ruimteconferentie 2009 werkgroep duso v6

30
1 Martin Dubbeling: stedenbouwkundige SAB Wouter Schik: landschapsarchitect ARCADIS De “NEXT STEP” in duurzame stedelijke ontwikkeling NVTL Werkgroep Duurzame Stedelijke Ontwikkeling Introductie Werkgroep duurzame stedelijke ontwikkeling Opgericht 1988 Nationaal Pakket Duurzame Stedebouw 1999 NVTL Werkgroep Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Transcript of ruimteconferentie 2009 werkgroep duso v6

1

Imagine the result

Martin Dubbeling: stedenbouwkundige SABWouter Schik: landschapsarchitect ARCADIS

De “NEXT STEP”in duurzame stedelijke ontwikkeling

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

© 2009 ARCADIS2 2 november 2009

IntroductieWerkgroep duurzame stedelijke ontwikkeling• Opgericht 1988• Nationaal Pakket Duurzame Stedebouw 1999

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

2

© 2009 ARCADIS3 2 november 2009

IntroductieWerkgroep duurzame stedelijke ontwikkeling• Opgericht 1988• Nationaal Pakket Duurzame Stedebouw 1999• Voorbeeldenboek duurzame stedebouw 2005

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

> website: www.npds.nl/stedenbouw/index.html

© 2009 ARCADIS4 2 november 2009

IntroductieWerkgroep duurzame stedelijke ontwikkeling• Opgericht 1988• Nationaal Pakket Duurzame Stedebouw 1999• Voorbeeldenboek duurzame stedebouw 2005• 2e geheel herziene druk voorbeeldenboek

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

3

© 2009 ARCADIS5 2 november 2009

Waarom een Next Step?• Weinig nieuwe voorbeelden voor 2e editie

• Hoe goed zijn die voorbeelden eigenlijk?

• Kan je duurzame inkoopvoorwaarden opstellen voor stedebouw?

• Veel hypes, maar ook echt een koers?

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Cradle to Cradle

CO2 neutraal

Energie neutraal

Klimaat adaptatie

Transition towns

© 2009 ARCADIS6 2 november 2009

Hoe willen we leven?

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

4

© 2009 ARCADIS7 2 november 2009

Is dit de toekomst (voor NL)?

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

© 2009 ARCADIS8 2 november 2009

Hoge dichtheid – high tech

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Perfumed city Hong Kong

5

© 2009 ARCADIS9 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

© 2009 ARCADIS10 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

6

© 2009 ARCADIS11 2 november 2009

Of solitair en lowtech?

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Autarkisch wonen, Schie 2.0 Earthship

© 2009 ARCADIS12 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Agence Babylone – Active Nature

7

© 2009 ARCADIS13 2 november 2009

Vergelijk

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Lanxmeer CulemborgOosterdokseilandOosterdokseiland Amsterdam

© 2009 ARCADIS14 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Veel lijstjes

8

© 2009 ARCADIS15 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Waarom zo weinig succes?• Weinig commitment door negatief imago:

moeilijk, duur, vervelend

© 2009 ARCADIS16 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Waarom zo weinig succes?• Weinig commitment door negatief imago:

moeilijk, duur, vervelend

• Spraakverwarring: wat is het?

PEOPLE

PLANET PROFIT

9

© 2009 ARCADIS17 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Waarom zo weinig succes?• Weinig commitment door negatief imago:

moeilijk, duur, vervelend

• Spraakverwarring: wat is het?

• Weinig continuïteit door hypes

© 2009 ARCADIS18 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Waarom zo weinig succes?• Weinig commitment door negatief imago:

moeilijk, duur, vervelend

• Spraakverwarring: wat is het?

• Weinig continuïteit door hypes

• Korte termijn voor lange termijn: lange termijn onzeker

10

© 2009 ARCADIS19 2 november 2009

• Voorbij het negatieve imago- het begint met willen- duurzaamheid is leuk!

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

NEXT STEP

© 2009 ARCADIS20 2 november 2009

• Voorbij het negatieve imago- het begint met willen- duurzaamheid is leuk!- nodig is (investeren in) creativiteit

slimme effectieve (ontwerp)oplossingenanders denken

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

NEXT STEP

11

© 2009 ARCADIS21 2 november 2009

• Voorbij het negatieve imago- het begint met willen- duurzaamheid is leuk!- nodig is (investeren in) creativiteit

slimme (ontwerp)oplossingenanders denken

- sturen op commitmentmeerwaarde / wat levert het op

verleiding / marketing

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

NEXT STEP

© 2009 ARCADIS22 2 november 2009

Voorbeeld meerwaarde: High Tech Campus Eindhoven

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

12

© 2009 ARCADIS23 2 november 2009

• De spraakverwarring voorbij

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

NEXT STEP

Van definitie

Naar richting

© 2009 ARCADIS24 2 november 2009

• De spraakverwarring voorbij

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

NEXT STEP

Van duurzame stedebouw

Naar duurzame stedelijkeontwikkeling

13

© 2009 ARCADIS25 2 november 2009

• Continuïteit door keuze op maat- wat hier / daar- wat nu / straks

• Van project, naar processturing

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

NEXT STEP

© 2009 ARCADIS26 2 november 2009

• Continuïteit door keuze op maat- wat hier / daar- wat nu / straks

• Van project, naar processturing

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

NEXT STEP

14

© 2009 ARCADIS27 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Hoe kiezen?

© 2009 ARCADIS28 2 november 2009

1. De Superstore > alle thema’s meteen maximaal- niet realistisch: vraagt veel investeringen- conflicterende belangen kunnen tot patstellingen leiden

- vraagt medewerking van iedereen ook al is er geen direct (eigen) belang

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Benaderingen

15

© 2009 ARCADIS29 2 november 2009

2. De speciaalzaak> concentratie op 1 thema- erg beperkt- erg kwetsbaar

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Benaderingen

© 2009 ARCADIS30 2 november 2009

3. Gericht winkelen > Kansrijke / meest effectieve

maatregelen uitwerken- gerelateerd aan:

locatie/context/gebruik/meerwaarde- door integrale benadering kunnen

maatregelen elkaar juist versterken- realistisch: maximale uit beperkte

middelen/mogelijkheden te halen

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Benadering: NEXT STEP

16

Imagine the resultN V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Atelier 2T Architecten

Den Haag

Imagine the resultN V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Atelier 2T Architecten

Den Haag

17

Imagine the resultN V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Atelier 2T Architecten

Den Haag

© 2009 ARCADIS34 2 november 2009

Voorbeeld: bedrijventerreinen

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Keuze intensief – extensief is gekoppeld aan kwaliteit locatie, context en type bedrijvigheid

18

© 2009 ARCADIS35 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Spelen met schaal

© 2009 ARCADIS36 2 november 2009

Voorbeeld: Klavertje 4 Venlo

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

urban affairs / vhp / studio marco vermeulen / urbanisten

19

© 2009 ARCADIS37 2 november 2009

Voorbeeld: Klavertje 4 Venlo

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

urban affairs / vhp / studio marco vermeulen / urbanisten

© 2009 ARCADIS38 2 november 2009

Spelen met dynamiek

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

20

© 2009 ARCADIS39 2 november 2009

Spelen met dynamiek

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

1. Vaste waarde - lange termijn gebruik - veranderingen over lange termijn

© 2009 ARCADIS40 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

1. Vaste waarde - lange termijn gebruik - veranderingen over lange termijn

2. Flexibiliteit - korte termijn gebruik - regelmatige verandering

Spelen met dynamiek

21

© 2009 ARCADIS41 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

1. Vaste waarde - lange termijn gebruik - veranderingen over lange termijn

2. Flexibiliteit - korte termijn gebruik - regelmatige verandering

3. Stromend / virtueel - continue (wisselend) gebruik - continue verandering

Spelen met dynamiek

© 2009 ARCADIS42 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Spelen met dynamiek

22

© 2009 ARCADIS43 2 november 2009

Spelen met dynamiek

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

© 2009 ARCADIS44 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Spelen met dynamiek• Van project naar processturing

23

© 2009 ARCADIS45 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

• Van project naar processturing

Spelen met dynamiek

© 2009 ARCADIS46 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

• Laagdynamische systemen koppelen(boom-/waterstructuren)

• Hoogdynamische systemen koppelen• Ruimte voor verandering

(o.a. klimaatadaptatie)

Spelen met dynamiek

24

© 2009 ARCADIS47 2 november 2009

Voorbeeld: Almere Hout Noord

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

© 2009 ARCADIS48 2 november 2009

Duurzaamheidsgroei

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

• Duurzaamheidsambities koppelen aan duurzaamheidsontwikkeling i.p.v. normen- waar zou ik heen willen (droom):

voorbeeld: Almere principles

- wat kan ik nu doen en hoe kan ik in de tijd verder verduurzamen en verbetering stimuleren?

• Niet nu het duurzaamst zijn, maar straks

25

© 2009 ARCADIS49 2 november 2009

Duurzaamheidsgroei

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

• Duurzaamheidsambities koppelen aan duurzaamheidsontwikkeling i.p.v. normen- waar zou ik heen willen (droom):

voorbeeld: Almere principles

- wat kan ik nu doen en hoe kan ik in de tijd verder verduurzamen en verbetering stimuleren?

• Niet nu het duurzaamst zijn, maar straks

?

© 2009 ARCADIS50 2 november 2009

Voorbeeld: Floriade 2012

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Our mission is to use our Cradle to Cradle framework as an engine for innovation

Our C2C framework means:we are native to placeour soil, air and water is cleanthe sun is our incomeour waste = foodwe design enjoyment for all generations

Our goal is a delightfully diverse, safe, healthy and just world, with clean air, water, soil and power – economically, equitably, ecologically and elegantly enjoyed

26

© 2009 ARCADIS51 2 november 2009

Efficiëntie en effectiviteit

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Effectief

Efficiënt

afremmen- voorkomen- optimaliseren- minder negatieve alternatieven

koers omgooien- continue cycli (C2C)- energiepositief> vraagt innovatie / denkkracht

© 2009 ARCADIS52 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

• Planoloog moet zich opnieuw uitvinden als bewaker van integraliteit,procedures en processen(veranderingsmanagement)

• Stedenbouwer en landschapsarchitect ontwerpers van slimme en verleidelijke oplossingen voor de toekomstgerichte leefbare stad en als aanjagers van vernieuwing

Rol vakdisciplines

27

© 2009 ARCADIS53 2 november 2009

Samenvatting NEXT STEP• De NEXT STEP is het ontwikkelingsgerichte denken

• Niet nu meteen optimaal, maar droom en groeipad

• Van stedenbouw, naar stedelijke ontwikkeling

• Van project- naar procesgeoriënteerde stads- en gebiedsontwikkeling

• Denken in dynamische systemen en sturingsmechanismes i.p.v. normen

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

© 2009 ARCADIS54 2 november 2009

Samenvatting NEXT STEP• Sturen op commitment

• Denken in meerwaarde

• Investeer in denkkracht en creativiteit- effectieve oplossingen- verleiding

• Leer van voorbeelden

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

28

© 2009 ARCADIS55 2 november 2009

Samenvatting NEXT STEP• Maak strategische keuzes:

- welke thema’s zijn in welke mate van toepassing?- welke ontwikkelingsstrategie moet worden gevolgd

(vast, flexibel, virtueel)- welke tijd / ruimte schaal

• Uiteindelijke keuze bepaald door:- situatie / context (o.a. aanwezige waardes, dynamiek etc.)- het gebruik / nut / type opgave- mogelijke meerwaardecreatie (wat levert het op)- doorgroei / ontwikkelmogelijkheden

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

© 2009 ARCADIS56 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Van 3P duurzaamheid

Thema’s:- energie- water- emissies- ruimte- natuur- sociaal- etc.

Aspecten:- economie / (meer)waardePeople

+ Planet Profit

29

© 2009 ARCADIS57 2 november 2009N V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

Naar 3D duurzaamheid

Schaal:- tijd- ruimte

Thema’s:- energie- water- emissies- ruimte- natuur- sociaal- etc.

Aspecten:- economie / (meer)waarde- proces- veranderbaarheid- innovatie- commitment

Proces +

Dynamiek

People+

Planet Profit

© 2009 ARCADIS58 2 november 2009

What’s NEXT?• Lancering boek eind 2009

• Regionale workshops

• Eindmanifestatie eind 2010

• 3e druk??

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

30

© 2009 ARCADIS59 2 november 2009

What’s NEXT?• Hoe ver rijkt uw droom?

• Wat wilt/gaat u daar voor doen?

• Hoe werken we daarin samen?

N V T LWerkgroepDuurzame Stedelijke Ontwikkeling

Imagine the resultN V T LWerkgroep

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling

BEDANKT VOOR UW AANDACHT