform huisartsen, gemeenten en zorgverzekeraars opgericht. Het doel van dit platform is om samen-werkingsafspraken tussen huisartsen, zorg-

verzekeraars en gemeenten in de regio Midden Brabant verder uit te werken en uiterlijk 1 oktober 2014 vast te leggen in een convenant. Vanuit de huisartsen zijn de HAGRO huisartsenkring, zorg-groep huisartsen en LHV vertegenwoordigd.

Maatregelen vanuit de inrichting van Veilig Thuis• SHG en AMK hebben met ondersteuning van BMC

een inhoudelijke visie op de functies, werkwijze en positionering van Veilig Thuis gemaakt. Na aanleiding van het Programma van Eisen AMHK (Veilig Thuis) zal een concreet bedrijfsplan op gesteld worden door beide instellingen.

• Om de samenwerking tussen SHG en AMK te faciliteren is de huisvesting van het AMK gewijzigd. Per 1 februari 2014 is het AMK verhuisd naar het Zorg- en Veiligheidshuis. Door het fysiek bij elkaar brengen van het AMK en het SHG wordt een gezamenlijke inzet richting gezinnen makkelijker. Daarbij zijn op de begane grond van het ZVH twee kamers ingericht voor het ontvangen van gezinnen. 1 kamer geldt als gesprekskamer, de andere kamer is een speelkamer voor de kinderen.

• Per 1 maart 2014 is de aanpak Family Justice Centre gestart. In paragraaf B van dit hoofdstuk 2 staat het FJC inhoudelijk beschreven.

• Onderdeel van de voorbereidingen op Veilig Thuis is de inrichting van een integraal en multidisciplinair team. Deze bestaat uit het interventieteam van het Steunpunt Huiselijk Geweld met aansluitend deelname van medewerkers van Kompaan en De Bocht, BJZ/AMK, IMW en Juvans. Zij werken nauw samen met Slachtofferhulp Nederland (hierna SHN), politie en justitie. Het team pleegt deze inzet vanuit het Zorg- en Veiligheidshuis Midden Brabant en maakt sluitende afspraken met sleutelpartners en/ of sluitende afspraken met de backoffice, toegang en werkt samen met medische disciplines. Inzet van vrijwilligers voor de ontvangst van betrokkenen van familiair geweld en zo nodig regelen van praktische zaken. Daarnaast zal er worden geëxperimenteerd met de inzet van vrijwilligers als maatje van de betrokkenen van familiair geweld.

15

Page 16: Samen voor de jeugd - Regio Hart van Brabant · 2018-02-02 · (vervolg op het huidige Stedelijk Kompas); 3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van de gemeente Tilburg.

Samen voor de jeugd

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld en Kindermishandeling Midden Brabant 2015 - 2018

8. Financiering

De kaders van de regiovisie voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling in Midden Brabant worden gevormd door: 1) het regionale beleidskader Jeugdstelsel Hart van

Brabant;2) het beleidskader Vangnet en doorgeleiding (vervolg

op het huidige Stedelijk Kompas);3) het Wmo-beleidskader ‘Vitaliteit en Veerkracht’ van

de gemeente Tilburg.

Er is sprake van een integrale aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit wil zeggen dat ook vanuit andere beleidsterreinen bijgedragen wordt aan de aanpak van problematiek. Dit gebeurt vanuit de daarvoor bestemde bedragen. De focus van het beleid in onze regio komt in toenemende mate te liggen op het voorkomen en zo vroeg mogelijk signaleren van risico’s op huiselijk geweld en kindermishandeling.

Specifiek met betrekking tot de decentralisatie-uitkering van het Rijk voor vrouwenopvang en aanpak huiselijk geweld die de centrumgemeente Tilburg ontvangt is belangrijk dat deze wordt verlaagd i.v.m. een herverdeling van middelen. Door de herverdeling krijgt de reguliere vrouwenopvang van Kompaan en De Bocht een regionale functie, i.p.v. een landelijke. Voor de landelijke (specialistische) functies die

overblijven zal Kompaan en De Bocht rechtstreeks afspraken maken met de VNG.

De bedragen die de gemeente Tilburg als centrum-gemeente Midden Brabant van het Rijk ontvangt voor vrouwenopvang en aanpak huiselijk geweld zien er voor de komende jaren als volgt uit: 2015: € 4.835.6002016: € 4.285.490 2017: € 3.906.1112018: € 2.849.037

De decentralisatie-uitkering vrouwenopvang wordt vanaf 2018 onderdeel van het gemeentefonds. Daarom is het van belang de komende jaren toe te werken naar afspraken over een financieel kader tussen centrumgemeente en regiogemeenten om de visie en ambities als neergelegd in de regiovisie te kunnen realiseren.

Voor de aanpak kindermishandeling door Veilig Thuis is het subsidiebedrag opgenomen in de budgetbrief voor Bureau Jeugdzorg van de regio Midden- en West-Brabant d.d. 25 juni 2014 en bedraagt € 2.240.419. Het bedrag wordt in 2015 rechtstreeks verstrekt aan Bureau Jeugdzorg.

16